UCHWAŁA NR XVIII/182/12 RADY MIASTA OTWOCK
Transkrypt
UCHWAŁA NR XVIII/182/12 RADY MIASTA OTWOCK
UCHWAŁA NR XVIII/182/12 RADY MIASTA OTWOCK z dnia 27 marca 2012 r. w sprawie aktualizacji „Założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Miasta Otwocka” przyjętych uchwałą Nr XL/341/05 Rady Miasta Otwock z dnia 20 grudnia 2005r. w sprawie przyjęcia „Założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Miasta Otwocka” Na podstawie art. 18 i ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jednolity Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 z późn. zm.) w związku z art. 19 ust. 2 i 8 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (tekst jednolity Dz. U. z 2006 r. Nr 89 poz. 625 z późn. zm.), Rada Miasta Otwock uchwala, co następuje: § 1. 1. Uchwala się aktualizację „Założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Miasta Otwocka” przyjętych uchwałą Nr XL/341/05 Rady Miasta Otwock z dnia 20 grudnia 2005r. w sprawie przyjęcia „Założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Miasta Otwocka”. 2. Aktualizacja „Założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Miasta Otwocka”, stanowi Załącznik Nr 1 do niniejszej uchwały. § 2. Wykonanie uchwały powierza się Prezydentowi Miasta Otwocka. § 3. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia. UZASADNIENIE Zgodnie z ustawą z dnia 10 kwietnia 1997r. „Prawo energetyczne” do zadań własnych gminy w zakresie zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe jest m.in. planowanie i organizacja zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe na obszarze gminy, planowanie oświetlenia miejsc publicznych i dróg znajdujących się na terenie gminy. Art. 19 ustawy nakłada na Gminę obowiązek opracowania projektu założeń do planu zaopatrzenia w ciepłą energię elektryczną i paliwa gazowe oraz ich aktualizację. Zakres zarówno projektu jak i aktualizacji projektu do założeń zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe wynika z w/w ustawy i obejmuje: • ocenę stanu aktualnego i przewidywanych zmian zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe, • przedsięwzięcia racjonalizujące użytkowanie ciepła, energii elektrycznej i paliwa gazowych, • możliwości wykorzystania istniejących nadwyżek i lokalnych zasobów paliw i energii, z uwzględnieniem skojarzonego wytwarzania ciepła i energii elektrycznej oraz zagospodarowania ciepła odpadowego z instalacji przemysłowych, • zakres współpracy z innymi gminami W okresie od 30.01.2012r. do 20.02.2012r. „aktualizacja projektu założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla miasta Otwocka” wyłożony był w siedzibie Urzędu Miasta Otwocka do publicznego wglądu oraz umieszczony na stronach Biuletynu Informacji Publicznej Miasta Otwocka, celem zapoznania się i złożenia ew. wniosków, zastrzeżeń i uwag. Do dnia 20.02.2012r. nie wpłynęły żadne zapytania, uwagi i zastrzeżenia. W myśl art. 19 ust. 8 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997r. Prawo Energetyczne, Rada Miasta uchwala aktualizację założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe, rozpatrując jednocześni wnioski, zastrzeżenia i uwagi zgłaszane w czasie wyłożenia aktualizacji założeń do publicznego wglądu. Aktualizacja założeń do planu zaopatrzenia Miasta Otwock w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe Mazowiecka Agencja Energetyczna Sp. z o.o. wykonała opracowanie pt. „Aktualizacja założeń do planu zaopatrzenia Miasta Otwock w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe” na podstawie umowy WIN/20/2011 z dnia 29 kwietnia 2011 Warszawa, sierpień 2011 TYTUŁ PROJEKTU: „Aktualizacja założeń do planu zaopatrzenia Miasta Otwock w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe” OPIS TECHNICZNY Zespół redakcyjny w składzie: mgr inż. Tomasz Dribko mgr inż. Michał Kasjaniuk Marcin Szwedowski Zawartość 1. Wstęp ........................................................................................................... 5 1.1. Podstawa prawna i formalna opracowania.……………………………………………………….. 5 2. Ogólna charakterystyka Miasta Otwock . …………………………………………………………………….6 2.1 Położenie, warunki naturalne………………………………………………………………………………..6 2.2 Ludność………………………………………………………………………………………………………………..10 2.2.1 Prognoza liczby ludności do roku 2030……………………………………………………….12 2.3 Mieszkalnictwo…………………………………………………………………………………………………….13 2.4 Charakterystyka infrastruktury technicznej……………………………………………………….20 2.4.1 Wodociągi i Kanalizacja……………………………………………………………………………….20 2.4.2 Odpady komunalne……………………………………………………………………………………..20 2.4.3 Komunikacja…………………………………………………………………………………………………21 2.5 Sfera gospodarcza……………………………………………………………………………………………….21 3. Zaopatrzenie w energię cieplną ........................................................ ………………24 3.1. Charakterystyka stanu obecnego………………………………………………………………………24 3.2. Ocena stanu obecnego. Cele podstawowe………………………………………………………..31 3.4. Aktualne zapotrzebowanie mocy i energii cieplnej……………………………………………35 3.5 Prognoza zapotrzebowania na moc i energię cieplną do roku 2030…………………36 3.6. Wpływ przedsięwzięć termomodernizacyjnych na bilans zapotrzebowania ciepła.…………………………………………………………………………………………………………………………43 4. Zaopatrzenie w energię elektryczną …………………………………………………………………………45 4.1. Charakterystyka stanu obecnego………………………………………………………………………45 4.2 Zużycie energii elektrycznej w mieście Otwock…………………………………………………51 4.3 Prognoza zużycia energii elektrycznej………………………………………………………………..53 4.3.1 Wpływ wzrostu zapotrzebowania mocy na system zasilający……………………55 4.4 Racjonalizacja zużycia energii elektrycznej……………………………………………………….56 4.5 Modernizacja i rozbudowa systemu energetycznego………………………………………..60 5. Zaopatrzenie w paliwa gazowe ………………………………………………………………………………….61 5.1 Obecny stan gazyfikacji miasta – struktura odbiorców gazu…………………………….61 5.2 Prognoza zapotrzebowania na paliwa gazowe do roku 2030…………………………….63 6. Możliwości wykorzystania istniejących nadwyżek i lokalnych zasobów paliw i energii, z uwzględnieniem skojarzonego wytwarzania ciepła i energii elektrycznej. ………………64 6.1. Energia biomasy i odpadów……………………………………………………………………………….64 6.1.1. Biomasa stała……………………………………………………………………………………………..65 6.1.2. Biopaliwa…………………………………………………………………………………………………….65 3 6.1.3. Biogaz……………………………………………………………………………………………………..66 6.2. Energia wiatrowa ............................................................................... 68 6.3. Energia słoneczna .............................................................................. 71 6.4. Energia geotermalna .......................................................................... 73 6.6. Energia wodna .................................................................................. 78 6.7. Kogeneracja z wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii .................... 79 6.8. Podsumowanie .................................................................................. 79 4 1. Wstęp 1.1. Podstawa prawna i formalna opracowania. Podstawą prawną do opracowania „Aktualizacji założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Miasta Otwock” jest ustawa - prawo energetyczne z dnia 10 kwietnia 1997 r. (Tekst jednolity Dz.U. 2006 nr 89 poz. 625). przypisująca gminie zadanie własne planowania i organizacji zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe na obszarze gminy (Art. 18) i zobowiązująca Prezydenta do opracowania „Założeń do planu...” i ich aktualizacji co najmniej raz na 3 lata (Art. 19). Podstawą formalną opracowania „Założenia do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla Miasta Otwock” jest Umowa Nr WIN/20/2011 z zawarta z Miastem Otwock w dniu 29 kwietnia 2011 Treść niniejszego opracowania odpowiada wymogom ustawy – prawo energetyczne zawartym w art. 19 pkt. 3, tj. zawiera: • Ocenę stanu aktualnego i przewidywanych zmian zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe. • Przedsięwzięcia racjonalizujące użytkowanie ciepła, energii elektrycznej i paliw gazowych. • Możliwości wykorzystania istniejących nadwyżek i lokalnych zasobów paliw i energii z uwzględnieniem energii elektrycznej i ciepła wytwarzanych w odnawialnych źródłach energii, energii elektrycznej wytwarzanej w skojarzeniu z wytwarzaniem ciepła oraz zagospodarowania ciepła odpadowego z instalacji przemysłowych. • Zakres współpracy z innymi gminami. Celem opracowania jest określenie prognozy potrzeb energetycznych oraz wskazanie kierunków i przedstawienie możliwości do: • racjonalizacji użytkowania energii cieplnej (oszczędności energii cieplnej), • zagospodarowania lokalnych zasobów energii odnawialnej, • zmniejszenia zanieczyszczeń powietrza, • wyboru strategii zaopatrzenia w energię mieszkańców i podmiotów gospodarczych. Niniejsze opracowanie zostało wykonane zgodnie z umową, obowiązującymi przepisami, Polskimi Normami Energetycznymi i zasadami wiedzy technicznej. Opracowanie wydane jest w stanie zupełnym ze względu na cel oznaczony w umowie. 5 2. Ogólna charakterystyka Miasta Otwock 2.1 Położenie, warunki naturalne Miasto Otwock położone jest w środkowej części województwa mazowieckiego, w powiecie otwockim, w obrębie obszaru metropolitalnego Warszawy, na lewym brzegu rzeki Świder, w pobliżu jej ujścia do Wisły. Gmina miejska Otwock jest oddalona o około 25km na południowy wschód od centrum Warszawy i graniczy z innymi gminami powiatu otwockiego: • od północnego zachodu Miasta Józefów • od północy Gminy Wiązowna • od wschodu Gminy Celestynów • od południa Miasta i Gminy Karczew Od zachodu naturalna granice wyznacza rzeka Wisła, po drugiej jej stronie znajduje się powiat piaseczyński. Rys. 2.1 Położenie Gminy Miejskiej Otwock w Powiecie otwockim 6 Od 1 stycznia 1999 roku miasto Otwock pełni funkcje stolicy powiatu otwockiego, jest siedzibą władz powiatowych, ośrodkiem administracyjno-oświatowym i usługowo-handlowym dla obsługi mieszkańców gminy i powiatu. Otwock zajmuje powierzchnię 47,34 km2, co stanowi niespełna 8% powierzchni ogólnej powiatu, zamieszkuje tu 44 069 osób (stan na 31.12.2010) Według regionalizacji fizycznogeograficznej Polski J. Kondratowicza, warunki naturalne (fizjograficzne) Otwocka kształtują dwa mezoregiony Niziny Środkowomazowieckiej, tj.: Dolina Środkowej Wisły (środkowa i zachodnia cześć miasta, tzw. Taras Otwocki) i Równina Garwolińska (wschodnia cześć miasta). W krajobrazie miasta dominują kompleksy leśne, grunty leśne zajmują 45,4% powierzchni gminy, wskaźnik lesistości jest wyższy o 14,5 pkt proc. niż średnio w województwie i o 7,3 pkt proc. niż w powiecie. Tereny zieleni ogólnodostępnej i osiedlowej zajmują 44,8 ha. Lasy, stanowią podstawową bazę przyrodniczą o unikalnym w skali kraju mikroklimacie. W ogólnej strukturze gatunkowej otwockich lasów przeważają siedliska sosnowe - blisko 98% drzewostanu to bory sosnowe z niewielka ilością brzóz i dębów. Lasy otwockie ze względu na niedużą odległość od stolicy oraz walory przyrodniczo-zdrowotne podlegają ochronie poprzez różne formy ochrony przyrody: • Rezerwaty Przyrody (91,7 ha na terenie gminy) • Mazowiecki Park Krajobrazowy (388,6 ha) • Warszawski Obszar Chronionego Krajobrazu (1692 ha) W sumie różne formy ochrony przyrody zajmują obszar około 2045 ha co stanowi 43% obszaru gminy. Użytki rolne stanowią blisko 24% powierzchni gmin, z czego 83% to grunty orne. Znaczenie rolnictwa w ogólnej strukturze form aktywności gospodarczej mieszkańców miasta, pomimo dużych zasobów użytków rolnych, jest niewielkie. Znaczna cześć gospodarstw rolnych ma charakter działek podmiejskich, a ich właściciele zainteresowani są zmianą przeznaczenia gruntów z działek rolnych na tereny budowlane. Należy spodziewać się, że tereny te w najbliższych latach przeznaczone zostaną pod zabudowę mieszkalną, w związku z intensywnym rozwojem miasta. Grunty zabudowane i zurbanizowane zajmują 28,6% powierzchni, w tym przemysłowe jedynie 1,2%. Lokalne warunki środowiska przyrodniczego, które cechują: uzdrowiskowe walory mikroklimatyczne, czyste powietrze, 7 zróżnicowanie biocenotyczne i krajobrazowe, a także rozbudowana baza leczniczo-sanatoryjna, stwarzają potencjalne możliwości dla rozwoju uzdrowiskowej i wypoczynkowej funkcji miasta w przyszłości. Hydrograficznie teren Otwocka należy do zlewni Wisły. Rzeka Świder wraz z drobnymi ciekami wodnymi i rowami melioracyjnymi odwadnia północne rejony miasta. Naturalne zbiorniki wodne występują nielicznie i są to głównie: starorzecza (Świdra, Jagodzianki i Wisły), niecki deflacyjne oraz zbiorniki w zbiornikach powyrobiskowych. Stosunkowo duże zbiorniki wodne znajdują się w ujściowym odcinku rzeki Jagodzianki (graniczne tereny miasta), pozostałe zbiorniki wodne maja małe powierzchnie i niedostępne brzegi. Według podziału Polski na regiony klimatyczne (W.Okołowicza) miasto Otwock znajduje się w regionie Mazowiecko-Podlaskim o klimacie typu kontynentalnego, który cechuje: występowanie znacznych amplitud rocznych temperatury powietrza wzrastających ku wschodowi, występowanie długiego ciepłego lata i długiej zimy chłodniejszej niż na zachodzie kraju, średnia roczna suma opadu niższa od przeciętnej dla Polski. Usytuowanie miasta i okolic pośród rozległych borów sosnowych kształtuje warunki klimatyczne, charakteryzujące się m.in.: dużym udziałem dni bezwietrznych i osłabioną prędkością wiatru. Elementy klimatu charakteryzujące rejon powiatu otwockiego: • średnia temperatura okresu rocznego – od 7,4 do 8,1oC; • najcieplejszy miesiąc – lipiec z średnią temp. od 17,5 do 18,2oC; • najzimniejszy miesiąc – styczeń z średnią temp. powyżej –3oC; • roczna suma opadów – od 550 do ponad 600mm (na posterunku meteorologicznym w Świdrze około 630mm); • okres wegetacyjny trwa średnio około 220 dni; • okres bezprzymrozkowy trwa przeciętnie od 167 do 185 dni. Charakterystyka warunków klimatycznych pod kątem ich wpływu na zużycie energii, a zwłaszcza ciepła przedstawia się następująco: Według PN-B-02025 dla najbliższego miasta (Warszawa), średnie temperatury powietrza wynoszą: • • w styczniu: -3,4°C, w kwietniu: +7,5°C, 8 ze stacją meteorologiczną • • w lipcu: +18,1°C, w październiku: +8,4°C. „Zgodnie z normą PN-82-B-02403 pt. „Temperatury obliczeniowe zewnętrzne” gmina Otwock leży w III strefie klimatycznej podziału Polski (rys. 2.6.), w której obliczeniowa temperatura zewnętrzna dla potrzeb ogrzewania wynosi: 0 Tzew = -20 C.„ Rys. 2.2. Podział Polski na strefy klimatyczne wg normy PN-82-B-02403 Źródło: norma PN-82-B-02403 Otwock jest dobrze skomunikowany. W rejonie wschodniej granicy miasta przebiega droga krajowa nr 17 relacji Warszawa – Lublin, a w rejonie granicy zachodniej droga wojewódzka nr 801 relacji Warszawa – Puławy. Przez obszar miasta przebiega zelektryfikowana linia kolejowa relacji Warszawa-Lublin–Chełm–granica państwa (Kijów). Kolej stanowi także dobre połączenie dla osób pracujących poza Otwockiem, głównie w Warszawie. Podstawowy układ komunikacyjny 9 miasta tworzą ciągi drogowo-uliczne zapewniające obsługę powiązań społeczno-gospodarczych o charakterze regionalnym i tranzytowym oraz sieć lokalnych ulic dojazdowych przystosowana do obsługi terenów zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej. Na terenie miasta brak jest dużych zakładów przemysłowych. 2.2 Ludność Według danych GUS na dzień 31 grudnia 2010 Otwock zamieszkiwało 44 069 osób, co daje średnią gęstość zaludnienia dla miasta równą 931,1 osób/km2. W grupie miast województwa mazowieckiego o zbliżonej ilości mieszkańców Otwock jest miastem z najmniejszą gęstością zaludnienia. Lokalne uwarunkowania demograficzne kształtują: • utrzymująca się w ostatnich latach wzrostowa tendencja przyrostu naturalnego, • wysoki wskaźnik feminizacji (w latach 2005-2010 utrzymywał się on na poziomie 113-115 kobiet na 100 mężczyzn), • dodatnie saldo migracji, • powolne starzenie się lokalnej społeczności (wzrost odsetka osób w wieku poprodukcyjnym). Podstawowe dane o liczbie ludności i wskaźnikach demograficznych 2005-2010 przedstawiono w Tabeli 2.1. Tabela 2.1. Czynniki określające zmiany w zasobach ludzkich miasta Otwock w latach 20052010 (dane GUS) Rok 2005 2006 2007 2008 2009 Liczba ludności 42 507 Urodzenia 42 881 43 190 43 474 43 798 44 069 430 452 455 481 516 504 Zgony 479 426 445 458 442 450 Przyrost naturalny -49 +26 +10 +23 +74 +54 Napływ ludności 688 851 857 660 682 b.d.* Odpływ ludności 467 503 558 399 432 b.d. Saldo migracji 221 348 299 261 250 b.d. -1,2 0,6 0,2 0,5 1,7 1,2 Przyrost naturalny na 1000 osób *brak danych 10 2010 Wyjątkowo pozytywnym zjawiskiem demograficznym dla Otwocka jest utrzymujący się w kolejnych pięciu latach dodatni przyrost naturalny. Fakt ten jest szczególnie ważny, z uwagi na ujemny przyrost naturalny obserwowany w skali całego kraju, szczególnie w miastach. Dodatni przyrost naturalny wraz z dodatnim saldem migracji, świadczącym o atrakcyjności terenu miasta, są czynnikami zapewniającymi nieprzerwany wzrost liczby mieszkańców miasta w ostatnich 5 latach. W latach 2005-2010 nastąpił przyrost ogólnej liczby ludności o 1562 osoby, co stanowiło blisko 3,7% wzrost. Warty odnotowania jest fakt, że tendencja wzrostowa była notowana w każdym kolejnym roku. W Tabeli 2.2 przedstawiono podział (według udziałów procentowych) ludności Otwocka na grupy ekonomiczne w latach 2005-2010 Tabela 2.2 .Podział ludności Otwocka na grupy ekonomiczne Rok Ludność w wieku przedprodukcyjnym [%] Ludność w wieku produkcyjnym [%] Ludność w wieku poprodukcyjnym [%] 2005 2006 2007 2008 2009 2010 19,9 19,6 19,5 19,4 19,3 19,4 62,0 62,2 61,9 61,9 61,8 61,5 18,1 18,3 18,6 18,7 18,9 19,2 W ogólnej liczbie mieszkańców miasta 19,4 % stanowią dzieci i młodzież w wieku przedprodukcyjnym (osoby w wieku przedprodukcyjnym to mężczyźni i kobiety w wieku 0-17 lat), niemal 2/3 populacji (dokładnie 61,5%) to osoby w wieku produkcyjnym (za osoby w wieku produkcyjnym uznaje się mężczyzn w wieku 18-64 lata i kobiety w wieku 18-59). Analizując dane z Tabeli… należy stwierdzić, iż następuje systematyczny, choć dosyć powolny wzrost udziału ludności w wieku poprodukcyjnym, co wskazuje na starzenie się społeczeństwa, pomimo utrzymującego się przyrostu naturalnego. 11 2.2.1 Prognoza liczby ludności do roku 2030 Prognozy ludności do roku 2030 według opracowań GUS zawarto w tabeli 2.3. Tabela 2.3 Prognoza ludności do 2030 roku Polska1) Województwo mazowieckie1) Powiat otwocki2) ogółem miasta ogółem miasta miasto wieś 2015 38 016 059 22 897 686 5 353 636 3 474 863 78 248 46 258 2020 37 829 889 22 649 726 5 429 840 3 543 118 81 201 46 778 2025 37 438 095 22 299 025 5 471 012 3 589 823 83 491 46 904 2030 36 796 020 21 799 537 5 480 198 3 616 591 85 313 46 690 1) Dane według GUS „Prognoza ludności na lata 2008-2035” Dane według GUS „Prognoza dla powiatów i miast na prawie powiatu oraz podregionów na lata 2011 – 2035” 2) Systematyczny spadek liczby ludności na terenie całego kraju, jest spowodowany przede wszystkim spadkiem rozrodczości. Według prognozy ubytek ludności dotknie przede wszystkim miasta, głównie z powodu niskiej dzietności oraz na skutek przemieszczania się ludności miejskiej na tereny wiejskie na obrzeżach miast. Ponieważ sytuacja demograficzna miasta uległa zmianie od opublikowania poprzednich „Założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwo gazowe” z roku 2005, niezbędne jest opracowanie nowej prognozy demograficznej do roku 2030. Opracowując na potrzeby niniejszego opracowania szacunkową prognozę liczby ludności Otwocka przyjęto, że tempo wzrostu ludności, spowodowane przede wszystkim korzystnym saldem migracji oraz dodatnim przyrostem naturalnym, będzie utrzymywało się na zbliżonym poziomie przez najbliższe lata: Tabela 2.4 prognoza ludności dla Otwocka do roku 2030. rok 2015 2020 2025 2030 ludność 45 631 47 193 48 755 50 317 12 2.3 Mieszkalnictwo „Układ przestrzenny miasta ukształtował się w oparciu o samodzielne jednostki osadnicze (wsie) rozwijające się w obrębie głównych szlaków komunikacyjnych, które dziś tworzą umowne „dzielnice” Otwocka. Istniejący charakter zabudowy oraz lokalizacja poszczególnych obszarów pozwala wyróżnić obszary miejskie o charakterze miejskim oraz o charakterze miejsko-wiejskim. Opis poszczególnych obszarów miejskich Otwocka przedstawiono w tabeli. Charakterystyka terenów zabudowy miasta, według obszarów miejskich: Obszar Charakterystyka Obszary miejskie Teren zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej, w części na działkach zadrzewionych. Plany rozwojowe obejmują, wg planów miejscowych zagospodarowania przestrzennego I.obszaru przyległego do rzeki Świder na terenie miasta Otwocka – etap I zatwierdzony Uchwałą nr XXI/205/2000 Rady Miasta Otwocka z dnia 23 maja 2000r. (Dz. Urz. Woj. Maz. Nr 2 z dnia 27.07.2000r. poz. 828); II. Świder Zachodni obejmującego swym zasięgiem pas terenów PKP oraz tereny do niego przyległe wraz z Centrum biegnący przez miasto Otwock z północnego zachodu na południowy wschód - etap I, zatwierdzony Uchwałą Rady Miasta Otwocka Nr XLVI/541/02 z dnia 25.06.2002r. (Dz. Urz. Woj. Maz. Nr 237 z 06.09.2002r. poz. 6067): rozwój obecnej funkcji terenu, tj. zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej; możliwość rozwoju funkcji wypoczynkowo-leczniczo- rekreacyjnej nad brzegami rzeki Świder. Zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna na zadrzewionych terenach. Na działkach prócz budynków mieszkalnych znajdują się budynki Świder Wschodni usługowe i gospodarcze. W układzie przestrzennym wyróżnia się intensywna zabudowa jednorodzinna („bloki” urbanistyczne) o charakterze miejskim. Perspektywy rozwoju: nowe tereny zabudowy mieszkaniowej; rozwój usług związanych z rozwojem rekreacji i wypoczynku 13 nad rzeką Świder. Stan zainwestowania terenu zgodnie z ustaleniami miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego I.obejmującego swym zasięgiem pas terenów PKP oraz tereny do niego przyległe wraz z Centrum biegnący przez miasto Otwock z północnego zachodu na południowy wschód - etap I, zatwierdzony Uchwałą Rady Miasta Otwocka Nr XXXI/329/2001 z dnia 11 kwietnia 2001r. (Dz. Urz. Woj. Maz. Nr 119 z 12.06.2001r. poz. 1609); II. ,,Samorządowa”, zatwierdzonego Uchwałą Rady Miasta Otwocka XXII/221/2000 z dnia 4.07.2000r. (Dz. Urz. Woj. Maz. Nr 177 z 28.08.2001r. poz. 2852); III. obejmującego swym zasięgiem pas terenów PKP oraz tereny do niego przyległe wraz z Centrum biegnący przez miasto Otwock z północnego zachodu na południowy wschód - etap II część A obejmująca kwartały I–VII i DVIII, zatwierdzonego Uchwałą Rady Śródmieście Miasta Otwocka Nr XXXII/359/01 z dnia 22.05.2001r. (Dz. Urz. Woj. Maz. Nr 171 z 20.08. 2001r. poz. 2696); obejmuje: koncentrację usług, handlu, rzemiosła i administracji, zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej i jednorodzinnej rozproszonej; zabudowę mieszkaniowo - usługową z charakterystycznym układem bardzo wąskich uliczek – teren intensywnej zabudowy; budynki administracji lokalnej i ponadlokalnej, obiekty handlu, kultury, oświaty, banki. Zabudowa mieszkaniowa wielorodzinna - „bloki” o wysokości nie przekraczającej czterech kondygnacji; historyczne „wille otwockie”, teren rozproszonej zabudowy jednorodzinnej oraz jednego osiedla zabudowy wielorodzinnej („bloki”). Obszar Śródborów Śródborów zgodnie z ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obejmującego swym zasięgiem 14 pas terenów PKP oraz tereny do niego przyległe wraz z Centrum, biegnący przez miasto Otwock z północnego zachodu na południowy wschód - Etap II, część ,,B” obejmująca kwartały: IX, X, BXI, BXII, BXIII, AXIV, BXV zatwierdzonego Uchwałą Rady Miasta Otwocka Nr Soplicowo VIII/79/2003 z dnia 1 lipca 2003r. (Dz. Urz. Woj. Maz. Nr 243 z 17 września 2003r., poz. 6390) i Soplicowo charakteryzują: założenia urbanistyczne projektowanych „miast-ogrodów”; rozproszona zabudowa na bardzo dużych działkach (budowlano-leśnych); tradycje strefy uzdrowiskowej (budynki sanatoryjne). Teren osiedla wielorodzinnego. Obszar ten posiada duże rezerwy terenów i zgodnie z ustaleniami miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego I.obejmującego obszar projektowanego osiedla zabudowy wielorodzinnej „Ługi” zatwierdzonego Uchwałą Nr V/31/2003 z dnia 25 marca 2003r. (Dz. Urz. Woj. Maz. Nr 156 poz. 3872 z 10.06.2003r. ); Ługi II. „Ługi Północne” obejmującego obszar pomiędzy ulicami: Korczaka, Wysockiego, Okrzei, Batorego, Wiejską, Ługi i północną granicą opracowania planu miejscowego „Ługi Wschodnie” w Otwocku zatwierdzonego Uchwałą Nr XLVII/559/02 z dnia 3 września 2002r. (Dz. Urz. Woj. Maz. Nr 276, poz. 7176 z 24.10.2002r.): stanowi atrakcyjne miejsce dla rozwoju inwestycji. Ta część miasta nie podlega rygorom ochronnym w rozumieniu ustawy o ochronie przyrody. Lokalizacja zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej z usługami (drobne rzemiosło) realizowanej na małych działkach zgodnie z Kresy ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszaru „Kresy Południowe - część A”, zatwierdzonego Uchwałą Rady Miasta Otwocka Nr XI/107/2003 z dnia 28 października 2003r. (Dz. Urz. Woj. Maz. Nr 319 z 27.12.2003r. poz. 10201). Obszary miejsko-wiejskie Świdry Wielkie Układ przestrzenny zgodnie z ustaleniami miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego Mlądz I.obszaru przyległego 15 do rzeki Świder na terenie miasta Otwocka – etap I zatwierdzony Uchwałą Nr XXI/205/2000 Rady Wólka Mlądzka Miasta Otwocka z dnia 23 maja 2000r. (Dz. Urz. Woj. Maz. Nr 2 z dnia 27.07.2000r. poz. 828); II. Jabłonna obszaru położonego po obu stronach Szosy Lubelskiej na odcinku przebiegającym przez miasto Otwock zatwierdzonego Uchwałą Nr XLVII/558/2002 Rady Miasta Otwocka z dnia 3 września Świerk 2002r. (Dz. Urz. Woj. Maz. Nr 276 z 24.10. 2002r. poz. 7175); III. ,,Jabłonna Wschodnia” zatwierdzonego Uchwałą Nr XLIV/477/02 Rady Miasta Otwocka z dnia 12 marca 2002r (Dz. Urz. Teklin Woj. Maz. Nr 155, poz. 3394 z dn.14.06.2002r.); IV. obu obszaru położonego na wschód od osiedla Jabłonna po stronach drogi w Świerku do granic miasta Otwocka, zatwierdzonego Uchwałą Rady Miasta Otwocka Nr XVIII/168/99 z dnia 21 grudnia 1999r. (Dz. Urz. Woj. Maz. Nr 79 z 25.03.2002r. poz. 1635); cechuje: przewaga zabudowy zagrodowej, z reguły dwurzędowej wzdłuż tras komunikacyjnych; Zamlądz typowo rolny podział gruntu; brak odpowiedniego przygotowania do procesów urbanizacyjnych. Perspektywiczny rozwój obszarów: Wólka Mlądzka i Świder zakłada możliwość utworzenia sfer przeznaczonych pod lokalizację magazynów, zakładów produkcyjnych oraz rozwój budownictwa mieszkaniowego jednorodzinnego. * Urząd Miasta Otwocka Infrastruktura budowlana różni się wiekiem, powierzchnią zabudowy technologią wykonania, przeznaczeniem oraz wynikającą z podstawowych parametrów energochłonnością. Na terenie miasta należy wyróżnić: → budynki mieszkalne, → obiekty użyteczności publicznej, → obiekty pod działalność usługowo-handlową i wytwórczą – stanowiące sferę gospodarczą miasta. Charakter zabudowy mieszkaniowej jest niejednolity. W ogólnej strukturze osadnictwa na terenie Otwocka dominują następujące typy zabudowań: 16 1) zabudowa mieszkaniowa wielorodzinna o strukturze kompleksowych osiedli mieszkaniowych - są to osiedla spółdzielcze i deweloperskie położone na obszarach południowych, centralnych i plomb zachodnich; 2) intensywna zabudowa jednorodzinna zlokalizowana głównie na obszarach zachodnich i północnych; 3) zabudowa jednorodzinna na terenach z istniejącym drzewostanem leśnym, znajdująca się w części wschodniej. Na terenie Otwocka znajduje się (według danych GUS na 31.12.2009) 17 736 mieszkań o łącznej powierzchni użytkowej 1 125 267 m2. Przeciętna liczba osób w 1 mieszkaniu wynosi 2,48 (wskaźnik dla województwa oscyluje w okolicach 3). Przeciętna powierzchnia użytkowa przypadająca na 1 mieszkanie wynosi 63,45 m2, a na 1 mieszkańca 25,6 m2. Tabela 2.5 zmiany w zasobach mieszkaniowych Otwocka w latach 2005-2009. Rok 2005 2006 2007 2008 2009 Mieszkania 16 220 16 398 16 637 17 226 17 736 Izby 54 802 55 590 56 627 58 554 60 313 1 040 028 1 086 567 1 125 267 Powierzchnia użytkowa [m2] Przeciętna liczba izb w mieszkaniu Przeciętna powierzchnia mieszkania [m2] 994 877 1 014 854 3,38 3,39 3,40 3,40 3,40 61,33 61,89 62,50 63,00 63,45 Tabela 2.6. Struktura nowo oddanych mieszkań w ostatnich 5 latach kształtowała się następująco: Rok 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Mieszkania oddane do użytkowania 303 220 301 600 553 210 Całkowita powierzchnia mieszkań oddanych do użytkowania [m2] Średnia powierzchnia mieszkania oddanego do użytkowania [m2] 26 911 23 418 29 804 48 070 43 360 88,8 106,5 99,0 80,1 78,4 20 616 98,2 Tabela 2.7. Struktura budynków nowo wybudowanych, oraz oddanych do użytku w latach 17 2005-2010 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Ogółem 108 108 118 141 124 103 Mieszkalne 94 98 113 124 109 93 Niemieszkalne 14 10 5 17 15 10 Pow. użytkowa mieszkań w nowych budynkach mieszkalnych [m2] 25 336 23 225 29 597 47 253 42 260 19 641 Pow. użytkowa nowych budynków niemieszkalnych [m2] Struktura zasobów 2 786 mieszkaniowych 3 569 według 1 378 form 3 320 własności 4 133 5 978 przedstawia się następująco: Tabela 2.8.Struktura zasobów mieszkaniowych według form własności [szt] Ogółem [%] 16 637 100 Zasoby gmin (komunalne) 2 060 12,4 Zasoby spółdzielni mieszkaniowych 3 925 23,6 Zasoby zakładów pracy 253 1,5 Zasoby osób fizycznych 10 132 60,9 267 1,6 Pozostałe podmioty Struktura zasobów mieszkaniowych Otwocka według form własności: Tabela 2.9 Mieszkania zamieszkane stale według okresu budowy. Wyszczególnienie Ogółem Liczba mieszkań 17 736 Powierzchnia użytkowa 2 mieszkań [m ] 1 125 267 Średnia powierzchnia użytkowa mieszkania [m2] 63,45 Okres budowy Przed 1918 478 23 480 49,1 1918-1944 3 559 170 854 48,0 1945-1970 4 421 226 335 51,2 1971-1978 2 670 145 869 54,6 18 1979-1988 1 268 113 136 89,2 1989-2002 1 673 149 999 89,7 2003-2010 2 271 247 859 109,15 65 4 123 Nie ustalono 63,4 Zmiany w wyposażeniu mieszkań w Otwocku w latach 2005-2009. Wartości podane w Tabeli 2.10 są wyrażone jako % wszystkich mieszkań znajdujących się na terenie miasta: Tabela 2.10. zmiany w wyposażeniu mieszkań w Otwocku w latach 2005 - 2009 Rok 2005 2006 2007 2008 2009 Wodociąg 91,7 91,8 92,1 92,3 92,6 Ustęp spłukiwany 86,0 82,3 86,6 87,0 87,5 Łazienka 83,4 83,7 84,1 84,6 85,1 Centralne ogrzewanie 76,6 77,0 77,5 77,4 78,1 Gaz sieciowy 57,4 58,0 57,5 58,6 59,7 Analizując dane zawarte w Tabeli… należy stwierdzić, że na przestrzeni lat 2005-2009 następował systematyczny wzrost odsetka mieszkań wyposażonych w łazienki (o 1,7% w ciągu 4 lat), a w związku z tym rósł również odsetek mieszkań podłączonych do wodociągu. Zaobserwowano także niewielki wzrost odsetka ogółu mieszkań wyposażonych w centralne ogrzewanie (1,5%) oraz w gaz sieciowy (2,3%). Pomimo, iż wzrost procentowy wyposażenia mieszkań w poszczególne instalacje oscyluje w granicy jedynie ok.2% na przestrzeni 4 lat, jest to dobry wynik z uwagi na szybkie tempo wzrostu ogólnej liczby mieszkań w mieście (wzrost o 1516 mieszkań w ciągu 4 lat). Ocena aktualnej struktury budowlanej Obecnie przeważającą część zabudowy Otwocka stanowi mieszkalnictwo indywidualne. Średni wskaźnik zapotrzebowania energii na cele grzewcze w budynkach mieszkalnych kształtuje się na poziomie około 217 kWh/m²/rok, co w przybliżeniu dwukrotnie przewyższa obecne standardy w nowym budownictwie. Biorąc pod uwagę ten fakt 19 należy stwierdzić, iż nadal istnieje duży potencjał zaoszczędzenia energii i koszów na terenie Miasta poprzez termo renowacje. 2.4 Charakterystyka infrastruktury technicznej 2.4.1 Wodociągi i Kanalizacja System wodno-kanalizacyjny funkcjonuje wspólnie dla miasta Otwock oraz miasta Karczew, jako jednej aglomeracji. Na mocy porozumienia międzygminnego z 1993 roku eksploatacja sieci zajmuje się Otwockie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. Rok 1994 1996 2003 2010 Długość czynnej sieci 56 68,8 80,3 204,1 rozdzielczej W roku 2009 z sieci wodociągowej korzystało 25479 osób, czyli ok 58% mieszkańców miasta. Długość sieci kanalizacji sanitarnej w wybranych latach: Rok 1994 1996 2003 2010 długość czynnej sieci 52 64 69,8 157,3 kanalizacyjnej W 2009 roku z sieci kanalizacyjnej korzystało 29020 osób czyli 66% ogółu mieszkańców. Duży wzrost długości sieci wodociągowej i kanalizacyjnej wynika z przeprowadzonego w latach 2005 – 2010 projektu „System wodno-kanalizacyjny w Otwocku” Współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej. Na terenach nieuzbrojonych w sieć wodociągową do celów socjalno-bytowych wykorzystuje się ujęcia indywidualne. Ścieki bytowo-gospodarcze odprowadzane są i unieszkodliwiane w miejskiej oczyszczalni ścieków. 2.4.2 Odpady komunalne Odpady Składowisku komunalne Odpadów powstające Komunalnych na terenie miasta zlokalizowanym w gromadzone Świerku są na (południowo- wschodnia cześć Otwocka). Składowisko zarządzane jest przez spółkę „SATEROTWOCK” Sp. z o.o. i stanowi współwłasność spółki SATER (67%) i Miasta Otwock (33%). Zadania z zakresu gospodarki odpadami realizuje również funkcjonujący na terenie Otwocka punkt przeładunku i zgniatania śmieci. Sukcesywnie podejmowane są 20 działania w kierunku upowszechnienia wśród mieszkańców selektywnej zbiórki odpadów. 2.4.3 Komunikacja Układ komunikacyjny Otwocka wyznaczają drogi publiczne, tj. krajowe, wojewódzkie, powiatowe i gminne oraz drogi niepubliczne, tj. m.in. zakładowe, wewnętrzne osiedlowe, prywatne, dojazdowe do działek i posesji. Układ komunikacyjny tworzą drogi publiczne o łącznej długości 230,5km. Uwarunkowania komunikacyjne Otwocka wynikają z położenia miasta w obrębie aglomeracji warszawskiej oraz rozmieszczenia głównych generatorów ruchu – terenów zabudowy mieszkaniowej, miejsc pracy, centrów administracji, licznych targowisk, obiektów handlowych i usługowych, składów celnych i magazynów. Podstawowy układ połączeń, zarówno o charakterze regionalnym (tranzytowym), jak i lokalnym tworzą ciągi drogowo-uliczne. Przez centralne tereny Otwocka przebiega linia kolejowa relacji Warszawa – Lubin – Chełm – granica państwa – Kijów, determinująca przestrzenny układ transportowy miasta. Linia kolejowa jest zelektryfikowana i pełni istotna role w powiązaniach podmiejskich z Warszawą i obszarem aglomeracji. 2.5 Sfera gospodarcza Ze względu na specyficzne warunki środowiska przyrodniczego, położenie geograficzne, brak surowców przemysłowych oraz istnienie obszarów chronionych, aktywność gospodarcza koncentruje się tu głównie w sektorze rzemiosła, drobnej wytwórczości oraz handlu i usług. Według danych GUS w 2010 roku na terenie miasta działało 6016 podmiotów gospodarki narodowej, a przez ostatnie 7 lat (od 2003 roku) nastąpił blisko 15% wzrost ilości podmiotów. Zdecydowanie dominuje sektor prywatny 5 895 podmiotów, wśród których dominują przedsiębiorstwa handlowe i usługowe. Duża ilość osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą świadczy o wysokiej aktywności zawodowej mieszkańców w kierunku samozatrudnienia oraz wynika z dogodnych warunków do rozwoju prywatnej przedsiębiorczości. Dużym pracodawcą na terenie Otwocka jest sektor publiczny, tj. instytucje administracyjne, oświatowe i służby zdrowia. Otwock jest miastem o bardzo niskim bezrobociu, w 2009 roku stopa bezrobocia wyniosła 5,4%. Tabela 2.11 przedstawia zmiany w ilości podmiotów w poszczególnych sektorach i podsektorach w latach 2003-2010. 21 Tabela 2.11.Podmioty gospodarki narodowej w Mieście Otwock. Jednostki wpisane według sektorów własnościowych podmioty gospodarki narodowej ogółem sektor publiczny - ogółem sektor publiczny państwowe i samorządowe jednostki prawa budżetowego 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 5 228 5 193 5 350 5 236 5 398 5 690 5 736 6 016 116 125 122 125 125 117 118 121 89 109 104 106 104 95 90 92 sektor publiczny 2 2 2 2 2 1 1 przedsiębiorstwa państwowe sektor publiczny - spółki 2 3 5 5 6 7 6 handlowe sektor publiczny państwowe i samorządowe 1 1 1 1 1 1 1 jednostki prawa budżetowego, gospodarstwa pomocnicze sektor prywatny - ogółem 5 112 5 068 5 228 5 111 5 273 5 573 5 618 sektor prywatny - osoby fizyczne prowadzące 4 325 4 255 4 379 4 237 4 344 4 605 4 610 działalność gospodarczą sektor prywatny - spółki 218 223 237 247 265 260 265 handlowe sektor prywatny - spółki handlowe z udziałem kapitału 35 38 41 42 43 43 43 zagranicznego sektor prywatny 24 24 24 24 24 23 24 spółdzielnie sektor prywatny - fundacje 11 12 13 13 13 14 16 sektor prywatny stowarzyszenia i organizacje 36 45 47 52 61 68 70 społeczne 1 6 0 5 895 4 824 290 46 24 18 74 Tabela 2.12. struktura przychodów i wydatków (w tys zł) Miasta Otwock w latach 2003-2010. Wyszczególnienie 2003 Dochody ogółem 55079,14 2004 2005 2006 2007 2008 60585,3 70734,78 80003,45 89537,49 115030,56 2009 132313,45 Dochody na 1 mieszkańca Ogółem 1,29 1,42 1,65 1,85 2,06 2,63 3 Dochody własne 0,83 0,96 1,08 1,23 1,44 2,07 2,36 Ogółem b.d b.d b.d b.d 290,61 20675,23 31644,17 Inwestycyjne b.d b.d b.d b.d 112,48 20508,2 30505,94 57092,86 70786,06 65665,77 72058,84 85834,92 111104,84 174735,53 Środki z budżetu Unii Europejskiej Wydatki z budżetu ogółem 22 Wydatki na 1 mieszkańca Ogółem Na oświatę i wychowanie Na kulturę i ochronę dzieci 1,34 1,66 1,53 1,67 1,97 2,54 3,97 0,44 0,69 0,75 0,73 0,75 0,81 0,94 0,05 0,04 0,05 0,05 0,05 0,06 0,07 Przeciętny dochód w Gminie na 1 mieszkańca w roku 2009 wynosił około 3 tys. zł, wartość ta mieści się w średnim przedziale dla gmin(miast) o podobnej wielkości w rejonie warszawskim. Na uwagę zasługuję fakt, iż dużą część pośród przychodów stanowią dochody własne Gminy, przy czym udział tzn. wykazuje tendencję wzrostową- w roku 2003 wynosił on około 65%, natomiast w roku 2009 było to już blisko 80%. Wydatki budżetowe na 1 mieszkańca w roku 2009 kształtowały się na poziomie około 4000 zł, co oznacza, że przewyższały przeciętny dochód na mieszkańca o około 1000 zł. Wartości wydatków w odniesieniu do 1 mieszkańca Miasta podobnie jak w przypadku przychodów są zbliżone do podobnych wartości dla innych porównywalnych miast na Mazowszu. 23 3. Zaopatrzenie w energię cieplną 3.1. Charakterystyka stanu obecnego Źródłem zaopatrzenia w energię cieplną dla Miasta Otwock są: → lokalne sieci osiedlowe z własną ciepłownią, których administratorem jest Otwocki Zakład Energetyki Cieplnej Sp. z o.o. ul. Andriollego, działający w formie jednoosobowej spółki skarbu gminy; → kotłownie lokalne, w tym również eksploatowane przez OZEC; → karczewska ciepłownia Komunalnego Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej Sp. z o.o., ul. Ciepłownicza; → indywidualne systemy grzewcze zaspokajające potrzeby własne domu lub mieszkania. Urządzenia i sieć cieplna miasta zarządzane i eksploatowane przez Otwock Zakład Energetyki Cieplnej: Opis Jednostka Liczba źródeł ciepła: System ciepłowniczy Szt. → ciepłownia osiedlowa 1 → kotłownie lokalne 2 Moc cieplna ciepłowni osiedlowej MW 22 Łączna moc cieplna kotłowni lokalnych kW 240 Nośnik ciepła Gorąca woda Typ serwisu c.o. Sieć cieplna wodna: → liczba sieci → długość sieci Szt. 2 m 9 834 ciepłowniczych (wysokich i niskich parametrów) 24 Źródła ciepła: Charakterystyka ciepłowni w Otwocku: Lokalizacja Charakterystyka kotłowni Moc (MW) Ciepłownia wyposażona jest w 3 kotły gazowe: Ul. Andriollego, dwa kotły o mocy 6 i 7 MW, typu PwPg, centrum jeden kocioł UT-M 46X10 o mocy 8 MW, nowy miasta, pomiędzy budynkami 22 eksploatowany od 2004 roku. Kotłownia zasilana jest w paliwo gazowe z własnego przyłącza średniociśnieniowego. mieszkalnymi. Wytworzone w ciepłowni ciepło doprowadzone jest do odbiorców za pomocą podwójnego układu sieci ciepłowniczych. Pracuje tylko w sezonie grzewczym i tylko na potrzeby centralnego ogrzewania budynków. Zużycie gazu w ciepłowni OZEC w wybranych latach (w m³): 2006 2007 2008 2009 2010 3 254 000,00 3 088 291,00 2 897 667,00 2 900 191,00 3 374 541,00 Zużycie energii elektrycznej na potrzeby pracy poszczególnych urządzeń w ciepłowni OZEC: (w kWh) 2005 2006 2007 2008 2009 2010 862 316,00 693 226,00 731 663,00 759 543,00 716 218,00 714 239,00 Sprzedaż ciepła przez OZEC w latach 2005-2010: 2005 2006 2007 2008 2009 2010 104 912,95 98 940,70 96 225,50 86 440,00 90 794,54 95 530,80 Wykaz odbiorców ciepła od Otwockiego Zakładu Energetyki Cieplnej w roku 2010 zawarto w tabeli 3.1: 25 Tabela 3.1 Wykaz odbiorców ciepła od Otwockiego Zakładu Energetyki Cieplnej 1. Otwocka Spółdzielnia Mieszkaniowa Otwock ul Andriollego 54 2. Wspólnota Mieszkaniowa Otwock ul.Pułaskiego 10 3. Wspólnota Mieszkaniowa Otwock ul.Pułaskiego 12 4. Oświata Powiatowa ul Karczewska 37 Zespół Szkół Ogólnokształcących 5. Oświata Miejska 05-400 Otwock ul. Andriollego 76 Szkoła Podstawowa 12 6. Publiczny ZOZ Żłobek Miejski Otwock ul.Wronia 7 7. Wspólnota Mieszkaniowa Otwock ul.Andriolego 78 8. Wspólnota Mieszkaniowa Otwock ul.Batorego 38B 9. Wspólnota Mieszkaniowa Otwock ul.Karczewska 26 10. Wspólnota Mieszkaniowa Otwock ul.Wyspiańskiego 3 11. Remondis Otwock ul Lennona 4 12. ZP ZOZ Otwock ul Batorego 44 13. Młodzieżowy Dom Kultury Otwock ul. Poniatowskiego 10 14. Społem PSS Otwock ul. Powstańców Warszawy 17 Sklep 40, Sklep 68 15. Sp-nia Mieszk. Prac. Sądu Rejonowego Otwock ul. Powstańców Warszawy 11 16. Centrum Geometrii Samochodowej "U JACKA" Otwock ul. Lennona 2 17. Spółdzielnia Mieszkaniowa CENTRUM Otwock ul.Staszica 27 18. Oświata Miejska Otwock ul. Andriollego 76 ZNP 19. Kaniewska Ewa Otwock ul. Skłodowskiej 19 H&P Przedsiębiorstwo Handlowo-Usługowe Piotr Malesza, Otwock ul. Kwiatowa 20. 24 21. Kozłowska Małgorzata Otwock ul. Cybulskiego 20 22. Izba Adwokacka w Warszawie 00-536 Warszawa Al.. Ujazdowskie 49 23. Urzad Miasta Otwocka 05-400 Otwock ul. Armii Krajowej 5 24. Oświata Miejska Otwock 05-400 Otwock ul. Andriollego 76 Przedszkole 16 25. Urząd Skarbowy 05-400 Otwock ul. Matejki 4 26. Wspólnota Mieszkaniowa Otwock ul.Andriollego 18 27. Wspólnota Mieszkaniowa Otwock ul.Andriollego 20 28. Wspólnota Mieszkaniowa Otwock ul.Andriollego 22 29. Wspólnota Mieszkaniowa Otwock ul.Andriollego 24 30. Wspólnota Mieszkaniowa Otwock ul.Andriollego 27/29 31. Wspólnota Mieszkaniowa Otwock ul.Andriollego 39/41 32. Wspólnota Mieszkaniowa Otwock ul.Andriollego 42/44 33. Wspólnota Mieszkaniowa Otwock ul.Andriollego 43 26 34. Wspólnota Mieszkaniowa Otwock ul.Andriollego 58 35. Wspólnota Mieszkaniowa Otwock ul.Hoża 3 m19 36. Wspólnota Mieszkaniowa Otwock ul.Hoża 5 37. Wspólnota Mieszkaniowa Otwock ul.Hoża 7 38. Wspólnota Mieszkaniowa Otwock ul.Karczewska 27 39. Wspólnota Mieszkaniowa Otwock ul.Karczewska 29 40. Wspólnota Mieszkaniowa Otwock ul.Karczewska 31 41. Wspólnota Mieszkaniowa Otwock ul.Krucza 4 42. Wspólnota Mieszkaniowa Otwock ul.Krucza 6 43. Wspólnota Mieszkaniowa Otwock ul.Lennona 5 44. Wspólnota Mieszkaniowa Otwock ul.Lennona 7 45. Wspólnota Mieszkaniowa Otwock ul.Matejki 6 46. Wspólnota Mieszkaniowa Otwock ul.Matejki 8 47. Wspólnota Mieszkaniowa Otwock ul.Skłodowskiej 11 48. Wspólnota Mieszkaniowa Otwock ul.Skłodowskiej 13 49. Wspólnota Mieszkaniowa Otwock ul.Skłodowskiej 17 50. Wspólnota Mieszkaniowa Otwock ul.Skłodowskiej 21 51. Wspólnota Mieszkaniowa Otwock ul.Skłodowskiej 3 52. Wspólnota Mieszkaniowa Otwock ul.Smolna 5 53. Wspólnota Mieszkaniowa Otwock ul.Sosnowa 6 54. Wspólnota Mieszkaniowa Otwock ul.Sosnowa 8 55. Wspólnota Mieszkaniowa Otwock ul Karczewska 43 56. Wspólnota Mieszkaniowa Wyspiańskiego 2 57. Wspólnota Mieszkaniowa Otwock ul.Wyspiańskiego 8 58. Wspólnota Mieszkaniowa Otwock ul.Wyspiańskiego 6 59. Wspólnota Mieszkaniowa Otwock ul.Hoża 9 60. Zarząd Gospodarki Mieszkaniowej Otwock ul Wawerska 8 61. Wspólnota Mieszkaniowa Otwock ul.Karczewska 45 62. Wspólnota Mieszkaniowa Otwock ul. Smolna 3 63. Wspólnota Mieszkaniowa Otwock ul.Sosnowa 1 64. Wspólnota Mieszkaniowa Otwock ul.Andriollego 31/33 65. Wspólnota Mieszkaniowa Otwock ul.Andriollego 56 66. Wspólnota Mieszkaniowa Otwock ul.Karczewska 23 67. Wspólnota Mieszkaniowa Otwock ul.Karczewska 47 68. Wspólnota Mieszkaniowa Otwock ul.Lennona 9 27 69. Wspólnota Mieszkaniowa Otwock ul.Wyspiańskiego 4 Sieć ciepłownicza: Kotłownie należące do OZEC zasilają dwie sieci ciepłownicze, tj. sieć wysoko i niskoparametrową, o łącznej długości 9834m. Obie sieci są eksploatowane od kilkudziesięciu lat. W przypadku sieci niskoparametrowej okres eksploatacji najstarszych odcinków wynosi ok. 50 lat, natomiast dla sieci magistralnej blisko 40 lat. Sieć niskoparametrowa pracuje na parametrach 95/70 °C, a jej całkowita długość wynosi obecnie 4478m. Budynki zasilane z tej sieci są podłączone w sposób bezpośredni. Sieć ta ułożona jest w podziemnych kanałach murowanych oraz na znacznej długości przebiega piwnicami budynków. Obecny stan izolacji (znacznie wyeksploatowany) przyczynia się do dużych strat na przesyle ciepła i częstej awaryjności sieci. Sieć wysokoparametrowa pracuje na parametrach 130/70oC i zaopatruje w ciepło poprzez węzły wymiennikowe. Siec przebiega w kanałach prefabrykowanych, łupinowych oraz częściowo przez piwnice budynków (os. Batorego). Izolacja termiczna znacznej części sieci wysokich parametrów wykonana jest z wełny mineralnej w płaszczu azbestowo-cementowym lub gipsowo-klejowym, nowsze (niewielkie) jej odcinki wykonano z zastosowaniem rury preizolowanej (technologia energooszczędna). Charakterystyka sieci ciepłowniczych według lokalizacji: Lokalizacja: Opis: Sieć wysokoparametrowa (130/700C) o łącznej długości 2990,0m (Dn 40÷200) wykonana w latach siedemdziesiątych. Ogólny stan techniczny sieci zły, przewidziany do wymiany – Osiedle Batorego jedynie sieci wewnątrz osiedli położonych przy ul. Księżycowej i Batorego są w dobrym stanie technicznym (nie przewiduje się wymiany). Całkowite straty ciepła 6 970 GJ/rok; straty mocy cieplnej 433,86kW. Zapotrzebowanie na energię cieplną dla potrzeb co: 3 885 kW w obrębie ulicy Sieć niskoparametrowa (90/700C) o łącznej długości 3021m 28 Andriollego (Dn 25÷300) wykonana w latach sześćdziesiątych. Stan techniczny sieci zły, przewidziany do wymiany. Całkowite straty ciepła 7 368GJ/rok; straty mocy cieplnej 394,11kW. Zapotrzebowanie na energię cieplną dla potrzeb co: 4 934kW Sieć niskoparametrowa (90/700C) o łącznej długości 1010m (Dn 32÷250) wykonana w latach sześćdziesiątych. Stan w obrębie ulicy techniczny sieci zły, przewidziany do wymiany. Wyspiańskiego Całkowite straty ciepła 2 101GJ/rok; straty mocy cieplnej 110,7kW Zapotrzebowanie na energię cieplną dla potrzeb co: 1 076kW Sieć wysokoparametrowa (130/700C) o łącznej długości 1590,0m (Dn 32÷150) wykonana w latach siedemdziesiątych. Przyłącza do budynków są w dobrym stanie technicznym, Osiedle Stadion pozostałe elementy sieci przewidziane do wymiany. Całkowite straty ciepła 3 475GJ/rok; straty mocy cieplnej 218,45kW. Zapotrzebowanie na energię cieplną dla potrzeb co: 2 156kW. Sieć niskoparametrowa (90/700C) o łącznej długości 1350m (Dn 40÷200) wykonana w latach siedemdziesiątych. Stan w obrębie techniczny sieci zróżnicowany, w znacznej części przewidziana osiedla „Służby do wymiany. Zdrowia” Całkowite straty ciepła 3 626GJ/rok; straty mocy cieplnej 187,64kW. Zapotrzebowanie na energię cieplną dla potrzeb co: 4 943kW Charakterystyka źródeł zasilania w ciepło budynków użyteczności publicznej administrowanych przez Urząd Miasta: Tabela 3.2 Źródła zasilania w ciepło budynków użyteczności publicznej. Nazwa obiektu Urząd Miasta Otwocka ul. Armii Krajowej 5 Ochotnicza Straż Pożarna ul. Źródło ciepła Miejski sieć ciepłownicza OZEC Sp. z o.o. ul. Andriollego 64 Kotłownia lokalna 29 Rodzaj paliwa Gaz ziemny Gaz ziemny Narutowicza 109 Ochotnicza Straż Pożarna Wólka Mlądzka Oświata Miejska ul. Andriollego 76 Otwockie Centrum Kultury ul. Warszawska 11/13 Muzeum Ziemi Otwockiej ul. Narutowicza 2 Miejska Biblioteka Publiczna ul Andriollego 45 - filia filia filia filia filia filia nr nr nr nr nr nr 1 2 3 4 5 6 ul Słowicza2: ul. Jodłowa 14: ul. Żeromskiego 16: ul. Szosa Lubelska 3: ul. Majowa 202: ul. Matejki 9: - filia nr 7 ul. Warszawska 11/13: Zarząd Gospodarki Mieszkaniowej ul Wawerska 8 Żłobek Miejski ul. Wronia 7 Kotłownia lokalna Olej opałowy Miejski sieć ciepłownicza - Gaz ziemny OZEC Sp. z o.o. ul. Andriollego 64 Kotłownia lokalna Otwockiej Gaz ziemny Spółdzielni Mieszkaniowej Kotłownia lokalna Olej opałowy Miejski sieć ciepłownicza OZEC Sp. z o.o. ul. Andriollego 64 Energia elektryczna Energia elektryczna Energia elektryczna Kotłownia lokalna Kotłownia lokalna Sieć ciepłownicza z Karczewa Kotłownia lokalna Otwockiej Spółdzielni Mieszkaniowej Kotłownia lokalna Gaz ziemny Olej opałowy Gaz ziemny Miał węglowy Gaz ziemny Gaz ziemny Miejski sieć ciepłownicza - Gaz ziemny OZEC Sp. z o.o. ul. Andriollego 64 Przedszkole nr 3 ul. Jodłowa 14 (22) Energia elektryczna Przedszkole nr 4 ul. Dwernickiego 1 Kotłownia lokalna Gaz ziemny Przedszkole nr 6 ul. Kubusia Puchatka Energia elektryczna Przedszkole nr 10 ul.Kochanowskiego Kotłownia lokalna Olej opałowy Przedszkole nr 12 ul. Batorego 34 Miejski sieć ciepłownicza - Gaz ziemny OZEC Sp. z o.o. ul. Andriollego 64 Przedszkole nr 15 ul. Majowa 44 Energia elektryczna Przedszkole nr 16 ul. Karczewska 27a Miejski sieć ciepłownicza - Gaz ziemny OZEC Sp. z o.o. ul. Andriollego 64 Przedszkole nr 17 ul. Czaplickiego 7 Kotłownia lokalna Otwockiej Gaz ziemny Spółdzielni Mieszkaniowej Przedszkole nr 18 ul. Koniunardów 4 PGNiG Gaz ziemny Przedszkole nr 20 ul. Majowa Kotłownia lokalna Gaz ziemny Szkoła Podstawowa nr 1 Kotłownia lokalna Koks i węgiel ul. Karczewska 14/16 Szkoła Podstawowa nr 5 ul. Kotłownia lokalna Gaz Słowackiego 66 Szkoła Podstawowa nr 6 Kotłownia lokalna Koks ul. Ambasadorska 1 Szkoła Podstawowa nr 8 Kotłownia lokalna Olej opałowy ul. Żeromskiego Szkoła podstawowa nr 9 Kotłownia lokalna Gaz ziemny ul. Narutowicza 275 30 Szkoła Podstawowa nr 12 ul. Andriollego 76 Gimnazjum nr 1 ul. Majowa Gimnazjum nr 2 ul. Poniatowskiego 47/49 Gimnazjum nr 3 ul. Kościuszki 28 Gimnazjum nr 4 ul. Szkolna 31 Miejski sieć ciepłownicza OZEC Sp. z o.o. ul. Andriollego 64 Kotłownia lokalna Kotłownia lokalna Gaz ziemny Kotłownia lokalna Gaz ziemny Kotłownia lokalna Gaz ziemny Gaz ziemny Koks W paliwo gazowe i olejowe wyposażone są kotłownie: Otwockiej Spółdzielni Mieszkaniowej, Ośrodka Szkolno-Wychowawczego dla Dzieci Głuchych w Śródborowie, Ośrodka Kształcenia i Doskonalenia Funkcjonariuszy Celnych, Szpitala MSWiA, Szpitala Klinicznego im. prof. A. Grucy, byłego IBJ Świerk, Szpitala ZP ZOZ Otwock przy ul. Batorego. W paliwo węglowe wyposażone są kotłownie Wojskowego Szpitala Gruźlicy i Chorób Płuc, natomiast w paliwo koksowe - kotłownie Woj. ZP ZOZ Chorób Płuc oraz Zespołu Szkół Medycznych. 3.2. Ocena stanu obecnego. Cele podstawowe Cele podstawowe Miasta Otwock w zakresie zaopatrzenia w energię cieplną: → Zapewnienie bezpieczeństwa i pewności dostaw energii cieplnej – modernizacja systemu ciepłowniczego na terenie miasta → Zbadanie możliwości wykorzystania alternatywnych źródeł energii dla potrzeb ogrzewania mieszkań na terenie Otwocka → Budowa świadomości ekologicznej mieszkańców w zakresie racjonalnego gospodarowania ciepłem, w tym również dążenie do zminimalizowania zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego (w postaci pyłów i gazów) stworzenie warunków do zmiany, funkcjonujących obecnie w części zabudowań jednorodzinnych, tradycyjnych systemów grzewczych na systemy ekologiczne (rozbudowa sieci gazowej, zapewnienie ciągłości dostaw energii elektrycznej), popularyzowanie termomodernizacji budynków mieszkalnych oraz możliwości skorzystania z ułatwień finansowych wynikających z ustawy o termomodernizacji budynków → Stopniowe przeprowadzanie prac inwestycyjnych z zakresu termomodernizacji obiektów sfery publicznej 3.3. Zamierzenia inwestycyjne i modernizacje Otwocki Zakład Energetyki Cieplnej Sp. z o.o., będący głównym dostawcą ciepła 31 na terenie Miasta Otwock, prowadził w latach 2005-2010 liczne przedsięwzięcia modernizacyjne służące doposażeniu węzłów cieplnych i przystosowaniu ich do dostawy ciepłej wody do mieszkań. Podjęte działania bezpieczeństwa dostaw energetycznych i przełożyły się na poprawę ograniczenie kosztów związanych z usuwaniem awarii, wynikających z dużego stopnia zindywidualizowania zaopatrzenia cieplnego wśród mieszkańców Otwocka. Poza ogólną modernizacją sieci ciepłowniczej OZEC zrealizował również inne znaczące inwestycje modernizacyjne. Zakres i wartość najważniejszych z nich przedstawiono poniżej: 2005 - wykonanie przyłącza sieci cieplnej Poniatowskiego 10 - 23.814,62 zł - zakup 4 liczników ciepła - 6.330.00 zł 2006 - kocioł gazowy z osprzętem 1.528.770,10 zł - zakup 1 licznika ciepła - 1.700,00 zł 2007 - zakup 2 liczników ciepła - 3.200,00 zł 2008 - zakup 1 licznika ciepła - 1.300,00 zł 2009 - zakup pompy obiegowej - 1.790,00 zł - zakup 14 liczników ciepła - 22.070,00 zł - zakup 1 wymiennika 2.500, 00 zł 2010 - budowa komina z trzema przewodami spalinowymi 306.244,48 zł - zakup 15 wymienników - 54.987,14 zł - instalacja oddymiająca klatki schodowej - 32.817,25 zł - pompa obiegowa 1.052,79 zł Łącznie nakłady - 1.986.576,38 zł. Kilka przygranicznych obiektów na terenie Otwocka (os. Ługi, Stadion) zasilanych jest w energię cieplną z ciepłowni zlokalizowanej w Karczewie. Poniżej przedstawiono krótką charakterystykę urządzeń i sieci cieplnej zarządzanych przez Komunalne Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej w Karczewie. Ciepłownia w Karczewie zlokalizowana na północnych obrzeżach miasta zasila w ciepło odbiorców miasta Karczew oraz Otwocka. W ciepłowni zamontowane są trzy kotły wodne opalane węglem kamiennym z układami pomiaru ilości tlenu w spalinach, tj: → dwa kotły typu WR-25, eksploatowane od 1990r.; → jeden kocioł typu WR-10, po modernizacji w 1997r. Podstawowym kotłem jest kocioł WR-10 (pracuje latem i zimą), kotły WR-25 są kotłami rezerwowymi. 32 Typ jednostki kotłowej podstawowej WR-10 Paliwo węgiel kamienny Czynnik grzewczy gorąca woda Sprawność eksploatacyjna [%] 80,0% Sprawność paleniska [%] 95-96% Typ serwisu c.o., c.w.u. Typ jednostki kotłowej rezerwowej Nr kotła Paliwo WR-25 WR-25 1 2 węgiel kamienny Czynnik grzewczy gorąca woda Sprawność eksploatacyjna w okresie zimowym [%] 75% Typ serwisu c.o., c.w.u. Na podstawie informacji KPEC w Karczewie w/w kotły, dzięki instalacji odsiarczania spalin metodą magnezową, spełniają aktualnie obowiązujące normy emisyjne. Sieć ciepłownicza: Całkowita długość sieci przesyłowej energii cieplnej wynosi około 5km. Sieć wykonana została na przełomie 1980/1990 w technologii tradycyjnej, jako kanałowa i pracuje wyłącznie na wysokich parametrach, zasilając węzły wymiennikowe c.o. i c.w.u. Wszystkie węzły wyposażone są w liczniki ciepła. Ogólnie stan sieci ocenia się jako dobry - ubytki wody sieciowej poniżej 2m3/dobę. W okresie letnim sieć pracuje na potrzeby c.w.u. Węzły ciepłownicze: Wszystkie węzły cieplne funkcjonujące w systemie ciepłowniczym Karczewa to węzły wymiennikowe, wyposażone w regulatory pogodowe oraz urządzenia pomiarowe zużycia ciepła. Ze względu na okres eksploatacji – do 15 lat, ich stan techniczny określa się jako dobry lub poprawny. Odbiorcy ciepła zasilani z sieci cieplnej Komunalnego Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej Sp. z o.o. w Karczewie zlokalizowani na terenie Otwocka to: Otwocki Klub 33 Sportowy, Otwocka Spółdzielnia Mieszkaniowa, Otwocki Zakład Wodociągów i Kanalizacji, Zakład Gospodarki Mieszkaniowej. Według „Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego” Miasto Otwock w ramach rozwoju zaopatrzenia Miasta w ciepło planuje podjęcie działań ukierunkowanych na rozwój indywidualnych źródeł ciepła, pracujących w oparciu o gaz, olej opałowy i ewentualnie energię elektryczną, z wykluczeniem paliwa stałych. Ponadto planowane są także inne działania mające na celu usprawnienie miejskiego systemu ciepłowniczego, takie jak: • modernizacja i rozbudowa układu ciepłowniczego zasilanego z kotłowni osiedlowej przy ul. Andriollego 64 poprzez wprowadzenie nowoczesnych kotłów, montaż automatyki i nowoczesnych wymienników ciepła; • dążenie do ograniczenia strat w sieci cieplnej poprzez termomodernizację istniejących budynków podłączonych do miejskiej sieci cieplnej oraz wymianę sieci w celu ograniczenia strat na przesyle; • rozważenie wykorzystania źródeł geotermalnych dla celów grzewczych • planowane jest również przyłączenie sieci zarządzanej przez OZEC do cieci KPEC, co według analiz pozwoli na obniżenie cen energii cieplnej zarówno w Otwocku, jak i Karczewie (KPEC używa jako opału tańszego miału węglowego, a dodatkowo stan ich sieci jest lepszy niż sieci w Otwocku – mniejsze straty sieciowe). W budownictwie jednorodzinnym powinno się systematycznie eliminować kotłownie na paliwa stałe, szczególnie korzystne warunki występują na terenach już zgazyfikowanych. Z uwagi na ochronę środowiska proponuje się przeprowadzanie wszystkich inwestycji z zakresu modernizacji systemów ciepłowniczych w oparciu o nowe rozwiązania technologiczne, ograniczające zanieczyszczenia pochodzące ze spalania poszczególnych mediów grzewczych. Racjonalizacja systemów ogrzewania przeprowadzana łącznie z działaniami termomodernizacyjnymi przyczyni się do poprawy warunków cieplnych, a tym samym pozwoli ograniczyć ilość spalanego paliwa (tzw. efekt oszczędnościowy). Przed przystąpieniem do kompleksowych inwestycji w zakresie termomodernizacji budynku warto przeprowadzić audyt energetyczny, który pozwoli prawidłowo zweryfikować potrzeby cieplne budynku oraz ułatwi dobór optymalnych rozwiązań technicznych. 34 3.4. Aktualne zapotrzebowanie mocy i energii cieplnej Przy obliczaniu zapotrzebowania na moc i energię cieplną wykorzystano informacje zawarte w: Rocznikach Statystycznych Województwa Mazowieckiego oraz Narodowym Spisie Powszechnym Gminy Miejskiej Otwock 2002. Na terenie Miasta Otwock w roku 2010 znajdowało się (według danych statystycznych GUS) 17 736 mieszkań o łącznej powierzchni użytkowej 1 125 267 m2. Łączna powierzchnia użytkowa (mieszkania i budynki użyteczności publicznej) szacowana jest na 1 449 445,4 m2. Aktualne zapotrzebowanie energii i mocy cieplnej zostało policzone przy założeniach: • nowe budynki mieszkalne, tj. wybudowane po roku 2000 stanowią blisko 30% powierzchni mieszkalnej w Mieście • orientacyjne zapotrzebowanie na ciepło dla budynków sektora mieszkaniowego kształtuje się następująco: • ◦ 300 kWh/m²/rok dla budynków wybudowanych do roku 1985 ◦ 120 kWh/m²/rok dla budynków wybudowanych w latach 1985 - 2000 ◦ 90 kWh/m²/rok dla budynków wybudowanych po roku 2000 prace termorenowacyjne wykonane na przestrzeni ostatnich dziesięciu lat na terenie Otwocka pozwoliły na obniżenie przeciętnego zapotrzebowania na moc cieplną na poziomie ok. 15% • zapotrzebowanie ciepła dla budynków użyteczności publicznej kształtuje się przeciętnie na poziomie ok. 15% wyższym niż w przypadku mieszkalnictwa • zapotrzebowanie ciepła na cele ciepłej wody użytkowej stanowi około 20% zapotrzebowania na cele grzewcze Uwzględniając powyższe założenia i wielkości szacunkowe obliczono roczne zapotrzebowanie ciepła na cele grzewcze na poziomie: Miasto Otwock TJ/Rok Budynki mieszkalne 765,14 Budynki użyteczności publicznej 253,5 Razem 1018,64 35 Oraz wielkość zapotrzebowania na moc cieplną: Miasto Otwock MW Budynki mieszkalne 91,205 Budynki użyteczności publicznej 30,217 Razem 121,422 Zapotrzebowanie energii na cele c.w.u przedstawia się następująco: Miasto Otwock TJ/Rok Budynki mieszkalne 153,03 Budynki użyteczności publicznej 50,7 Razem 203,73 Zapotrzebowanie na moc cieplną na potrzeby c.w.u: Miasto Otwock MW Budynki mieszkalne 18,24 Budynki użyteczności publicznej 6,05 Razem 24,29 3.5 Prognoza zapotrzebowania na moc i energię cieplną do roku 2030 Obecnie całkowita powierzchnia lokali mieszkaniowych wynosi 1 125 267 m², natomiast lokali w budynkach użyteczności publicznej 324 178,4 m². Całkowity przyrost powierzchni mieszkaniowej w ciągu ostatnich 5 lat wynosił 162 987,5 m², co daje średnią 32 597 m² rocznie. W rozważaniach przyjęto 3 scenariusze rozwoju powierzchni użytkowej w Otwocku. Ponadto założono, iż przyrost nowych powierzchni w sektorze użyteczności publicznej będzie postępował proporcjonalnie do przyrostu w mieszkalnictwie: 36 Scenariusz 1 – minimalny: tempo przyrostu nowych powierzchni użytkowych będzie się kształtowało na poziomie połowy aktualnego tempa wzrostu Scenariusz 2 – pośredni: zostanie zachowane aktualne tempo przyrostu nowych powierzchni użytkowych Scenariusz 3 – maksymalny: tempo przyrostu nowych powierzchni użytkowych wzrośnie o połowę. Uwzględniając założenia w poszczególnych scenariuszach, prognozowane wartości powierzchni użytkowych (wyrażone w m²) kształtują się następująco: Dla scenariusza 1: Budynki mieszkalne Budynki użyteczności publicznej 2010 1 125 267,00 324 178,40 2015 1 206 760,75 347 655,95 2020 1 288 254,50 371 133,50 2025 1 369 748,25 394 611,05 2030 1 451 242,00 418 088,60 Scenariusz numer 1 przewiduje systematyczny wzrost powierzchni użytkowej o około 7,24% w skali każdych kolejnych 5 lat. Dla scenariusza 2: Budynki mieszkalne Budynki użyteczności publicznej 2010 1 125 267,00 324 178,40 2015 1 288 254,50 371 133,50 2020 1 451 242,00 418 088,60 2025 1 614 229,50 465 043,71 2030 1 777 217,00 511 998,81 Scenariusz numer 2 przewiduje systematyczny wzrost powierzchni użytkowej o 14,48 % w skali każdych kolejnych 5 lat. 37 Dla scenariusza 3: Budynki mieszkalne Budynki użyteczności publicznej 2010 1 125 267,00 324 178,40 2015 1 369 748,25 394 611,05 2020 1 614 229,50 465 043,71 2025 1 858 710,75 535 476,36 2030 2 103 192,00 605 909,01 Scenariusz numer 3 przewiduje systematyczny wzrost powierzchni użytkowej na poziomie 21,72% w skali każdych kolejnych 5 lat. W obliczeniach przyjęto następujące założenia: • zapotrzebowanie na energię i moc dla c.w.u. stanowi 20% zapotrzebowania dla celów grzewczych • bazowe zapotrzebowanie na energię cieplną dla celów grzewczych ustalono na poziomie średniej występującej obecnie, tj. 702,78 MJ/m2/Rok dla obiektów mieszkalnictwa i 808,197 MJ/m2/Rok, a następnie skorygowano otrzymane wyniki o wartości wynikające z termo renowacji • założono, że w wyniku termo renowacji całkowite zużycie energii cieplnej i zapotrzebowanie na moc będzie się zmniejszało proporcjonalnie o 10% co każde 5 lat, tj. 10% obniżenia do roku 2015, 20% do roku 2020, 30% do roku 2025 oraz 40% do roku 2030. Po uwzględnieniu powyższych założeń otrzymano następujące wartości rocznego zapotrzebowania na energię: Scenariusz 1: Dla mieszkalnictwa (na cele grzewcze) Bez termorenowacji Po termorenowacji Zapotrzebowanie na Zapotrzebowanie na Zapotrzebowanie na energię cieplną moc cieplną energię cieplną [TJ] [MW] [TJ] Zapotrzebowanie na moc cieplną [MW] 2015 848,09 107,17 770,99 97,42 2020 905,36 114,40 754,47 95,34 2025 962,63 121,64 740,49 93,57 2030 1019,90 128,88 728,50 92,06 38 Dla budynków użyteczności publicznej (na cele grzewcze) Bez termorenowacji Zapotrzebowanie na energię cieplną [TJ] Po termorenowacji Zapotrzebowanie na moc cieplną [MW] Zapotrzebowanie na energię cieplną [TJ] Zapotrzebowanie na moc cieplną [MW] 2015 280,97 35,50 255,43 32,28 2020 299,95 37,90 249,96 31,59 2025 318,92 40,30 245,33 31,00 2030 337,90 42,70 241,36 30,50 Całkowite zapotrzebowanie publicznej): (mieszkalnictwo + obiekty użyteczności W ostatecznym wyniku uwzględniono efekt termo renowacji, jak również wzięto pod uwagę założenie, że zapotrzebowanie energii na c.w.u. odpowiada 20% zapotrzebowania na cele grzewcze. Na cele grzewcze Na c.w.u. Zapotrzebowanie na energię cieplną [TJ] Zapotrzebowanie na moc cieplną [MW] Zapotrzebowanie na energię cieplną [TJ] Zapotrzebowanie na moc cieplną [MW] 2015 1026,42 129,70 205,28 25,94 2020 1004,42 126,92 200,88 25,38 2025 985,81 124,57 197,16 24,91 2030 969,86 122,55 193,97 24,51 Według pierwszego scenariusza przez najbliższe 5 lat będzie postępował systematyczny wzrost całkowitego zapotrzebowania na energię i w 2015 roku osiągnie on około 134% wartości z roku bazowego (2010). Po roku 2015 pomimo wzrostu ogólnej powierzchni użytkowej lokali na terenie miasta, prace termorenowacyjne przyczynią się do powolnego spadku całkowitego zapotrzebowania na energię, które w roku 2030 wyniesie około 94,5% wartości z roku 2015. 39 Scenariusz 2 (wszystkie założenia jak w scenariuszu 1): Dla mieszkalnictwa Bez termorenowacji Zapotrzebowanie na energię cieplną [TJ] Po termorenowacji Zapotrzebowanie na moc cieplną [MW] Zapotrzebowanie na energię cieplną [TJ] Zapotrzebowanie na moc cieplną [MW] 2015 905,36 114,40 823,05 104,00 2020 1019,90 128,88 849,92 107,40 2025 1134,45 143,35 872,65 110,27 2030 1248,99 157,83 892,14 112,73 Dla budynków użyteczności publicznej Bez termorenowacji Zapotrzebowanie na energię cieplną [TJ] Po termorenowacji Zapotrzebowanie na moc cieplną [MW] Zapotrzebowanie na energię cieplną [TJ] Zapotrzebowanie na moc cieplną [MW] 2015 299,95 37,90 272,68 34,46 2020 337,90 42,70 281,58 35,58 2025 375,85 47,49 289,11 36,53 2030 413,80 52,29 295,57 37,35 40 Całkowite zapotrzebowanie Na cele grzewcze Na c.w.u. Zapotrzebowanie na energię cieplną [TJ] Zapotrzebowanie na moc cieplną [MW] Zapotrzebowanie na energię cieplną [TJ] Zapotrzebowanie na moc cieplną [MW] 2015 1095,73 138,46 219,15 27,69 2020 1131,50 142,98 226,30 28,60 2025 1161,77 146,80 232,35 29,36 2030 1187,71 150,08 237,54 30,02 Według drugiego scenariusza przyrost całkowitej powierzchni mieszkaniowej na terenie miasta będzie postępował znacznie intensywniej niż w scenariuszu 1, co w konsekwencji przełoży się na systematyczny wzrost zużycia energii w Otwocku. Przeprowadzone prace termo renowacyjne jedynie spowolnią tempo tego procesu – wzrost zużycia w latach 2010-2015 wyniesie 43,2%, natomiast w latach 2025-2030 już tylko 2,23%. Scenariusz 3 (wszystkie założenia jak w scenariuszu 1): Dla mieszkalnictwa Bez termorenowacji Po termorenowacji Zapotrzebowanie na energię cieplną [TJ] Zapotrzebowanie na moc cieplną [MW] Zapotrzebowanie na energię cieplną [TJ] 2015 962,63 121,64 875,12 110,58 2020 1134,45 143,35 945,37 119,46 2025 1306,26 165,06 1004,82 126,97 2030 1478,08 186,78 1055,77 133,41 41 Zapotrzebowanie na moc cieplną [MW] Dla budynków użyteczności publicznej Bez termorenowacji Zapotrzebowanie na energię cieplną [TJ] Po termorenowacji Zapotrzebowanie na moc cieplną [MW] Zapotrzebowanie na energię cieplną [TJ] Zapotrzebowanie na moc cieplną [MW] 2015 318,92 40,30 289,93 36,64 2020 375,85 47,49 313,21 39,58 2025 432,77 54,69 332,90 42,07 2030 489,69 61,88 349,78 44,20 Całkowite zapotrzebowanie Na cele grzewcze Zapotrzebowanie na energię cieplną [TJ] 2015 2020 2025 2030 Na c.w.u. Zapotrzebowanie na moc cieplną [MW] Zapotrzebowanie na energię cieplną [TJ] Zapotrzebowanie na moc cieplną [MW] 1165,05 147,22 233,01 29,44 1258,58 159,04 251,72 31,81 1337,72 169,04 267,54 33,81 1405,55 177,61 281,11 35,52 Trzeci scenariusz zakłada znacznie bardziej intensywny wzrost całkowitego zużycia energii na terenie Otwocka, niż w przypadku scenariuszy 1 i 2. Przeprowadzenie prac termo renowacyjnych wpłynie na spowolnienie tego wzrostu w stopniu znacznie niższym niż w poprzednich przypadkach – wzrost w latach 20102015 ukształtuje się na bardzo wysokim poziomie około 52%, natomiast w końcowej fazie rozważanego okresu, tj. w latach 2025-2030 wartość ta spadnie do około 5%. 42 3.6. Wpływ przedsięwzięć termomodernizacyjnych na bilans zapotrzebowania ciepła. Rosnące ceny nośników energii – węgla, gazu, oleju itp. zmuszają mieszkańców do podjęcia działań zmniejszających ilość zużywanej energii. Dlatego też, w wyniku działań termorenowacyjnych i modernizacyjnych obecne zapotrzebowanie ciepła sukcesywnie będzie ulegało zmniejszeniu. Dla budynków mieszkalnych do najważniejszych zadań w tym zakresie należą: • ocieplenie budynków, • wymiana okien i drzwi, • modernizacja instalacji, • zainstalowanie zaworów termostatycznych i automatyki. Problem ocieplania ścian i wymiany stolarki wynika z technologii budownictwa sprzed 1991 r, a szczególnie sprzed 1981 r. W tym okresie obowiązywały różne normy współczynników przenikania ciepła „K”, które rzutowały na ogólne straty ciepła a mianowicie: PN-64/B-02405, PN-74/B-03404, PN-82/B-02020 i PN-91/B-02020. Zmiany współczynników przenikania ciepła „U” wybranych przegród dla okresu od 1964 r. podano w poniższej tabeli. Tabela 3.1. Współczynniki przenikania ciepła „U Współczynnik „U” [W/m2 K] wg normy Rodzaj przegrody budowlanej PN-64/B- PN-74/B- PN-82/B- PN-91/B03404 03404 03404 02020 Wg. rozp. Wg. rozp. MSWiA z 1998 MI z dnia 12.04.2002 Ściana 1,16 1,16 0,75 0,55 0,30÷0,45 0,30÷0,45 0,87 0,70 0,45 0,30 0,30 0,30 1,16 1,16 1,00 0,60 0,60 0,60 Okno zespolone 3,50 2,90 2,60 2,60 2,0 ÷ 2,6 2,0 ÷ 2,6 Drzwi zewnętrzne 3,50 2,90 2,50 3,00 2,6 2,6 zewnętrzna Stropodach Strop nad piwnicą nieogrzewaną Z porównania powyższych współczynników „U” wynika, że termorenowacja daje duże możliwości zmniejszenia strat ciepła. Poniżej podano oszczędności energii 43 cieplnej możliwe do uzyskania przez poszczególne elementy termorenowacji i modernizacji: • ocieplanie ścian zewnętrznych ok. 15 ÷ 25%, • wymiana okien i drzwi na te o mniejszym współczynniku przenikania ciepła ok. 10 ÷ 15% oszczędności, • uszczelnianie stolarki okiennej i drzwiowej ok. 5%, • ocieplanie stropodachu i stropu nad piwnicami ok. 5 ÷ 7%, • montaż ekranów zagrzejnikowych 3 ÷ 5%. • kompleksowa modernizacja wewnętrznej instalacji c.o. wraz z montażem zaworów termostatycznych we wszystkich pomieszczeniach ok. 10 ÷ 25%. Praktyczna wielkość uzyskanych oszczędności zależy od aktualnego stanu budynku i jego charakterystyki cieplnej. Zmniejszenie zapotrzebowania ciepła będzie następować w miarę postępu prac termorenowacyjnych. Należy oczekiwać, że proces ten będzie nadal prowadzony, gdyż przynosi wymierne oszczędności ciepła i kosztów ogrzewania, a także wpływa na podniesienie komfortu, jednak w znacznym stopniu będzie to zależało od możliwości finansowych mieszkańców. Obecnie już się obserwuje działania dające możliwości oszczędności ciepła, polegające na wymianie okien, drzwi i docieplaniu przedsięwzięć ścian zewnętrznych budynków. termomodernizacyjnych są Efekty różne w realizacji poszczególnych przypadku poszczególnych budynków. Należy zwrócić uwagę na fakt, że efekty z poszczególnych działań nie sumują się wprost. 44 4. Zaopatrzenie w energię elektryczną 4.1. Charakterystyka stanu obecnego W opisie systemu elektroenergetycznego zasilającego w energię elektryczną odbiorców z terenu Otwocka wykorzystano informacje uzyskane od PGE Dystrybucja S.A., który zajmuje się przesyłem i dystrybucją energii elektrycznej i swoim zasięgiem obejmuje obszar miasta. LINIE WYSOKIEGO NAPIĘCIA Miasto Otwock otacza układ pierścieniowy sieci napowietrznej 110kV o łącznej długości około 26,58 km (zasilany z linii przesyłowej 400kV z Kozienic – źródło elektrownia Kozienice o mocy 2600 MW), która dostarcza energię elektryczną do zasilających miasto stacji: → RPZ Otwock, → RPZ Karczew, → RPZ Józefów, → RPZ Wola Karczewska Łączna długość linii wysokiego napięcia 110kV przebiegającej przez obszar Otwocka (głównie tereny peryferyjne) wynosi około 16,78 km. Charakterystyka RPZ-tów: Moc transformatorów Nazwa stacji Przekładnia (kV/kV) Ilość Ilość stacji transformatorów (w kVA) I II ogółem RPZ Otwock 110/15 1 2 16000 16000 32000 RPZ Karczew 110/15 1 2 25000 25000 50000 RPZ Józefów 110/15 1 2 25000 25000 50000 RPZ Wola Karczewska 110/15 1 2 10000 16000 26000 45 Tabela 4.1 Obciążenie RPZ w okresie jesienno zimowym (MVA) Nazwa stacji 2010 rok % RPZ Otwock 19,1 60 RPZ Karczew 26,2 52 RPZ Józefów 25,9 52 0,5 2 RPZ Wola Karczewska W/w stacje zlokalizowane są w odległości od 3 do 6 km od centrum miasta i tworzą razem system wzajemnie rezerwującego się źródła dla sieci średniego napięcia 15kV. Linie napowietrzne 110kV i stacje 110/SN cechuje zróżnicowany stan techniczny ze względu na wiek linii i zdolności przesyłowe (modernizacji będą wymagać linie napowietrzne wybudowane przed rokiem 1970 i stacje eksploatowane powyżej 30 lat). LINIE ŚREDNIEGO I NISKIEGO NAPIĘCIA Podstawowy układ zasilania elektroenergetycznego dla poszczególnych koncentracji zabudowy stanowią ciągi liniowe SN wyprowadzone ze stacji 110/15kV. Szacunkowa długość rozdzielczej sieci SN 15kV kablowej i napowietrznej przedstawiona została w tabeli (linie kablowe zasilają głównie centralną część miasta). Długość linii energetycznych średniego i niskiego napięcia Rodzaj linii Całkowita długość SN (napowietrzne) 63,34 km SN (kablowe) 44,52 km nn (napowietrzne) 266 km nn (kablowe) 206 km W układ sieci rozdzielczej SN włączone są 153 stacje transformatorowe 15/0,4 kV, z których wyprowadzone są linie niskiego napięcia 0,4 kV, służące do rozdziału energii elektrycznej bezpośrednio do odbiorców. Charakterystykę stacji transformatorowych zlokalizowanych na terenie Otwocka zamieszczono w tabeli 4.1. Tabela 4.2. Wykaz stacji trafo, mocy transformatorów i odłączników przed stacjami. l.p Nazwa stacji rodzaj 1 2 3 0008 - Otwock ZOR; IID2 0010 - Otwock SZPITAL LOTNICZY; IID2 0011 - Otwock PIEKARNIA: E D2 wnętrzowa wnętrzowa wnętrzowa 46 moc [kw] 400 250 315 ilość odbiorców 359 434 94 l.p Nazwa stacji 4 5 6 7 8 9 10 11 12 0017 - Otwock WODOCIĄGI E D2 0084 - Otwock MSW: IID2 0086 - Świder KOŁLA.TAJA: U D2 0087 - Świder SOSNOWA: E D2 0090 - odł.3-bieg.-Świder TOLIN: E D2 0093 - odł.3-bieg.-MWz : E C2 0094 - Otwock PALLADIUM: E D2 0095 - Otwock BOROWA; E D2 0096 - Otwock REYMONTA; E D2 0098 - Otwock SANATORIUM DZIERŻYŃSKIEGO: E D2 0105 - odł. 3-bieg.-Otwock SŁONECZNA: E D2 0108 - odł.3-bieg. Jabłonna I 0158 - odł. 3-bieg.-WOLKA MLADZKAI: IC3 0164 - Otwock BAZAROWA; E D2 0166 - odł.3-bieg.-Świerk WIES: ID3 0175 - odł. 3-bieg.-Otwock PRZEWOSKA: E D2 0178 - Świder WEDEL: E D2 0179 - Świder ZACISZNA: E D2 0181 - odł. 3-bieg.-Otwock PKS: E D2 0189 - odł. 3-bieg.-Otwock WIOSENNA: E D2 0195 - Om-ock SZPITAL POWIATOWY; E D2 0196 - odł. 3-bieg.-Otwock SOŁECKA: E D2 0198 - odł. 3-bieg.-Otwock UJEJSKIEGO: E D2 0199 - Otwock PONIATOWSKIEGO; E D2 0202 - odł. 3-bieg.-Swider RYBNA; E D2 0208 - Otwock SANATORIUM KOSTNE; E D2 0217 - odł. 3-bieg.-Swider MARSZAŁKOWSKA: E D2 0247 - odł.3-bieg.-Otwock KRASIŃSKIEGO: E D2 0285 - odł.3-bieg.-Otwock KRASZEWSKIEGO: E D2 0299 - odł.3-bieg.-Otwock LWOWSKA: E D2 0321 - odł.3-bieg.-Otwock HOŻA Salon PralniczyE D2 0323 - odł.3-bieg.-Otwock LELEWELA / Osiedle mieszkaniowe /; E D2 0334 - odł.3-bieg.-Swider OGRODOWA; E C2 0335 - odł.3-bieg.-Swider SUCHA: E C2 0340 - odł.3-bieg.-Mlądz MAJOWA; E C2 0358 - odł. 3 -bieg.-Otwock WYTWÓRNIA WÓD GAZOWANYCH: E D2 0366 - odł.3-bieg.-Wólka Mlądzka E k E J: IC3 0367 - odł.3-bieg.-Zamlądz ZURAWTA: E C2 0382 - odł. 3-bieg.-Otwock ZAMKOWA: E D2 0383 - odł.3-bieg.-Otwock RYSLA: E D2 0386 - Świder OŚRODEK SZKOLENIA MO; E C2 0404 - Otwock WARSZAWSKA RE zaplecze : E D2 0405 - Otwock KRUCZA: E D2 0406 - odł.3-bieg.-Otwock MONIUSZKI; E D2 0408 - odł. 3 -bieg.-Otwock BATOREGO BAZA 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 moc [kw] napowietrzna 100 wnętrzowa 250 wnętrzowa 630 wnętrzowa 400 napowietrzna 100 napowietrzna 63 wnętrzowa 400 wnętrzowa 400 wnętrzowa 250 rodzaj 47 ilość odbiorców 1 59 281 205 73 16 259 181 200 wnętrzowa 400 1 napowietrzna napowietrzna napowietrzna wnętrzowa napowietrzna napowietrzna wnętrzowa wnętrzowa napowietrzna napowietrzna wnętrzowa napowietrzna napowietrzna wnętrzowa napowietrzna wnętrzowa 160 160 160 400 250 250 400 250 250 160 400 400 250 250 250 63 96 50 66 325 121 131 205 147 102 92 18 232 121 63 132 1 napowietrzna 400 154 napowietrzna 160 35 napowietrzna 160 114 napowietrzna 250 80 wnętrzowa 160 7 napowietrzna 160 90 napowietrzna 160 61 napowietrzna 100 53 napowietrzna 160 100 napowietrzna 160 40 napowietrzna napowietrzna napowietrzna napowietrzna wnętrzowa wnętrzowa wnętrzowa napowietrzna napowietrzna 30 100 160 400 250 400 160 100 250 13 9 74 173 30 51 124 56 1 l.p 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 Nazwa stacji rodzaj PBK; E D2 0419 - odł.3-bieg.-Otwock NAPOLEOŃSKA: E D2 0420 - Otwock KOTŁOWNIA GAZOWA: E D2 0422 - odł.3-bieg.-Otwock WAWERSKA; E D2 0424 - Otwock BATOREGO PAWILON HANDLOWY: E D2 0425 - Otwock BATOREGO GARAŻE: E D2 0431 - odł.3-bieg.-Teklin SZCZEPANÓW: E C3 0435 - odł.3-bieg.-Józefów DZIECIAKOWO: El C2 0437 - odł.3-bieg.- Józefów 15-GO SIERPNIA: El C2 0444 - Świder GÓRNA /róg Jasnei : E D2 0446 - Świder ŻURAWIA MSW: E C2 0447 - Otwock WRONIA: E D2 0448 - Otwock ORLA: ED2 0450 - Otwock SANATORIUM WOJSKOWE: E D3 0453 - odł.3-bieg.-Wólka Mlądzka KOLONIE: IC4 0455 - odł.3-bieg.-Swider TUWIMA: E C2 0458 - Świder GRUNWADZKA: E D2 0459 - Świder JAPOŃSKA: E D2 0460 - Otwock DZIERŻYŃSKIEGO: E D2 0500 - Otwock PAWILON ul. Warszawska/; E D2 0501 - Świder WCZASOWA; E D2 0507 - Otwock RZEMIEŚLNICZA; E D2 0524 - Otwock ANDRIOLLEGO: E D2 0526 - Otwock SMOLNA; E D2 0527 - Otwock PUŁASKIEGO: E D2 0528 - Otwock BANK ED2 0536 - Otwock PROSTA: E D2 0537 - Otwock WITOLDA; E D2 0544 - Otwock ZYGMUNTA: E D2 0545 - Otwock OLSZOWA: E D2 0554 - Otwock TECHNIKUM NUKLEONICZNE: E D2 0559 - Otwock JAREMY: E D2 0576 - Otwock HARCÓWKA: E D2 0578 - Świder KOLOROWA: E C2 0579 - Otwock ARME KRAJOWEJ; E D2 0580 - Otwock CZAPLICKIEGO: E D2 0581 - Otwock DŁUSKIEGO: E D2 0583 - odł. 3-bieg.-Sródborów KOSCIOŁ: E D2 0594 - Świder PRZEPOMPOWNIA: E D2 0599 - Otwock PAZINSKIEGO; E D2 0600 - ANIELIN: E D2 0602 - Otwock KUPIECKA: E D2 0628 - Otwock SWIDERSKA: E D2 0632 - odŁ3-bieg.-Otwock JODŁOWA: E D2 0638 - Świder SIENKIEWICZA: E C2 0639 - Świder BE1EWICZOWNY: E C2 0672 - odł.3-bieg.-Wólka Mlądzka ZLEWNIA MLEKA: IC3 48 moc ilość [kw] odbiorców napowietrzna 160 112 wnętrzowa 400 147 napowietrzna 160 72 wnętrzowa 250 406 wnętrzowa 160 211 napowietrzna 63 21 napowietrzna 160 58 napowietrzna 160 65 wnętrzowa wnętrzowa wnętrzowa wnętrzowa wnętrzowa napowietrzna napowietrzna wnętrzowa wnętrzowa wnętrzowa wnętrzowa wnętrzowa wnętrzowa wnętrzowa wnętrzowa wnętrzowa wnętrzowa wnętrzowa wnętrzowa wnętrzowa wnętrzowa 250 160 160 250 160 160 400 400 250 400 400 250 630 250 630 100 400 100 315 160 160 wnętrzowa 160 wnętrzowa wnętrzowa wnętrzowa wnętrzowa wnętrzowa wnętrzowa napowietrzna wnętrzowa wnętrzowa wnętrzowa wnętrzowa wnętrzowa napowietrzna wnętrzowa wnętrzowa 400 250 400 63 250 400 63 400 160 400 400 400 160 250 160 160 2 142 18 0 122 160 81 109 495 249 148 72 172 240 63 1 193 69 napowietrzna 160 43 l.p Nazwa stacji 95 0683 0684 D2 0724 0738 0739 0740 0751 0752 0758 0760 0770 0771 0798 0857 Dl 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 - odł.3-bieg.-Otwock Mały ROZJAZD: IE2 - odł. 3 -bieg.-Otwock AMBASADORSKA; E - moc ilość [kw] odbiorców napowietrzna 63 59 rodzaj Otwock KMICICA; E D2 odł.3-bieg.-Mlądz WJAZD: E C2 odł.3-bieg.-Mlądz CENTRUM: E C2 odł.3-bieg.-Mlądz ŻURAWIA: E C2 Świder WASKA: E D2 Świder ZIELNA: E D2 Otwock SIERPIŃSKIEGO: E D2 Otwock WYSPIAŃSKIEGO: E D2 Otwock KRASICKI PZO: E D2 Świder JARACZA: E D2 Otwock PRZYCHODNIA: E D2 Otwock ZOFIOWKA\ilKochanowskiego: E napowietrzna 100 34 wnętrzowa napowietrzna napowietrzna napowietrzna wnętrzowa wnętrzowa wnętrzowa wnętrzowa napowietrzna wnętrzowa wnętrzowa 250 250 100 160 250 250 160 250 630 160 630 wnętrzowa 400 110 109 0865 - Otwock SZPITAL SZWEDZKL E D2 napowietrzna 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 wnętrzowa napowietrzna napowietrzna wnętrzowa napowietrzna wnętrzowa napowietrzna wnętrzowa wnętrzowa napowietrzna napowietrzna wnętrzowa 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 0884 0890 0891 0892 0900 0909 0916 0929 0933 0946 0947 0965 0970 IC3 0971 IC3 0978 0983 0984 0986 0996 0997 0998 IC3 0999 1009 1010 1015 1053 1065 1066 1070 1072 - Otwock ŻEROMSKIEGO: E D3 odł.3-bieg.-Mlądz VI CACKO: E C3 odł.3-bieg.-Mlądz VE BIAŁORUŚ; E C3 Otwock PALLOTYNI: E D2 odł.3-bieg.-Mlądz SZKOŁA: E C2 Otwock SIKORSKIEGO: E D2 odł.3-bieg.-Otwock BAZAR; E D2 Otwock Ługi LECHA: V Dl Otwock Ługi KORCZAKA: E D2 odł.3-bieg.-Otwock Ługi KAPLICA: E D2 odł.3-bieg.-Otwock Ługi DOŁEK: E D2 Świder GUC; IIC2 " odł.3-bieg.-Wólka Mlądzka STRAŻACKA: - odł.3-bieg.-Wólka Mlądzka SPARTAŃSKA; 250, 400 630 100 100 100 63 400 400 400 400 100 100 630 339 1 175 1 163 16 24 1 13 34 napowietrzna 100 54 napowietrzna 160 130 - Świder MAZOWIECKA: E D2 wnętrzowa Otwock KOSCIUSZKI: E D2 wnętrzowa Otwock SŁOWACKIEGO: E D2 wnętrzowa Otwock STASZICA: E D2 wnętrzowa odł.3-bieg.-Wólka Mlądzka KOŚCIÓŁ: IC3 napowietrzna odł.3-bieg.-Wólka Mlądzka RAKOWA: IC3 napowietrzna odł.3-bieg.-Wólka Mlądzka ŻEROMSKIEGO: napowietrzna 250 250 250 400 160 100 - odł.3-bieg.-Stara Wieś OTWOCKA; ID3 odł.3-bieg.-Jabłonna GÓRECKA ED2 odł.3-bieg.-Otwock BATOREGO: E D2 Otwock LITERACKA; E D2 odł.3-bieg.-Otwock HOSTEL: E D2 Otwock GIŻYCKA: E D2 Otwock MAZURSKA: E D2 odł.3-bieg.-Swierk Narutowicza; ID3 Otwock LEŚNA: ED2 250 160 400 400 250 250 400 400 400 49 37 61 74 napowietrzna napowietrzna napowietrzna wnętrzowa napowietrzna wnętrzowa wnętrzowa napowietrzna wnętrzowa 139 184 105 210 54 58 160 85 6 154 87 4 35 155 l.p Nazwa stacji rodzaj 140 141 142 143 144 145 146 147 1099 1122 1126 1132 1138 1140 1145 1155 1178 D2 1180 1181 1182 1185 1195 1206 1207 1218 1219 1220 1221 1224 1229 1244 1251 1255 1273 1276 1277 1278 1288 1289 1295 1296 1298 1303 1310 1311 1312 1327 1343 1344 1347 1362 1379 1380 1387 1388 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 - odł.3-bieg.-Otwock TARG: E D2 Otwock TYSLACLECIAE D2 Otwock CHOPINA: E D2 Otwock NARUTOWICZA; E D2 Otwock SPORTOWA: E D2 odł. 3-bieg. Otwock DROZD:: E D2 odł.3-bieg.-Swierk GAZOBUDOWA: ID4 odł.3-bieg.- Teklin OSIEDLE: E C3 odł. 3 -bieg.-Otwock MOCHNACKIEGO: E napowietrzna wnętrzowa wnętrzowa wnętrzowa wnętrzowa napowietrzna napowietrzna napowietrzna - odł.3-bieg.-Swider STRAŻ: E D2 odł.3-bieg.-Teklin: E D2 Otwock WIOSKA SZW:AJCARSKA; E D2 odł.3-bieg.-Otwock WTLLOWA: E D2 Świder ORLEN;IE Cl odł.3-bieg.-Otwock Chłopickiego: El Cl odł.3-bieg.-Otwock Bernardyńska : El Cl odł.3-bieg.-Otwock ZALESIN: E D2 odł.3-bieg.-Otwock KOPERNIKA: E D3 Otwock SZKOLNA: E D2 Otwock WIEJSKA: E D2 Otwock MAZURSKA E: E D2 Otwock MATEJKI: E D2 Otwock WIOSKA: E D2 odł.3-bieg.-Świder TURYSTYCZNA E D2 odł.3-bieg.-Otwock GRUNWALDZKA: E D2 Otwock HALLERA: E D2 Otwock RAMPA E D2 Otwock SAMORZĄDOWA E D2 odł.3-bieg.-Otwock PUŁASKIEGO E D2 Otwock SOPLICOWO: E D2 Otwock ZAMENHOFFA; E D2 odł.3-bieg - Otwock RPZ; E D3 odł.3-bieg - Otwock JAŁOWCOWA odł. 3-bieg. OTWOCK MUZEUM OTWOCK CHROBREGO JABŁONNA TULIPANOWA JABŁONNA KACZEŃCÓW 7 JABŁONNA NAGIETKOWA odł.3-bieg. Otwock Mlądzka Otwock Orlik odł.3-bieg. Wólka Mlądzka Wypoczynkowa Otwock Świerkowa Otwock ługi Danuty OTWOCK RZEMIEŚLNICZA 2 odł.3-bieg.-Wólka Mlądzka Pokojowa OTWOCK BOROWA 2 odł.3-bieg. Otwock Zagłoby napowietrzna napowietrzna wnętrzowa napowietrzna wnętrzowa napowietrzna napowietrzna wnętrzowa wnętrzowa wnętrzowa wnętrzowa wnętrzowa wnętrzowa wnętrzowa napowietrzna napowietrzna wnętrzowa napowietrzna napowietrzna napowietrzna napowietrzna wnętrzowa napowietrzna napowietrzna napowietrzna wnętrzowa wnętrzowa wnętrzowa wnętrzowa napowietrzna wnętrzowa napowietrzna napowietrzna wnętrzowa wnętrzowa napowietrzna wnętrzowa napowietrzna 50 moc [kw] 250 160 250 250 400 100 160 160 ilość odbiorców 97 185 3 27 napowietrzna 100 0 400 160 400 63 400 160 100 630 630 400 160 100 400 400 250 40 160 0 400 250 400 630 100 63 63 630 100 100 63 40 100 160 250 400 400 63 63 63 26 113 17 2 71 1 52 2 1 2 70 72 98 1 3 42 9 2 Moc znamionowa transformatorów zainstalowanych w poszczególnych stacjach jest na ogół dostosowana do występujących potrzeb. Stan techniczny sieci elektroenergetycznych należy ocenić jako zróżnicowany, ze szczególnym wskazaniem na znaczny stopień wyeksploatowania linii i urządzeń sieciowych powstałych przed 1970 rokiem. Najstarsze elementy infrastruktury energetycznej powstawały według obowiązujących, stosownie do okresu budowy, rozwiązań katalogowych oraz w okresie znacznie mniejszego zapotrzebowania na energię elektryczną, dlatego też prace modernizacyjne i odtworzeniowe powinny uwzględniać nie tylko odnowienie starej infrastruktury energetycznej, ale także zwiększenie przepustowości sieci wynikających z przyrostu obecnie stosowanych i wykorzystywanych odbiorników elektrycznych. Linie energetyczne WN, SN, nN i stacje transformatorowe na terenie Miasta i Gmin ościennych są własnością operatora PGE Dystrybucja S.A. Zakres współpracy pomiędzy gminami ogranicza się do zapewnienia gminom przez PGE Dystrybucja S.A. realizacji wszelkich potrzeb w dostawie energii w pełnym, wymagalnym zakresie i odpowiedniej jakości. Uzgodnienia z Zarządami innych gmin, dotyczące ustaleń lokalizacyjnych nowych stacji i linii prowadzone są na bieżąco i przebiegają bez zakłóceń. 4.2 Zużycie energii elektrycznej w mieście Otwock System rozliczeń za energię elektryczną prowadzony jest na podstawie taryfy opłat, która dzieli odbiorców na poszczególne grupy taryfowe, według takich kryteriów jak: poziom napięcia zasilania w miejscu dostarczania energii, wartość mocy umownej, liczba stref czasowych oraz rodzaj stref czasowych. Rozróżnia się następujące grupy taryfowe: Grupa A – odbiorcy zasilani z sieci wysokich napięć (wyższe od 30kV i nie wyższe niż 110kV); Grupa B – odbiorcy zasilani z sieci średnich napięć (wyższe od 1kV i nie wyższe niż 30kV); Grupa C – odbiorcy zasilani z sieci niskich napięć (nie wyższych od 1kV), są to np. odbiorcy przemysłowi, obiekty sfery publicznej, Grupa G – odbiorcy zasilani z sieci bez względu na poziom napięć, są to odbiorcy zużywający energię na potrzeby wiejskich i miejskich gospodarstw domowych oraz związanych z nimi pomieszczeń gospodarskich (pomieszczenia piwniczne, strych 51 garaż), Grupa R – odbiorcy, których instalacja nie jest wyposażona w układ pomiaroworozliczeniowy, niezależnie od poziomu napięcia sieci. W tabelach poniżej zamieszczono informacje dotyczące zużycia energii elektrycznej w mieście Otwock w okresie 2003/2004 z podziałem na poszczególne grupy taryfowe. Odbiorcy energii elektrycznej Ilość i zużycie energii przez odbiorców energii w Otwocku charakteryzują dane zawarte w poniższych tabelach: Tabela 4.3. Odbiorcy energii elektrycznej wg grup taryfowych w Otwocku rok 2008 2009 2010 2011* A 1 1 1 1 B 21 21 21 20 C 1841 1697 1693 1629 G 18336 18746 18865 18985 R 6 6 6 0 20205 20471 20586 20635 ogółem Tabela 4.4. Zużycie energii elektrycznej według grup taryfowych w Otwocku rok 2008 2009 2010 2011* A 9 199 401 8 726 456 8 589 654 5 354 894 B 17 541 741 17 618 456 17 541 741 10 426 121 C 32 195 376 31 841 299 26 630 819 14 738 286 G 44 565 037 47 041 767 48 943 881 28 318 732 R 10 729 8 194 2 529 1 423 ogółem 103 512 284 105 236 172 101 708 624 58 839 456 *obejmuje okres styczeń-lipiec 2011 Tabela 4.5. Średnie zużycie energii na odbiorcę wg grup taryfowych rok 2008 2009 2010 2011* A 9 199 401,00 8 726 456,00 8 589 654,00 5 354 894,00 B 835 321,00 838 974,10 835 321,00 521 306,05 C 17 487,98 18 763,29 15 729,96 9 047,44 G 2 430,47 2 509,43 2 594,43 1 491,64 R 1 788,17 1 365,67 421,50 0,00 52 120000 100000 80000 2008 2009 2010 60000 40000 20000 0 A B C G ogółem Rys 4.1. Zmiana zapotrzebowania na energię elektryczną w latach 2008-2010 Według danych za rok 2010 w Otwocku znajduje się 20 586 odbiorców, w tym 18 865 gospodarstw domowych, 1 715 odbiorców z sektora przemysłu, handlu i usług. Łączne zużycie energii elektrycznej wyniosło 101 708 624 kWh (101,708 GWh). Największy wpływ na spadek łącznego zużycia energii elektrycznej w mieście Otwock miała redukcja poboru energii przez odbiorców zasilanych z sieci niskich napięć korzystających z taryfy C, czyli odbiorców przemysłowych i obiektów użyteczności publicznej. Redukcja zużycia energii w tym sektorze nie wynika tylko ze zmniejszenia się liczby odbiorców, ale również z ograniczenia jednostkowego zapotrzebowania na energię w tej grupie. Warto zwrócić uwagę na stały wzrost zapotrzebowania na energię w grupie odbiorców indywidualnych (taryfa G). W tej grupie rośnie zarówno liczba odbiorców jak i średnie zużycie na odbiorcę. W związku z rozwojem miasta i wzrostem stopnia wyposażenia mieszkań w urządzenia zużywające energię, należy oczekiwać, że największy wpływ na przyszłe zużycie energii w Otwocku będzie wywierała ta grupa odbiorców. 4.3 Prognoza zużycia energii elektrycznej Prognozowanie zapotrzebowania na energię w mieście Otwock określono przy wykorzystaniu danych statystycznych zużycia energii elektrycznej w mieście w roku 53 2010 oraz prognozy zapotrzebowania na energię elektryczną w okresie do 2025 roku według opracowania zespołu do spraw polityki energetycznej „Polityka energetyczna Polski do 2030 roku” (marzec 2009r.). Według prognozy w okresie 2010-2030 w rolnictwie nastąpi spadek zapotrzebowania na energię finalną o 12%, a w gospodarstwach domowych wzrost o 5%. Spadek zapotrzebowania dotyczyć będzie paliw stałych (rezygnacja z węgla), a będzie wzrastało zużycie energii elektrycznej. Zapotrzebowanie na energię elektryczną w Polsce w prognozowanym okresie będzie wzrastać w średniorocznym tempie ok. 2,3% - w 2030 roku wzrost w stosunku do 2010 o 40%. Aktualnie zużycie energii elektrycznej na osobę w Polsce wynosi około 50% zużycia w Unii Europejskiej i wzrost będzie następował w wyniku wzrostu poziomu życia Polaków i rozwoju gospodarczego kraju. Kształtowanie się popytu na energię elektryczną w mieście Otwock, w okresie do 2030 roku będzie zależało między innymi od następujących czynników : • stopnia zmniejszania liczby ludności, • zmian w wyposażeniu gospodarstw domowych w odbiorniki elektryczne, • rozwoju sektora usług i produkcyjnego, • efektów racjonalizacji zużycia energii elektrycznej. Uwzględniając przedstawione wyżej dane i uwagi proponuje się wariantową prognozę zapotrzebowania na energię elektryczną. Zakłada się, że zużycie energii elektrycznej na 1 mieszkańca w całym okresie do 2030 roku będzie wzrastać w średniorocznym tempie: − w wariancie 1 1,15% − w wariancie 2 2,3% Za bardziej realny uważa się wariant 1. Tabela 4.6. Liczba ludności miasta Otwock w latach 2010 - 2030 Liczba ludności miasta Otwock w latach 2010 44 069 2015 2020 2025 2030 45 631 47 193 48 755 50 317 Obliczone dla określonych wyżej założeń prognozowane roczne zapotrzebowanie na energię elektryczną wyniesie: 54 Tabela 4.7 prognozowane roczne zapotrzebowanie na energię elektryczną (w GWh) 2010 – 2030 2010 2015 2020 2025 2030 Wariant 1 101,708 111,509 122,112 133,576 145,966 Wariant 2 101,708 117,994 136,727 158,261 182,999 Przy założeniu strat sieciowych około 9% i czasu użytkowania mocy w szczycie obciążenia RPZ-ów 3200h/a, prognozowane sumaryczne zapotrzebowanie mocy szczytowej w stacjach 110/15kV wyniesie: Tabela 4.8. Prognozowane sumaryczne zapotrzebowanie mocy szczytowej (w MW) w stacjach 110/15kV 2010 2015 2020 2025 2030 Wariant 1 28,92 31,71 34,73 37,99 41,51 Wariant 2 28,92 33,55 38,88 45,01 52,04 4.3.1 Wpływ wzrostu zapotrzebowania mocy na system zasilający W chwili obecnej sieć 15kV na terenie miasta Otwock zasilana jest z czterech stacji RPZ 110/15kV. W RPZ Otwock zainstalowane są 2 transformatory 110/15kV o mocy 16MVA każdy. Obciążenie w szczycie obu transformatorów wynosi 60% natomiast rezerwa transformatorowa wynosi 84%. W RPZ Karczew zainstalowane są 2 transformatory 110/15kV o mocy 25MVA każdy. Obciążenie w szczycie obu transformatorów wynosi 52% natomiast rezerwa transformatorowa wynosi 95%. W RPZ Józefów zainstalowane są 2 transformatory 110/15kV o mocy 25MVA każdy. Obciążenie w szczycie obu transformatorów wynosi 52% natomiast rezerwa transformatorowa wynosi 97%. W RPZ Wola Karczewska zainstalowane są 2 transformatory 110/15kV o mocy 10MVA oraz 16MVA. Obciążenie w szczycie obu transformatorów wynosi tylko 2% natomiast rezerwa transformatorowa wynosi obecnie 20 krotność i 32 krotność obciążenia stacji. W praktyce eksploatacyjno-ruchowej operatorów sieci dystrybucyjnej przyjmuje się zapewnienie rezerwy transformatorowej na poziomie 75-80% obciążenia szczytowego w szczycie wieczornym (zimowym) za całkowicie wystarczające dla zasilania odbiorców. Przy konieczności 55 odstawienia jednego transformatora dokonywane są odpowiednie przełączenia sieci SN na zasilanie z innych stacji 110/15kV. Z analizy prognoz w mieście Otwock zapotrzebowanie na moc szczytową w roku 2030 wzrośnie od 44% do 80%. Przy aproksymacji wzrostu obciążenia, rezerwa transformatorowa wyniesie od 146% do 197%, w zależności od wariantu. Z uwagi na brak danych nt obciążeń linii oraz stacji transformatorowych 15/0,4kV, pominięto ich wpływ w analizie wzrostu zapotrzebowania na moc. 4.4 Racjonalizacja zużycia energii elektrycznej Istotnym czynnikiem wpływającym na wielkość zużycia energii elektrycznej przez jej odbiorców jest racjonalizacja zużycia energii elektrycznej poprzez następujące działania : w zakresie oświetlenia: • stosowanie i wymianę źródeł światła tradycyjnego na nowoczesne, energooszczędne, • stosowanie i wymianę opraw na nowoczesne, ekonomiczne w zużyciu energii, • właściwą eksploatację urządzeń oświetleniowych, • stosowanie opraw z czujnikami ruchu, • dobór właściwego natężenia oświetlenia, • regulację oświetlenia. w zakresie ogrzewania elektrycznego pomieszczeń: • realizację termicznej izolacji osłon budowlanych, • stosowanie termicznych osłon transparentnych, • stosowanie nowoczesnych okien zespolonych, • stosowanie rolet na oknach, • stosowanie układów wentylacyjnych regulowanych i zautomatyzowanych, • stosowanie energooszczędnych grzejników i systemów grzewczych. w zakresie przygotowania ciepłej wody użytkowej: • stosowanie urządzeń z automatyczną regulacją temperatury, • właściwy dobór pojemności urządzeń, • odpowiednie obniżenie temperatury przygotowania wody użytkowej, • stosowanie odpowiednich izolacji bojlerów. w zakresie gospodarstw domowych: • stosowanie właściwych i energooszczędnych maszyn, szybkowarów, 56 • stosowanie przykryć w procesie gotowania i właściwych obrysów naczyń, • stosowanie kuchni mikrofalowych, • ograniczenie do niezbędnej częstotliwości wietrzenia pomieszczeń kuchennych, • stosowanie energooszczędnych lodówek, zamrażarek, zmywarek, pralek, odpowiednich proszków do prania, właściwej temperatury grzania wody w procesie prania, odpowiedniej wielkości wsadu bielizny, • używanie energooszczędnego sprzętu RTV. w zakresie gospodarstw rolnych i ogrodniczych: • stosowanie automatycznych procesów w produkcji hodowlanej, • stosowanie energooszczędnych napędów i urządzeń w produkcji roślinnej i hodowlanej. w zakresie obiektów przemysłowych: • modernizację technologii produkcji, • stosowanie i wymianę napędów na energooszczędne, • regulację prędkości obrotowej silników maszyn, • stosowanie energoelektroniki i automatyzacji procesów produkcyjnych, • monitoring obciążeń i zapotrzebowania energii. w zakresie wdrażania nowoczesnych metod stymulowania racjonalnych systemów użytkowania energii: • planowanie wg najmniejszych kosztów, • zarządzanie popytem na moc i energię, • zintegrowane planowanie energetyczne, • w zakresie ochrony sieci i odbiorców przed szkodliwymi skutkami generacji wyższych harmonicznych i nadmiernym zużyciem energii: • stosowanie układów filtrujących, • odpowiednie zasilanie odbiorców, • harmonizacje w zakresie poziomu mocy zwarciowej, • stosowanie energoelektroniki i automatyzacji procesów produkcyjnych. Potencjalne możliwości zmniejszenia zużycia energii elektrycznej w wyniku omówionych wyżej działań wynoszą kilkanaście procent (w przypadku oświetlenia nawet kilkadziesiąt procent). W przypadku oświetlenia celowe jest zastępowanie żarówek świetlówkami kompaktowymi, a lampy rtęciowe lampami sodowymi i LED. Najoszczędniejszymi źródłami światła są oprawy sodowe i LED. Lampy LED wchodzące na rynek w ostatnim okresie, w stosunku do stosowanych od wielu lat lamp sodowych 57 charakteryzują się wieloma zaletami : • porównywalna skuteczność świetlna, • większa żywotność, • praca nawet przy dużych zmianach napięcia zasilającego, • bezpieczeństwo – emisja światła stałego (brak efektu stroboskopowego), • niski pozom promieniowania UV, • większa wytrzymałość mechaniczna, • krótki czas włączenia i wyłączenia, • lampy wykonywane z materiałów nie szkodliwych dla środowiska (brak ołowiu, kadmu, rtęci itp.), • możliwość modernizacji. Nowatorskim rozwiązaniem jest stosowanie hybrydowych latarń oświetlenia zewnętrznego. Są to latarnie uliczne wyposażone w panele słoneczne, turbinki wiatrowe i energooszczędne źródła światła typu LED. Każda latarnia wyposażona jest ponadto w akumulatory pozwalające na pełną autonomię działania od 3 do 5 dni. Koszt instalacji systemów hybrydowych w stosunku do latarń klasycznych jest porównywalny ze względu na możliwość uzyskania dopłat z funduszy unijnych i ekologicznych. Zalety systemów hybrydowych oświetlenia zewnętrznego : • niski koszt eksploatacji, • brak rachunków za energię elektryczną, • całkowita autonomia od sieci elektrycznej, • brak linii kablowych (napowietrznych) zasilających, • krótszy czas realizacji, • automatyczne załączanie zmierzchowe, • wykorzystywanie energii odnawialnej, a tym samym obniżenie emisji CO2 przy wytwarzaniu energii elektrycznej, • zastosowanie materiałów ekologicznych. Oszczędności w zużyciu energii elektrycznej można uzyskać poprzez stosowanie małych elektrowni wiatrowych. Obecnie na rynku są dostępne małe elektrownie wiatrowe o mocy rzędu dziesiątych części kW do kilkudziesięciu kW. Małe elektrownie wiatrowe mogą służyć do zasilania wydzielonych instalacji elektrycznych lub wyposażone w inwerter mogą być przyłączane bezpośrednio do sieci publicznej – po uzgodnieniu i podpisaniu umowy z operatorem sieci elektrycznej. Korzyści w przypadku współpracy z siecią elektryczną: 58 • brak kosztownych przeróbek instalacji elektrycznych, • pewność zasilania szczególnie przy słabych peryferyjnych sieciach narażonych na częste wyłączenia, • ochrona odbiorników (szczególnie elektronicznych) wrażliwych na zmiany zasilania. Jednym ze sposobów racjonalizacji zużycia energii elektrycznej, gdzie można uzyskać istotne oszczędności, jest zmniejszenie strat. Zmniejszenie strat w układzie sieciowym może być m. in. wynikiem stopniowego udoskonalania organizacji pracy sieci, jej struktury, wprowadzania nowych przyrządów pomiarowych oraz lepszego ewidencjonowania zużycia. W pierwszej kolejności powinny być uwzględnione następujące środki, zmierzające do poprawy w tej dziedzinie: • Straty obciążeniowe w liniach wszystkich napięć. Przeciwdziałanie: ◦ wymiana przewodów w liniach napowietrznych i kablowych na większe przekroje, ◦ ograniczenie asymetrii obciążeń, w szczególności w sieciach niskiego napięcia, ◦ likwidację przeciążeń w sieci z uwzględnieniem systemu zarządzania popytem na energię i moc, ◦ uzasadnione ekonomicznie i technicznie nakłady na rekonstrukcję i rozwój sieci, ◦ wdrożenie racjonalnej kompensacji mocy biernej, ◦ stosowanie optymalnych ruchowo struktur i konfiguracji układów sieciowych, w tym prawidłowej lokalizacji rozcięć w sieci. • Straty w transformatorach. Przeciwdziałanie: ◦ wymiana istniejących transformatorów na jednostki o większej sprawności, ◦ kontrola obciążeń i identyfikacja zmienności obciążeń, ◦ kompensacja mocy biernej. • Straty w przyłączach i przyrządach pomiarowych. Przeciwdziałanie: ◦ zwiększona częstotliwość zabiegów kontrolnych, ◦ legalizacja przyrządów pomiarowych, 59 ◦ prawidłowe określenie wymagań przy wydawaniu warunków technicznych przyłączenia. • Straty handlowe. Przeciwdziałanie: ◦ wzmożona kontrola układów pomiarowych, ◦ prawidłowa ewidencja poboru energii, ◦ skuteczne wykrywanie kradzieży. Przy zastosowaniu w/w. środków można spodziewać się zmniejszenia strat w sieci SN/nN nawet o ok. 2÷3%. 4.5 Modernizacja i rozbudowa systemu energetycznego PGE Dystrybucja S.A. planuje w najbliższym czasie następujące inwestycje modernizacyjne na terenie miasta Otwock : • Otwock Jabłonna, Górecka - modernizacja linii SN • Otwock Batorego, Przewoska - przebudowa istniejącej stacji trafo, linii SN, linii 0,4kV • RPZ Wola Karczewska – Świerk - Wymiana odcinka linii SN i dociążenie nowego RPZ Wola Karczewska. Zasilenie odbiorców z Otwock Jabłonna 60 5. Zaopatrzenie w paliwa gazowe 5.1 Obecny stan gazyfikacji miasta – struktura odbiorców gazu Miasto jest obecnie zgazyfikowane w blisko 60% (ponad 10 tys. odbiorców z ok.18 tys. mieszkań ogółem). Gaz dostarczany jest dla celów komunalno-bytowych i ogrzewania mieszkań w budownictwie jednorodzinnym, oraz na potrzeby drobnego przemysłu i usług. W roku 2009 w Otwocku było 10 234 odbiorców gazu, którzy zużywali łącznie 9 795 tys. Nm3 gazu ziemnego. Tabela 5.1. Dane dotyczące odbiorców paliwa gazowego dla Otwocka w latach 2005-2009. 2005 2006 2007 2008 2009 Wyszczególnienie szt. Gospodarstwa domowe 9 153 9 309 9 805 10 019 10 234 w tym na cele grzewcze 3 055 2 421 2 579 2 679 2 368 w tym poza ogrzewaniem 6 098 6 888 7 226 7 340 7 866 korzystające z gazu Tabela 5.2 Dane dotyczące rocznego użycia paliwa gazowego dla miasta Otwock. Wyszczególnienie Gospodarstwa domowe w tym na cele grzewcze w tym poza ogrzewaniem 2005 2006 2007 2008 2009 tys. Nm³ 8 966,60 9 984,90 9 076,40 9 177,00 9 795,00 7 615,50 7 621,50 6 622,00 6 822,00 7 355,90 1 351,10 2 363,40 2 454,40 2 355,00 2 439,10 Według danych zawartych w Tabeli 5.1 i 5.2 zarówno liczba odbiorców, jak też zużycie gazu w latach 2005-2009 systematycznie rosły (z wyjątkiem spadku zużycia w 2007 roku). Wzrost ogólnej liczby użytkowników gazu w Otwocku w ciągu 5 lat wynosił 11,8%, natomiast wzrost zużycia paliwa gazowego kształtował się na poziomie 9,25%. Można zatem uznać, że zużycie wzrastało proporcjonalnie do przyrostu liczby użytkowników. W 2009 odbiorcy korzystający z gazu do celów 61 bytowych, ciepłej wody i ogrzewania zużyli łącznie 7355 tys. Nm³ gazu ziemnego, co daje 3105 Nm³ na odbiorcę z tej grupy. Wynik ten jest o około 25% wyższy niż w roku 2005 (2492 Nm³). Pomimo stale rosnącej liczby odbiorców paliwa gazowego, odsetek gospodarstw domowych korzystających z gazu w stosunku do ogółu gospodarstw w mieście nie uległ większej zmianie (spadek o około 1%). Sytuacja taka wynika z faktu, iż populacja Otwocka w ostatnich latach odnotowuje duży przyrost, głównie za sprawą dodatniego salda migracji. Wspomniane zmiany procentowe obrazuje Tabela 5.3 Tabela 5.3 Zmiany udziału gospodarstw korzystających z gazu w latach 2005 - 2009 Wyszczególnienie 2005 2006 2007 2008 2009 56,43 56,76 54,55 53,27 55,22 58 58,66 59,1 59,2 59,8 Gospodarstwa korzystające z gazu jako % ogółu gospodarstw w mieście Ludność korzystające z gazu jako % ogółu ludności Według stanu na koniec roku 2009, całkowita długość czynnej sieci gazowej wynosiła 112,3 km, z czego sieć przesyłowa 4,25 km, natomiast resztę stanowiła sieć rozdzielcza. Czynnych podłączeń do budynków mieszkalnych i niemieszkalnych było 3774. Zmiany całkowitej długości sieci gazowej i liczby przyłączy w latach 2006-2010 zostały przedstawione w Tabeli 5.4 Tabela 5.4 Rozwój sieci gazowej w Otwocku w latach 2005 - 2009 Wyszczególnienie 2005 2006 2007 2008 Całkowita długość czynnej sieci gazowej [m] b.d. 106 690 109 228 109 470 112 277 W tym sieci przesyłowej [m] b.d. 6 102 6 102 4 250 4 250 W tym sieci rozdzielczej [m] b.d. 100 588 103 126 105 220 108 027 Czynne przyłącza do budynków mieszkalnych i niemieszkalnych [szt.] 3 388 3 466 3 607 3 691 3 774 62 2009 5.2 Prognoza zapotrzebowania na paliwa gazowe do roku 2030 Z uwagi na nieotrzymanie danych dotyczących liczby i rodzaju odbiorców oraz wielkości zużycia gazu od dostawcy gazu – PGNiG, prognoza odnosi się jedynie do zużycia gazu w sektorze gospodarstw domowych i jest oparta na danych GUS. Przy opracowywaniu prognozy przyjęto następujące założenia: • W roku 2009 zużycie gazu przez 10234 gospodarstw domowych kształtowało się na poziomie 9 795,00 tys.m3, w tym 7355,9 tys m3 zużyto na cele grzewcze, • tendencje demograficzne przyjęto zgodnie z prognozą przedstawioną w tabeli 2.4 w rozdziale 2.2, • w kolejnych latach będzie następował sukcesywny wzrost długości sieci gazowej i liczba przyłączy, • zwiększy się liczba gospodarstw domowych, korzystających z gazu do celów grzewczych, • dotychczasowe źródła ciepła oparte o paliwa stałe zostaną zastąpione przez inne, bardziej ekologiczne, zasilane między innymi gazem ziemnym, • większość nowych budynków będzie wykorzystywała gaz jako źródło ciepła. Przyjęto dwa scenariusze wzrostu zapotrzebowania na gaz: 1. Scenariusz bazowy, zakładający, że kontynuowany będzie obecny wzrostu zużycia gazu, co da ok. 25% wzrost zużycia gazu w roku 2030 w stosunku do roku 2009 2. Scenariusz efektywnościowy - zakładający zmniejszenie zużycia gazu w stosunku do scenariusza bazowego o około 1% na 5 lat, w wyniku przeprowadzonych prac termorenowacyjnych. Przyjęte scenariusze należy traktować jako skrajne, tj. rzeczywiste zużycie gazu będzie zawierało się w wyznaczonym przez nie zakresie. Tabela 5.5 Zapotrzebowanie na gaz (w tys m3) przez gospodarstwa domowe w Otwocku rok 2015 2020 2025 2030 Scenariusz bazowy 10578,60 11424,89 12338,88 13325,99 Scenariusz efektywnościowy 10472,81 11196,39 11968,71 12792,95 63 „Dla zapewnienia dostaw gazu dla Otwocka, utrzymuje się rezerwę terenu pod budowę stacji redukcyjnej I stopnia w rejonie ul. Wypoczynkowej zgodnie z ustaleniami Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego „Szosa Lubelska” – Uchwała nr XLVII/558/2002 z dnia 3 września 2002r. (Dz. Urz. Nr 276 poz. 7175 z 24.10.2002r.). 6. Możliwości wykorzystania istniejących nadwyżek i lokalnych zasobów paliw i energii, z uwzględnieniem skojarzonego wytwarzania ciepła i energii elektrycznej. 6.1. Energia biomasy i odpadów Biomasa to stałe lub ciekłe substancje pochodzenia roślinnego lub zwierzęcego ulegające biodegradacji. Biopaliwa stałe produkowane z biomasy są wykorzystywane w procesie spalania, gazyfikacji lub pirolizy do produkcji energii cieplnej i elektrycznej. Biopaliwa ciekłe (olej, alkohol) znajdują zastosowanie głównie w transporcie. Alkohol metylowy i etylowy pochodzenia roślinnego może być dodawany do paliw tradycyjnych. Natomiast biogaz (biogaz rolniczy, biogaz z oczyszczalni ścieków, gaz wysypiskowy) czyli biopaliwo gazowe uzyskane w wyniku fermentacji beztlenowej, zawiera około 50-70% metanu i może służyć do produkcji energii elektrycznej lub cieplnej, może być również dostarczany do sieci gazowej. Wartości opałowe dla przykładowych rodzajów biomasy zamieszczono w tabeli 6.1: Tabela 6.1 Wartość opałowa wybranych rodzajów biomasy Wyszczególnienie Wartość opałowa MJ/kg Słoma żółta 14,3 Słoma szara 15,2 Trociny 14,5 Drewno opałowe 13,0 Miasto Otwock stanowi w powiecie „gminę leśną”, wskaźnik lesistości kształtuje się na wysokim poziomie ponad 43% ogólnej powierzchni, z czego blisko 60% jest własnością prywatną. Grunty prywatne rozłożone są mozaikowo, grunty Skarbu Państwa są zwarte – na terenie Mazowieckiego Parku Krajobrazowego. W składzie gatunkowym przeważają bory sosnowe (98%) na nielicznych obszarach występują lasy olszowe z domieszką dębu i brzozy. Skupiska leśne podlegają różnym formom 64 ochrony. Przy wykorzystaniu biomasy do celów energetycznych niezbędna byłaby współpraca Otwocka z sąsiednimi gminami w celu zapewnienia stałych dostaw surowca, dlatego też w dalszych rozważaniach dane odnoszą się do obszaru całego powiatu otwockiego. 6.1.1. Biomasa stała Biomasa stała pochodzić może z produktów, odpadów i pozostałości produkcji rolnej (np. słoma, siano, rzepak), leśnej (drewno kawałkowe, trociny, wióry, zrębki, kora), sadów, poboczy dróg, przemysłu przetwarzającego produkty roślinne i zwierzęce oraz z upraw energetycznych (rośliny drzewiaste szybko rosnące, byliny dwuliścienne, trawy wieloletnie). Tabela 6.2. Zasoby energetyczne z drewna w powiecie otwockim powierzchnia terenów leśnych [ha] zasoby drewna [m3/rok] potencjał energetyczny [GJ/rok] 18 601 5 593 35 793 powiat otwocki Tabela 6.3. Zasoby biomasy z sadów w powiecie otwockim powierzchnia sadów [ha] zasoby biomasy [m3/rok] 2 292 802 powiat otwocki potencjał energetyczny [GJ/rok] 5 134 Tabela 6.4. Zasoby i potencjał energetyczny drewna odpadowego z poboczy dróg i miejskich terenów dla powiatu otwockiego drogi gminne i powiatowe [km] łączne zasoby [m3/rok] 414 621 Powiat otwocki potencjał energetyczny [GJ/rok] 3 974 Tabela 6.5 Potencjał energetyczny słomy w powiecie otwockim produkcja słomy potencjał energetyczny zasiewy [ha] [t/rok] [GJ/rok] Powiat otwocki 7 237 20 266 36 193 Pomimo istniejących zasobów w powiecie otwockim, w samej gminie poza dużym zalesieniem, nie występują istotne rezerwy biomasy stałej. Istnieje zatem możliwość pozyskania znacznych zasobów biomasy przy współpracy z sąsiednimi gminami. W chwili obecnej nie istnieją jednak możliwości technologiczne wykorzystania biomasy stałej jako surowca do produkcji energii w Otwocku. 6.1.2. Biopaliwa 65 Do produkcji biopaliw ciekłych (spirytusu etylowego i estru metylowego) wykorzystuje się rośliny oleiste, zbożowe i okopowe. Etanol można produkować ze wszystkich roślin zawierających skrobię (zboża, ziemniaki, kukurydza) oraz zawierających cukier (buraki cukrowe). Największą wydajnością charakteryzuje się produkcja etanolu z buraków cukrowych 4 410 l/ha, co jest równoważne jest 2 953 l benzyny. Bioetanol może być stosowany, jako paliwo samochodowe w postaci czystej w specjalnie przystosowanych to tego paliwa silnikach lub może być mieszany z benzyną. Zarówno żyto, jak i ziemniaki i kukurydza mogą być uprawiane na glebach dobrych i słabszych. Miasto Otwock jest w większości pokryte zabudową usługowo – mieszkalną, zatem na jego terenie nie istnieją realne możliwości prowadzenia upraw nadających się pod produkcję biopaliw. Inne rośliny, jak pszenica i buraki cukrowe mają większe wymagania i również nie nadają się jako surowiec energetyczny w Gminie Otwock. Głównym surowcem do produkcji biodiesla (oleju napędowego stanowiącego lub zawierającego komponent w postaci estrów metylowych lub etylowych olejów roślinnych) jest rzepak. Z jednej tony rzepaku można otrzymać 400 kg oleju. Rzepak jest rośliną wymagającą odpowiednich warunków glebowych i klimatycznych. Najlepsze pod uprawę rzepaku są gleby żyzne, zasobne w próchnicę i niezakwaszone. Nieodpowiednie są gleby piaszczyste, podmokłe i zbyt kwaśne. Rzepak jest wrażliwy na przebieg pogody w czasie zimy, a zwłaszcza na niskie temperatury. Z tego powodu warunki uprawy rzepaku w Gminie Otwock nie są odpowiednie. 6.1.3. Biogaz Biogaz (zwany też gazem gnilnym lub błotnym) to mieszanka głównie metanu i dwutlenku węgla powstająca w procesach fermentacji beztlenowej substancji organicznych. Biogaz nadający się do celów energetycznych może być pozyskany poprzez: • fermentację odchodów zwierzęcych (obornik) w biogazowniach rolniczych; • fermentację organicznych odpadów przemysłowych i konsumpcyjnych na wysypiskach; • fermentację osadu czynnego w komorach fermentacyjnych w oczyszczalniach ścieków. Odpady komunalne z terenu Otwocka unieszkodliwiane są poprzez składowanie na eksploatowanym od 1998 roku Składowisku Odpadów Komunalnych w Otwocku66 Świerku (południowo-wschodnia część miasta). Składowisko zajmuje powierzchnię 20ha i rocznie unieszkodliwianych jest tu około 40 tys. Mg odpadów. Obecnie na jego terenie znajduje się punkt segregacji odpadów wyposażony w sześciostanowiskową linię sortowniczą. W planach inwestycyjnych ujętych w projekcie zagospodarowania przestrzennego składowiska, przewidziano teren o powierzchni 1,1ha pod budowę kompostowni odpadów ulegających biodegradacji. Planowane jest również wykonanie odgazowania składowiska wraz z instalacją do odzysku biogazu. Powstanie gazu „wysypiskowego” z odpadów komunalnych jest możliwe w wyniku procesu biochemicznego wywołującego podwyższoną temperaturą i ciśnieniem. Warunki konieczne dla generowania gazu użytecznego energetycznie: • w odpadach komunalnych powinny znajdować się substancje organiczne ulegające rozkładowi biologicznemu (biodegradacji); • deponowane odpady powinny być zagęszczane mechanicznie; • w złożu odpadów powinna być utrzymana właściwa wilgotność i temperatura. Zachowanie w/w warunków pozwoli uzyskać szacunkowo z 1 tony surowych odpadów komunalnych odpowiadającej od 50 wskaźnikowi: do 1 Nm3 Nm3 200 gazu gazu (o wartości energetycznej „wysypiskowego” = 0,5 litra oleju opałowego), o wartości opałowej 20000 kJ/m3. Gaz uzyskany w procesie biodegradacji odpadów może mieć zastosowanie np. do produkcji ciepła, jako paliwo do silników, pojazdów lub turbin, jak również może być bezpośrednio odprowadzany do sieci gazowej. Ścieki bytowo-gospodarcze i przemysłowe z terenu Otwocka odprowadzane są do mechaniczno-biologicznej czyszczalni ścieków mieszczącej się w południowowschodniej części miasta, przy ul. Kraszewskiego. Jest to oczyszczalnia z niskoobciążonym osadem czynnym i przeróbką osadu w wydzielonych komorach fermentacyjnych (dwie komory osadu czynnego o pojemności 2500m3 każda, pracują równolegle). Zdolność oczyszczania ścieków początkowo wynosiła 14000 m3/dobę, po przeprowadzeniu prac modernizacyjnych jej moc zostanie zwiększona do 15000m3/dobę, czyli będzie zdolna obsługiwać ponad 100 000 mieszkańców. Poza ściekami z Otwocka, oczyszczalnia przyjmuje również ścieki z Karczewa, Celestynowa i Józefowa. „Jednym z procesów unieszkodliwiania osadu ściekowego jest biochemiczny rozkład w komorach fermentacyjnych, którego produktem w warunkach beztlenowych jest biogaz składający się w około 70% z metanu. Uzyskany w ten sposób biogaz wymaga oczyszczenia i jest zużywany w pierwszym rzędzie do zasilania oczyszczalni (ogrzewanie budynków technicznych, podgrzewanie reaktorów biologicznych, komór 67 fermentacyjnych, itp.) oraz wykorzystywany w agregacie prądotwórczym. Kotłownia Miejskiej Oczyszczalni Ścieków w Otwocku częściowo bazuje na biogazie. Planowany dalszy rozwój systemu kanalizacji sanitarnej i modernizacja oczyszczalni może przyczynić się do wzrostu ilości uzyskanego biogazu i racjonalizacji jego wykorzystania głównie na potrzeby własne oczyszczalni.” 6.2. Energia wiatrowa Obecnie wykorzystywane turbiny wiatrowe pracują w zakresie prędkości wiatru od 4 do 20 m/s. Jeśli prędkość wiatru wykracza poza te granice turbina jest zatrzymywana. Prędkość wiatru decyduje o mocy turbiny i nawet niewielki wzrost średniej prędkości wiatru daje duży przyrost mocy i ilości wyprodukowanej energii. Na przykład wzrost średniej prędkości wiatru od 5,5 m/s do 6 m/s powoduje zwiększenie produkcji energii elektrycznej o 50%. W Polsce średnia roczna prędkość wiatru waha się w granicach 2,8 – 3,5 m/s. Średnia roczna prędkość wiatru powyżej 4 m/s występuje w Polsce na wysokości powyżej 25 m na obszarze ponad 60% kraju. Rozkład prędkości wiatru zależy w znacznym stopniu od lokalnych warunków topograficznych, a także od warunków „szorstkości terenu” (teren gładki – klasa szorstkości 0). Roczny czas wykorzystania mocy zainstalowanej elektrowni wiatrowej wynosi od 1500–2500 h/a i rzadko jest wyższy niż 3000 h/a, co oznacza możliwość wykorzystania tylko w 30% maksymalnej mocy zainstalowanej. W wyniku wieloletnich pomiarów wykonanych przez Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej uzyskano mapę zasobów wiatru na obszarze Polski. 68 Rys 6.1 Warunki wiatrowe w Polsce Instytut energetyki w Gdańsku opracował mapę Województwa Mazowieckiego z uwzględnieniem obszarów o wyjątkowo korzystnych warunkach pod rozwój energetyki wiatrowej. 69 Rys 6.2 Zasoby energii wiatrowej w Województwie Mazowieckim Z zamieszczonych wyżej map wynika, że Gmina Otwock znajduje się w obrębie wyjątkowo korzystnych warunków wiatrowych. Pamiętać należy jednak o lokalnych uwarunkowaniach gminy Otwock – duża powierzchnia terenów zadrzewionych zwiększa szorstkość terenu, zmniejszając przy tym średnią prędkość wiatru i zwiększając ilość dni bezwietrznych. Należy pamiętać, że planowanie budowy turbin wiatrowych wiąże się z szeregiem ograniczeń. W bezpośrednim sąsiedztwie turbin nie powinno być obiektów budowlanych, gdyż: • jakikolwiek obiekt znajdujący się w odległości do 1 km od turbiny, którego 70 wysokość stanowi co najmniej 25% wysokości wież tej turbiny, jest przeszkodą i ma negatywny wpływ na produkcję energii, • zabudowa mieszkaniowa nie powinna znajdować się bliżej niż 500 m od turbin, ponieważ może to powodować naruszenie zapisów normy, która mówi, że poziom hałasu emitowanego np. przez turbiny nie może przekraczać 40 dB, • zaleca się także sytuowanie turbin w odległości nie mniejszej niż 500 m od siedzib ludzkich ze względu na możliwość wystąpienia efektu stroboskopowego. Powinna być również zachowana odpowiednia odległość turbin względem siebie. Zgodnie z zaleceniami producentów odległość ta powinna wynosić od 5 do 8 średnic wirnika turbiny. Na przykład w przypadku turbiny 2 MW V80 powinna wynosić 400-640 m. Mniejsza odległość powodowałaby obniżenie produkcji energii przez turbiny. Wymagania te w znacznym stopniu ograniczają wykorzystanie energii wiatrowej na terenach miejskich. Wszystkie opisane ograniczenia w znacznym stopniu utrudniają wykorzystanie korzystnych warunków wiatrowych w obrębie Otwocka. Sensownym rozwiązaniem w terenie miejskim mogą być turbiny o osi pionowej, nie powodujące uciążliwości tytułu hałasu, jak również możliwe do usytuowania na dachach budynków mieszkalnych. Jednak ze względu na niższy stopień rozwinięcia technologii niż w przypadku turbin konwencjonalnych, opłacalność tego typu inwestycji wiąże się z większym ryzykiem. Na przykład w przypadku turbin konwencjonalnych, na koniec roku 2008 całkowite nakłady inwestycyjne na 1 MW farmy wiatrowej o mocy 40 MW szacowano na ponad 6 mln zł. a okres zwrotu inwestycji na 8 lat. 6.3. Energia słoneczna Najważniejszymi parametrami określającymi potencjał teoretyczny i praktyczny wykorzystania energii słonecznej są: • natężenie promieniowania słonecznego, • sumy (godzinowe, dzienne, miesięczne, roczne) promieniowania słonecznego, • usłonecznienie czyli czas, w którym widoczna jest tarcza Słońca lub umownie, wyrażony w godzinach czas, w którym natężenie promieniowania słonecznego przekracza 200 W/m2. W wyniku analizy rozkładu przestrzennego rocznych sum promieniowania 71 całkowitego z natężeniem powyżej 100 W/m2 dokonano rejonizacji zasobów energii słonecznej w Polsce pod względem możliwości ich wykorzystania. Otwock należy do strefy Polski centralnej oznaczonej symbolem „R III”, charakteryzującej się przeciętnymi jak na warunki kraju warunkami nasłonecznienia. Potencjalna roczna energia użytkowa w tym obszarze wynosi 985 kWh/ m2, a w sezonie letnim 449 kWh/m2. Rzeczywiste warunki nasłonecznienia mogą odbiegać od podanych wyżej z powodu lokalnego zanieczyszczenia atmosfery i różnych warunków terenowych. Roczna dawka napromieniowania słonecznego na 1 m2 płaszczyzny poziomej w rejonie stołecznym Polski wynosi 967 kWh przy usłonecznieniu 1580 godzin. W poszczególnych latach mogą występować odchylenia rzędu 12%. Rys. 6.3. Rejonizacja Polski pod względem możliwości wykorzystania energii słonecznej Energię słoneczną można wykorzystywać w kolektorach słonecznych do produkcji ciepłej wody użytkowej i w systemach fotowoltaicznych do generowania energii elektrycznej. Opłacalność kolektorów słonecznych zależy od wielkości zapotrzebowania na ciepłą wodę i od ceny energii. Przy dużym zapotrzebowaniu na ciepłą wodą okres zwrotu kosztów inwestycji jest bardzo krótki. Instalacja kolektorów słonecznych może być więc szczególnie opłacalna w przypadku hoteli, pensjonatów, szpitali, basenów i ośrodków sportowych, a także w zakładach przemysłowych zużywających duże ilości ciepłej wody. Wytwarzanie energii elektrycznej w systemach fotowoltaicznych nie jest jeszcze 72 konkurencyjne cenowo w porównaniu z klasycznymi źródłami energii. Dodatkowo instalacja paneli fotowoltaicznych związana jest z koniecznością wykorzystania do tego celu dużych powierzchni. Przykładowo pokrywając dachy panelami fotowoltaicznymi o powierzchni 100 m2 i o wydajności 120 W/m2 można wytworzyć 1,2 kW energii elektrycznej. Ze względu na to, że ceny energii z paliw kopalnych stale rosną, a jednocześnie maleją koszty inwestycji w układy solarne i pojawia się coraz większa dostępność i różnorodność rozwiązań, energia słoneczna może stopniowo stać się konkurencyjna z punktu widzenia ekonomicznego w porównaniu z klasycznymi źródłami energii. Na obszarze Otwocka nie funkcjonują instalacje do pozyskiwania energii słonecznej. Zaleca się wykorzystywanie energii słonecznej w sezonie letnim do podgrzewania ciepłej wody użytkowej w obiektach o dużym zapotrzebowaniu na ciepłą wodę, a w okresie zimowym jako wspomaganie systemów konwencjonalnych 6.4. Energia geotermalna Energia geotermalna to wewnętrzne, naturalne ciepło Ziemi nagromadzone w skałach oraz w wodach wypełniających pory i szczeliny skalne, które można wykorzystać przede wszystkim na potrzeby produkcji energii elektrycznej, energii cieplnej (poprzez ciepłownie geotermalne i pompy ciepła) oraz w balneologii. Wody geotermalne zalegają pod powierzchnią prawie 80% terytorium Polski, jednak ich temperatura jest stosunkowo niska i na znacznych obszarach nie przekracza 1000C (stopnie geotermiczne decydujące o temperaturze wody wahają się na poziomie od 10 do 110m). Zasoby cieplne wód geotermalnych w Polsce to według szacunków około 4 mld Mg tpu (4 miliony ton paliwa umownego). Prowincje i okręgi geotermalne w Polsce przedstawia poniższa mapka: 73 Rys. 6.4 Okręgi geotermalne Polski Źródło: Europejskie Centrum Energii Odnawialnej (EC BREC) Ekoinfo- serwis informacyjny ochrony środowiska Okręg Grudziądzko-Warszawski na obszarze którego znajduje się Gmina Otwock, to jeden z najbardziej zasobnych w wody geotermalne regionów w Polsce (część Niżu Polskiego). Potencjalne zasoby wód geotermalnych w okręgu Grudziądzko - Warszawskim Nazwa regionu/okręgu Obszar /km2/ Formacje geologiczne Objętość wód geotermalnych /km3/ Kreda/Jura GrudziądzkoWarszawski 2 766 Trias 70 000 344 Razem 3 100 Region Grudziądzko-Warszawski wraz z regionem Szczecińsko - Łódzkim (o objętości wód geotermalnych 2.854km2) zawiera około 90% zasobów wszystkich wód geotermalnych w Polsce. Oszacowanie potencjału energii geotermalnej możliwej do uzyskania wiąże się z koniecznością oceny zasobów eksploatacyjnych, tj. przeprowadzenia próbnych odwiertów, które wymagają wysokich nakładów finansowych. Wielkość zasobów eksploatacyjnych wód geotermalnych sprowadza się do udokumentowania realnej i racjonalnej możliwości eksploatacji wód z określoną wydajnością w ustalonym lub 74 nieograniczonym przedziale na danym terenie. Przy ocenie wielkości zasobów eksploatacyjnych i możliwości budowy instalacji geotermalnych należy wziąć pod uwagę następujące uwarunkowania (według W. Góreckiego, Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska, Akademia GórniczoHutnicza, Kraków): • energia uzyskana z wód geotermalnych może być wykorzystywana w miejscach wydobywania wód. Zasoby eksploatacyjne będą więc ograniczone do rejonów miast i miejscowości, rejonów przemysłowych, rolniczych i rekreacyjno- wypoczynkowych; • ze względu na znaczną kapitałochłonność inwestycji geotermalnych, lokalny rynek ciepłowniczy powinien być bardzo atrakcyjny, zdolny do przyciągnięcia inwestorów; • budowa instalacji geotermalnych w naturalny sposób ograniczona jest do obszarów, gdzie występują wody geotermalne o optymalnych własnościach. • Ekonomiczna zasadność (opłacalność) wykorzystania zasobów wód i energii geotermalnej zależy od wielu czynników, do najważniejszych należy zaliczyć: • warunki hydrogeotermalne tj.: wydajność eksploatacyjna wód podziemnych oraz temperatura wód geotermalnych (moc cieplna ujęcia), głębokość zalegania warstwy wodonośnej (koszt wykonania otworów), skład chemiczny wody/mineralizacja (koszty eksploatacji); • obciążenie instalacji ciepła geotermalnego, tj.: roczny współczynnik obciążenia instalacji – czas wykorzystania pełnej mocy cieplnej ujęcia, stopień schłodzenia wody geotermalnej, odległość geotermalnych otworów wiertniczych od odbiorcy ciepła (nakłady na rurociąg przesyłowy wody geotermalnej), koncentracja zapotrzebowania na ciepło na obszarze jego odbioru (nakłady na sieć dystrybucji ciepła); • otoczenie makroekonomiczne rozumiane jako: ◦ konkurencyjność (relacje cenowe w stosunku do źródeł konwencjonalnych, ceny paliw); ◦ proekologiczna polityka państwa (dostępność środków finansowych na zasadach preferencyjnych). Uwzględniając wielkości zasobów wód geotermalnych w okręgu GrudziądzkoWarszawskim można przyjąć za uzasadnione podjęcie pracy rozpoznawczych na terenie miasta w zakresie możliwości wykorzystania wód geotermalnych dla potrzeb 75 ciepłownictwa scentralizowanego (zasoby i warunki występowania) lub też celów leczniczo-rekreacyjnych. Z wykonanej przez Przedsiębiorstwo Geologiczne „POLGEOL” S.A. „Prognozy możliwości pozyskiwania energii geotermalnej w obrębie Miasta Otwocka” wynika, że potencjalnymi horyzontami występowania wód termalnych na Terenia Miasta Otwock są piaskowcowe utwory dolnej kredy i piaskowcowe utwory jury dolnej. Źródła termalne utworów dolnej kredy występują na głębokościach od 1050-1075m. Horyzont ten charakteryzuje się dobrymi własnościami kolektorskimi. Występujące w tym horyzoncie wody posiadają temperaturę złożową ok. 30-35°C. Przy schładzaniu wody do temperatury 20°C, można uzyskać ok. 1MW mocy. Drugim potencjalnym horyzontem wodonośnym mogą być utwory jury dolnej występujące na głębokości 1510-1700. Posiadają one temperaturę złożową 45-50°C. Z horyzontu tego można uzyskać wydajność 200m3/h, co przy schładzaniu wody do temperatury 20°C pozwoliłoby uzyskać ok. 2,8-4,6 MW mocy. Z horyzontu tego eksploatowane są solanki i wykorzystywane jako wody lecznicze przez Uzdrowisko Konstancin Zdrój, dlatego też korzystając z korzystnego położenia (w pobliżu największej aglomeracji miejskiej – warszawskiej) można rozważać wykorzystanie wód termalnych na terenie Otwocka w lecznictwie i rekreacji. Decydując się na eksploatację złóż termalnych na terenie Miasta Otwock należy jednak liczyć się z potencjalnie wysokimi kosztami wykonania prac wiertniczych. Z analizy przeprowadzonej przez „POLGEOL” S.A. wynika, że koszt wykonania otworów eksploatacyjnych, otworów zatłaczających (kierunkowych) oraz prac geologicznych kształtowałby się na poziomie 4,9 mln zł dla pokładów kredy dolnej i 12,65 mln zł dla warstw jury dolnej. Stanowi to bisko 10% dochodów Miasta Otwocka w roku 2009. 6.5. Pompy ciepła Wykorzystanie pomp ciepła do zaspokajania potrzeb cieplnych (ogrzewania lub klimatyzacji) staje się coraz bardziej popularne. W optymalnych warunkach pracy pompa ciepła 75% energii pobiera z otoczenia (z gruntu, z wód powierzchniowych i podziemnych, z powietrza atmosferycznego), a pozostałe 25% to energia elektryczna niezbędna do napędu pompy. Pompy ciepła nie emitują zanieczyszczeń w miejscu instalacji. Pompy ciepła można stosować, jako samodzielne źródło ciepła lub jako uzupełnienie tradycyjnych instalacji c.o. W przygotowanym w roku 2005 przez Odział Gdański Instytutu Energetyki na zlecenie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego Programie możliwości wykorzystania odnawialnych źródeł energii dla 76 Województwa Mazowieckiego opisano możliwości - zalety i wady - wykorzystania różnych źródeł zasilania pomp cieplnych: Z technicznego punktu widzenia dolnym źródłem ciepła mogą być: • Powietrze atmosferyczne. Zaletą rozwiązania jest prostota montażu i niskie koszty inwestycyjne. Wadą rozwiązania jest fakt, że zimą, temperatura powietrza spada przy wzrastającym zapotrzebowaniu na ciepło użytkowników końcowych. W związku z powyższym powietrzne pompy ciepła są znacznie rzadziej stosowane niż pompy z innym źródłem ciepła (grunt, woda). Znajdują zastosowanie przede wszystkim w terenie mocno zurbanizowanym, gdzie budowa wymiennika dolnego jest utrudniona ze względu na uzbrojenie terenu (np. duże centra biurowo- handlowe); • Zbiorniki wodne. Każdy zbiornik wodny w postaci jeziora czy stawu może być wykorzystany jako źródło ciepła. Wężownice z rur polietylenowych układa się na dnie. W większości przypadków wystarczają zbiorniki o powierzchni 1000–2000 m2 i minimalnej głębokości 1,5–2,5 m; • Wymienniki gruntowe. Wężownice polietylenowe układane są w gruncie poziomo, na głębokości poniżej głębokości zamarzania gruntu lub w pionowych odwiertach; • Wody gruntowe. Do zbudowania instalacji w oparciu o ciepło zawarte w wodzie gruntowej wymagane są dwa odwierty. Woda gruntowa czerpana jest ze studni zasilającej i doprowadzana do parownika pompy ciepła. Po oddaniu ciepła, ochłodzona woda doprowadzana jest następnie do studni chłonnej. Najkorzystniej jest, gdy do dyspozycji jest istniejąca studnia (indywidualne ujęcie wody) i nie ma potrzeby wykonywać wierceń rozpoznawczych w gruncie, zwiększających koszty inwestycji; • Ciepło odpadowe z instalacji technologicznych, kolektory ściekowe etc. Obecnie najczęściej stosowane są sprężarkowe pompy ciepła, w których sprężarki są napędzane silnikami elektrycznymi oraz duże, absorpcyjne pompy ciepła, napędzane ciepłem odpadowym. Absorpcyjne pompy ciepła mogą też być stosowane do wykorzystania ciepła wód geotermalnych, jeśli temperatura nie pozwala na wykorzystanie zawartego w nich ciepła poprzez bezpośrednie ogrzewanie wody w systemie ciepłowniczym. 77 6.6. Energia wodna System wód powierzchniowych miasta Otwock tworzą: rzeka Wisła, o długości 0,8km i na tym odcinku stanowi naturalną zachodnią granicę miasta. Rzeka płynie nieuregulowanym korytem pełnym płycizn, łach i śródkorytowych kęp; rzeka Świder (prawostronny dopływ Wisły) – główny ciek wodny Otwocka odwadniający jego północne i wschodnie tereny. Długość rzeki na terenie miasta wynosi 14,7km, średni spadek 1,6‰, średnia szerokość koryta 17m. Płynie naturalnym korytem o licznych wygięciach (meandry), które wraz z przylegającą częścią tarasu zalewowego podlega ochronie (Rezerwat Przyrody Świder). Zakola zmieniają przepływ wody i nierównomiernie podcinają brzegi rzeki; drobne stałe lub epizodyczne cieki powierzchniowe i rowy melioracyjne (rejon Mlądza i Wólki Mlądzkiej oraz Jabłonnej i Świerka); krótki ujściowy odcinek rzeki Jagodzianki; uboga sieć zbiorników wodnych (starorzecza Świdra, Jagodzianki i Wisły oraz sezonowo lub stale wypełnione wodą niecki deflacyjne w obrębie tarasu wydmowego np. Pogorzelski Mszar, oraz zbiorniki w zbiornikach powyrobiskowych – rejon Teklin). Obecnie na terenie Otwocka nie funkcjonują małe elektrownie wodne oraz nie istnieją zbiorniki wodne, które uzasadniałyby przeprowadzenie takich inwestycji w przyszłości. Zgodnie z opracowaniem „Koncepcja zabudowy rzeki Świder” wykonanym przez gminy: Otwock, Józefów i Wiązowna, planuje się utworzenie zbiornika retencyjnego „Bojary” oraz budowę jazów. Realizacja działań inwestycyjnych podyktowana jest jednak względami mającymi na celu: ochronę wód przyrodniczych, przywrócenie pierwotnych stosunków wodnych, ograniczenie erozji i zwiększenie retencji oraz rozwój funkcji rekreacyjnej. W tym miejscu za celowe uznać należy wykonanie szczegółowej analizy wykorzystania systemu wód powierzchniowych Otwocka pod względem możliwości i zasadności budowy zbiorników wodnych i jazów nadających się do zainstalowania małych elektrowni wodnych, jednak ekonomiczne uzasadnienie takich inwestycji jest mało prawdopodobne. 78 6.7. Kogeneracja z wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii Kogeneracja to wytwarzanie energii elektrycznej i ciepła w jednym procesie technologicznym (w skojarzeniu). Zaletą kogeneracji jest efektywność energetyczna (większy stopień wykorzystania energii pierwotnej zawartej w paliwie do produkcji energii elektrycznej i ciepła). Efektywność energetyczna systemu skojarzonego może być wyższa nawet o 30% w porównaniu z oddzielnym wytwarzaniem energii elektrycznej w elektrowni kondensacyjnej i ciepła w kotłowni. Kogeneracja prowadzi do znacznego ograniczenia emisji dwutlenku węgla i innych szkodliwych związków chemicznych. W dużych klimatyzowanych obiektach niekoniecznie związanych z przemysłem możliwe jest stosowanie trójgeneracji, to jest skojarzonej generacji energii elektrycznej, ciepła i chłodu w urządzeniach chłodniczych. Kogeneracja jest promowana i wspierana przez Unię Europejską (Dyrektywa 2004/8/WE „W sprawie promocji skojarzonej produkcji w oparciu o zapotrzebowanie na ciepło użytkowe na wewnętrznym rynku energii”). 6.8. Podsumowanie Z przedstawionej analizy możliwości wykorzystania różnych źródeł energii odnawialnej w Otwocku wynikają następujące wnioski: 1. Ze względu na stosunkowo dobre nasłonecznienie w Otwocku istnieje spory potencjał wykorzystania energii słonecznej (w szczególności kolektorów słonecznych do produkcji ciepła na potrzeby większych obiektów). 2. Należy promować i wspierać instalacje pomp ciepła, które mogą przynieść znaczne oszczędności w ogrzewaniu domów jednorodzinnych i budynków. 3. Z uwagi na dużą lesistość gmin i zabudowę miejską nie ma możliwości wykorzystania konwencjonalanych turbin wiatrowych. Dobrym rozwiązaniem mogą być turbiny wiatrowe o osi pionowej, które nie generują dużego natężenia hałasu, a przy tym nie są tak wrażliwe na ukształtowanie/zabudowę terenu jak turbiny konwencjonalne. 4. W Otwocku istnieją dwa horyzonty wód geotermalnych, dające możliwości pozyskania sporych mocy użytecznych, jednak potencjalne nakłady na wykonanie prac wiertniczych są na tyle wysokie, iż czas zwrotu inwestycji mógłby okazać się relatywnie bardzo długi. 5. Należy rozwijać technologie kogeneracji (w szczególności wykorzystujące 79 biomasę) dające duże możliwości oszczędności w procesie jednoczesnej generacji energii elektrycznej i cieplnej. 6. Należy promować rozwój energetyki rozproszonej opartej na odnawialnych źródłach energii, choć bez odpowiednich rozwiązań systemowych jej rozwój będzie utrudniony. 7. Energia odnawialna może stanowić alternatywę dla klasycznych źródeł energii, ale każda inwestycja z nią związana musi być starannie przeanalizowana z punktu widzenia technicznego, prawnego i ekonomicznego. 8. W Powiecie Otwockim istnieją dosyć duże zasoby biomasy stałej, które mogą być wykorzystane jako surowiec do produkcji energii dla Otwocka w porozumieniu z gminami sąsiednimi, jednak aktualnie nie ma możliwości technologicznych wykorzystania większości tychże zasobów. Wsparciem dla inwestycji w energię odnawialną jest system zielonych certyfikatów, czyli potwierdzeń wytworzenia energii elektrycznej z odnawialnego źródła energii. W roku 2010 producent zielonej (odnawialnej) energii otrzymywał: • 197,21 zł za 1 MWh sprzedanej zielonej energii. Jest to cena energii elektrycznej sprzedawanej przez producenta zakładowi energetycznemu (ustawowemu sprzedawcy z urzędu), do którego zostało przyłączone dane odnawialne źródło energii. Prawo energetyczne określa, że zakup zielonej energii odbywa się po średniej cenie sprzedaży energii elektrycznej w poprzednim roku kalendarzowym ustalanej przez Urząd Regulacji Energetyki, • zielony certyfikat o wartości 270 zł za 1 MWh, który może być sprzedany na Towarowej Giełdzie Energii, • gwarancję odkupienia całej wyprodukowanej energii odnawialnej. Może to stanowić sporą zachętę dla inwestowania w energetykę opartą na odnawialnych źródłach energii. 80