3. Fauna epigeiczna

Zajęcia terenowe z ekologii ekosystemów lądowych
Instrukcja wykonania projektu indywidualnego
Fauna epigeiczna: skład taksonomiczny, zagęszczenie, biomasa,
grupy funkcjonalne
Celem projektu jest określenie składu taksonomicznego, grup funkcjonalnych i zagęszczenia
fauny epigeicznej na podstawie materiału zebranego w terenie, a następnie na podstawie
danych literaturowych oszacowanie biomasy oraz przepływu energii przez badane zespoły.
Materiały i narzędzia potrzebne do wykonania projektu:
- ramka
- sito entomologiczne
- płachta foliowa
- pęsety
- naczyńka
- alkohol
- etykiety, ołówek
Pobieranie materiału w terenie
- losowo wyznaczyć 6 punktów
- w kaŜdym punkcie z powierzchni 0,25 m2 (wyznaczonej przez ramkę) wybrać ściółkę
- ściółkę przesiać przy pomocy sita entomologicznego
- z przesianej ściółki na płachcie entomologicznej wybrać zwierzęta i umieścić w
pojemniczku z alkoholem
- w kaŜdym pojemniczku umieścić etykietkę
Opracowanie wyników
Wybrane ze ściółki zwierzęta liczymy, a następnie określamy ich zagęszczenie (os./m2).
Zwierzęta przyporządkowujemy to taksonów np. zgodnie z załączoną do instrukcji tabelą oraz
do następujących trzech grup funkcjonalnych: roślinoŜerców, drapieŜników i
detrytusoŜerców.
Na podstawie danych literaturowych (Persson i in. 1977) szacujemy biomasę zebranych
zwierząt. Znajomość biomasy zebranych zwierząt pozwoli na określenie ich tempa
metabolizmu na podstawie zaleŜności pomiędzy masą ciała a tempem metabolizmu (Persson i
in. 1977): Q = a × Wb.
Następnie wyliczamy przepływ energii przez badane grupy funkcjonalne posługując się
równaniami zawartymi w pracy dotyczącej przepływu energii przez populacje dŜdŜownic w
Puszczy Niepołomickiej (RoŜen, 1994). Przyjmujemy załoŜenie, Ŝe nasze zwierzęta są
aktywne przez 6 miesięcy.
W raporcie naleŜy podać wyliczone wartości stanu biomasy poszczególnych taksonów i grup
funkcjonalnych oraz wartości respiracji, asymilacji produkcji, konsumpcji oraz wydalonego
moczu i kału. Wszystkie wymienione wartości naleŜy podać w jednostkach masy i energii.
Literatura
Górny, M. 1975. Zooekologia gleb leśnych. PWRiL, Warszawa, 311 str.
Persson, T. & Lohm, U. 1977. Energetical significance of the annelids and arthropods in a
Swedish grassland soil. Ecological Bulletins, Swedish Natural Science Research Council, 211
str.
RoŜen, A., 1994. The annual cycle in populations of earthworms (Lumbricidae, Oligochaeta)
in three types of oak-hornbeam of the Niepołomicka Forest. III. Energy flow through
earthworm populations. Pedobiologia 38, 28-35.
Tabela 1. Wybrane taksony fauny epigeicznej
Nazwa taksonu
CHRZĄSZCZE COLEOPTERA
Larwy chrząszczy
MUCHÓWKI DIPTERA
Larwy muchówek
BŁONKÓWKI HYMENOPTERA
Mrówki Formicidae
Inne błonkówki
PAJĘCZAKI ARACHNIDA
Pająki Aranea
Kosarze Opilionida
Roztocze Acarina
Zaleszczotki Psedoscorpionida
WIJE MYRIAPODA
Pareczniki Chilopoda
Dwuparce Diplopoda
MOTYLE LEPIDOPTERA
Larwy motyli
Skorki Dermaptera
OWADY BEZSKRZYDŁE APTERYGOTA
Skoczogonki Collembola
Widłogonki Diplura
SKORUPIAKI CRUSTACEA
Równonogi Isopoda
ŚLIMAKI MOLLUSCA
INNE OWADY
Liczba
osobników
%