20. Medycyna laboratoryjna
Transkrypt
20. Medycyna laboratoryjna
PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2014/2015 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY 1. NAZWA PRZEDMIOTU : FAKULTET „MEDYCYNA LABORATORYJNA” Cykl pięciu trzygodzinnych spotkań dla studentów II roku studiów Wydziału Lekarskiego I 2. NAZWA JEDNOSTKI (jednostek ) realizującej przedmiot: ZAKŁAD BIOCHEMII KLINICZNEJ I MEDYCYNY LABORATORYJNEJ KATEDRY CHEMII I BIOCHEMII KLINICZNEJ 3 . Adres jednostki odpowiedzialnej za dydaktykę: Adres: Collegium Chemicum 60-780 Poznań, ul. Grunwaldzka 6 Tel. /Fax Collegium Chemicum tel. 61 854-6590; fax 61 854-6599, Strona WWW [email protected] E-mail sekretariat: [email protected] 4. Kierownik jednostki: prof. dr hab.n. med. Maria Pioruńska - Stolzmann 5. Osoby odpowiedzialne za zajęcia fakultatywne Osoba zaliczająca przedmiot: prof. zw. dr hab. med. Lech Torliński Tel. kontaktowy: 61 854-6590 E-mail: [email protected] Osoba odpowiedzialna za organizację zajęć: dr n. med. Kalina Maćkowiak Tel. kontaktowy: 61 854-6590 E-mail: kmackowiak @ump.edu.pl 6. Miejsce przedmiotu w programie studiów: Rok: II (dla studentów II roku studiów Wydziału Lekarskiego I) Semestr: 3 (zimowy) 7. Liczba godzin ogółem : 15 Jednostki uczestniczące w nauczaniu przedmiotu ZAKŁAD BIOCHEMII KLINICZNEJ I MEDYCYNY LABORATORYJNEJ Razem: MEDYCYNY LABORATORYJNEJ liczba pkt ECTS: 1 Semestr zimowy liczba godzin W Ć Ćwiczenia S kategoria 15 15 Jednostki uczestniczące w nauczaniu przedmiotu Semestr letni liczba godzin W Ć Ćwiczenia S kategoria Razem: 8 . Cel nauczania przedmiotu Po ukończeniu zajęć fakultatywnych z „Medycyny laboratoryjnej” przyszły lekarz powinien: E.W07,E.W38 - rozumieć biochemiczne konsekwencje zaburzeń ustrojowych i znać podstawowe metody analityczne umożliwiające ich śledzenie; E.W23,E.W24,E.W38 - znać metody doboru badań laboratoryjnych w profilaktyce, rozpoznawaniu i monitorowaniu chorób cywilizacyjnych; E.W24, E.W25,E.W26 -rozumieć, że wcześnie rozpoznany rak jest uleczalny oraz zaproponować screening nowotworowy i profilaktykę antynowotworową; F.W.9 - rozumieć innowacyjną metodę diagnozowania i leczenia zaburzeń zdrowia prokreacyjnego „NaProTechnology”, opartą na obserwacjach „Creighton Model System; B.W02,B.W38 – znać wskazania do testu nietolerancji pokarmowej, wskazać składniki żywności sprzyjające zdrowiu prokreacyjnemu kobiet i mężczyzn oraz rozumieć mechanizmy stymulacji odporności naturalnej. 9.SYLABUS SYLABUS Nazwa przedmiotu/modułu Wydział Nazwa kierunku studiów Poziom kształcenia Forma studiów Język przedmiotu Medycyna laboratoryjna Lekarski I Lekarski Studia magisterskie Studia stacjonarne polski obowiązkowy Rodzaj przedmiotu Rok studiów/semestr I fakultatywny X IIX III □ IV □ V VI 1 2 3X 4 5 □ 6 7 □8 9 10 11 12 Liczba godzin zajęć dydaktycznych z podziałem na formy prowadzenia zajęć 15, w tym: Założenia i cele przedmiotu Po ukończeniu zajęć student powinien: Dokonać uzasadnionego doboru badań laboratoryjnych w profilaktyce, rozpoznawaniu i monitorowaniu różnych nowotworów, w zależności od stanu klinicznego Zaplanować postępowanie diagnostyczne dla oceny zdrowia prokreacyjnego i zinterpretować wyniki w konkretnej sytuacji klinicznej .... - wykłady, ....15 - seminaria, .... – ćwiczenia, 15 – fakultety Symbol efektów kształcenia zgodnie ze standardami OPIS KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Metody weryfikacji osiągnięcia zamierzonych efektów kształcenia: WIEDZA (ZGODNIE ZE SZCZEGÓŁOWYMI EFEKTAMI KSZTAŁCENIA) F.W1E.W 25, E.W26,E.W38 E.W24,E.W38E.WO7c F.W09 F.W09 B.W19, B.W20,E.W23 E.U16, E.U24, E.U12,E.U.24,E.U32 E.U12,E.U.24 E.U16, E.U18, E.U21, E.U24, F.U12, E.U16, E.U18, E.U21, E.U24, D.U2, D.U3, D.U8, D.U11, D.U11, D.U15,D.U16, D.U5, D.U6, D.U7, PUNKTY ECTS Zna badania laboratoryjne służące ocenie prawidłowego funkcjonowania poszczególnych układów ludzkiego organizmu (zdrowie/choroba) Zna zasady doboru badań laboratoryjnych przydatnych w rozpoznawaniu i monitorowaniu leczenia wybranych chorób nowotworowych (rak piersi, jelita grubego i stercza). Zna funkcje rozrodcze kobiety i podstawowe metody ich diagnostyki Zna i rozumie mechanizmy regulujące zdrowie prokreacyjne (cyklu miesiączkowego i jego zaburzeń oraż metody regulacji urodzeń) Zna i rozumie wpływ stylu życia, czynników fizycznych i ksenobiotyków na wyniki badań laboratoryjnych UMIEJĘTNOŚCI (ZGODNIE ZE SZCZEGÓŁOWYMI EFEKTAMI KSZTAŁCENIA) Potrafi zaplanować i przeprowadzić ocenę czynników ryzyka, a po uzyskaniu wyników badania przesiewowego podjąć decyzję o dalszym postępowaniu Potrafi interpretować wyniki badań laboratoryjnych, korelować je ze stanem klinicznym i innymi badaniami dodatkowymi w omawianych chorobach nowotworowych (rak piersi, jelita grubego i stercza) Potrafi przeprowadzić diagnostykę różnicową wybranych chorób nowotworowych w oparciu o wyniki badań dodatkowych Potrafi dobrać i interpretować zestaw badań laboratoryjnych stosowanych w rozpoznawaniu i monitorowaniu choroby nowotworowej Potrafi zaplanować postępowanie diagnostyczne dla oceny zdrowia prokreacyjnego oraz wdrożyć działania w zależności od stanu klinicznego pacjenta KOMPETENCJE SPOŁECZNE (ZGODNIE Z OGÓLNYMI EFEKTAMI KSZTAŁCENIA) Potrafi zrozumieć oraz przekazać pacjentowi korzyści i ograniczenia stosowania badań przesiewowych w profilaktyce chorób nowotworowych Potrafi zorganizować współpracę specjalistów w programie badań przesiewowych oraz w procesie diagnozowania i leczenia chorób nowotworowych. Potrafi zorganizować współpracę specjalistów i pacjentki w programie badań dotyczących zdrowia prokreacyjnego. Potrafi rozwijać potrzebę samokształcenia i zdolność pracy zespołowej Posiada umiejętności komunikowania się z pacjentem w zakresie sytuacji trudnych . Test wiedzy- analiza przypadków klinicznych j/w j/w j/w j/w Ocena procesu- ocena formująca Analiza przypadku klinicznego – ocena formująca j/w j/w Ocena procesu, ocena formująca Symulacja sytuacji typowych j/w j/w j/w j/w 1 TREŚCI MERYTORYCZNE PRZEDMIOTU: Tematyka Forma Diagnoza lekarska (badanie podmiotowe, badanie przedmiotowe, niezbędne badania dodatkowe). Biochemiczne kryteria zdrowia (OB, morfologia, badanie moczu). Choroba nowotworowa. seminaria Wcześnie rozpoznany rak jest uleczalny (rak piersi , rak stercza i rak jelita grubego). Screening nowotworowy (markery nowotworowe, profilaktyka antynowotworowa). Przedwczesna niażdżyca . seminaria seminaria Genetyczny wyrok czy grzech zaniedbania. Dieta sprzyjająca zdrowiu prokreacyjnemu oraz mechanizmy stymulacji odporności naturalnej. seminaria Naprotechnologia. Creighton Model System i NaProTechnology w diagnozowaniu i leczeniu zaburzeń warsztaty zdrowia prokreacyjnego. LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA: Treści programowe przedstawione w czasie seminarium (prezentacja multimedialna), pliki PDF są udostępniane studentom Dembińska-KiećA., Naskalski J.W. „Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej” Wydanie III, Urban &Partner, Wrocław 2010 WARUNKI UZYSKANIA ZALICZENIA PRZEDMIOTU: 1.Zaplanowanie właściwego postępowania diagnostycznego w zależności od stanu klinicznego i rodzaju nowotworu - test umiejętności. 2.Zaplanowanie właściwego zestawu badań do oceny zdrowia prokreacyjnego – projekt. 3.Udział w minimum czterech 3 godzinnych zajęciach. 10.Tematyka poszczególnych ćwiczeń i seminariów Ćwiczenia - Semestr zimowy Osoba odpowiedzialna Tematyka ćwiczeń Ćwiczenia - Semestr letni Osoba odpowiedzialna Tematyka ćwiczeń Seminaria - Semestr zimowy Tematyka seminariów Seminarium 1. Diagnoza lekarska (badanie podmiotowe, badanie przedmiotowe, niezbędne badania dodatkowe). Imię i nazwisko osoby prowadzącej zajęcia prof. zw. dr hab. med. Lech Torliński, Biochemiczne kryteria zdrowia (OB, morfologia, badanie moczu). Choroba nowotworowa. Najczęściej wykrywane nowotwory złośliwe: RAK u KOBIET: RAK u MĘŻCZYZN 1/.piersi 1/.płuc 2/.j. grubego 2/.j. grubego 3/.płuc 3/.prostaty Seminarium 2. Wczesna diagnoza RAKA szansą na wyleczenie: - Choroba nowotworowa - objawy somatyczne i psychiczne. - Niekorzystne skutki psychologiczne rozpoznania raka! - Wynik jest własnością pacjentów, ale lekarz powinien informować ich o rozpoznaniu i szansie wyleczenia w ten sposób, aby nie doszło do załamania psychicznego chorych! Wcześnie rozpoznany rak jest uleczalny: RAK PIERSI: 1/. Badanie podmiotowe i wywiad rodzinny; 2/. Samokontrola, BRCA-1, HTZ; 3/. Wyczuwalne zmiany-do lekarza onkologa; 4/. Screening: USG (do 35 r.ż.), mammografia; 5/. Biopsja cienkoigłowa czy mammotomiczna; 6/. Nadekspresja HER-2, ekspresja PgR i ER; 7/. Systemowe leczenie przedoperacyjne; 8/.Wzaawansowanym raku- amputacja piersi; 9/. Radioterapia i chemioterapia; 10/. Skuteczność terapii: CA-15.3, CA27.29; 11/. Wykrycie wznowy: CA-15.3 i CEA; 12/. Rekonstrukcja piersi (pozwala zapomnieć!). Wcześnie rozpoznany rak jest uleczalny RAK PROSTATY: 1/. Patomechanizm gruczolakoraka prostaty; 2/. Czynniki ryzyka AdCaPr 3/. Wywiad rodzinny; 4/. Screening: t PSA i f PSA, diag. różnic.; dr n. med. Kalina Maćkowiak prof. zw. dr hab. med. Lech Torliński, dr n. med. Kalina Maćkowiak 5/. Badanie urologiczne; 6/. TR-USG; 7/. Biopsja gruczołu sterczowego; 8/. Skłonność do przerzutów AdCaPr; 9/. Scyntygrafia kości; 10/. Radykalna prostatectomia; 11/. Radioterapia, powikłania; 12/. Monitorowanie terapii, wznowa. RAK JELITA GRUBEGO: 1/. EPIDEMIOLOGIA: Druga częstość i śmiertelność z chorób nowotworowych.; Wywiad rodzinny; Wiek: częstość wzrasta, szczyt 60-70 r.ż.; Płeć 2/. DWA OBJAWY KLINICZNE: - Zmiana rytmu wypróżnień i ↓objętości stolca; - Męczliwość, osłabienie, ↓masy ciała: 3/. BADANIE PRZESIEWOWE I ROZPOZNANIE: - Co rok badanie przedmiotowe z badaniem per rectum; - Co rok badanie kału na krew utajoną; - Po 50 roku życia: sigmoidoskopia co 3-5 lat oraz kolonoskopia co 10 lat; 4/. TERAPIA i ROKOWANIE: - Operacja-rokowanie zależne od zaawansowania; - Marker nowotworowy CEA : NIE: w badaniach przesiewowych i rozpoznaniu; TAK: w monitorowaniu skuteczności terapii, wznowy i przerzutów. Screening nowotworowy. Badania przesiewowe w kierunku nowotworów (w zależności od płci, wieku, obciążenia rodzinnego), Profilaktyka antynowotworowa. MARKERY NOWOTWOROWE: - Brak 100% czułości diagnostycznej [prawidłowe lub nieoznaczalne stężenie markera NIE WYKLUCZA podejrzenia guza]; - Ocena postępu/cofania choroby nowotworowej i potwierdzenie wstępnej diagnozy; - Monitorowanie skuteczności terapii i szybkie wykrycie wznowy. PRZEDWCZESNA MIAŻDŻYCA . Genetyczny wyrok czy grzech zaniedbania. I.CHOROBA NIEDOKRWIENNA SERCA-(CNS) - Objawy poprzedzające ZAWAŁ (1-2 tyg). - Rozkurcz naczynia wieńcowego: (prostacyklina, EDRF – NO) - Przedwczesna miażdżyca (kogo chroni Opatrzność / natura?) : NIEWIASTY przed 65 rokiem życia; MĘŻCZYŹNI przed 55 rokiem życia. II. INNE CZYNNIKI RYZYKA przedwczesnej miażdżycy i zawału serca (ICR): 1. Choroba niedokrwienna serca lub choroba innych tętnic u członków rodziny (przedwcześnie!!!) 2. Płeć męska 3. Młody wiek Seminarium 3. 4. HIPERLIPOPROTEINEMIA: - Apo A, Apo A-I , Apo B100 - Całkowity cholesterol - TAG - Cholesterol LDL - Cholesterol HDL - LP(a) - Typ HLP: IIa, IIb, IV 5. NADCIŚNIENIE: - Prawidłowe ciśnienie krwi: skurczowe 130-140 mmHg rozkurczowe <85 mmHg. 6. CUKRZYCA: - Klasyczne objawy - Potwierdzenie laboratoryjne - OGTT - Stany przedcukrzycowe: IFG, IGT, IFG& IGT. - Kryteria dobrej terapii cukrzycy - Makroangiopatia ( zawał serca, udar mózgu ) - Mikroangiopatia ( nefropatia, retinopatia, neuropatia ). 7. OTYŁOŚĆ („Ludzie otyli żyją krócej, ale o ile przyjemniej”): Wskaźniki należnej masy ciała: BMI , zawartość tkanki tłuszczowej, obwód w talii, WHR (stosunek obwodu talia/b prof. zw. dr hab. med. Lech Torliński, dr n. med. Kalina Maćkowiak Seminarium 4. Seminarium 5. (warsztaty) 8. PALENIE PAPIEROSÓW 9. KORZYŚCI WYSIŁKU FIZYCZNEGO 10.Typ zachowania A Dieta sprzyjająca zdrowiu. Stymulacja odporności naturalnej oraz dieta sprzyjająca zdrowiu ogólnemu i prokreacyjnemu. 1.Zasady zdrowego i racjonalnego odżywiania na podstawie wytycznych IŻŻ; 2. Składniki żywności, które sprzyjają zdrowiu prokreacyjnemu kobiet i mężczyzn; 3. Jakich składników żywności unikać, a jakie polecać?. Czy dieta ta naprawdę działa? Testy w kierunku wykrywania nietolerancji pokarmowych; 4. Stymulacja odporności: kilka słów o Linusie Paulingu oraz o witaminie C, wspaniałym składniku codziennej diety; 5. Naturalne, tradycyjne metody stymulacji odporności-bańki bezogniowe, podciśnieniowe; 6. „Praktyka czyni mistrza” – dla chętnych możliwość nauki stawiania baniek. Naprotechnologia. „Creighton Model System” i „NaProTECHNOLOGY” w diagnozowaniu i leczeniu zaburzeń zdrowia prokreacyjnego. Standaryzacja sposobu obserwacji, zapisu obserwacji na karcie cyklu oraz sposob uczenia metody czyni kartę cyklu CREIGHTON MODEL System (CrMS) bardzo dobrym narzędziem diagnostycznym. CrMS jest podstawą NaProTECHNOLOGY, innowacyjnej metody diagnozowania i leczenia zaburzeń zdrowia prokreacyjnego, znanej i rozwijanej w USA od ponad 30tu lat, w Polsce znanej już od ponad trzech lat. Prowadzona przez kobietę obserwacja cyklu w CrMS umożliwia lekarzowi wykonanie badań diagnostycznych oraz wdrożenie leczenia w odpowiednim czasie cyklu. Karta cyklu zarazem jest doskonałym monitorowaniem, czy i jak organizm kobiety na leczenie odpowiada. dr n. med. Kalina Maćkowiak prof. zw. dr hab. med. Lech Torliński, dr n. med. Kalina Maćkowiak , mgr Mirosława Szymaniak FCP Znaczenie nasienia mężczyzny dla organizmu kobiety. Dylematy etyczne związane z płodnością (członkowie Koła Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży UMP). Seminaria - Semestr letni Tematyka seminariów Imię i nazwisko osoby prowadzącej zajęcia 11. Organizacja zajęć: Aktualny podział grupy studenckiej na stronie internetowej jednostki : (proszę wpisać) www. chembiochklin.ump.edu.pl REGULAMIN ZAJĘĆ: 1.Zajęcia fakultatywne z medycyny laboratoryjnej dla studentów II roku studiów Wydziału Lekarskiego I odbywają się w semestrze zimowym w liczbie 15 godzin dydaktycznych, za 1 punkt kredytowy. 2. Studenci zapisują się na zajęcia fakultatywne poprzez system APAP. 3.Zagadnienia objęte fakultetem stanowią część programu zajęć z „Diagnostyki laboratoryjnej i klinicznej” II roku studiów lekarskich. 4.Zaliczenie fakultetu po stwierdzeniu: umiejętności zaplanowania właściwego postępowania diagnostycznego w zależności od stanu klinicznego i rodzaju nowotworu i właściwego zestawu badań do oceny zdrowia prokreacyjnego (warsztaty) oraz udziału w minimum czterech 3 godzinnych zajęciach. PROGRAM ZAJĘĆ: 1.Diagnoza lekarska (badanie podmiotowe, badanie przedmiotowe, niezbędne badania dodatkowe). Biochemiczne kryteria zdrowia (OB, morfologia, badanie moczu). Choroba nowotworowa. 2.Wcześnie rozpoznany rak jest uleczalny (rak piersi , rak stercza i rak jelita grubego) Screening nowotworowy (markery nowotworowe, profilaktyka antynowotworowa). PROGRAM NAUCZANIA 3. Przedwczesna niażdżyca . Genetyczny wyrok czy grzech zaniedbania. 4.Dieta sprzyjająca zdrowiu prokreacyjnemu oraz mechanizmy stymulacji odporności naturalnej. 5.Naprotechnologia. Creighton Model System i NaProTechnology w diagnozowaniu i leczeniu zaburzeń zdrowia prokreacyjnego. /warsztaty/ Wymagania wstępne dobra znajomość fizjologii i biochemii człowieka Przygotowanie do zajęć Dembińska-Kieć A., Naskalski J. Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej. Elsevier Urban&Partner, Wrocław 2010. Wymagania końcowe dobre zrozumienie omawianych zagadnień 12.Kryteria zaliczenia przedmiotu: Zaliczenie – kryterium zaliczenia Zaliczenie fakultetu z „Medycyny Laboratoryjnej” po stwierdzeniu umiejętności: 1.Zaplanowania właściwego postępowania diagnostycznego w zależności od stanu klinicznego i rodzaju nowotworu - test umiejętności. 2.Zaplanowania właściwego zestawu badań do oceny zdrowia prokreacyjnego – projekt. 3.Udział w minimum czterech 3 godzinnych zajęciach. 13 Literatura: Zalecana literatura: Dembińska-Kieć A., Naskalski J. Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej. Elsevier Urban&Partner, Wrocław 2010. 14. Podpis osoby odpowiedzialnej za nauczanie przedmiotu lub koordynatora