EGZAMIN MATURALNY Z JĉZYKA POLSKIEGO POZIOM
Transkrypt
EGZAMIN MATURALNY Z JĉZYKA POLSKIEGO POZIOM
sq lm ed ia. pl po br an oz ww w. Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczĊcia egzaminu. MPO 2015 UZUPEàNIA ZDAJĄCY KOD PESEL miejsce na naklejkĊ dysleksja EGZAMIN MATURALNY Z JĉZYKA POLSKIEGO POZIOM ROZSZERZONY DATA: 7 maja 2015 r. GODZINA ROZPOCZĉCIA: 9:00 CZAS PRACY: 180 minut LICZBA PUNKTÓW DO UZYSKANIA: 40 Instrukcja dla zdającego 1. SprawdĨ, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 11 stron. Ewentualny brak zgáoĞ przewodniczącemu zespoáu nadzorującego egzamin. 2. Pisz czytelnie. UĪywaj dáugopisu albo pióra tylko z czarnym tuszem/atramentem. 3. Nie uĪywaj korektora, a báĊdne zapisy wyraĨnie przekreĞl. 4. PamiĊtaj, Īe zapisy w brudnopisie nie bĊdą oceniane. 5. MoĪesz korzystaü ze sáownika poprawnej polszczyzny i sáownika ortograficznego. 6. Na tej stronie oraz na karcie odpowiedzi wpisz swój numer PESEL i przyklej naklejkĊ z kodem. 7. Nie wpisuj Īadnych znaków w czĊĞci przeznaczonej dla egzaminatora. MPO-R1_1P-152 Ukáad graficzny © CKE 2015 MPO 2015 sq lm ed ia. pl w. ww po br an oz Wybierz jeden temat i napisz wypracowanie. Temat 1. OkreĞl, jaki problem podejmuje Umberto Eco w podanym tekĞcie. Zajmij stanowisko wobec rozwiązania przyjĊtego przez autora, odwoáując siĊ do tego tekstu oraz innych tekstów kultury. Twoja praca powinna liczyü co najmniej 300 sáów. Umberto Eco Historia piĊkna Najbardziej znaczącym ruchem literackim i artystycznym wypáywającym z dekadentyzmu byá symbolizm, którego poetyka narzuciáa pewną wizjĊ sztuki zarazem i Ğwiata. U jego początków umieszcza siĊ dzieáo Charles’a Baudelaire’a1. Poeta krąĪy po mieĞcie przemysáowym, handlowym i zmechanizowanym, w którym nikt nie naleĪy do samego siebie, a kaĪdy zwrot do Ğwiata wewnĊtrznego wydaje siĊ skazany na niepowodzenie: dzienniki prasowe […] spáaszczają jednostkowe doĞwiadczenie w ogólnikowych schematach; triumfująca wáaĞnie fotografia w okrutny sposób unieruchamia rzeczywistoĞü, utrwala ludzkie oblicze w osáupiaáym spojrzeniu w obiektyw, odbiera danemu przedstawieniu wszelką aurĊ nieuchwytnoĞci, zabija – zgodnie z sądem wielu wspóáczesnych – moĪliwoĞü wyobraĨni. Jak stworzyü na nowo szansĊ gáĊbszego i prawdziwszego, intensywniejszego i bardziej tajemniczego doĞwiadczenia? Esej Edgara Allana Poego2 Zasady poezji ujmowaá teoretycznie piĊkno jako rzeczywistoĞü, która zawsze jest gdzieĞ poza nami, poza naszymi wysiákami, aĪeby je unieruchomiü. I wáaĞnie na tle owego platonizmu3 piĊkna zarysowuje siĊ idea pewnego Ğwiata sekretnego, Ğwiata tajemniczych analogii, który ukrywa zazwyczaj tak zwana naturalna rzeczywistoĞü, a który objawia siĊ jedynie spojrzeniu poety. Jak mówi sáawny sonet Baudelaire’a, Correspondences4, natura jest jak Ğwiątynia, której Īywe kolumny pozwalają niekiedy ulecieü zmieszanym sáowom: natura jest lasem symboli. Barwy i dĨwiĊki, obrazy i rzeczy odwoáują siĊ do siebie wzajemnie, objawiając nam swoje pokrewieĔstwa i tajemnicze wspóábrzmienia. Poeta staje siĊ szyfrantem owego sekretnego jĊzyka wszechĞwiata, piĊkno jest ukrytą prawdą, którą wydobywa on na Ğwiatáo. Rozumiemy teraz, dlaczego, jeĞli wszystko posiada moc objawiania, naleĪy intensyfikowaü swoje doĞwiadczenie w owych obszarach, gdzie zawsze jawiáo siĊ jako tabu […]; ów rodzaj magicznej toĪsamoĞci pomiĊdzy czáowiekiem i Ğwiatem otwiera nas na pewne uniwersum, znajdujące siĊ poza wszechĞwiatem rzeczy rzeczywistych, odsáania nam rodzaj sekretnej duszy rzeczy lub – jeszcze lepiej – dziaáanie poety za sprawą poezji nadaje rzeczom walory, jakich wczeĞniej nie miaáy. JeĞli piĊkno wydobyte zostaje z tkanki zwyczajnych zdarzeĔ (czy ukrywają je one, czy odwoáują siĊ do piĊkna, które jest gdzieĞ poza nimi), problem polega na uczynieniu z jĊzyka doskonaáego Ğrodka aluzyjnoĞci. Historia piĊkna, red. Umberto Eco, przeá. Agnieszka Kuciak, PoznaĔ 2008. 1 Charles Baudelaire (1821–1867) – francuski poeta i krytyk literacki. Edgar Allan Poe (1809–1849) – amerykaĔski poeta, nowelista, krytyk literacki epoki romantyzmu. 3 Platonizm – tu: idealistyczny system filozoficzny Platona, gáoszący teoriĊ idei jako doskonaáych prototypów rzeczy bĊdących ich niedoskonaáym odwzorowaniem. 4 Correspondences – sonet Charles’a Baudelaire’a znany pod polskim tytuáem OddĨwiĊki w táumaczeniu Antoniego Langego. 2 Strona 2 z 11 MPO_1R sq lm ed ia. pl w. ww po br an oz Temat 2. Dokonaj interpretacji porównawczej podanych tekstów. Twoja praca powinna liczyü co najmniej 300 sáów. Zygmunt KrasiĔski Na Sybir! Sprzed ócz wam zniknĊ – jak fala sprzed áodzi, Sprzed ócz wam zniknĊ – jak ptak, co odlata – Sprzed ócz wam zniknĊ – jak sen, co odchodzi – OdejdĊ od was w nieskoĔczonoĞü Ğwiata. OdejdĊ od was cicho, niespodzianie, OdejdĊ od was pewnie nocą ciemną. Nikt mi nie ĞciĞnie rąk na poĪegnanie I jak z umaráym, nikt nie pójdzie ze mną. Na próĪno skáadaü bĊdziecie narady, Pytaü siĊ, páacząc: „KĊdy jego droga?” Bo wam ukryte zostaną me Ğlady, Jak Ğlad dusz, z trumny lecących do Boga. Lecz nie polecĊ ku wiecznej krainie, Lecz nie odejdĊ ku kwiecistszym brzegom! Kat mnie popĊdzi ku Sybiru Ğniegom I pamiĊü moja z serc waszych upáynie. Heidelberg, 1845 r. [pierwsza poáowa lipca] Zygmunt KrasiĔski, Na Sybir!, [w:] tenĪe, Wiersze. Poematy. Dramaty, Warszawa 1980. Jacek Kaczmarski Zesáanie studentów Pod wielką mapą Imperium Odpocząü – jak kto potrafi KoĔczymy bliską Syberią Skrócony kurs geografii ĝpi – kto spaü moĪe po drodze Trudnej jak lekcja historii Na wielkiej pustej podáodze Egzamin wstĊpny katorgi Najmáodszy w mapĊ jak w okno Patrzy sczytując litery Ukáada drogĊ powrotną Przez biaáe wiorsty5 papieru 5 MPO_1R Wiorsta – dawna rosyjska miara dáugoĞci (ok. 1067 m). Strona 3 z 11 sq lm ed ia. pl w. ww po br an oz Dwaj inni usiedli razem DrĊczą siĊ w mokrych ubraniach Jak by tu ojcu pokazaü Naganne ze sprawowania Ten Ğciągnąá buty tará palce Ten nogą zdrĊtwiaáą koáysze Ten jeszcze myĞli o walce Ten OdysejĊ juĪ pisze A Īoádak spity jak bela ĝpi i karabin odrzuciá Wie nawet juĪ w majaczeniach ĩe i tak nie mają gdzie uciec Szynele6 o wyrok za duĪe Kij co z wilgoci poczerniaá KsiąĪki toboáki podróĪne Pod wielką mapą Imperium 1980 r. Jacek Kaczmarski, Zesáanie studentów, [w:] tenĪe, Antologia poezji, Warszawa 2012. WYPRACOWANIE na temat nr ………… ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... 6 Szynel – mĊski páaszcz noszony przez wojskowych, niektórych urzĊdników i uczniów w carskiej Rosji w XIX i na początku XX wieku. Strona 4 z 11 MPO_1R sq lm ed ia. pl w. ww po br an oz ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... MPO_1R Strona 5 z 11 sq lm ed ia. pl w. ww po br an oz ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Strona 6 z 11 MPO_1R sq lm ed ia. pl w. ww po br an oz ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... MPO_1R Strona 7 z 11 sq lm ed ia. pl w. ww po br an oz ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... Strona 8 z 11 MPO_1R sq lm ed ia. pl w. ww po br an oz ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... MPO_1R Strona 9 z 11 sq lm ed ia. pl w. ww ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... TabelĊ wypeánia egzaminator! wypowiedĨ argumentacyjna Liczba punktów interpretacja porównawcza po br an oz ....................................................................................................................................................... A. 0 í 3 – 6 í 9 B. 0 í 3 – 6 í 9 A. 0 – 2 – 4 í 6 B. 0 – 4 – 8 í 12 C. D. E. F. G. H. 0 0 0 0 0 0 – – – – – – 2 3 1 2 2 2 í í í í í Suma Uzasadnienie przyznania 0 punktów 6 2 4 4 4 Strona 10 z 11 MPO_1R sq lm ed ia. pl w. ww po br an oz MPO_1R BRUDNOPIS (nie podlega ocenie) Strona 11 z 11