tekst wygłoszony przez Stanisława Wojdeckiego

Z przemówienia Stanisława Wojdeckiego: Doktor Antoni Troczewski- to postać wyjątkowa,
jedna z ważniejszych w dziejach Kutna. Miał ogromny wpływ na rozwój miasta pod
względem kulturalnym, gospodarczym
i ekonomicznym. Zajmował się polityką, oświatą,
opieką społeczną i służbą zdrowia. Pozostawił po sobie szereg instytucji i stowarzyszeń, które
służyły miejscowej społeczności. Mało kto wie, ale pozostawił po sobie również całkiem
pokaźną spuściznę dziennikarską. Dr Troczewski był pierwszym w Kutnie korespondentem,
redaktorem i wydawcą. Już w pierwszym roku po przyjeździe do Kutna (t.j w 1891 r.)
nawiązał współpracę
z tygodnikiem „Głos”, do którego wysyłał korespondencję.
W latach
1910-1914 wysyłał swe artykuły do „Dziennika Kujawskiego”, w której w soboty
redagowany był specjalny dodatek „Tydzień Kutnowski”. To dzięki niemu, w kilka dni po
ustąpieniu Niemców z Kutna w listopadzie 1918 r. ukazała się pierwsza w dziejach Kutna
lokalna gazeta –„Tygodnik Kutnowski”. „Tygodnik Kutnowski” był gazetą o najdłuższym
okresie ukazywania się, mianowicie wychodził w latach 1918-1932 z półtoraroczną przerwą
w latach 1930-1931.
Troczewski bardzo pesymistyczne spoglądał na stan życia umysłowego mieszkańców Kutna
w chwili swego przybycia do miasta. W nr 49 „Głosu” z 1891 r. pod pseudonimem
„Kutnowianka” pisał: „Żądacie wiadomości
z Kutna, zamierzam więc przesyłać je Wam
stale. Dawno się to już należy, gdyż jakkolwiek miasto nasze pod względem obszaru
i ilości mieszkańców zalicza się do większych i ruchliwszych, jednak prawie nigdy nie daje
znać o sobie i samo mało interesuje się tym, co dzieje się na szerszym świecie. Ludzie u nas,
poza sferą obowiązkowych zajęć albo się kłócą, albo grają w karty, nic więc dziwnego, że nie
mają czasu na zainteresowanie się sprawami natury ogólniejszej”. Dr Troczewski rezygnuje
z możliwości awansu w stolicy, podejmuje pracę na prowincji, gdzie wytycza sobie plan
pracy „od podstaw”.
Praca Doktora skierowana była na wychowanie zdrowego
świadomego obywatela. Rolę wychowawcy
i
i przewodnika miała spełniać inteligencja.
Praca „od podstaw”, którą podjął A. Troczewski w Kutnie była
z góry przemyślana,
zaplanowana i konsekwentnie realizowana. Był to program obejmujący podstawowe
dziedziny życia umysłowego, społecznego i gospodarczego. Jego realizacja miała zmienić
stosunki społeczne, ugruntować jedność narodową i podjąć walkę o niepodległość. Środkiem
umożliwiającym walkę z wadami społecznymi miała stać się prasa prowincjonalna.
Prasa lokalna miał kształtować opinię publiczną, pogłębiać świadomość narodową,
przyczyniać się do organizowania i upowszechniania oświaty i kultury oraz krzewić nawyki
pracy społecznej.
Cele te podjął „Tydzień Kutnowski”- jako dodatek do „Dziennika
Kujawskiego”, którego pierwszy numer ukazał się 31 sierpnia 1910 r. Głównym inicjatorem,
twórcą i autorem wielu artykułów do „Tygodnika Kutnowskiego” był dr Antoni Troczewski.
Swoje artykuły podpisywał pseudonimami „Aemef”, „Alf” lub skrótem A.T.
Spod jego pióra wyszedł
artykuł redakcyjny p.t. „Zadania prasy prowincjonalnej”. Dr
Troczewski pisał o znacznym awansie prowincji, jej dążeniach. Ukazywał cele, do których
prowincja powinna dążyć. Podkreślał potrzebę dalszego rozwoju prowincji w zakresie spraw
społecznych, kulturalnych, a zwłaszcza politycznego wyrobienia społeczności lokalnej.
Pisał on w 1910r.: „Prowincja dojrzała, stała się jednostką samodzielną, ma swoje potrzeby,
zadania doniosłe i rozległe, musi i powinna sama stanowić o warunkach swego istnienia,
swego rozwoju, musi przyjąć żywy i czynny udział w pracach i zadaniach ogólnokrajowych i
ogólnonarodowych.
W dalszym ciągu swego artykułu dr Troczewski pisał: „ Nam,
mieszkańcom prowincji, czas już wielki poczuć w sobie dojrzałość męską, stanąć przy wielkim
warsztacie pracy obywatelskiej, pracy twórczej skierowanej ku rozwojowi narodowemu
kultury, oświaty, dobrobytu,
ku rozwojowi naszej wszechstronnej samodzielności
życiowej”…musimy wypowiedzieć walkę ciemnocie, wyplenić próżniactwo, sobkostwo, pychę,
ciasnotę pojęć, zmiażdżyć kołtuństwo wśród nas samych” .
Doktor podkreślał obowiązek obywateli wobec Narodu i Ojczyzny. Obowiązku tego uczył
przez poznanie historii i kultury. Pisał więc artykuły o kutnowskim życiu umysłowym i
towarzyskim, straży, szpitalu, lekarzach, dziejach straży ochotniczej, pierwszej szkoły
polskiej, przemyśle, handlu
i higienie. Wspierał krajoznawstwo i turystykę. Celem tej
działalności było „patriotyczne wychowanie poprzez przybliżanie oraz poznawanie uroków i
piękna ziemi ojczystej
w warunkach braku państwowości”. Sprowadzał i kolportował
gazety wśród ludzi zaufanych w Kutnie i na terenie powiatu. W odrodzonej Polsce w
listopadzie 1918 r. Dr A. Troczewski rozpoczął wydawanie w pełni niezależnej pierwszej
gazety lokalnej –„Tygodnika Kutnowskiego”. Pragnął, aby prowincjonalna gazeta stała się
ośrodkiem życia umysłowego
i politycznego. Gazeta przez cały czas ukazywania się
utrzymywała się bez dotacji, a zespół redakcyjny pracował bezinteresownie. Od września
1919r. Troczewski przejął funkcję redaktora i wydawcy, przenosząc jednocześnie siedzibę
redakcji do swojego domu przy ówczesnej ulicy Toruńskiej 136, w którym dzisiaj mieści się
Urząd Stanu Cywilnego. Tygodnik Kutnowski drukowany był przez kutnowskiego drukarza
Józefa Celkowskiego. Jego drukarnia mieściła się przy Nowym Rynku. Do zespołu
redakcyjnego należeli: Witold Jałowiecki, Kazimierz Kahl, Klotylda Oyrzanowska i Marian
Sawicki. Przez cały okres ukazywania się „Tygodnika Kutnowskiego” wydawca, dr A.
Troczewski musiał pokonywać poważne trudności finansowe. Początek lat dwudziestych to
okres inflacji, braku towarów (np. papieru), drożyzny. Doktor troszczył się
o patriotyczne
wychowanie mieszkańców Kutna. W artykule „Nasze credo” z 1919 r. pisał: „Cel najbliższybezwzględna walka z wszelkimi przejawami demoralizacji, próżniactwem, łapownictwem,
złodziejstwem, egoizmem osobistym i klasowym”.
Utrzymanie gazety opartej na pracy społecznej świadczyło o ofiarnej i bezinteresownej pracy
Doktora. A. Troczewski chciał aby mieszkańcy Ziemi Kutnowskiej mieli dobry informacyjny
organ prasowy. W artykule z 1925 r. pisał: „nie ubiegaliśmy się nigdy za sensacją, nie
czyniliśmy nigdy nisłusznych ataków na dobre imię współobywateli, lecz staramy się zawsze
kierować w naszych poczynaniach prawdą, poważnym potraktowaniem spraw, mając na
względzie tylko i jedyne dobro ogólne, interesy kraju i w szczególności Ziemi Kutnowskiej”.
Troczewski jako twórca Tygodnika Kutnowskiego zjednywał autorów i prenumeratorów,
podsuwał tematy, o których należy pisać.
Wiersze w gazecie zamieszczali: M. Burka, K.
Hoffman, „Promyk” z Gołębiewa, Apanowiczowa. Pisał również dużo propagując lotnictwo i
Ligę Obrony Powietrznej Państwa, Ludwik Humpala. Do czasu pojawienia się gazety
rolniczej
w 1922 r. sporo miejsca zajmowała tematyka rolnicza. W „Tygodniku
Kutnowskim” doktor zamieszczał artykuły, w których wypowiadał się o najważniejszych
sprawach politycznych, gospodarczych i społecznych. Występował w nich w obronie polskich
granic zachodnich i północnych, wzywał do patriotycznej i bezinteresownej postawy
obywateli wobec Ojczyzny.
Tygodnik Kutnowski odegrał ważną rolę w życiu umysłowym Kutna w okresie
międzywojennym. Dowiódł, ze małe miasto może mieć własną gazetę i gazeta ta jest źródłem
niezbędnych informacji. To „Tygodnik Kutnowski” mobilizował i zachęcał społeczeństwo do
wielkich akcji - opieki nad biedotą i sierotami, budowy ochronki i sierocińca. Jego wytężona
praca i autorytet działały pobudzająco na innych. Doktor A.Troczewski był wielkim altruistą.
Nie szukał rozgłosu i sławy. Choć praca doktora-wielkiego społecznika i patrioty ten rozgłos
przynosiła.
Swoją dewizę życiową „nic dla siebie, wszystko dla innych” Doktor Troczewski stosował
przez całe swoje życie. Nie szczędził zdrowia, pieniędzy i czasu dla ukochanej Ziemi
Kutnowskiej i jej mieszkańców. Działalność jego była widoczna w każdej dziedzinie życia
oświatowego, gospodarczego, ekonomicznego
i kulturalnego naszego miasta. Świadomość
tą mieli również mieszkańcy Kutna . W Tygodniku Kutnowskim z 1919 r. ukazał się artykuł
Kutnowian chwalący jego zasługi: „Jako nauczyciela miłości Ojczyzny bezinteresownej i
ofiarnej, jako działacza społecznego o najczystszych rękach i sumieniu ceni go nie tylko
patriotyczne społeczeństwo powiatu kutnowskiego. Imię jego znane jest najchlubniej nawet w
dalekich kręgach Kongresówki”.