Rozpoznawanie i panowanie nad swoimi emocjami

SPECJALNY OŚRODEK SZKOLNO-WYCHOWAWCZY
W BOBROWIE
78-520 Złocieniec, Bobrowo 7; www.soswbobrowo.edupage.org
tel. bezp. 094 3671463; faks 094 3671463; e-mail:[email protected]
Program profilaktyczny dla mieszkańców internatu SOSW w Bobrowie
na lata 2015-2020
„ Rozpoznawanie i panowanie nad swoimi emocjami wychowanków grup wychowawczych
w Specjalnym Ośrodku Szkolno –Wychowawczym w Bobrowie”
1. Uzasadnienie potrzeby opracowania programu
Program profilaktyczny: „Rozpoznawanie i panowanie nad swoimi emocjami wychowanków grup wychowawczych w Specjalnym Ośrodku
Szkolno –Wychowawczym w Bobrowie” został opracowany na potrzeby mieszkańców internatu w Specjalnym Ośrodku Szkolno – Wychowawczym
w Bobrowie po zdiagnozowaniu środowiska rówieśniczego (na terenie internatu i szkoły).
O potrzebie utworzenia programu zdecydowała postawa wychowanków, zdarzające się zachowania antyspołeczne i agresywne oraz ich zaufanie
w stosunku do kadry pedagogicznej - zgłaszanie przez wychowanków swoich problemów, konfliktów w grupach i agresywnych zachowań koleżanek
i kolegów. Każdy przypadek należy rozpatrywać indywidualnie. Trzeba tłumaczyć i przypominać wychowankom jak należy rozwiązywać konflikty lub też ich
unikać. Udzielanie pomocy daje możliwość znalezienia przez nich własnego rozwiązania, co wzmacnia ich poczucie odpowiedzialności i daje wiarę w siebie.
Dodatkowym czynnikiem utwierdzającym w przekonaniu, że należy stworzyć program profilaktyczny w internacie jest obserwacja pozytywnych zmian
w zachowaniu wychowanków w ramach zajęć profilaktycznych organizowanych przez szkołę. Zaproponowany program ma na celu kształtowanie osobowości
wychowanków i wspieranie ich rozwoju. Realizacja zadań w nim zawartych powinna tak na nich wpłynąć, aby potrafili poradzić sobie z rozwiązaniem
problemów, by umieli współżyć z ludźmi i potrafili wybrać to, co dla nich i ich otoczenia jest bezpieczne.
POWIAT DRAWSKI – JEZIOR PIĘKNYCH MORZE
2. Przebieg opracowania programu
Pracujący wychowawcy internatu systematycznie analizują sytuację wychowanków, opracowują opinie i dokonują obserwacji, dzieląc się swoimi
spostrzeżeniami z nauczycielami i w miarę możliwości z rodzicami podopiecznych, współpracując ze szkolnym psychologiem. Konsekwentne postępowanie
i podejmowane działania pozwolą dostrzec problemy całej grupy oraz problemy indywidualne wychowanków. Wszystkie spostrzeżenia prowadzą do wniosku,
że podopieczni nie potrafią jasno określić swoich emocji, przez co nie są w stanie sobie z nimi radzić. Efektem analiz jest opracowanie niniejszego programu
profilaktycznego.
3. Uczestnicy programu
Przygotowanie młodego pokolenia do życia w społeczeństwie staje się coraz trudniejsze. Do dzieci i młodzieży docierają różne poglądy, opinie,
przekonania, normy – niejednokrotnie sprzeczne lub nieaprobowane społecznie. Zwłaszcza dzieci z upośledzeniem umysłowym w stopniu głębszym w wieku
szkolnym podatne są na wszelkie oddziaływania środowiskowe, a ich stosunkowo słabo rozwinięty krytycyzm i ubogie doświadczenie życiowe utrudniają
wybór właściwego postępowania i wzorują się na przypadkowo poznanych idolach. Jednocześnie brak prawidłowych wzorców rodzinnych, sprzeczność
między wymogami rodziców, a wymogami wychowawców przyczynia się do trudności w określeniu własnych emocji przez wychowanków.
Nieumiejętne wyrażanie emocji przyczynia się do niezrozumienia, wzrostu negatywnych zachowań i konfliktów wewnątrz grup.
Uczestnikami programu są wychowankowie grup . W internacie utworzone są dwie grupy wychowawcze składające się z 10 podopiecznych.
Są to chłopcy i dziewczynki w wieku 6 –21 lat – uczniowie szkoły podstawowej, gimnazjum i szkoły przysposabiającej
do pracy ze stwierdzonym upośledzeniem umysłowym w stopniu głębszym. Mimo, że bezpośrednimi adresatami programu są wychowankowie, to do
wspólnych działań należy włączyć również ich rodziców.
4. Cele programu
Celem programu profilaktycznego: „Rozpoznawanie i panowanie nad swoimi emocjami wychowanków grup wychowawczych w Specjalnym Ośrodku
Szkolno –Wychowawczym w Bobrowie” jest:
· Doskonalenie umiejętności rozpoznawanie emocji i nazywania ich
· Uczenie konstruktywnego radzenia sobie w sytuacjach konfliktowych
- Uczenie uwalniania destruktywnych emocji
· Przeciwdziałanie zachowaniom negatywnym – nauka zachowań prospołecznych
· Tworzenie internatu bezpiecznym i przyjaznym dla wszystkich uczestników procesu wychowawczego
· Kreowanie pozytywnych zachowań i uwrażliwienie na potrzeby drugiego człowieka
· Wzmacnianie więzi wychowanków i rodziców z internatem poprzez aktywne uczestnictwo w życiu internatu.
- Rozwijanie empatii jako forma dojrzałości emocjonalnej
- Budowanie poczucia wspólnoty grupowej
5. Struktura programu
Program obejmuje 3 grupy zagadnień: emocje, relacje i postawy. Wszystkie zagadnienia spójnie łączą się ze sobą, ponieważ poznanie emocji i nabycie
umiejętności ich wyrażania wpływa na kształtowanie się właściwych relacji i postaw prospołecznych. Program realizowany będzie w czasie 10 spotkań, z
których każde trwać będzie około godziny. Tematyka zajęć przedstawia się następująco:
· Poznajemy i nazywamy swoje emocje
· Uczymy się kontrolować i oceniać intensywność naszych uczuć
· Festyn Rodzinny –spotkanie integracyjne
· Stres w domu i w szkole –sposoby jego pokonywania.
· Agresja przejawem słabości.
· Prawdziwych przyjaciół poznaje się w biedzie
· Plotka w przyjaźni.
· Wulgaryzmy – moda czy brak kultury
· Wizyta w przytulisku dla Bezdomnych Zwierząt.
· Uczestnictwo w akcji „Marzycielska Poczta” – pisanie listów do nieuleczalnie chorych dzieci
Program profilaktyczny dla mieszkańców internatu SOSW w Bobrowie
na lata 2015-2020
„ Rozpoznawanie i panowanie nad swoimi emocjami wychowanków grup wychowawczych
w Specjalnym Ośrodku Szkolno –Wychowawczym w Bobrowie”
Tematyka
Nasze emocje
Uczymy się kontrolować i
oceniać intensywność
naszych emocji
Festyn Rodzinny –
spotkanie integracyjne
wychowanków z
rodzicami
Cele główne
Kształtowanie
rozpoznawania własnych
emocji
Poznajemy swoje emocje
Cele operacyjne
Wychowanek po
zajęciach:
Termin
2015-2020
Odgadywanie
emocji
na
Umie odkrywać i nazywać podstawie ilustracji
uczucia swoje i osób, z
którymi
pozostaje
w Odgrywanie i odgadywanie
kontakcie
scenek (drama)
interpersonalnym
Zilustrowanie emocji
(rysunek)
Uświadamia sobie uczucia
pozytywne i negatywne
Uświadomienie znaczenia Wychowanek po
kontroli nad emocjami
zajęciach:
Kształtowanie właściwych
relacji rodzinnych
Metody
Pogadanka
Mini wykład, analiza
emocji
Rozumienie znaczenie
swoich emocji
Zabawa narastanie i
opadanie emocji
Zna różne sposoby
rozładowywania złych emocji
Wychowanek po
zajęciach:
Muzykoterapia
Pogadanka
Inscenizacja (występ)
Dostrzega
wartość
uroczystości rodzinnych
Ankieta
Dostrzega
znaczenie
2015-2020
2015-2020
rodziny w życiu człowieka
Stres w domu i w szkole
Umie okazać szacunek
rodzicom
Zapoznanie z pojęciem Wychowanek po
stresu i jego wpływem na zajęciach:
nasze działanie
Zna pojęcie stresu,
przyczyny i przejawy
Mini - wykład.
„Burza mózgów".
Dyskusja.
Ćwiczenia ruchowe.
Ćwiczenia relaksacyjne
2015-2020
Potrafi otwarcie mówić o Elementy muzykoterapii
odczuwanym stresie
Wie, jak poradzić sobie w
stresujących sytuacjach
Agresja przejawem
słabości
Kształtowanie właściwych relacji i postaw
Zapoznanie z pojęciem
Wychowanek po
Bajka terapeutyczna
agresji
zajęciach:
Elementy muzykoterapii
„Burza mózgów”
Kształtowanie
prawidłowych relacji w
grupie
Zna pojęcie agresji i jej
rodzaje
Umie współpracować w
grupie
Uświadomienie istnienia
Wie jak reagować w
werbalnych i
sytuacji trudnej i gdzie
pozawerbalnych sposobów szukać pomocy
porozumiewania się
Wie, że umiejętność
porozumiewania się jest
podstawą do
Pogadanka utrwalająca –
wiadomości o agresji
2015-2020
rozwiązywania konfliktów
Umie jasno stawiać
pytania, skutecznie
reagować na uwagi
krytyczne
Umie opierać się
negatywnym wpływom
Prawdziwych przyjaciół
poznaje się w biedzie
Uświadomienie istoty
przyjaźni
Wychowanek po
zajęciach:
Pogadanka
2015-2020
Bajka
Potrafi wymienić cechy
prawdziwego przyjaciela
Czytanie i analiza aforyzmów
o przyjaźni
Zna wartość przyjaźni
Zabawa integracyjna:
„Lubię Cię, ponieważ…”
Plotka w przyjaźni
Wulgaryzmy – moda, czy
brak kultury?
Ukazanie niszczącego
działania plotki w
przyjaźni
Kształtowanie kultury
słowa
Wychowanek po
zajęciach:
Ilustracja: „Jak spędzam
wolny czas ze swoim
przyjacielem”
Bajka terapeutyczna
Pogadanka
Uświadamia sobie różnice
między informacją, a
plotką
Wychowanek po
zajęciach:
Zabawa integracyjna „Głuchy
telefon”
Pogadanka
Opis
Promowanie haseł przeciw
wulgaryzmom
2015-2020
Rozumie, że wulgaryzmy
to forma agresji
Bajka terapeutyczna
2015-2020
Wzbogacanie słownictwa
Wizyta w przytulisku dla
Bezdomnych Zwierząt
Uczestnictwo w akcji
„Marzycielska Poczta”
Wie, że używanie
wulgaryzmów świadczy o
słabości i braku kultury
osobistej
Gry dydaktyczne –rebusy
Test zrozumienia tematu
Pedagogizacja rodziców
Kształtowanie postawy altruistycznej
Ukazanie znaczenia
Wychowanek po
Pogadanka
zwierząt w życiu
zajęciach:
człowieka
Gazetka tematyczna
Wie, jak zachowywać się
Uwrażliwienie na los
w różnych sytuacjach w Zbiórka potrzebnych
bezdomnych zwierząt
obecności zwierząt
rzeczy dla bezdomnych
zwierząt
Budzenie potrzeby
Czuje satysfakcję z
niesienia pomocy
udziału w akcji
Wycieczka –wizyta w
bezdomnym zwierzętom.
charytatywnej na rzecz
schronisku
potrzebujących
bezdomnych zwierząt
Ukazanie wychowankom
Wychowanek po
Pogadanka tematyczna
idei akcji „Marzycielska
zajęciach:
Poczta”
Pisze listy do wybranego
Uwrażliwienie
chorego dziecka,
wychowanków na los
chorych dzieci
Czuje potrzebę sprawiania
radości swoim
Sprawianie radości
zachowaniem innym
nieuleczalnie chorym
osobom
dzieciom poprzez pisanie
do nich listów
2015-2020
2015-2020
6. Metody i Formy
Metody zostały szczegółowo zaprezentowane w opracowanym programie, jednocześnie są uporządkowane i dobrane odpowiednio do tematyki zajęć.
Rodzaj wykorzystanych metod ma podnieść wartość dydaktyczno – wychowawczą poszczególnych zajęć i zwiększyć ich atrakcyjność w oczach
wychowanków. W programie wykorzystamy:
· Metody podające: opowiadanie, pogadanka, ilustracje, mini wykład, dyskusja,
· Metody aktywizujące: gry i zabawy dydaktyczne, drama, wystawa (ekspozycja –gazetka tematyczna), pokaz,
· Metody praktyczne: rysunki, ćwiczenia, gry dydaktyczne, zabawy intelektualne
· Metody relaksujące i terapeutyczne: muzyka relaksacyjna, bajki terapeutyczne, ćwiczenia relaksacyjne
· Obserwacja
Wychodząc z założenia, że taki rodzaj metod zaktywizuje wychowanków i pozytywnie wpłynie na proces kształtowania postaw i wzajemnych relacji.
Forma zajęć jest tak przemyślana, aby każde z planowanych zajęć wpływało na integrację grupy:
· Praca indywidualna, grupowa i zbiorowa
· Wycieczka
7. Środki dydaktyczne
W zależności od tematyki zajęć i zastosowanych metod powinna być stosowana różnorodność środków dydaktycznych. Na szczególną uwagę zasługują
środki przygotowane z użyciem programów komputerowych i działań własnych, takie jak: ilustracje, teksty bajek terapeutycznych, aforyzmy i przysłowia,
utwory muzyki relaksacyjnej, testy zrozumienia tematu, test radzenia sobie ze stresem, wzorniki kwiatów do zajęć manualnych, zaproszenia, figurki gipsowe)
oraz z pomocą wychowanków (np. pokarm dla zwierząt, laurki-upominki dla rodziców, rysunki dzieci wykorzystywane do gazetek tematycznych, rysunkikartki-listy dla dzieci chorych).
W celu uatrakcyjnienia środków terapeutycznych, zamierzamy korzystać z doświadczeń innych nauczycieli, którzy swoje pomysły zamieszczają na stronach
internetowych. Będziemy je modyfikować stosownie do potrzeb i możliwości naszych wychowanków.
8. Ewaluacja
Program Profilaktyczny będzie ewaluowany po zakończeniu każdego roku szkolnego.
Cele ewaluacji:
 uzyskanie informacji o przebiegu realizacji programu,
 poznanie ewentualnych braków i trudności, które występują w czasie realizacji programu,
 diagnoza nastawienia odbiorców programu i zainteresowania jego realizacją,
Metody ewaluacji:
 wywiad z odbiorcami programu,

wywiady z rodzicami uczniów

obserwacja zachowań uczniów,

konsultacje z nauczycielami,

ankiety uczniów, nauczycieli i rodziców,
9. Przewidywane efekty działań profilaktycznych:
· Nabycie przez wychowanków umiejętności rozpoznawania emocji i radzenia sobie z ich przeżywaniem
· Dostrzeżenie wartości rodziny w życiu codziennym
· Nabycie umiejętności samodzielnego rozwiązywania konfliktów przez wychowanków
· Poprawa w relacjach wychowanek - wychowanek, wychowanek - osoba dorosła
· Zrozumienie znaczenia przyjaźni
· Zintegrowanie grupy
· Wyciszenie zachowań agresywnych
· Poprawa kultury zachowań i kultury języka
· Ukształtowanie wrażliwości społecznej
· Ukazywanie postawy życzliwości i zrozumienia dla innych
· Wyraźne zaangażowanie społeczne wychowanków
Program Profilaktyczny dla grup Internatu został zaopiniowany przez Radę Rodziców i uchwalony przez Radę Pedagogiczną w dniu 20.02.2015r.
Krystian Ignacak
Dyrektor
SOSW w Boborowo