Oczekiwane straty kredytowe Projekt standardu z marca 2013 r

www.pwc.pl
Instrumenty finansowe:
Oczekiwane straty kredytowe
Projekt standardu z marca 2013 r.
Związek Polskiego Leasingu
12 czerwca 2013 r.
Agenda
1. Harmonogram prac nad MSSF 9
2. Zakres Projektu Standardu
3. Ogólny model
4. Podejście uproszczone
5. Renegocjacja warunków i spisywanie z bilansu
6. Prezentacja
7. Ujawnienia
8. Data wejścia w życie i postanowienia przejściowe
9. Aktualny model FASB dla oczekiwanych strat finansowych
Załącznik A – Ujawnienia
Załącznik B – Dodatkowe pytania
Akademia PwC
Slide 2
1. Harmonogram
Q4, 2012
H1, 2013
DP = Discussion Paper
FS = Ostateczny standard
ED = Projekt standardu
E = Data wejścia w życie
H2, 2013
H1, 2014
H2, 2014
IASB
Klasyfikacja i wycena
Utrata wartości
Rachunkowość zabezpieczeń
H1 2015
H2, 2015
1/1/2015
FS?
ED
ED
E?
FS?
E?
FS
E?
Rachunkowość zabezpieczeń
w skali makro
DP
Ubezpieczenia
ED
Akademia PwC
FS?
Slide 3
1. Harmonogram (cd.)
Listopad 2009
Styczeń 2011
Grudzień 2012
30 Kwiecień 2013
IASB wydaje ED
dot. utraty wartości
FASB i IASB wydają
dokument
uzupełniający do
utraty wartości
FASB wydaje kolejny
Projekt Standardu
Koniec okresu
komentarzy FASB
Maj 2010
Lipiec 2012
Marzec 2013
5 Lipca 2013
FASB wydaje ED obejmujący
wszystkie aspekty
rachunkowości
instrumentów finansowych
FASB wycofuje się z
dotychczasowych
zasad
IASB wydaje
kolejny Projekt
Standardu
Koniec okresu
komentarzy IASB
Akademia PwC
Slide 4
2. Zakres
a) Aktywa finansowe wyceniane według zamortyzowanego
kosztu;
b) Aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez
inne dochody całkowite;
c) Niektóre zobowiązania do udzielenia kredytu;
d) Niektóre umowy gwarancji finansowych; oraz
e) Należności leasingowe.
Akademia PwC
Slide 5
3. Ogólny model
• Model oczekiwanych strat kredytowych.
• Uzależniony od zmian, które wpływają na ryzyko kredytowe.
• Niewłaściwe jest rozpoznanie pełnych strat kredytowych
przewidywanych przez cały okres na moment ujęcia początkowego
instrumentu wycenianego w wartości godziwej.
• Znaczny wzrost ryzyka kredytowego powoduje konieczność
rozpoznania strat kredytowych przewidywanych przez cały okres
istnienia instrumentu finansowego.
Akademia PwC
Slide 6
3. Ogólny model (cd.)
Zmiana jakości kredytu od momentu początkowego ujęcia
Rozpoznanie oczekiwanych strat kredytowych
12-miesięczna oczekiwana
strata kredytowa
Straty kredytowe przewidywane
przez cały okres istnienia
instrumentu finansowego
Straty kredytowe przewidywane
przez cały okres istnienia
instrumentu finansowego
Przychody z tytułu odsetek
Metoda efektywnej stopy
procentowej od wartości
brutto składnika aktywów
Poziom 1
Ujęcie początkowe
Akademia PwC
Metoda efektywnej stopy
procentowej od wartości
brutto składnika aktywów
Metoda efektywnej stopy
procentowej od wartości netto
składnika aktywów (po
uwzględnieniu odpisów z tytułu
utraty wartości)
Poziom 2
Poziom 3
Aktywa ze znacznym
wzrostem ryzyka
kredytowego od momentu
początkowego ujęcia
Aktywa z rozpoznaną
utratą wartości
Slide 7
3. Ogólny model (cd.)
12-miesięczne
oczekiwane straty
kredytowe
Przewidywane straty wynikające z tych przypadków
niedotrzymania warunków umowy, które są możliwe w
terminie 12 miesięcy od daty sprawozdawczej.
Przewidywane
straty za cały
okres istnienia
instrumentu
finansowego
Przewidywane straty, które wynikają ze wszystkich
przypadków niedotrzymania warunków umowy
możliwych przez okres istnienia instrumentu
finansowego.
Straty kredytowe
Wartość bieżąca różnicy pomiędzy wszystkimi
przepływami kapitałowymi i odsetkowymi należnymi na
podstawie umowy oraz wszystkich przepływów, które
spółka spodziewa się otrzymać.
Oczekiwane straty
finansowe
Średnia ważona strat kredytowych, gdzie wagą jest
prawdopodobieństwo wystąpienia straty kredytowej.
Akademia PwC
Slide 8
3. Ogólny model (cd.)
Zasady szacowania oczekiwanych strat kredytowych:
• Szacowane przez jednostkę oczekiwane straty kredytowe
powinny odzwierciedlać:
a) Najlepszą dostępna wiedzę;
b) Obiektywne i ważone prawdopodobieństwem
szacowane przepływy pieniężne (uwzględniające jako
minimum szacunek prawdopodobieństwa wystąpienia
straty kredytowej oraz prawdopodobieństwa, że strata
kredytowa nie wystąpi); oraz
c)
Wartość pieniądza w czasie.
• Istnieje możliwość zastosowania różnych metod.
Akademia PwC
Slide 9
3. Ogólny model (cd.)
Ocena istotnego wzrostu ryzyka kredytowego:
• Jednostka powinna dokonać takiej oceny biorąc pod uwagę zmianę
prawdopodobieństwa wystąpienia defaultu, a nie zmianę
przewidywanej straty kredytowej.
• Jednostka powinna porównać prawdopodobieństwo wystąpienia
defaultu na dzień bilansowy przez cały okres istnienia instrumentu
finansowego z prawdopodobieństwem wystąpienia defaultu na
moment początkowego ujęcia.
• Porównanie bezwzględnych wartości prawdopodobieństwa
wystąpienia defaultu nie jest wystarczające.
Akademia PwC
Slide 10
3. Ogólny model (cd.)
Kryteria do rozważenia przy ocenie konieczności
rozpoznania przewidywanych strat za cały okres istnienia
instrumentu finansowego:
• Zmiany zewnętrznych wskaźników rynkowych;
• Zmiany ratingów kredytowych (zewnętrznych lub wewnętrznych);
• Zmiany wewnętrznych wskaźników cen ryzyka kredytowego;
• Bieżące i prognozowane zmiany sytuacji finansowej lub
ekonomicznej kredytobiorcy;
• Zmiany w rentowności działalności kredytobiorcy.
• Zaległości w spłatach (domyślne założenie: kryteria rozpoznania
straty kredytowej za cały okres są spełnione jeśli zadłużenie
przekracza 30 dni);
• Inne dane jakościowe.
Akademia PwC
Slide 11
3. Ogólny model (cd.)
Stopa dyskontowa zastosowana do oszacowania
oczekiwanych strat kredytowych:
•
Oddzielne stopy dyskontowe (stopa procentowa stosowana do
rozpoznania przychodów z tytułu odsetek nie musi być równa
stopie procentowej wykorzystanej do szacowania utraty wartości).
•
Zastosowane mogą zostać wszelkie stopy procentowe w zakresie od
stopy procentowej wolnej od ryzyka do efektywnej stopy
procentowej.
•
Możliwe jest zastosowanie bieżącej stopy procentowej.
•
Wyboru stopy dyskontowej dokonuje się w momencie
początkowego ujęcia.
Akademia PwC
Slide 12
3. Ogólny model (cd.)
Wyjątek od ogólnego modelu:
• Kryterium rozpoznania strat za cały okres istnienia instrumentu
finansowego nie jest spełnione (niezależnie od zmiany ryzyka
kredytowego) jeśli, na dzień bilansowy, aktywa finansowe mają
niskie ryzyko kredytowe (tj. charakteryzują się ratingiem
inwestycyjnym).
Akademia PwC
Slide 13
4. Podejście uproszczone
Kategoria
Ujęcie pierwotne
Krótkoterminowe
należności handlowe
Metoda uproszczona.
• Ujęcie należności w
kwocie wymagalnej
zapłaty.
• Przewidywana strata za
cały okres istnienia
instrumentu finansowego
• Możliwość stosowania
matrycy rezerw.
Należności
długoterminowe
Wybór zasad
rachunkowości:
• Ogólny model; lub
• Metoda uproszczona.
W zależności od przyjętych
zasad rachunkowości.
Należności
leasingowe
Akademia PwC
Oczekiwana strata
kredytowa
Analogicznie do należności długoterminowych
Slide 14
5. Renegocjacja warunków i spisywanie z bilansu
Renegocjacja warunków
• O ile renegocjacja nie skutkuje usunięciem z bilansu, wartość bilansowa
brutto powinna zostać ponownie skalkulowana w oparciu o
renegocjowane/zmodyfikowane przepływy pieniężne wynikające z umowy za
pomocą pierwotnej efektywnej stopy procentowej.
• Zyski/straty wynikające z renegocjacji powinny zostać rozpoznane w
rachunku zysków i strat.
• Przy ocenie znacznego wzrostu ryzyka kredytowego, ryzyko kredytowe na
dzień bilansowy należy porównać z ryzykiem kredytowym w momencie
początkowego ujęcia.
Odpis
• Wartość bilansowa brutto składnika aktywów powinna zostać usunięta z
bilansu jeśli jednostka nie ma podstawy do oczekiwania spłaty.
Brak wskazówek kiedy renegocjacja skutkuje usunięciem z bilansu.
Akademia PwC
Slide 15
6. Prezentacja
Przychody z tytułu odsetek:
• Prezentowane jako oddzielna linia rachunku zysków i strat.
• Obliczone w oparciu o wartość brutto lub netto składnika aktywów
(w zależności, czy są to aktywa z rozpoznaną utratą wartości).
• Obliczone metodą efektywnej stopy procentowej lub metodą efektywnej stopy
procentowej od wartości netto składnika aktywów (po uwzględnieniu odpisów z tytułu
utraty wartości), w zależności od tego, czy są to aktywa z rozpoznaną utratą wartości od
momentu początkowego ujęcia.
Oczekiwane straty kredytowe:
• Straty/Zyski są prezentowane jako oddzielna linia rachunku zysków i strat.
• Prezentacja w sprawozdaniu z sytuacji finansowej:
- Odpis z tytułu oczekiwanej straty kredytowej, jeśli dotyczy aktywów finansowych
(za wyjątkiem prezentacji w przypadku aktywów finansowych wycenianych w
wartości godziwej przez inne dochody całkowite); oraz
- Rezerwa, jeśli dotyczy gwarancji finansowych lub zobowiązania do udzielenia
kredytu.
Akademia PwC
Slide 16
7. Ujawnienia
• Szeroki zakres informacji do ujawnienia.
• Zasada ogólna: jednostka powinna ujawnić informacje, które
identyfikują i wyjaśniają:
- Kwoty zawarte w sprawozdaniu finansowym, które wynikają z
oczekiwanych strat kredytowych, oraz
- Wpływ pogorszenia się lub poprawy ryzyka kredytowego
instrumentów finansowych, które wchodzą w zakres projektu
standardu.
• Patrz również: załącznik A – lista proponowanych ujawnień.
Akademia PwC
Slide 17
8. Data wejścia w życie i postanowienia
przejściowe
•
Data wejścia w życie nie jest sprecyzowana w związku z odejściem od daty 1 stycznia
2015. IASB jest otwarta na komentarze dotyczące daty wejścia w życie.
•
Retrospektywne wykazanie przy zastosowaniu oceny ryzyka kredytowego na moment
początkowego ujęcia jest wymagane, za wyjątkiem:
– sytuacji, gdzie wykazanie takiej informacji wiąże się ze znacznym kosztem lub
nakładem pracy. W takim przypadku rezerwa na straty powinna zostać rozpatrzona
pod kątem tego, czy ryzyko kredytowe jest niskie dla każdego okresu
sprawozdawczego.
– Sytuacji, gdzie nie ma wymogów dotyczących przekształcenia danych
porównawczych.
•
Ujawnienie dotyczące porównania wpływu stosowania MSR39 i MSSF9 nie jest
wymagane w bieżącym okresie sprawozdawczym.
•
Uzgodnienie bilansu zamknięcia odpisów oszacowanych zgodnie z MSR39 i rezerw
zgodnie z MSR37 i bilansu otwarcia odpisów i rezerw szacowanych zgodnie z
projektem standardu na dzień wdrożenia przepisów.
Akademia PwC
Slide 18
9. Aktualny model FASB dla oczekiwanych strat
finansowych
• FASB opublikował poprawioną wersję modelu utraty wartości kredytów
– straty oczekiwane.
• Jedna metoda wyceny aktualnie oczekiwanych strat kredytowych, które
odzwierciedlają najlepszy osąd Zarządu co do przyszłych przepływów
pieniężnych wynikających z umowy, których jednostka spodziewa się nie
otrzymać.
• Brak konieczności zaistnienia przesłanek do rozpoznania utraty
wartości, co powoduje istotne zmiany w porównaniu z obecnym
modelem „poniesionych strat”.
• Przychód z tytułu odsetek rozpoznawany na zasadzie przepływów
wynikających z umowy, za wyjątkiem kredytów nabytych z utratą
wartości, w przypadku których dyskonto/premia wynikająca z nabycia
jest rozpoznawana w przychody stopniowo przez cały okres.
Akademia PwC
Slide 19
Pytania?
Niniejsza publikacja została opracowana w celach informacyjnych i zawiera jedynie ogólne wskazówki odnośnie przedmiotu publikacji. Jej zadaniem nie było udzielenie
specjalistycznej porady. Nie powinni Państwo działać na podstawie informacji zawartych w publikacji bez uzyskania odnośnej specjalistycznej porady. Nie udziela się żadnego
oświadczenia ani gwarancji (wyraźnej lub dorozumianej) co do dokładności lub kompletności informacji zawartych w publikacji i – w zakresie dozwolonym prawem –
PricewaterhouseCoopers Sp. z o.o. nie bierze na siebie żadnych zobowiązań i zrzeka się wszelkiej odpowiedzialności i obowiązku zachowania staranności w związku z
konsekwencjami działań lub zaniechań Państwa lub dowolnej innej osoby na podstawie informacji zawartych w niniejszej publikacji oraz wszelkich decyzji podejmowanych na jej
podstawie.
© 2013 PricewaterhouseCoopers. Wszelkie prawa zastrzeżone. Nazwa „PricewaterhouseCoopers” oraz „PwC” odnosi się do sieci firm członkowskich PricewaterhouseCoopers
International Limited (PwCIL). Każda z firm stanowi oddzielny i niezależny podmiot prawny i żadna nie jest przedstawicielem PwCIL ani żadnej innej firmy członkowskiej. PwCIL
nie świadczy żadnych usług na rzecz klientów. PwCIL nie przyjmuje odpowiedzialności ani nie bierze na siebie zobowiązań z tytułu działań lub zaniechań dowolnych swoich firm
członkowskich i nie ma zdolności do kontrolowania ich zawodowego osądu ani do zobowiązania ich do czegokolwiek w jakikolwiek sposób. Żadna firma członkowska nie przyjmuje
odpowiedzialności ani nie bierze na siebie zobowiązań z tytułu działań lub zaniechań dowolnych innych firm członkowskich i nie ma zdolności do kontrolowania zawodowego osądu
jakiejkolwiek innej firmy członkowskiej ani PwCIL, ani do zobowiązania ich do czegokolwiek w jakikolwiek sposób.
Akademia PwC
Slide 20
Załącznik A - Ujawnienia
Wartości wynikające z oczekiwanych strat kredytowych:
•
Zmiany wartości brutto i odpisu (w podziale na 12-miesięczną oczekiwaną stratę
kredytową i straty kredytowe przewidywane przez cały okres, aktywa finansowe with an
objective loss of impairment i nabyte lub własne aktywa finansowe ze stwierdzoną
przesłanka utraty wartości);
•
Uzgodnienie ruchów od bilansu otwarcia do bilansu zamknięcia rezerw na zobowiązania
do udzielenia kredytu oraz gwarancje finansowe;
•
Dane wejściowe, założenia i metody szacowania wykorzystane do oszacowania 12miesięcznej oczekiwanej straty kredytowej i straty kredytowej przewidywanej przez cały
okres;
•
Zamortyzowany koszt i zysk/strata z tytułu renegocjacji warunków dla umów
renegocjowanych wykazujących stratę kredytową przewidywaną przez cały okres przed
momentem renegocjacji;
•
Informacja o odpisach;
•
Informacje uzupełniające.
Akademia PwC
Slide 21
Załącznik A - Ujawnienia (cd.)
Wpływ zmiany ryzyka kredytowego:
– Wartość brutto aktywów finansowych i rezerw z tytułu zobowiązań do udzielenia
kredytu oraz gwarancji finansowych według ratingów ryzyka kredytowego;
– Dane wejściowe, założenia i metody szacowania wykorzystane do oceny stopnia
wzrostu ryzyka kredytowego od momentu początkowego ujęcia oraz do oceny, czy
istnieją obiektywne przesłanki utraty wartości;
– Wartość brutto aktywów finansowych i rezerw z tytułu zobowiązań do udzielenia
kredytu oraz gwarancji finansowych, które są oceniane indywidualnie;
– Przyczyny nierozpoznania istotnego wzrostu ryzyka kredytowego w przypadku
aktywów finansowych przeterminowanych powyżej 30 dni.
Akademia PwC
Slide 22
Załącznik B – dodatkowe pytania
1. Jaki model utraty wartości spełniałby Państwa oczekiwania?
2. Czy przedstawiony projekt przekonuje Państwa w stronę modelu IASB czy podejścia
FASB (single measurement) lub innego podejścia?
3. Jak ważna jest dla Państwa spójność w tym obszarze? W jaki sposób brak spójności
może wpłynąć na rynek?
4. Czy maja Państwo jakiekolwiek wątpliwości co do zastosowania któregokolwiek z
modeli? Jeśli tak, jakie są to wątpliwości i jak powinny zostać rozwiązane?
5. Czy zrozumiałe są dla Państwa następujące koncepcje założone w modelu IASB:
- Znaczny wzrost ryzyka kredytowego?
6. Czy mają Państwo obawy co do tego, jak obydwa modele wpłyną na poziom rezerw?
Jak zmieni się poziom rezerw dla poszczególnych grup aktywów?
Akademia PwC
Slide 23
Załącznik B – Dodatkowe pytania (cd.)
7. Czy mają Państwo szczególne wątpliwości dotyczące rozpoznania straty kredytowej
przewidywanej przez cały okres aktywa finansowego na moment początkowego ujęcia dla
wszystkich nabytych kredytów (za wyjątkiem nabytych kredytów z rozpoznaną utratą
wartości) w modelu FASB? Czy mają Państwo wątpliwości co do niższego poziomu
rozpoznanej straty na moment początkowego ujęcia dla wszystkich nabytych kredytów w
przypadku modelu IASB?
8. Czy zamierzają Państwo przeprowadzić wewnętrzne testy omawianych modeli?
9. Czy wspierają Państwo podejście IASB lub FASB w przypadku kredytów nabytych z
rozpoznaną utratą wartości? Jeśli nie, jakie podejście preferowaliby Państwo?
10. Jaki jest Państwa preferowany model impairmentowy dla dłużnych papierów
wartościowych? Czy wspierają Państwo podejście IASB lub FASB (ze wskazaniem na
instrumenty wyceniane do wartości godziwej przez inne dochody całkowite)?
11. Czy powinien zostać zastosowany oddzielny model impairmentowy dla instrumentów AC i
wycenianych do wartości godziwej przez inne dochody całkowite?
12. Czy mają Państwo jakiekolwiek inne obawy dotyczące projektu, np. data wejścia w życie,
przekształcenia, pozyskanie danych historycznych?
Akademia PwC
Slide 24