docanaliza procesu eksploatacji autobusów na przyk£adzie wybranego
download 
Reklamacja Transkrypt
analiza procesu eksploatacji autobusów na przyk£adzie wybranego
ZESZYTY Nr 63 NAUKOWE POLITECHNIKI Maszyny Robocze i Transport POZNAŃSKIEJ 2008 Teresa KUBIAK∗ DZIAŁANIA ZINTEGROWANE JAKO ELEMENT OGRANICZANIA NEGATYWNEGO WPŁYWU NA ŚRODOWISKO PROCESU RECYKLINGU SAMOCHODÓW W artykule przedstawiono zagrożenia dla środowiska naturalnego powodowane przez instalacje demontażu samochodów wycofanych z eksploatacji. Określono wymogi, jakie powinna spełniać instalacja demontażu samochodów wycofanych z eksploatacji, aby uzyskać pozwolenie zintegrowane. Słowa kluczowe: samochód wycofany z eksploatacji (SWE), recykling, emisje zanieczyszczeń, pozwolenie zintegrowane, najlepsze dostępne techniki (BAT) 1. WPROWADZENIE Działania zintegrowane, zgodne z dyrektywą Rady Europy [1], to nowoczesny instrument formalno-prawny zapewniający kompleksowe podejście do zapobiegania zanieczyszczeniom środowiska naturalnego i ich kontroli, przewidziany do stosowania przez wszystkie kraje Unii Europejskiej. Jego zasadniczym celem jest zapewnienie zapobiegania zanieczyszczeniom wprowadzanym do powietrza, wody i ziemi oraz ich kontrola, aby zagwarantować wysoki stopień ochrony środowiska jako całości. Eksploatacja każdego obiektu (instalacji) podlegającego tym wymaganiom powinna uzyskać odpowiednią autoryzację – pozwolenie zintegrowane, czyli jedną decyzję zezwalającą na wprowadzanie zanieczyszczeń pochodzących z instalacji do wszystkich komponentów środowiska naturalnego. Koncepcja ta została wprowadzona do polskiej praktyki prawnej ustawą Prawo ochrony środowiska (POŚ) [10] i jest wynikiem przyjęcia w polskim prawie dyrektywy IPPC [1] (IPPC – Zintegrowane zapobieganie i ograniczanie zanieczyszczeń, ang. Integrated Pollution Prevention and Control). Dzięki obowiązkowi uzyskania pozwolenia zintegrowanego będzie można w sposób trwały i bardziej ekonomiczny ograniczać oddziaływanie przemysłu na ∗ Fabryka Produkcji Specjalnej Sp. z o.o. Bolechowo. 72 Teresa Kubiak środowisko. Takie rozwiązanie zmusza bowiem np. inwestorów do zastosowania technologii, która spowoduje możliwie najmniejszą emisję szkodliwych czynników do powietrza, wody, ziemi itd. 2. PODSTAWOWE POJĘCIA I DEFINICJE ZWIĄZANE Z WPROWADZENIEM POZWOLEŃ ZINTEGROWANYCH Program ochrony środowiska [10] wprowadza nowe pojęcia i definicje. Ich znajomość jest niezbędna do zrozumienia jego treści oraz spełnienia nałożonych przezeń wymagań. Oto najważniejsze terminy wiążące się bezpośrednio z instytucją pozwoleń zintegrowanych. Instalacja – stacjonarne urządzenie techniczne, zespół stacjonarnych urządzeń technicznych powiązanych technologicznie, a także budowle nie będące urządzeniami technicznymi ani ich zespołami, których eksploatacja może spowodować emisje, Prowadzący instalację – podmiot uprawniony na podstawie określonego tytułu prawnego do władania instalacją w celu jej eksploatacji, zgodnie z wymaganiami ochrony środowiska naturalnego, na zasadach wskazanych w ustawie, Instalacja typu IPPC – instalacja mogąca znacząco wpływać na środowisko naturalne, tj. powodować znaczne zanieczyszczenie poszczególnych elementów przyrodniczych albo środowiska naturalnego jako całości [6], BAT (best available techniques – najlepsze dostępne techniki) – rozumie się przez to najbardziej efektywny i zaawansowany poziom rozwoju technologii i metod prowadzenia danej działalności, mających na celu eliminowanie emisji lub (jeżeli nie jest to możliwe) ograniczanie emisji i wpływu na środowisko naturalne jako całość. Najlepsza dostępna technika ma na celu nie tyle zaostrzanie wymagań ekologicznych w każdym aspekcie oddziaływania instalacji na środowisko, ile przede wszystkim zapewnienie kompleksowego podejścia do spraw ochrony środowiska. Najważniejsze pojęcia to: – technika – oznacza zarówno stosowaną technologię, jak i sposób, w jaki dana instalacja jest projektowana, wykonywana, eksploatowana oraz likwidowana, – dostępne techniki – oznacza techniki o takim stopniu rozwoju, który umożliwia ich praktyczne zastosowanie w danej dziedzinie przemysłu z uwzględnieniem warunków ekonomicznych i technicznych oraz rachunku kosztów inwestycyjnych i korzyści dla środowiska, o ile są one dostępne dla prowadzącego daną działalność, – najlepsza technika – oznacza najbardziej efektywną technikę w osiąganiu wysokiego ogólnego poziomu ochrony środowiska jako całości. Najlepsza dostępna technika powinna spełniać wymagania, których identyfikację umożliwiają następujące źródła: Działania zintegrowane jako element ograniczania… 73 – obowiązujące akty prawne [1, 10], – dokumenty referencyjne BAT (tzw. BREFs – BAT Reference Documents) opracowywane przez Europejskie Biuro IPPC w Sewilli [2, 3, 4], – dokumenty referencyjne narodowych agencji ochrony środowiska, Banku Światowego, OECD, stowarzyszeń branżowych i innych, – opracowania i publikacje naukowo-techniczne, – ekspertyzy. Emisje do środowiska – bezpośrednie lub pośrednie uwalnianie substancji, ciepła, generowanie drgań i hałasu do powietrza, środowiska wodnego lub gleby z punktowych lub rozproszonych źródeł w instalacji [10]. Dopuszczalne wartości emisji (tzw. standardy emisyjne) oznaczają stężenie i/lub masę substancji zanieczyszczających, które nie mogą być przekroczone w określonym czasie. Graniczne wielkości emisji (dodatkowe standardy emisyjne, ustalone dla instalacji IPPC) mogą być określane w przypadku: – wprowadzania gazów lub pyłów do powietrza, – wytwarzania odpadów, – emisji hałasu, – odprowadzania ścieków, – wytwarzania pól elektromagnetycznych. Pozwolenie zintegrowane – kompleksowe pozwolenie, którego posiadacz nie musi starać się o osobne pozwolenia na zanieczyszczanie środowiska – emisję gazów lub pyłów, hałasu, pól elektromagnetycznych, wytwarzanie odpadów, odzysk i/lub unieszkodliwianie odpadów, pobór wód i odprowadzanie ścieków. System pozwoleń zintegrowanych wprowadza obowiązek zapewnienia zgodności sposobu działania instalacji z wymaganiami określonymi w pozwoleniu zintegrowanym oraz obowiązek kontroli i monitorowania emisji oraz procesów technologicznych przez prowadzącego instalację. Głównym celem systemu jest zapobieganie powstawaniu zanieczyszczeń oraz osiągnięcie ochrony środowiska rozumianego jako całość – bez preferowania ochrony jednego komponentu środowiska kosztem zwiększenia zanieczyszczenia innego. 3. PROCES RECYKLINGU SAMOCHODÓW Recykling samochodów jest procesem przetwarzania wyeksploatowanych pojazdów polegającym na odzysku podzespołów, elementów wymiennych i materiałów. Natomiast dążeniem nadrzędnym jest ochrona środowiska naturalnego przed szkodliwymi substancjami zawartymi w samochodzie oraz porzucaniem ich w miejscach przypadkowych. Samochód staje się odpadem w przypadku spełnienia definicji odpadu zawartej w ustawie o odpadach [11], tzn. gdy jego posiadacz pozbywa się go, zamierza się go pozbyć lub do jego pozbycia jest zobowiązany. 74 Teresa Kubiak W rozumieniu rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie katalogu odpadów [5] wyeksploatowany samochód stanowi odpad niebezpieczny. Jest to odpad szczególny ze względu na skalę i powszechność jego występowania oraz ilość i różnorodność materiałów, z których jest zbudowany. Odpad, o którym mowa, jest uciążliwy dla środowiska, ze względu na zawarte w nim substancje niebezpieczne, ale równocześnie może stanowić źródło cennych surowców wtórnych. Prowadzący lub zamierzający uruchomić instalację demontażu samochodów wycofanych z eksploatacji wymienioną w rozporządzeniu Ministra Środowiska [6] zobowiązany jest do uzyskania pozwolenia zintegrowanego. W rozporządzeniu tym wymieniono instalacje przemysłu energetycznego, hutniczego, metalurgicznego, mineralnego, chemicznego, gospodarki odpadami i inne instalacje potencjalnie uciążliwe dla środowiska. Instalacja demontażu samochodów wycofanych z eksploatacji według [8] podlega obowiązkowi uzyskania pozwolenia zintegrowanego, jeżeli kwalifikuje się jako instalacja do odzysku lub unieszkodliwiania, z wyjątkiem składowania odpadów niebezpiecznych, o zdolności przetwarzania ponad 10 Mg/dobę. Przedmiotem dalszych rozważań jest zatem stacja demontażu pojazdów o zdolności przetwarzania ponad 10 SWE na dobę. 4. STACJA DEMONTAŻU SAMOCHODÓW ODPOWIADAJĄCA WARUNKOM INSTALACJI IPPC 4.1. Uwagi wstępne Stacja demontażu pojazdów wycofanych z eksploatacji jest głównym ogniwem w procesie recyklingu zużytych samochodów. Prowadzący stację demontażu, musi wypełniać obowiązki nałożone ustawą Prawo o ruchu drogowym [13], Ustawą o odpadach [11] i ustawą Prawo ochrony środowiska [10]. W związku z tym stacja powinna zapewnić sprawne przyjmowanie wszystkich samochodów wycofanych z eksploatacji w celu ich złomowania zgodnego z wymaganiami ochrony środowiska i wystawiać świadectwo złomowania ich właścicielom. Ponadto, stacje przyjmujące samochody do recyklingu powinny posiadać zezwolenie na prowadzenie tej działalności, wydane przez wojewodę na podstawie istniejących przepisów prawnych oraz innych zezwoleń i dokumentów określonych przepisami. Uprawnione przez wojewodę stacje przyjmujące samochody do recyklingu zobowiązane są również do prowadzenia ewidencji przyjmowanych samochodów, wytworzonych z samochodów odpadów i ewidencji przekazania odpadów uprawnionym odbiorcom, zgodnie z obowiązującymi przepisami. Działania zintegrowane jako element ograniczania… 75 4.2. Charakterystyka techniczna instalacji IPPC i stosowane technologie Najważniejszym etapem procesu recyklingu jest demontaż pojazdu z zachowaniem zasad ochrony środowiska. Prowadzący instalację demontażu samochodów zajmuje się zbieraniem i transportem, odzyskiem produktowym i materiałowym oraz przekazywaniem do dalszego przerobu wytwarzanych odpadów [12]. Technologia demontażu zużytych samochodów powinna być zaprojektowana w sposób zapewniający opłacalność przedsięwzięcia. W tym celu należy określić przepustowość stacji demontażu, wyposażenie w narzędzia i urządzenia, zakres demontażu (głębokość), a także uzyskać porozumienie z odbiorcami odpadów (surowców wtórnych) dotyczące wymagań i sposobów odbioru materiałów. Na opłacalność przedsięwzięcia mają wpływ również takie czynniki, jak: pozyskanie samochodów do demontażu i jego koszt, zapewnienie ciągłości dostaw, koszt demontażu: robocizna, energia, środki trwale, opłaty za korzystanie ze środowiska i opłaty za unieszkodliwianie odpadów, głębokość demontażu, przychód ze sprzedaży części wymiennych i materiałów do dalszego przetwórstwa oraz koszty transportu złomu metalowego i niemetalowego. Proces technologiczny demontażu pojazdów składa się z kilku etapów (rys. 1). PRZYJĘCIE SWE OSUSZENIE SWE, USUNIĘCIE SUBSTANCJI NIEBEZPIECZNYCH RECYKLIG PRODUKTOWY (CZĘŚCI) STRZĘPIARKA Demontaż FRAKCJA LEKKA REGENERACJA SPRZEDAŻ RECYKLING MATERIAŁOWY (SUROWCE WTÓRNE) ZAKŁAD RECYKLINGU MATERIAŁÓW RECYKLING MATERIAŁOWY ZŁOM METALI ODZYSK ENERGII SKŁADOWISKO HUTA Rys. 1. Ogólny schemat procesu recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji. Opracowanie własne na podstawie [12] W celu uniknięcia zagrożeń dla środowiska opisanych w p. 4.3 każdy etap procesu demontażu powinien być prowadzony zgodnie z wymogami BAT, czyli z wykorzystaniem wszystkich stosownych środków zapobiegających zanieczyszcze- 76 Teresa Kubiak niom. Technologia demontażu samochodów powinna uwzględniać również logistykę całego procesu recyklingu, której celem jest minimalizacja czasu i kosztów zbiórki odpadów, magazynowania i transportu materiałów oraz ich sprzedaży. 4.3. Zagrożenia dla środowiska Stacja demontażu pojazdów i strzępienia złomu ze względu na swą zdolność przetwarzania kwalifikowana jest jako instalacja IPPC. A zatem już to stanowi o potencjalnie znaczącym wpływie na środowisko naturalne. Możliwość wystąpienia zdarzeń niepożądanych, tj. takich, które mogą prowadzić do powstawania szkód, należy rozpatrywać w następujących kategoriach: – fizyczne zmiany w miejscu lokalizacji, – zużycie wody, energii, wyczerpywanie zasobów naturalnych, – stosowanie surowców, wytwarzanie produktów, – zanieczyszczenia odpadami, – zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego (emisje niezorganizowane), – podwyższenia poziomu hałasu, – promieniowanie elektromagnetyczne, – zanieczyszczenia wód i gruntów, – inne potencjalne zagrożenia. Głównym aspektem środowiskowym związanym z prowadzeniem stacji demontażu samochodów wycofanych z eksploatacji jest wytwarzanie odpadów i gospodarowanie nimi. Na stacji demontażu wytwarzane są odpady pochodzące z dostarczonych do recyklingu samochodów, w stosunku do których obowiązują następujące zasady: – zapobieganie powstawaniu odpadów, – wykorzystanie odpadów, których powstania nie dało się uniknąć, – właściwe unieszkodliwianie odpadów. Niewłaściwe gospodarowanie tymi odpadami może powodować różne zagrożenia ekologiczne: – Pozyskane części i zespoły, nadające się do ponownego użycia jako części wymienne bezpośrednio lub po regeneracji, nie są odpadami. Zadaniem stacji jest wymontowanie ich, sprawdzenie ich stanu technicznego i przygotowanie do sprzedaży. Te same elementy nieprzekazane do ponownego użycia są przyczyną niepotrzebnych strat materiałów i energii. Wyrzucone na składowisko nie dość, że nie są ponownie wykorzystane, to jeszcze mogą stanowić zagrożenie dla środowiska naturalnego. Postępowanie takie jest sprzeczne z zasadą zapobiegania powstawaniu odpadów. – W procesie demontażu samochodów powstaje wiele rodzajów elementów i materiałów – odpadów (w tym niebezpiecznych), które mogą być przetworzone w ramach specjalistycznego recyklingu materiałowego, bądź może być wykorzystana zawarta w nich energia. Jeżeli jednak odpady te nie zostaną odpowiednio pozyskane i selektywnie składowane, nie będą się nadawać do recyklingu materiałowego i Działania zintegrowane jako element ograniczania… 77 energetycznego. Takie postępowanie przeczy zasadzie maksymalnego wykorzystania odpadów i stanowi zagrożenie dla środowiska. – Odpady, których powstania nie dało się uniknąć oraz których nie udało się wykorzystać, powinny być odpowiednio składowane na stacji demontażu i bezpiecznie przewożone na składowiska. Pozostawienie tych odpadów na terenie stacji bądź wyrzucenie w miejscach do tego nieprzystosowanych stanowi zagrożenie ekologiczne. Zasada właściwego unieszkodliwiania nie zostanie zatem zachowana. Ponadto, nieprzestrzeganie przez stacje demontażu pojazdów wymienionych wyżej zasad gospodarki odpadami uniemożliwi osiągnięcie wymaganych procentowych wartości odzysku i recyklingu [12] (do roku 2015 ponowne użycie i odzysk części i materiałów z SWE ma wynosić 95%, w tym ponowne użycie i recykling minimum 85%) oraz spowoduje poważne zagrożenia dla środowiska. Dla zobrazowania rozmiaru tych zagrożeń można wskazać, że obniżenie tylko o 1% wartości odzysku i unieszkodliwiania części i materiałów zawartych w 500 tys. SWE rocznie będzie równoznaczne z zanieczyszczeniem środowiska przez 5 tys. porzuconych wraków samochodów, a tym samym utratą 5 tys. Mg części i materiałów, które można ponownie wykorzystać. Oprócz zagrożeń wynikających z niewłaściwej gospodarki odpadami na terenie stacji demontażu mogą wystąpić inne poważne zagrożenia ekologiczne, będące skutkiem nieprzestrzegania wymagań ochrony środowiska podczas procesu technologicznego przyjmowania i demontażu, a także składowania wytworzonych odpadów. Na terenie stacji demontażu może zatem wystąpić: – skażenie wód i gruntów wyciekającymi płynami (głównie przepracowanymi olejami, płynami hamulcowymi, chłodzącymi, myjącymi, elektrolitem z akumulatorów, paliwami płynnymi); – skażenie wód i gruntów metalami ciężkimi i innymi substancjami stałymi (zwłaszcza takimi, jak ołów, rtęć, kadm, azbest, a także pochodzącymi z katalizatorów spalin, wyłączników, akumulatorów); – zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego substancjami gazowymi (czynniki chłodnicze z instalacji klimatyzacyjnej – freony, gazy z instalacji napędowej, opary olejów, paliw płynnych, płynów chłodzących, elektrolitu); niektóre z tych substancji są łatwopalne lub mają właściwości wybuchowe; zanieczyszczenie powietrza może wystąpić również na skutek prowadzenia na terenie stacji niedozwolonego spalania odpadów (wypalanie przewodów elektrycznych dla odzysku miedzi, spalanie odpadów komunalnych i in.); – niszczenie krajobrazu poprzez zaśmiecanie terenu stacji stosami odpadów motoryzacyjnych i opon, stosami samochodowych wraków i karoserii, a także ogólny nieporządek; – przekroczenie dopuszczalnego poziomu hałasu (ruch pojazdów, załadunek i wyładunek materiałów, praca narzędzi mechanicznych i pneumatycznych – prasowanie, cięcie, strzępienie); – zagrożenia pożarowe związane z niewłaściwym używaniem palników do cięcia karoserii, niewłaściwym obchodzeniem się z substancjami łatwopalnymi. 78 Teresa Kubiak Niekorzystne lub potencjalnie niekorzystne oddziaływanie środowiskowe instalacji demontażu pojazdów wycofanych z eksploatacji przedstawiono w tabeli 1. Tabela 1 Potencjalne zagrożenia dla środowiska naturalnego powodowane przez instalację demontażu SWE (opracowanie własne) Lp. Potencjalne zagrożenia Sposób oddziaływania (źródło zagrożenia) 1 2 3 1. Działania powodujące fizyczne zmiany w miejscu lokalizacji (krajobraz, rzeźba terenu, użytkowanie gruntów itp.): 1.1 Stała lub okresowa zmiana użytkowania fizyczne zmiany pokrycia powierzchni gruntów, pokrycia powierzchni terenu, terenu związane są z powstawaniem rzeźby hałd złomowanych karoserii, opon, zbiorników, beczek itp. 1.2 Infrastruktura transportowa (place manewrowe, samochody) na terenie stacji występuje wzmożony ruch samochodów, pojazdów specjalistycznych (dźwigi, prasy spłaszczające i in.), transport materiałów, załadunek i wyładunek strzępiarki, taśmociągi 2. Wykorzystanie zasobów naturalnych (woda, energia), szczególnie nieodnawialnych lub będących na wyczerpaniu 2.1 Woda woda technologiczna stosowana jest w układzie odpylania strzępiarki, do mycia samochodów, zespołów, posadzek 2.2 Energia elektryczna energia elektryczna zużywana jest do pracy urządzeń i oświetlenia 2.3 Inne zasoby (surowce energetyczne) stosowane jako materiały pomocnicze (gazy – opałowy i techniczne, paliwa płynne i in.) 3. Wykorzystanie, przechowywanie, transportowanie lub wytwarzanie produktów (surowców lub materiałów), które stwarzają ryzyko szkodliwego oddziaływania na środowisko i zdrowie 3.1 Eksploatacja instalacji związana jest z wykorzystaniem surowców lub materiałów, które są szkodliwe dla zdrowia ludzkiego lub środowiska wykorzystywane surowce to zebrane zużyte samochody wycofane z eksploatacji (stanowiące odpady niebezpieczne) oraz złom przeznaczony do strzępienia Działania zintegrowane jako element ograniczania… Tabela 1 cd. 1 3.1 3.2 3.3 4.1 4.2 79 2 3 Eksploatacja instalacji związana jest z wykorzystaniem surowców lub materiałów, które są szkodliwe dla zdrowia ludzkiego lub środowiska Stosowane technologie i procesy produkcyjne stanowią potencjalne zagrożenie dla zdrowia i środowiska wykorzystywane surowce to zebrane zużyte samochody wycofane z eksploatacji (stanowiące odpady niebezpieczne) oraz złom przeznaczony do strzępienia prace związane z demontażem pojazdów wycofanych z eksploatacji, segregacją powstałych odpadów, odzyskiem produktowym i materiałowym oraz strzępienie złomu mające na celu wytwarzanie produktów i materiałów (w tym niebezpiecznych) stosowane materiały pomocnicze (gazy techniczne, paliwa płynne i in.) Inne czynniki 4. Wytwarzanie odpadów Odpady komunalne i eksploatacyjne Odpady niebezpieczne powstające w procesie produkcyjnym powstawanie odpadów związane jest z funkcjonowaniem instalacji odpady niebezpieczne powstające w wyniku demontażu pojazdów: płyny eksploatacyjne, akumulatory itp. 4.3 Odpady inne niż niebezpieczne powsta- odpady inne niż niebezpieczne powstające w procesie produkcyjnym jące w wyniku demontażu i procesu strzępienia: złom stalowy i kolorowy, tworzywa sztuczne, szkło, frakcje lekkie itp. 4.4 Osady ściekowe powstałe w procesie zanieczyszczony piasek z osadników po oczyszczania separacji substancji ropopochodnych ze ścieków technologicznych 4.5 Zanieczyszczone grunty (gleba) lub zanieczyszczenie gleby może powstać inne materiały w wyniku niekontrolowanego wycieku lub wysypania substancji 4.6 Inne odpady zanieczyszczone czyściwo, sorbenty (piasek, trociny) itp. 5. Emisja zanieczyszczeń do powietrza atmosferycznego 5.1 Emisje z procesów spalania paliw ze emisje gazów i pyłów pochodzące z źródeł stacjonarnych systemów grzewczych 5.2 Emisje powstałe w procesach produkemisje: pyłu zawieszonego pochodzące z cyjnych linii strzępienia złomu, gazowe (np. freon z instalacji klimatyzacyjnych, gazy z instalacji napędowych), cięcie termiczne 5.3 Emisje z prowadzenia procesów skłaemisje powstające podczas ruchu pojazdowania i transportu dów 5.4 Emisje ze spalania odpadów na wolnym emisje niezorganizowane powstające powietrzu (np. wycięte rośliny) podczas prac porządkowych 80 Teresa Kubiak Tabela 1 cd. 1 2 3 5.5 Emisje z wypalania miedzi z przewodów elektrycznych wypalanie wiązek przewodów elektrycznych w celu odzysku miedzi (działanie niedopuszczalne) 5.6 Emisje ze spalania zużytych opon emisje powstające podczas niekontrolowanego zapalenia się opon 6. Podwyższenie poziomu hałasu w środowisku 6.1 Podczas ruchu pojazdów i operacji uciążliwość spowodowana hałasem przeładunkowych występuje podczas: ruchu pojazdów dowożących wraki, załadunku i wyładunku materiałów i ich wywozu (do dalszego przerobu) 6.2 Z procesów produkcyjnych 6.3 Z innych źródeł emisję hałasu powodują pracujące urządzenia: młyn strzępiący, taśmociąg, paczkarka, urządzenia pneumatyczne, mechaniczne, elektronarzędzia hałas powstały podczas zdarzeń nieprzewidzianych (np. wybuch poduszki powietrznej, zbiornika z paliwem) 7. Emisje promieniowania pól elektromagnetycznych w otoczeniu 7.1 Z jakich źródeł instalacja nie powoduje emisji pól elektromagnetycznych 8. Zanieczyszczenie gruntów lub wody przez substancje szkodliwe dostające się na powierzchnię gruntu, do kanalizacji ściekowej, wód powierzchniowych, podziemnych 8.1 Z procesów przewozu, demontażu, emisje zanieczyszczeń powstające: na składowania, wykorzystywania materia- skutek ruchu pojazdów, niekontrolowałów niebezpiecznych (wraków samonego uwolnienia (wycieku) materiałów chodowych, zbiorników zawierających niebezpiecznych, z mycia pojazdów, substancje niebezpieczne) posadzek, placów manewrowych, z zanieczyszczonych wód deszczowych i roztopowych 8.2 Przez zrzut ścieków do wód lub na emisje zanieczyszczeń z niekontrolowapowierzchnię gruntu nych wycieków ścieków technologicznych (oczyszczonych lub nieoczyszczonych) 8.3 Przez depozycję zanieczyszczeń emito- możliwa depozycja zanieczyszczeń wanych do powietrza atmosferycznego emitowanych do powietrza atmosfena powierzchnię gruntów lub wód porycznego, na powierzchnię gruntów lub wierzchniowych wód powierzchniowych podczas obfitych opadów atmosferycznych Działania zintegrowane jako element ograniczania… Tabela 1 cd. 1 2 81 3 9. Inne potencjalne zagrożenia, w następstwie których może być zagrożone środowisko naturalne i zdrowie ludzkie 9.1 Z niekontrolowanego uwolnienia sub- zdarzenia niepożądane, które mogą stancji niebezpiecznych lub toksycz- potencjalnie wystąpić, to m.in.: rozsznych, eksplozji, pożarów czelnienie instalacji i wyciek olejów, paliw, płynów eksploatacyjnych, kwasu, wybuch gazu, ładunku z poduszek powietrznych, zapalenie się substancji łatwopalnych, opon 9.2 Ze zdarzeń nieprzewidywalnych możliwość wystąpienia przerwy w dostawie prądu, wody (awaria sieci, zdarzenia losowe), uszkodzenie maszyn/urządzeń, pożar 9.3 Z innych źródeł możliwość powstania szkód na skutek złych warunków atmosferycznych (wyładowania, obfite opady, silne wiatry) Wartości dopuszczalnych dla zanieczyszczeń powietrza, wód i ziemi, emisji hałasu określane są przez Ministra Ochrony Środowiska w rozporządzeniach. Emisje gazów i pyłów do powietrza (pkt 5 tab. 1) są emisjami niezorganizowanymi (nie są ujęte w system wentylacyjny – emitory). Ścieki (pkt 8 tab. 1) wprowadzane do wód i do ziemi poddajeje się analizie chemicznej określającej stężenia poszczególnych składników. Podobnie, za pomocą miernika poziomu dźwięku można określić natężenie hałasu (pkt 6 tab. 1). Analizy i pomiary należy wykonywać z częstotliwością określoną przez organ wydający pozwolenie zintegrowane. 5. SPEŁNIANIE WYMOGÓW BAT WARUNKIEM UZYSKANIA POZWOLENIA ZINTEGROWANEGO DLA INSTALACJI DEMONTAŻU POJAZDÓW WYCOFANYCH Z EKSPLOATACJI Wprowadzenie pozwoleń zintegrowanych jest najbardziej spektakularnym wyrazem realizacji zasady kompleksowej ochrony środowiska naturalnego, wyrażonej w ustawie Prawo ochrony środowiska. Celem ich wprowadzenia do praktyki administracyjnej jest skierowanie uwagi przedsiębiorców i organów administracji na problem oddziaływania instalacji na środowisko jako całość, tj. na wszystkie jego elementy, ściśle ze sobą powiązane i wzajemnie się warunkujące. Fakt ten, w połączeniu z nowatorskim charakterem instytucji pozwoleń zintegrowanych oraz podwyższonymi wymaganiami stawianymi instalacjom objętym wymogiem uzyskania takiego pozwolenia sprawia, że przepisy w tym zakresie uważane są za jedne z najważniejszych w ustawie POŚ [10]. Przedsiębiorcy zobowiązani są stosować to 82 Teresa Kubiak całościowe podejście do eksploatacji instalacji w trakcie ubiegania się o pozwolenie zintegrowane i przy późniejszym spełnianiu realizacji jego warunków. Istotą nowego podejścia do ochrony środowiska naturalnego, mającego na celu eliminację zagrożeń, jest m.in.: – wprowadzenie obowiązku uzyskania pozwoleń zintegrowanych, obejmujących wszystkie komponenty środowiska naturalnego i jednocześnie obowiązku stosowania najlepszych dostępnych technik (tzw. BAT), – wprowadzenie obowiązku eksploatacji instalacji w sposób najmniej uciążliwy dla środowiska jako całości i zgodny z warunkami uzyskanymi w pozwoleniu, – wprowadzenie obowiązku monitorowania i kontrolowania emisji i procesów technologicznych przez prowadzącego instalację, – analizowanie przez organ udzielający pozwolenia prawidłowości korzystania z pozwolenia, a także jego aktualności w stosunku do zmieniających się w czasie wymagań w zakresie stosowania BAT i dopuszczalnych poziomów emisji, – publiczny dostęp do wniosków o wydawanie pozwolenia zintegrowanego i decyzji administracyjnych oraz udział społeczeństwa w procedurze udzielania tych pozwoleń. Pozwolenie zintegrowane wydaje się na podstawie wniosku, z którego musi wynikać, że eksploatacja instalacji: – prowadzona jest zgodnie z wymogami najlepszej dostępnej techniki BAT, – nie powoduje przekroczeń standardów jakości środowiska, – zapewnia wysoką ochronę środowiska jako całości, Wniosek musi zawierać szczegółowy opis: – wszystkich źródeł i rodzajów emisji do powietrza, – wszystkich źródeł i poziomów emitowanego hałasu, – wytwarzanych odpadów oraz sposobu ich unieszkodliwiania, – wytwarzanych ścieków oraz warunków poboru wody, – skutków oddziaływania emisji na poszczególne komponenty środowiska oraz na środowisko jako całość. – proponowanych sposobów zapobiegania oddziaływaniu lub minimalizowania oddziaływania na środowisko w sferze eksploatacyjnej, technicznej, technologicznej, gospodarki materiałowo-surowcowej, gospodarki energetycznej, zarządzania itp. Wymogi co do najlepszej dostępnej techniki (BAT) dla instalacji demontażu samochodów, stanowiące podstawę określania granicznych wielkości emisyjnych, sformułowane zostały przez Europejskie Biuro ds. Kontroli Zanieczyszczeń Przemysłowych (European Integrated Pollution Prevention and Control Bureau – EIPPCB) z siedzibą w Sewilli, w dokumentach referencyjnych (BREF) [2, 3, 4, 7, 8]. Należy podkreślić, że dokumenty te, mimo że zawierają istotne wytyczne i informacje, nie są wiążące przy określeniu, jaka jest najlepsza dostępna technika dla konkretnej instalacji. Mogą tu występować różnice zarówno na plus, jak i na minus, tj. w zależności od branych pod uwagę przez organ warunków lokalnych dla danej instalacji wymogi co do BAT mogą być bardziej lub mniej surowe od Działania zintegrowane jako element ograniczania… 83 opisanych w BREF-ie. Inaczej mówiąc, jeśli obiektywna ocena organu wykaże, że prowadzący instalację może osiągnąć wyższy niż określony w BREF poziom BAT, to musi to znaleźć odzwierciedlenie w pozwoleniu zintegrowanym (przez sformułowanie ostrzejszych wymagań), i odwrotnie: obiektywnie ocenione warunki lokalne (techniczne właściwości i położenie geograficzne instalacji, lokalne warunki środowiska oraz kryterium ekonomiczne) mogą spowodować wyznaczenie BAT na niższym poziomie. Uwzględnienie warunków lokalnych wymagane jest postanowieniem dyrektywy [1]. Przy określaniu najlepszych dostępnych technik, zgodnie z zapisem wyżej wymienionych dokumentach uwzględnia się w szczególności: – wykorzystanie technologii małoodpadowych, – stosowanie substancji mniej niebezpiecznych, – zapewnienie racjonalnego zużycia energii, wody, surowców, materiałów i paliw, – zwiększanie odzysku i recyklingu substancji wykorzystywanych w procesie oraz wytwarzanych odpadów, – ograniczanie do minimum całkowitego wpływu emisji na środowisko naturalne oraz związanych z tym zagrożeń lub zapobieganie im, – zapobieganie awariom oraz minimalizowanie ich skutków dla środowiska naturalnego. Jako pomoc we wdrażaniu BAT mogą także służyć: – porównywalne procesy, urządzenia lub metody działania, które zostały wypróbowane i z powodzeniem są stosowane na skalę przemysłową, – postęp technologiczny i rozwój wiedzy. Ponadto, należy mieć na uwadze, że BAT jest koncepcją dynamiczna, zmienia się w czasie. Oznacza to, że dostosowywanie się do wymogów BAT ma charakter ciągły. Zawsze przecież możliwe jest znalezienie jeszcze lepszych, bardziej efektywnych metod ochrony środowiska, przede wszystkim przez stosowanie zasady prewencji, czyli zapobiegania powstawaniu zanieczyszczeń u źródła zamiast inwestowania wyłącznie w często bardzo kosztowne urządzenia ograniczające emisje na wyjściu z instalacji. 6. ZASTOSOWANIE NAJLEPSZYCH DOSTĘPNYCH TECHNIK (BAT) Spełnianie wymogów BAT przez instalację demontażu samochodów, rozumiane jako ograniczanie potencjalnych zagrożeń środowiska naturalnego, powinno być wynikiem stosowania odpowiednich rozwiązań technicznych i technologicznych, zapewniających prowadzenie efektywnego ekologicznie i ekonomicznie procesu recyklingu. Do najważniejszych rozwiązań należą: – wykonanie zabezpieczeń przed negatywnym oddziaływaniem odpadów na środowisko, – wyposażenie stacji w specjalistyczne urządzenia i narzędzia, 84 Teresa Kubiak – wykonanie linii technologicznej demontażu zapewniającej maksymalny odzysk odpadów i podzespołów oraz minimalizację odpadów kierowanych na składowiska, – przygotowanie wytworzonych odpadów jako surowców wtórnych i organizacja rynku odbiorców. Stacja demontażu pojazdów wycofanych z eksploatacji stanowi pewnego rodzaju przedsiębiorstwo-instalację, w której skład wchodzą następujące operacje technologiczne: – dostawa i wyładunek zużytych pojazdów samochodowych, – magazynowanie przejściowe pojazdów, – usuwanie substancji niebezpiecznych zawartych w samochodzie, – demontaż i segregacyjny odzysk materiałów, – oczyszczenie i przygotowanie materiałów do transportu, – przejściowe magazynowanie materiałów przeznaczonych do wykorzystania lub unieszkodliwiania, – magazynowanie i sprzedaż części wymiennych. Obowiązkowo stacja demontażu musi być wyposażona w specjalistyczne urządzenia do usuwania płynów eksploatacyjnych, które to urządzenia chronią powierzchnię ziemi przed zanieczyszczeniem wyciekającymi płynami, zapobiegają groźbie pożaru i umożliwiają selekcjonowanie i bezpieczne gromadzenie usuniętych z samochodu paliw, olejów i innych rodzajów płynów eksploatacyjnych. Konieczne są również narzędzia i urządzenia do wykonywania sprawnego i bezpiecznego demontażu samochodu: obrotnica, podnośnik samochodowy, wózki widłowe, przecinaki do blachy, nożyce, szarpaki, urządzenia do zginania, do demontażu szyb, zderzaków itp. Końcowym etapem procesu demontażu jest prasowanie karoserii w prasach hydraulicznych. Aby instalacja demontażu samochodów spełniała wymogi BAT, poszczególne operacje technologiczne muszą obejmować określone czynności czynności: Operacja przyjmowania SWE wymaga: – zapewnienia sprawnego przyjmowania wszystkich dostarczonych SWE w celu ich demontażu zgodnego z wymaganiami ochrony środowiska, – posiadania pozwolenia na prowadzenie tej działalności oraz innych pozwoleń określonych przepisami prawa, – prowadzenia ewidencji przyjmowanych SWE i wytworzonych odpadów, zgodnie z obowiązującymi przepisami, – posiadania urządzeń do pomiaru masy SWE i odpadów. W celu przejściowego magazynowania pojazdów przed demontażem należy: – zapewnić utwardzenie i uszczelnienie powierzchni w celu zabezpieczenia przed przedostaniem się płynów eksploatacyjnych z SWE do gruntu i tak ją ukształtować, aby ewentualne wycieki tych płynów, woda zmieszana ze środkami myjącymi lub woda deszczowa były kierowane do separatorów redukujących do wartości dopuszczalnych przepisami zawartość substancji niebezpiecznych dla środowiska w ściekach spuszczanych do kanalizacji, Działania zintegrowane jako element ograniczania… 85 – pozostawiać samochody w pozycji zapobiegającej wyciekom płynów (nie na dachu, nie na boku), – wyeliminować zagrożenie bezpieczeństwa ludzi, zapobiegać przemieszczeniu się stosu SWE i unikać utrudnień transportowych na terenie stacji, – unikać oszpecenia krajobrazu. Usuwanie substancji niebezpiecznych wiąże się ze spełnieniem następujących wymagań: – paliwa ciekłe, zbiorniki ciśnieniowe, poduszki powietrzne, napinacze pasów należy przechowywać poza halą demontażu, pod zadaszeniem, przy czym stanowiska muszą być wyposażone w sprzęt gaśniczy; paliw nie wylewać otwartym strumieniem, lecz przez przebijanie dna zbiornika paliwa za pomocą specjalnych urządzeń (przebity otwór szczelnie zakorkować); pojemniki na paliwo wyposażyć w sygnalizację ich napełnienia lub automatyczne zabezpieczenie przed przepełnieniem; – inne płyny eksploatacyjne (oleje, płyny chłodzące, hamulcowe i do spryskiwaczy) usuwać w hali demontażu w temperaturze > 10oC z użyciem specjalistycznego sprzętu (pneumatyczne pompy ssące, wiertarki pneumatyczne z ssawkami), zapewniającego: ochronę podłoża przed wyciekaniem płynów podczas usuwania z SWE (np. użycie misek ociekowych), możliwie całkowite osuszenie zbiorników za pomocą wspomagania podciśnieniowego, gromadzenie usuniętych płynów w oddzielnych pojemnikach zabezpieczonych przed przepełnieniem, pochłanianie par usuwanych płynów; – szczelnie zamykać otwory spustowe zbiorników oraz zaślepiać przewody, którymi były usuwane płyny, w celu zabezpieczenia podłoża przed ściekającymi resztkami płynów. Demontaż i segregacyjny odzysk materiałów, oczyszczenie i przygotowanie do transportu wymaga: – prowadzenia demontażu z jednoczesną segregacją pozyskanych części i materiałów w celu uniknięcia ich pomieszania uniemożliwiającego prawidłowy recykling specjalistyczny, – przekazania SWE do młyna strzępiącego (po bezwzględnym usunięciu materiałów stwarzających zagrożenie pożarowe i wybuchowe oraz osuszeniu z płynów eksploatacyjnych), – uzgodnienia stopienia demontażu z prowadzącym instalację strzępienia lub – przekazania karoserii bezpośrednio do huty dla odzysku stali lub żeliwa po uprzednim dokładnym demontażu (zawartość zanieczyszczeń w przekazywanym złomie nie powinna przekraczać dopuszczalnych wartości – ok. 2%), spłaszczeniu przez specjalne prasy hydrauliczne do grubości ok. 400 mm (prasa powinna być zainstalowana pod zadaszeniem na utwardzonej, szczelnej powierzchni z systemem odprowadzania spływających podczas spłaszczania płynów eksploatacyjnych). Magazynowanie i sprzedaż części wymiennych wymaga: – oznakowania części wymiennych z podaniem typu samochodu i źródła, 86 Teresa Kubiak – układania na regałach części według klas, aby umożliwić ich porównanie, – niemieszania przyporządkowanych określonym klasom części i materiałów, – magazynowania zespołów (np. silnika, amortyzatorów, przekładni ) zawierających olej oddzielnie w szczelnych pojemnikach, – zapewnienia systematycznej wysyłki karoserii do strzępienia, aby nie blokować miejsc magazynowych. 7. SPOSOBY OGRANICZANIA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO LUB ZAPOGIEGANIA IM WYNIKAJĄCE Z DOKUMENTÓW REFERENCYJNYCH W tabeli 2 zestawiono wymogi najlepszych dostępnych technik (BAT) dla instalacji demontażu samochodów będące warunkiem uzyskania pozwolenia zintegrowanego. Tabela 2 Zbiorcze zestawienie spełniania wymogów BAT dla stacji demontażu SWE: Wymogi BAT określone w dokumentach referencyjnych Spełnianie wymogów BAT przez instalację Ochrona wód i gruntu Zabezpieczenie przed przedostaniem się zanieczyszczeń do wód i gruntu [3, 4, 7, 8] Organizowanie miejsc magazynowania odpadów w zależności od ich rodzaju. Segregacja odpadów z demontażu pojazdów już na etapie ich demontażu. Zastosowanie w stacji demontażu sorbentów w celu uniknięcia ewentualnego przedostania się substancji ropopochodnych do kanalizacji. Pierwszy etap demontażu to odsysanie wszystkich płynów. Demontaż pojazdów w budynku wyposażonym w kanał i szczelną posadzkę. Wszystkie wymagające tego odpady przechowywane w pojemnikach w sposób adekwatny do rodzaju odpadu i uniemożliwiających jego przedostanie się do środowiska (szczelne kontenery, zadaszenie). Zastosowanie dwupłaszczowych zbiorników paliwa z kontrolą przestrzeni międzypłaszczowej. Sektor przyjmowania pojazdów zlokalizowany na niezadaszonej, utwardzonej, szczelnej powierzchni, której podłoże jest tak ukształtowane, aby wody opadowe nie spłukiwały z nich zanieczyszczeń do gruntu, wód Działania zintegrowane jako element ograniczania… 87 Tabela 2 cd. gruntowych lub kanalizacji, lecz były kierowane rynienkami odpływowymi do separatora substancji ropopochnych i dalej do zbiornika bezodpływowego lub kanalizacji. Sektor usuwania z pojazdów elementów i substancji niebezpiecznych (w tym płynów) zlokalizowany w obiekcie budowlanym mającym utwardzone, szczelne podłoże, wyposażony w system odprowadzania odcieków kierowanych do separatora substancji ropopochodnych, zadaszenie oraz ściany boczne. Sektor magazynowania wymontowanych z pojazdów przedmiotów wyposażenia i części nadających się do ponownego użycia zlokalizowany na utwardzonej, szczelnej powierzchni. Sposób magazynowania chroniący przed uszkodzeniem oraz uniemożliwiający wycieki płynów eksploatacyjnych. Ochrona powietrza atmosferycznego Na terenie stacji nie usuwa się do atmosfery freonu i innych środków chłodniczych z instalacji klimatyzacyjnych, gazu z instalacji napędowych, nie detonuje poduszek Ograniczanie wielkości emipowietrznych. Stosuje się specjalistyczny sprzęt wyposasji zanieczyszczeń do powieżony w pochłaniacze par płynów eksploatacyjnych (paliw, trza [3] płynów hamulcowych, chłodzących, do spryskiwaczy) Wyposażenie strzępiarki w usuwanych z SWE. Zainstalowane są systemy odpylania urządzenia odpylające [8] na linii strzępienia złomu – proces niskociśnieniowego odpylania, filtry tkaninowe rękawowe. Nie wypala się jakichkolwiek elementów SWE (wiązek przewodów elekOgraniczanie czasu pracy trycznych dla odzysku miedzi, spalania opon itp.). W urządzeń emitujących hałas instalacji grzewczej stosowane są kotły na olej opałowy lub gaz wysokometanowy GZ50 (stosowanie paliwa o niskiej zawartości siarki). Ochrona przed hałasem Dokonywanie okresowych przeglądów technicznych maszyn i urządzeń Stosowanie obudów, osłon urządzeń o dużej uciążliwości akustycznej Pomiary emisji wymagane prawem lub zobowiązaniami właściciela instalacji IPPC [2, 3] Zakład pracuje tylko w porze dziennej, maksymalnie na dwie zmiany, w godzinach od 6.00 do 22.00. Stosuje się specjalistyczne, nowoczesne narzędzia pneumatyczne i mechaniczne do cięcia i demontażu SWE. Aby ograniczyć uciążliwość hałasu powodowanego przez prasę spłaszczającą oraz załadunku, wyładunku i transportu odpadów z SWE, czynności tych nie wykonuje się we wczesnych godzinach rannych i wieczornych. Przeprowadzane są okresowe przeglądy instalacji, zgodnie z planem przeglądów, pomiary emisji hałasu na terenie obiektu oraz na stanowiskach pracy. Stosuje się osłony i ekrany akustyczne, obudowy akustyczne urządzeń, izolacje akustyczne ścian zewnętrznych i zieleń ochronną. 88 Teresa Kubiak Tabela 2 cd. Ograniczanie uciążliwości gospodarki odpadami Posiadanie systemu gwarantuProwadzona jest selekcja przyjmowanych odpadów w celu jącego śledzenie procesu określenia odpowiedniego sposobu postępowania. Wyseprzerobu odpadu oraz jego lekcjonowane zostają substancje niebezpieczne, wybuchorejestracja i dokumentowanie we i wymagające indywidualnego traktowania. Określone Monitoring ilości odpadów są procedury przyjmowania i kwalifikacji przyjmowanych przyjmowanych, poddawasurowców (odpadów) oraz odpowiednie ich magazynowanych procesowi odzysku i nie. Prowadzona jest ewidencja odpadów zgodnie z obowytwarzanych wiązującym prawem. Organizacyjnie wyodrębnione sektory w stacji demontażu pojazdów, wyposażone w odpowiednie Magazynowanie odpadów w pojemniki, magazyn na zdemontowane części pojazdów odpowiednich pojemnikach. przeznaczone do ponownego użycia. Segregacja odpadów [2, 3, 7] Ograniczanie zużycia wody i energii elektrycznej Redukcja zużycia wody [2] Optymalizacja zużycia energii elektrycznej [2] Zastosowanie obiegu zamkniętego wody na linii odpylania mokrego strzępiarki. Monitorowanie zużycia wody. Stosowanie energooszczędnego oświetlenia, praca urządzeń rozpoczyna się po zgromadzeniu odpowiedniej ilości surowca (złomu). Zainstalowanie podliczników prądu monitorujących zużycie energii elektrycznej przez poszczególne instalacje. Utrzymywanie instalacji w dobrym stanie technicznym. Ochrona krajobrazu Stacja nie oszpeca krajobrazu widokiem nieuporządkowanych stosów SWE oraz stosów odpadów. Ogrodzenie (wysokie na ok. 2m) przesłania SWE i odpady. Budynki frontowe stacji przesłaniają zaplecze z odpadami. Stacja jest otoczona pasem wysokiej zieleni drzew i krzewów liściastych i iglastych stanowiących skuteczną ochronę krajobrazu. Zapobieganie wystąpieniu zdarzeń niepożądanych (awarii) Zapobieganie awariom oraz minimalizowanie ich skutków [10] Szczegółowa kontrola i segregacja przyjmowanych odpadów, szczelne place składowe i trasy komunikacyjne, kanalizacja deszczowa wyposażona w urządzenia podczyszczające, stanowisko mycia pojazdów wyposażone w separator substancji ropopochodnych, linia strzępienia złomu wyposażona w instalację gaśniczą, zastosowanie systemów zabezpieczających przed pożarem i wybuchem, zamontowane hydranty p.poż., ręczny sprzęt gaśniczy, wentylacja hal warsztatowych, używanie sorbentów (piasek, trociny, szmaty), okresowe szkolenia pracowników. Działania zintegrowane jako element ograniczania… 89 8. PODSUMOWANIE W wyniku demontażu samochodów wycofanych z eksploatacji powstają m.in. odpady niebezpieczne, które mogą stanowić zagrożenie dla środowiska. Wiąże się to ze skażeniem ziemi i wód gruntowych wyciekającymi płynami ze zużytych samochodów, zawartymi w nich metalami ciężkimi i innymi stałymi substancjami. Redukcję tych zagrożeń można osiągnąć przez stosowanie odpowiednich rozwiązań technicznych i technologicznych, zapewniających prowadzenie efektywnego ekologicznie i ekonomicznie procesu recyklingu, a także prawnych, do których należy wprowadzenie instrumentów zapewniających zintegrowane podejście do kontroli zanieczyszczeń i zapobiegania im. Taki właśnie instrument prawny stanowi pozwolenie zintegrowane. Uwzględniając nałożony na instalację obowiązek spełniania wymogów BAT związanych z jej działalnością, stacja demontażu powinna być zaprojektowana i eksploatowana zgodnie z obowiązującymi przepisami ochrony środowiska. Ponadto, ponowne wykorzystanie elementów i materiałów użytych w samochodach ma ogromne znaczenie ze względu na oszczędne gospodarowanie zasobami naturalnymi i energią, a jednocześnie zmniejsza strumienie odpadów bezpowrotnie umieszczanych na składowiskach. Należy się jednak kierować zasadą, aby działając na korzyść środowiska naturalnego przez maksymalny odzysk i recykling odpadów niebezpiecznych, jakimi są wraki samochodowe, nie przyczyniać się jednocześnie do powstawania w nim szkód. LITERATURA [1] Dyrektywa Rady Europy 96/61/WE z dnia 24 września 1996 r. dotycząca zintegrowanego zapobiegania zanieczyszczeniom i ich kontroli, Dz.U. L 257 z 10.10.1996 r. polskie wydanie specjalne. [2] IPPC Reference document on the General Principies of Monitoring (July 2003), [3] IPPC draft reference document on best available techniques for the waste treatments industries (fd may 2005), [4] IPPC Reference Document on Best Available Techniques on Emissions from Storage (January 2005), [5] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206), [6] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 26 lipca 2002r. w sprawie rodzajów instalacji mogących powodować znaczne zanieczyszczenie poszczególnych elementów przyrodniczych albo środowiska jako całości (Dz. U. Nr 122, poz. 1055), [7] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 28.07.2005r. w sprawie minimalnych wymagań dla stacji demontażu pojazdów wycofanych z eksploatacji (Dz. U. Nr 143,poz. 2106), 90 Teresa Kubiak [8] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 26 lipca 2002r. w sprawie rodzajów instalacji mogących powodować znaczne zanieczyszczenie poszczególnych elementów przyrodniczych albo środowiska jako całości (Dz. U. Nr 122, poz. 1055), [9] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12.10.2005r. w sprawie wymagań dla strzępiarek oraz metod rozdziału odpadów na frakcje materiałowe (Dz. U. Nr 214, poz. 1807), [10] Ustawa „Prawo Ochrony Środowiska” z dnia 27 kwietnia 2001r. (Dz. U. Nr 62, poz. 627 z późn. zmianami), [11] Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628), [12] Ustawa z dnia 20 stycznia 2005r. o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji (Dz. U. Nr 25, poz. 202 z późn. zmianami), [13] Ustawa „Prawo o ruchu drogowym” z dnia 31.03.2000 (D. U. Nr 43, poz. 483). INTEGRATED ACTIVITIES AS THE ELEMENT OF DIMINISHING OF NEGATIVE INFLUENCE OF CAR RECYCLING ON ENVIROMENT Summary In the article there are presented legislative determinants imposing an obligation to obtain an integrated permit for installation able to significantly affect on natural environment. An integrated permit covers – in one decision – an approval for all types of pollutions affecting on all environmental components: gases or dust in atmospheric air, liquid wastes in inland waters or ground, noisiness, industrial waste products. There are also determined necessary conditions for the car-breaking installation in order to obtain an integrated permit: abatement of influence on natural environment concerning operating, technology, engineering processes, supply and stock management, energy management, administration etc.
