Pobierz PDF - Kancelaria Kufieta

NEWSLETTER – Marzec 2013r.
ODMIENNY TERMIN PRZEDAWNIENIA ROSZCZEŃ Z TYTUŁU
UMOWY O DZIEŁO W STOSUNKU DO UMOWY O ROBOTY
BUDOWLANE
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 maja 2007 r. I CSK 51/07
OSIĄGNIĘCIA KANCELARII
Odmienny termin przedawnienia roszczeń
z tytułu umowy o dzieło w stosunku do umowy
o roboty budowlane
Według powszechnie prezentowanego poglądu, umowa o roboty budowlane jest
szczególnym rodzajem umowy o dzieło, na co wskazuje choćby systematyka zastosowana
w Kodeksie cywilnym. W związku z powyższym, nasuwa się pytanie dlaczego w praktyce
(szczególnie na etapie postępowania sądowego) strony udowadniają sobie nawzajem, że
łączący ich stosunek prawny nie był umową o roboty budowlane, a wyłącznie umową
o dzieło.
W celu rozstrzygnięcia powyższej kwestii należy odwołać się do definicji umowy
o dzieło. Zgodnie z art. 627 Kodeksu cywilnego przez umowę o dzieło przyjmujący
zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, czyli do osiągnięcia ściśle
określonego przez strony rezultatu, z kolei zamawiający zobowiązuje się do zapłaty
wynagrodzenia.
Natomiast zgodnie z art. 647 k.c. przez umowę o roboty budowlane inwestor
zobowiązuje się do przygotowania robót, do przekazania terenu budowy i dostarczenia
projektu, a także do odebrania wykonanego obiektu po zakończeniu prac i zapłaty
umówionego wynagrodzenia. Wykonawca z kolei zobowiązuje się do wykonania obiektu
zgodnie z projektem i z zasadami wiedzy technicznej, a także do oddania obiektu do użytku.
Z powyższego wynika, że obie z przedstawionych umów są tzw. umowami rezultatu,
o charakterze odpłatnym. Ponadto, Ustawodawca zastrzegł, że w przypadku wystąpienia
opóźnienia wykonawcy z rozpoczęciem robót lub wykończeniem obiektu bądź też wykonania
prac w sposób wadliwy lub sprzeczny z umową, do rękojmi za wady wykonanego obiektu,
jak również do uprawnienia inwestora do odstąpienia od umowy przed ukończeniem obiektu
stosuje się odpowiednio przepisy o umowie o dzieło.
Skoro więc - jak wskazano powyżej - obie umowy są do siebie łudząco podobne, to
powstaje wątpliwość z jakich powodów Ustawodawca wprowadził rozróżnienie umowy
o dzieło od umowy o wykonanie robót budowlanych. W wyroku z dnia 7 grudnia 2005 roku
Sąd Najwyższy wskazał, że zasadniczym kryterium rozróżnienia umowy o dzieło od umowy
o roboty budowlane jest ocena realizowanego zamierzenia w odniesieniu do przepisów prawa
budowlanego. Przy czy, samo uczestnictwo w procesie inwestycyjnym nie przesądza jeszcze
o rodzaju zawartej umowy. Należy podzielić stanowisko Sądu Najwyższego, który w
uzasadnieniu przywołanego wyroku wskazał, przedmiotem umowy o roboty budowlane jest
przedsięwzięcie o większych rozmiarach, zindywidualizowanych właściwościach, zarówno
fizycznych jak i użytkowych, z reguły powiązane z wymogiem projektowania
i zinstytucjonalizowanym nadzorem1.
Ponadto, rozróżnienia
pomiędzy umową o roboty budowlane a umową o dzieło
należy dokonywać porównując cechy przedmiotowe ww. umów.
Istotnym przedmiotowo elementem umowy o roboty budowlane jest wynagrodzenie.
Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z 13 lipca 2005 r. przez umowę o dzieło zamawiający
zobowiązuje się do zapłaty wynagrodzenia (art. 627 k.c.), zaś przez umowę o roboty
budowlane inwestor zobowiązuje się do zapłaty umówionego wynagrodzenia (art. 647 k.c.).
Jeżeli więc w umowie strony nie ustaliły wysokości wynagrodzenia wykonawcy, nie można
klasyfikować zawartej jako umowy o roboty budowlane, bowiem będzie to umowa o dzieło2.
Rozstrzygnięcie kwestii czy w konkretnym przypadku mamy umowę o roboty
budowlane czy umowę o dzieło jest istotne w kontekście dochodzonych roszczeń. Jeśli
zaklasyfikujemy umowę jako dzieło, wówczas zgodnie z art. 646 k.c. roszczenia wynikające
1
2
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 grudnia 2005 r. V CK 423/05.
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 lipca 2005 r. I CK 77/05.
z tej umowy będą przedawniać się z upływem lat dwóch od dnia oddania dzieła, a jeżeli
dzieło nie zostanie oddane – od dnia, w którym zgodnie z treścią umowy miało być oddane.
W odniesieniu zaś do umowy o roboty budowlane wskazać należy, że regulacja szczególna
dotycząca wyłącznie umów o roboty budowlane nie zawiera przepisów dotyczących
przedawnienia roszczeń wynikających z tego rodzaju umów. Jednakże, zgodnie ze
stanowiskiem prezentowanym w orzecznictwie roszczenia wynikające z umowy o roboty
budowlane, wobec braku szczególnego przepisu, przedawniają się według zasad ogólnych
(art. 118 k.c.)3. Powyższe oznacza, że roszczenia wynikające z umowy o roboty budowlane
przedawniają się z upływem trzech lat, o ile są one związane z prowadzeniem działalności
gospodarczej.
Orzecznictwo:
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 maja 2007 r. I CSK 51/07
W przytoczonym wyroku Sąd Najwyższy podkreślił, iż jeżeli strona twierdzi, że
zawarta umowa jest umową o roboty budowlane (art. 647 k.c.), powinna ona wykazać, że
umowa zawiera cechy pozwalające na takie jej zakwalifikowanie (art. 6 k.c.). W razie
niewykazania powyższego, prawidłowe jest uznanie, że strony łączyła umowa o dzieło.
Podsumowanie:
1. Zakwalifikowanie konkretnej umowy jako umowy o roboty budowane bądź jako
umowy o dzieło zawsze zależy od zaistniałego stanu faktycznego. Jednak
odwołując się do jednego z wyżej przytoczonych orzeczeń można stwierdzić, że
umowa o roboty budowlane służy przede wszystkim realizacji przedsięwzięć o
większych
rozmiarach,
zindywidualizowanych
właściwościach,
zarówno
fizycznych jak i użytkowych (wyrok SN z dnia 7.12.05, V CK 423/05). Natomiast
umowa
o
dzieło
najczęściej
służy
do
wyposażeniowym i konserwacyjnym.
3
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 sierpnia 1999 r. III CKN 305/98
realizacji
prac
o
charakterze
Osiągnięcia Kancelarii
Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach uznał stanowisko XYZ Sp. z o.o. za
prawidłowe w sprawie, w której złożono zawiadomienie o dokonaniu korekty podatku
należnego z tytułu nieściągalnych wierzytelności w stosunku do firmy XYZ Sp. z o.o.
Naczelnik Urzędu Skarbowego wezwał XYZ Sp. z o.o. do skorygowania deklaracji ze
względu na istnienie niezgodności polegającej na niespełnieniu przez wierzyciela warunku z
art. 89a ust.7 ustawy o podatku od towarów i usług. Przepis ten stanowi, że dokonania korekty
podatku należnego nie stosuje się, jeżeli pomiędzy wierzycielem a dłużnikiem istnieją
powiązania. Prezes zarządu XYZ Sp. z o.o. posiadał udziały przekraczające próg 5% zarówno
u wierzyciela jak i u dłużnika. Z uwagi na wskazaną okoliczność prezes zarządu XYZ Sp. z
o.o. rozważał możliwość zbycia całości udziałów w spółce dłużnika. W związku z
powyższym zadano pytanie: czy w przedstawionym stanie faktycznym można dokonać
korekty podatku, jeżeli prezes sp. z o.o. posiadający jednocześnie udziały w spółce dłużnika
w wysokości przekraczającej 5% dokona zbycia całości posiadanych przez siebie udziałów w
spółce dłużnika?
Kancelaria Prawna Rafał Kufieta reprezentująca XYZ Sp. z o.o. wskazała, że zbycie
przez prezesa XYZ spółki z o.o. całości udziałów u jednej ze stron (w tym przypadku całości
udziałów posiadanych w spółce dłużnika) stosunku zobowiązaniowego, na mocy którego
powstały nieściągalne wierzytelności eliminuje przesłankę negatywną w postaci powiązań
kapitałowych. Wnioskodawca spełniając wszelkie przesłanki pozytywne oraz eliminując
przesłanki negatywne uczynił zadość wymogom ustawowym. W związku z powyższym
możliwa jest korekta podatku należnego.
NEWSLETTER
Kancelaria Prawna Rafał Kufieta
ul. Wita Stwosza 28/104, 50 -149 Wrocław
tel. (+48 71) 70 70 186, (+48 71) 79 64 165
fax. (+48 71) 70 70 185
[email protected]
www.kancelariakufieta.pl