Przesunięcie lub usunięcie sieci energetycznej

Przesunięcie lub usunięcie sieci energetycznej
Co można zrobić aby przesunąć lub usunąć linię energetyczną położoną na
działce i czy jej istnienie musi być ujawnione w księdze wieczystej.
W pierwszej kolejności należy wskazać, że okoliczność, iż przez nieruchomość
przebiega dla przykładu wodociąg czy linia energetyczna nie musi być
ujawniony w księdze wieczystej. Posadowienie na nieruchomości tego typu
urządzeń nie obciąża nieruchomości choć oczywiście może ograniczać
właściciela w korzystaniu z niej. Jedynie ustanowienie służebności związanej z
takimi urządzeniami stanowiłoby przyczynę dokonania stosownego wpisu w
księdze wieczystej. Z drugiej jednak strony brak ustanowienia służebności nie
przesądza jeszcze, że przedmiotowe urządzenia zostały na nieruchomości
umieszczone bezprawnie to jest z naruszeniem przepisów prawa.
Zanim opiniujący przejdzie do omówienia jak kształtują się roszczenia
właściciela nieruchomości wobec osób „korzystających” z jego nieruchomości,
wskazać należy, że ustawa z dnia 10 stycznia 1997 r. prawo energetyczne nie
nakłada na przedsiębiorstwo energetyczne obowiązku nieodpłatnej zmiany
położenia sieci czy położenia innych urządzeń stanowiących część
przedsiębiorstwa na wniosek zainteresowanego. Dla osiągnięcia wskazanego
przez Pana efektu w braku porozumienia z zakładem energetycznym konieczne
będzie więc dochodzenie roszczeń przed sądem. Oczywiście przed
zainicjowaniem postępowania sądowego opiniujący zaleca skierowanie do
właściwego zakładu energetycznego stosownego wniosku/wezwania do
przesunięcia sieci energetycznej i zakreślenie na wykonanie prac określonego
terminu. Wystąpienie bowiem z powództwem o nakazanie zmiany przebiegu
linii energetycznej na koszt zakładu energetycznego, o czym należy pamiętać
podejmując decyzję o wniesieniu pozwu, nie gwarantuje powodzenia a może
wiązać się z długotrwałym procesem. Dlatego też warto rozważyć możliwość
dokonania zmiany położenia linii energetycznej w porozumienia z zakładem
energetyczny i na ustalonych wspólnie warunkach finansowych.
Przechodząc teraz do omówienia możliwości dochodzenia od zakładu
energetycznego przesunięcia linii energetycznej z dotychczasowej lokalizacji na
Rozdział Przesunięcie lub usunięcie sieci energetycznej
1
Co do zasady zakład energetyczny – opiniujący zakłada, że podziemna linia
energetyczna wchodzi w skład przedsiębiorstwa energetycznego (a to zgodnie z
art.49 k.c.) - może korzystać z pasa gruntu, pod którym znajduje się
przedmiotowa linia za zgodą właściciela przedmiotowej nieruchomości, na
podstawie umowy lub bez zgody właściciela. Od tego czy zakład energetyczny
przeprowadził linię energetyczną za zgodą lub bez jej uzyskania zależą Pańskie
uprawnienia.
1
2
Skuteczne dochodzenie roszczenia przewidzianego w przepisie art. 222 § 2 k.c.
uzależnione będzie w pierwszej kolejności od tego czy linia energetyczna
została przeprowadzona przez przedmiotową nieruchomości zgodnie z prawem,
czy z jego naruszeniem. Jeśli przedsiębiorstwo energetyczne (lub jego
poprzednik prawny) posadowiło linię energetyczną bez uzyskania zgody
właściciela lub bez uzyskania wymaganego prawem zezwolenia wówczas
powyższy przepis będzie mógł znaleźć zastosowanie. Należy jednak zwrócić
uwagę, że nawet w przypadku wypełnienia przesłanek z zacytowanego powyżej
przepisu art. 222 § 2 k.c. powództwo o przywrócenie poprzedniego stanu
nieruchomości poprzez przesunięcie/usunięcie linii energetycznej może zostać
przez sąd oddalone w oparciu o przepis art. 5 k.c. Przepis ten stanowi, że nie
można czynić ze swego prawa użytku, który by był sprzeczny ze społeczno –
gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub z zasadami współżycia
społecznego. Takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za
wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony. Może się tak stać w sytuacjach
wyjątkowych niemniej jednak dla pełności opinii konieczne jest zwrócenie
uwagi i na taką możliwość zakończenia sprawy. Wyjaśnienia wymaga, że
sprzeczność roszczenia o przywrócenie stanu zgodnego z prawem z zasadami
współżycia społecznego może wynikać z konieczności odcięcia od dopływu
prądu na czas dokonywania zmiany położenia linii energetycznej znacznych
obszarów miejscowości, w której znajduje się nieruchomość.
Z inną sytuacją będziemy mieli do czynienia w przypadku gdyby przebieg linii
energetycznej został dokonany za zgodą właściciela nieruchomości. W takiej
sytuacji należy mieć na uwadze, że jak wskazał w uzasadnieniu wyroku z dnia
18 stycznia 2007 r. Sąd Najwyższy - Izba Cywilna (I CSK 223/2006): Następcy
prawnemu właściciela nieruchomości, który zawarł z przedsiębiorstwem
Rozdział Przesunięcie lub usunięcie sieci energetycznej
nową, otóż zastosowanie znaleźć może tu przepis art. 222 § 2 kodeksu
cywilnego, który stanowi, że przeciwko osobie, która narusza własność w inny
sposób aniżeli przez pozbawienie właściciela faktycznego władztwa nad rzeczą,
przysługuje właścicielowi roszczenie o przywrócenie stanu zgodnego z prawem i
o zaniechanie naruszeń. Warunkiem dochodzenia roszczeń w oparciu o ten
przepis jest bezprawność działania naruszyciela. W uzasadnieniu wyroku Sądu
Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 6 stycznia 2005 r. (III CK 129/2004), Sąd
ten odnosząc się do rozważań zawartych w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku
Sądu Apelacyjnego, wskazał: Sąd Apelacyjny trafnie przyjął, że naruszenie
własności, uzasadniające roszczenie negatoryjne z art. 222 § 2 kc, występuje w
przypadku bezprawnego, fizycznego oddziaływania na rzecz lub jej właściciela
w taki sposób, że utrudnia ono lub uniemożliwia wykonywanie władztwa nad
rzeczą. Nie stanowi natomiast naruszenia własność nieruchomości działanie
podejmowane na takiej wysokości i na takiej głębokości, że nie narusza to
społeczno – gospodarczego przeznaczenia gruntu (art.143 kc).
2
3
W przypadku gdyby korzystanie przez zakład energetyczny z pasa gruntu pod
którym przebiega linia energetyczna zostało uregulowane w umowie, można
również podjąć próbę dokonania zmiany tej umowy na podstawie art. 3571k.c.
Przepis ten stanowi, że jeżeli z powodu nadzwyczajnej zmiany stosunków
spełnienie świadczenia byłoby połączone z nadmiernymi trudnościami albo
groziłoby jednej ze stron rażącą stratą, czego strony nie przewidywały przy
zawarciu umowy, sąd może po rozważeniu interesów stron, zgodnie z zasadami
współżycia społecznego, oznaczyć sposób wykonania zobowiązania, wysokość
świadczenia lub nawet orzec o rozwiązaniu umowy. Rozwiązując umowę sąd
może w miarę potrzeby orzec o rozliczeniach stron, kierując się zasadami
określonymi w zdaniu poprzedzającym. Jednak nawet jeśli sąd orzekłby w
oparciu o przedmiotowy przepis o zmianie umowy w odniesieniu w zakresie w
jakim dotyczyła ona położenia linii energetycznej to nie oznacza to, że koszt
przesunięcia linii energetycznej w nowe miejsce obciążałby wyłącznie zakład
energetyczny. Jak wskazał w uzasadnieniu wyroku z dnia 22 kwietnia 2005 r.
Sąd Najwyższy – Izba Cywilna (II CK 594/2004): Jeżeli z konwersją umowy
dokonywaną na podstawie przepisu art. 3571kc, łączy się konieczność
poniesienia dodatkowych kosztów, to podejmując decyzję o ich rozłożeniu
między stronami, sąd powinien uwzględnić przede wszystkim, w interesie której
strony dochodzi do zmiany umowy.
Kraków, 28.02.2009 r.
adwokat Lesław Świstuń
Rozdział Przesunięcie lub usunięcie sieci energetycznej
energetycznym umowę, na podstawie której przekazane zostało zakładowi
energetycznemu do bezpłatnego używania - wybudowane na nieruchomości tego
właściciela - pomieszczenie z przeznaczeniem na stację transformatorową, w
zasadzie nie przysługuje roszczenie o wydanie tego pomieszczenia, gdy istnienie
stacji transformatorowej jest konieczne, a zmiana jej położenia niemożliwa. Co
prawda wyrok ten dotyczył roszczenia o wydanie pomieszczenia (roszczenie z
art. 222 § 1 k.c.) a nie roszczenia o przywrócenie stanu zgodnego z prawem
(roszczenie z art. 222 § 2 k.c.) jednak nie można wykluczyć, iż w przypadku
sporu przed sądem, ten doszedłby do analogicznych wniosków w odniesieniu do
roszczenia o przywrócenie stanu zgodnego z prawem.
3
Miejscowość, dnia …………
…………….. S.A.
z siedzibą w …………….
Wzywający: ………………………..
zam. ……………………
WEZWANIE DO USUNIĘCIA
URZĄDZEŃ NARUSZAJĄCYCH PRAWO WŁASNOŚCI
Niniejszym, na podstawie art.222§2 KC wzywam Państwa do usunięcia urządzeń
elektroenergetycznych, które naruszają realizację przysługującego mi prawa własności działki nr
…………., położonej w ………………. przy ul. …………….., dla której prowadzona jest księga wieczysta
KW nr …………… przez Wydział Ksiąg Wieczystych Sądu Rejonowego w ………………..
Wezwanie dotyczy linii napowietrznej (oznaczonych na dołączonej mapce kolorem
czerwonym) biegnącą przez całą długość działki nr ………. Istniejące urządzenia kolidują z
planowanym podziałem działki i zabudową – a tym samym ograniczają prawo własności
4
…………………..
Załączniki:
1. odpis z księgi wieczystej KW ………….
2. mapa sytuacyjna
Rozdział Przesunięcie lub usunięcie sieci energetycznej
2
wzywającego. Linia napowietrzna wraz z pasem ochronnym zajmuje około ………….. m działki
………, wykluczając swobodne zagospodarowania tego obszaru.
Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego właścicielowi nieruchomości przysługuje w
stosunku do Operatora roszczenie o wynagrodzenie za korzystanie z nieruchomości oraz o
usunięcie przedmiotowych urządzeń (wyrok SN z dnia 6.01.2005r. sygn. III CK 129/2004).
Z tych względów wzywam Państwa do podjęcia niezwłocznych prac zmierzających do
przebudowy linii przechodzącej przez moją nieruchomość oraz wskazania terminu usunięcia
przedmiotowej linii (nie dłuższym jednak niż do końca …….. roku) w terminie 14 dni od dnia
otrzymania niniejszego wezwania.
Jednocześnie domagam się wynagrodzenia za korzystanie z mojej własności za okres ostatnich
10 lat w łącznej kwocie ………… zł.
Dochodzona kwota w mojej ocenie odpowiada wysokości czynszu dzierżawnego z
uwzględnieniem stopnia integracji Państwa urządzeń w przysługujące mi prawo własności.
W przypadku braku zastosowania się do niniejszego wezwania będę zmuszony wystąpić z
powództwem negatoryjnym na drogę sądową, co narazi Państwa na znaczne dodatkowe koszty.
4