Program Rozwoju Lokalnego gminy Tuchomie

Załącznik do uchwały Nr IX/85/2007
Rady Gminy Tuchomie z dnia 23 listopada 2007r.
NA LATA 2007-2013
Sierpień 2007
SPIS TREŚCI
1. OBSZAR I CZAS REALIZACJI PLANU ROZWOJU LOKALNEGO ..............................................3
2. AKTUALNA SYTUACJA SPOŁECZNO-GOSPODARCZA NA OBSZARZE OBJĘTYM
WDRAŻANIEM PLANU..........................................................................................................................3
2.1. Położenie, powierzchnia, ludność...................................................................................................3
2.2. Środowisko przyrodnicze................................................................................................................4
2.2.1.Wody powierzchniowe i wgłębne.............................................................................................5
2.2.2. Gleby........................................................................................................................................5
2.2.3. Klimat ......................................................................................................................................6
2.2.4. Surowce naturalne...................................................................................................................7
2.2.5. Lasy i szata roślinna.................................................................................................................7
2.2.6. Krajobraz. Przyroda. Tereny chronione...................................................................................9
2.3. Turystyka ......................................................................................................................................10
2.4. Zagospodarowanie przestrzenne..................................................................................................14
2.4.1. Uwarunkowania ochrony środowiska naturalnego...............................................................14
2.4.2. Infrastruktura techniczna .......................................................................................................14
2.4.2.1. Stan systemu komunikacji ..................................................................................................14
2.4.2.2. Zaopatrzenie w wodę ..........................................................................................................15
2.4.2.3. Telekomunikacja i teleinformatyka ....................................................................................15
2.4.2.4. Zaopatrzenie gminy Tuchomie w gaz.................................................................................15
2.4.2.5. Kanalizacja..........................................................................................................................16
2.4.2.6. Zaopatrzenie w ciepło .........................................................................................................16
2.4.2.7. Gospodarka odpadami .......................................................................................................16
2.5. Własność nieruchomości ..............................................................................................................17
2.6. Stan obiektów dziedzictwa kulturowego ......................................................................................18
2.7. Gospodarka……………………………………………………………………………………...21
2.8. Sfera społeczna…………………………………………………………………………………..23
2.8.1. Sytuacja demograficzna i społeczna terenu ...........................................................................23
2.8.2. Identyfikacja Problemów .......................................................................................................25
2.8.3. Promocja aktywności zawodowej młodzieży ........................................................................25
2.8.4. Wsparcie otoczenia społecznego osób bezrobotnych ...........................................................25
2.8.5. Wsparcie osób o znacznym i umiarkowanym stopniu niepełnosprawności .........................25
2.8.7. Wspieranie równości szans kobiet i mężczyzn na rynku pracy ............................................26
2.8.8. Wzmocnienie rozwoju zasobów ludzkich w gminie ............................................................26
2.8.9. Reorientacja zawodowa osób odchodzących z rolnictwa ......................................................26
2.8.10. Reorientacja zawodowa osób zagrożonych procesami restrukturyzacyjnymi....................26
2.8.11. Propozycje zadań inwestycyjnych zgłoszone przez inne podmioty ..................................27
3. ZADANIA POLEGAJĄCE NA POPRAWIE SYTUACJI NA DANYM OBSZARZE.....................28
4. REALIZACJA ZADAŃ I PROJEKTÓW .......................................................................................29
4.1. Planowane projekty i zadania inwestycyjne w okresie 2007-2013 ..............................................29
5. POWIĄZANIE PROJEKTÓW Z INNYMI DZIAŁANIAMI REALIZOWANYMI NA TERENIE
GMINY TUCHOMIE .............................................................................................................................34
6. OCZEKIWANE WSKAŹNIKI OSIĄGNIĘĆ PLANU ROZWOJU LOKALNEGO.........................37
7. SYSTEM WDRAŻANIA .....................................................................................................................38
8. SPOSOBY MONITOROWANIA, OCENY I KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ. .............................39
8.1. System monitorowania planu rozwoju lokalnego.........................................................................39
8.2. Sposoby oceny planu rozwoju lokalnego .....................................................................................39
8.3. Sposoby inicjowania współpracy pomiędzy sektorem publicznym, prywatnym i organizacjami
pozarządowymi. ...................................................................................................................................39
8.4. Public Relations planu rozwoju lokalnego ...................................................................................39
Plan rozwoju lokalnego opracowano w oparciu o: ..............................................................................40
2
1. OBSZAR I CZAS REALIZACJI PLANU ROZWOJU LOKALNEGO
Obszar: Gmina Tuchomie
Czas realizacji: 2007-2013
2. AKTUALNA SYTUACJA SPOŁECZNO-GOSPODARCZA NA OBSZARZE
OBJĘTYM WDRAŻANIEM PLANU
2.1. POŁOŻENIE, POWIERZCHNIA, LUDNOŚĆ
Gmina Tuchomie leży w zachodniej części województwa pomorskiego w powiecie bytowskim i rejonie Zachodnich Kaszub. Gmina Tuchomie sąsiaduje z następującymi gminami: Bytów, Borzytuchom, Lipnica, Miastko, Kołczygłowy.
Ukształtowanie rzeźby terenu gminy jest bardzo zróżnicowane od typu wzgórzowego w południowo - wschodniej części poprzez rzeźbę falisto - pagórkowatą w okolicach Tuchomia i Ciemna, po krajobraz równinno- falisty z olbrzymią ilością urozmaiconych form ukształtowania terenu w okolicach Nowych Hut, Masłowic, Trzebiatkowej,
aż po krajobraz równinny w północnej części gminy.
Powierzchnia gminy: 10650 ha na które przypada 3979 mieszkańców (dane na
dzień 31.07.2007). Średnia gęstość zaludnienia gminy Tuchomie wynosi 37 osób na
km2. Gmina posiada 12 sołectw, które obejmują 13 miejscowości. Gmina Tuchomie położona jest pod względem fizyczno-geograficznym na Pomorzu. Ziemia Tuchomska to
teren pogranicza kulturowego, na którym przez wiele stuleci ścierały się elementy kultury kaszubskiej, polskiej i niemieckiej. Tuchomie należy do mniejszych gmin pod względem obszarowym powiatu bytowskiego. W gminie funkcjonuje ok. 164 firm produkcyjno-usługowych oraz ok. 600 gospodarstw rolnych.
Gmina Tuchomie jest jedną ze średnich pod względem ludności gmin wiejskich
powiatu bytowskiego. Trzynaście miejscowości o liczbie mieszkańców w przedziale od
4 (Sośnica) do 1340 osób (Tuchomie), wchodzą w skład 12 sołectw. Tuchomie skupia
1/3 ludności całej gminy, a cztery największe miejscowości prawie 71%. Największymi
miejscowościami pod względem ludności poza Tuchomiem są wsie Kramarzyny (617
mieszkańców), Trzebiatkowa (457 mieszkańców) i Modrzejewo (423 mieszkańców).
Większe skupienie mieszkańców wpływa dodatnio na rozwój wsi sprzyjając powstawaniu obiektów rekreacyjno-sportowych, licznych zabaw i imprez oraz na podnoszenie
jakości życia mieszkańców.
3
Tabela przedstawia spis mieszkańców dla poszczególnych miejscowości (dane na 31
lipiec 2007r.) w gminie Tuchomie.
Tabela 1.
L.p.
MIEJSCOWOŚĆ
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
Tuchomie
Kramarzyny
Trzebiatkowa
Modrzejewo
Tuchomko
Tągowie
Piaszno
Ciemno
Masłowice Tuchomskie
Masłowice Trzebiatowskie
Nowe Huty
Masłowiczki
Sośnica
LICZBA
MIESZKAŃCÓW
1340
617
457
423
214
205
162
201
133
57
81
85
4
2.2. ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE
Teren Gminy Tuchomie ukształtowany przez najmłodsze stadia ostatniego zlodowacenia bałtyckiego oraz późniejszą działalność wód polodowcowych, charakteryzuje
się występowaniem wielu zróżnicowanych, zarówno morfologicznie jak i genetycznie
form terenu. Wskutek ruchu lodowca powstało wiele jezior i oczek wodnych. W gminie
są trzy rzeki: Kamienica, Struga Kramarzyńska i Poleśnica. Pierwsza z nich jest rzeką
przepływającą przez Tuchomie. Jest to największa rzeka gminy Tuchomie, która powstała przez porozcinanie wałów moren czołowych przez wysoczyzny morenowe tworzące rynny subglacjalne, powstałe w trakcie deglacjacji lądolodu. Rzeka Struga Kramarzyńska przepływa przez wieś Kramarzyny natomiast Poleśnica przez wieś Nowe Huty.
Wzdłuż lub u wylotu rynien subglacjalnych rozciągają się powierzchnie sandrowe będące wynikiem działalności wód roztopowych osadzających materiał piaszczysto - żwirowy. Na terenie gminy sandry występują w części wschodniej gminy (fragment większego sandru towarzyszącego rynnie jeziora Kamieniczno) oraz w części północnej gminy –
na wschód od Tągowia. Zarówno na wysoczyźnie morenowej, jak i na obszarach sandrowych występują liczne wytopiska powstałe wskutek wytapiania się brył martwego
lodu. Zagłębienia te są podmokłe lub wypełnione wodą ze względu na brak odpływów
wody.
4
2.2.1.Wody powierzchniowe i wgłębne
Głównymi zbiornikami wód powierzchniowych na terenie gminy są: rzeka Kamienica i jeziora: Kamieniczno (powierzchnia 132,1 ha) z tego na terenie gminy Tuchomie,
(29,54 ha), Piaszno (pow.24,08 ha), Długie (pow.10,04 ha), Witków ( pow.6,1 ha), Bagno (pow.5,6 ha), Borowe (pow.4,57 ha). Rzeka Kamienica należy (według podziału
hydrograficznego Polski) do zlewni rzeki Słupi. Lewobrzeżny dopływ Słupi - Kamienica
wypływa z jeziora Kamieniczno, płynie w wąskiej i głębokiej dolinie. W swym biegu
rzeka przyjmuje szereg dopływów, z których największym jest Poleśnica. W części południowo-zachodniej gminy bierze początek rzeka Struga Kramarzyńska. Rzeka ta w
górnym biegu płynie na południe przyjmując liczne dopływy z mokradeł położonych
między Masłowiczkami i Kramarzynami kierując się na północny zachód opuszcza teren
gminy.
Największym, a zarazem najgłębszym jeziorem (głębokość maksymalna - 23,2m,
głębokość średnia 9,6m) jest jezioro Kamieniczno. Posiada ono charakterystyczny dla
jezior rynnowych wydłużony kształt i skomplikowaną topografię dna. Część zbiorników
wodnych powstała w wyniku eksploatacji torfu ( Krumer, Bagno, Naleton ). Na całym
obszarze gminy, zwłaszcza w obniżeniach dolinnych i bezodpływowych zagłębieniach
terenu występują oczka wodne, bagna i torfowiska. Tereny te odgrywają dużą rolę w
gospodarce wodnej, stanowiąc naturalne retencje wód.
Gmina Tuchomie położona jest na terenach obfitych w wody gruntowe. Poziom
wód gruntowych występuje w piaskach i żwirach dolin rzecznych, sandrów oraz moren
czołowych. Lustro wody swobodnie zalega na różnych głębokościach: w dolinach
rzecznych około 1 m ppt* na wysoczyznach od 3-25m ppt, a w sferach krawędziowych
nawet do 40 m ppt. Poziom wody zasilany jest przez infiltrację opadów atmosferycznych, a drenowany przez cieki i jeziora.
2.2.2. Gleby
Gleby w gminie Tuchomie należą do gleb słabych. Około 60% wszystkich gruntów rolnych na terenie gminy stanowią gleby najsłabsze V i VI klasy bonitacyjnej, wykształcone z utworów piaszczystych, mało urodzajnych o zbyt niskim poziomie wód gruntowych. Gleby te występują w trzech typach:
-gleby bielicowe i rdzawe
-gleby brunatne
-gleby bagienne i pobagienne
Gleby bielicowe i rdzawe wytworzone są z piasków luźnych słabo gliniastych.
Występują one zarówno na terenach morenowych, gdzie powstały z piasków fluwioglacyjnych, jak i na wielkich w gminie płatach sandrów. Pod warstwą ściółki znajduje się
słabo wykształcony poziom butwiny składający się z nie rozłożonych resztek roślinnych.
W spodzie gleby znajduje się warstwa kamienisto-żwirowa.
Stosunkowo największą powierzchnię gleb w gminie zajmują gleby brunatne,
składające się z glin zwałowych o odczynie kwaśnym. Pod warstwą ściółki składającej
*ppt-poziom pod powierzchnią terenu
5
się z resztek drzew liściastych i iglastych występuje poziom wymycia o próchnicy typu
moder, a rzadziej mul. Poziom ten jest z reguły silnie kwaśny.
Gleby brunatne mają największe znaczenie w gminie, występują one na siedliskach kwaśnych buczyn, a w części rolniczych na wielu terenach ornych. Wartość bonitacyjna jest przeciętna, ograniczona zarówno niskim odczynem pH, jak i złą aeracją.
Gleby bagienne i pobagienne są to gleby hydrogeniczne, które kształtuje wpływ
wód gruntowych. Z gleb bagiennych w gminie występują:
-gleby torfowe torfowisk niskich powstałe z rozkładu roślin szuwarowych, łąkowych,
olsowych i łęgowych.
-gleby torfowe torfowisk przejściowych powstałe z turzyc i torfowców.
-fragmenty gleb torfowych torfowisk wysokich.
Gleby pobagienne występują pod postacią:
-gleb murszowych ze znaczną ilością próchnicy z wodą gruntową podlegającą wahaniom w ciągu roku.
-gleb torfowo- murszowych, powstałe w wyniku odwodnień torfowisk. W glebach tych
występuje z reguły mało zmieniony torf niski lub przejściowy.
Grunty rolne według podziału na klasy w hektarach
Tabela 2.
KLASY
IIIa IIIb IVa
IVb
V
VI
VIz RAZEM
8,0 428,0 1354,0 1973,0 1277,0
5040
Grunty rolne
17,0
618,0
531,0 115,0 111,0 1262,0
Łąki
2,0
143,0
250,0
61,0
26,0
482,0
Pastwiska
5,0
10,0
12,0
2,0
29,0
Sady
27
2558,0
2766,0 1455,0 137,0 6813,0
Razem
2.2.3. Klimat
Gmina Tuchomie położona jest w obrębie Pomorskiej Dzielnicy Klimatycznej.
Obszar ten leży w strefie ścierania się mas powietrza morskiego i kontynentalnego, co
decyduje o warunkach klimatycznych regionu gminy.
Okres wegetacyjny trwa około 210 - 220 dni, przy czym ok. 100 - 110 dni jest z
przymrozkami.
Dni z pokrywą śnieżną jest ok. 38 - 60. Średnia, temperatura roczna to około 7,2 0C.
Najchłodniejszym miesiącem jest luty ze średnią temperaturą -3 0C , a najcieplejszym
jest lipiec ze średnia temperaturą 16,8 0C . Zima i lato trwają średnio ok. 90 dni, a okres
bez występowania przymrozków średnio 165 - 175 dni.
Opady atmosferyczne uzależnione są od napływających mas zachodniego powietrza i ukształtowania terenu. Suma opadów przekracza 740 mm rocznie, Największe
opady są w lipcu, a najniższe w marcu. Wilgotność względna powietrza wacha się w
6
granicach 75-88 %.
W rejonie gminy przeważają zachodnie wiatry ( około 60 % ), udział cisz wynosi
około 26 % w skali roku.
Zróżnicowaną rzeźbą terenu i szatą roślinną kształtowane są mezo-, mikro- i topoklimaty, które mają wielkie znaczenie dla roślinności, zwierząt i lokalnego społeczeństwa.
Z punktu widzenia higieny atmosfery sytuacja w gminie przedstawia się korzystnie, głównie ze względu na brak przemysłu, który byłby źródłem związków zanieczyszczających powietrze atmosferyczne. Powstające i działające oczyszczalnie ścieków
przyjmują (bądź przejmą) zanieczyszczenia płynne z wielu wiosek gminnych.
2.2.4. Surowce naturalne
W gminie Tuchomie nie jest prowadzona eksploatacja surowców naturalnych na
wielką skalę. W miejscowości Masłowiczki i Ciemno są dwa miejsca eksploatacji złóż
kruszyw (żwir, piasek). W okolicach Kramarzyn, Masłowiczek i Trzebiatkowej występują złoża torfów przejściowych, które w latach 60 – tych były silnie eksploatowane.
Niektóre z nich wykorzystano aż do mineralnego podłoża, a w miejscach tych dziś są
zbiorniki wodne jezior Bagno, Krumer, Naleton Mały i Duży.
2.2.5. Lasy i szata roślinna
W gminie Tuchomie rozróżnia się następujące typy lasów i roślinności:
- lasy łęgowe
- lasy dębowo-bukowo-grabowe
- kwaśne buczyny i lasy dębowo-bukowe
- bory mieszane
- zbiorowiska olsów porzeczkowych
- zbiorowiska brzezin bagiennych
- nasadzenia drzew na gruntach porolnych
- zbiorowiska szuwarowe
- zbiorowiska torfowiskowe
- fitocenozy łąkowe
- murawy napiaskowe
- zbiorowiska segetelne
- zbiorowiska ruderalne
Lasy łęgowe porastają gminę nielicznymi i niewielkimi łatami, szczególnie na
brzegach jezior i w okolicy doliny rzeki Kamienicy. W skład drzewostanu Łęgowego
wchodzą: olsza czarna i jesion.
Lasy dębowo-bukowo-grabowe nie zajmują dużych powierzchni, występują dość
często w gminie najczęściej w okolicach rzeki Kamienicy i Masłowic Tuchomskich.
Drzewostan budują : dęby, graby, lipy, a w żyźniejszych zbiorowiskach: olsza czarna,
7
klony i jesion. Zbiorowiska te często są obsadzane drzewami iglastymi i ich stan jest zły.
Lepiej zachowały się buczyny występujące w okolicach Masłowic Tuchomskich.
Kwaśne buczyny i lasy dębowo-bukowe występują w okolicach Masłowiczek i
nad jeziorem Kamieniczno, a także w pobliżu jeziora Borowego i Jeziora Witków. Gatunkiem podstawowym budującym drzewostan jest buk. Warstwa podszycia leśnego
tworzona jest przez jarzębinę i kruszynę.
Bory mieszane. Występują wyłącznie w północnym kompleksie leśnym, zajmują
znaczne powierzchnie w sandrze Kamienicy, charakterystyczne podszycie (jarzębina i
kruszyna) jest dość silnie rozwinięte.
Zbiorowiska olsów porzeczkowych tworzą zarośla wierzbowe niezajmujące większych powierzchni, występują w okolicach Masłowiczek, Masłowic Tuchomskich, Kramarzyn, Tągowia, nad jeziorem Witków, a także w okolicach jeziora Tuchomskiego.
Drzewostan tworzy głównie olsza czarna z podszyciem kruszyny i kilka gatunków
wierzb.
Zbiorowiska brzezin bagiennych rozwijające się na pokładach torfów przejściowych i na murszach torfowych. Najliczniej występują w okolicach Masłowiczek i Kramarzyn, a także w okolicach Tągowia i Modrzejewa. Drzewostan budują dwa gatunki
brzóz: omszona i brodawkowata, sporadycznie sosna. Podszyt bujny składający się z
kruszyny, a runo z paproci i wilgociolubnych gatunków traw.
Nasadzenia drzew na gruntach porolnych skupiają się najczęściej w okolicach wsi
i osad, najczęstszym nasadzanym gatunkiem jest sosna, rzadziej świerk, modrzew, brzoza i osika.
Zbiorowiska szuwarowe są pospolite na terenie gminy. Najczęściej wykształcają
się wokół oczek wodnych, jezior oraz dolinach rzek. Powierzchniowo dominuje szuwar
trzcinowy, który porasta znaczna część jeziora Tuchomskiego. Mniejsze płaty tworzy
szuwar pałki szerokolistnej w dolinie Kamienicy.
Zbiorowiska torfowiskowe występują w zagłębieniach bezodpływowych i zasilane są przez wody opadowe i wody gruntowe. Do roślin tego zbiorowiska zaliczamy:
mszar dolinkowy i przygiełkowy. Występuje szereg gatunków uznawanych za rzadkie
takie jak: grążel drobny, grążel żółty, grzybienie białe, rosiczka okrągłolistna, modrzewnica zwyczajna, pływacz drobny, bobrek trójlistkowy.
Fitocenozy łąkowe występują w dolinie rzeki Kamienicy, ciągnąc się od wsi
Ciemno w południowo-wschodniej części gminy poprzez Tuchomie, aż do wsi Porąbka
na Północno-wschodnim krańcu gminy. Najlepiej zachowały się fitocenozy łakowe w
okolicy Kamienicy oraz wokół jeziora Tuchomskiego. Stosunkowo duże powierzchnie
układów łąkowych są w okolicach jeziora Chotkowskiego, wokół wsi Kramarzyny oraz
na północ i na południe od przysiółka Jabłoniec.
Murawy napiaskowe występują rzadko, ale można je zauważyc w okolicach wsi
Ciemno, Kramarzyny, Trzebiatkowa, Masłowiczki. Zbiorowiska te wykształcają się na
siedliskach ubogich, suchych i piaszczystych. Najczęściej rozwijają się na nasypach kolejowych, terenach po żwirowniach i na piaszczystych drogach.
Zbiorowiska segetelne (chwasty) wykształciły się na polach uprawnych, ich zróżnicowanie zależy od rodzaju gleby, zabiegów uprawowych. Na terenie gminy występuje
dość często rzadki gatunek - złocień polny.
8
Zbiorowiska ruderalne wykształciły się w ogródkach przydomowych, na przydrożach, lokalnych wysypiskach, składowiskach nawozów organicznych, w pobliżu zabudowań mieszkalnych i gospodarczych. Do zbiorowisk tych zalicza się: byliny i pnącza,
uprawy traw wykorzystywanych kośnie lub kośno-pastwiskowe, które upodobniają się
do bardziej naturalnych układów łąkowych.
2.2.6. Krajobraz. Przyroda. Tereny chronione
Małe zalesienie (około 25%) gminy, nieco poniżej średniej krajowej (28%), dużo
jezior, piękna i zróżnicowana szata roślinna tworzą unikatowe walory krajobrazowe.
Dlatego niektóre tereny objęte są ochroną. Do terenów tych zaliczamy: lasy ochronne,
lasy glebochronne, lasy wodochronne.
Chroniona jest część lasów ochronnych Nadleśnictwa Osusznica (Decyzja Nr 13
Ministra Środowiska z dnia 7 lipca 2000 r) oraz Nadleśnictwa Bytów (Zarządzenie Nr
74 MOŚZNiL z dnia 10 marca 1995 r.).
Lasy glebochronne spełniające głównie funkcję ochrony przed procesami erozyjnymi, do nich należą tereny zbocza Kamienicy( Nadl. Osusznica, Obręb Osusznica, w
oddziale 23 ).
Lasy wodochronne utworzone w celu ochrony siedlisk wilgotnych zachowania ich
zdolności retencyjnych. Występują w kilku miejscach: w dolinie rzeki Kamienicy (Nadl.
Bytów Obręb Borzytuchom, w oddziałach 296, 301, 302, 304, i 305), w okolicach Masłowiczek i Cegielni ( Nadl. Osusznica, Obręb Osusznica, w oddziale 50, 51 i 56 ), w
części wschodniej gminy na zboczach rynny jeziora Kamieniczno ( Nadl. Osusznica,
Obręb Osusznica, w oddziale 67, 69)
Pod ochroną znajduje się minóg strumieniowy występujący na rzece Kamienicy
poniżej Jez. Kamieniczno. Gatunek ten jest wpisany do „Polskiej czerwonej księgi zwierząt”.
Rzeki gminy Tuchomie są bogate w gatunki ryb takich jak: szczupaki, kiełbie, różanki, pstrąg potokowy (okolice Modrzejewa), strzelby potokowe, głowacze białopłetwowe. Ryby te są chętnie łowione przez okolicznych wędkarzy.
Ponadto w gminie stwierdzono siedem gatunków płazów z których 5 jest objętych całoroczną ochroną gatunkową, a dwa z nich objęte w okresie od 1 marca do 31
maja. Do płazów tych zaliczamy: traszkę zwyczajną, ropuchę szarą, żabę wodną, żabę
jeziorkową, żabę trawną, żabę moczarową, oraz kumaka nizinnego.
W gminie występują 4 gatunki gadów: jaszczurka zwinka, jaszczurka żyworodna,
padalec zwyczajny, żmija zygzakowata.
Najliczniej reprezentowaną w gminie Tuchomie gromadą kręgowców są ptaki.
Łącznie stwierdzono 113 gatunków, z których 102 są objęte całoroczną ochroną. Najliczniejsze z nich to: perkoz dwuczuby, żuraw, sieweczka rzeczna, brzegówka, świerszczak, pliszka górska, srokosz, grubodziób, dziwonia, łabędź niemy. Do gatunków zagrożonych należą: bocian czarny, bocian biały, trzmielojad, błotniak stawowy, rybitwa
rzeczna, zimorodek, dzięcioł czarny, lerka, brzegówka, świergotek polny, pokląskwa,
gąsiorek, kulczyk.
Na obszarze gminy pod ochroną jest 5 gatunków ssaków, do nich należą: jeż
9
wschodni, wiewiórka, kret, łasica i wydra. Występuje też wiele innych ssaków, które nie
są objęte ochroną całoroczną: dzik, sarna, jeleń, zając szarak. Występują także gryzonie
jak: polnik zwyczajny i mysz polna, które to gatunki licznie występują w różnego rodzaju uprawach. Gatunki drapieżne: lis, kuna domowa i kuna leśna występują w lasach,
zwłaszcza na ich skrajach.
2.3. TURYSTYKA
Zagospodarowanie rekreacyjne i turystyczne na terenie gminy jest skromne, zważywszy na walory i atrakcyjność turystyczną gminy Tuchomie. Łącznie na terenie gminy znajduje się zaledwie 6 obiektów, które oferują łącznie 81 miejsc noclegowych.
Wśród obiektów rekreacyjnych rozróżniamy: Centrum Międzynarodowych Spotkań
(Tuchomie), Gościniec „Żurawi Młyn” (Ciemno), gospodarstwa agroturystyczne (Ciemno, Tuchomko, Trzebiatkowa i Piaszno), tereny biwakowe (Ciemno, Piaszno). Na terenie Gminy jest wiele dróg i ścieżek rowerowych, a także pieszych:
- ścieżka rowerowa Tuchomie-Piaszno-góra Siemierzycka-Tuchomko-Tuchomie
- szlak rowerowy „Zwiniętych torów” na trasie Miastko-Bytów-Łeba
- trasa wędrówek pieszych „Szlakiem strażnic granicznych”, która wiedzie wzdłuż dawnej granicy polsko-niemieckiej tj. w południowo-wschodnim rejonie gminy Tuchomie,
- „Zbójnicki Szlak” obejmujący ścieżkę dydaktyczno – przyrodniczą w Masłowiczkach
oraz szlak pieszo – rowerowy Masłowiczki – Masłowice Trzebiatowskie – Masłowice
Tuchomskie – Masłowiczki.
W gminie jest dużo starych budowli np: kościół parafialny św. Michała Archanioła w Tuchomiu, kościół Najśw. Serca Jezusowego w Kramarzynach, kościół filialny św.
Piotra i Pawła w Trzebiatkowej, dwór w Tuchomiu, stare budynki mieszkalne, młyn gospodarczy, kuźnie, stodoła, budynki inwentarskie, szkoła, park.
Na terenie gminy znajdują się pomniki przyrody:
- pomnik przyrody „Brzoza brodawkowata” na północ od Modrzejewa, obwód 314 cm i
wysokość 15 metrów.
- pomnik przyrody „Brzoza brodawkowata” na północ od Modrzejewa, obwód 255 cm.
- pomnik przyrody „Lipa drobnolistna” położona w obrębie wsi Modrzejewo, obwód
370 cm.
- pomnik przyrody w postaci trzech głazów narzutowych w pobliżu wybudowań Rozjazd na północ od Kramarzyn o wielkości obwodów 11,7 m; 5,6m: 9,70m.
Do miejsc o szczególnych walorach krajoznawczych można zaliczyć teren występowania czapli siwej na północ od Masłowic Tuchomskich; liczna kolonia ptaków
gniazdujących na grupie dębów otoczonej podmokłymi łąkami, górę Siemierzycką o
wysokości 256 m.n.p.m. najwyższą kulminację wododziału pomorskiego położoną tuż
przy wschodniej granicy gminy, oraz górę „Lemana” ( 250 m.n.p.m ) z wieżą widokową.
10
W gminie Tuchomie znajdują się kompleksy rekreacyjno-sportowe, których spis
wraz z ich lokalizacją przedstawiony jest poniżej.
Tabela 3.
L.p.
Obiekt
rekreacyjno-sportowy
Miejscowość
Powierzchnia
w ha.
1
kompleks
rekreacyjno-sportowy
Tuchomie ul. Szkolna
0,3
2
boisko
Kramarzyny
0,5
3
boisko
Kramarzyny
1,15
4
boisko
Masłowice Trzebiatkowskie
0,99
5
boisko
Tuchomie
1,0
6
boisko
Tuchomko
0,5
7
boisko przyszkolne
Trzebiatkowa
0,27
8
Tereny rekreacyjno – sportowe z boiskiem przyszkolnym
Tuchomie, ul. Ks. Hinza
3,0
9
boisko
Ciemno
0,15
10
boisko
Piasznie
0,62
11
boisko
Tągowie
0,5
12
tereny rekreacyjne z boiskami
Modrzejewo
place zabaw
Masłowice Trzebiatowskie,
Nowe Huty,
Ciemno,
Tuchomie ul.
13
11
Centrum Międzynarodowych Spotkań w Tuchomiu
Na terenie gminy znajduje się wiele jezior, największe z nich przedstawiono w tabeli.
Tabela 4.
L.p
Nazwa jeziora
Powierzchnia
(ha)
Max. Głębokość (m)
Położenie
miejscowość
1.
Kamieniczno
(część)
29,54
14,0
Ciemno
2
Piaszno
24,08
5,0
Piaszno
3.
Naleton Mały
11,12
5,5
Trzebiatkowa
4.
Naleton Duży
14,18
5,0
Trzebiatkowa
5
Długie
10,04
5,0
Tuchomko
6
Witków
6,10
b.d
Modrzejewo
7
Borowe
4,57
5,0
Modrzejewo
8
Gwodny
0,94
b.d
Modrzejewo
9
Tuchomskie
3,4
2,5
Tuchomie
10
Krumer
7,21
6,0
Masłowice
11
Bagno
5,60
5,5
Trzebiatkowa
12
Spore
5,78
2,5
Ciemno
12
Widok jeziora w Piasznie
Jezioro Spore w Ciemnie
Jezioro Kamieniczno w Ciemnie
13
2.4. ZAGOSPODAROWANIE PRZESTRZENNE
2.4.1. Uwarunkowania ochrony środowiska naturalnego
Działania na rzecz ochrony środowiska obejmują między innymi:
− dbałość o jakość wody pitnej by odpowiadała normom i warunkom sanitarnym dla
wszystkich mieszkańców
− poprawa stanu środowiska, poprzez umożliwienie odbioru ścieków oraz ich oczyszczanie w sposób zapewniający wysoki standard obsługi
− zabezpieczenie zbiórki i recykling odpadów komunalnych
− dbałość o stan powietrza przez ograniczenie zanieczyszczenia
− opiekę nad pomnikami przyrody
− dbałość o jakość wód powierzchniowych
− dbałość o unikatową florę i faunę
2.4.2. Infrastruktura techniczna
2.4.2.1. Stan systemu komunikacji
Przez gminę przechodzą: jedna droga krajowa nr 20, dziesięć dróg powiatowych
(1721G, 1766G,1725G, 1724G, 1730G, 1729G, 1728G, 1727G, 1767G, 1726G) i
osiemdziesiąt jeden dróg gminnych. Drogi w/w przeznaczone są dla wszystkich użytkowników, stanowią połączenia między gminami, do indywidualnych dojazdów do gospodarstw , a także na potrzeby miejscowe. Stan techniczny dróg jest dobry, ale wiele z
nich potrzebuje modernizacji lub położenia nowej nawierzchni.
14
2.4.2.2. Zaopatrzenie w wodę
Sieć wodociągowa o długości 81,1 km dostarcza do 12 miejscowości wodę. Sieć
wodociągowa zaopatrująca w wodę wsie Tuchomie i Piaszno ma zasoby wody na ujęciu
63,0m 3 . Zasoby te są wystarczające do pokrycia potrzeb potencjonalnego rozwoju, lecz
by tę wodę uzyskać będzie konieczny odwiert trzeciej studni na istniejącym ujęciu. Sieć
wodociągowa zaopatrująca w wodę wsie Kramarzyny i Trzebiatkowa jest wystarczająca
na obecne potrzeby tych wsi. Stacje uzdatniania zostały zmodernizowane w 2005 i 2006
r. Jednak niezbędna jest studnia zastępcza w Kramarzynach. Zasoby wodne wsi Tągowie, Ciemno, Masłowice Tuchomskie i Modrzejewo znacznie przekraczają obecne i
przyszłe zapotrzebowanie na wodę, jednak w niektórych ujęciach niezbędne są studnie
zastępcze, odżelaziacze, stacje uzdatniania wody.
2.4.2.3. Telekomunikacja i teleinformatyka
W Gminie Tuchomie jest jeden operator sieci TelekomunikacyjnejTelekomunikacja Polska S.A.- 590 abonentów. Przewiduje się modernizacje niektórych
łączy kablowych napowietrznych i zastąpienie ich światłowodami. Nie wyklucza się innych operatorów sieci telekomunikacyjnych lub internetowych chcących przystąpić do
obsługi terenu gminy.
Brak konkurencji związanej z istnieniem tylko jednego operatora oraz słaba jakość infrastruktury teleinformatycznej powodują bardzo ograniczone możliwości dostępu instytucji, firm oraz osób prywatnych do sieci internetowej. Należy dążyć do zachęcenia innych operatorów sieci teleinformatycznych do świadczenia usług na terenie
gminy celem poprawy infrastruktury, dostępności do niej oraz spadku cen za usługi.
Przede wszystkim powinno mieć się na uwadze umożliwienie firmom i instytucjom publicznym dostępu szerokopasmowego do sieci Internet.
2.4.2.4. Zaopatrzenie gminy Tuchomie w gaz
Na terenie gminy Tuchomie brak jest sieci gazu ziemnego. Mieszkańcy wsi stosują gaz butlowy propan-butan służący do gotowania potraw jak i ogrzewania budynków.
Planuje się doprowadzenie gazu, w planie zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego przewidziany jest wariantowy tranzyt gazu z Norwegii przez gminę
Tuchomie oraz rozbudowa gazociągu Borzytuchom – Kobylnica - Słupsk i Bytów –
Tuchomie - Miastko.
15
2.4.2.5. Kanalizacja
Długość sieci kanalizacyjnej w gminie Tuchomie wynosi 30,2 km oraz 7,5 km
przyłącza kanalizacyjnego (stan na 31.07.2007) przy podłączeniu 407 budynków z obrębu 6 wsi (Tuchomie, Tągowie, Kramarzyny, Modrzejewo, Tuchomko, Ciemno, Trzebiatkowa). Planuje się dalszą rozbudowę kanalizacji - II etap w Trzebiatkowej oraz
przyłączenie wsi Piaszno do oczyszczalni w Tuchomiu. Ostatnim etapem kanalizacji
Gminy będzie wybudowanie przydomowych oczyszczalni ścieków (ok. 160 szt) w pozostałych miejscowościach oraz wybudowaniach.
2.4.2.6. Zaopatrzenie w ciepło
W Gminie Tuchomie nie ma centralnej kotłowni, są jednak kotłownie zasilające kilka gospodarstw domowych. W domkach jednorodzinnych kotłownie węglowe są zamieniane na paliwa ekologiczne ,w których wykorzystuje się jako opał w dużej mierze odpady stolarskie, drewno z zabiegów pielęgnacyjnych lasów i gaz. Odpady te nie są tak
szkodliwe dla środowiska naturalnego jak w przypadku spalania węgla czy koksu, jednak te paliwa są wciąż jeszcze wykorzystywane w wielu gospodarstwach domowych.
Dlatego dąży się do wymiany starych pieców węglowych o słabych właściwościach
grzewczych zużywających duże ilości węgla czy koksu na jednostkę wytworzonej energii i przechodzi się na opał ekologiczny. Gmina planuje do roku 2009 wybudowanie
kotłowni na biomasę ogrzewającą następujące obiekty gminne: Urząd Gminy, Centrum
Międzynarodowych Spotkań, Gminny Ośrodek Kultury oraz Gminny Ośrodek Zdrowia,
Remizę OSP.
2.4.2.7. Gospodarka odpadami
Na terenie Gminy Tuchomie funkcjonowało 7 składowisk odpadów, na których składowano odpady wymieszane. Składowiska zlokalizowane były w Tągowiu,
Tuchomku, Modrzejewie, Tuchomiu, Ciemnie, Trzebiatkowej i Kramarzynach. Funkcjonowały one bez wymaganych przepisami prawa pozwoleń. W związku z tym decyzją
nr 37/I/2002 z dnia 21 czerwca 2002r. Pomorskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska w Gdańsku z dniem 1 stycznia 2003r. zamknięto składowiska w Tągowiu, Trzebiatkowej i Tuchomku, natomiast z dniem 1 stycznia 2005r. pozostałe składowiska, tj. w Modrzejewie, Tuchomiu, Ciemnie i Kramarzynach. Wszystkie powyższe
składowiska wymagają rekultywacji.
Już 5 maja 1999r. zostało zawarte porozumienie pomiędzy Gminą Tuchomie i
Gminą Bytów w sprawie realizacji programu segregacji i recyklingu odpadów komunalnych. Program ten został wdrożony i obecnie obejmuje teren całej Gminy. W Tągowiu,
Ciemnie, Trzebiatkowej, Kramarzynach i Tuchomiu ustawiono 28 pojemników do selektywnej zbiórki odpadów komunalnych (makulatura, plastik, szkło).Oprócz tego
mieszkańcy otrzymują worki, które raz w miesiącu są odbierane przez MPK sp. Z o.o. w
Bytowie. Roczny koszt jaki z tego tytułu ponosi gmina, to 13 tys. Zł.
16
29 listopada 2004r. zawarta została umowa nr 43/2004 po przeprowadzonym
przetargu pomiędzy gminą Tuchomie a MPK sp. Z o.o. w Bytowie na odbiór odpadów
komunalnych z terenu Gminy. Przedsiębiorstwo odbierające odpady, zawarło umowy z
poszczególnymi mieszkańcami Gminy, zakładami i instytucjami oraz wyposażyło w pojemniki na odpady. Odbiór odbywa się raz w miesiącu lub raz na dwa miesiące. Na
dzień 31 lipca 2007r. zawarto 654 umowy.
Z kolei w dniu 31 grudnia 2004r. zawarta została umowa pomiędzy Gminą Bytów
a Gminą Tuchomie w sprawie przyjmowania odpadów komunalnych nie segregowanych
na składowisko Zakładu Zagospodarowania Odpadów Komunalnych w Sierżnie.
2.5. WŁASNOŚĆ NIERUCHOMOŚCI
Powierzchnia gminy wynosi: 10650 ha.
Tabele sporządzono według wykazu gruntów gminy z dnia 01.01.2007
Tabela 5.
L.p.
Rodzaj gruntów
1
Powierzchnia ogółem
Grunty rolne (grunty orne, sady,
pastwiska, łąki, rowy)
Leśne, zadrzewienia i zakrzewienia
Grunty pod zabudową
Powierzchnia wód stojących
Powierzchnia wód płynących
Tereny komunikacyjne
Inne tereny
2
3
4
5
6
7
6
Powierzchnia
gruntów [ha]
10650
% gruntów
100
6954
65,30
2662
103
84
78
289
480
25,00
0,97
0,79
0,73
2,71
4,51
Zestawienie ilości budynków w gminie Tuchomie według Narodowego Spisu
Powszechnego Ludności i Mieszkań 2002 w tabeli poniżej.
17
Tabela 6.
Wyszczególnienie ilości budynków według własności
Osób fizycznych
Gminy
Zakładów pracy
Skarbu Państwa
Wspólną
Budynki inwentarskie
i mieszkalno-gospodarskie
Pozostałe
Razem
Ogółem
579
11
11
3
32
32
5
673
Ogólne dane o zamieszkanych mieszkaniach i warunkach mieszkaniowych według rodzaju podmiotów będących właścicielami mieszkań na terenie gminy Tuchomie
(Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2002)
Tabela 7.
W tym stanowiących własność
Wyszczególnienie Ogółem
Mieszkania
Powierzchnia
użytkowa
mieszkań w m2
Osób
Gminy Skarbu Państwa Zakładów pracy
fizycznych
885
790
41
4
37
74997
68855
3047
288
2585
2.6. STAN OBIEKTÓW DZIEDZICTWA KULTUROWEGO
Spis dziedzictwa kulturowego gminy Tuchomie.
Wg informacji od Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków
I. Do rejestru zabytków wpisane są następujące obiekty:
1. TUCHOMIE – kościół paraf. P.w. Michała Archanioła, z l. 1905-1906, nr Dec. 256 z
dnia 19.03.1960r., poz. Rej. A-171
2. TUCHOMIE – dwór i ogród, z 1 poł. XIX., nr Dec. 549 z dnia 12.02.1966r., poz rej.
A-172
18
II. Budowle i budynki w ewidencji konserwatorskiej
Miejscowość
obiekt
czas powstania
kościół
1855-57 r.
kuźnia
Bud. Mieszk. nr 13
k. XIX w.
k. XIX w..
Bud. Mieszk. nr 14
k. XIX w.
NOWE HUTY
Bud. Mieszk. nr 4
Kuźnia nr 6
Bud. Mieszk. nr 16
Pocz. XX w.
k. XIX w.
1 poł. XIX w.
TĄGOWIE
Bud. Mieszk. nr 1
k. XIX w.
Bud. Mieszk. nr7
Stodoła nr 7
Bud. Mieszk. nr 9
Bud. Inwent. Nr 9
Pocz. XX w.
Poł XIX w.
k. XIX w.
1892 r.
KRAMARZYNY
MASŁOWICE
Bud. Gosp. nr 9
Bud. Mieszk. nr 10
Stodoła nr 10
Bud. Mieszk. nr 18
Budynek mieszk. nr 26
Szkoła nr 30
TRZEBIATKOWA Kościół
Kościół fil.
TUCHOMIE
Bud. Mieszk. nr 11 k.
XIX w.
Bud. Mieszk. nr 312
Bud. Mieszk. nr 38
Bud. Mieszk. nr 40
Bud. Mieszk.-gosp. nr
51-52
Młyn
Kuźnia nr 1
TUCHOMKO
Bud. Mieszk. nr 3
Bud. Mieszk. nr 14
Bud. Mieszk. nr 15
k. XIX w.
Pocz. XX w.
2 poł XIX w.
Poł XIX w.
k. XIX w.
2 poł XIX w.
1912 r.
k. XIX w.
k. XIX w.
1906 r.
XIX/XX w.
Pocz XX w.
2 poł XIX w.
K XIX w.
1889 r.
1894 r.
19
uwagi
Szachulcowa
Szachulcowa
Szachulcowy
szachulcowa
Kościół Św. Michała Archanioła
Kościół filialny Św. Wojciecha w Tuchomiu
20
2.7. Gospodarka
Struktura prowadzonej działalności gospodarczej w gminie Tuchomie według ewidencji
działalności gospodarczej (sierpień 2007 r.) przedstawia się następująco.
Podmioty gospodarcze-163 z wyszczególnieniem na:
Podmioty gospodarcze
Ilość
Budownictwo
24
Transport
20
Stolarstwo
8
Ślusarstwo
14
Handel
26
Usługi Leśne
10
Przeróbka drewna
7
Gastronomia
6
Produkcyjne
6
Fryzjerstwo
3
Kamieniarstwo
2
Usługi różne
37
W Gminie Tuchomie jest dużo gospodarstw rolnych (około 600). Większość
gruntów jest klasy V i VI. Dla wielu gospodarstw rolnych uprawa ziemi nie wystarcza
na bieżące wydatki, dlatego wielu rolników podejmuje dodatkową pracę zarobkową lub
otwiera działalność gospodarczą. W założeniach podstawą rozwoju gminy jest rozwój
różnych firm produkcyjnych, oraz rolnictwo i agroturystyka zważywszy, że duże obszary użytków zielonych stwarzają możliwości hodowli zwierząt gospodarskich. Warunki
środowiska i ukształtowanie terenu mogą sprzyjać hodowli pszczół, dzikich zwierząt
jeleniowatych, ptactwa, krzewów, borówki amerykańskiej. Jednak słabe gleby (ubogie w
składniki pokarmowe, kwaśne) w gminie, częste spadki wód gruntowych w okresie wegetacji pogarszają i obniżają plony. Pomimo niesprzyjających warunków atmosferycznych rolnicy nie rezygnują z uprawy. Ze względu na wejście Polski do Unii Europejskiej
i związane z tym programy pomocowe dla rolnictwa, powinny spowodować większe
ożywienie w tym sektorze.
21
Ludność według płci i ekonomicznych grup wieku (Narodowy Spis Powszechny
Ludności i Mieszkań 2002r.)
Tabela 10.
Wyszczególnienie
Ogółem
Mężczyźni
Kobiety
Ogółem
3843
1979
1864
W wieku przedprodukcyjnym
1202
625
577
Produkcyjnym
- mobilnym
- niemobilnym
2300
1590
710
1237
838
399
1063
752
311
Poprodukcyjnym
341
117
224
Z tabeli tej wynika, że w gminie Tuchomie jest około 60% ludności w wieku produkcyjnym z czego 53 % mężczyzn. Niepokojąca jest mała liczba osób wykształconych, z wykształceniem wyższym około 4,2%; średnim około 19,2%; zasadniczym zawodowym około 34%; bez wykształcenia lub z podstawowym niepełnym 42,6%. Celowe byłoby zapewnienie niezbędnej informacji rolniczej, zważywszy na brak odpowiedniego wykształcenia wśród rolników. Stworzenie dogodnych warunków do rozwoju w
sektorze prywatnym - sprzyjającym inwestowaniu na terenie gminy co spowoduje
wzrost zatrudnienia w firmach i rozwój rolnictwa. Poprawienie walorów agroturystycznych gminy przez budowę plaż, kąpielisk, dojazdów do jezior, parkingów leśnych, poprawę dróg gminnych, ścieżek przyrodniczych, większej reklamy Gminy (informatory,
reklamy).
22
2.8. Sfera społeczna
2.8.1. Sytuacja demograficzna i społeczna terenu
Poniższa tabela przedstawia ludność gminy Tuchomie w zależności od wieku i
płci (wg stanu na 31 lipiec 2007r.).
Tabela 11.
Wiek
Ogółem
Mężczyźni
Kobiety
ogółem
3979
2041
1938
0-4
200
110
90
5-9
288
157
131
10-14
328
172
156
15-19
360
185
175
20-24
389
192
197
25-29
327
162
165
30-34
332
169
163
35-39
278
123
155
40-44
260
147
113
45-49
262
161
101
50-54
281
135
146
55-59
232
133
99
60-64
126
57
69
65-69
97
53
44
70-74
73
35
38
75-79
58
22
36
80-84
45
12
33
85 i więcej
43
16
27
23
Ludność w wieku 13 lat i więcej według poziomu wykształcenia (Powszechny
Spis Ludności 2002r.).
Tabela 12.
Poziom wykształcenia
Grupy wieku
średnie
ogółem
wyższe
ogółem 3018 123
13-19
527
20-29
640 43
30-39
541 31
40-49
553 17
50-59
357 17
60-64
106 11
65
294
4
i więcej
policealne
razem
zawodowe
51
15
12
13
7
2
501
34
180
107
110
46
10
348
19
125
79
80
27
10
2
14
8
zasadnicze
zawodowe
podstawowe
ukończone
podstawowe nieukończone
i bez wykształcenia
153
15
55
28
30
19
-
977
41
310
286
223
90
10
1294
403
91
101
188
194
70
71
49
1
3
2
3
3
6
17
247
10
Ogólnokształcące
Stopa bezrobocia w gminie Tuchomie kształtuje się na poziomie 26,6 % ( na
dzień 30.06.2007- dane dla powiatu )
Stan bezrobocia w gminie Tuchomie na dzień (30.06.2007)
Tabela 13.
Liczba bezrobotnych Bezrobotni z prawem
Wyszczególnienie
ogółem
do zasiłku
ogółem w tym kobiety
%
osób
Tuchomie
374
259
15,8
59
Jakość życia mieszkańców gminy Tuchomie zważywszy na warunki mieszkaniowe przedstawia się następująco: według danych GUS-u (Powszechny Spis Ludności
2002) na każdego mieszkańca Tuchomia przypada 19,3 m2 powierzchni użytkowych
mieszkania ze średnią osób na izbę 0,99. Przeciętna liczba osób w jednym mieszkaniu
wynosi 4,8 (na jedno mieszkanie przypada 4,4 izby).
Bezpieczeństwa mieszkańców pilnuje 4 policjantów, których posterunek znajduje
się w Tuchomiu. Pełniący służbę policjanci mają duży teren i braki w wyposażeniu.
24
Na rynku pracy działa kilka firm zatrudniających pracowników. Do znaczących
zalicza się: „Wirax”, „Bama”, „Expro”, „Konsmet”, ”Rolmat”. Działają także podmioty
gospodarcze, z których większość powstała w wyniku „samo-zatrudnienia”. Są to firmy
najczęściej jednoosobowe.
2.8.2. Identyfikacja Problemów
W gminie Tuchomie 30 % ludności powyżej 20 lat ma ukończoną tylko szkołę
podstawową (Powszechny Spis Ludności 2002), a 32% tylko szkołę zawodową. Około
62 % osób powyżej 20 lat nie ma wykształcenia średniego, co stanowi problem w zdobyciu pracy. Dlatego należy stworzyć odpowiednie warunki dla inwestorów chcących
inwestować na terenie gminy (stwarzając miejsca pracy), poprzez rozwój infrastruktury.
2.8.3. Promocja aktywności zawodowej młodzieży
Aktywność zawodową młodzieży można osiągnąć poprzez:
- zwiększenie dostępu do informacji
- doradztwa zawodowego z możliwością podniesienia kwalifikacji zawodowych
- szkolenia
- promowanie samozatrudnienia
- organizowanie wolontariatu dla młodzieży
2.8.4. Wsparcie otoczenia społecznego osób bezrobotnych
Wyżej wymieniony cel można osiągnąć przez:
- wsparcie inicjatyw samoorganizacji i samopomocy wśród osób bezrobotnych
- wsparcie osób długotrwale bezrobotnych do ponownego podjęcia pracy
2.8.5. Wsparcie osób o znacznym i umiarkowanym stopniu niepełnosprawności
Cel ten możemy osiągnąć dzięki:
- odpowiednie doradztwo zawodowe
- rozwój i promocje usług doradczych
- działania polegające na tworzeniu miejsc pracy dla niepełnosprawnych
- wspieranie zatrudnienia osób niepełnosprawnych
- zmianę postaw społecznych wobec niepełnosprawnych
25
2.8.6. Wspieranie osób z grup zagrożonych wykluczeniem społecznym
Działanie to można osiągnąć dzięki:
- stworzeniu i prowadzeniu „Centrum Integracji Społecznej” przeznaczonemu dla
osób zagrożonych marginalizacją i wykluczeniu społecznym
- szkolenia i warsztaty edukacyjno wychowawcze
- wsparcie wolontariatu w zakresie integracji z rynkiem pracy osób zagrożonych
wykluczeniem społecznym
- organizowanie grup wsparcia i samopomocy
- szkolenia dla pracowników instytucji pomocy społecznej
2.8.7. Wspieranie równości szans kobiet i mężczyzn na rynku pracy
Cel ten osiągnąć można poprzez:
- kursy, szkolenia, możliwości przekwalifikowania zawodowego
- wspieranie przedsiębiorczości wśród kobiet
- projekty pilotażowe
- tworzenie baz danych o lokalnych rynkach pracy
2.8.8. Wzmocnienie rozwoju zasobów ludzkich w gminie
Cel ten można zrealizować dzięki:
- szkoleniu osób pracujących chcących podwyższyć swoje kwalifikacje
- szkolenia dla rolników w zakresie podejmowania dodatkowej działalności
zbliżonej do rolnictwa
2.8.9. Reorientacja zawodowa osób odchodzących z rolnictwa
Zadaniem tym jest przeprowadzenie szkoleń i kursów dla osób odchodzących z
rolnictwa w celu nabycia umiejętności zawodowych związanych z nowym zawodem.
2.8.10. Reorientacja zawodowa osób zagrożonych procesami restrukturyzacyjnymi
Cel ten można osiągnąć poprzez:
- szkolenia i kursy, mające na celu nabycie kwalifikacji i umiejętności
zawodowych z wiązanych z nowym zawodem.
- zatrudnienia osób zagrożonych procesami restrukturyzacyjnymi
26
2.8.11. Propozycje zadań inwestycyjnych zgłoszone przez inne podmioty
Propozycje zadań inwestycyjnych zgłoszone przez podmioty
Tabela 14.
Nazwa podmiotu
Nazwa
inwestycji
Remonty obiektów
Szkolnych w
Kramarzynach
Remonty obiektów
Szkolnych w
Trzebiatkowej
Zespół Szkoły
Podstawowej i
Gimnazjum w
Kramarzynach
Wyszczególnienie zadań do
zrealizowania
- remont elewacji budynku
wraz z wymianą okien
- remont drogi dojazdowej do
szkoły
- remont nawierzchni boiska
trawiastego
- remont boiska asfaltowego
Szacunkowy
koszt zadania
300.000
- remont ogrodzenia wokół posesji szkolnej
- wymiana pieca C.O w kotłowni
- ocieplanie budynku szkoły
- malowanie szkoły
12.000
40.000
40.000
12.000
30.000
100.000
10.000
- budowa garażu i szatni przy 100.000
Inwestycje na
boiskach w Kramarzynach
terenie obiektów
- zakup autobusu szkolnego
200.000
- zakup urządzeń niezbędnych
Zakupy sprzętu i do utrzymania porządku oraz
wyposażenia
do przeprowadzania remontów
szkół
bieżących
15.000
- zakup mebli i pomocy naukowych
100.000
27
Nazwa
podmiotu
Nazwa
inwestycji
Wyszczególnienie zadań do
Zrealizowania
- budowa garażu z zapleczem
technicznym do garażowania
„gimbusa” szkolnego
- budowa trybun piłkarskich przy
Inwestycje
boisku do piłki nożnej
budowlane
- wymiana okien w segmencie
szkoły podstawowej na plastykowe
Zespół Szkoły Pod- dokończenie ogrodzenia szkoły
stawowej i Gimna- zakup mebli i pomocy naukozjum w Tuchomiu Inwestycje na wych
potrzeby
- zagospodarowanie obejścia
szkoły
szkoły (ławki, stworzenie ogrodu
botanicznego, zagospodarowanie
zielenią
Szacunkowy
koszt zadania
150.000
40.000
100.000
10.000
50.000
30.000
3. ZADANIA POLEGAJĄCE NA POPRAWIE SYTUACJI NA DANYM OBSZARZE
W Planie Rozwoju Lokalnego do realizacji przyjęto projekty i zadania mające poprawić sytuację obszaru gminy Tuchomie, w których w skład wchodzi:
- rozwój systemu komunikacji i infrastruktury drogowej
- modernizacja wodociągów
- modernizacje obiektów gminnych (termomodernizacje)
- poprawę stanu środowiska naturalnego
- budowa lub modernizacja budynków dla zabezpieczenia warunków socjalnych
ludności
- poprawa infrastruktury rekreacyjno sportowej
28
4. REALIZACJA ZADAŃ I PROJEKTÓW
4.1. PLANOWANE PROJEKTY I ZADANIA INWESTYCYJNE W OKRESIE 2007-2013
Wieloletni Plan Inwestycyjny na lata 2007-2013
Nazwa inwestycji
Planowany efekt
Szacunkowa wartość
kosztorysowa
zadania
Wskazane źródła
finansowania
I. Kanalizacja sanitarna
I.1
Rozbudowa sieci
kanalizacyjnej 1.
Kanalizacja sanitarna
w Trzebiatkowej – II
etap
2. Kanalizacja sanitarna w Piasznie
3. Budowa przydomowych oczyszczalni ścieków na terenie
Gminy Tuchomie
Rurociąg PCV
ǿ 200 – 3.632 mb
ǿ 160 – 2.624 mb
ǿ 90 PE – 2.654 mb
ǿ 75 PE – 1.449 mb
ǿ 63 PE – 1.104 mb
2 700 000,00 zł
2 025 000,00 zł – PROW
675 000,00 zł – Budżet
Gminy (pożyczka
WFOŚiGW)
Przepompownie
ścieków – 10 szt.
Przydomowe
oczyszczalnie ścieków – 160 szt
II. Drogi gminne
II.1
II.2
II.3
Budowa dróg gminnych:
1. Kramarzyny –
drogi osiedla
„Pod nasypem”
2. Masłowiczki – od
DP 1766G 1800 mb
– I etap
3. Tuchomko – od
DP 1726G do DK 20
4. Modrzejewo –
połączenie w dwóch
punktach DP 1767G
oraz w kierunku „Leśniczówki”
Trzebiatkowa w kierunku Tebowizny.
Wspólny projekt
gmin Tuchomie Lipnica
Przebudowa ul. Wy-
3 750 00,00 zł
3 000 000,00 zł – RPO
750 000,00 zł – Budżet
Gminy
600 000,00 zł
510 000,00 zł – RPO
45 000,00 zł – Budżet
Gminy Tuchomie
45 000,00 zł Budżet Gminy Lipnica
225 000,00 zł - Budżet
Długość: 1500 m
Szerokość: 5 m
1800 mb
1100 mb
2500 mb
Długość: 450mb
225 000,00 zł
29
II.4
II.5
II.6
bickiego w Tuchomiu
Przebudowa ul. Mic- Długość: 1100mb
kiewicza w Tuchomiu
Budowa drogi na
Długość: 350 mb
osiedlu: „Pod Piaszno”
Budowa oraz wymiana chodników i
parkingów na terenie
gminy
Gminy
190 000,00 zł
190 000,00 zł – Budżet
Gminy
250 000,00 zł
250 000,00 zł - Budżet
Gminy
40 000,00 zl rocznie Budżet Gminy
III. Wodociągi.
III.1 Rozbudowa i wymiana sieci wodociągowej
1. Sieć wodociągowa
Masłowice Tuchomskie i Trzebiatowskie, Trzebiatkowa,
Ciemno
2. Wymiana sieci
wodociągowej w
Kramarzynach
3. Wymiana sieci
wodociągowej w
Trzebiatkowej i
Ciemnie
III.2 Budowa przepompowni wody w Tuchomku
Rurociąg PCV
ǿ 90 – 6320 mb
ǿ 40 PE – 776 mb
1 312 500,00 zł – PROW
437 500,00 zł – Budżet
Gminy
60 000,00 zł
60 000,00 zł – Budżet
Gminy
186 000,00 zł
186 000,00 zł – Budżet
Gminy (pożyczka z
WFOŚiGW – do 80%)
160 000,00 zł
160 000,00 zł – Budżet
Gminy
15 000,00 zł
15 000,00 zł – Budżet
Gminy
Modernizacja stacji
uzdatniania wody w
Masłowicach Tuchomskich
ǿ 90 – 1500 mb
ǿ 90 PE – 4000 mb
III.3 Modernizacja systemów zaopatrzenia w
wodę:
- stacja uzdatniania
wody w Nowych
Hutach i Modrzejewie
III.4 Rozbudowa sieci
wodociągowej w
Nowych Hutach i
Trzebiatkowej
III.5 Sieć wodociągowa
osiedle „Pod Piaszno”
1 750 000,00 zł
3000mb
30
IV. Gospodarka odpadami
IV.1
Współudział Gminy
w tworzeniu kompleksowego programu gospodarki odpadami na bazie wysypiska w Sierżnie w
ramach porozumienia
gmin
74 000,00 zł
Po 18 500,00 zł rocznie
do roku 2011– Budżet
Gminy
V. Remonty obiektów gminnych
V.1
V.2
V.3
Sale wiejskie – w
ramach Programu
Odnowy Wsi
Szkoła w TrzebiatOkna
kowej
Budynków mieszkal- Okna, ocieplenie
nych
150 000,00 zł
50 000,00 zł
150 000,00 zł
V.4
Remiza OSP w Tuchomiu
Okna, elewacja
V.5
Modernizacja z wyposażeniem Gminnego Ośrodka Zdrowia
Modernizacja Remizy OSP Tągowie
Podjazd dla niepeł- 56 000,00zł
nosprawnych z parkingiem
70 000,00 zł
Wymiana dachu,
remont elewacji,
wykonanie parkingu
35 000,00 zł
V.6
Wymiana dachu i
stropu w sali wiejskiej w Tuchomku
V.8 Wymiana dachu na
budynku byłej szkoły
w Modrzejewie
V.9 Modernizacja i adaptacja Sali wiejskiej
na cele publiczne w
Tuchomiu
V.10 Pokrycie dachu Sali
Wiejskiej w Ciemnie
V.11 Modernizacja remizy Wymiana pokrycia
OSP w Nowych Hu- dachowego
tach
V.7
42 000,00 zł
110 000,00 zł – PROW
40 000,00 zł – Budżet
Gminy
50 000,00 zł – Budżet
Gminy
50 000,00 zł - Budżet
Gminy
Kredyt termomodernizacyjny: 100 000,00 zł
35 000,00 zł – Budżet
Gminy
7 000 - OSP
20 000,00zł – PFRON
36 000,00zł – Budżet
Gminy
70 000,00 zł - Budżet
Gminy
35 000,00 zł - Budżet
Gminy
55 000,00 zł
55 000,00 zł - Budżet
Gminy
100 000,00 zł
100 000,00 zł – Budżet
Gminy
15 000,00zł
15 000,00zł – Budżet
Gminy
20 000,00zł 20 000,00zł – Budżet
Gminy
40 000,00zł
VI. Inwestycje oświatowe i inne
31
VI.1 Rozbudowa CMS w
Tuchomiu
VI.2 Łącznik przy Sali
gimnastycznej w Tuchomiu
VI.3
Rozbudowa Szkoły w
Kramarzynach
200 000,00 zł
200 000,00 zł – Budżet
Gminy
135 000,00 zł
135 000,00 zł – Budżet
Gminy
2 000 000,00 zł
1 700 000,00 zł – RPO
300 000,00 zł – Budżet
Gminy
VII. Budownictwo socjalne
VII.1 Adaptacja budynku
gospodarczego na
lokale socjalne w
Trzebiatkowej (6
lokali)
VII.2 Budowa budynku
mieszkalnego z lokalami socjalnymi w
Tuchomiu przy ul.
Słonecznej (w tym
adaptacja projektu)
430 000,00 zł
500 000,00 zł
120 000,00 zł Ministerstwo Budownictwa
80 000,00 zł – MIPS
230 000,00 zł – Budżet
Gminy
350 000,00 zł Gmina Tuchomie
150 000,00 zł Ministerstwo Budownictwa
VIII. Infrastruktura rekreacyjna i sportowa
VIII.1 Budowa sceny z zapleczem socjalnym w
Tuchomiu przy terenach rekreacyjnych z
minibasenem oraz
boiskiem o nawierzchni z trawy
sztucznej
VIII.2 Budowa infrastruktury turystycznej, połączonej ścieżką rowerowo – pieszą po
atrakcjach miejscowości Trzebiatkowa i
Ciemno z elementami historycznymi
oraz budowa kładki
przez rzekę w Tuchomiu z ciągiem
pieszo-rowerowym
przez ul. Wybickiego, Słoneczną, Mickiewicza, Młyńską i
Lipową
2 000 000,00 zł
740 000,00 zł
32
1 700 000,00 zł – RPO
300 000,00 zł – Budżet
Gminy
lub
900 000,00 zł – PROW
300 000,00 zł Budżet
Gminy
240 000,00 zł Gmina Tuchomie
PROW 500 000,00 zł
VIII.3 Budowa ścieżki rowerowo – pieszej z
uatrakcyjnieniem
położonych przy
ścieżce obiektów
kulturalnych, sportowych i turystycznych w Masłowicach
Trzebiatowskich i
Masłowicach Tuchomskich
VIII.4 Budowa kładki przez
rzekę w Tuchomiu z
ciągami pieszojezdnymi
VIII.5 Rozbudowa infrastruktury rekreacyjnej na boiskach, placach zabaw i zieleńcach
300 000,00 zł
75 000,00 Gmina Tuchomie (GOK)
225 000,00 zł - PROW
70 000,00 zł
70 000,00 zł Gmina Tuchomie
10 000,00 zł rocznie Budżet Gminy
IX. Pozostałe przedsięwzięcia
IX.1
Budowa kotłowni na
biomasę w Zespole
Szkół w Tuchomiu
221 000,00 zł
150 000,00 zł – PROW
16 000,00 zł – PDS
55 000,00 zł – Budżet
Gminy
IX.2
Budowa kotłowni na
biomasę przy Urzędzie Gminy
Zagospodarowanie
wykopalisk archeologicznych
450 000,00 zł
337 500,00 zł – PROW
112 500,00 zł – Budżet
Gminy
210 000,00 zł – EOG lub
RPO
40 000,00 zł – Budżet
Gminy
IX.3
250 000,00 zł
X. Projekty miękkie
X.1
X.2
X.3
Organizacja przedszkoli w miejscowościach: Modrzejewo,
Trzebiatkowa, Tuchomie, Kramarzyny
i Masłowiczki
Przystosowanie do
celów rehabilitacyjnych pomieszczenia
w budynku Gminnego Ośrodka Zdrowia
w Tuchomiu
Organizacja cyklu
szkoleń nt.: odnawialnych źródeł
energii
Prowadzenie i
utrzymanie
wyposażenie
300 000,00 zł rocznie
40 000,00 zł
EFS lub inne środki z
zewnątrz
Wyposażenie i
utrzymanie
150 000,00zł
EFS lub inne środki z
zewnątrz
2-dniowe szkolenia 60 000,00 zl
2 razy do roku przez
okres 3 lat
EFS lub inne środki z
zewnątrz
33
X.4
X.5
Stworzenie możliwo- grupa 40-osobowa
ści nauczania języka rocznie
angielskiego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał
Ludzki
Organizacja kursów
udzielania pierwszej
pomocy
145 000,00 zł
EFS lub inne środki z
zewnątrz
30 000,00zł
EFS lub inne środki z
zewnątrz
*
PROW – Program Rozwoju Ośrodków Wiejskich
RPO – Regionalny Program Operacyjny
***
WFOŚiGW – Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
****
MPiPS – Ministerstwo Pracy i Pomocy Społecznej
*****
EFS – Europejski Fundusz Społeczny
**
5. POWIĄZANIE PROJEKTÓW Z INNYMI DZIAŁANIAMI REALIZOWANYMI NA TERENIE GMINY TUCHOMIE
Całe działanie Gminy Tuchomie ma na celu rozwój istniejących firm, przetwórstwa rolno-spożywczego, agroturystyki, powstania większej ilości przedsiębiorstw zatrudniających pracowników. Niezbędnym do tego celu jest stworzenie odpowiednich
warunków do rozwoju. Osiągnąć to można poprzez inwestycje w zakresie gospodarki
wodno-ściekowej, polepszenie jakości nawierzchni drogowych, poprawę jakości wody,
uregulowanie gospodarki odpadami. Stworzyć należy warunki do rozwoju agroturystycznego przez zagospodarowanie plaż jezior wraz z drogami dojazdowymi, zagospodarowanie doliny rzeki Kamieniczno i innych rzek lub dopływów, stworzenie tras rowerowych i pieszych, zmodernizować tereny rekreacyjno - sportowe.
Powyższe cele można osiągnąć poprzez:
- zwiększenie atrakcyjności obszarów wiejskich
- zwiększenie inwestycji lokalnych
- tworzenie warunków do rozwoju agroturystycznego, dzięki czemu wzrosnąć
może zatrudnienie kobiet (samozatrudnienie)
- zatrudnianie osób bezrobotnych do prac inwestycyjnych
- wzrost kreatywności mieszkańców gminy w poszukiwaniu innych
pozarolniczych źródeł dochodów
- tworzenie warunków do powstawania podmiotów gospodarczych
- stworzenie warunków dla rozwoju mikroprzedsiębiorstw
- poszerzanie informacji na tematy związane z podjęciem działalności
gospodarczej poprzez szkolenia zawodowe lub inne szkolenia na tematy
związane z przedsiębiorczością
34
- aktywację zawodową mieszkańców
- tworzenie większych możliwości rozwoju dla osób niepełnosprawnych
Większość z tych celów inwestycyjnych może być realizowana z udziałem środków strukturalnych, które wraz z działaniami wymienione są poniżej:
- Europejski Fundusz Społeczny (EFS, ang. ESF),
- Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR, ang. ERDF),
- Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej (EFOiGR, ang. EAGGF) (tylko
Sekcja Orientacji jest elementem polityki strukturalnej),
- Finansowy Instrument Wsparcia Rybołówstwa (FIWR, ang. FIFG).
- Program Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW)
- Regionalny Program Operacyjny (RPO)
Finansują one politykę strukturalną Unii Europejskiej. W Polsce finansują Narodowy
Plan Rozwoju 2007-20013 (obejmujący rozwój całego kraju i źródła finansowania ogółem) poprzez Podstawy Wsparcia Wspólnoty (określają wkład Wspólnoty w Narodowym Planie Rozwoju).
Realizacja NPR odbywa się poprzez realizację programów operacyjnych:
-Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego (ZPORR) – wdrażany
na poziomie NUTS 2 (województwa). Obejmuje w priorytecie I dużą infrastrukturę
o znaczeniu regionalnym (EFRR). W priorytecie II – rozwój zasobów ludzkich w
regionie (EFS). W priorytecie III – rozwój lokalny (EFRR), czy na poziomach NUTS 4 i 5 (powiaty i gminy).
- SPO Rozwój Zasobów Ludzkich współfinansowany z EFS. Tzw. „miękkie projekty” ukierunkowane na kształcenie, przedsiębiorczość, zatrudnienie.
- SPO Transport współfinansowany z EFRR. Dotyczy korytarzy transportowych.
Infrastruktura drogowa, kolejowa o charakterze międzyregionalnym.
- SPO Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw współfinansowany z EFRR. Małe i
średnie przedsiębiorstwa oparte na zaawansowanych technologiach w zakresie doradztwa i wsparcia inwestycyjnego, inwestujące w ochronę środowiska, dokonujące
nowych inwestycji, instytucje wspierające biznes, fundusze (pożyczkowe, poręczeń
kredytowych), parki naukowo-technologiczne, sfera naukowo-badawcza, elektroniczne platformy usług publicznych.
- SPO Rybołówstwo i Przetwórstwo Ryb (FIWR). Porty, hodowla ryb, flota rybacka.
- SPO Restrukturyzacji i Modernizacja Sektora Żywnościowego oraz Rozwój Obszarów Wiejskich (EFOiGR). Dostosowywanie gospodarstw rolnych, ułatwianie startu
młodym rolnikom, szkolenia, wsparcie doradztwa rolniczego, poprawa przetwórstwa i marketingu artykułów rolnych, rozwój obszarów wiejskich (odbudowa lasów
zniszczonych huraganem z dnia 2 lipca 2002 r., scalanie gruntów, odnowa wsi i zachowanie dziedzictwa kulturowego, różnicowanie działalności rolniczej i zbliżonej
35
do rolnictwa – np. agroturystyka, gospodarowanie zasobami wodnymi – melioracje,
infrastruktura techniczna związana z rolnictwem, LEADER+).
- SPO Pomoc Techniczna (EFRR). Wsparcia zarządzania i wdrażania Podstaw
Wsparcia Wspólnoty (m.in. system informatycznego monitoringu i kontroli SIMIK)
Największe znaczenie dla gminy Tuchomie mają programy:
A) Regionalny Program Operacyjny dla województwa pomorskiego (RPO WP), realizowany będzie w latach 2007 – 2013 na terenie województwa pomorskiego. Program składa się z dziesięciu osi priorytetowych, z których oś 8 i 9 mają największe
znaczenie dla gminy.
Oś priorytetowa 8. Lokalna infrastruktura podstawowa – realizowana będzie na obszarach gmin wiejskich, wiejsko – miejskich oraz miast liczących do 35 tys. mieszkańców. Minimalna wartość projektu nie może być niższa niż 100 tys. euro.
- Zwiększenie lokalnej atrakcyjności inwestycyjnej, osiedleńczej i turystycznej
- Zmniejszenie dysproporcji regionalnych w zakresie wyposażenia w infrastrukturę gospodarki wodno – ściekowej oraz gospodarki odpadami.
Oś priorytetowa 9. Lokalna infrastruktura społeczna i inicjatywy obywatelskie – realizowana będzie na obszarach gmin wiejskich, wiejsko – miejskich oraz miast liczących do 35 tys. mieszkańców. Jej wdrażanie koncentrować się będzie szczególnie na obszarach słabych strukturalnie. Minimalna wartość projektu nie może być
niższa niż 100 tys. euro.
Wsparcie w zakresie poprawy:
- lokalnej infrastruktury edukacyjnej, sportowej i kultury
- lokalnej infrastruktury ochrony zdrowia
- lokalnych inicjatyw obywatelskich
B) Program Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW). Program będzie realizowany w
latach 2007 – 2013 na terenie całego kraju. Założone działania będą realizowane za
pomocą czterech osi priorytetowych. Wszystkie te działania będą współfinansowane z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz
ze środków krajowych przeznaczonych na ten cel w ustawie budżetowej.
Oś 3. Jakość życia na obszarach wiejskich i zróżnicowanie gospodarki wiejskiej –
odnowa wsi, działania 313, 322, 323. Działanie będzie wpływać na poprawę jakości życia na obszarach wiejskich przez zaspokojenie potrzeb społecznych i kulturalnych mieszkańców wsi oraz promowanie obszarów wiejskich.
36
Pomoc udzielana będzie w zakresie:
- budowy, przebudowy, remontu lub wyposażenia obiektów pełniących funkcje
publiczne, społeczno – kulturalne, rekreacyjne i sportowe
- kształtowanie obszarów przestrzeni publicznej
- budowy, remontu lub przebudowy infrastruktury związanej z rozwojem funkcji
turystycznych, sportowych lub społeczno – kulturalnych.
C) ZPORR w priorytecie III tzn.
- Działanie 3.1. Obszary wiejskie – wodociągi, kanalizacja, odnawialne źródła
energii, poprawa jakości powietrza, gospodarka odpadami, przeciwdziałanie
powodziom, drogi, kompleksowe uzbrojenie terenów pod inwestycje, baza kulturalna i turystyczna
- Działanie 3.2. Obszary podlegające restrukturyzacji – jw. z wyjątkiem przeciwdziałania powodziom, a dodatkowo inkubatory przedsiębiorczości,
- Działanie 3.4. Mikroprzedsiębiorstwa dla firm zatrudniających do 10 ludzi i
istniejących nie więcej niż 3 lata na rynku.
- Działanie 3.5. Lokalna infrastruktura społeczna
- Poddziałanie 3.5.1. Lokalna infrastruktura edukacyjna i sportowa – obiekty dydaktyczne, biblioteki, obiekty sportowe, internaty stołówki itp., infrastruktura
techniczna i sanitarna, wyposażenie obiektów sportowych, dydaktycznych i społeczno-edukacyjnych oraz zagospodarowanie otoczenia w ramach ww. projektów
- Poddziałanie 3.5.2 Lokalna infrastruktura ochrony zdrowia – przebudowa, modernizacja, wymiana nośników energii, termoizolacja budynku, przebudowa i wyposażenie sal zabiegowych, dostosowanie obiektów do potrzeb pacjentów, zakup
systemów informatycznych, zakup i modernizacja urządzeń medycznych
6. OCZEKIWANE WSKAŹNIKI OSIĄGNIĘĆ PLANU ROZWOJU LOKALNEGO
Zrealizowane projekty przyczynią się do ochrony terenu gminy przed zanieczyszczeniami środowiska, poprzez powstanie lub modernizację oczyszczalni ścieków, ograniczenie zanieczyszczenia odpadami komunalnymi (postawienie śmietników, likwidacja
wysypisk śmieci). Dzięki realizacji projektów poprawią się warunki bezpieczeństwa na
drogach, zwiększy się ich przejezdność, dzięki czemu łatwiejszy będzie dostęp do nie37
których miejscowości lub miejsc. Woda z wodociągów przeznaczana na cele spożywcze
będzie odpowiadała normom.
Zrealizowany projekt inwestycyjny będzie analizowany pod kątem osiągnięcia wskaźników takich jak:
-
długość zmodernizowanych dróg
długość wybudowanej sieci kanalizacji sanitarnej i przykanalików
ilość przyłączy kanalizacyjnych
długość wybudowanych kolektorów sanitarnych
długość sieci wodociągowej
ilość przyłączy wodociągowych
liczba mieszkańców objęta zagospodarowaniem odpadów stałych – segregacją
śmieci
zwiększenie atrakcyjności gminy Tuchomie
stworzenie warunków do rozwoju drobnej przedsiębiorczości
podniesienie bezpieczeństwa i jakości dróg (dojeżdżają dzieci do szkół), oraz
skrócenie czasu podróży
zmniejszenie nakładów na bieżące remonty nawierzchni
oszczędność w kosztach eksploatacji pojazdów (autobus szkolny i inne)
zwiększenie poziomu skanalizowania obszaru gminy
zwiększenie liczby gospodarstw domowych podłączonych do kanalizacji sanitarnej
poprawa czystości wód powierzchniowych
zmniejszenie zanieczyszczeń środowiska odpadami stałymi
poprawa zdrowotności mieszkańców przez zmniejszenie zanieczyszczenia środowiska
poprawa walorów agroturystycznych gminy
7. SYSTEM WDRAŻANIA
Jednostką odpowiedzialną za wdrażanie i monitorowanie Planu Rozwoju Lokalnego jest Rada i Wójt Gminy Tuchomie.
System wdrażania Planu Rozwoju Lokalnego obejmuje:
- przyjmowanie nowych zadań i planów inwestycyjnych wraz z dokumentacją
projektowo - kosztorysową
- składanie wniosków o przyznanie dofinansowania ze środków funduszy
strukturalnych
- realizacja inwestycji zgodnie z planem
- po zakończeniu inwestycji przedstawienie kosztów i efektu osiągniętego dzięki
tej inwestycji
- przedłożenie sprawozdania z zrealizowanego projektu na zebraniu rady gminy
38
8. SPOSOBY MONITOROWANIA, OCENY I KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ.
8.1. SYSTEM MONITOROWANIA PLANU ROZWOJU LOKALNEGO
System ten będzie polegał na monitorowaniu Planu Rozwoju Lokalnego na podstawie:
- danych z Ewidencji Działalności Gospodarczych prowadzonych przez gminę
Tuchomie
- danych statystycznych Powiatowego Urzędu Pracy
- danych statystycznych GUS
- innych dostępnych źródeł.
Jednostką monitorującą Plan Rozwoju Lokalnego będzie Rada Gminy Tuchomie.
Rada ta będzie sprawdzać zgodność wykonanego projektu z założeniami projektowymi,
zasadność poniesionych wydatków i sposób realizacji projektu. Jednostka monitorująca
ma prawo składać wnioski do Wójta Gminy Tuchomie, oraz dokonywać corocznych
zmian, które wynikają ze zmian w Programach Operacyjnych
8.2. SPOSOBY OCENY PLANU ROZWOJU LOKALNEGO
Rada Gminy będzie oceniała Plan Rozwoju Lokalnego na posiedzeniach Rady po
zapoznaniu się z raportami przebiegu realizacji przedsięwzięć umieszczonych w Planie
Rozwoju Lokalnego i będzie przedstawiała swoją ocenę Wójtowi.
8.3. SPOSOBY INICJOWANIA WSPÓŁPRACY POMIĘDZY SEKTOREM PUBLICZNYM, PRYWATNYM I ORGANIZACJAMI POZARZĄDOWYMI.
Plan Rozwoju Lokalnego jest dokumentem otwartym dla wszystkich sektorów i
powinien być uzupełniany raz w roku kalendarzowym. Wnioski i zastrzeżenia od firm,
radnych, stowarzyszeń, osób prywatnych, mieszkańców gminy, organizacji będzie
przyjmował Kierownik Referatu Gospodarczego.
8.4. PUBLIC RELATIONS PLANU ROZWOJU LOKALNEGO
O terminie przyjmowania propozycji do planu rozwoju lokalnego będzie umieszczana
informacja na stronach internetowych Urzędu Gminy Tuchomie.
39
PLAN ROZWOJU LOKALNEGO OPRACOWANO W OPARCIU O:
1.Wnioski mieszkańców gminy zgłoszonych na zebraniach wiejskich
2. Wniosków radnych gminy, sołtysów, kierowników jednostek organizacyjnych gminy,
przedsiębiorców, stowarzyszeń.
40