strategia rozwoju gminy bobrowo 2011-2020

PROJEKT
STRATEGIA ROZWOJU
GMINY BOBROWO
2011-2020
Bobrowo,2011
PROJEKT
WSTĘP ........................................................................................................................................................... 4
I.
OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA OBSZARU................................................................................................... 5
1.
POŁOŻENIE GMINY................................................................................................................................... 5
2.
ZASOBY PRZYRODNICZE ........................................................................................................................... 7
3.
OBSZARY I OBIEKTY PRZYRODNICZE CHRONIONE .................................................................................... 8
4.
SYTUACJA DEMOGRAFICZNA GMINY ....................................................................................................... 8
4.1
LICZBA LUDNOŚCI ................................................................................................................................ 8
4.2
RUCH NATURALNY............................................................................................................................... 9
5.
BEZROBOCIE W GMINIE ......................................................................................................................... 10
6.
SYTUACJA SPOŁECZNA ........................................................................................................................... 10
7.
GOSPODARKA GMINY ............................................................................................................................ 11
8.
JEDNOSTKI ORGANIZACYJNE I PLACÓWKI OŚWIATY .............................................................................. 12
9.
ORGANIZACJE SPOŁECZNE ..................................................................................................................... 12
10.
TURYSTYKA........................................................................................................................................ 12
11.
INFRASTRUKTURA TECHNICZNA ........................................................................................................ 14
11.1 INFRASTRUKTURA DROGOWA................................................................................................................ 14
11.2
ZAOPATRZENIE W WODĘ ................................................................................................................... 15
11.3
KANALIZACJA SANITARNA ................................................................................................................. 15
11.4
GAZYFIKACJA ..................................................................................................................................... 16
11.5 ROPOCIĄG .............................................................................................................................................. 16
11.6
INFRASTRUKTURA TURYSTYCZNA ...................................................................................................... 17
II.
STRATEGICZNA POZYCJA GMINY BOBROWO ......................................................................................... 17
III.
ZAŁOŻENIA STRATEGICZNE .................................................................................................................... 19
1
ROZWÓJ INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ I OCHRONA ŚRODOWISKA ................................................... 19
1.1
INFRASTRUKTURA DROGOWA: .......................................................................................................... 19
1.2
INFRASTRUKTURA WODNO- ŚCIEKOWA: ........................................................................................... 20
1.3
INFRASTRUKTURA ENERGETYCZNA: .................................................................................................. 20
1.4
ROZWÓJ BUDOWNICTWA: ................................................................................................................ 20
1.5
POPRAWA ESTETYKI W GMINIE: ........................................................................................................ 20
1.6
DZIAŁANIA NA RZECZ OCHRONY ŚRODOWISKA: ................................................................................ 20
2.
ROZWÓJ EDUKACJI, KULTURY, TURYSTYKI I SPORTU: ............................................................................ 21
2.1
ROZWÓJ INFRASTRUKTURY EDUKACYJNEJ: ....................................................................................... 21
2.2
ROZBUDOWA INFRASTRUKTURY SPORTOWEJ, TURYSTYCZNEJ I REKREACYJNEJ: .............................. 21
2.3
AKTYWIZACJA KULTURALNA, REKREACYJNA I SPORTOWA MIESZKAŃCÓW:...................................... 21
2.4
PODNIESIENIE SKUTECZNOŚCI NAUCZANIA: ...................................................................................... 22
2
PROJEKT
2.5
ZAPEWNIENIE BEZPIECZNEJ I PRZYJAZNEJ ATMOSFERY W PLACÓWKACH OŚWIATOWYCH,
KULTURALNYCH I SPORTOWYCH: ................................................................................................................... 22
3.
ROZWÓJ GOSPODARCZY: ....................................................................................................................... 22
3.1
ZMNIEJSZENIE STOPY BEZROBOCIA: .................................................................................................. 22
3.2
ROZWÓJ USŁUG TURYSTYCZNYCH: .................................................................................................... 22
4.
POPRAWA JAKOŚCI ŻYCIA MIESZKAŃCÓW: ........................................................................................... 23
4.1
PODNIESIENIE POZIOMU BEZPIECZEŃSTWA SOCJALNEGO: ............................................................... 23
4.2
WZROST BEZPIECZEŃSTWA SPOŁECZNEGO:....................................................................................... 23
4.3
PRZECIWDZIAŁANIE PATOLOGIOM SPOŁECZNYM: ............................................................................. 23
IV.
PLANOWANE REZULTATY .................................................................................................................. 23
V.
PODSUMOWANIE .................................................................................................................................. 24
3
PROJEKT
WSTĘP
Opracowanie dokumentacji związanej z planowaniem strategicznym wynika najczęściej
z takich przesłanek jak:
· Poszukiwanie
sposobów
bardziej
efektywnego
gospodarowania
funduszami
publicznymi,
· Przystąpienie do opracowania Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania
Przestrzennego gminy, a winny one wynikać bezpośrednio z kierunków jej ogólnego
rozwoju,
· Dysponowania dokumentem ułatwiającym ubieganie się o środki finansowe ze źródeł
zewnętrznych (takich jak np. zagraniczne fundusze pomocy i rozwoju).
Strategia to generalnie sposób osiągania wyznaczonych celów przyszłych przez
sterowanie rozwojem. Sposób ten jest najczęściej ujęty w postaci planu działania określonego
podmiotu np. samorządu lokalnego, na określonym terenie – np. gminy i w określonym
wymiarze czasu – np. w wymiarze 2010 r.
Rozwój traktowany jest jako długoterminowy proces ukierunkowanych zmian,
mierzonych:
· Poprawą stanu określoną obiektywnie -wskaźnikami statystycznymi i subiektywnieodczuciem ludności,
· Wzrostem substancji materialnej ( wzrostem wartości),
· Podniesieniem poziomu cywilizacyjnego i intelektualnego,
· Poprawą sprawności funkcjonowania systemów technicznych i innych zaspokajających
potrzeby wszystkich sfer życia,
· Dostosowaniem się do nowych warunków w zmieniającej się rzeczywistości.
Celem głównym strategii jest poprawa poziomu życia na wsi przez jej rozwój. Strategia
rozwoju
Gminy Bobrowo
pozwoli skoncentrować środki na
celach dla
gminy
pierwszoplanowych. Przez strategiczne działania oraz długofalowe programowanie i
konsekwentną realizację programu powinny zostać rozwiązane podstawowe problemy
ograniczające rozwój Gminy Bobrowo.
4
PROJEKT
Przygotowanie Strategii Gminy Bobrowo ma także na celu wyznaczenie priorytetowych
działań lokalnych społeczności oraz partnerów społecznych, czyli bezpośrednich odbiorców
działań.
I.
Ogólna charakterystyka obszaru
1. Położenie gminy
Gmina Bobrowo jest jednostką administracyjną położoną w zachodniej części powiatu
brodnickiego. Zajmuje obszar 146,3 km2, który zamieszkuje ponad 6,4 tyś. mieszkańców.
Gmina dzieli się na 20 sołectw obejmujących łącznie 33 miejscowości. Średnia wielkość
sołectwa to około 350 mieszkańców, zaś największym jest sołectwo Nieżywięć – 788
mieszkańców.
SOŁECTWA
CZEKANOWO
KRUSZYNY
WĄDZYN
WICHULEC
KRUSZYNY
SZLACHECKIE
BRUDZAWY
GRZYBNO
ZGNIŁOBŁOTY
DĄBRÓWKA
BOBROWO
NIEŻYWIĘĆ BUCZEK
TYLICE
DRUŻYNY
BUDY
CHOJNO
KAWKI
GRABÓWIEC
MAŁKI
WYMOKŁE
5
PROJEKT
W granicach gminy Bobrowo znajdują się wschodnie krańce Pojezierza Chełmińskiego
i zachodnie Pojezierza Brodnickiego. Terytorium gminy stanowi część historycznej Ziemi
Chełmińskiej.
W krajobrazie tego obszaru można wyróżnić od zachodu wysoczyznę morenową,
urozmaiconą niewielkimi wzniesieniami. W części wschodniej wysoczyznę przecina z
północy na południe rynna Jabłonowska, wypełniona jeziorami: Wądzyńskie, Oleczno,
Grzywinek i Chojno. Rynnę tę odwadnia rzeka Lutryna, uchodząca do rzeki Osy i włączająca
większą część obszaru gminy do dorzecza tej ostatniej. Południowy skraj gminnego
terytorium sięga doliny rzeki Drwęcy, która na niewielkim odcinku jest granicą gminy.
Gleby, które wykształciły się na powierzchni wysoczyzny morenowej, cechy lokalnego
klimatu są korzystne dla gospodarki rolnej, która użytkuje ok.83% gminnego obszaru.
Zaledwie 9% terenu porastają lasy, bory mieszane świeże, z niewielkimi fragmentami
wilgotnego boru bagiennego.
Obszar gminy był stosunkowo wcześnie zajęty przez człowieka, co dokumentują liczne
świadectwa
z
różnych
faz
osadniczych
(stwierdzono
tu
ponad
300
stanowisk
archeologicznych tzw. płaskich oraz 3 stanowiska wypukłe, znane jako grodziska,
rozpoznawane w krajobrazie w pobliżu obecnych miejscowości Bobrowo, Budy i Słoszewy).
Zasadniczy postęp osadnictwa na terytorium obecnej gminy dokonał się w czasach, kiedy
Ziemia Chełmińska była w administracji Zakonu Krzyżackiego. Świadectwem osiedli
założonych w tym okresie są pochodzące z niego budowle kościołów w Bobrowie,
Nieżywięciu, Brudzawach i Kruszynach. W 1479 r. teren gminy został włączony do dóbr
królewskich, w granicach starostwa brodnickiego. W II połowie XVII w. po zniszczeniach
spowodowanych wojnami szwedzkimi, tereny gminy kolonizowane były przez osadników z
zachodu, głównie ludność pochodzenia germańskiego. W następstwie I rozbioru terytorium
gminy znalazło się w granicach zaboru pruskiego. Wprowadzanym w państwie pruskim
reformom agrarnym, ukierunkowanym na intensyfikację gospodarki rolnej towarzyszyło jej
zawłaszczenie, w szczególności ziemi, przez ludność pochodzenia niemieckiego. W okresie II
Rzeczpospolitej obszar gminy znalazł się w granicach województwa pomorskiego. W latach
Rzeczpospolitej Ludowej tereny dzisiejszej gminy należały do powiatu brodnickiego, do
dwóch gromad z siedzibami w Nieżywięciu i Bobrowie. W 1973 r. uprzednie gromady
zostały zastąpione jednostkami obszarowo większymi, gromady Nieżywięć i Bobrowo zostały
6
PROJEKT
jedną gminą z siedzibą w Bobrowie, w województwie toruńskim. Z początkiem 1999r.
samorządna od 1990r. gmina Bobrowo znajduje się ponownie, w strukturze powiatu
brodnickiego, w województwie kujawsko-pomorskim.
2. Zasoby przyrodnicze
Podstawowym zasobem naturalnym gminy są gleby. Na terenie gminy przeważają
gleby o dobrej i średniej przydatności rolniczej: należące do kompleksu żytniego bardzo
dobrego (36,9%) i żytniego dobrego (29,9%), w mniejszym stopniu do kompleksów
pszennych.
Cennym zasobem naturalnym gminy są wody powierzchniowe, w szczególności jeziora,
których na terenie gminy jest 13, o łącznej powierzchni 425,4 ha, co stanowi ok.3%
powierzchni gminy. Największymi są: Wądzyńskie (170,4 ha), Wysokie Brodno (91,0ha) i
Chojno (68,1ha). Jakość wód jeziornych w gminie jest średnia, generalnie mieszczą się w II
klasie czystości. Jakość wód płynących, rzeki Lutryny, a zwłaszcza Drwęcy jest gorsza i
zmienna w różnych odcinkach i w okresie roku. Lutryną płyną wody podobne jeziornym,
natomiast w Drwęcy, najczęściej pozaklasowe. Czystość wód powierzchniowych, w
szczególności jeziornych, ma podstawowe znaczenie dla funkcji rekreacyjnej rozwijanej nad
jeziorami.
Gmina dysponuje niewielkimi złożami mineralnymi. Stwierdzono występowanie na jej
terenie kredy jeziornej i gytii, torfu oraz kruszyw. Jak dotąd wydobywane są na potrzeby
lokalne. Ich eksploatacja gospodarcza nie wydaje się wskazana w kontekście ochrony
walorów krajobrazowych gminy.
Cennym zasobem gminy, zwłaszcza jako element atrakcyjności krajobrazu są lasy.
Tereny zadrzewione i inne użytki leśne zajmują 1304 ha, co daje wskaźnik lesistości zaledwie
9%. Największą powierzchnię zajmuje bór mieszany świeży (60% powierzchni leśnej).
Pozostałe 40% to siedliska bardzo słabe ( bór suchy, bór świeży) i siedliska bardzo żyzne.
Drzewostany iglaste stanowią 40% powierzchni zalesionej, a głównymi składnikami są sosna,
świerk i modrzew, wśród drzewostanów liściastych dominują dąb, brzoza, lipa, grab i buk,
zaś pozostałe 20% to tereny pokryte olsem. Pod względem wiekowym największy udział
mają stare drzewostany (60%).
7
PROJEKT
3. Obszary i obiekty przyrodnicze chronione
Południowy fragment gminy Bobrowo znajduje się w granicach Obszaru Krajobrazu
Chronionego Doliny Drwęcy, Obszar Natura 2000, Rezerwat Przyrody.
Łączna powierzchnia Obszaru Chronionego Krajobrazu Doliny Drwęcy to 3143 ha, co
stanowi 21,5% ogólnej powierzchni gminy. W 1997r. w granice obszaru włączono część
likwidowanej otuliny Brodnickiego Parku Krajobrazowego.
Na terenie gminy chronione są także pojedyncze okazy przyrody jako jej pomniki.
Wykaz pomników przyrody gminy Bobrowo zawiera 9 obiektów, pojedynczych lub skupień
starych drzew: dębów, jesionów i lipy. Ze względu na wartości historyczno - przyrodnicze i
społeczne chronione są na terenie gminy dawne parki dworskie. Na terenie gminy Bobrowo
zachowało się 14 parków podworskich, które zlokalizowane są w następujących
miejscowościach: Bobrowo, Buczek, Chojno, Czekanowo, Grzybno, Kawki, Kruszyny,
Kruszyny Szlacheckie, Małki, Nieżywięć, Słoszewy, Pasieki, Wądzyn i Wichulec. W
miejscowości Kawki znajduje się również park dworcowy. Parki podworskie poza
znaczeniem historycznym i kulturowym pełnią funkcje ekologiczne, wzbogacając i
urozmaicając środowisko przyrodnicze.
Potencjalnym źródłem niekorzystnych oddziaływań na środowisko może być
niekontrolowane, rekreacyjne użytkowanie terenów. Nieracjonalna zabudowa atrakcyjnych
dla rekreacji terenów, nadmierne ich użytkowanie, może w krótkim czasie zniwelować ich
obecne walory.
4. Sytuacja demograficzna gminy
4.1 Liczba ludności
W miesiącu lutym 2011 według Ewidencji Ludności Urzędu Gminy obszar ten
zamieszkiwało 6381 mieszkańców, co stanowi 8,4% ludności powiatu brodnickiego oraz
0,4% ludności województwa kujawsko – pomorskiego.
8
PROJEKT
W ogólnej liczbie ludności kobiety stanowiły 49,4%. Oznacza to, że na 100 mężczyzn
przypadało 98 kobiet. Jest to typowa sytuacja dla większości polskich obszarów wiejskich,
które z reguły charakteryzują się większą mobilnością kobiet w wieku produkcyjnym.
Według danych Ewidencji Ludności Urzędu Gminy podział wg wieku ekonomicznego
mieszkańców przedstawia się następująco:
ludność wg wieku ekonomicznego
7000
6000
6381
5000
4000
4433
3000
2000
1000
0
1131
ludność wg wieku
ekonomicznego
817
Podstawowa struktura społeczna ludności gminy tj. jej podział według wieku
aktywności zawodowej w końcu 2010
r.
była
następująca:
ludność w wieku
przedprodukcyjnym 17,7%, w wieku produkcyjnym 69,4% i ludność w wieku
poprodukcyjnym 12,8%. Można zauważyć, iż w Gminie Bobrowo najliczniejszą grupą są
osoby w wieku produkcyjnym a najmniej liczną w wieku poprodukcyjnym co daje pogląd na
możliwości mieszkańców i zmniejszenie bezrobocia w Gminie.
Do najliczniej zamieszkałych miejscowości należą Nieżywięć, Kruszyny, Zgniłobłoty.
4.2
Ruch naturalny
Wielkość ruchu naturalnego określają dwa podstawowe wskaźniki - urodzeń i zgonów
oraz będący ich pochodną - wskaźniki przyrostu naturalnego.
9
PROJEKT
W roku 2010 na terenie gminy Bobowo liczba urodzeń wynosiła 82 a liczba zgonów 60.
Przyrost naturalny wyniósł 22 co na 1000 mieszkańców daje wynik 3,4. Nie jest to zbyt
wysoki wynik jednak biorąc pod uwagę, iż osób w wieku produkcyjnym jest w Gminie
najwięcej dobrze rokuje to na zwiększający się poziom dzietności, który będzie rósł, gdyż
coraz więcej kobiet urodzonych podczas wyżu demograficznego lat 80-tych XX w. decyduje
się na urodzenie i wychowanie dzieci. Z drugiej jednak strony model polskiej rodziny coraz
bardziej upodabnia się do wzorców zachodnioeuropejskich, co może powodować spadek
liczby zawieranych związków małżeńskich i systematycznie obniżającą się płodność kobiet.
W Gminie Bobrowo w czasie analizowanego okresu odnotowano 198 zameldowań i
169 wymeldowań. Saldo tych migracji wynosiło 29. Wynik jest satysfakcjonujący, ponieważ
daje obraz, iż Gmina jest miejscem atrakcyjnym dla mieszkańców i rozwija się zgodnie z ich
oczekiwaniami. W ostatnim czasie zauważono trend, szczególnie u młodych osób, na chęć
zamieszkania z dala od miasta, w tym przypadku Brodnicy. Migracje zagraniczne przestały
być atrakcyjne, więc nie należy się spodziewać ich gwałtownego wzrostu.
5. Bezrobocie w gminie
Głównym źródłem utrzymania mieszkańców jest rolnictwo. Stopa bezrobocia w gminie
Bobrowo, wg danych Powiatowego Urzędu Pracy, na koniec roku 2010 wynosiła 5,3%.
Obecnie na terenie gminy Bobrowo ok.6,2% kobiet jest bezrobotnych. Jest to odsetek
nieco wyższy niż w przypadku mężczyzn, który wynosi 4,5% ogółu mężczyzn
zamieszkujących gminę. Najwyższy odsetek osób bezrobotnych stanowią osoby z przedziału
wiekowego 25-34 lat, co stanowi 33,6% ogółu.
Mimo stosunkowo niewielkiej ilości osób bezrobotnych zarejestrowanych w
Powiatowym Urzędzie Pracy, bezrobocie jest wciąż istotnym problemem dotykającym gminę
Bobrowo. Wciąż istnieje zjawisko bezrobocia „ukrytego”, które często występuje w
gospodarstwach rolnych i dotyka głównie kobiety, oraz młodych ludzi. Zjawisko to jest
jednak trudnym do oszacowania, ponieważ nie są prowadzone badania ani rejestry osób nie
mających pracy i nie będących zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy.
6. Sytuacja społeczna
Charakterystycznym wskaźnikiem położenia społecznego mieszkańców gminy jest
skala pomocy socjalnej świadczona w gminie. W 2010 pomoc tę, w postaci co najmniej
jednego świadczenia, otrzymały 394 rodziny.
10
PROJEKT
Łączne nakłady na pomoc środowiskową, zasiłki rodzinne i pielęgnacyjne oraz na
terenowe ośrodki pomocy społecznej w gminie w 2010 wyniosły 2.194.306,00 zł. Powyższe
świadczenia z tytułu solidarnej pomocy potrzebującym są wyrazem nie tylko bardzo trudnej
sytuacji ekonomicznej części mieszkańców gminy, lecz także konieczności wydatkowania
znacznych środków finansowych gmin na potrzeby o charakterze konsumpcyjnym.
W społeczności lokalnej zaistniała grupa ludności, która dotychczasowych „trudności
życiowych” szybko się nie pozbędzie, i będzie liczyła na podobną pomoc w przyszłości, a
władze gminy winny liczyć się z tego rodzaju wydatkami w każdym budżecie gminy.
7. Gospodarka gminy
Gmina Bobrowo jest regionem typowo rolniczym. Użytki rolne stanowią ok. 83%
powierzchni. Znaczną część stanowią gospodarstwa nie przekraczające 5ha.
Wg danych Urzędu Gminy na dzień 30 grudnia 2010r. na terenie gminy funkcjonowało około
180 przedsiębiorstw jedno i wieloosobowych. Największymi są:
· sektor publiczny stanowią zakłady pracy: GS Kawki, BS Bobrowo, szkoły, Urząd
Gminy Bobrowo;
· sektor prywatny stanowią zakłady: Gospodarstwo Rolne Słoszewy sp. z o.o., Zakład
Produkcji Parkietów w Grzybnie, Zakłady Stolarskie „PIĘTRUS” oraz „Bobas” w
Grzybnie, Gospodarstwo Rolne Czekanowo, Firma Gralla & Rewald w Nieżywięciu,
Magazyn Zbożowy Kawki, Polder w Bobrowie.
Zakłady prywatne zatrudniają ok.150 osób.
Przedsiębiorstwa ukierunkowane są przede wszystkim na:
· gospodarstwa rolne prowadzą produkcję zwierzęcą i roślinną,
· zakłady stolarskie (produkcja parkietu oraz mebli i akcesoriów drewnianych),
· magazyn zbożowy - skup i przechowywanie zbóż i rzepaku.
Mocną stroną gospodarki są: zasoby wolnej siły roboczej, wysoka towarowość
produkcji rolnej, predyspozycje dla rozwoju rolnictwa ekologicznego, atrakcyjne środowisko
dla realizacji jako podstawa dla rynku usług związanych z wypoczynkiem.
Do słabych stron gospodarki gminy Bobrowo zaliczamy przeciętnie niskie kwalifikacje
siły roboczej, słaba siła nabywcza ubożejącego społeczeństwa, rozdrobnienie gospodarstw
rolnych, słabe zagospodarowanie obszarów w elementy infrastruktury technicznej,
niedostatek kapitałów własnych, mała efektywność starań o kapitały inwestycyjne ze źródeł
11
PROJEKT
zewnętrznych, niedostatek usług wspomagających przedsiębiorczość, małe wykorzystanie
organizowanych szkoleń i doradztwa.
8. Jednostki organizacyjne i placówki oświaty
Na terenie gminy funkcjonują szkoły podstawowe: w Nieżywięciu, Małkach,
Kruszynach i Drużynach oraz Zespół Szkół w Bobrowie, na który składa się Szkoła
Podstawowa i Gimnazjum Publiczne.
Aktywnie działają: Gminny Ośrodek Kultury w Bobrowie oraz Wiejski Dom Kultury w
Nieżywięciu. Koneserów dobrej książki jak i wszystkich czytelników zaprasza Gminna
Biblioteka Publiczna w Bobrowie oraz jej filie w Małkach, Nieżywięciu, Kuszynach i
Grzybnie.
9. Organizacje społeczne
Na analizowanym obszarze działają także następujące organizacje pozarządowe,
aktywnie wspierające życie kulturalne gminy Bobrowo:
· Stowarzyszenie na rzecz rozwoju Gminy Bobrowo „Aktywna Gmina”;
· Ośrodek Edukacji Historycznej Gród Foluszek;
· Stowarzyszenie na rzecz młodych gminy Bobrowo „Horyzont”;
· Rada Kobiet;
· Uczniowski Klub Sportowy „Bobry”;
· Ochotnicza Straż Pożarna;
· Ludowy Zespół Sportowy Bobrowo;
· Koła Gospodyń Wiejskich;
· Stowarzyszenie na rzecz kultywowania tradycji ludowej „Złoty Krąg”.
10. Turystyka
Gmina Bobrowo to teren typowo rolniczy, co jednak nie wyklucza rozwoju turystyki
na jej terenie. Wschodnia cześć gminy bogata jest w lasy mieszane, a biegnąca z północy na
południe rynna jabłonowska, wypełniona jeziorami: Wądzyńskie, Oleczno, Grzywinek i
Chojno, uatrakcyjnia ten obszar. Krajobraz oraz czyste powietrze sprzyjają napływowi
12
PROJEKT
turystów. W tej części gminy zlokalizowanych jest 7 gospodarstw agroturystycznych. Gmina
inwestuje w infrastrukturę turystyczną jak pomosty, place zabaw, boiska przy plażach, itp.
Na terenie gminy istnieje przyrodniczo – regionalna ścieżka dydaktyczna, która biegnie
przez obszar chronionego krajobrazu. Prowadzi przez wsie: Grzybno, Bobrowo, Chojno i
Budy. Długość trasy wynosi 9,5 km. Można ją pokonać pieszo lub rowerem. Punkty
przystankowe na trasie to: Zespół dworsko – parkowy w Grzybnie, Jezioro Oleczno,
Grodzisko wczesnośredniowieczne nad j. Oleczno, Gotycki kościół w Bobrowie, Rzeka
Lutryna, Wyrobiska potorfowe, Oczka polodowcowe, Jezioro Chojno.
Przez teren Gminy Bobrowo przebiegają trzy piesze szlaki turystyczne: czerwony,
niebieski i żółty, oraz szlaki wodne:
Ø Szlak czerwony im. Tadeusza Baczyńskiego z Brodnicy do Łasina dł. 55 km biegnie
przez 4 miejscowości gminy Bobrowo tj. Kruszyny Szlacheckie, Grzybno, Bobrowo i
Wądzyn.
Ø Szlak niebieski, dł. ok. 29 km biegnie z Brodnicy do Ostrowitego wzdłuż jezior rynny
strugi Brodnickiej. Prowadzi opodal osady Lisa Młyn i wśród pól przez Anielewo.
Ø Szlak żółty, odcinek długości ok. 43 km z Brodnicy do Golubia – Dobrzynia prowadzi
na południowy zachód w odległości około 1-2 km od meandrującej Drwęcy. Cały
szlak o długości około 160 km biegnie z Torunia do Radomna. Szlak biegnie przez
Słoszewy.
To
miejscowość
w
gminie
Bobrowo
gdzie
znajduje
się
późnośredniowieczne grodzisko, park podworski z dworem, kuźnią, stajnią i
spichlerzem oraz malownicze zakola Drwęcy.
Ø Spływ rzeką Drwęcą długości 52,9 km od Szramowa do Słoszew (całkowita długość
szlaku 207,2km),
Ø Szlak Strugi Brodnickiej długość 24 km w części biegnie także przez gminę Bobrowo.
Trasa przebiega z Brodnicy przez m.in. Lisa Młyn, jez. Wysokie Brodno i jez.
Foluszek, nad którym zlokalizowany jest zrekonstruowany średniowieczny Gród
Foluszek. Szlak kończy się w Ostrowitem pod Jabłonowem Pomorskim.
13
PROJEKT
11. Infrastruktura techniczna
11.1 Infrastruktura drogowa
Mocną stroną gminy jest dobrze rozwinięta struktura przestrzenna dróg. Jednak część
jest w złym stanie technicznym i wymaga gruntownej modernizacji. Władze gminy zwracają
szczególną uwagę na ten problem i ukierunkowują swoje plany inwestycyjne na poprawę
stanu istniejących i budowę nowych dróg. Szansą są możliwości pozyskiwania funduszy
unijnych.
Na terenie gminy przebiegają również 62 gminne drogi publiczne stanowiące
uzupełnienie dróg krajowych, wojewódzkich i powiatowych. Łącznie liczą one 130,6 km
długości, z tego: 27,5 km to drogi o nawierzchni bitumicznej (21,5% wszystkich dróg), 1,0km
pokrytego brukiem (0,77%), 12,2km o nawierzchni tłuczniowej (9,34%), 41,1 km o
nawierzchni żużlowo- żwirowej (31,5%) i 48,8km nawierzchni gruntowej (37,36%).
Przez teren gminy
Bobrowo
przebiegają trzy odcinki dróg o
znaczeniu
międzyregionalnym: droga krajowa nr 15 prowadząca z Olsztyna przez Brodnicę, Małki,
Toruń do Trzebnicy oraz dwie drogi wojewódzkie: 543 biegnąca przez miejscowości
Drużyny, Grzybno, Wichulec, w kierunku Jabłonowa Pomorskiego, i 548 Stolno – Pląchoty
przez Grabówiec.
Przez obszar gminy Bobrowo przebiega 9 dróg powiatowych, administrowanych przez
Zarząd Dróg Powiatowych w Brodnicy. Łączna ich długość na terenie gminy wynosi 63,2
km. Obecnie wszystkie drogi powiatowe stanowią drogi o nawierzchni twardej.
Wykaz dróg powiatowych biegnących przez teren gminy Bobrowo:
·
1713 C Książki - Brudzawki – Kruszyny;
·
1715 C Wąbrzeźno - Osieczek – Lembarg;
·
1819 C Brudzawy - Dąbrówka – Drużyny;
·
1821 C Kruszyny- Nieżywięć – Małki;
·
1822 C Kruszyny Szlacheckie – Drużyny;
·
1823 C Dąbrówka – Pląchoty;
·
1824 C Kawki – Chojno;
14
PROJEKT
·
1825 C Bobrowo - Zbiczno – Jajkowo;
·
1826 C Bobrowo - Małki - Pusta Dąbrówka.
W ostatnich latach gmina inwestowała również w budowę chodników dla ruchu
pieszego. Budowane są głównie w miejscowościach o zwartej zabudowie. Prace te
wykonywane są w znacznej części ze środków finansowych gminy, a w przypadkach budowy
chodników przy drogach powiatowych i wojewódzkich – przy współpracy z zarządcami tych
dróg.
11.2 Zaopatrzenie w wodę
Długość sieci wodociągowej na terenie gminy Bobrowo wynosi 218,5 km. Woda
dostarczana jest w ten sposób do ponad 95% gospodarstw zlokalizowanych na terenie gminy.
Mieszkańcy, którzy nie maja możliwości korzystania z sieci wodociągowej zaopatrują się w
wodę ze studni kopanych. Obecnie gmina nie inwestuje w rozbudowę sieci wodociągowej ze
względu na fakt, iż woda dostarczana z sieci wodociągowej oraz ze studni kopanych pozwala
na wystarczające pokrycie zapotrzebowania gminy Bobrowo na wodę.
11.3 Kanalizacja sanitarna
W gminie Bobrowo 13 miejscowości posiada sieć kanalizacyjną: Bobrowo,
Czekanowo, Grzybno, Wądzyn, Chojno, Pasieki, Małki, Wymokłe, Słoszewy, Tylice, Kawki,
Nieżywięć oraz Grabówiec.
Długość sieci kanalizacyjnej na terenie gminy wynosi około 76 km. Nie funkcjonuje tu
oczyszczalnia ścieków. Z miejscowości posiadających sieć kanalizacyjną gminne ścieki
odprowadzane są kolektorem do oczyszczalni ścieków w Brodnicy. Planowana jest dalsza
rozbudowa sieci na terenach o zwartej zabudowie.
W granicach administracyjnych gminy Bobrowo funkcjonuje ok. 100 przydomowych
oczyszczalni ścieków. W miejscowościach gdzie nieopłacalnym jest budowa sieci
kanalizacyjnej, gmina planuje budowę oczyszczalni przyzagrodowych.
Na terenie gminy istnieją również lokalne oczyszczalnie ścieków zlokalizowane w
Zespole Szkół w Bobrowie, Szkole Podstawowej w Małkach, Szkole Podstawowej w
Kruszynach, Szkole Podstawowej w Nieżywięciu oraz Drużynach. Na pozostałym obszarze
15
PROJEKT
zurbanizowanym, gdzie nie została podłączona kanalizacja sanitarna, ścieki gromadzone są
najczęściej w zbiornikach bezodpływowych skąd wywożone są do oczyszczalni w Brodnicy.
Na terenie gminy Bobrowo ścieki wód opadowych i roztopowych odprowadzane są z
powierzchni utwardzonych do zbiorczej sieci kanalizacyjnej oraz sieci ogólnospławnej.
11.4 Gazyfikacja
Na terenie gminy zlokalizowany jest gazociąg dystrybucyjny wysokiego ciśnienia DN
250 PN 6,3 relacji Dębowa Łąka – Brodnica, będący własnością Pomorskiej Spółki
Gazownictwa sp. z o.o. Przebieg trasy gazociągu objęty jest miejscowym planem
zagospodarowania przestrzennego
przyjętym
Uchwałą Rady Gminy Bobrowo
Nr
XXXI/163/97 z dnia 24 czerwca 1997 r.
W założeniach opracowanej w lipcu 2009r. na zlecenie Urzędu Gminy w Książkach
Koncepcji Programowej Gazyfikacji, została przewidziana rezerwa gazu dla gazyfikacji gmin
sąsiadujących. Gazyfikacja Gminy Bobrowo uzależniona jest więc od realizacji w pierwszej
kolejności sieci gazowej na terenie gminy Książki. W związku z powyższym na terenie gminy
wciąż rozwinięta jest gospodarka gazem butlowym, który wykorzystywany jest głównie w
gospodarstwach domowych.
11.5 Ropociąg
Przez teren gminy przechodzi rurociąg „Pomorskie” relacji Płock – Gdańsk, łącząc
bazę. Powyższy rurociąg nie jest powiązany z gospodarką województwa, gdyż jest to przesył
tranzytowy do rafinerii w Gdańsku oraz na eksport poprzez Naftoport. Rurociągiem
Pomorskim można transportować surowiec w dwóch kierunkach. Na trasie Płock- Gdańsk
jego przepustowość wynosi ok. 20 mln ton rocznie, zaś w przeciwnym kierunku rurociąg
osiąga wydajność ok. 30 mln ton na rok.
16
PROJEKT
11.6 Infrastruktura turystyczna
Malownicze położenie części gminy pośród lasów i jezior powoduje, iż jest ona
chętnie odwiedzana przez turystów. W latach ubiegłych władze gminy wydzieliły teren nad
jeziorem Wądzyńskim gdzie powstały działki pod budownictwo letniskowe. W chwili
obecnej większość została wykupiona i powstają tam domki letniskowe. Chcąc urozmaicić
ofertę turystyczną powstały miejsca rekreacji i wypoczynku zarówno dla turystów jak i dla
mieszkańców gminy. Nad jeziorem Wądzyńskim wybudowano kompleks w skład, którego
wchodzi pomost, plaża do piłki siatkowej plażowej, miejsce na ognisko oraz grill. Nad
jeziorem Czarne również wybudowany został pomost rekreacyjno – wędkarski oraz boisko do
piłki siatkowej plażowej. Budowane są również place zabaw, aby urozmaicić ofertę dla
najmłodszych. W chwili obecnej na terenie gminy funkcjonuje 16 placów zabaw. Planowana
jest dalsza ich budowa. Władze gminy nadal planują inwestycje związane z turystyką jak
budowa pomostów, plaż, boiska itp.
II.
Strategiczna pozycja gminy Bobrowo
MOCNE STRONY GMINY
Ø Ponad 95% terenu gminy objęta jest siecią wodociągową;
Ø Systematyczna rozbudowa sieci kanalizacyjnych;
Ø Korzystne położenie komunikacyjne;
Ø Dobrze rozwinięta sieć dróg gminnych;
Ø Wysoki poziom dostępu do telefonii stacjonarnej, dostępność sieci bezprzewodowej;
Ø Ciekawe i zachęcające obszary i krajobrazy;
Ø Potencjał w zakresie rozwoju turystyki i rekreacji;
Ø Dobre warunki dla rozwoju rolnictwa;
Ø Silne poczucie tożsamości lokalnej;
Ø Dobre funkcjonowanie ośrodków kultury;
Ø Rozwój działalności organizacji pozarządowych;
Ø Dobre zaopatrzenie i działalność bibliotek;
Ø Gospodarstwa wysoko produkcyjne i ekologiczne;
Ø Wolne tereny pod inwestycje oraz budownictwo mieszkaniowe;
Ø Położenie w niedalekim sąsiedztwie miasta Brodnica.
17
PROJEKT
SŁABE STRONY GMINY
Ø Niedobory w zakresie infrastruktury środowiskowej- częściowy brak kanalizacji;
Ø Częściowo zły stan techniczny dróg oraz niedobory w zakresie infrastruktury około
drogowej;
Ø Niski stopień rozwoju infrastruktury informatycznej;
Ø Niski poziom wykształcenia mieszkańców;
Ø Słaba oferta wsparcia kształcenia młodzieży;
Ø Wysoki poziom bezrobocia;
Ø Zubożenie społeczności lokalnej;
Ø Niewielka oferta w zakresie aktywizacji bezrobotnych i absolwentów;
Ø Brak możliwości do wykorzystania zasobów naturalnych;
Ø Brak planów zagospodarowania przestrzennego;
Ø Niewystarczająca promocja gminy;
Ø Słabe wykorzystanie energii odnawialnej.
SZANSE DLA GMINY
Ø Dopływ nowych technologii i kapitału;
Ø Ochrona krajowego rynku rolnego;
Ø Wzrost popytu na zdrową żywność;
Ø Zmniejszenia stopy bezrobocia;
Ø Rozwój bazy wypoczynkowej, turystyczno- rekreacyjnej;
Ø Polepszenia stanu bezpieczeństwa publicznego;
Ø Budowa dróg, ścieżek pieszo-rowerowych i bezpiecznych przejść;
Ø Rozwój usług;
Ø Położenie gminy w sąsiedztwie miasta Brodnica, (gmina „sypialnią” miasta);
Ø Rozwój budownictwa jednorodzinnego;
Ø Wykorzystywanie środków pomocowych z Unii Europejskiej;
Ø Współpraca gminy z miastem Brodnica oraz gminami ościennymi;
Ø Wykorzystanie energii odnawialnej;
Ø Atrakcyjne połączeni sieci komunikacyjnych (droga krajowa i 2 drogi wojewódzkie)
stanowią szansę na przyciągnięcie inwestorów.
18
PROJEKT
ZAGROŻENIA DLA GMINY
Ø Wzrost zakresu zadań samorządów lokalnych nieadekwatnych do otrzymywanych
dotacji;
Ø Niestabilna polityka finansowa państwa wobec samorządów;
Ø Niski przyrost naturalny –postępujący proces starzenia się społeczeństwa;
Ø Wzrost patologii społecznych;
Ø Wysoki poziom bezrobocia;
Ø Brak perspektywy zatrudnienia w obrębie gminy;
Ø Niska aktywność społeczna mieszkańców;
Ø Spadek realnych dochodów ludności;
Ø Import taniej żywności z zagranicy;
Ø Emigracja młodych i wykształconych osób;
Ø Brak własnej oczyszczalni ścieków;
Ø Rosnące zanieczyszczenie wód powodujące niechęć turystów do wypoczynku nad
jeziorami w naszej gminie;
Ø Wzrost cen energii elektrycznej powodująca wzrosty cen np. ścieków, co może
powodować brak zainteresowania podłączeniami do sieci kanalizacyjnej a nawet
rezygnację dotychczasowych użytkowników;
Ø Brak programów na pozyskiwanie środków pomocowych dla gmin wiejskich.
III.
Założenia strategiczne
Chcąc osiągnąć wyższy poziom rozwoju gminy oraz zapewnić lepsze warunki życia
mieszkańców i turystów w Gminie Bobrowo wyznaczono 4 cele strategiczne, a w nich
kierunki działania:
1 Rozwój infrastruktury technicznej i ochrona środowiska
1.1 Infrastruktura drogowa:
Ø Modernizacja dróg powiatowych, gminnych, osiedlowych i gruntowych;
Ø Budowa chodników i parkingów;
Ø Budowa ścieżek pieszo- rowerowych;
Ø Budowa bezpiecznych przejść.
19
PROJEKT
1.2 Infrastruktura wodno- ściekowa:
Ø Budowa kanalizacji sanitarnej z przyłączami;
Ø Budowa oczyszczalni przyzagrodowych;
Ø Budowa kanalizacji deszczowych;
Ø Budowa, remonty i modernizacje sieci wodociągowej.
1.3 Infrastruktura energetyczna:
Ø Uzupełnienie i modernizacja oświetlenia ulicznego;
Ø Gazyfikacja gminy;
Ø Zmiana systemów ogrzewania;
Ø Termomodernizacja budynków użyteczności publicznej;
Ø Wykorzystanie energii odnawialnej (m.in. budowa kolektorów słonecznych).
1.4 Rozwój budownictwa:
Ø Budowa i adaptacja budynków na mieszkania socjalne;
Ø Przygotowanie terenów pod budownictwo mieszkaniowe;
Ø Przygotowanie terenów pod budownictwo letniskowe;
Ø Remonty zabytków i tworzenie w nich miejsc użyteczności publicznej;
Ø Przygotowanie terenów pod budownictwo usługowe.
1.5 Poprawa estetyki w gminie:
Ø Zagospodarowanie centrów wsi;
Ø Utworzenie terenów rekreacyjnych.
1.6 Działania na rzecz ochrony środowiska:
Ø Usuwanie azbestu;
Ø Rozwój selektywnej zbiórki odpadów;
Ø Likwidacja dzikich wysypisk;
Ø Usuwanie odpadów wielkogabarytowych zagrażających środowisku.
20
PROJEKT
2.
Rozwój edukacji, kultury, turystyki i sportu:
2.1 Rozwój infrastruktury edukacyjnej:
Ø Budowa, rozbudowa i remonty bazy oświatowej;
Ø Budowa i rozbudowa pomieszczeń dydaktycznych oraz wspieranie rozwoju
infrastruktury edukacyjnej;
Ø Budowa i rozbudowa infrastruktury sportowej przy placówkach oświatowych;
Ø Doposażenie szkół w nowoczesny sprzęt dydaktyczny i techniczny.
2.2 Rozbudowa infrastruktury sportowej, turystycznej i rekreacyjnej:
Ø Budowa i modernizacja boisk sportowych;
Ø Budowa placów zabaw;
Ø Budowa plaż i pomostów nad jeziorami;
Ø Budowa, remonty i doposażenie świetlic wiejskich i domów kultury.
2.3 Aktywizacja kulturalna, rekreacyjna i sportowa mieszkańców:
Ø Budowa, przebudowa i remonty świetlic wiejskich i domów kultury;
Ø Organizacja imprez kulturowych;
Ø Organizacja imprez sportowych;
Ø Organizacja imprez rekreacyjnych;
Ø Rozwój kultury fizycznej poprzez propagowanie sportów popularnych w gminie;
Ø Tworzenie warunków do rozwoju turystyki weekendowej;
Ø Wspieranie działań kulturotwórczych dla dzieci i młodzieży;
Ø Propagowanie czytelnictwa;
Ø Doposażenie bibliotek w nowości wydawnicze;
Ø Kultywowanie tradycji narodowej i regionalnej;
Ø Tworzenie miejsc aktywnego wypoczynku.
21
PROJEKT
2.4 Podniesienie skuteczności nauczania:
Ø Doskonalenie zawodowe poszczególnych grup społecznych;
Ø Prowadzenie zajęć pozalekcyjnych, kół zainteresowań, klubów dyskusyjnych;
Ø Działania na rzecz uczniów szczególnie uzdolnionych i mających trudności w nauce;
Ø Wykorzystanie dostępu do Internetu w szkołach i bibliotekach;
Ø Realizacja projektów edukacji prozdrowotnej, ekologicznej i profilaktycznej.
2.5 Zapewnienie bezpiecznej i przyjaznej atmosfery w placówkach oświatowych,
kulturalnych i sportowych:
Ø Zapobieganie patologiom wśród dzieci, młodzieży i dorosłych;
Ø Realizacja programów socjoterapeutycznych;
Ø Współpraca z jednostkami i organizacjami zajmującymi się przeciwdziałaniu
patologiom społecznym.
3. Rozwój gospodarczy
3.1 Zmniejszenie stopy bezrobocia:
Ø Stwarzanie warunków do rozwoju gospodarki;
Ø Tworzenie przyjaznej atmosfery dla biznesu;
Ø Wspieranie i inicjowanie rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw;
Ø Stwarzanie warunków do rozwoju handlu;
Ø Stworzenie strefy terenów inwestycyjnych (produkcyjno – usługowych).
3.2 Rozwój usług turystycznych:
Ø Rozwój gospodarstw agroturystycznych;
Ø Promowanie produktów regionalnych;
Ø Rozwój gospodarstw ekologicznych;
Ø Tworzenie sieci placówek usługowych dla potrzeb ruchu turystycznego;
Ø Rozwój drobnego rzemiosła.
22
PROJEKT
4. Poprawa jakości życia mieszkańców:
4.1 Podniesienie poziomu bezpieczeństwa socjalnego:
Ø Pomoc osobom niepełnosprawnym;
Ø Opieka nad osobami chorymi i w podeszłym wieku;
Ø Pomoc bezdomnym;
Ø Zwiększenie zakresu pomocy dla najuboższych;
Ø Powszechne dożywianie dzieci w placówkach oświatowych.
4.2 Wzrost bezpieczeństwa społecznego:
Ø Poprawa funkcjonowania policji;
Ø Systematyczny wzrost poziomu wyposażenia straży pożarnej;
Ø Wczesna edukacja dzieci i młodzieży w zakresie bezpieczeństwa drogowego i
społecznego.
4.3 Przeciwdziałanie patologiom społecznym:
Ø Wspieranie aktywności w zakresie tworzenia nowych miejsc pracy;
Ø Rozwój form aktywnego spędzania czasu;
Ø Wzbogacenie oferty kulturalnej;
Ø Wspieranie stowarzyszeń i organizacji pozarządowych na terenie Gminy.
IV.
Planowane rezultaty
Ujęte w strategii cele i zadania są spójne ze Strategią Rozwoju Województwa
Kujawsko-Pomorskiego, Strategią Rozwoju Powiatu Brodnickiego, Planami Rozwoju
Miejscowości w Gminie Bobrowo a także ze Strategią Rozwiązywania Problemów
Społecznych, Programem Przeciwdziałania Narkomanii, Gminnym Programem Profilaktyki i
Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.
23
PROJEKT
Dzięki chociażby częściowej realizacji zawartych celów strategii rozbudowie sieci
kanalizacyjnej i kolektora ściekowego prowadzącego do oczyszczalni ścieków w Brodnicy,
kolejne sołectwa zostaną podłączone do sieci kanalizacyjnej. Uporządkowanie gospodarki
wodno - ściekowej oraz inwestycje związane z wykorzystaniem energii odnawialnej wpłyną
na poprawę środowiska naturalnego, podniesienie standardu życia mieszkańców gminy oraz
podniesienie atrakcyjności obszaru.
Modernizacja dróg i budowa ścieżek pieszo - rowerowych i bezpiecznych przejść
przyczyni się do poprawy bezpieczeństwa oraz zmniejszenia wypadków na drogach. Lepsza
jakość nawierzchni z kolei poprawi komfort jazdy oraz przyczyni się do zmniejszenia
kosztów transportu i emisji paliw.
Wyremontowane drogi oraz uporządkowana gospodarka wodno-ściekowa przyczynią
się do większego napływu turystów w piękne regiony Gminy Bobrowo, co przyczynia się do
dalszego rozwoju turystyki na jej terenie. Uzbrojenie gruntów i rozbudowa infrastruktury
technicznej zwiększa atrakcyjność handlową, usługową a także budownictwo jednorodzinne.
Poprawa i rozbudowa bazy edukacyjno-sportowej i rekreacyjno-kulturalnej oraz
zwiększenie oferty zajęć dla poszczególnych grup społecznych przyczyni się do podniesienia
poziomu świadomości i aktywności społecznej, co zmniejszy zachowania patologiczne i
pozwoli na samorealizację młodzieży i dorosłych.
V.
Podsumowanie
Na etapie planowania strategii rozwoju Gminy Bobrowo nie da się przewidzieć
zarówno wszystkich okoliczności sprzyjających realizacji danego zamierzenia, jak i
przeszkód, które mogą wystąpić np. finansowych, organizacyjnych i formalnych. Przeszkody
te mogą utrudnić lub uniemożliwić prawidłowe wdrożenie strategii.
Opracowanie strategii poddane zostało konsultacjom społecznym i instytucjonalnym,
które są niezbędne do sformułowania prawidłowych celów i potrzeb społeczeństwa lokalnego
Gminy.
24