Katarzyna Mi¹sik - Humanistyka.com

Numer 1/ 2013
inż Katarzyna Miąsik
Wydział Chemiczny, Politechnika Rzeszowska
[email protected]
Polskie i niemieckie środki chemiczne
Streszczenie
W niniejszej pracy zwrócono szczególną uwagę na zalewające w ostatnich latach
polski rynek, zagraniczne produkty tzw.” chemii gospodarczej” m.in. środki do prania, płyny
do mycia naczyń oraz rozmaite preparaty do zmywarek. Skupiono się przede wszystkim na
niemieckich detergentach. Wyjaśniono podstawowe różnice między produkcjami określonych
środków czystości w poszczególnych krajach. Pokazano, że wśród polskiego społeczeństwa
istnieją różne zdania na temat skuteczności polskich i niemieckich detergentów. W celu
dokładniejszego sprawdzenia różnic w składzie niemieckiego i polskiego środka do prania,
porównano produkt tej samej marki pod względem zawartych w nim substancji piorących i
zapachowych, wymienionych na opakowaniu. Z przedstawionej tabeli można jasno
wywnioskować podstawowe różnice między analizowanymi detergentami. Ponadto każdemu
składnikowi badanego środka piorącego przypisano określoną funkcje w procesie prania.
Wyraźnie zaznaczono, że przy wyborze detergentu do prania piorącego należy kierować się
nie tylko dobrem własnym, aby dana rzecz została skutecznie wyczyszczona i nie
powodowała żadnych uczuleń, ale należy także pamiętać o skutkach dla środowiska.
Słowo klucz: niemieckie detergenty, środki do prania, chemia gospodarcza,
zagraniczne środki czystości, środek piorący.
Keywords: german detergents, means for washing, household chemicals, foreign
cleaning supplies, laundry detergent.
Polskie i niemieckie środki chemiczne
1. Wprowadzenie
Półki w polskich sklepach aż uginają się od rozmaitych detergentów do prania,
zarówno w postaci żelu, proszku czy kapsułek. Niemniej jednak wśród naszego
społeczeństwa spora cześć obywateli zamiast sięgać po polskie produkty, wybiera te
pochodzenia niemieckiego, chociaż towary tych samych firm można kupić także w Polsce. Ta
tendencja utrzymuje się także odnośnie innych środków czystości chociażby płynów do mycia
naczyń czy preparatów do zmywarek. Konsumenci tłumaczą swój wybór przede wszystkim
wyższą wydajnością oraz lepszą skutecznością działania niemieckich detergentów.
Na potwierdzenie szerokiego zainteresowania „niemiecka chemią” wystarczy wpisać
w internetową wyszukiwarkę frazę” proszek do prania” i sprawdzić jak wiele firm zajmuje się
sprzedażą tych niemieckich środków czystości do Polski. Skąd jednak w ludziach wzięło się
przekonanie, że nasi zachodni sąsiedzi mają skuteczniejsze detergenty? (Tumiłowicz, 2009,
s.24-25).
2. Różnice pomiędzy polskimi a niemieckimi środkami piorącymi
Wszystko wzięło swój początek z częstych wyjazdów Polaków za granice, często w
poszukiwaniu pracy, chociażby do naszych niemieckich sąsiadów. Mieszkający tam ludzie,
żyjąc tam przez jakiś okres czasu zaznajamiają się z zagranicznymi produktami, które siłą
rzeczy porównują do polskich. Według niektórych opinii, różnice między tymi produktami
widać gołym okiem. Wiąże się to z większym stopnień skondensowania niemieckiego
detergentu, przez co są one bardziej gęste i wydajniejsze w stosowaniu. Dzięki temu można
dać mniej środka do jednego prania, a efekt jest ten sam. Zmniejszona ilość proszku
piorącego oznacza także większą oszczędność dla naszych kieszeni, mimo iż jedno
opakowanie niemieckiego detergentu jest droższe, to starcza na dłużej. Ponadto jest to także
korzystniejsze dla naszego środowiska, poprzez ograniczenie spływających do ścieków
składników proszków, w tym głównie fosforanów. To właśnie one w dużej mierze są
odpowiedzialne za tzw. zakwity wód, sprzyjające nadmiernemu rozwojowi sinic.
Nagromadzone w dużej ilości ograniczając dostęp tlenu, dla wszystkich organizmów żyjących
w wodzie, a także często stanowią przyczynę śmiertelności fauny (Tumiłowicz, 2009, s.2425).
2
Polskie i niemieckie środki chemiczne
Skąd wynika różnica w detergentach, produkowanych w innych krajach? Eksperci
tłumaczą, że jedną z zasadniczych cech środków piorących jest stopień ich skoncentrowania.
W krajach zachodnioeuropejskich dużo wcześniej poznano i opanowano technikę
koncentracji proszków niż w Polsce, przez co receptura może być odmienna w różnych
krajach
(http://gospodarka.dziennik.pl/news/artykuly/332175,tajemnica-zachodnich-
proszkow-do-prania-dlaczego-sa-lepsze.html)
Odmienny skład środków piorących związany jest także z panującym w danym kraju
prawem. Prawo polskie dopuszcza niewielką zawartość fosforanów, podczas gdy inne kraje
nie tolerują jej wcale. Jego zdolność zmiękczania wody podczas prania zastąpiono chociażby
zeolitami, wykazującymi umiejętność wyłapywania takich jonów jak np. Ca2+ oraz Mg2+
odpowiedzialne za twardość.
Może też się tak zdarzyć, że dane proszki do prania wytwarzane są w wielu zakładach
produkcyjnych, w różnych miejscowościach, a te dostosowują produkt do wymagań
konsumentów danego kraju np. pod względem gramatury czy zapachu. Informacje o miejscu
produkcji danego towaru, można znaleźć na opakowaniu. Celem większej koncentracji
niemieckich detergentów jest przede wszystkim chęć ochrony środowiska, tak bardzo
zanieczyszczonego w dzisiejszych czasach (Tumiłowicz, 2009, s.24-25).
Z drugiej strony słychać także opinie mówiące, o tym że nie widać różnic w efekcie
pomiędzy polskimi a niemieckimi detergentami do prania. Natomiast widać zasadniczą
różnice w cenie, bowiem środki czyszczące z zagranicy są droższe od tej z polskich sklepów.
Są to zwolennicy teorii - jeśli nie widzisz różnicy, to po co przepłacać?
3. Zestawienie składu polskiego i niemieckiego detergentu tej samej marki
W celu dokładniejszego sprawdzenia różnic w składzie niemieckiego i polskiego
środka do prania, porównano produkt tej samej marki pod względem zawartych w nim
substancji piorących i zapachowych, wymienionych na opakowaniu (tabela 1).
Składnik
Niemiecki żel do prania Polski żel do prania
fosfoniany
tak
tak
mydło
tak
tak
3
Polskie i niemieckie środki chemiczne
niejonowe środki powierzchniowo czynne
tak
tak
anionowe środki powierzchniowo czynne
tak
tak
enzymy
tak
tak
tak
nie
tak
nie
tak
tak
tak
tak
tak
nie
tak
tak
tak
nie
tak
nie
nie
tak
benzisothiazolinone
nie
tak
methylisothiazolinone
nie
tak
Kompozycja zapachowa:
•
alpha - isomethyl ionone
•
amyl cinnamal
•
benzyl salicylate
•
butylphenyl methylpropional
•
eugenol
•
hexyl cinnaml
•
limonen
•
linalool
•
cytronellol
Tabela 1- zestawienie składników niemieckiego i polskiego środka do prania, tej samej marki.
4. Podstawowe funkcje składników występujących w środkach do prania
Patrząc na powyższe zestawienie, można wywnioskować, że obydwa detergenty do
prania posiadają te same kluczowe składniki, mające za zadanie spełnić podstawową funkcje
prania, czyli oczyścić dana tkaninę z obecnych zabrudzeń. Są to:
• fosfoniany - cechują się znakomitą rozpuszczalnością w wodzie oraz
zdolnością wiązania metali. Pełnią także rolę inhibitora korozji;
• mydło - obniża napięcie powierzchniowe wody, a także pienistość oraz ułatwia
wypłukiwanie pozostałości nierozpuszczonego detergentu osadzonego na
tkaninie, podczas końcowego etapu prania;
4
Polskie i niemieckie środki chemiczne
• anionowe oraz niejonowe środki powierzchniowo czynne - zmniejszają
napięcie powierzchniowe wody, powodując jej wniknięcie do pranej tkaniny i
zwilżanie cząsteczki brudu;
• enzymy - obniżają energie aktywacji oraz stanowią doskonałe katalizatory
reakcji, powodujące jej przyspieszenie. Posiadają także zdolność do rozkładu
nierozpuszczalnych w wodzie składników zabrudzeń występujących na
tkaninach
(http://pl.cleanright.eu/index.php?option=com_content&task=pdf&Itemid=433
5. Różnice w składzie kompozycji zapachowej środków piorących
Nie mniej jednak, obydwa środki różnią się między sobą składem kompozycji
zapachowej. W obecnych czasach często to właśnie aromat ma dla nas decydujące znaczenie
przy wyborze danego produktu. Należy
jednak pamiętać, że niektóre
z substancji
wchodzących w skład tych kompozycji zapachowych zaliczane są do potencjalnych
alergenów. W Unii Europejskiej powstają listy składników zabronionych i ograniczonych w
stosowaniu w kompozycjach zapachowych. Okazuje się, że sporą cześć z nich można znaleźć
w większości olejków naturalnych. Substancje zapachowe mogące wywołać reakcje
alergiczne obecne w analizowanych detergentach do prania to: amyl cinnamal, eugenol,
benzyl salicylate, butylphenyl methylpropional, linalol, cytronellol, hexyl cinnamal, dlimonen oraz alpha - isomethyl ionone. Dodatkowo należy jeszcze nadmienić, że nie ma
odgórnego zakazu stosowania tych substancji w środkach chemicznych i kosmetykach,
wymagane jest jedynie umieszczenie ich nazwy na etykiecie, w przypadku gry ilość
substancji będącej potencjalnym alergenem przekroczy 0,01% odnośnie wyrobu zmywalnego
oraz 0,001 w przypadku gdy dany produkt osadza się na skórze (Kaleta, 2006, s.21-22).
Ponadto w polskim detergencie dodatkowo użyto MIT (methylisothiazolinone) oraz
BIT (benzisothiazolinone) czyli szeroko stosowane środki bakteriobójcze, wykorzystywane w
zwalczaniu
mikroorganizmów
w
roztworach
zawierających
wodę
(http://en.wikipedia.org/wiki/Methylisothiazolinone).
6. Podsumowanie
Minęło ponad 100 lat od momentu wynalezienia i zastosowania pierwszego na świecie
proszku do prania. Przez ten czas nasze detergenty ulegały ciągłym zmianom i modyfikacją,
5
Polskie i niemieckie środki chemiczne
w celu zaspokojenia potrzeby konsumentów i zapewnienia bezpieczeństwa naszego
środowiska. Dziś rynek tzw. „chemii gospodarczej” oferuje nam szeroką gamę rozmaitych
produktów, różniących między sobą:
• konsystencją (płynne w postaci żeli, stałe w postaci proszku lub granulek itp.),
• składem (większość środków do prania zawiera anionowe związki powierzchniowo
czynne, niejonowe związki powierzchniowo czynne, zeolity oraz enzymy, gdyż
spełniają one zasadniczą rolę w procesie prania);
• zapachem (posiadają różne substancje zapachowe);
• właściwościami (np. środki piorące z przeznaczeniem do czyszczenia białym tkanin,
zawierają związki wybielające na bazie tlenu, których brak w preparatach piorących
kolorowe materiały);
• ceną (wartość rynkowa danego proszku często zależna jest od popularności danego
produktu);
• skutecznością (np. środki zawierające wybielacze optyczne stwarzają tylko złudzenie
wybielenia danej tkaniny, podczas gdy w rzeczywistości stan pranego materiału nie
ulega poprawie);
• stopniem biodegradacji (nie wszystkie dostępne na rynku środki do prania są w pełni
biodegradowalne).
Jak widać istnieją różne opinie odnośnie niemieckich i polskich detergentów. Należy
jednak pamiętać, że tak jak wszystkie produkty, także te zagraniczne mogą spotkać się z
nieuczciwymi producentami, podszywającymi się pod oryginalne produkty. Przed wydaniem
więc osądu dokładnie sprawdzić dany produkt.
Ponadto, dokonując więc wyboru środka piorącego należy kierować się nie tylko
dobrem własnym, aby dana rzecz została skutecznie wyczyszczona i nie powodowała
żadnych uczuleń, ale należy także pamiętać o skutkach dla środowiska. Mniejsza ilość
dodawanego detergentu na jedno pranie oznacza mniej chemikaliów emitowanych do
ścieków. Chcąc dbać o środowisko należy pamiętać, aby stosować takie produkty piorące,
które w całości ulegają rozkładowi.
6
Polskie i niemieckie środki chemiczne
Literatura:
[1] Bronisław Tumiłowicz (2009), Niemiecka wydajność proszków, Angora nr 40, 24-25 s
[2]http://gospodarka.dziennik.pl/news/artykuly/332175,tajemnica-zachodnich-proszkow-doprania-dlaczego-sa-lepsze.html, dostępny 29 lipca 2013.
[3]Monika Kaleta (2006), Świat kompozycji zapachowych w świetle współczesnego
prawodawstwa,
Rynek
chemiczny
nr
3,
21-22s.
http://www.kosmetyczni.pl/pdf/7poprawka_RYNEK_CHEMICZNY.pdf, dostępny 1 sierpnia
2013.
[4] http://pl.cleanright.eu/index.php?option=com_content&task=pdf&Itemid=433, dostępny 1
sierpnia 2013.
[5] http://en.wikipedia.org/wiki/Methylisothiazolinone, dostępny 1 sierpnia 2013.
7