Możliwości poprawy efektywności energetycznej w

Transkrypt

ENERGYREGION - Effective development of dispersed renewable energy in combination with conventional energy in Regions
Możliwości poprawy efektywności
energetycznej w gminie Prusice
Possibilities to improve energy efficiency in the
Municipality of Prusice
Gmina Prusice
Powiat trzebnicki
DOLNY ŚLĄSK
The project is implemented through the CENTRAL EUROPE Programme co-financed by the ERDF
Możliwości poprawy efektywności
energetycznej w gminie Prusice
Possibilities
to improve
Municipality of Prusice
energy
efficiency
Magdalena Rogosz
Anna Nowacka
Marta Resak
The project is implemented through the CENTRAL EUROPE Programme co-financed by the ERDF
in
the
Spis treści
Przedmowa .............................................................................................................................................. 3
Summary ................................................................................................................................................. 3
1
Efektywność energetyczna w gminach ......................................................................................... 16
2
Charakterystyka gminy Prusice ..................................................................................................... 18
3.
2.1
Demografia ............................................................................................................................ 18
2.2
Działalność gospodarcza........................................................................................................ 20
2.3
Położenie, warunki naturalne i struktura użytkowania ziemi ............................................... 21
2.4
Infrastruktura energetyczna .................................................................................................. 23
2.4.1
System ciepłowniczy ...................................................................................................... 23
2.4.2
System gazowniczy ........................................................................................................ 23
2.4.3
System elektroenergetyczny ......................................................................................... 23
2.4.4
Oświetlenie ulic ............................................................................................................. 24
Dotychczasowe i prognozowane zużycie energii w gminie ........................................................... 24
3.1.
Energia cieplna ...................................................................................................................... 25
3.1.1.
Zużycie energii cieplnej w 2012 roku ............................................................................ 25
3.1.2.
Prognozowane zużycie energii cieplnej ......................................................................... 26
3.2.
Energia elektryczna ............................................................................................................... 33
3.2.1.
Zużycie energii elektrycznej........................................................................................... 33
3.2.2.
Prognozowane zużycie energii elektrycznej .................................................................. 34
4.
Zasoby energii odnawialnej ........................................................................................................... 36
5.
Dotychczasowe przedsięwzięcia gminy racjonalizujące zużycie energii ....................................... 40
6.
Poprawa efektywności energetycznej w gminie Prusice .............................................................. 44
6.1.
Działania racjonalizujące użytkowanie energii elektrycznej, ciepła i paliw........................... 44
6.2.
Scenariusze poprawy efektywności energetycznej ............................................................... 57
6.2.1.
Ocena możliwości realizacji zadań ................................................................................ 61
7.
Możliwości finansowania działań z zakresu poprawy efektywności energetycznej ..................... 73
8.
Bariery dla poprawy efektywności energetycznej......................................................................... 75
9.
Podsumowanie .............................................................................................................................. 76
2
Przedmowa
Niniejsza publikacja to przede wszystkim kompleksowy przegląd narzędzi wzmacniających
udział samorządów i mieszkańców gmin w zarządzaniu energią. Opracowanie proponuje szereg
rozwiązań możliwych do wdrożenia przez przedstawicieli jednostek administracji publicznej
i polityków, którzy chcą poszerzyć lokalne plany rozwoju swoich gmin o aspekty dotyczące
efektywności energetycznej. Podejmuje szerokie spektrum zagadnień , które należy rozważyć w celu
zapewnienia poprawy efektywności energetycznej na poziomie lokalnym.
Opracowanie zostało zainicjowane w ramach współpracy partnerów projektu
ENERGYREGION. Ogólnym celem projektu jest wspieranie rozwoju wykorzystania energii odnawialnej
w połączeniu z energią konwencjonalną w regionach Europy Środkowej poprzez strategiczne
planowanie energetyczne, określenie potencjału energetycznego i zapewnienie wsparcia gminom
i lokalnym podmiotom działającym na rzecz mniejszego zużycia energii. Biorąc pod uwagę
doświadczenia partnerów projektu ENERGEREGION i wnioski wyciągnięte z działań podejmowanych
w innych regionach Europy Środkowej, opracowanie to pozwala na zidentyfikowanie możliwości
związanych z zarządzaniem energią i późniejsze wykorzystanie zaproponowanych rozwiązań
w gminnych strategiach i planach. Publikacja jest dedykowana dolnośląskiej gminie Prusice. Jednakże
zawarta w niej identyfikacja potencjału oszczędności energii w poszczególnych aspektach działalności
gminy Prusice i życia mieszkańców może posłużyć innym gminom jako wskazówka do rozpoczęcia
procesu planowania efektywnego zarządzania energią.
Projekt ENERGYREGION realizowany jest w ramach Programu dla Europy Środkowej
współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Więcej informacji
na temat projektu można znaleźć na stornie internetowej www.energy-region.eu.
Summary
The scope of the study
This publication provides a comprehensive overview of tools strengthening participation of
local governments and citizens in energy management. The paper proposes a number of solutions
that can be implemented by representatives of public administration and politicians who want to
improve local development plans of their municipalities with aspects related to energy efficiency. It
takes a wide spectrum of issues into consideration in order to ensure the enhancement of energy
efficiency at the local level.
The study was initiated in the frame of cooperation among ENERGYREGION project partners.
The overall objective of the project is to support development of renewable energy use in
combination with conventional energy in the regions of Central Europe through strategic energy
planning, determining energy potentials and providing support to municipalities and local bodies
working in favour of lower energy consumption. Given the experience of the ENERGEREGION project
partners and lessons learned from the activities undertaken in other regions of Central Europe, the
study allows to identify the opportunities associated with energy management and make use of the
proposed solutions in municipal strategies and plans. The publication is dedicated to Prusice - a
3
municipality located in the Lower Silesia region (Poland). However, what is included in the study, i.e.
the identification of potential energy savings in the various aspects of Prusice municipality’s
operations and citizens’ lives, can be used as a guide for other municipalities wanting to start a
planning process that would lead to more efficient energy management.
ENERGYREGION project is implemented through the CENTRAL EUROPE Programme cofinanced by the European Regional Development Fund. For more information about the project
please visit www.energy-region.
General information on the municipality of Prusice
The municipality of Prusice is a mixed urban-rural area, located in Trzebnica County, Lower
Silesia region, in south-western Poland (Fig. 1). The municipality covers an area of 158 km2 and its
population is 9,234 people (according to National Statistical Central Office, 2012). The population
density is 58 persons/ km2.
Trzebnica County
Trzebnica County
Prusice Municipality
Figure 1. Prusice municipality location within the Lower Silesia region.
Prusice municipality is located in the north part of the Lower Silesia region, 35 km from the
Wrocław – the capital of the region. A town of Prusice (2,188 inhabitants in 2012) is an
administrative centre of the municipality. Apart from it, the municipality consists of 30 villages (Fig.
2). They are mainly small groups of dwellings (between a dozen and five hundred residents). The
largest village is Skokowa - 1,152 inhabitants in 2012.
4
Figure 2. The map of Prusice municipality.
The municipality of Prusice is a typical agricultural region. Its main functions are agriculture,
forestry and residential (Tab. 1). Agricultural lands occupy 70% of the municipality’s area, forests and
woodlands - 24%. Supplementing sectors are industry and services. The arable lands constitute 76.8%
of the agricultural area, 11.1% is meadows, 5.2% - permanent pastures and 0.5% - orchards. The
crops production dominates; the animal production is mainly poultry and dairy cattle.
5
Table 1. Land use type of Prusice municipality
Land use type
Area [ha]
Area [%]
Agricultural area
11,099
70.3
Forests and woodlands
3,876
24.5
Building area
648
4.1
Water area
72
0.5
Ecological area
0
0
100
0.6
3
0.0
15,798
100
Fallow land
Other use
Total
Despite the lack of heavy industry, the municipality experiences some environmental
problems. A close distance to the national road is a main reason of air pollution in the municipality.
Emissions of dust and gas pollutants are also a problem. They result from burning hard coal in
residential households as well as other materials which cause air pollution (plastic packages, bottles,
rubbish, etc.).
Energy consumption in the municipality
The total heat consumption in the region was 234,819.20 GJ in 2012. Table 2 shows a
consumption of heat by particular groups of consumers.
Table 2. Heat consumption in the municipality of Prusice in 2012
Consumption of heat [GJ]
total amount of heat
234,819.4
residential buildings
172,266
enterprises
58,895.2
public utility buildings
3,658.2
The largest consumers are the residential buildings with 172,266 GJ and a share of around 73% of the
total heat consumption (Fig. 3). The sector of the enterprises consumes 58,895.2 GJ which is 25
%.The most heat energy comes from coal (almost 50 %) and wood (more than 30 %).
6
1,6 %
25,0 %
Public buildings
73,4 %
Residential buildings
Commercial buildings
Figure 3. Heat consumption in the municipality of Prusice in 2012 in different types of buildings
The total electricity consumption in the region was 13,218.8 MWh in 2012 (Tab.3). The sector
of the residential buildings with its 7,105.6 MWh had the largest share -53.8% (Fig. 4).
Table 3. Electric power consumption in the municipality of Prusice in 2012
Consumption of electricity [MWh]
total amount of energy
13,218.8
7,105.6
enterprises
5,438.7
225.7
street lighting
448.8
3,4%
1,7%
Public buildings
41,1%
53,8%
Street lighting
Figure 4. Electricity consumption in the municipality of Prusice in 2012 given for different types of
objects
7
In 2012 in the Prusice municipality the total energy consumption (both electricity and heat) was
78,446.4 MWh. The heat energy consumption was 83.1% and electricity consumption - 16.9%.
Energy production and distribution
Electricity
In the Prusice municipality there are no plants generating electric energy. The municipality is
fully dependent on the supply of electricity from an energy distribution company from outside the
region.
Heat energy
In the region there is no heat distribution network. A biomass district heating boiler room
and local heat distribution network, connecting 8 public utility buildings, had been planned in
Prusice, however the project was not carried out due to lack of co-funding found for this purpose.
The majority of the heat energy comes from individual home boiler rooms which use as a
source of heat mostly coal, wood and oil which are mostly imported from outside the region. Even in
case of wood most of it comes from the surrounding municipalities. The existing consumption of
wood for energetic purposes is three times higher than the wood supply potential of the
municipality.
Gas grid
In the area of the Prusice municipality there is no gas distribution grid that consumers could
connect to.
Forecast of heat demand
The table 4 shows a demand for heat energy in the Prusice municipality up to 2030 divided
by different groups of consumers.
Table 4. The forecast of heat demand in the municipality of Prusice
2012
2020
2025
172,265.90
171,980.50 164,854.70
2030
155,840.90
(∆ %)
enterprises (industry)
25,961
(0.17%)
23,364.90
(4.14%)
22,196.70
(5.47%)
21,086.90
(∆ %)
enterprises (agricultural)
32,934.20
(10%)
36,227.60
(5%)
39,850.40
(5%)
41,842.90
(∆ %)
3,658.20
(10%)
3,609.90
(10%)
3,609.90
(5%)
3,609.90
234,819.30
(1.32%)
(0%)
(0%)
235,182.90 230,511.70 222,380.60
(∆ %)
Total [GJ]
(∆ %)
(0.16%)
8
(2%)
(3.5%)
The forecast shows that the total demand for heat will decrease between 2012 and 2030 by 5.30%.
The decline in the demand for heat, despite the projected residential area growth in the same
period, may be expected due to an increase in energy efficiency by carrying out various activities and
introducing new construction technologies in public buildings, residential buildings and businesses.
A decrease in the demand for heat energy is predicted in the industry and the construction by 10% to
2020 and by 5% after 2020 what is associated with implementing new, less energy-consuming
production technologies. However in the agricultural sector an increase of the demand for heat is
forecasted (Fig. 5).
250000,00
200000,00
150000,00
100000,00
50000,00
0,00
2012
2020
2025
2030
Commercial buildings (industry)
Commercial buildings (agriculture)
Public buildings
Figure 5. Forecasted heat consumption in the municipality of Prusice in different sectors
Forecast of electricity demand
The table 5 shows the demand for electricity in the Prusice municipality up to 2030 for
different groups of consumers.
9
Table 5. The forecast of electricity demand in the municipality of Prusice
2012
2020
2025
7,105.6
9,867.5
10,772.9
(∆ %)
enterprises
(industry & agricultural)
(∆ %)
(∆ %)
street lighting
(∆ %)
Total [MWh]
2030
11,682.3
5,438.7
(39%)
6,308.9
(9%)
6,782.1
(8%)
7,121.2
225.7
(16%)
243.8
(7.5%)
256.0
(5%)
268.8
448.8
(8%)
463.2
(5%)
470.1
(5%)
474.8
13,218.8
(3.2%)
16,883.4
(1.5%)
18,281.1
(1%)
19,547.1
(27.7%)
(8.3%)
(6.9%)
(∆ %)
An increase by 47.9% in the demand for electricity is predicted between 2012 and 2030, in spite of
the population decrease in the same period. The increase of the electricity consumption can be
caused by an increase of the average inhabitants’ living conditions and the increasing demand for
new technologies.
Energy saving scenarios and measures
Local authorities are responsible for the implementation of appropriate measures that could
help to increase the energy efficiency of the municipality. Reducing energy consumption would help
to achieve the objectives of the EU climate and energy policies and the national target of energy
efficiency. In order to achieve these objectives, it is proposed to use the following scenarios to
initiate new efforts to optimize energy consumption in the municipality of Prusice. The scenarios
focus in particular on those activities that local authorities can incorporate in the process of energy
planning in their cities and municipalities (Table 6). The three presented scenarios show very
different courses of action that can be chosen by the municipal authorities and residents (Figure 6).
An analysis of the given scenarios can help the municipality of Prusice proceed in the right direction
in order to shape its energetic performance according to needs and stated objectives.
A minimum scenario assumes no or little action to improve energy efficiency. Increased use
of renewable energy sources will only occur as a result of incentives for residents in the form of
grants, if they decide to use biomass boilers or other equipment increasing energy efficiency and
reducing CO2 emissions in the community, and as a result of using energy crops cultivated on a
relatively small area. Measures to reduce energy consumption will be implemented in a minimal way
or not at all because:
10




Limited number of buildings will be subjected to thermomodernization
There will be a slight improvement in the efficiency of space heating and domestic water
heating
A small number of buildings’ occupants will replace appliances with energy-efficient ones
The attitude of residents in relation to the rational use of energy will not be affected by a
noticeable change.
Actions taken in the minimum scenario will help to reduce energy demand by about 8.3% compared
to the base year 2012. It is expected that the cessation of all activities can result in a significant
increase in electricity consumption.
An optimum scenario assumes sustainable activities such as:





Significant reduction of heat demand due to thermo-modernization of 15% of existing
buildings
Partial replacement of boilers with more eco-friendly ones, including boilers running on
renewable energy
Improving efficiency of the majority of space heating and domestic water heating systems
Replacement of appliances in significant part of the buildings with energy-saving devices
Greater awareness of inhabitants for the topic of energy conservation
Compared to the minimum scenario, the optimum scenario implies that greater changes will occur in
the use of renewable energy sources (apart from RES grants for residents there will be cultivation of
energy crops in the municipality and a biogas plant will be constructed) and actions to reduce energy
consumption will be implemented in a wider range, allowing the realization of this scenario to be of a
significant impact on reducing the amount of pollutants released into the atmosphere in the area of
the municipality. In the optimum scenario, the energy savings compared to the year 2012 may reach
up to 21.1%.
A maximum scenario indicates intensified actions such as:




Approx. 30% of the buildings located in the municipality will be thermo-modernized
A large share of population will change their primary habits to new behaviors in favor of the
rational use of energy
In a large amount of buildings there will be energy-efficient appliances introduced
There will be a significant improvement in the efficiency of most space heating and domestic
water heating systems
While maintaining subsidies for residents who will equip their households with biomass boilers or
solar collectors, it is also proposed to build a biogas plant and start cultivation of energy crops on an
area of 100 ha. In this scenario the greatest number of actions will be taken to reduce energy
consumption. The use of renewable energy and investments aiming at improving energy efficiency
will be crucial in achieving the desired objectives. This scenario assumes energy savings of 29.9% up
to 2030.
11
Table 6. Assumptions for goals and actions in the municipal energy strategy in different scenarios by
2030
Minimum
scenario
Optimum
scenario
Maximum
scenario
GOAL : REDUCING TOTAL ENERGY CONSUMPTION
Energy efficiency in municipal buildings, residential building and industry/service sector buildings
Development of energy use monitoring system in 1%
1,5%
2%
buildings
Preparation of energy audits to evaluate technical
state of buildings
Analysis of energy supply offers and selection of
energy tariffs according to needs
Trainings on thermal refurbishment of buildings,
energy efficient solutions for improvement of
buildings energy efficiency
Website guiding through energy conservation
measures
Promotion of good practice in order to improve 4,6%
7,6%
13,8%
energy efficiency
Replacing appliances for energy efficient ones
Thermomodernization
Improving indoor lighting in terms of energy
saving
GOAL: INCREASING THE SHARE OF RENEWABLES IN FINAL ENERGY CONSUMPTION
Use of renewables energy sources
Informing about subsidies for introducing yes
yes
yes
biomass heating systems and solar thermal (1% of energy (2% of energy (2,5%
collectors in residential buildings and companies
savings)
savings)
energy
savings)
Using energy from biogas plant
no
yes
yes
(6,5%
of (6,5%
energy
energy
savings)
savings)
Using energy derived from energy crops yes
yes
yes
cultivated in the area of the municipality
GOAL: REDUCTION OF EMISSIONS
Actions to reduce emissions
Replacing old coal boilers with new ones or
replacing type of fuel burnt in boilers in
1,7%
3,5%
5,1%
12
of
of
85000
Heat and electricity use [MWh]
80000
75000
Minimum scenario
70000
Optimum scenario
65000
Maximum scenario
60000
Forcasted total energy
consumption in the
municipality
55000
50000
2010
2015
2020
2025
2030
Figure 6. Forecasted energy use in the municipality of Prusice compared with three energy efficiency
scenarios.
Table 7. Energy savings in three scenarios
Total energy consumption in 2012 [MWh], 78,446.4
including:
Public buildings
1,241.8
54,957.3
21,798.5
Street lighting
448.8
Energy savings up to 2030 [MWh]
Minimum scenario
6,511.1 (8.3%)
Optimum scenario
16,552.2 (21.1%)
Maximum scenario
23,455.5 (29.9%)
13
Assessment of energy conservation measures in residential sector
The largest consumers of energy in the municipality of Prusice are households. Residential
buildings consume up to three-quarters of heat produced in the municipality and more than a half of
the supplied electricity. Below (Tab. 8; Fig. 7) are presented the energy savings possible to attain
after taking certain measures of energy consumption reduction in residential buildings in the
municipality. The savings are calculated for three scenarios up to 2030.
Table 8. Three scenarios of implementation of energy conservation measures by 2030 in residential
buildings.
Energy conservation measures
Minimum scenario
Optimum scenario
Maximum scenario
50% households
70% households
Improving indoor lighting
Replacing traditional bulbs with 25% households
energy saving bulbs
Using energy efficient appliances
Replacing refrigerators
5% households
25% households
50% households
Replacing washing machines
5% households
15% households
20% households
Promotion of good practice in order to improve energy efficiency
Non-using stand-by mode
25% households
Energy conservation measures
Minimum scenario
50% households
70% households
Optimum scenario
Maximum scenario
15% households
30% households
5, 957.2
10, 829.7
Thermomodernization
Thermomodernization
of 10% households
Energy saved due to taking 3, 571.4
energy efficiency improvement
actions [MWh]
Measures to promote energy efficiency improvements should include primarily the
residential sector. Within these types of activities information campaigns targeted to households
play an important role. Their aim is usually to develop appropriate attitude of energy users and show
how one can save energy. Extremely useful are consulting, training and educational visits. Increased
awareness leading to changes in social behavior should particularly accompany a high-cost
investments, e.g. thermomodernization and building renovation support programs. Thermal
refurbishment activities are the most effective means of improving the heat balance in buildings. It
has been calculated that in the case of residential buildings in the municipality of Prusice
thermomodernization of 30% of dwellings will lead to savings of more than 18% of the thermal
14
Energy used and saved [MWh]
energy. Thermomodernization programmes give similar effects in the case of industrial and office
buildings.
Minimum
scenario
51400,1
Optimum
scenario
49014,2
Maximum
scenario
44141,7
2641,6
3993,4
7986,7
Non-using stand-by mode
112,9
225,6
315,7
Replacing washing machines
10,6
30,2
40,3
Replacing refrigerators
32,3
161,3
322,3
Replacing bulbs
774,0
1546,8
2164,8
Energy used
Thermo-modernization
Figure 7. The energy savings by 2030 in residential buildings of the municipality of Prusice, obtained
by the introduction of various measures to improve energy efficiency, in relation to the three
proposed scenarios.
15
Final remarks
Reducing energy demand and optimizing energy use have many environmental, economic
and social benefits to all inhabitants in a municipality, such as:






lower household energy bills
better economic performance
more assets in a municipal budget
increasing energy security
lower local air pollution
better life quality
Energy efficiency issues should not be overlooked when analyzing potentials for improving
energy security in municipalities and, moreover, should be considered in the first place. Although
using locally based renewable energy resources in order to gain independence from external supplies
of fossil fuels may seem a simpler way to improve energy security, it is advisable to start saving
energy beforehand. In this way renewable energy technologies will contribute to the security of
energy supply to a greater extent and will be considered as better investment.
1
Efektywność energetyczna w gminach
Ze względu na ochronę klimatu przed emisją gazów cieplarnianych oraz na ograniczenie
zasobów energetycznych, zagadnienie efektywności energetycznej gospodarki, a w szczególności
poszukiwania rozwiązań pozwalających na oszczędzanie energii, odgrywa coraz większą rolę
w polskich gminach.
Do głównych celów efektywności energetycznej można zaliczyć: zmniejszenie zużycia energii
oraz redukcję strat energii. Poprawa efektywności energetycznej polega na zwiększeniu energii
końcowej dzięki zmianom technologicznym, gospodarczym lub zmianom zachowań. Istotnym
elementem mającym wpływ na poprawę efektywności energetycznej jest podjęcie odpowiednich
działań na etapie wytwarzania energii, przesyłu i dystrybucji oraz użytkowania.
Efektywność energetyczną na etapie jej wytwarzania można ulepszyć poprzez modernizację
istniejących jednostek wytwarzających energię lub budowę nowych mocy wytwórczych. Najlepszym
rozwiązaniem wydaje się jednak być, wykorzystanie technologii zwanej kogeneracją. Wytwarzanie
obu rodzajów energii jednocześnie jest zdecydowanie bardziej efektywne niż w przypadku gdy każda
powstaje w niezależnych obiektach. Elektrociepłownia łączy w sobie funkcje zarówno ciepłowni
podgrzewającej wodę w miejskiej sieci ciepłowniczej jak i elektrowni wytwarzającej energię
elektryczną. Aby energia była w pełni wykorzystana i nie istniały straty na jej przesyle, dobrym
działaniem prowadzącym do bardziej efektywnego jej wykorzystania jest zainwestowanie w nowe,
niskostratne transformatory i stacje elektroenergetyczne oraz nowoczesne sieci ciepłownicze. Kiedy
energia dotrze już do użytkownika końcowego również na tym etapie istotne jest efektywne jej
wykorzystanie poprzez korzystanie np. z urządzeń energooszczędnych czy odpowiednie zmiany
zachowań konsumentów prowadzące do racjonalnego gospodarowania energią.
Poszukując potencjalnych obszarów oszczędności w zużyciu energii, należy zwrócić uwagę na:
16




sektor usług publicznych
sektor mieszkalnictwa
sektor rolnictwa oraz przemysłu
sektor transportu publicznego
Oszczędne korzystanie z energii pozwala na zmniejszenie zależności od paliw kopalnych, poprawę
bezpieczeństwa energetycznego oraz zmniejszenie negatywnego wpływu na środowisko
konwencjonalnych zastosowań energii. Można powiedzieć, że efektywność energetyczna jest
najbardziej skutecznym i najtańszym „źródłem” energii. Ponadto działania służące oszczędzaniu
energii dają natychmiastowe wyniki i często nie wymagają znacznych nakładów finansowych.
Ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. o efektywności energetycznej (Dz. U. nr 94, poz. 551
z późn.zm) określa krajowy cel w zakresie efektywności energetycznej, zadania jednostek sektora
publicznego, zasady uzyskania oraz umorzenia świadectwa efektywności energetycznej (tzw. białych
certyfikatów), zasady sporządzania audytu efektywności energetycznej oraz uzyskania uprawnień
audytora energetycznego.
Zgodnie z treścią ustawy samorządy mają za zadanie skorzystać minimum z dwóch
proponowanych działań na rzecz poprawy efektywności energetycznej. Ustawa zawiera sześć
środków poprawy efektywności energetycznej takich jak:
a) zawarcie umowy na realizację i finansowanie przedsięwzięcia służącego poprawie efektywności
energetycznej,
b) zakup urządzenia, instalacji lub pojazdu o niskim zużyciu energii oraz niedrogiego
w eksploatacji,
c) wymiana wyżej wymienionych, będących w eksploatacji urządzeń, instalacji lub pojazdów albo
ich modernizacja,
d) zakup lub wynajem efektywnych energetycznie budynków lub ich części albo przebudowa lub
remont obecnie eksploatowanych, w tym realizacja działań termomodernizacyjnych,
e) sporządzenie audytu energetycznego obiektu o powierzchni użytkowej powyżej 500 m2,
których jednostka samorządu terytorialnego jest właścicielem lub zarządcą.
Ustawa o efektywności energetycznej sprawia więc, że o polskie gminy zobligowane są brać
pod uwagę kryterium efektywności energetycznej przynajmniej w niektórych ze swoich działań.
Jednym z celów polityki Unii Europejskiej jest redukcja zużycia energii oraz wyeliminowanie
strat energii. Wsparcie ze strony pozostałych państw UE, posiadających większe doświadczenie
w zakresie działań na rzecz poprawy efektywności, jest niezbędne dla polskich gmin. Dla gminy
Prusice ekologia jest niezwykle ważna, dlatego też stara się ona szukać potencjału redukcji zużycia
energii w poszczególnych sektorach.
W celu poprawy efektywności energetycznej gminy Prusice przeanalizowano jej obecne
potrzeby energetyczne. Poprawa efektywności energetycznej gminy będzie miała swoje
odzwierciedlenie w polepszeniu warunków atmosfery oraz w ograniczeniu zużycia poszczególnych
mediów, co będzie wiązało się ściśle ze zmniejszeniem wydawanych środków na energię przez
17
określone grupy konsumentów. Ważne by poszczególne sektory zostały zmobilizowane do
poszukiwania rozwiązań sprzyjających poprawie efektywności energetycznej i oszczędzaniu energii.
Zmniejszenie zużycia energii w sektorze usług publicznych pozwoli na zgromadzenie odpowiedniej
ilości oszczędności, które będą mogły być wykorzystane na realizacje programów poprawy
efektywności energetycznej w innych sektorach.
2
Charakterystyka gminy Prusice
2.1 Demografia
Istotnym czynnikiem wpływającym na rozwój miast i gmin jest sytuacja demograficzna oraz
prognozy jej zmiany. Zmiana liczby ludności powiązana jest ściśle ze zmianami w liczbie
konsumentów, co z kolei przekłada się na zwiększenie lub zmniejszenie zapotrzebowania na energię
oraz jej nośniki.
Rysunek 1. Gmina Prusice
Na podstawie danych Urzędu Miasta i Gminy w Prusicach liczba ludności w gminie na
przestrzeni ostatnich dziesięciu lat uległa zmniejszeniu. Ludność według stanu na 31.12.2012 roku
liczyła 9 234 osoby. Gęstość zaludnienia w omawianej gminie wynosiła 58 mieszkańców na 1km2. W
18
skład gminy wchodzi 31 miejscowości (rysunek 1). Największą miejscowością jest miasto Prusice, na
którego terenie według stanu na 31.12.2012 mieszkało 2 188 osób. Wsią o największej ilości
mieszkańców była Skokowa - 1 152 osób. Pozostałe miejscowości liczą od kilkunastu do około 500
mieszkańców.
Liczba ludności gminy badana na przestrzeni ostatnich 10 lat (rysunek 2) charakteryzowała się
trendem malejącym. W okresie od 2000 do 2012 roku liczba mieszkańców zmniejszyła się o 1%. Od
2007 roku ludność gminy utrzymuje się poniżej 9,3 tys. mieszkańców.
Rysunek 2. Ludność w gminie Prusice (na podstawie danych Urzędu Miasta i Gminy w Prusicach)
Dane na temat struktury wiekowej mieszkańców przedstawiono w oparciu o informacje
zawarte w Banku Danych Lokalnych. Po poddaniu ich analizie można wysunąć następujące wnioski:


Na terenie omawianej gminy w 2012 roku mieszkało 4 679 kobiet z czego 20,1% znajdowało się
w wieku przedprodukcyjnym, 60,5% w wieku produkcyjnym i 19,5% w wieku poprodukcyjnym.
W przypadku mężczyzn z 4 698 zamieszkujących gminę 20,1% osiągnęło wiek
przedprodukcyjnym, 72,5% było w wieku produkcyjnym natomiast 7,4% znajdowało się w
wieku poprodukcyjnym w omawianym okresie czasowym.
19
Rysunek 3. Prognoza zmian liczby ludności do 2030 roku.
Zakładane zmiany w strukturze demograficznej gminy wykonano w oparciu o dane dotyczące
liczby mieszkańców w latach 2002-2012 przekazane przez urząd gminy Prusice. Wykonana prognoza
przewiduje spadek liczby ludności do 9 043 w 2030, czyli o 2,1% (rysunek 3).
2.2 Działalność gospodarcza
Na terenie gminy, zgodnie z PKD z 2007 roku, zarejestrowane były 692 podmioty
gospodarcze, w tym 96,8% w sektorze prywatnym. Najwięcej firm działa w sekcjach: handel hurtowy
i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych (28,2% podmiotów gminy) oraz w budownictwie
(17,9%). Dominują podmioty prowadzone przez osoby prywatne (76,4% ogółu wszystkich
zarejestrowanych podmiotów).
W panoramie firm gminy Prusice funkcjonują średniej wielkości zakłady przemysłowe,
warsztaty drobnej wytwórczości i rzemiosła. Większość działalności gospodarczej stanowią usługi
transportowe, ogólnobudowlane, łączność i gospodarka magazynowa, obsługa nieruchomości, nauka
oraz ochrona zdrowia i opieka społeczna.
Tabela 1. Ilość poszczególnych podmiotów gospodarczych w gminie Prusice (na podstawie rejestru
REGON z 2012r.)
Podmioty wg PKD-2007 i rodzajów działalności
ogółem
692
rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo
41
przemysł i budownictwo
190
pozostała działalność
461
20
Ponad 27,4% ogółu pracujących w gminie związana jest z działalnością przemysłową
i budowlaną, a 5,9% z działalnością rolniczą, leśnictwem, łowiectwem i rybactwem.
2.3 Położenie, warunki naturalne i struktura użytkowania ziemi
Gmina Prusice zaliczana do gmin wiejsko-miejskich znajduje się w województwie
dolnośląskim, na terenie powiatu trzebnickiego (rysunek 4). Od północy gmina graniczy z gminą
Żmigród, od południa z gminą Oborniki Śląskie, od zachodu z gminami Wołów i Wińsko natomiast od
wschodu i południowego- wschodu z gminą Trzebnica. Położenie geograficzne oraz dostępność
komunikacyjna Prusic stanowią jeden z atutów gminy. Większość obszaru gminy leży w Kotlinie
Żmigrodzkiej. Na Wzgórzach Trzebnickich znajdują się południowe i południowo-zachodnie rejony
Prusic. Gmina zlokalizowana jest przy ważnych ciągach komunikacyjnych, gdzie koncentruje się
zdecydowana większość przewozów:




W kierunku południe-północ przebiegają drogi wojewódzkie nr 339 (ŻmigródStrupina- Wołów) i nr 342 (Wrocław- Oborniki Śląskie- Strupina). Drogi krajowe
i wojewódzkie stanowią podstawowy układ sieci drogowej na obszarze gminy.
Przez wschodnią część gminy przebiega odcinek drogi krajowej nr 5 RawiczTrzebnica- Wrocław.
W zachodniej części obszaru gminy znajduje się linia kolejowa relacji PoznańWrocław numer E59.
Pozostałe drogi na terenie gminy to drogi powiatowe i gminne.
Powiat trzebnicki
Powiat trzebnicki
Gmina Prusice
Rysunek 4. Położenie gminy Prusice
21
Wykorzystanie gruntów
Całkowita powierzchnia terenów gminy Prusice wynosi 158 km2 i stanowi 15% powierzchni
powiatu, z czego: 70,3% to użytki rolne natomiast 24,5% lasy i grunty leśne (tabela 2).
Tabela 2. Użytkowanie terenów gminy, stan na 01.01.2012 rok (wg danych z urzędu gminy Prusice)
Rodzaj użytkowania
Powierzchnia [ha]
Udział [%]
Użytki rolne
11 099
70,3
Lasy i grunty leśne
3 876
24,5
Grunty zabudowane i 648
zurbanizowane
4,1
Grunty pod wodami
72
0,5
Użytki ekologiczne
0
0
Nieużytki
100
0,6
Tereny różne
3
0,0
RAZEM
15 798
100
Rolnictwo i leśnictwo
Teren gminy należy do obszarów o sporej koncentracji użytków rolnych, które zajmują
powierzchnię 11 094ha, co stanowi 70,3% obszaru gminy. W sektorze użytków rolnych 76,8% to
grunty orne, 11,1% - łąki, 5,2% - pastwiska, a - sady stanowią 0,5%.
Rolnictwo odgrywa znaczącą rolę w gminie. Większość jej powierzchni stanowią pola
uprawne, na których prowadzi się szereg upraw. Podstawowym kierunkiem produkcji roślinnej jest
produkcja zbóż, natomiast produkcji zwierzęcej hodowla drobiu oraz bydła mlecznego.
Lasy znajdują się przede wszystkim na południowych oraz zachodnich obrzeżach gminy
(rysunek 1) i pokrywają 24,5% powierzchni omawianego obszaru. Powierzchnia gruntów leśnych
wyniosła w 2012 roku 3 769,8ha, natomiast lasów - 3 688,9ha. Wskaźnik lesistości gminy w 2012
roku kształtował się na poziomie 23,4%; w porównaniu do województwa dolnośląskiego, gdzie
wskaźnik wyniósł 29,6%, wskaźnik w gminie Prusice kształtuje się nieco poniżej średniej. W gminie
dominuje las mieszany, przeważają takie gatunki jak sosna, dąb, olcha, brzoza.
Warunki wodne
Obszar gminy bogaty jest w duże i małe zbiorniki wodne (rysunek 1). Mniejsze zbiorniki
wodne występują na obszarze całej gminy, przeważnie w lokalnych zagłębieniach terenowych oraz na
22
terenach zabudowanych. Większość z nich stanowią stawy hodowlane usytuowane przy kompleksach
leśnych. Nie znajdują się tutaj większe cieki wodne. Jedynie na odcinku 2,2km przepływa rzeka
Sąsiecznica (lewobrzeżny dopływ Baryczy), resztę stanowią niewielkie potoki.
Warunki klimatyczne
Miasto i gmina Prusice charakteryzują się różnorodnością typów pogody we wszystkich
porach roku, jest to uwarunkowane znajdowaniem się opisywanego obszaru w strefie klimatu
umiarkowanego. Średnia temperatura kształtuje się na poziomie od -10C w styczniu do +180C w lipcu,
roczna suma opadów atmosferycznych wynosi od 600 do 700mm. Dominują wiatry północnozachodnie i zachodnie, natomiast okres wegetacyjny roślin wynosi pomiędzy 240, a 250 dni. Pomiary
dla omawianego obszaru nie są prowadzone przez Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej
dlatego też dane ze stacji Wrocław Strachowice można przyjmować jako reprezentatywne dla gminy
Prusice.
2.4
Infrastruktura energetyczna
2.4.1 System ciepłowniczy
Aktualnie w gminie Prusice nie istnieje lokalna sieć ciepłownicza. Z uzyskanych informacji
wynika, że jej budowa w najbliższym czasie nie jest planowana. Kilka lat temu gmina starała się
o dofinansowanie do budowy kotłowni na biomasę, która za pomocą sieci ciepłowniczej ogrzewałaby
budynki użyteczności publicznej, jednakże ze względu na odmowę dofinansowania, projekt ten nie
został zrealizowany.
Obecnie budynki gminne ogrzewane są przede wszystkim za pomocą pieców na olej opałowy
lekki (99%). Pozostałe obiekty administrowane przez urząd gminy korzystają z węgla. Do takich
budynków należą między innym świetlice wiejskie. Ciepła woda użytkowana w budynkach gminnych
podgrzewana jest przepływowymi podgrzewaczami wody. Mieszkańcy gminy najczęściej korzystają
przy ogrzewaniu z przydomowych zbiorników na gaz płynny oraz w dużej mierze ze spalania węgla
kamiennego i drewna. Ze względu na korzystanie z węgla jako nośnika energii w poszczególnych
gospodarstwach domowych, w gminie odczuwalne jest zjawisko niskiej emisji zanieczyszczeń
pyłowych i gazowych. Budynki podmiotów gospodarczych ogrzewane są najczęściej przy użyciu oleju
opałowego.
2.4.2 System gazowniczy
W chwili obecnej na obszarze gminy Prusice nie istnieje sieć gazownicza. Osiem lat temu
planowano przeprowadzenie gazyfikacji dla dwóch dużych odbiorców w Skokowej, jednakże podmiot
odpowiedzialny za dystrybucję gazu stwierdził, iż nie ma finansowego uzasadnienia takiej inwestycji.
Do roku 2018 opracowany Plan Rozwoju Spółki Polskiego Gazownictwa, nie przewiduje budowy sieci
gazowej na wskazanym obszarze. Obecnie na terenie gminy Prusice istnieje jedynie gazociąg
przesyłowy wysokiego ciśnienia, o średnicy 250 i 350mm.
2.4.3
System elektroenergetyczny
Przedsiębiorstwem energetycznym zaopatrującym gminę Prusice w energię elektryczną
w 2012 roku był TAURON Dystrybucja S.A, obecnie jest to firma CORRENTE. W otrzymanej
23
odpowiedzi od ówczesnego dostarczyciela energii elektrycznej Tauron Dystrybucja we Wrocławiu
informuje na temat diagnozy gospodarki energetycznej dla gminy Prusice, iż: „przez teren gminy
przebiega jedna linia przesyłowa S-135 110 kV relacji GPZ R-16 Oborniki Śląskie- GPZ R-17 Żmigród
stanowiąca podstawowe zasilanie stacji elektroenergetycznej 110/20 kV GPZ Żmigród i odbiorców
zasilanych z tej stacji”.
Na terenie gminy nie ma źródeł wytwórczych. Lokalizacja źródeł wytwórczych uzależniona
jest od Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego opracowywanego przez gminę.
Zapewnienie bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej odbiorcom realizowane jest przede
wszystkim poprzez prawidłową eksploatację istniejących urządzeń. Ponadto są prowadzone bieżące
modernizacje istniejącej sieci średniego napięcia SN i sieci niskiego napięcia nN. W najbliższym czasie
zostanie wykonane powiązanie lini SN L-142 i L-153 (pomiędzy miejscowościami Gola i Kopaszyn).
Niezbędne inwestycje na terenie gminy będą realizowane w zależności od potrzeb wynikających
z wydanych warunków przyłączenia.
Przez teren gminy przebiegają trzy główne ciągi liniowe 20 kV tj. L-142, L-153, i L-154 wraz
z liniami odgałęźnymi do stacji transformatorowych 20/0,4 kV”. Energia elektryczna dostarczana jest
dla potrzeb gminy liniami napowietrznymi 20 kV wyprowadzonymi z GPZ-ów w Obornikach Śląskich,
Żmigrodzie i Trzebnicy.
2.4.4 Oświetlenie ulic
Infrastruktura oświetlenia drogowego stanowi majątek Tauron Dystrybucja oddział we
Wrocławiu. W ostatnich trzech latach w gminie przeprowadzono gruntowną modernizację
oświetlenia drogowego, która polegała na wymianie wszystkich opraw oświetleniowych (starych
rtęciowych i starych energochłonnych lamp sodowych) na energooszczędne. Wcześniej liczba
punktów świetlnych z lampami starszymi niż 10-letnie wynosiła 457 sztuk. Obecnie założonych jest
832 oprawy, w tym 24 oprawy typu LED. Gmina nie posiada ewidencji oświetlenia drogowego (brak
danych występuje w zakresie docelowej i aktualnej długości oświetlanych dróg).
3.
Dotychczasowe i prognozowane zużycie energii w gminie
Przy analizowaniu konsumpcji energii cieplnej i elektrycznej rozpatrzono następujące obiekty:



użyteczności publicznej
mieszkalne jednorodzinne i wielorodzinne
budynki podmiotów gospodarczych.
Łączne zapotrzebowanie na energię cieplną i elektryczną w 2012 roku w gminie Prusice
wyniosło 78 446,4MWh, z czego 83,1% stanowiła energia cieplna (tabela 3).
24
Tabela 3. Zużycie energii elektrycznej i cieplnej w gminie Prusice w 2012 roku
Zużycie energii
cieplnej
[MWh/rok]
Gmina
Udział procentowy
3.1.
Zużycie energii
elektrycznej
[MWh/rok]
Łączne zużycie energii
elektrycznej i cieplnej
[MWh/rok]
65 227,61
13 218,8
78 446,4
83,1
16,9
100
Energia cieplna
3.1.1. Zużycie energii cieplnej w 2012 roku
Według oszacowań zużycie energii cieplnej w gminie Prusice kształtowało się w 2012 roku na
poziomie 234 819,4 GJ/rok (tabela 4). Największe zużycie energii cieplnej odnotowano w sektorze
budynków mieszkalnych - około 172 266,0 GJ/rok. Budynki mieszkalne zużyły 73,4% całkowitego
ciepła w gminie. Na drugim miejscu pod względem zużycia energii cieplnej znalazły się budynki
należące do podmiotów gospodarczych, a następnie budynki gminne (rysunek 5).
Region jest samowystarczalny w przypadku produkcji energii cieplnej. Większość energii
cieplnej pochodzi z indywidualnych kotłowni domowych opalanych głównie węglem kamiennym oraz
drewnem, a także gazem propan butan z przydomowych zbiorników na gaz płynny. Budynki gminne
ogrzewane są piecami na olej opałowy lekki. Wykorzystywane są również węgiel kamienny i drewno,
głównie do ogrzania świetlic wiejskich. Do podgrzania wody użytkowej wykorzystywane są
przepływowe podgrzewacze wody. Na terenie gminy Prusice brak jest centralnej sieci ciepłowniczej.
Tabela 4. Zużycie energii cieplnej w 2012 roku w poszczególnych rodzajach budynków
Zużycie energii cieplnej
Rodzaj obiektu
[GJ/rok]
Budynki gminne
[MWh/rok]
3 658,2
1 016,2
Budynki mieszkalne
172 266,0
47 851,7
Budynki podmiotów
gospodarczych
58 895,1
16 359,8
234 819,4
65 227,6
Razem
25
Rysunek 5. Procentowy udział zużycia energii cieplnej w 2012 w poszczególnych rodzajach budynków
3.1.2. Prognozowane zużycie energii cieplnej
Po zaprezentowaniu zużycia energii cieplnej w gminie Prusice w 2012 roku, opracowano
prognozę zużycia energii cieplnej w gminie do 2030 roku, w trzech rozpatrywanych typach
budynków.
Obiekty użyteczności publicznej
Prognozę dla obiektów użyteczności publicznej przeprowadzono w oparciu o dane
przekazane przez urząd gminy dla 6 obiektów. Większość z nich została poddana termomodernizacji.
Przeprowadzenie prac termomodernizacyjnych w dwóch z pozostałych sześciu budynków,
pozwoliłoby na zmniejszenie zapotrzebowania na energię cieplną do 2020 r. o około 1,32%
w stosunku do roku 2012.
Istniejące budynki mieszkalne
Prognozę na zapotrzebowanie na ciepło w budynkach mieszkalnych oszacowano metodą
wskaźnikową. Warto podkreślić, że do opracowania prognozy łącznego zużycia energii cieplnej do
2030 roku, przyjęto zarówno zużycie energii cieplnej do ogrzewania pomieszczeń jak i zużycie energii
cieplnej do wytwarzania ciepłej wody użytkowej. W oparciu o dane z literatury założono, że do
ogrzania 1 m2 powierzchni mieszkalnej potrzeba 0,7 GJ energii, co odpowiada 0,1 kW mocy cieplnej1.
Na terenie gminy Prusice w 2012 roku znajdowało się 2 577 mieszkań, o łącznej powierzchni
użytkowej 217 073 m2. Korzystając ze wspomnianej metody wskaźnikowej, oszacowano
zapotrzebowanie gminy na ogrzanie budynków mieszkalnych na poziomie 151 951,1 GJ.
1
GRZYBEK A., Ocena energetyki lokalnej na przykładzie gminy Serock, Kraków 2006
26
Przy ocenie zapotrzebowania na energię cieplną potrzebną do przygotowania ciepłej wody
użytkowej również wykorzystano metodę wskaźnikową, przyjmując wielkość zużycia wody użytkowej
o temperaturze 55⁰C na poziomie 35 litrów na osobę dziennie. Aby podgrzać wodę do podanej
temperatury należy zużyć 2200MJ energii cieplnej na osobę rocznie2. W celu oszacowania
zapotrzebowania na energię niezbędną do przygotowania c.w.u. należy pomnożyć przyjęty wskaźnik
przez liczbę mieszkańców. Zatem w gminie Prusice, liczącej w 2012 r. 9 234 mieszkańców,
zapotrzebowanie to wyniosło ok. 20 314,8 GJ na rok.
Łączne prognozowane zapotrzebowanie na energię cieplną do 2030 r. (do ogrzewania
pomieszczeń oraz do wytwarzania ciepłej wody użytkowej) w istniejących budynkach mieszkalnych
gminy zestawiono w tabeli 5.
Tabela 5. Prognozowane zapotrzebowanie na energię cieplną w istniejących budynkach mieszkalnych
gminy Prusice
Lata
2013
2014
2015
2016
2017
2018
2019
2020
2021
2022
2023
2024
2025
2026
2027
2028
2029
2030
2
Zużycie
Zużycie
energii
energii
cieplnej
cieplnej
do
do
wytwarzania
ogrzewania
ciepłej
pomieszczeń
wody
[GJ]
użytkowej
[GJ]
151 951,1
20 292,8
151 579,6
20 268,6
151 208,1
20 244,4
150 836,7
20 220,2
150 279,5
20 198,2
149 536,5
20 174,0
148 793,6
20 152,0
148 236,3
20 127,8
147 493,4
20 103,6
146 936,2
20 081,6
146 007,5
20 057,4
142 664,2
20 033,2
138 949,5
20 011,2
135 234,7
19 987,0
133 377,3
19 965,0
131 520,0
19 940,8
129 662,6
19 916,6
127 805,2
19 894,6
Łączne
zużycie
energii
cieplnej
[GJ]
172 243,9
171 848,2
171 452,5
171 056,9
170 477,7
169 710,5
168 945,6
168 364,1
167 597,0
167 017,8
166 064,9
162 697,4
158 960,7
155 221,7
153 342,3
151 460,8
149 579,2
147 699,8
GRZYBEK A., Ocena energetyki lokalnej na przykładzie gminy Serock, Kraków 2006
27
Prognozowana powierzchnia budynków mieszkalnych, które powstaną w latach 2013-2030
Przy prognozowaniu zużycia energii cieplnej w gminie niezbędne jest oszacowanie zużycia
energii zarówno w budynkach istniejących jak i tych, które powstaną w przyszłości. W oparciu o dane
z Banku Danych Lokalnych, dotyczące powierzchni mieszkalnej w gminie Prusice w latach 2000-2012,
a także przeprowadzoną prognozę zmiany liczby ludności, najpierw obliczono przyrost powierzchni
mieszkalnej w stosunku do roku 2012, a następnie zapotrzebowanie na energię cieplną nowych
budynków, które powstaną w latach 2013-2030 (tabela 6).
Tabela 6. Prognoza przyrostu powierzchni mieszkalnej oraz zapotrzebowania na energię cieplną,
w nowych budynkach mieszkalnych w gminie Prusice [GJ/rok].
Prognozowana
powierzchnia
mieszkalna
2
w gminie [m ]
Przyrost
powierzchni
mieszkalnej
2
[m ] w
stosunku do
roku 2012
Zapotrzebowanie
na energię cieplną
nowych budynków
[GJ]
Prognozowana
powierzchnia
mieszkalna
2
[m /osobę]
Prognozowana
ilość
mieszkańców
w gminie [-]
2013
23,6976
9224
218 586,7
1 513,7
381,4
2014
23,9258
9213
220 428,4
3 355,4
845,6
2015
24,154
9202
222 265,1
5 192,1
1 308,4
2016
24,3822
9191
224 096,8
7 023,8
1 770,0
2017
24,6104
9181
225 948,1
8 875,1
2 236,5
2018
24,8386
9170
227 770,0
10 697,0
2 695,6
2019
25,0668
9160
229 611,9
12 538,9
3 159,8
2020
25,295
9149
231 424,0
14 351,0
3 616,4
2021
25,5232
9138
233 231,0
16 158,0
4 071,8
2022
25,7514
9128
235 058,8
17 985,8
4 532,4
2023
25,9796
9117
236 856,0
19 783,0
4 985,3
2024
26,2078
9106
238 648,2
21 575,2
5 437,0
2025
26,436
9096
240 461,9
23 388,9
5 894,0
2026
26,6642
9085
242 244,3
25 171,3
6 343,2
2027
26,8924
9075
244 048,5
26 975,5
6 797,8
2028
27,1206
9064
245 821,1
28 748,1
7 244,5
2029
27,3488
9053
247 588,7
30 515,7
7 690,0
2030
27,577
9043
249 378,8
32 305,8
8 141,1
Lata
28
Zapotrzebowanie na energię paliw w nowych budynkach oszacowano, przyjmując roczne
zapotrzebowanie na energię cieplną nowych budynków na poziomie 70kWh/m2 (252MJ/m2).
Prognozowane zużycie energii cieplnej w istniejących budynkach mieszkalnych oraz w nowych
budynkach zamieszczono w tabeli 7.
Tabela 7. Prognozowane zużycie energii cieplnej w istniejących budynkach mieszkalnych oraz
w nowych budynkach, których całkowitą powierzchnię mieszkalną oszacowano na lata 2013-2030.
Zapotrzebowanie
na energię
cieplną nowych
budynków [GJ]
2013
Łączne zużycie
energii cieplnej
w istniejących
budynkach
[GJ]
172 243,9
381,4
Całkowite
zapotrzebowanie
na energię
cieplną w gminie
[GJ]
172625,3
2014
171 848,2
845,6
172693,8
2015
171 452,5
1 308,4
172760,9
2016
171 056,9
1 770,0
172826,9
2017
170 477,7
2 236,5
172714,2
2018
169 710,5
2 695,6
172406,1
2019
168 945,6
3 159,8
172105,4
2020
168 364,1
3 616,4
171980,5
2021
167 597,0
4 071,8
171668,8
2022
167 017,8
4 532,4
171550,2
2023
166 064,9
4 985,3
171050,2
2024
162 697,4
5 437,0
168134,4
2025
158 960,7
5 894,0
164854,7
2026
155 221,7
6 343,2
161564,9
2027
153 342,3
6 797,8
160140,1
2028
151 460,8
7 244,5
158705,3
2029
149 579,2
7 690,0
157269,2
2030
147 699,8
8 141,1
155840,9
Lata
29
Przy prognozowaniu zapotrzebowania na energię cieplną w budynkach mieszkalnych
założono, że do 2030 roku w 30% zasobów mieszkaniowych, zostaną przeprowadzone prace
termomodernizacyjne. Wykonanie takich usprawnień termomodernizacyjnych jak wymiana drzwi,
okien czy ocieplenie budynku, pozwoli na ograniczenie zapotrzebowania na ciepło do ogrzania
mieszkań (istniejących i nowopowstałych) do 2030 roku, o 15,89% w stosunku do stanu roku 2012. Ze
względu na przewidywany spadek liczby ludności w gminie Prusice, prognoza zużycia energii cieplnej
do wytwarzania ciepłej wody użytkowej (tabela 5) wskazuje, że zapotrzebowania zmniejszy się
o 1,96% w stosunku do roku 2012. Łączne zużycie energii cieplnej w gminie, zmniejszy się o 14,26%.
Podmioty gospodarcze
Ze względu na brak konkretnych danych internetowych oraz literaturowych zakłada się, że
nastąpi spadek zapotrzebowania na energię cieplną w przemyśle i budownictwie na poziomie 10% do
2020 r. oraz 5% po 2025 i 2030 r., co będzie wynikało z wprowadzenia nowych, mniej
energochłonnych technologii produkcji. Rolniczy charakter gminy powoduje, że można przewidywać
wzrost zapotrzebowania na energię cieplną na poziomie 10% do 2025 r., a następnie 5% do 2030 r.
Zapotrzebowanie na ciepło do 2030 roku dla poszczególnych typów budynków
Prognozowane zapotrzebowanie na energię cieplną w gminie Prusice do 2030 roku,
w podziale na omówione uprzednio poszczególne grupy odbiorców, zestawiono w tabeli 8. Zużycie
energii cieplnej w mieszkalnictwie podano w oparciu o przeprowadzoną prognozę, której wyniki
przedstawiono w tabeli 7. Prognozowane zapotrzebowanie na energię cieplną dla budynków
podmiotów gospodarczych oraz budynków administrowanych przez gminę wyznaczono na podstawie
wcześniej określonych założeń zmian procentowych.
Tabela 8. Prognozowane zapotrzebowanie na energię cieplną w gminie Prusice [GJ]
Odbiorcy
Mieszkalnictwo
(zmiana % w
zapotrzebowaniu na energię
cieplną w stosunku do
uprzednio wyznaczonych
okresów)
(zmiana % w
cieplną pomiędzy rokiem
2012 a 2030)
2012
172 265,90
2020
171 980,50
2025
164 854,70
2030
155 840,90
-Spadek o 0,17%
w stosunku do
roku 2012
-Roczny spadek
0,02% przez 8 lat
-Spadek o 4,14%
w stosunku do
roku 2020
-Roczny spadek
0,83% przez 5 lat
-Spadek o 5,47%
w stosunku do
roku 2025
-Roczny spadek
1,09% przez 5 lat
-spadek o 9,53% w stosunku do roku 2012
-średni roczny spadek 0,53% przez 18 lat
30
Odbiorcy
Budynki podmiotów
gospodarczych (przemysł)
2012
25 961
(zmiana % w
okresów)
(zmiana % w
2012 a 2030)
Budynki podmiotów
gospodarczych (rolnictwo)
(zmiana % w
okresów)
(zmiana % w
2012 a 2030)
2025
22 196,70
2030
21 086,90
-Spadek o 10% w
stosunku do roku
2012
-Roczny spadek
1,25% przez 8 lat
-Spadek o 5% w
stosunku do roku
2020
-Roczny spadek 5%
przez 5 lat
-Spadek o 5% w
stosunku do roku
2025
-Roczny spadek
1% przez 5 lat
32 934,20
(zmiana % w
okresów)
(zmiana % w
2012 a 2030)
Budynki gminne
2020
23 364,90
36 227,60
39 850,40
41 842,90
-Wzrost o 10% w
stosunku do roku
2012
-Roczny wzrost
1,25% przez 8 lat
- Wzrost o 10% w
stosunku do roku
2020
-Roczny wzrost 2%
przez 5 lat
- Wzrost o 5% w
stosunku do roku
2025
-Roczny wzrost
1% przez 5 lat
-wzrost o 27,05% w stosunku do roku 2012
-średni roczny wzrost 1,50% przez 18 lat
3 658,20
3 609,90
3 609,90
3 609,90
-Spadek o 1,32% - Brak zmian w - Brak zmian w
w stosunku do stosunku do roku stosunku do roku
roku 2012
2020
2025
-Roczny spadek
0,17% przez 8 lat
31
Odbiorcy
Razem Gmina Prusice [GJ]
(zmiana
%
w
uprzednio
wyznaczonych
okresów)
2012
234 819,30
2020
235 182,9
2025
230 511,7
2030
222 380,6
-Wzrost o 0,15%
w stosunku do
roku 2012
-Roczny wzrost
0,02% przez 8 lat
-Spadek o 2% w
stosunku do roku
2020
-Roczny spadek
0,4% przez 5 lat
-Spadek o 3,5% w
stosunku do roku
2025
-Roczny spadek
0,7% przez 5 lat
(zmiana
%
w -spadek o 5,30% w stosunku do roku 2012
zapotrzebowaniu na energię -średni roczny spadek 0,29% przez 18 lat
2012 a 2030)
Przeprowadzona prognoza wykazuje, iż zapotrzebowanie gminy na energię cieplną ulegnie
zmniejszeniu pomiędzy 2012 a 2030 rokiem o 5,30% (rysunek 6). Spadek zapotrzebowania na energię
cieplną, pomimo rosnącej prognozowanej powierzchni mieszkalnej w tym samym okresie, może być
spowodowany zwiększeniem efektywności energetycznej poprzez przeprowadzenie poszczególnych
działań na terenie gminy zarówno w zakresie budynków mieszkalnych, jak i podmiotów
gospodarczych czy gminnych.
250000,00
200000,00
150000,00
100000,00
50000,00
0,00
2012
2020
2025
2030
Budynki mieszkalne
Budynki podmiotów gospodarczych (przemysł)
Budynki podmiotów gospodarczych (rolnictwo)
Budynki gminne
Rysunek 6. Prognozowane zapotrzebowanie na energię cieplną w gminie Prusice [GJ]
32
3.2.
Energia elektryczna
3.2.1. Zużycie energii elektrycznej
Omawiany region jest całkowicie uzależniony od dostaw energii elektrycznej przez firmę
CORRENTE, co wynika z braku źródeł wytwórczych energii elektrycznej na własnym obszarze.
Podobnie jak w przypadku oszacowania zużycia energii cieplnej analizę przeprowadzono dla
poszczególnych typów budynków oraz dla oświetlenia drogowego.
Zużycie energii elektrycznej w gminie Prusice w 2012 roku wyniosło 13 218,8 MWh (tabela 9).
Najwięcej energii elektrycznej zużyły budynki mieszkalne, osiągając wartość 5 438,7 MWh i stanowiąc
53,8% całkowitego zużycia energii elektrycznej w rozpatrywanym obszarze (rysunek 7). Ponad to
budynki podmiotów gospodarczych również wykazały spore zapotrzebowanie na energię sięgające
41,1% całkowitego zużycia energii elektrycznej w gminie. Zarówno budynki gminne jak i oświetlenie
drogowe nie przekroczyły 4% w całkowitym zużyciu energii elektrycznej w gminie Prusice.
Tabela 9. Zużycie energii elektrycznej w poszczególnych rodzajach obiektów
Rodzaj obiektu
Zużycie energii [MWh]
Budynki gminne
225,7
Budynki mieszkalne
7 105,6
Budynki podmiotów gospodarczych
5 438,7
Oświetlenie drogowe
448,8
Razem
13 218,8
Rysunek 7. Procentowy udział zużycia energii elektrycznej w 2012 roku w poszczególnych rodzajach
obiektów
33
3.2.2. Prognozowane zużycie energii elektrycznej
Prognoza dla budynków mieszkalnych powstała na podstawie:
 prognozy zużycia energii elektrycznej w gospodarstwach domowych w gminie Prusice w
latach 2013-2030 w odniesieniu do 1 mieszkańca
 oraz prognozy zmian liczby ludności na omawianym obszarze,
które wyznaczono w oparciu o dane z lat 2000-2012 przekazane z Banku Danych Lokalnych. Po
wyznaczeniu linii trendu dla naniesionych na wykres danych otrzymano równanie korelacji, które
było niezbędne do wyznaczenia danych na lata 2013-2030.
W przypadku pozostałych odbiorców energii elektrycznej (budynki gminne, sektor przemysłu
oraz rolnictwa jak i oświetlenie ulic), ze względu na brak danych zarówno literaturowych jak
i internetowych, do prognozowania przyjęto na podstawie samodzielnych rozważań, założenia
dotyczące procentowego przyrostu zużycia energii elektrycznej (tabela 10).
Tabela 10. Prognozowane zapotrzebowanie na energię elektryczną w gminie Prusice [MWh]
Odbiorcy
Mieszkalnictwo
2012
7 105,6
(zmiana % w zapotrzebowaniu
na energię elektryczną w
stosunku do uprzednio
wyznaczonych okresów)
-Wzrost
o -Wzrost o 9%
39%
w w stosunku
stosunku do do roku 2020
roku 2012
-Roczny
-Roczny
wzrost 1,8%
wzrost 4,9% przez 5 lat
przez 8 lat
na energię elektryczną
pomiędzy rokiem 2012 a
2030)
Budynki podmiotów
gospodarczych (przemysł,
rolnictwo)
2030)
2020
9 867,5
2025
10 772,9
2030
11 682,3
-Wzrost o 8%
w stosunku
do roku 2025
-Roczny
wzrost 1,6%
przez 5 lat
- średni roczny wzrost 3,6% przez 18 lat
5 438,7
6 308,9
6 782,1
-Wzrost
o -Wzrost
o
16%
w 7,5%
w
stosunku do stosunku do
roku 2012
roku 2020
-Roczny
-Roczny
wzrost
2% wzrost 1,5%
przez 8 lat
przez 5 lat
34
7 121,2
-Wzrost o 5%
w stosunku
do roku 2025
-Roczny
wzrost
1%
przez 5 lat
Odbiorcy
Budynki gminne
2012
225,7
-Wzrost o 8% -Wzrost o 5%
w stosunku w stosunku
do roku 2012 do roku 2020
-Roczny
-Roczny
wzrost 1,5% wzrost
1%
przez 8 lat
przez 5 lat
2030)
na energię elektryczną ą
2030)
Razem Gmina Prusice [MWh]
stosunku
do
uprzednio
2030)
2020
243,8
2025
256,0
2030
268,8
-Wzrost o 5%
w stosunku
do roku 2025
-Roczny
wzrost
1%
przez 5 lat
448,8
463,2
470,1
-Wzrost
o -Wzrost
o
3,2%
w 1,5%
w
roku 2012
roku 2020
-Roczny
-Roczny
wzrost 0,4% wzrost 0,3%
przez 8 lat
przez 5 lat
474,8
-Wzrost o 1%
w stosunku
do roku 2025
-Roczny
wzrost 0,2%
przez 5 lat
13 218,8
16 883,4
18 281,1
-Wzrost
o -Wzrost
o
27,7%
w 8,3%
w
roku 2012
roku 2020
-Roczny
-Roczny
wzrost 3,5% wzrost 1,7%
przez 8 lat
przez 5 lat
19 547,1
-Wzrost
o
6,9%
w
stosunku do
roku 2025
-Roczny
wzrost 1,4%
przez 5 lat
-średni roczny wzrost 2,7% przez 18 lat
Przeprowadzona prognoza wykazuje, iż zapotrzebowanie gminy na energię elektryczną
wzrośnie między 2012-2030 rokiem o 47,9%. Wzrost zapotrzebowania na energię elektryczną,
pomimo spadku liczby ludności w tym samym okresie, może być spowodowany wzrostem standardu
życia mieszkańców i zwiększeniem popytu na nowe technologie. Przewiduje się, że w 2030 roku
zużycie energii elektrycznej na 1 mieszkańca wyniesie 1 291,86 kWh.
35
4. Zasoby energii odnawialnej3
Biomasa
Po zebraniu szeregu szczegółowych danych dotyczących gminy Prusice i zinwentaryzowaniu
poszczególnych rodzajów biomasy uzyskano całkowity potencjał energii możliwej do pozyskania na
obszarze gminy, który prezentuje tabela 11.
Tabela 11. Zbiorcze wyniki inwentaryzacji zasobów biomasy dla miasta i gminy Prusice
Wartość
opałowa
Potencjał techniczny
Potencjał
energii
Rodzaj biomasy
Z lasów
Z przetwórstwa
Drewno
Z sadów
Z zadrzewień
Potencjał
techniczny
energii
[ t św.m.]
Wilgotność
[%]
[t.s.m.]
[MJ/kg s.m.].
[GJ]
[GJ]
2 530,69
50,00
1 265,35
18,72
20 597,29
16 477,83
809,74
35,00
526,33
18,72
9 160,83
7 328,67
5,6
35,00
3,64
18,72
63,35
50,68
346,5
35,00
225,23
18,72
3 920,06
3 136,05
Razem biomasa drzewna
33 741,53
26 993,23
Słoma
763,87
17,00
634,01
17,30
10 651,30
8 521,04
Siano
628,24
16,00
527,72
17,10
8 778,57
7 022,86
0,00
6 419,94
18,00
115 558,92
92 447,14
2 415,26
12,00
2 125,43
18,50
38 612,67
30 890,13
336,68
-
-
37,27
12 548,06
5 019,23
Biomasa z
roślin wieloletnich
Biomasa z
roślin jednorocznych
Biodiesel
RAZEM (bez biomasy drzewnej)
143 900,40
Analizowana gmina wykazuje największy potencjał biomasy w obszarze upraw wieloletnich
roślin energetycznych, potencjał ten sięga rzędu 92 447,14 GJ. Dlatego też warto rozpatrzyć
nasadzenia gatunków wieloletnich. Z informacji uzyskanej z urzędu gminy wynika, że do tej pory nikt
takich upraw nie prowadził na terenie rozpatrywanej jednostki terytorialnej. Realizacja tego zadania
3
NOWACKA A., ROGOSZ M. Możliwości rozwoju energetyki odnawialnej w gminie Prusice, Wrocław 2014 r.
36
może więc stać się kluczowym elementem dla realizacji modernizacji gospodarki energetycznej
gminy, ponieważ rośliny energetyczne uzyskujące duże przyrosty biomasy, mogą stanowić tu ważny
surowiec dla energetyki odnawialnej.
Na obszarze gminy istnieje także możliwość pozyskania dużej ilości energii z biomasy
drzewnej około 26 993,23 GJ oraz z biogazu rolniczego - 60 814 GJ (tabela 12). Biomasa z roślin
jednorocznych również może być wykorzystana pod postacią surowca opałowego jednakże wskaźnik
efektywności energetycznej jest korzystniejszy w przypadku uprawy roślin energetycznych
wieloletnich. Z pozostałych rodzajów biomasy potencjał techniczny energii możliwy do uzyskania jest
nieznaczny.
W przypadku biomasy drzewnej jej potencjał jest trzykrotnie mniejszy niż obecnie
występujące zużycie do celów grzewczych. Oszacowano, że w gminie Prusice około 77 500 GJ
produkowanej energii cieplnej pochodzi właśnie z tego źródła. Zużywany surowiec drzewny
sprowadzany jest z sąsiednich gmin.
Biogaz
Na obszarze gminy możliwe jest pozyskanie dużej ilości energii z biogazu rolniczego
z produkcji zwierzęcej i roślinnej - 60 814 GJ (tabela 12). Wybudowanie biogazowni rolniczej o mocy
640kW i o potencjale dostarczanych substratów na poziomie 23 424 GJ, pozwoliłoby na uzyskanie
5120 MWh w skali roku dodatkowej energii.
Tabela 12. Potencjał biogazu
Biogaz
Potencjał
biogazu
Zawartość
metanu
Potencjał
metanu
Wartość
energetyczna
Potencjał energii
zawartej w
biometanie
Potencjał
techniczny
energii
[m3/rok]
[%]
[m3/rok]
[MJ/m3]
[GJ]
[GJ]
1 699,92
36,00
61,20
26,32
0,00
36,00
0,00
0,00
Z oczyszczalni ścieków
Z wysypisk
Rolniczy z
zwierzęcej
produkcji
Rolniczy z
roślinnej
produkcji
Z
odpadów
spożywczych
2 327 970
65,00
1 513 181
36,00
54 475
23 424
3 715 975
65,00
2 415 384
36,00
86 954
37 390
2 245
36,00
80,82
34,75
rolno-
RAZEM
60 875
37
Energia wodna
Na terenie gminy Prusice nie występują większe cieki wodne, których potencjał
umożliwiałyby zainstalowanie elektrowni wodnych.
Energia wiatru
Gmina Prusice znajduje się na obszarach o stosunkowo małych możliwościach pozyskiwania
energii z wiatru i inwestycje związane z budową elektrowni wiatrowych raczej nie są opłacalne.
Z analizy wielokryterialnej przydatności inwestycyjnej terenu uzyskano potencjalne tereny do
wykorzystania dla energetyki wiatrowej, które odpowiednio wynoszą 7,2 km2, co stanowi około 4,5%
powierzchni gminy. Zakładając, że odległość pomiędzy turbinami powinna wynosić od 5 do 8 średnic
wirnika turbiny oraz że średnica wybranej turbiny wynosi 21 m (dla turbiny 70kW), obliczono, że na
terenie gminy teoretycznie możliwe jest „zainstalowanie” 424 turbin wiatrowych o łącznej mocy 30
MW, co w przeliczeniu na energię daje 45 GWh rocznie. Przy założeniu, że około 10 % terenów
zostanie wykorzystanych pod instalacje wiatrowe, produkcja energii będzie kształtować się na
poziomie 4,5 GWh.
Do zasilania domów stosuje się najczęściej małe turbiny wiatrowe o mocy od 100W do 50kW.
Najpopularniejsze są turbiny wiatrowe od 3 do 5 kW, których moc jest wystarczająca do zasilania
oświetlenia, układów pompowych czy urządzeń domowych. Zakładając, że 20-30% budynków
jednorodzinnych spełniających kryteria dostępności do instalacji wiatrowych w gminie będzie
posiadała turbinę wiatrową o mocy 5kW, dającą roczny uzysk ok. 4,1 MWh, to możliwy roczny
potencjał za wszystkich instalacji wyniesie około 627,3 MWh.
Energia słoneczna
Roczna gęstość strumienia promieniowania słonecznego na płaszczyznę poziomą na terenie
gminy Prusice wynosi około 1 003 kWh/m2. Teoretyczny potencjał produkcji energii dla całej gminy
wynosiłby 158 474 GWh/m2 (zakładając powierzchnie gminy jako 158km2). Gdy przyjmiemy
ograniczenia takie jak: powierzchnia lasów i gruntów leśnych, użytki rolne, grunty pod wodami
otrzymamy ok. 7 552 GWh/m2.
Panele fotowoltaiczne (PV): W gminie znajduje się wiele dostępnych budynków, na których
dachach mogłyby zostać zainstalowane panele fotowoltaiczne. Ilość zainstalowanych nowych paneli
fotowoltaicznych zależy od możliwości dofinansowania takiej instalacji, lecz na potrzeby opracowania
oszacowano użyteczną powierzchnie dachów pod instalacje PV. Teoretyczna powierzchnia dachów
wynosi odpowiednio: 29 065,37 m2 w budynkach mieszkalnych z czego 3 385,40 m2 w budynkach
wielorodzinnych, 8 403,64 m2 w budynkach usługowych, 54 267,35 m2 w budynkach produkcyjnomagazynowych, 1 503,19 m2 w budynkach gminnych. Oznacza to, że teoretyczny potencjał
powierzchni pod instalacje PV wynosi 93 239,55 m2. Przy średnim uzysku 900 kWh/m2 z systemu
fotowoltaicznego potencjał teoretyczny produkcji energii, wynosi 84 GWh. Potencjał techniczny
wynosi odpowiednio 9,3 GWh, w warunkach nasłonecznienia dla gminy Prusice oraz sprawności
systemu 14,7%.
38
Kolektory słoneczne: Część powierzchni dachów można również wykorzystać do
podgrzewania ciepłej wody użytkowej. Do obliczeń wykorzystano dostępną powierzchnię dachów
budynków mieszkalnych, usługowych oraz gminnych, czyli 38 972,20 m2 . Zakładając roczny zysk
kolektora na poziomie 525kWh/m2, obliczono teoretyczny potencjał energii cieplnej, który wynosi
20,46 GWh. Potencjał techniczny wynosi zatem odpowiednio 11,25 GWh, przy sprawności instalacji
około 55%. Na pokrycie zapotrzebowania na c.w.u. w gminie rocznie potrzeba około 5,6 GWh energii
cieplnej. Aby całkowicie pokryć to zapotrzebowanie należałoby w gminie zainstalować około 11 tys.
m2 kolektorów słonecznych (przyjmując 1,2 m2 na mieszkańca oraz roczny zysk kolektora na poziomie
525kWh/m2).
Należy zaznaczyć, że zainstalowanie kolektora słonecznego na dachu pomniejsza dostępność
powierzchni pod zabudowę panelami fotowoltaicznymi. Z kolei z punktu widzenia efektywności
energetycznej, kolektory słoneczne dają znacznie większy uzysk energetyczny niż panel
fotowoltaiczny o tej samej powierzchni.
Energia geotermalna
Ocena potencjału zasobów wód geotermalnych wymaga sporego nakładu finansowego, na
pokrycie specjalistycznych pomiarów, które prowadzone są w głębokich otworach wiertniczych.
Z uzyskanych informacji wynika, że dotychczas na terenie gminy nie przeprowadzono odwiertów,
potwierdzających istnienie wód geotermalnych. W obliczu oceny możliwości finansowych gminy
Prusice najlepszym rozwiązaniem, zamiast budowy instalacji wysokotemperaturowych
(umożliwiających bezpośrednie wykorzystanie ciepła Ziemi), byłoby rozpowszechnienie wśród
mieszkańców informacji, dotyczących urządzeń wspomagających, takich jak geotermalne pompy
ciepła (energia geotermalna niskotemperaturowa), które odzyskują ciepło z gruntu i wód
podziemnych. Ze względu na uwarunkowania technologiczne ogrzewanie za pomocą pomp ciepła jest
ogrzewaniem tzw. niskotemperaturowym, co oznacza, że temperatura wody w grzejniku, nie
powinna przekraczać 40-50°C.
Potencjał pomp ciepła oszacowany został w oparciu o ilość budynków już istniejących
w gminie, jak i o prognozę nowobudowanych mieszkań dla instalacji małych o mocy 5-20 kW
i budynków wielorodzinnych dla instalacji dużych o mocy 50-100 kW. Na terenie gminy budownictwo
jednorodzinne to ok. 1 850 budynków, budownictwo wielorodzinne to ok. 727 mieszkań w ok. 61
budynkach (stan na 2012 rok).
Zakładając, że 5-15% budownictwa jednorodzinnego oraz 6% budynków wielorodzinnych4
będzie miało możliwości techniczne i będzie w stanie corocznie instalować pompy ciepła, to do 2030
roku do użytku powinno zostać oddanych około 277 pomp małych (5-20 kW) i 4 duże instalacje (50100 kW). Rocznie mogą one zapewnić ok. 2,22 GWh ciepła, co można uznać za potencjał techniczny
tego źródła. Dodając do analizy prognozowany przyrost nowobudowanych mieszkań oraz zakładając,
że 30% z nich będzie posiadało pompę ciepła, to do 2030 roku powinno zostać zainstalowanych
4
Określenie potencjału energetycznego regionów Polski w zakresie odnawialnych źródeł energii - opracowanie
Instytutu Energetyki Odnawialnej, grudzień 2011 r.
39
łącznie 115 pomp małych (średniorocznie 6 pomp). Podsumowując, produkcja ciepła przy pomocy
pomp w 2030 roku może wynieść ok. 2,25 GWh.
5. Dotychczasowe przedsięwzięcia gminy racjonalizujące zużycie energii
W ostatnim czasie gmina Prusice skorzystała wraz z innymi gminami z dofinansowania na
termomodernizację budynków użyteczności publicznej. Prace miały na celu efektywne docieplenie
wszystkich przegród zewnętrznych jak ściany, dachy, okna i drzwi. Przeprowadzono także
modernizacje instalacji centralnego ogrzewania oraz szereg prac uzupełniających i wykończeniowych
(tabela 13).
W ramach projektu „Zarządzanie energią w budynkach użyteczności publicznej Jednostek
Samorządu Terytorialnego” docieplono następujące obiekty:




Zespół Szkół,
budynek Ochotniczej Straży Pożarnej i Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej,
Gminny Ośrodek Kultury i Sportu,
Zakład Opieki Zdrowotnej w Prusicach.
Dwa z wymienionych budynków zostały w szerszym zakresie poddane pracom
termomodernizacyjnym: Zespół Szkół w Prusicach oraz obiekt użytkowany przez Ochotniczą Straż
Pożarną. Podstawowym efektem przeprowadzonych działań było zmniejszenie emisji dwutlenku
węgla o 1444 jednostek kg na rok, dzięki czemu gmina w pewnym stopniu przyczyniła się do ochrony
klimatu przed globalnym ociepleniem. Prace w Zespole Szkół w Prusicach obejmowały:


docieplenie wszystkich ścian zewnętrznych budynku styropianem o grubości 14 cm (metodą
bezspoinową, tynk akrylowy),
docieplenie stropodachu wełną mineralną o grubości 20 cm.
Ze względu na niekorzystne wartości współczynnika przenikania ciepła U dla ścian
zewnętrznych oraz dachu poprawiono izolacyjność przegród zewnętrznych. Okna oraz drzwi nie
wymagały modernizacji, ponieważ prezentowały dobry stan techniczny. Podobnie przedstawiała się
sytuacja z systemem zaopatrzenia budynku w ciepłą wodę użytkową. W zakresie możliwości poprawy
termomodernizacji budynku zaproponowano także hydrauliczne wyregulowanie całości instalacji c.o.
Audyt energetyczny dla budynku Zespołu Szkół w Prusicach przy ulicy Żmigrodzkiej 43
wykonano w 2010 roku. Po przeprowadzeniu przedsięwzięcia termomodernizacyjnego uzyskano
zmniejszenie rocznego zapotrzebowania na ciepło do ogrzewania budynku z 2 125,7 GJ do 1 719,5 GJ
(z uwzględnieniem sprawności systemu grzewczego i przerw w ogrzewaniu). Natomiast wskaźnik
rocznego zapotrzebowania na ciepło do ogrzewania budynku (z uwzględnieniem sprawności systemu
grzewczego i przerw w ogrzewaniu) zmniejszył się z 72,3 do 58,5 [kWh/m2 na rok].
W budynku Ochotniczej Straży Pożarnej działania termomodernizacyjne objęły swoim zasięgiem:

docieplenie wszystkich ścian zewnętrznych budynku styropianem o grubości 14 cm,
40




docieplenie stropodachu styropianem o grubości 20 cm,
wymianę stolarki okiennej i drzwiowej na PCV,
modernizacja przeszklenia z luksferów - wstawienie w to miejsce okien z PVC
modernizacja instalacji c.o. m.in.: wymiana grzejników, montaż zaworów termostatycznych
Głównym powodem poprawy izolacyjności przegród zewnętrznych dla ścian zewnętrznych
oraz dachu były niekorzystne wartości współczynnika U. Okna oraz drzwi ze względu na swój wiek
także stanowiły miejsce, gdzie dochodziło do nadmiernych strat ciepła, dlatego też wymieniono je na
nowe, szczelne, o pożądanej wartości współczynnika U. Ponadto zaproponowano także
wprowadzenie wentylacji kontrolowanej (przy wymianie okien), która wpływa na obniżenie zużycia
ciepła w budynku. W zakresie możliwości poprawy termomodernizacji budynku zasugerowano także
wymianę instalacji wewnętrznej c.o. na nową, o wysokiej sprawności regulacji.
Audyt energetyczny dla budynku Ochotniczej Straży Pożarnej przy ulicy Powstańców Śląskich
17 wykonano podobnie jak w przypadku Zespołu Szkół w Prusicach w 2010 roku. Po przeprowadzeniu
przedsięwzięcia termomodernizacyjnego uzyskano zmniejszenie rocznego zapotrzebowania na ciepło
do ogrzewania budynku z 401,8 GJ do 113,1 GJ (z uwzględnieniem sprawności systemu grzewczego
i przerw w ogrzewaniu). Natomiast wskaźnik rocznego zapotrzebowania na ciepło do ogrzewania
budynku (z uwzględnieniem sprawności systemu grzewczego i przerw w ogrzewaniu) zmniejszył się
z 328,5 do 92,5 [kWh/m2 na rok]. Innym budynkiem, który także został poddany modernizacji, był
ratusz. Modernizacja polegała na wymianie okien oraz instalacji centralnego ogrzewania (częściowo
także instalacji ciepłej wody), jak i wykonaniu izolacji ścian fundamentowych.
Ponadto w gminie Prusice budowany jest obiekt sportowy w Pawłowie Trzebnickim , który
będzie ogrzewany za pomocą pompy ciepła z wymiennikiem gruntowym. Powstają także dwa kolejne
projekty świetlic wiejskich, które także wykorzystają tego typu ekologiczne źródło ciepła. Montaż
pomp ciepła jest jednym z działań gmin w zakresie poprawy efektywności energetycznej. Na
realizację czeka także gotowy projekt miejskiej kotłowni na biomasę, do której docelowo
podłączonych zostanie osiem budynków użyteczności publicznej w Prusicach.
Przeprowadzone działania termomodernizacyjne w budynkach gminnych poprawiły
efektywność energetyczną gminy, na co najlepszym przykładem jest zmniejszenie rachunków za
ogrzewanie samorządowych obiektów. Obecne budynki są przyjazne dla środowiska i należą do
zdecydowanie bardziej ekonomicznych niż przed termomodernizacją. Zaoszczędzone pieniądze
gmina może przeznaczyć na inne projekty związane ze zwiększaniem efektywności energetycznej
opisywanego obszaru.
Oprócz działań termomodernizacyjnych na rzecz poprawy efektywności energetycznej gmina
we współpracy z dostawcą energii poddała także modernizacji oświetlenie drogowe. Wymieniono
ponad 600 opraw lamp oświetlenia drogowego na modele energooszczędne.
Kolejnym krokiem lokalnej polityki energetycznej gminy Prusice jest poszukiwanie
potencjalnych obszarów oszczędności w przedsiębiorstwach znajdujących się na jej obszarze.
W związku z tym na stronie internetowej urzędnicy informują o szkoleniach, których głównym celem
41
jest przedstawienie podmiotom gospodarczym pilotażowych działań wpływających na poprawę
efektywności energetycznej w ich przedsiębiorstwie.
Złożono także wniosek o dofinansowanie z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska do
sporządzenia planu gospodarki niskoemisyjnej, który zostanie zlecony do realizacji wkrótce po
uzyskaniu tego dofinansowania.
Gmina Prusice niewątpliwie kształtuje efektywność energetyczną swojego obszaru poprzez
lokalną politykę energetyczną.
Tabela 13. Zbiorcze zestawienie dotychczasowych przedsięwzięć na rzecz poprawy efektywności
energetycznej, zrealizowanych na terenie gminy Prusice
1.
Działania inwestycyjne i remontowe
Rodzaj
obiektu
Zespół Szkół
w Prusicach
Termomodernizacja budynków
Docieplenie
przegród
zewnętrznych
(ściany, dachy,
okna, drzwi)
Hydrauliczne
wyregulowanie
całości instalacji
c.o.
Ściany
zewnętrzne oraz
stropodach
docieplone.
Okna i drzwi
prezentują
dobry stan
techniczny więc
pozostają
niewymienione.
Przedsięwzięcie
zaproponowane
Ochotnicza
Straż
Pożarna
Zrealizowano
Gminny
Ośrodek
Kultury i
Sportu
Zrealizowano
Zakład
Opieki
Zdrowotnej
w Prusicach
Zrealizowano
Ratusz
Wymiana okien
-
Wymiana instalacji
wewnętrznej c.o.
na nową o wysokiej
sprawności
regulacji
Modernizacja
Instalacji
centralnego
ogrzewania
-
-
-
-
-
Przedsięwzięcie
zaproponowane
Izolacja ścian
fundamentowych
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Zrealizowano
42
Zrealizowano
1.
Rodzaj
obiektu
Wymiana nieefektywnych ulicznych źródeł światła na nowe energooszczędne
Wymiana starych wyeksploatowanych opraw lamp oświetlenia drogowego w większości
rtęciowego na nowoczesne modele energooszczędne
Lampy
oświetlenia
drogowego
Wymiana 606 opraw
Rodzaj
obiektu
Źródła ciepła
Montaż pompy ciepła z wymiennikiem
gruntowym
Obiekt
sportowy w
Pawłowie
Trzebnickim
Zrealizowano
Dwie
świetlice
wiejskie
Na chwilę obecną jest to dopiero projekt,
który proponuje wykorzystanie tego rodzaju
źródła ciepła, we wskazanych obiektach
-
Osiem
budynków
użyteczności
publicznej
2.
Kotłownia na biomasę
Na chwilę obecną jest to dopiero projekt,
który proponuje wykorzystanie tego rodzaju
źródła ciepła, we wskazanych obiektach
-
Działania edukacyjne i informacyjne
Grupa
docelowa
Szkolenia w zakresie pilotażowych działań wpływających na poprawę efektywności
energetycznej
Sektor
usługowoprodukcyjny
Zrealizowano
Na terenie gminy w latach 2008-2013 miało być realizowanych pięć projektów:





BIOMASA SIEĆ
CIEPŁY BUDYNEK
SŁONECZNYCH DACH
BIOMASA
CIEPŁE MIESZKANIE
Pierwszy z projektów, którego pełna nazwa brzmi: „Kompleksowa budowa systemu ciepłowniczego
z kotłownią na biomasę, linią technologiczną do produkcji brykietów oraz zagospodarowaniem
43
terenu w Prusicach”, nie został zrealizowany ze względu na brak uzyskania dofinansowania. Ogół
kosztów projektu przewidziano na kwotę 12 939 318,88 zł (2 898 592,94 €). Wnioskodawca aplikował
o pomoc finansową w wysokości 9 696 253,11 (2 172 099,71€). Wnioskowana pomoc stanowiła 75%
względem ogółu kosztów kwalifikowanych, dotacja miała mieć charakter bezzwrotnej. Zgodnie
z projektem oprócz kotłowni opalanej brykietem ze słomy, powstałby magazyn z brykietem słomy
(jego powierzchnia pozwoliłaby na przechowanie 45t brykietu), a budynki użyteczności publicznej
zostałyby podłączone do wybudowanej sieci ciepłowniczej niskich parametrów 90/70ºC.
Średnioroczna sprawność kotła wyniosłaby 85%. Przy pracy kotła z mocą maksymalną zużycie
brykietu ze słomy wyniosłoby około 400 kg/h, natomiast projektowa wydajność linii technologicznej
produkcji brykietu kształtowałaby się na poziomie 320-560 kg/h. Wybudowanie lokalnej kotłowni na
biomasę byłoby doskonałym przedsięwzięciem racjonalizującym zużycie energii na omawianym
obszarze. Gmina Prusice posiada znaczny areał marginalnych gruntów ornych, na których
z powodzeniem mogłaby być prowadzona uprawa wieloletnich roślin energetycznych. Wykorzystanie
biomasy ze słomy, siana czy wierzby energetycznej do celów grzewczych zmniejszyłoby koszty
pozyskiwania ciepła oraz ograniczyło emisje CO2 do powietrza. Większość budynków gminnych
odznaczających się największym zapotrzebowaniem na energię ogrzewanych jest przy użyciu
kotłowni opalanych olejem opałowym. Tego typu ogrzewanie przyczynia się nie tylko do wysokich
kosztów eksploatacji budynków, ale i występowania sporej emisji szkodliwych substancji do
atmosfery.
Kolejny program miał być realizowany wspólnie z programem BIOMASA SIEĆ. Założeniem
programu było poddanie termomodernizacji wybranych budynków komunalnych obsługiwanych
przez sieć cieplną. Większość budynków docieplono w ramach projektu „Zarządzanie energią
w budynkach użyteczności publicznej Jednostek Samorządu Terytorialnego”. Następny program
zaproponowany przez Agencje Rynku Energii nosił nazwę SŁONECZNY DACH. Podobnie jak program
BIOMASA SIEĆ nie został rozpoczęty. Głównym założeniem programu było wykorzystanie energii
słonecznej poprzez założenie kolektorów słonecznych w budynkach mieszkalnych. Pozostałe projekty,
BIOMASA oraz CIEPŁE MIESZKANIE, także nie zostały zrealizowane. Program BIOMASA dotyczył
propagowania montażu kotłów na biomasę przez indywidualnych właścicieli gospodarstw rolnych
i właścicieli domów jednorodzinnych, natomiast program CIEPŁE MIESZKANIE - termomodernizacji
budynków mieszkalnych. Wszystkie programy zakładały ograniczenie emisji CO2, zmniejszenie
kosztów ciepła oraz oszczędności w zużyciu energii. Ze względu na brak odpowiednich funduszy
w budżecie gminy większość projektów, nie została rozpoczęta.
6. Poprawa efektywności energetycznej w gminie Prusice
6.1. Działania racjonalizujące użytkowanie energii elektrycznej, ciepła i paliw
Poprawa efektywności energetycznej polega na zwiększeniu stopnia wykorzystywania energii
końcowej dzięki optymalizacji zużycia energii, zmianom zachowań lub zmianom technologicznym. Cel
założony w ustawie, o efektywności energetycznej, w znaczącym stopniu zależy od polityki
poszczególnych gmin. Cele gminy Prusice zostały tak wyznaczone w omawianym opracowaniu, aby
były częścią krajowych celów energetycznych, ze szczególnym uwzględnieniem wykorzystania
odnawialnych źródeł energii. Osiągnięcia celów krajowych zostały ustalone na rok 2030 roku.
44
Tabela 14. Zaproponowane cele gminy Prusice dla poprawy efektywności energetycznej
Cel
Obszar działania
1
Redukcja zużycia energii
w budynkach gminnych
EE-BG
2
w sektorze usługowoprodukcyjnym
EE-BUP
3
w
budynkach
mieszkalnych
4
Zwiększenie
udziału
energii z OZE w finalnym
zużyciu energii w gminie
5
Redukcja emisji
EE-BM
OZE
E
Założenia dla celów
Budynki gminne Redukcja zużycia energii w
trzech typach budynków o
27,5% do 2030 roku
Budynki sektora
usługowoprodukcyjnego
Budynki
mieszkalne
Odnawialne
8% wzrost wykorzystania OZE
źródła energii w w produkcji energii w gminie
gminie
do 2030 roku
Emisja
gminie
w 10% redukcja emisji do 2030
r.
Głównym celem działań na rzecz racjonalizacji zużycia energii jest zmniejszenie jej
konsumpcji (tabela 14). Istnieje wiele przedsięwzięć racjonalizujących zużycie energii. Przedsięwzięcia
te można podzielić na działania inwestycyjne, organizacyjne i zarządcze oraz informacyjne
i edukacyjne (tabela 15). Działania inwestycyjne należą do działań wysokonakładowych. Mają na celu
zmniejszenie zużycia energii oraz kosztów energii i paliw w obecnych obiektach. Działania
organizacyjne i zarządcze opierają się przede wszystkim na zmianach wprowadzonych przez urząd
gminy w zakresie monitorowania sytuacji energetycznej miasta. Po wykonaniu działań
inwestycyjnych dla obiektywnego ocenienia wprowadzonych przedsięwzięć, proponuje się,
obserwację bieżącego zużycia energii poszczególnych obiektów. Natomiast działania informacyjne
i edukacyjne są działaniami, które mają na celu poszerzanie wiedzy wśród użytkowników energii,
w zakresie efektywnego wykorzystania energii. Aby gmina mogła osiągnąć zaproponowane w tabeli
14, cele, poniżej przedstawiono zestaw działań na rzecz poprawy efektywności energetycznej,
w poszczególnych obiektach (tabela 15).
45
Tabela 15. Środki poprawy efektywności energetycznej w budynkach na terenie gminy Prusice
Rodzaje środków poprawy
efektywności energetycznej
Środki poprawy efektywności energetycznej
Działania organizacyjne i zarządcze
A1. Rozwój systemu monitorowania zużycia energii w
budynkach
A2. Przeprowadzenie audytu energetycznego dla
diagnozy stanu technicznego w budynkach
A3. Analiza ofert sprzedawcy energii i wybór taryfy
dostosowanej do swoich potrzeb
Działania edukacyjne i informacyjne
B1. Szkolenia w zakresie możliwości działań
inwestycyjnych i remontowych wpływających na
efektywność energetyczną w budynkach
B2. Propagowanie dobrych praktyk stosowanych w celu
poprawy efektywności energetycznej
B3. Strona internetowa ze wskazówkami dotyczącymi
sposobów oszczędzania energii
B4. Informowanie o dotacjach dla mieszkańców oraz
przedsiębiorców, którzy wyposażą budynki w kotłownię
na biomasę lub założą kolektory słoneczne
C1. Wymiana urządzeń na energooszczędne
C2. Termomodernizacja
C3. Wymiana wewnętrznych źródeł światła
C4. Wykorzystanie energii pochodzącej ze spalania
biogazu
C5. Wykorzystanie energii pochodzącej z uprawianych
na terenie gminy roślin energetycznych
C6. Wybudowanie lokalnej kotłowni na biomasę
zasilającej 8 budynków użyteczności publicznej
C7. Zamiana kotłów węglowych na nowoczesne kotły
węglowe lub kotły na inne paliwo w budynkach
mieszkalnych
46
Główny obszar działania
EE-BG
Cele
Cel 1: Redukcja zużycia energii w budynkach gminnych
Cel 5: Redukcja emisji
Środki poprawy efektywności energetycznej w danym obszarze przy uwzględnieniu podanych
celów
A1. Rozwój systemu monitorowania zużycia energii w budynkach
A3. Analiza ofert sprzedawcy energii i wybór taryfy dostosowanej do swoich potrzeb
B2. Propagowanie dobrych praktyk stosowanych w celu poprawy efektywności
energetycznej
B3. Strona internetowa ze wskazówkami dotyczącymi sposobów oszczędzania energii
C1.Wymiana urządzeń na energooszczędne
C2.Termomodernizacja
C3.Wymiana wewnętrznych źródeł światła
EE-BM
Cele
Cel 1: Redukcja zużycia energii w budynkach mieszkalnych
celów
A2. Przeprowadzenie audytu energetycznego dla diagnozy stanu technicznego w budynkach
B1. Szkolenia w zakresie możliwości działań inwestycyjnych i remontowych wpływających na
energetycznej
47
EE-BM (ciąg dalszy z poprzedniej strony)
EE-BUP
Cele
celów
B2. Propagowanie dobrych praktyk stosowanych w celu poprawy efektywności energetycznej
48
OZE
Cele
Cel 1: Redukcja zużycia energii w budynkach gminnych
Cel 2: Redukcja zużycia energii w sektorze usługowo-produkcyjnym
Cel 4: Zwiększenie udziału energii z OZE w finalnym zużyciu energii w gminie
celów
B4. Informowanie o dotacjach dla mieszkańców oraz przedsiębiorców, którzy wyposażą
budynki w kotłownię na biomasę lub założą kolektory słoneczne
C4. Wykorzystanie energii pochodzącej ze spalania biogazu
C5. Wykorzystanie energii pochodzącej z uprawianych na terenie gminy roślin
energetycznych
C6. Wybudowanie lokalnej kotłowni na biomasę zasilającej 8 budynków użyteczności
publicznej
E
Cele
celów
energetycznej
B4. Informowanie o dotacjach dla mieszkańców oraz przedsiębiorców, którzy wyposażą
budynki w kotłownię na biomasę lub założą kolektory słoneczne
C7. Zamiana kotłów węglowych na nowoczesne kotły węglowe lub kotły na inne paliwo w
budynkach mieszkalnych
49
Proponowany plan działań
Obszar
działania
EE-BG
EE-BUP
Opis środków
poprawy
efektywności
energetycznej
w danym
obszarze
działania przy
uwzględnieniu
podanych
celów
Monitoring zużycia energii
prowadzony byłby w następującym
zakresie:
Informacje nt. zużycia energii byłyby
pozyskiwane
od
przedsiębiorców
działających na terenie gminy. Następnie
po wprowadzeniu do bazy poddano by
analizie zużycie energii w ostatnich latach.
1. Monitorowanie zużycia energii
elektrycznej, ciepła oraz zużycia
nośników energii.
2. Monitorowanie
szczegółów
dotyczących rozliczania się z
dostawcą mediów bądź paliw.
3. Informacje o liczbach stopniodni
dla poszczególnych lat bądź
sezonów
grzewczych.
Inwentaryzacja stanu technicznego
budynku pod kątem efektywności
energetycznej.
W celu umożliwienia identyfikacji
parametrów energetycznych obiektów
użyteczności publicznej, proponuje się
pozyskiwanie
lub
weryfikację
istniejących informacji o obiektach:

Powierzchnia
obiektu
ogrzewana



Spodziewane
wyniki
Kubatura ogrzewana
Rok budowy
Liczba
budynków
wchodzących w skład obiektu
 Liczba kondygnacji
 Liczba użytkowników
 Rok ostatniego remontu
 Technologia budowy
 Źródła c.o., c.w.u
Monitoring energetyczny budynku pozwoli na zebranie zasobu informacji
w komputerowej bazie danych, o stanie technicznym poszczególnych obiektów.
Ponadto pozwoli na uzyskanie odpowiedzi, w których budynkach modernizacja
byłaby wskazana, aby zaoszczędzić energię. Dane uzyskane w ten sposób posłużą do
zwiększania efektywności energetycznej budynków.
50
Obszar
działania
EE-BUP, EE-BM
Opis środków
poprawy
efektywności
energetycznej
w danym
obszarze
działania przy
uwzględnieniu
podanych
celów
Przeprowadzenie przez odpowiednią firmę audytu energetycznego zawierającego
analizę i ocenę stanu użytkowania energii w budynku. Ponadto w przekazanej
dokumentacji powinny znaleźć się metody obniżenia zużycia energii wraz z oceną
ich efektywności ekonomicznej i wskazanie możliwych sposobów finansowania.
Spodziewane
wyniki
Zlecenie wstępnego audytu energetycznego umożliwi oszacowanie oszczędności
z planowanej termomodernizacji
Obszar
działania
EE-BG, EE-BUP
Opis środków
poprawy
efektywności
energetycznej
w danym
obszarze
działania przy
uwzględnieniu
podanych
celów
Zmiana taryfy lub dostawcy jest także
jednym z działań racjonalizujących
zużycie energii na terenie gminy. Aby
zmniejszyć zużycie energii elektrycznej
warto rozpatrzyć oferty konkurencji
oraz rozważyć porzucenie starego
dostawcy i skorzystanie z usług nowej
firmy bądź zastanowić się nad inną
ofertą u tego samego operatora czyli
wybór
odpowiedniej
taryfy
dostosowanej do swoich potrzeb.
Spodziewane
wyniki
EE-BM
Mieszkańcy gminy powinni rozważyć
zmianę taryfy u siebie na mieszkaniu,
ponieważ w Polsce energię elektryczną
można kupować zarówno w taryfie
jednostrefowej (G11) jak i dwustrefowej
(G12). W pierwszym przypadku cena
energii elektrycznej jest taka sama przez
całą dobę. Druga opcja oznacza wyższe
ceny w godzinach szczytu oraz niższe poza
nim (kilka godzin w ciągu dnia 13-15 oraz
godziny nocne 22-6). W godzinach
tańszych można korzystać z większości
urządzeń o dużym zapotrzebowaniu na
energie takich jak pralka, zmywarka,
kuchenka czy piekarnik. Zmieniając pory
wykonywania niektórych obowiązków
domowych, można już po krótkim czasie
zaobserwować
znaczne
oszczędności
w swoim budżecie.
Zmniejszenie kosztów za energię elektryczną oraz oszczędności energii
51
Obszar
działania
EE-BUP, EE-BM
Opis środków
poprawy
efektywności
energetycznej
w danym
obszarze
działania przy
uwzględnieniu
podanych
celów
Zrealizowanie cyklu szkoleń dla zainteresowanych mieszkańców oraz
przedsiębiorców, w zakresie sposobów racjonalnego wykorzystania energii,
energooszczędnych technologii, zmiany zachowań na proefektywnościowe oraz
zastosowania odnawialnych źródeł energii.
Spodziewane
wyniki
Zmniejszenie zużycia energii co przekłada się na niższe koszty w tych sektorach
budownictwa, trwałe zmiany zachowań u użytkowników energii, wdrożenie zasad
energooszczędnej eksploatacji budynku.
B2. Propagowanie dobrych praktyk stosowanych w celu poprawy efektywności energetycznej
Obszar
działania
EE-BG, EE-BUP, EE-BM
Opis środków
poprawy
efektywności
energetycznej
w danym
obszarze
działania przy
uwzględnieniu
podanych
celów
Propagowanie dobrych praktyk ma na celu ukazanie użytkownikom energii
w gospodarstwach domowych, właścicielom obiektów usługowo-przemysłowych
oraz pracownikom budynków administracji publicznej korzyści oraz możliwości
płynących z działań proefektywnościowych. Ponadto udzielnie wskazówek odnośnie
urządzeń energooszczędnych czy promowanie dobrych zachowań użytkowników
energii, może po czasie przynieść znaczne oszczędności w energii.
Spodziewane
wyniki
Większe zainteresowanie zagadnieniami efektywności energetycznej.
52
Obszar
działania
Opis środków
poprawy
efektywności
energetycznej
w danym
obszarze
działania przy
uwzględnieniu
podanych
celów
Strona internetowa powinna zawierać wskazówki jak oszczędzać energię, jakie
korzyści to przynosi oraz gdzie szukać osób, które podobne działania już podjęły i są
chętne podzielić się swoim doświadczeniem.
Spodziewane
wyniki
Rosnąca liczba osób, które przedstawiają swoje przykłady oszczędzania energii.
B4. Informowanie o dotacjach dla mieszkańców oraz przedsiębiorców, którzy wyposażą budynki w
kotłownię na biomasę lub założą kolektory słoneczne
Obszar
OZE, E
działania
Opis środków Przeprowadzanie akcji o charakterze promocyjnym oraz informacyjno-edukacyjnym
poprawy
nt. zmiany stosowanego paliwa i wykorzystania OZE oraz możliwości
efektywności
dofinansowania nowych systemów ogrzewania
energetycznej
w danym
obszarze
działania przy
uwzględnieniu
podanych
celów
Spodziewane
Wzrost wykorzystania OZE w produkcji energii do celów grzewczych; obniżenie
wyniki
emisji CO2 związanej ze spalaniem węgla kamiennego dla celów grzewczych
53
Obszar
działania
Opis środków
poprawy
efektywności
energetycznej
w danym
obszarze
działania przy
uwzględnieniu
podanych
celów
Zastąpienie energochłonnych urządzeń urządzeniami energooszczędnymi
Spodziewane
wyniki
Zmniejszenie zużycia energii
Obszar
działania
Opis środków
poprawy
efektywności
energetycznej
w danym
obszarze
działania przy
uwzględnieniu
podanych
celów
Spodziewane
wyniki






ocieplenie ścian, dachów i stropodachów oraz stropów nad nieogrzewanymi
piwnicami
modernizacja lub wymiana okien i drzwi zewnętrznych
usprawnienie systemu wentylacji, instalacja wymienników ciepła
modernizacja lub wymiana źródła ciepła (lokalnej kotłowni lub węzła
ciepłowniczego) oraz instalacja automatyki sterującej
modernizacja lub wymiana instalacji grzewczych
modernizacja lub wymiana systemu zaopatrzenia w ciepłą wodę użytkową
i instalacja urządzeń zmniejszających zużycie wody
Zmniejszenie strat ciepła ,obniżenie kosztów ogrzewania, poprawa warunków
użytkowania budynków oraz ich wyglądu, zwiększenie wartości rynkowej
nieruchomości, zmniejszenie emisji dwutlenku węgla
54
Obszar
działania
Opis środków
poprawy
efektywności
energetycznej
w danym
obszarze
działania przy
uwzględnieniu
podanych
celów
Modernizacja instalacji oświetleniowych:
Spodziewane
wyniki
Zaoszczędzona energia, zmniejszenie kosztów oświetlenia


montaż fotokomórek
sterowanie za pomocą czujników ruchu i obecności
C4. Wykorzystanie energii pochodzącej ze spalania biogazu
Obszar
działania
OZE
Opis środków
poprawy
efektywności
energetycznej
w danym
obszarze
działania przy
uwzględnieniu
podanych
celów
Celem projektu jest wykorzystanie odpadów z hodowli zwierząt gospodarskich
zarówno bydła jak i drobiu, do produkcji biogazu w biogazowni w celu uzupełnienia
lokalnego bilansu energetycznego. Dzięki produkcji biogazu z odnawialnych źródeł
energii, w sposób przyjazny dla środowiska, gmina będzie dążyła do
samowystarczalności energetycznej i niezależności od paliw kopalnianych. Aby
projekt mógł zostać wykonany niezbędnym jest znalezienie inwestora, który
rozpocznie budowę biogazowni oraz zawarcie umów z rolnikami na dostarczanie
substratów do produkcji biogazu. Projekt skierowany jest do właścicieli
gospodarstw, którzy mają odpowiednie substraty i potencjalnych inwestorów,
którzy sfinansują budowę biogazowni rolniczej. Głównymi elementami generującymi
koszty biogazowni byłyby: 2 komory fermentacyjne, 1 zbiornik na gaz oraz 1 agregat
prądotwórczy.
Spodziewane
wyniki
Zgodnie z przeprowadzoną uprzednio kalkulacją, przewiduje się uzyskanie
potencjału z produkcji biogazu w biogazowni rolniczej na poziomie 23 424 GJ.
Przewidywana moc biogazowni kształtowałaby się na poziomie 640 kW.
Szacowane
nakłady
635 000 zł (150 tys. €)
55
C5. Wykorzystanie energii pochodzącej z uprawianych na terenie gminy roślin energetycznych
Obszar
działania
OZE
Opis środków
poprawy
efektywności
energetycznej
w danym
obszarze
działania przy
uwzględnieniu
podanych
celów
Celem projektu jest wykorzystanie biomasy z upraw roślin energetycznych w celu
uzupełnienia lokalnego bilansu energetycznego. Rośliny energetyczne przerobione
na brykiet, pellet lub zrębki, będą mogły być poddane spalaniu, dzięki czemu uzyska
się energię cieplną. Wykorzystanie roślin energetycznych do celów grzewczych
przyczyni się do ograniczenia emisji do powietrza oraz oszczędności
konwencjonalnych paliw energetycznych. Do realizacji projektu niezbędne jest
nasadzenie roślin energetycznych np. topoli, na terenach nieurodzajnych w gminie
Prusice. Projekt skierowany jest zarówno do właścicieli gospodarstw rolnych jak i
urzędu gminy. W ramach projektu przewiduje się zwiększenie zainteresowania
wykorzystaniem biomasy jako źródła ogrzewania wśród mieszkańców, a następnie
nasadzenie na 100ha (1,45% gruntów marginalnych) sadzonek roślin
energetycznych.
Spodziewane
wyniki
Szacowane
nakłady
Zgodnie z przeprowadzoną uprzednio kalkulacją, przewiduje się uzyskanie
potencjału z plantacji na poziomie 14 149,8 GJ.
11 200 000 zł (około 2,6 mln €))
C6. Wybudowanie lokalnej kotłowni na biomasę zasilającej 8 budynków użyteczności publicznej
Obszar
działania
OZE
Opis środków
poprawy
efektywności
energetycznej
w danym
obszarze
działania przy
uwzględnieniu
podanych
celów
Projekt zakłada wybudowanie kotłowni na biomasę o mocy 668,5 kW wraz z siecią
cieplną preizolowaną o długości około 1km zasilającą osiem budynków użyteczności
publicznej.
Spodziewane
wyniki
Szacowane
nakłady
Wzrost wykorzystania potencjału OZE w gminie. Obniżenie zużycia paliw kopalnych
w budynkach gminnych i związanej z tym emisji CO2.
13 000 000 zł (około 3 mln €)
56
C7. Zamiana kotłów węglowych na nowoczesne kotły węglowe lub kotły na inne paliwo w
budynkach mieszkalnych
Obszar
E
działania
Opis środków Zastąpienie kotłów wykorzystywanych w budynkach mieszkalnych kotłami o
poprawy
wyższej sprawności, a mniejszej emisji (nowszymi kotłami węglowymi, kotłami
efektywności
olejowymi , gazowymi lub na biomasę)
energetycznej
w danym
obszarze
działania przy
uwzględnieniu
podanych
celów
Spodziewane
Obniżenie emisji związanej ze spalaniem węgla kamiennego dla celów grzewczych,
wyniki
podwyższenie sprawności systemów grzewczych i komfortu ich użytkowania;
w przypadku wymiany na kocioł na biomasę także wzrost wykorzystania OZE
6.2. Scenariusze poprawy efektywności energetycznej
Władze lokalne mają za zadanie wdrażanie odpowiednich środków, które mogłyby przyczynić
się do zwiększenia efektywności energetycznej gminy. Zmniejszenie zużycia energii pozwoliłoby na
realizację celów unijnego pakietu klimatyczno-energetycznego i krajowego celu z zakresie
efektywności energetycznej. Aby cele te zostały osiągnięte proponuje się wykorzystanie
zaproponowanych poniżej scenariuszy do zapoczątkowania nowych działań na rzecz optymalizacji
zużycia energii w gminie Prusice. Scenariusze koncentrują się w szczególności na tych działaniach,
które władze lokalne mogą przedsięwziąć w ramach procesu planowania energetycznego w miastach
i gminach (tabela 16). Przedstawiając scenariusze ukazano trzy mocno różniące się kierunki działań,
które mogą zostać obrane przez władze gminy oraz mieszkańców (rysunek 8).
Prognoza zapotrzebowania na ciepło do roku 2030 zakłada jego niewielki spadek w zależności
od obranego przez gminę kierunku kształtowania gospodarki energetycznej, w przypadku energii
elektrycznej przewiduje się wzrost zapotrzebowania do 2030 roku. Analiza trzech zaproponowanych
scenariuszy pozwoli gminie Prusice podążać w takim kierunku, aby prawidłowo kształtować swoją
gospodarkę energetyczną, zgodnie z obranymi celami.
Scenariusz minimalny – przewiduje brak lub znikome działania na rzecz poprawy
efektywności energetycznej. Wzrost wykorzystania odnawialnych źródeł energii nastąpi wskutek
zachęt dla mieszkańców w postaci dotacji, jeżeli skorzystają z kotłów na biomasę lub innych instalacji
sprzyjających zwiększeniu efektywności energetycznej, a zmniejszeniu emisji CO2 w gminie oraz
57
wykorzystania roślin energetycznych uprawianych na stosunkowo niewielkim areale. Działania
redukujące zużycie energii będą realizowane w minimalnym stopniu lub wcale ponieważ:




Znikoma ilość budynków zostanie poddana termomodernizacji
Nastąpi niewielka poprawa sprawności systemów grzewczych i przygotowania c.w.u.
Nieznaczna ilość budynków wymieni sprzęty na energooszczędne
Postawa mieszkańców w stosunku do racjonalnego użytkowania energii nie ulegnie
zauważalnej zmianie.
Realizacja scenariusza minimalnego przyczyni się do zmniejszenia zapotrzebowania na energię
o około 8,3% w stosunku do roku bazowego 2012 (tabela 17; rysunek 8). Przewiduje się, że
zaniechanie wszelkich działań może spowodować znaczny wzrost zużycia energii elektrycznej.
Scenariusz optymalny – zakłada zrównoważone działania takie jak:





Znaczne zmniejszenie zapotrzebowania na ciepło w wyniku termomodernizacji 15%
istniejących budynków
Zamianę części kotłowni na bardziej ekologiczne, w tym OZE
Poprawę sprawności większości systemów grzewczych i przygotowania c.w.u.
Wymianę w sporej części budynków urządzeń na energooszczędne
Większą świadomość mieszkańców w zakresie oszczędzania energii
W porównaniu do minimalnego scenariusz optymalny zakłada większe zmiany w kierunku
wykorzystania OZE (oprócz dotacji dla mieszkańców będzie miała miejsce uprawa roślin
energetycznych na terenie gminy oraz budowa biogazowni), a działania redukujące zużycie energii
będą realizowane w szerszym zakresie, dzięki czemu realizacja tego scenariusza będzie miała istotny
wpływ na zmniejszenie ilości zanieczyszczeń wprowadzanych do atmosfery na obszarze gminy.
W tym scenariuszu oszczędności energii w stosunku do roku 2012 mogą sięgnąć nawet 21,1% (tabela
17; rysunek 8).
Scenariusz maksymalny – wskazuje na działania o charakterze zintensyfikowanym:




Ok. 30% budynków znajdujących się na terenie gminy zostanie poddanych
termomodernizacji
Duży udział mieszkańców zmieni pierwotne przyzwyczajenia na nowe zachowania sprzyjające
racjonalnemu użytkowaniu energii
W sporej ilości budynków wprowadzone zostaną energooszczędne urządzenia- przy wsparciu
funduszy unijnych.
Nastąpi znacząca poprawa sprawności większości systemów grzewczych i przygotowania
c.w.u.
Przy zachowaniu dotacji dla mieszkańców, którzy wyposażą budynki w kotłownie na biomasę lub
założą kolektory słoneczne, proponuje się także wybudowanie biogazowni rolniczej i uprawę roślin
energetycznych na powierzchni około 100 ha. W tym scenariuszu zostanie podjęta największa ilość
działań na rzecz redukcji zużycia energii. Wykorzystanie OZE i nakłady inwestycyjne na zadania
58
służące poprawie efektywności energetycznej będą kluczowe w osiągnięciu zamierzonych celów.
Scenariusz ten zakłada oszczędności rzędu 29,9 % do 2030 roku (tabela 17; rysunek 8).
Tabela 16. Założenia oszczędności energii [%] dla celów i działań gminnej polityki energetycznej
w różnych scenariuszach do 2030 roku.
Scenariusz
minimalny
optymalny
maksymalny
CEL: REDUKCJA ZUŻYCIA ENERGII
Założenia w zakresie efektywności energetycznej w:
1. budynkach gminnych,
2. budynkach mieszkalnych
3. oraz budynkach z sektora usługowo-przemysłowego
A1.Rozwój systemu monitorowania zużycia
energii w budynkach
A2.Przeprowadzenie audytu energetycznego
dla diagnozy stanu technicznego w
budynkach
A3.Analiza oferty sprzedawcy energii i wybór
taryfy dostosowanej do swoich potrzeb
1%
1,5%
2%
4,6%
7,6%
13,8%
B1.Szkolenia w zakresie możliwości działań
inwestycyjnych
i
remontowych
wpływających na efektywność energetyczną
w budynkach
B3.Strona internetowa ze wskazówkami
dotyczącymi sposobów oszczędzania energii
B2.Propagowanie
dobrych
praktyk
stosowanych w celu poprawy efektywności
energetycznej
59
Scenariusz
minimalny
maksymalny
optymalny
CEL: ZWIĘKSZENIE UDZIAŁU ENERGII Z OZE W FINALNYM ZUŻYCIU ENERGII W GMINIE
Założenia w zakresie wykorzystania odnawialnych źródeł energii
B4. Informowanie o dotacjach dla
mieszkańców oraz przedsiębiorców, którzy
wyposażą budynki w kotłownię na biomasę
lub założą kolektory słoneczne
Tak
Tak
Tak
(1%
oszczędności
energii)
(2%
oszczędności
energii)
(2,5%
oszczędności
energii)
Tak
Tak
Nie
(6,5%
oszczędności
energii)
(6,5%
oszczędności
energii)
Tak
Tak
Tak
1,7%
3,5%
5,1%
C4.Wykorzystanie energii pochodzącej ze
spalania biogazu
C5. Wykorzystanie energii pochodzącej z
uprawianych na terenie gminy roślin
energetycznych
CEL: REDUKCJA EMISJI
Założenia w zakresie redukcji emisji
C7. Zamiana starych kotłów węglowych na
nowe albo zmiana paliwa dostarczanego do
kotłów na inne w budynkach mieszkalnych
Tabela 17. Lokalny cel gminy w zakresie racjonalizacji zużycia energii (Należy
pamiętać, iż są to jedynie
proponowane możliwe do uzyskania potencjały oszczędności ponieważ chociażby w zakresie termomodernizacji, nie zawsze jest możliwość
ocieplenia ścian zewnętrznych budynku, co wynika z ochrony konserwatorskiej obiektu)
Całkowite zużycie energii w 2012 w [MWh], w tym:
78 446,4
Budynki gminne
1 241,8
Budynki mieszkalne
54 957,3
Budynki podmiotów gospodarczych
21 798,5
448,8
Oszczędności energii do 2030 roku na podstawie różnych scenariuszy [MWh]
Scenariusz minimalny-(8,3% oszczędności energii)
6 511,1
Scenariusz optymalny- (21,1% oszczędności energii)
16 552,2
Scenariusz maksymalny- (29,9% oszczędności energii)
23 455,5
60
Zużycie energii cieplnej i elektrycznej [MWh]
85000
80000
75000
Scenaiusz minimalny
Scenaiusz optymalny
70000
Scenaiusz maksymalny
65000
Prognozowane łączne
zużycie energii w gminie
60000
55000
50000
2010
2015
2020
2025
2030
Rysunek 8. Prognozowane zużycie energii [MWh] w gminie Prusice wraz z uwzględnieniem trzech
proponowanych scenariuszy
6.2.1. Ocena możliwości realizacji zadań
A) Cel: redukcja zużycia energii
Budynki gminne
Zużycie energii elektrycznej w budynkach gminnych stanowi około 1,7% całkowitego zużycia
energii elektrycznej w gminie. Mimo tak niewielkiego udziału gmina Prusice dąży do poprawy
efektywności energetycznej. Racjonalne wykorzystanie energii może mieć miejsce dzięki
zastosowaniu:



żarówek energooszczędnych,
fotokomórek oraz czujników ruchu
oraz poprzez wymianę sprzętu na energooszczędny
Obecnie promowana polityka energetyczna państwa wskazuje, iż budynki użyteczności
publicznej powinny pełnić rolę wzorcową pod względem efektywności energetycznej, dlatego też
w gminie Prusice większość z budynków gminnych została już poddana pracom
termomodernizacyjnym, które przyczyniły się do zmniejszenia zużycia ciepła, a także redukcji emisji
CO2. Dwa z obiektów w dalszym ciągu mają stosunkowo spore zużycie energii na ogrzewanie:

Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej
61

oraz Zakład Opieki Zdrowotnej
Oba z zakładów mogłyby być poddane działaniom termomodernizacyjnym m.in. wymianie
okien, drzwi i ociepleniu. Wstępnie oceniono, iż w wyniku przeprowadzonych prac w pierwszym
z budynków pozwoliłyby na uzyskanie oszczędności w ciągu roku rzędu 5,38MWh, natomiast
w drugim - 8,02MWh. W każdym z trzech wariantów scenariuszy założono, że prace
termomodernizacyjne obu wymienionych obiektów zostaną w pełni przeprowadzone przez władze
gminy. W związku z czym wartość 13,4MWh (zaoszczędzona energia po przeprowadzeniu prac
termomodernizacyjnych w obu obiektach gminnych) dodano do ilości zaoszczędzonej energii poprzez
działania na rzecz poprawy efektywności energetycznej w budynkach mieszkalnych i otrzymano
łączną ilość zaoszczędzonej energii w wyniku tych działań, co zaprezentowano w tabeli 16.
Budynki sektora usługowo-produkcyjnego
W budynkach wykorzystywanych przez przedsiębiorstwa do prowadzenia działalności
usługowo-produkcyjnej także są możliwe do uzyskania oszczędności - poprzez modernizację
oświetlenia, instalacji (wykorzystanie odnawialnych źródeł energii cieplnej np. kolektorów
słonecznych do przygotowania ciepłej wody użytkowej w miejsce urządzeń elektrycznych) oraz
wprowadzenie energooszczędnych urządzeń.
Budynki mieszkalne
Na terenie gminy Prusice nie występuje sieć ciepłownicza, a ogrzewanie pomieszczeń
następuje z wykorzystaniem indywidulanych kotłowni. Głównym nośnikiem paliwa dostarczającym
mieszkańcom ciepło jest węgiel kamienny lub drewno. Bodźcem hamującym zamianę kotłowni
węglowych na gazowe w budownictwie jednorodzinnym jest cena gazu. Kotłownie gazowe na terenie
gminy stanowią kilka procent i związane są głównie z nowym budownictwem. Gmina powinna dążyć
do tego, by produkcja energii na cele ciepłownicze pochodziła przede wszystkim z odnawialnych
źródeł energii. Ważnym elementem jest tutaj odpowiednia promocja wykorzystania kotłów na
biomasę, pomp ciepła i kolektorów słonecznych. Oprócz tego powinna być także prowadzona
kampania edukacyjna mieszkańców w zakresie efektywności energetycznej i szkodliwości
środowiskowej spalania paliw kopalnych i śmieci.
W tabeli 18 i na rysunku 9 przedstawiono możliwe do osiągnięcia oszczędności w wyniku
wprowadzenia kilku działań na rzecz redukcji zużycia energii w budynkach mieszkalnych w oparciu
o trzy scenariusze do 2030 roku.
62
Tabela 18. Działania na rzecz redukcji zużycia energii w budynkach mieszkalnych do 2030 roku.
Scenariusz
minimalny
optymalny
maksymalny
Założenia w zakresie efektywności energetycznej w budynkach mieszkalnych
B2.Propagowanie dobrych praktyk stosowanych w celu poprawy efektywności energetycznej
Niekorzystanie z funkcji stand-by
25% mieszkań
50% mieszkań
70% mieszkań
Wymiana lodówek
5% mieszkań
25% mieszkań
50% mieszkań
Wymiana pralek
5% mieszkań
15% mieszkań
20% mieszkań
10% mieszkań
15% mieszkań
30% mieszkań
Wymiana tradycyjnych żarówek 25% mieszkań
na żarówki energooszczędne
50% mieszkań
70%mieszkań
Zaoszczędzona energia poprzez 3 571,4
działania na rzecz poprawy
efektywności
energetycznej
[MWh]
5 957,2
10 829,7
Działania termomodernizacyjne
63
Zużycie i oszczędności energii [MWh]
Scenariusz
minimalny
51400,09
Scenariusz
optymalny
49014,2
Scenariusz
maksymalny
44141,74
Termomodernizacja
2641,6
3993,4
7986,7
Niekorzystanie z funkcji stand-by
112,9
225,6
315,7
Wymiana pralek
10,6
30,19
40,25
Wymiana lodówek
32,25
161,25
322,25
Wymiana żarówek
774
1546,8
2164,8
Zużycie energii
Rysunek 9. Oszczędności energii w budynkach mieszkalnych w gminie Prusice, uzyskane dzięki
wprowadzeniu poszczególnych działań na rzecz poprawy efektywności energetycznej, w odniesieniu
do trzech zaproponowanych scenariuszy do 2030 roku.
64
Wymiana wewnętrznych źródeł światła
Jednym z działań wpływających na racjonalizacje zużycia energii elektrycznej jest
modernizacja oświetlenia w budynkach mieszkalnych. Wymiana żarówek na energooszczędne nie
wiąże się z poniesieniem większych kosztów czy też zmniejszeniem jakości otrzymywanego światła.
Jednym ze źródeł energooszczędnego światła są świetlówki kompaktowe. Świetlówki kompaktowe
zapewniają niskie zużycie energii oraz zdecydowanie dłuższy okres działania aniżeli żarówka
tradycyjna, o około 10 razy. Należy jednak pamiętać, że przy używaniu świetlówek kompaktowych
należy włączać światło tylko w przypadku, gdy do pomieszczenia wchodzi się na dłużej niż 6 minut,
w przeciwnym wypadku skraca się trwałość świetlówki. Warto także rozważyć pomalowanie ścian
i sufitu na jasny kolor, gdyż pomieszczenia jaśniejsze nie wymagają takiej ilości żarówek do
oświetlenia. Ponadto regularne oczyszczanie opraw oświetleniowych z kurzu zapobiega zmniejszeniu
skuteczności świetlnej od 20% do 50%.
Na obszarze gminy Prusice w 2012 roku znajdowało się 2 577 mieszkań. Przy założeniu, że:




średni czas pracy typowego źródła światła w skali roku to 2500 godzin, a cena energii
0,57zł/kWh
średnia moc żarówki tradycyjnej wynosi 75 W
średnia moc żarówki energooszczędnej o tym samym natężeniu światła 15 W
średnia ilość żarówek w mieszkaniu 8 szt. przy 2 577 mieszkaniach
 oszczędności mocy z zastosowania świetlówki kompaktowej wyniosą:
Udział
mieszkań ze
świetlówką
kompaktową
Ilość
żarówek
w danej
ilości
mieszkań
Moc
żarówki
tradycyjn
ej [W]
Moc
żarówki
energooszc
zędnej [W]
Moc energii
żarówek
tradycyjnych w
podanej ilości
mieszkań [kW]
Moc energii
Oszczędności
żarówek
mocy
energooszczędnyc z zastosowani
h w podanej ilości a świetlówki
kompaktowej
mieszkań
[kW]
[kW]
70% mieszkań
14 432
75
15
1 082,4
216,48
865,92
50% mieszkań
10 312
75
15
773,4
154,68
618,72
25% mieszkań
5 160
75
15
387
77,4
309,6
Przykładowe obliczenia:
70% mieszkań -14 432 żarówek (14432·75)-(14432·15)=1082,4kW-216,48kW= 865,92 kW
65
 oszczędności energii z zastosowania świetlówki kompaktowej wyniosą:
Udział mieszkań
ze świetlówką
kompaktową
Ilość
żarówek
w danej
ilości
mieszkań
Moc energii
żarówek
tradycyjnych w
podanej ilości
mieszkań [kW]
Moc energii
żarówek
energooszczędnych
w podanej ilości
mieszkań
średni czas
pracy
typowego
źródła
światła w
skali roku [h]
Oszczędności energii z
zastosowania
świetlówki
kompaktowej [MWh]
[kW]
70% mieszkań
14 432
1082,4
216,48
2500
2 164,8
50% mieszkań
10 312
773,4
154,68
2500
1 546,8
25% mieszkań
5 160
387
77,4
2500
774
Przykładowe obliczenia:
70% mieszkań -14 432 żarówek [(1082,4·2500)-(216,48·2500)]·10-3= 2706,0-541,2= 2164,8 MWh
 roczne koszty oświetlenia ulegają zmniejszeniu o około:
Udział mieszkań ze
świetlówką kompaktową
Ilość żarówek
w danej ilości
mieszkań
Oszczędności
energii z
zastosowania
świetlówki
kompaktowej
[MWh]
Koszt jednej
kWh [zł]
Zmniejszenie rocznych kosztów
oświetlenia w mieszkaniach,
które zastosowały świetlówki
kompaktowe [tys. zł/rok]
70% mieszkań
14 432
2164,8
0,57
1 233,9
50% mieszkań
10 312
1546,8
0,57
881,7
25% mieszkań
5 160
774
0,57
441,18
Przykładowe obliczenia: 70% mieszkań -14 432 żarówek (2164,8 ·103·0,57) =1 233,9 tys. zł/rok
66
 koszt zakupu żarówek wyniesie:
Udział mieszkań ze
świetlówką kompaktową
Ilość żarówek w
danej ilości mieszkań
Średni koszt
zakupu żarówki [zł]
70% mieszkań
14 432
18
259,8
50% mieszkań
10 312
18
185,6
25% mieszkań
5 160
18
92,8
Koszt zakupu żarówek [tys. zł]
Przykładowe obliczenia: 70% mieszkań -14 432 · 18 zł/szt.= 259,8 tys. zł
Czas pracy żarówki to około 2 lat
Wymiana urządzeń na energooszczędne
Mieszkańcy gminy mają ogromny wpływ na zmniejszenie zużycia energii elektrycznej. Ponad
53% energii elektrycznej w gminie zużywanej jest w budynkach mieszkalnych. W bilansie zużycia
energii elektrycznej w gospodarstwach domowych największy udział mają lodówka, pralka oraz
oświetlenie. W krajach, w których przeprowadzono działania na rzecz racjonalizacji zużycia energii
elektrycznej, poprawę uzyskano przede wszystkim poprzez modernizację instalacji oświetleniowych,
promocję urządzeń energooszczędnych oraz promowanie postaw społeczeństwa zmierzających ku
oszczędnemu korzystaniu z energii. Poniżej przedstawiono kilka z przykładowych działań na rzecz
poprawy efektywności energetycznej w gminie Prusice.
a) Wymiana lodówek
Lodówka jest jednym z urządzeń domowych, które jest podłączone do gniazdka 24 godziny na dobę.
Dlatego też warto zakupić urządzenie o wysokiej klasie energetycznej, aby utrzymać koszty energii na
możliwie najniższym poziomie. Duże oszczędności daje przede wszystkim wymiana starego
urządzenia na nowe.
Przy założeniu, że:


lodówka o pojemności 250-300 l zużywa średnio rocznie w klasie B: 450 kWh, a więc po roku
zapłacimy 450 kWh x 0,57 zł = 256,50 zł. Koszt takiej lodówki to ok. 1000 zł
lodówka o pojemności 250-300 l zużywa średnio rocznie w klasie A++: 200 kWh, a więc po
roku zapłacimy 200 kWh x 0,57 zł = 114 zł. Koszt takiej lodówki to 1500-4000 zł
 można obliczyć następujące oszczędności energii wynikające z wymiany lodówek na nowsze
przez wskazaną ilość mieszkań:
67
Udział mieszkań z nową
energooszczędną lodówką
Ilość mieszkań
Różnica w zużyciu
energii pomiędzy nową
a starą lodówką [kWh]
zastosowania nowej lodówki
[MWh]
50% mieszkań
1 289
250
322,25
25% mieszkań
645
250
161,25
5% mieszkań
129
250
32,25
Przykładowe obliczenia: 50% mieszkań -1289 mieszkań ·250 kWh= 322,25 MWh
 roczne koszty energii elektrycznej ulegną zmniejszeniu o około:
Udział mieszkań z nową
energooszczędną lodówką
Oszczędności
energii z
zastosowania
nowej lodówki
[MWh]
Koszt jednej
kWh [zł]
energii w mieszkaniach, które
zastosowały energooszczędne
lodówki [tys. zł/rok]
50% mieszkań
322,25
0,57
183,7
25% mieszkań
161,25
0,57
91,9
5% mieszkań
32,25
0,57
18,4
Przykładowe obliczenia: 50% mieszkań -322,25 MWh ·0,57kWh= 183,7 tys. zł/rok
b) Wymiana pralek
Pralka jest urządzeniem, którego używamy przeciętnie 3 razy w tygodniu, co w skali roku daje
156 prań. Największą popularnością cieszą się urządzenia o pojemności 6-7kg. Warto zdecydować się
na wymianę pralki w przypadku, gdy posiada się starszą niż 12 lat. Dzięki zakupie nowej,
o zdecydowanie większej efektywności, można zmniejszyć zużycie energii o przynajmniej połowę.
Przy założeniu, że:


pralka klasy A zużywa rocznie 187,2 kWh, a więc po roku zapłacimy 187,2 kWh x 0,57=106,7
zł. Koszt takiej pralki to ok. 900-1600zł
pralka klasy A+++ zużywa rocznie 109,2 kWh a więc po roku zapłacimy 109,2 kWh x 0,57=62,2
zł. Koszt takiej pralki to ok. 1500-2800zł
68
 można obliczyć, następujące oszczędności energii, dzięki wymianie pralek z klasy A na A+++,
przez wskazaną ilość mieszkań:
Udział mieszkań z
nową
energooszczędną
pralką
Różnica w zużyciu
energii pomiędzy
nową a starą pralką
[kWh]
Ilość mieszkań
zastosowania nowej
pralki [MWh]
20% mieszkań
516
78
40,25
15% mieszkań
387
78
30,19
5% mieszkań
129
78
10,06
Przykładowe obliczenia: 20% mieszkań -516 mieszkań ·78 kWh= 40,25 MWh
Udział mieszkań z
nową
energooszczędną
pralką
zastosowania nowej
pralki [MWh]
Koszt jednej
kWh [zł]
energii w mieszkaniach, które
zastosowały energooszczędne
pralki [tys. zł/rok]
20% mieszkań
40,25
0,57
22,94
15% mieszkań
30,19
0,57
17,21
5% mieszkań
10,06
0,57
5,73
Przykładowe obliczenia: 20% mieszkań - 40,25 MWh ·0,57kWh= 22,94 tys. zł/rok
Propagowanie dobrych praktyk stosowanych w celu poprawy efektywności energetycznej
Wyłączanie funkcji stand-by
Oszczędności energii można osiągnąć poprzez działania nieinwestycyjne. Zużycie energii
może być zdecydowanie niższe w gospodarstwach domowych i innych typach budynków dzięki
ograniczeniu wykorzystywania nowoczesnych urządzeń i sprzętu. Typowym przykładem takiego
działania jest wyłączanie urządzenia, czyli jego całkowite odłączenie od sieci. Zazwyczaj
w gospodarstwie domowym znajduje się kilka urządzeń elektronicznych z trybem stand-by
sygnalizującym stan czuwania urządzenia. Urządzenie cały czas pobiera energię elektryczną z sieci.
Przy założeniu, że w każdym gospodarstwie domowym znajduje się kilka urządzeń z funkcją czuwania
69
o łącznej mocy ok. 20W, roczne zużycie energii elektrycznej wyniesie około 175 kWh. Zakładając, że
poniższe, podane procentowo ilości mieszkań na terenie gminy Prusice, wprowadzą nowe
zachowania, sprzyjające wyłączaniu funkcji stand-by, oszczędności energii wyniosą:
Udział mieszkań,
które wprowadzą
nowe zachowania,
sprzyjające
wyłączaniu funkcji
stand-by
Ilość
mieszkań
Roczne zużycie energii
elektrycznej w jednym
gospodarstwie domowym z
kilkoma urządzeniami o
łącznej mocy ok.20W z
włączoną funkcją stand-by
[kWh]
Oszczędności energii
z zastosowania nowych zachowań
względem funkcji stand-by [MWh]
70% mieszkań
1 804
175
315,7
50% mieszkań
1 289
175
225,6
25% mieszkań
645
175
112,9
Przykładowe obliczenia: 70% mieszkań -1804 mieszkania ·175 kWh= 315,7 MWh
Udział mieszkań,
które wprowadzą
nowe zachowania,
sprzyjające
wyłączaniu funkcji
stand-by
Oszczędności energii
z zastosowania nowych
zachowań względem
funkcji stand-by [MWh]
Koszt kWh
[zł]
energii w mieszkaniach, zastosowały
nowe zachowania względem funkcji
stand-by [ tys. zł/rok]
70% mieszkań
315,7
0,57
180,0
50% mieszkań
225,6
0,57
128,6
25% mieszkań
112,9
0,57
64,4
Przykładowe obliczenia: 70% mieszkań – 315,7 MWh ·0,57kWh= 180,0 tys. zł/rok
Działania termomodernizacyjne w budynkach mieszkalnych
Jednym z założeń mających na celu zmniejszenie zapotrzebowania na energię cieplną obiektu
jest przeprowadzenie na terenie gminy termomodernizacji znacznej ilości istniejących gospodarstw
domowych. Uzyskanie zakładanego krajowego wskaźnika efektywności energetycznej jest
70
uzależnione przede wszystkim od tempa przeprowadzanych prac termomodernizacyjnych budynków
mieszkalnych. Bardzo istotnym jest poddanie jak największej ilości budynków termomodernizacji,
która to szczególnie będzie decydowała o spełnieniu pakietu „3x20” w zakresie efektywności
energetycznej. Zakładając, że w gminie 30%, 15% lub 10% mieszkań wymieni okna (oszczędności10%), drzwi (oszczędności- 2%) oraz ociepli budynek (oszczędność- 25%), zaoszczędzi się następujące
ilości energii w zależności od wariantów:
Udział mieszkań, które zostaną poddane
termomodernizacji
Ilość
mieszkań
zastosowania termomodernizacji
[MWh]
30% mieszkań
774
7 986,7
15% mieszkań
387
3 993,4
10% mieszkań
256
2 641,6
Przykładowe obliczenia: 30% mieszkań -774 mieszkań -28752,19 GJ czyli 7986,7 MWh
Termomodernizacja budynku obejmuje zarówno zmiany budowlane, jak również zmiany
w systemie ogrzewania obiektów. Zarówno właściciele domów mieszkalnych, jak i podmioty
gospodarcze czy urząd gminy w budynkach gminnych, mogą zastosować szereg innych działań,
których głównym celem będzie zaoszczędzenie energii.
B) Cel: zwiększenie udziału energii z OZE w finalnym zużyciu energii w gminie
Informowanie o dotacjach dla mieszkańców oraz przedsiębiorców, którzy wyposażą budynki
w kotłownię na biomasę lub założą kolektory słoneczne
Prowadzone na szeroką skalę działania informacyjne (np. wydawanie materiałów
informacyjno-promocyjnych, publikacja artykułów w lokalnej prasie, organizacja warsztatów i szkoleń
dla mieszkańców) dotyczące instalacji i użytkowania kotłów na biomasę lub kolektorów słonecznych
oraz możliwości uzyskania na ten cel dofinansowania mogą zachęcić do czerpania energii z OZE do
celów grzewczych oraz zwiększyć wartość inwestycji indywidualnych gospodarstw domowych w te
źródła ciepła.
Wykorzystanie energii pochodzącej ze spalania biogazu
Wybudowanie biogazowni rolniczej o mocy 640kW i o potencjale dostarczanych substratów
na poziomie 23 424 GJ, pozwoliłoby na uzyskanie 5 120 MWh w skali roku dodatkowej energii.
Oznacza to, że gmina dzięki wykorzystaniu tego rodzaju odnawialnego źródła energii osiągnęłaby
oszczędności rzędu 6,5%.
71
Wykorzystanie energii pochodzącej z uprawianych na terenie gminy roślin energetycznych
Realizacja tego zadania jest kluczowym elementem dla realizacji modernizacji gospodarki
energetycznej gminy, ponieważ rośliny energetyczne zaliczane do biomasy stanowią ważny surowiec
dla energetyki odnawialnej. Zgodnie z przeprowadzoną uprzednio kalkulacją w przypadku nasadzenia
na powierzchni 100 ha topoli energetycznej, przewiduje się uzyskanie z plantacji potencjału na
poziomie 14 149,8 GJ, co jest równoznaczne z 3 930 MWh. Zakłada się, że po uzyskaniu podanego
potencjału z plantacji, byłaby możliwość zasilenia energią cieplną pochodzącą z roślin energetycznych
20 214,1 m2 powierzchni mieszkalnej. Wykorzystanie upraw topoli energetycznej pozwoliłoby na
oszczędność energii rzędu 4,8% (w scenariuszu maksymalnym).
C) Cel: redukcja emisji
Zamiana kotłów węglowych na nowoczesne kotły węglowe lub kotły na inne paliwo
W gminie Prusice większość mieszkańców korzysta z przestarzałych kotłów węglowych. Kotły
węglowe wyprodukowane w okresie 1980-2000 posiadają średnią sprawność na poziomie 70%.
Zamiana istniejących kotłów na nowsze kotły węglowe pozwoli na podniesienie ich średniej
sprawności do 82%, a w przypadku zamiany kotła na inne paliwo, sprawność może wzrosnąć nawet
do 94% (tabela 19). Należy jednak pamiętać, że sprawność na poziomie 94% ma miejsce tylko
w przypadku kotłów gazowych, a obecnie gmina Prusice nie ma sieci gazowniczej.
W tabeli 20 przedstawiono warianty wymiany wyeksploatowanych kotłów węglowych na
nowoczesne oraz zamiany tych skonstruowanych po 2000 roku na kotły opalane innym paliwem.
Założono, że pomiędzy rokiem 2015 a 2030 minimum 6 instalacji rocznie (w scenariuszu minimalnym)
zostanie wymienionych na nowe o lepszej sprawności.
Tabela 19. Sprawności i emisje poszczególnych typów kotłów
Wymiana starego kotła węglowego na:
Stary kocioł
nowy węglowy gazowy
retortowy/
tłokowy
82%
94%
olejowy
kocioł
biomasę
92%
85%
na
Sprawność
70%
Emisja CO2
14 600 kg/rok
11 400 kg/rok
7 128 kg/rok
7 098 kg/rok
0 kg/rok
-
3 200 kg/rok
7472 kg/rok
7502 kg/rok
14 600 kg/rok
Zmniejszenie
emisji
dwutlenku
węgla
72
Tabela 20. Zestawienie wariantów redukcji emisji CO2 i zużycia energii w budynkach mieszkalnych w
gminie Prusice dzięki podniesieniu efektywności energetycznej źródeł ciepła.
Scenariusz
minimalny
optymalny
maksymalny
Wymiana starego kotła węglowego z lat 1980-2000 na nowy retortowy
Ilość kotłów,
wymienione
które
zostaną
Zmniejszenie emisji dwutlenku
węgla
Zmniejszenie zużycia paliw
42
36
60
134,4 t/rok
115,2 t/rok
192 t/rok
72,6 t
62,3 t
103,8 t
540,8 MWh
463,6 MWh
772,6 MWh
Wymiana nowego kotła skonstruowanego po 2000 roku na kocioł wykorzystujący inne rodzaje paliw
Ilość kotłów, które zostaną
wymienione (w proporcjonalnym
rozdzieleniu na 3 rodzaje)
48
84
120
węgla po wymianie na kocioł
gazowy
68,4 t/rok
119,6 t/rok
170,9 t/rok
węgla po wymianie na kocioł
olejowy
68,8 t/rok
120,5 t/rok
172,1 t/rok
węgla po wymianie na kocioł na
biomasę
182,4 t/rok
319,2 t/rok
456,0 t/rok
172,7 t
302,3 t
431,9 t
772,6 MWh
2 250,5 MWh
3 215,0 MWh
Zmniejszenie zużycia paliw
7. Możliwości finansowania działań z zakresu poprawy efektywności energetycznej
W Polsce występuje wiele możliwości finansowania projektów związanych z działaniem na
rzecz poprawy efektywności energetycznej. Istnieje szansa uzyskania zarówno finansowania w formie
bezzwrotnej (dotacje) oraz zwrotnej (pożyczki, kredyty). Unia Europejska daje możliwość wsparcia
73
finansowego wielu inwestorom. Finansowanie projektów z zakresu efektywności energetycznej,
pomagają pozyskać zarówno instytucje państwowe, jak i jednostki organizacyjne oraz podmioty
komercyjne.
Organy i instytucje zaangażowane w finansowanie projektów w zakresie efektywności
energetycznej







Ministerstwo Gospodarki
Ministerstwo Środowiska
Ministerstwo Rozwoju Regionalnego
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej i Fundusze poszczególnych
województw
Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości
Centrum Innowacji Naczelnej Organizacji Technicznej
Urzędy Marszałkowskie województw
Bezzwrotne źródła finansowania inwestycji (dotacje)




Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko 2014-2020
Program Operacyjny Inteligentny Rozwój 2014-2020
Regionalne Programy Operacyjne (Regionalny Program Operacyjny dla Województwa
Dolnośląskiego) 2014-2020
Krajowe Programy Priorytetowe finansowane ze środków Narodowego Funduszu Ochrony
Środowiska i Gospodarki Wodnej
 Program dopłat do kredytów na budowę domów energooszczędnych
 Program priorytetowy- Efektywne wykorzystanie energii:
Część 1) Dofinansowanie audytów energetycznych i elektroenergetycznych
w przedsiębiorstwach
Część 2) Dofinansowanie zadań inwestycyjnych prowadzących do oszczędności
energii lub wzrostu efektywności energetycznej przedsiębiorstw
Część 3) Dopłaty do kredytów na budowę domów energooszczędnych
Część 4) LEMUR - Energooszczędne Budynki Użyteczności Publicznej
Część 7) Inwestycje energooszczędne w małych i średnich przedsiębiorstwach
 SOWA- Energooszczędne oświetlenie uliczne
 GAZELA- Niskoemisyjny transport miejski
Zwrotne źródła finansowania inwestycji (pożyczki, kredyty)




Pożyczki udzielane przez Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
Pożyczki preferencyjne w ramach inicjatywy JEREMIE
Kredyty Ekologiczne Banku Ochrony Środowiska
Finansowanie komercyjne (kredyty, leasing)
74
Finansowanie innowacyjnych projektów w zakresie efektywności energetycznej w perspektywie
2014-2020
Wraz z rozpoczęciem nowego okresu programowania w Polsce, Polska otrzyma z budżetu
przeznaczonego na lata 2014-2020, 72,9 mld euro na finansowanie działań z zakresu efektywności
energetycznej. Finansowanie wspomnianych działań będzie dostępne w następujących programach:



Ministerstwa Rozwoju Regionalnego- Komponent środowisko, energetyka, transport
16 programów regionalnych- Komponent odpowiadający za finansowanie projektów
z zakresu efektywności energetycznej
Program Rozwoju Obszarów Wiejskich Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi Komponent
odpowiadający za finansowanie projektów z zakresu efektywności energetycznej
Źródłami finansowania działań służących poprawie efektywności energetycznej są:





Opłaty zastępcze i kary naliczane przez Urząd Regulacji Energetyki.
Środki ze sprzedaży przez Polskę nadwyżek uprawnień do emisji CO2
Środki unijne z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego
Środki unijne z Europejskiego Funduszu Spójności
Środki otrzymane w ramach kredytu Europejskiego Banku Inwestycyjnego
Dokumenty strategiczne omawiające kierunki wspierania działań na rzecz efektywności
energetycznej



Program Rozwoju Przedsiębiorstw do 2020r.-Program wykonawczy
Innowacyjności i Efektywności Gospodarki (projekt)
Foresight technologiczny przemysłu- InSight 2030
Drugi Krajowy Plan Działań dotyczący efektywności energetycznej
do
Strategii
8. Bariery dla poprawy efektywności energetycznej
Unia Europejska konsekwentnie zachęca wszystkie państwa do podejmowania prób
w ramach racjonalizacji zużycia energii. Większość firm przeprowadza ankiety w różnego rodzaju
obiektach na terenie swojego kraju, które mają na celu ukazanie podstawowych barier dla poprawy
efektywności energetycznej. W wynikach większości analiz głównymi przeszkodami dla poprawy
efektywności energetycznej są: brak informacji, brak wiedzy oraz wsparcia finansowego. Ponadto
można jeszcze wymienić następujące bariery:





nieprzeprowadzanie audytów energetycznych
nieszkolenie personelu w zakresie działań energooszczędnych
brak ulg podatkowych dla jednostek, które przyczyniają się do poprawy efektywności
energetycznej
brak ułatwień dostępu do usług wsparcia dla MŚP
brak kontroli zużycia energii, przez co nie ma możliwości właściwego nią zarządzania
75




brak odpowiednich dla firm form pomocy czy finansowania zewnętrznego inwestycji
sprzyjających poprawie efektywności energetycznej
niewielki zakres promowania i uświadamiania wagi nawet niewielkich działań,
a przynoszących wymierne efekty
monopol dostawców energii, brak analizy umów na dostawy energii
brak wystarczającej promocji krajowych inicjatyw lub programów na rzecz poprawy
efektywności energetycznej
9. Podsumowanie
Największym odbiorcą energii w gminie Prusice są obiekty mieszkalne. Budynki mieszkalne
zużywają aż trzy czwarte produkowanej w gminie energii cieplnej i ponad połowę dostarczanej
energii elektrycznej. Z tego względu działania promujące poprawę efektywności energetycznej
powinny obejmować przede wszystkim sektor mieszkaniowy. Przy tego typu działaniach istotną rolę
pełnią kampanie informacyjne kierowane do gospodarstw domowych, których celem jest
kształtowanie odpowiednich postaw do użytkowników energii oraz pokazanie, w jaki sposób można
oszczędzać energię. Niezwykle przydatne są usługi doradztwa, szkolenia czy wizyty edukacyjne.
Wzrost świadomości prowadzący do zmian zachowań społecznych powinien towarzyszyć szczególnie
kosztowym
działaniom
inwestycyjnym,
np.
programom
wspierania
przedsięwzięć
termomodernizacyjnych i remontowych. Działania termomodernizacyjne stanowią najskuteczniejszy
środek poprawy bilansu cieplnego budynków. Obliczono, że w przypadku budynków mieszkalnych
gminy Prusice termomodernizacja 30% mieszkań doprowadzi do oszczędności ponad 18%energii
cieplnej. Programy termomodernizacyjne przynoszą podobne efekty także w przypadku budynków
przemysłowych i biurowych.
Dzięki zmniejszeniu zapotrzebowania na energię i optymalizacji jej zużycia można uzyskać
szeroki zakres korzyści ekologicznych, gospodarczych i społecznych dla wszystkich członków
społeczności lokalnych:
•
Niższe rachunki za energię gospodarstw domowych - Efektywność energetyczna może pomóc
rodzinom zaoszczędzić pieniądze i zmniejszyć wydatki gospodarstw domowych. Lepiej
izolowane domy, wydajniejsze oświetlenie i urządzenia elektryczne, wydajne systemy
grzewcze i właściwa regulacja ogrzewania mają istotny wpływ na zmniejszenie zużycia
energii. Jest to szczególnie dobre rozwiązanie dla gospodarstw domowych o niskich
dochodach i starszych domów, których mieszkańcy zwykle muszą płacić więcej za energię
z powodu złej izolacji termicznej oraz nieefektywnych systemów i urządzeń grzewczych;
•
Lepsze wyniki gospodarcze przedsiębiorstw - podobnie jak gospodarstwa domowe,
przedsiębiorstwa mogą kontrolować zużycie ciepła, energii elektrycznej i paliw, obniżyć swoje
rachunki za energię i wytwarzać bardziej opłacalne produkty. A jeśli efektywność
energetyczna wzrasta w całej społeczności, to w lokalnej gospodarce pozostaje pieniądz,
który może być wydany na rozrywki, inne usługi czy dobra trwałe.
•
Więcej środków w gminnym budżecie- Samorządy świadcząc podstawowe usługi, takie jak
dostawa wody, gospodarka odpadami, oświetlenie ulic, transport publiczny i inne,
76
wykorzystują duże ilości energii w swoich budynkach i pojazdach. Oszczędność energii
w działalności gminy pozwoli zaoszczędzić pieniądze, które mogą być następnie wykorzystane
na poprawę usług publicznych, takich jak oświata, usługi zdrowotne i zapewnienie
bezpieczeństwa. Może się to jednak zdarzyć w dłuższej perspektywie. W krótszej
perspektywie pierwsze oszczędności powinny spłacić część lub większość wydatków
niezbędnych do finansowania inwestycji oszczędzania energii;
•
Zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego - im mniejsze zapotrzebowanie na energię, tym
mniejsza zależność od konwencjonalnych źródeł energii i ich dostaw, mniejsza konieczność
magazynowania nośników energii i wyższe bezpieczeństwo.
•
Mniejsze zanieczyszczenie powietrza - Efektywność energetyczna może zmniejszyć ilość
lokalnych zanieczyszczeń powietrza pochodzących z paliw kopalnych, takich jak olej opałowy i
węgiel używany do ogrzewania domów czy benzyna zużywana w dużych ilościach przez
samochody;
•
Poprawa jakości życia - Wdrożenie środków poprawy efektywności energetycznej może
poprawić także jakość życia - remonty domów i budynków w celu zwiększenia ich
efektywności energetycznej, skutkują zwiększeniem wartości nieruchomości i jednocześnie
mogą polepszyć ich estetykę; właściwa organizacja ruchu samochodowego, liczne ścieżki
rowerowe i organizacja transportu publicznego przyczyni się do zmniejszenia zużycia paliwa,
spadku zanieczyszczenia powietrza i tworzenia przestrzeni przyjaznych dla większej ilości
ludzi, (a nie przyjaznych tylko dla samochodów).
Zagadnienia efektywności energetycznej nie powinny być pomijane przy analizie możliwości poprawy
bezpieczeństwa energetycznego gminy, co więcej powinny być podejmowane w pierwszej kolejności.
Mimo że wykorzystanie lokalnych zasobów energetycznych w postaci odnawialnych źródeł energii
i dążenie do uniezależnienia się od dostaw paliw kopalnych może wydawać się prostszą drogą do
poprawy bezpieczeństwa energetycznego, jest wskazane, by rozpocząć właśnie od oszczędzania
energii. W ten sposób odnawialne źródła energii przyczynią się do zabezpieczenia dostaw energii
w większym stopniu i będą postrzegane jako lepsza inwestycja.
77

Możliwości poprawy efektywności energetycznej w

Transkrypt

Podobne dokumenty