Wycena Tachimetru ZOOM20 Pro 2 A2, firmy GEOMAX, r
Transkrypt
Wycena Tachimetru ZOOM20 Pro 2 A2, firmy GEOMAX, r
Stowarzyszenie InŜynierów i Techników Mechaników Polskich Zespól Ośrodków Rzeczoznawstwa i Postępu Technicznego E- 068/2015 SIMP - ZORPOT Symbol Ośrodek w Poznaniu KRS 0000152811; REGON 000671540 – 00166; NIP 526 -000 -11 -05 6 1 - 8 7 4 Poznań, Al. Niepodległości 2 • tel./fax. 061 852 16 86, 853 78 05 w.238, 244 • e- mail: [email protected] BZ WBK Leasing S.A. Zamawiający: ul. Chlebowa 4/8 61 - 003 POZNAŃ NIP 521 – 12 – 95 - 779 Zlecenie z dnia: 20.05.2015 roku Temat: Opis stanu technicznego i ustalenie wartości rynkowej P przyrządu geodezyjnego Tachimetr ZOOM 20 Pro 2” A2 ; firmy GEOMAX numer seryjny: 2831810; rok produkcji: 2014 Nr umowy leasingu: SJ3/00086/2014 Ekspertyza wykonana w wersji elektronicznej – nie wymaga pieczątek i podpisów Data: Podpis: Kierownik Zespołu 23.05.2015 roku mgr inŜ. Andrzej Czarnecki Weryfikator 25.05.2015 roku mgr inŜ. Marian Grochowina Dyrektor Ośrodka 25.05.2015 roku mgr inŜ. Andrzej Czarnecki ZORPOT – POZNAŃ Al. Niepodległości 2 61 874 Poznań 061/852 16 86, 853 78 05 wew. 238, 244; e-mail: [email protected] 2 WYCIĄG Z OPRACOWANIA: OKREŚLENIE SZACUNKOWEJ WARTOŚCI RYNKOWEJ PRZEDMIOTU OSZACOWANIA DLA POTRZEB LEASINGU (SPRZEDAśY NA RYNKU WTÓRNYM) L. p. Nazwa środka technicznego, Dane identyfikacyjne Szacunkowa wartość rynkowa w zł netto 1 Przyrząd TACHIMETR ZOOM20 Pro 2” A2,GEOMAX Nr seryjny: 2831810 , rok produkcji: 2014 Producent: GEOMAX AG, CH – 9443 Widnau, Szwajcaria WARTOŚĆ OGÓŁEM: 11 200,00 11 200,00 Oszacowana bieŜąca wartość przyrządu TACHIMETR ZOOM 20 Pro 2”A2, GEOMAX wynosi: WR = 11 200,00 zł netto słownie: jedenaście tysięcy dwieście złotych netto Poznań dnia 23.05.2015 roku Rzeczoznawca SIMP mgr inŜ. Andrzej Czarnecki Nr Cert. 9790 ZORPOT – POZNAŃ Al. Niepodległości 2 61 874 Poznań 061/852 16 86, 853 78 05 wew. 238, 244; e-mail: [email protected] 1. Podstawa formalna. Podstawą formalną wyceny jest zlecenie BZWBK Leasing S.A., ul. Chlebowa 4/8 61-003 Poznań, z dnia 20.05.2015 roku 2. Podstawa merytoryczna. - Standardy Zawodowe Rzeczoznawców Majątkowych – standard VI.1 - Standardy Zawodowe Rzeczoznawców Majątkowych SIMP - Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997r. Prawo bankowe Dz.U. Nr140 poz. 939, z późniejszymi zmianami - Ustawa z dnia 23 sierpnia 2001r. o zmianie ustawy Prawo bankowe oraz o zmianie innych ustaw. Dz. U. Nr 111 z 2001 r., poz. 1195. - Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997r. o listach zastawnych i bankach hipotecznych, tekst jednolity Dz. U. nr 99 z 2003r. poz. 919. - Ustawa z dn. 23.04.1964r – Kodeks Cywilny Dz. U. nr 16 poz. 93 z 1964r z późniejszymi zmianami, - informacje z rynku wtórnego dotyczące przyrządów geodezyjnych - własne doświadczenia i baza danych. MATERIAŁY POMOCNICZE : - Cenniki WACETOB, BISTYP – Maszyny i urządzenia, informacje od producentów, oraz informatory branŜowe , - Oferty kupna – sprzedaŜy z firm specjalistycznych zajmującymi się zbytem nowych i uŜywanych urządzeń do będących przedmiotem oszacowania o zbliŜonych parametrach, - Informacje uzyskane z Internetu: www.gemat.pl , www.geomax-positioning.pl , www.geomax.info.pl , www.szwajcarskaprecyzja.pl , www.geomagworld.com - Stowarzyszenie InŜynierów i Techników Mechaników Polskich – materiały z konferencji nt. SZACOWANIE WARTOŚCI TECHNICZNEGO MAJĄTKU RUCHOMEGO Łódź – Arturówek 5-6 czerwca 2001 - J. Napiórkowski – R. Źróbek –Metody wyceny maszyn i urządzeń – wydanie Zachodnie Wydawnictwo Organizacji – Zielona Góra2001 3. Zakres opracowania. Wizja lokalna, Identyfikacja maszyny, Opis i ocena stanu technicznego, Wycena wartości rynkowej, Wykonanie dokumentacji fotograficznej. 3 ZORPOT – POZNAŃ Al. Niepodległości 2 61 874 Poznań 061/852 16 86, 853 78 05 wew. 238, 244; e-mail: [email protected] 4 4. Cel wyceny. Celem wyceny jest oszacowanie wartości rynkowej dla sprzedaŜy na rynku wtórnym. 5. Przedmiot wyceny: Przyrząd geodezyjny TAHIMETR ZOOM 20 Pro 2”A2 Tachimetr to narzędzie, które jest połączeniem dwóch prostszych przyrządów. Mianem tachymetru albo tachimetru określa się instrument, jaki wykorzystywany jest do pomiaru kątów poziomych, pionowych a takŜe odległości. Jest to zatem połączenie teodolitu (pomiar kątów) oraz dalmierza (pomiar odległości). Tachimetr elektroniczny określany równieŜ mianem stacji pomiarowej posiada budowę bardzo zbliŜoną do teodolitu. W uproszczeniu jest to teodolit wyposaŜony w dalmierz, klawiaturę i system umoŜliwiający odczyt. Jest to instrument umoŜliwiający automatyczny odczyt bez konieczności korzystania z lustra dalmierczego. Tachimetry bezlustrowe sprawiają, Ŝe wysłana fala odbija się od danego przedmiotu i na tej podstawie określana jest odległość. Im technologia wykorzystywana w tachimetrach jest bardziej zaawansowana, tym obsługa danego instrumentu jest prostsza i wymaga mniejszego nakładu pracy. Tym samym czas, jaki musi zostać poświęcony na wyznaczenie określonych punktów jest dłuŜszy. Trzeba jednak zaznaczyć, Ŝe tachimetry bezlustrowe są droŜsze niŜ ich tradycyjne odpowiedniki. Taka inwestycja jednak w perspektywie czasu jest opłacalna. TACHIMETR ZOOM 20 Pro 2” A2 GEOMAX ZORPOT – POZNAŃ Al. Niepodległości 2 61 874 Poznań 061/852 16 86, 853 78 05 wew. 238, 244; e-mail: [email protected] Opis urządzenia: Tachimetr elektroniczny GEOMAX ZOOM 20 Pro 2” A2 Pomiar bezlustrowy Nigdy więcej punkty niedostępne nie będą problemem. Zasięg pomiaru bez lustra moŜe sięgać nawet do 250 m, moŜliwe jest to dzięki technologii odbicia sygnału. Bardzo mała średnica plamki lasera pozwala na dokładne wskazanie miejsca pomiaru, co bardzo ułatwia i zwiększa efektywność prac. Absolutny odczyt koła poziomego i pionowego Od razu po włączeniu urządzenia wyświetli kierunek poziomy oraz wartość kata pionowego. Inteligentny system odczytu nie potrzebuje Ŝadnej inicjacji ani dodatkowych procedur. Po prostu włączasz i mierzysz. Nawet po wymianie baterii, lub po przejściu w stan czuwania kąt jest znany i zachowany. Dwuosiowy kompensator Z zaawansowanym systemem elektronicznych kompensatorów, przyrządy GeoMax są Zawsze idealne spoziomowane i pozbawione błędów kolimacji i inklinacji. Dzięki temu MoŜesz być pewien dokonanych odczytów. Łatwy w nauce, prosty w obsłudze Po prostu włączasz i od razu zaczynasz pracę. Alfanumeryczna klawiatura daje komfort pracy i zwiększa wydajność pomiaru. Kodowanie jest szybkie i proste, pojedynczym przyciskiem przyporządkowujesz kod punktu. Następnie eksportujesz do formatu CAD. Pion laserowy Nigdy więcej centrowanie nad punktem nie będzie trudne. Dzięki pionowi laserowemu jest to bardzo proste. Plamka lasera jest dobrze widoczna na kaŜdym rodzaju podłoŜa. Dzięki takiemu rozwiązaniu zyskujemy czas jaki musielibyśmy poświęcić na czynności wiązane z centrowaniem za pomocą pionu optycznego. Kompletny zestaw GeoMax nie tylko dostarcza wysokiej klasy sprzętu, ale takŜe kompletnych zestawów akcesoriów dostosowanych do potrzeb klienta. Wszystko to zamknięte jest w jednej walizce, zgodnie z zasadą „ Zawsze gotowy do pracy”. Transfer danych Kiedy skończysz pracę w terenie musisz mieć świadomość, Ŝe robota nie została jeszcze skończona. GeoMax dostarcza oprogramowanie PC razem z pendrivem, który pozwala na transfer oraz obróbkę danych obserwacyjnych. Odporny na warunki atmosferyczne Biorąc pod uwagę wszystkie warunki pracy w terenie GeoMax stworzył produkt odporny na warunki atmosferyczne. Dzięki solidnemu uchwytowi instrumentu moŜesz być pewien, Ŝe nie wyślizgnie się z ręki. TakŜe deszcz, grad, śnieg lub wysoka temperatura nie ma wpływu na pracę przyrządu. Norma IP54. 5 ZORPOT – POZNAŃ Al. Niepodległości 2 61 874 Poznań 061/852 16 86, 853 78 05 wew. 238, 244; e-mail: [email protected] DANE TECHNICZNE: Nazwa środka technicznego Model/Typ Nr fabryczny Rok produkcji Producent Importer/Dystrybutor Luneta – obraz prosty Pomiar odległości Dokładność Czas pomiaru Temperatura pracy Pomiar kata Pamięć wewnętrzna Wyświetlacz LCD Klawisze System operacyjny Odporność na kurz i wodę Waga urządzenia z bateriami Baterie Li-Ion Napięcie/Pojemność Czas pracy pomiarze kątów Liczba wykonanych pomiarów odległości co 30s WyposaŜenie: - statyw - lustro - mini lustro - tyczka pod lustro Przyrząd geodezyjny Tachimetr ZOOM 20 Pro 2” A2 GEOMAX 2831810 2014 GEOMAX AG, CH – 9443 Widnau, Szwajcaria „Szwajcarska Precyzja „ s.c. ul. Inowłodzka 5, 03-237 Warszawa Powiększenie 30x Zasięg na lustro 3 500 m Zasięg na 3 lustra 5 400 m Zasięg na folię dalmierza (60mmx60mm) 250m Tryb dokładny ±(2 + 2 ppm x D) mm Tryb szybki ±(5 + 2 ppm x D) mm Tryb tracking ±(5 + 2 ppm x D) mm Tryb dokładny 2,4 s Tryb szybki 0,8 s Tryb tracking 0,15 s - 20oC do +50oC Dokładność pomiaru 2” 10 000 punktów, USB I RS232 160 X 180 pikseli, 8 linii x 30 znaków Alfanumeryczne oraz 4 funkcje Windows CE IP54 5,07 kg ZBA-400 7,4 V 36 godz. 9 godz/ok. 10000 6 ZORPOT – POZNAŃ Al. Niepodległości 2 61 874 Poznań 061/852 16 86, 853 78 05 wew. 238, 244; e-mail: [email protected] 6. OCENA SYTUACJI RYNKOWEJ. Na rynku wtórnym moŜna znaleźć kilka ofert na sprzedaŜ podobnych tachimetrów róŜnego typu, róŜnych producentów na przykładowo wymienionych stronach internetowych. • • • • • • www.geoida.pl/cennik.html, www.geotronicspolska.pl/pl/produkty/tachimetry , www.geomex.com.pl www.gemat.pl/tachimetry , www.geomax-positioning.pl/produkty www.geoida.pl/sprzet_geodezyjny,kategoria,tachimetry, i inne.. PrzewaŜają na rynku produkty takich firm jak Leica, Nikon, Topkon,Trimble. Ceny ich wahają się od kilku do kilkunastu tysięcy zł, w zaleŜności od typu, wieku, stopnia zuŜycia, dokładności pomiaru i moŜliwości technicznych tachimetru. Tachimetry produkcji Geomax z serii ZOOM 20 2” A2 są na rynku nowością i nawet uŜywane sprzedawane są tylko przez przedstawicieli producenta, ich ceny nie są ujawniane na stronach internetowych. MoŜna stwierdzić, Ŝe rynek wtórny jest nasycony uŜywanymi tachimetrami, róŜnych producentów. 7. Wizja lokalna Wizja lokalna miała miejsce na placu magazynowym firmy „Centa” Sp. z o.o. 62 - 081 Wysogotowie, ul. Kamienna 23 w dniu 22.05.2015 roku Podczas wizji lokalnej obecni byli: Arkadiusz Cenkier – przedstawiciel firmy „Centa” Sp. z o.o. Andrzej Czarnecki – rzeczoznawca SIMP – ZORPOT Poznań. 8. Ustalenia z wizji lokalnej i identyfikacja tachimetru ZOOM 20 Pro 2” A2 IDENTYFIKACJA: W trakcie wizji lokalnej przedstawiciel CENTY okazał Tachimetr ZOOM 20 Pro 2” A2, który był umieszczony w plastikowej obudowie, specjalnie przystosowanej, w której znajdowały się równieŜ akcesoria będące na wyposaŜeniu tachimetru. Tachimetr znajdował się w biurze CENTY, połoŜony na biurku. IDENTYFIKACJA: Producent: GEOMAX AG, CH – 9443 Widnau, Szwajcaria Importer/Dystrybutor: „Szwajcarska Precyzja „ s.c. ul. Inowłodzka 5, 03-237 Warszawa Nazwa: Przyrząd geodezyjny MODEL: Tachimetr ZOOM 20 Pro 2” A2 Rok produkcji: 2014 Nr fabryczny: 2831810 Znak bezpieczeństwa : CE 7 ZORPOT – POZNAŃ Al. Niepodległości 2 61 874 Poznań 061/852 16 86, 853 78 05 wew. 238, 244; e-mail: [email protected] 8 9. Opis i ocena stanu technicznego. Przyrząd geodezyjny TACHIMETR ZOOM 20 Pro 2” A2 produkcji firmy GEOMAX to doskonałe połączenie dwóch prostszych przyrządów. Mianem tachymetru albo tachimetru określa się instrument, jaki wykorzystywany jest do pomiaru kątów poziomych, pionowych a takŜe odległości. Przedstawiony egzemplarz na wizji lokalnej, wyglądał jak nowy, nie stwierdzono Ŝadnych uszkodzeń, czy zarysowań malatury. Przechowywany w specjalnej plastikowej skrzynce, która zawiera równieŜ akcesoria niezbędne do prawidłowej pracy Tachimetru. W skrzynce znajdował się stalowy „pion”, ładowarka baterii tzw. domowa z kablem do sieci 220V, ładowarka samochodowa, pendrive do przekazywania danych poprzez USB, do przyrządu z komputera lub odwrotnie ( pendrive – uszkodzony , wygięte wyjście), Po podładowaniu baterii, tachimetr został włączony i działał, ekran włączył się, i moŜna było nim sterować – przyrząd jest sprawny. W skrzyni brakowało osłony okularu przyrządu baterii zapasowej. Stwierdzono równieŜ brak statywu, lustra, mini lustra i tyczki pod lustro. Ustalam stopień zuŜycia technicznego „S”. Ustalam S=15% 10. Metoda wyceny. Wartość rynkowa - jest to wartość, za którą oczekuje się, iŜ chętny kupujący nabędzie od chętnego sprzedającego w normalnej transakcji a obie strony są niezaleŜne od siebie, po przeprowadzeniu marketingu i gdy obie strony są świadome okoliczności i nie działają pod przymusem. W niniejszym opracowaniu, do oszacowania wartości rynkowej przyrządu wykorzystane będzie podejście kosztowo-mieszane tzw. metoda odtworzeniowa z elementami metody rynkowej, która nazwana jest metodą mieszaną. Wykorzystano tu: - metodę odtworzeniową "blok" dotyczącą opisu i formalizmu przy ocenie stanu technicznego wycenianego przyrządu geodezyjnego Tachimetr ZOOM 20 Pro 2” A2 a - z metody porównawczej metodykę dochodzeniu do ceny rynkowej przyrządu z wykorzystaniem wskaźników kształtujących popyt na rynku, o których jest mowa w dalszej części operatu. Oszacowanie wartości rynkowej przyrządu geodezyjnego Tachimetr ZOOM 20 Pro 2” A2 ze względu na utrudniony dostęp do rzeczywistych cen transakcji a jedynie do cen ofertowych przekazywanych ustnie, przez firmy sprzedające, których informacje zostaną wykorzystane do określenia współczynnika rynkowego wykonano przy wykorzystaniu następującego algorytmu: WR = WP × ( 1 – S/100) × K × E gdzie: WR – wartość rynkowa, WP – wartość początkowa, S – stopień zuŜycia technicznego (w %) T – trwałość przyrządu w latach. ZORPOT – POZNAŃ Al. Niepodległości 2 61 874 Poznań 061/852 16 86, 853 78 05 wew. 238, 244; e-mail: [email protected] 9 Dla przyrządów opartych na elektronice trwałość szacuje się na ok.8 do 10 lat te= ok. 1 roku , przyjmuję trwałość przyrządu T= 10 lat K – współczynnik nowoczesności konstrukcji: K = 1 – α ( te – 1); α – współczynnik ekspercki = 0,01-0,03 E – współczynnik podatności rynkowej – 0,3 – 0,9 11. Ustalenie wartości rynkowej przyrządu tachimetr ZOOM 20 Pro 2” A2 11.1 Wartość początkowa nowego przyrządu geodezyjnego tachimetr ZOOM 20 Pro 2” A2 Wartością początkową jest cena nowego tachimetr ZOOM 20 Pro 2” A2lub jej odpowiednika. Wartość początkową, przyrządu geodezyjnego tachimetr ZOOM 20 Pro 2” A2 ustalono na podstawie faktury zakupu Faktura VAT nr 01457/2014 z 11.09.2014 roku przy uwzględnieniu faktu, Ŝe urządzenie było uŜytkowane od pierwszych dni po zakupie Podana wartość w/w fakturze wynosiła 17 500,00 zł netto. Przy uwzględnieniu wskaźnika wzrostu cen dóbr inwestycyjnych wg GUS w okresie od III kw. 2014 do II kw. 2015, wartość na koniec maja 2015 wynosi: 17 622,78 zł netto Tak więc wartość początkowa wyniesie W P = 17 622,78 zł netto Po zaokrągleniu przyjmuję wartość początkową WP: WP = 17 600,00 zł netto 11.2 Współczynnik nowoczesności konstrukcji „K” K – współczynnik nowoczesności konstrukcji: K = 1 – α ( te – 1); α – współczynnik ekspercki te= 1 rok Ustalam α = 0,01 , przyjmuję trwałość maszyny T= 10 lat K = 1 – 0,02( 1 – 1) = 1,00 Ustalam K = 1,00 11.3 Współczynnik podatności rynkowej. • • • • Uwzględniając cel wyceny, przy szacowaniu wartości rynkowej przyrządu geodezyjnego analizuje się następujące składowe współczynniki z zakresu budowy, mające wpływ na wysokość zbiorczego współczynnika" E" takie jak: cena bazowa nowego przyrządu geodezyjnego tachimetr ZOOM 20 Pro 2” A2 wysokość marŜy handlowych pośredników parametry techniczne wyposaŜenie standardowe i dodatkowe rok produkcji Oprócz ww. współczynników związanych z budową i eksploatacją, na wartość wyceniane przyrządu geodezyjnego mają wpływ takŜe inne zjawiska rynku, do uwarunkowania ekonomiczne uwzględniające inflację, których naleŜą oprocentowanie kredytów inwestycyjnych, zmieniające się w czasie czynniki lokalne mikroregionu takie jak: ZORPOT – POZNAŃ Al. Niepodległości 2 61 874 Poznań 061/852 16 86, 853 78 05 wew. 238, 244; e-mail: [email protected] 10 • popyt na rynku wtórnym, rozwój branŜy • sposób zbycia przyrządu geodezyjnygo(odpowiednio długi okres oferty, reklama) • kondycja finansowa zbywcy Wartość współczynnika " E" zainteresowania rynku wycenianym urządzeniem przyjmuje się w wysokości E = 0, 3 - do 0,9 Uwzględniając aktualną sytuację na rynku przyjmuję współczynnik podatności rynkowej E = 0,75 OPINIA RZECZOZNAWCY: Na podstawie ustalonego stanu technicznego, przedstawionych dokumentów, oraz zastosowanej obowiązującej metodyki wyceny, a takŜe: - informacji zawartych w informatorach branŜowych, - informatorów WACETOB, BISTYP. - informacji o cenach uŜywanych środków technicznych o zbliŜonych parametrach w ogólnodostępnych wydawnictwach, w Internecie. - informacji z przetargów, - własnej bazy danych OKREŚLAM SZACUNKOWĄ WARTOŚĆ RYNKOWĄ NETT0 - TZN BEZ PODATKU VAT Wartość rynkowa przyrządu geodezyjnego Tachimetr ZOOM 20 Pro 2” A2, GeoMax WR = WP × ( 1 – S/100) × K × E WR = 17 600,00 × ( 1 –15/100) × 1,00 × 0,75 = 11 220,00 zł netto Po zaokrągleniu wartość przyrządu geodezyjnego tachimetr ZOOM 20 Pro 2” A2 rok produkcji 2014 wyniesie: WR= 11 200,00 zł netto słownie: jedenaście tysięcy dwieście zł netto Poznań, dnia 23.05.2015 r. Rzeczoznawca SIMP mgr inŜ. Andrzej Czarnecki Nr Cert. 9790 ZORPOT – POZNAŃ Al. Niepodległości 2 61 874 Poznań 061/852 16 86, 853 78 05 wew. 238, 244; e-mail: [email protected] 12. Uwarunkowania i zastrzeŜenia 1. Opracowanie nie jest ekspertyzą stanu technicznego, lecz charakterystyka i ogólny stan techniczny stanowiły czynniki wpływające w istotnym stopniu na określoną wartość urządzenia. 2. Rzeczoznawca nie bierze odpowiedzialności za stan fizyczny i wady, których nie moŜna było ustalić podczas oględzin oraz za skutki techniczne i prawne, jakie mogą powstać w czasie przenoszenia na nowe miejsce przeznaczenia. 3. Wartość rynkowa przyrządu geodezyjnego Tachimetr ZOOM 20 Pro 2” A2 GeoMax numer seryjny 2831810, rok produkcji 2014, została ustalona na dzień sporządzenia wyceny dla celu określonego w pkt. 4 . 4. Ustalona wartość nie zawiera podatku VAT. 5. Opracowanie moŜe być wykorzystane wyłącznie zgodnie z celem określonym w pkt. 4 w okresie 6 miesięcy od daty wykonania i nie moŜe być publikowane bez zgody autora. Poznań, dnia 23.05.2015 Rzeczoznawca SIMP mgr inŜ. Andrzej Czarnecki Nr Cert. 9790 11 ZORPOT – POZNAŃ Al. Niepodległości 2 61 874 Poznań 061/852 16 86, 853 78 05 wew. 238, 244; e-mail: [email protected] 13. Dokumentacja fotograficzna – 10 zdjęć 12 ZORPOT – POZNAŃ Al. Niepodległości 2 61 874 Poznań 061/852 16 86, 853 78 05 wew. 238, 244; e-mail: [email protected] 13 ZORPOT – POZNAŃ Al. Niepodległości 2 61 874 Poznań 061/852 16 86, 853 78 05 wew. 238, 244; e-mail: [email protected] 14 ZORPOT – POZNAŃ Al. Niepodległości 2 61 874 Poznań 061/852 16 86, 853 78 05 wew. 238, 244; e-mail: [email protected] 15 ZORPOT – POZNAŃ Al. Niepodległości 2 61 874 Poznań 061/852 16 86, 853 78 05 wew. 238, 244; e-mail: [email protected] 16