Załącznik nr 3 - Instytut Socjologii UJ

Załącznik nr 3
do zarządzenia nr 50 Rektora UJ z 18 czerwca 2012 r.
Sylabus przedmiotu na studiach doktoranckich
Nazwa przedmiotu
TEORETYCZNY OGLĄD ŚWIATA
WSPÓŁCZESNEGO. WTS II
Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot
Język przedmiotu
Efekty kształcenia dla przedmiotu ujęte w
kategoriach: wiedzy, umiejętności i
kompetencji społecznych
Typ przedmiotu
(obowiązkowy/fakultatywny)
Semestr/rok
Imię i nazwisko osoby/osób
prowadzącej/prowadzących przedmiot
Imię i nazwisko osoby/osób
egzaminującej/egzaminujących bądź
udzielającej zaliczenia, w przypadku gdy
nie jest to osoba prowadząca dany
przedmiot
Sposób realizacji
Instytut Socjologii UJ
polski
fakultatywny
II semestr roku 2013 / 2014
Janusz Mucha
Janusz Mucha
Celem kursu jest dyskusja nad najnowszymi
ujęciami teoretycznymi tych kwestii strukturalnych i
kulturowych, które traktowane są jako ważne w
literaturze socjologicznej na przełomie XX i XXI
wieku. Przy całym, wielkim szacunku prowadzącego
ten kurs do klasycznych teorii socjologicznych i
społecznych, ten konkretny kurs skoncentruje się na
teorii (teoriach) ostatnich kilkunastu lat. Omówione
zostanie to, jak w dzisiejszej metodologii nauk
społecznych, ale przede wszystkim w dzisiejszej
wielowymiarowej praktyce badawczej socjologów,
rozumiane jest pojęcie teorii, sens zajmowania się nią i
konstruowania jej. Położymy duży nacisk na
zawartość ostatnich roczników światowych czasopism
z
zakresu
„socjologii
ogólnej’,
socjologii
szczegółowych oraz „teorii społecznej”.
Podjęte zostanie zagadnienie doktorskich
projektów badawczych uczestników seminarium, choć
z bardzo silnym naciskiem na ich aspekty teoretyczne.
Odszukane i omówione zostaną przede wszystkim te
propozycje teoretyczne z ostatniej dekady, które w
nowym świetle stawiają wspomniane doktorskie
projekty badawcze.
Kurs składać się będzie zarówno z części
wykładowej, jak i części ściśle seminaryjnej,
zakładającej znaczną merytoryczną aktywność
uczestników. Części te będą się w praktyce
Wymagania wstępne i dodatkowe
Liczba punktów ECTS przypisana
przedmiotowi
Bilans punktów ECTS
przeplatały.
Uczestnicy powinni po tym kursie być w stanie
refleksyjnie spojrzeć na własne (ale i cudze) projekty
badawcze, doktorskie i potencjalne późniejsze, z
punktu widzenia ich „użytku teoretycznego”. Powinni
też ugruntować swą wiedzę i umiejętności szukania
pytań i odpowiedzi teoretycznych, zawartych w
literaturze socjologicznej (w szczególności w
czasopismach) oraz w pochodzących z ostatnich lat
raportach
badawczych
dotyczących
spraw
społecznych.
Trudno o jeszcze dokładniejsze określenie
tematyki tego seminarium, gdyż ma ono być
interaktywne i treść jego zależeć ma w znacznej
mierze od konkretnych zainteresowań badawczych PT
Uczestników, od ich dotychczasowych doświadczeń w
badaniach teoretycznych, a także od ich pracowitości i
aktywności.
Proszę pamiętać o tym, że sukces każdego
seminarium zależy nie tylko od prowadzącego, ale i (w
szczególności) od uczestników. Zajęcia rozpoczną się
w pierwszym tygodniu I semestru w UJ (ze wszystkimi
tego konsekwencjami).
Praktyczne
opanowanie
przez
słuchaczy
regularnego korzystania z Internetu będzie bardzo
pomocne.
Grupa seminaryjna nie może liczyć więcej niż
15 osób z pełnymi uprawnieniami i obowiązkami.
Uczestnictwo innych osób jest jednak mile widziane.
Brak wymagań
2
Forma aktywności studenta
Godziny kontaktowe
Praca własna studenta na platformie
– praca z materiałami – aktywność
asynchroniczna
Praca własna studenta na platformie
– rozwiązywanie zadań –
aktywność asynchroniczna
Praca własna studenta na platformie
– udział w forum dyskusyjnym –
aktywność asynchroniczna
Praca własna studenta na platformie
– udział w wideoczatach –
aktywność synchroniczna
Przygotowanie testu na zaliczenie
Sumaryczna liczba punktów
ECTS:
Stosowane metody dydaktyczne
Średnia liczba
godzin = 30
30
15
15
30
30 h pracy
studenta =
1 punkt ECTS
Stosowanych będzie kilka metod: a/ wykład, b/
indywidualna praca studenta nad literaturą
przedmiotu, c/ prezentacja referatu, d/ praca wspólna
w postaci dyskusji podczas zajęć, e/ przygotowanie
przez studentów eseju zaliczeniowego.
Metody sprawdzania i oceny efektów
Analiza cotygodniowej aktywności, treści
kształcenia uzyskanych przez doktorantów referatów (prezentacji) oraz eseju.
Forma i warunki zaliczenia przedmiotu, w
Zaliczenie seminarium (na ocenę) dokonane
tym zasady dopuszczenia do egzaminu,
będzie w oparciu o a/ uczestnictwo (obecność –
zaliczenia, a także forma i warunki
standardowe wymogi akademickie), b/ krótkie
zaliczenia przedmiotu
prezentacje studenckie, c/ merytoryczną aktywność
opartą w szczególności na studiowaniu zaleconych
źródeł, a także d/ przedstawienie kolegom i
prowadzącemu własnego krótkiego teoretycznego
eseju oraz krótkich komentarzy na temat podobnych
esejów autorstwa kolegów. O ile będzie czas i
możliwość, zachęcam do więcej niż jednego
wystąpienia. Krótki esej (taki sam jak wspomniany, ale
zmodyfikowany pod wpływem dyskusji) należy też
później oddać na piśmie w terminie ustalonym
wspólnie.
Treści przedmiotu*
PROGRAM KURSU
1. Wstęp do kursu. „Porównanie notatek”.
Programy przedmiotu WTS w dotychczasowej
akademickiej edukacji uczestników kursu.
Wykład i dyskusja.
2. Współczesność, teoretyczność, socjologia.
Wykład konwersatoryjny.
3. Współczesność, teoretyczność, socjologia.
Wykład konwersatoryjny. Ciąg dalszy.
4. Polskie podręczniki i zbiory poświęcone WTS od
roku 2000.
Polskie współczesne zainteresowania teorią w
socjologii.
Prezentacje studenckie i dyskusja; por. np.
Manterys i Mucha 2009; Mucha 2010).
Krytyczne recenzje (ze strony uczestników) Serii
WTS (też Wstępu do NPTS) i innych zbiorów
(por. np. Sojak 2009).
5. Popularne zagraniczne podręczniki i kompendia
poświęcone teorii socjologicznej i społecznej, od
roku 2000.
Prezentacje studenckie i dyskusja; por. np. Adams i
Sydie 2001; Browning i inni, eds. 2000;
Gorlach 2010; Turner, red. 2000; Seidman i
Alexander, red. 2001; Turner 2004; Mouzelis 2008;
Baert i Da Silva 2010; Elliott 2011).
6. Komitety Badawcze, Sieci Badawcze wielkich
organizacji socjologicznych poświęcone teorii i ich
praktyka teoretyczna od roku 2000. Światowe
Kongresy Socjologii i Konferencje ESA a
praktykowanie teorii socjologicznej i społecznej.
Prezentacje studenckie i dyskusja; por. np. Mucha
Wykaz literatury podstawowej
i uzupełniającej*
2010).
7. Metodologiczny nacjonalizm i metodologiczny
kosmopolityzm. Wykład konwersatoryjny i
Prezentacje studenckie; por. Wimmer i Glick
Schiller 2002; Beck i Sznaider 2006; Beck 2007).
8-12. Projekty badawcze uczestników seminarium –
Prezentacje studenckie i komentarze
studenckie w oparciu o wcześniej rozesłane
wszystkim uczestnikom krótkie teksty.
Dyskusja.
13. Społeczna wiedza Zachodu i Wschodu, Północy i
Południa.
Wykład konwersatoryjny i Prezentacje studenckie,
por. Connell 2007; Patel, red. 2010;
Burawoy i inni, red. 2010. Por. też Boskovic (red.)
2008.
14. Co to jest więc „w praktyce” teoria socjologiczna?
Co to jest teoria społeczna? Co to są teorie
socjologiczne.
Wykład konwersatoryjny i dyskusja; por. np.
Misztal 2000; Seidman 2006 (1991); Alexander
2006 (1991); Manterys i Mucha 2009; Sztompka
2011; Burawoy 2011.
15. Studenckie podsumowania kursu (na podstawie
zajęć 4, 5, 6, 7 i 12). Zakończenie kursu.
Literatura
Adams Bert N. i R.A. Sydie. 2001. SOCIOLOGICAL
THEORY. Thousand Oaks i inne: Pine Forge
Press.
Alexander Jeffrey C. 2006. “Zasadność teorii
socjologicznej. Dlaczego końca nie widać”, w:
Jasińska-Kania i inni (red.) 2006, s. 56-62.
Baert Patrick i Filipe Carreira da Silva. 2010. SOCIAL
THEORY IN THE TWENTIETH CENTURY
AND BEYOND, Cambridge and Malden MA:
Polity Press.
Beck Ulrich. 2007. “The Cosmopolitan condition.
Why methodological nationalism fails”, w:
THEORY, CULTURE AND SOCIETY 24, 7-8, s.
286-290.
Beck Ulrich i Natan Sznaider. 2006. “Unpacking
cosmopolitanism for the social sciences: a
research agenda”, BRITISH JOURNAL OF
SOCIOLOGY 57, 1, s. 1-23.
Boskovic Aleksandar (red.). 2008. OTHER
PEOPLE’S ANTHROPOLOGIES.
ETHNOGRAPHIC PRACTICE ON THE
MARGINS, New York i Oxford: Berghahn
Books.
Browning Gary, Abigail Halcli i Frank Webster (eds).
2000. UNDERSTANDING CONTEMPORARY
SOCIETY. THEORIES OF THE PRESENT.
London i inne: SAGE.
Burawoy, Michael. 2011. “The last positivist”.
CONTEMPORARY SOCIOLOGY 40, 4, s. 396404.
Burawoy, Michael, Mau-kuei Chang i Michelle Fei-yu
Hsiej (red.). 2010. FACING AN UNEQUAL
WORLD. CHALLENGES FOR A GLOBAL
SOCIOLOGY (Volume I: Introduction, Latin
America, and Africa; Volume II: Asia; Volume III:
Europe, and Concluding Reflections). Taipei:
Academica Sinica and ISA (dostępne w
Materiałach dydaktycznych WH AGH pod: Janusz
Mucha).
Connell Raewyn. 2007. SOUTHERN THEORY. THE
GLOBAL DYNAMICS OF KNOWLEDGE IN
SOCIAL SCIENCES. Crows Nest: Allen &
Unwin.
Elliott Anthony. 2011. WSPÓŁCZESNA TEORIA
SPOŁECZNA. Warszawa: WN PWN.
Gorlach Krzysztof. 2010. „Teoria socjologiczna ery
globalizacji”. STUDIA SOCJOLOGICZNE 2, s.
159-181.
Jasińska-Kania Aleksandra, Lech M. Nijakowski, Jerzy
Szacki i Marek Ziółkowski (red.). 2006.
WSPÓŁCZESNE TEORIE
SOCJOLOGICZNE. Warszawa: WN
SCHOLAR.
Manterys Aleksander i Janusz Mucha. 2009. „Nowe
perspektywy teorii socjologicznej. Punkt
widzenia 2009 roku”, w: Manterys i Mucha
(red.) 2009, s. VII-XXVII.
Manterys Aleksander i Janusz Mucha (red.). 2009.
NOWE PERSPEKTYWY TEORII
SOCJOLOGICZNEJ. Kraków: ZW NOMOS.
Misztal Bronisław. 2000. TEORIA
SOCJOLOGICZNA A PRAKTYKA
SPOŁECZNA. Kraków: Universitas.
Mouzelis Nicos P. 2008. MODERN AND
POSTMODERN SOCIAL THEORIZING.
BRIDGING THE DIVIDE.
Cambridge: Cambridge University Press.
Mucha Janusz. „Socjologia w Europie ŚrodkowoWschodniej czy socjologia
wschodnioeuropejska? PRZEGLĄD
SOCJOLOGICZNY LVIII, 2, s. 9-31 (por. też:
„Sociology in Central and Eastern
Europe or Eastern European Sociology:
Historical and Present”, SLOVAK
SOCIOLOGICAL REVIEW 41, 6, 2009, s.
507-525 ORAZ w: Burawoy i inni (red.),
volume III, s. 187-206.
Mucha Janusz. 2010. „Socjologia jednostek i teoria
krytyczna. Konferencja lizbońska o aktualnych
debatach w socjologii teoretycznej”. STUDIA
HUMANISTYCZNE AGH 8, s. 9-24.
Patel Sujata (red.). 2010. DIVERSE
SOCIOLOGICAL TRADITIONS. Los
Angeles i inne: SAGE.
Seidman Steven. 2006. “Koniec teorii socjologicznej:
ponowoczesna nadzieja”, w: Jasińska-Kania i
inni (red.) 2006, s. 44-555.
Seidman Steven i Jeffrey C. Alexander (eds). 2001.
THE NEW SOCIAL THEORY READER.
London i New York: Routledge.
Sojak Radosław. 2009. „Pragmatyczna doskonałość”.
STUDIA SOCJOLOGICZNE 3 (194), s. 165180.
Sztompka Piotr. 2011. „Another sociological utopia”.
CONTEMPORARY SOCIOLOGY 40, 4, s.
388-396.
Sztompka Piotr i Marek Kucia (red.). 2005.
SOCJOLOGIA. LEKTURY. Kraków: Znak.
Turner Bryan S. (ed). 2000. THE BLACKWELL
COMPANION TO SOCIAL THEORY.
Malden, MA i Oxford, England: Blackwell.
Turner Jonathan H. 2004 . STRUKTURA TEORII
SOCJOLOGICZNEJ. WYDANIE NOWE
(1998). Warszawa: WN PWN.
Wimmer Andreas i Nina Glick Schiller. 2002.
“Methodological nationalism and beyond:
nation state Bbuilding, migration and the social
science, GLOBAL NETWORKS 2, 4, s. 301334.
* W szczególnie uzasadnionych przypadkach można podać informację ogólną.