Szlak nr 16, pieszy i rowerowy

egoturystyka.pl
Data: 2017-03-04
Szlak nr 16, pieszy i rowerowy,
Szlak nr 16, pieszy i rowerowy, Na Szeską Górę. Znaki fioletowe: Olecko - Sedranki - Babki
Oleckie - Lenarty - Biała Olecka - Monety - Szarejki - Guzy - Szeszki - Golubie Wężewskie Wężewo - Sokółki - Czukty - Barany - Olszewo - Jez. Sedraneckie - Sedranki - Olecko (55,5
km).
Pełna nazwa: Na Szeską Górę - filar mazurskiego świata
Zarządzający szlakiem: Urząd Miejski w Olecku.
Rok pierwszego znakowania szlaku: 2000 r.
Rok ostatniego znakowania, stan oznakowań: 2006 r., stan dobry
Opis i wytyczenie w terenie: Zbigniew Sienkiewicz i Stefan Czajkowski.
Krótki opis krajoznawczy:
szlak prowadzi do Szeskiej Góry, drugiego (po Dylewskiej Górze) wzniesienia północnej Polski
na wschód od Wisły. Z punktów widokowych obserwujemy zróżnicowane ukształtowanie
powierzchni, poznajemy źródła rzeki Legi, pojęcie wododziału. Tuż przy trasie znajduje się
Rezerwat Cisowy Jar, położony w kilku wspaniałych wąwozach. Warto poszperać w terenie i
odszukać stare, pojaćwieskie grodzisko. Przy trasie zabytki architektoniczne - pałac w Białej
Oleckiej i kościół w Szarejkach.
Stopień trudności i przydatność dla innych form turystyki:
szlak łatwy, miejscami uciążliwy. Może być wykorzystywany do turystyki pieszej, konnej i
samochodowej, dużymi odcinkami może być szlakiem narciarskim. Najtrudniejszy odcinek to
stary gościniec między Szarejkami i Guzami oraz teren leśny przy Cisowym Jarze. Turystom
samochodowym zaleca się zaniechanie jazdy zgodnie z opisem i ułożenie na jego podstawie i
mapki szlaku własnej drogi. Szlak przydatny w całości do turystyki narciarskiej i konnej.
Km rosnąco Opis przebiegu szlaku [Numery obiektów krajoznawczych zaznaczonych na mapie]
Długość odcinka [km] Nawierzchnia* Mała infrastruktura do ustawienia 0,0 Trasę
rozpoczynamy przy kamiennym mostku nad Legą przy jej wypływie z jeziora [501], poruszamy
się zgodnie ze znakami fioletowymi. Za mostkiem skręcamy w lewo, w stronę jeziora i jedziemy
nadjeziorną Wiewiórczą Ścieżką. Wiewiórcza Ścieżka [568] - ścieżka przyrodniczo- turystyczna
biegnąca wokół jeziora Oleckie Wielkie, wiedzie do ośrodka wczasowego Dworek Mazurski. 2,8
Ż
0,1 Po prawej Jezioro Oleckie Wielkie [569]. Jest to najgłębsze jezioro Ziemi Oleckiej - ma
ponad 45 m głębokości. Przez jezioro przepływa Lega, aby potem przeciąć całe miasto i
podążyć do Bagien Biebrzańskich poprzez Jeziora Selmęt i Rajgrodzkie. Mijamy po lewej
drewniany hangar Oleckiego Klubu Wodnego.
0,2 Za hangarem Chata Mazurska [570], wcześniej galeria, teraz bar.
0,25 za nią ośrodek wypoczynkowy Skarpa [571] z restauracją, smażalnią ryb i barem.
Strona 1 z 6
egoturystyka.pl
Data: 2017-03-04
Szlak nr 16, pieszy i rowerowy,
0,5 Nieopodal znajduje się plaża miejska [572] z molo i tzw. Skocznią- charakterystyczną
wieżą do skoków. Plaża strzeżona - szatnie, sprzęt pływający, boisko do siatkówki plażowej,
kawiarnia.
0,6 Za plażą miejską znajduje się również strzeżona Dzika plaża [573]. Zagłębiamy się w
nadbrzeżny las.
1,5 Tajemnicze tunele [574] widoczne na trasie to przepusty pod olbrzymim nasypem
zbudowanej w 1911 r. Oleckiej Kolejki Wąskotorowej.
2,5 Wjeżdżając na starą drogę asfaltową, na lewo, u stóp zalesionej Sedraneckiej Góry [575]
obejrzeć można betonowe przyczółki wiaduktu, konstrukcji typowej dla tej linii. Szerokość toru
wynosiła 1000 mm. Ten rozstaw torów gwarantował komfort podróżowania. Na zboczu góry
pozostałości bunkra z czasów pruskich.
2,8 Północny kraniec jeziora Oleckie Wielkie, wyjeżdżamy na szosę Olecko- Suwałki i
zachowując należytą ostrożność poruszamy się w kierunku Suwałk (w prawo 300 m). Teren
pola namiotowego [576] - plaża, kąpielisko, WC, natryski, sprzęt pływający, miejsce na
ogniska, boiska siatkówki plażowej, bar. 0,5 A
3,0 Skręcamy w lewo na nasyp wąskotorówki. Jedziemy w kierunku Sedranek. Nad Legą
znajduje się ich cmentarz rodowy rodziny von Lenskich (widoczna z nasypu po lewej kępa
drzew) [577]. 0,8 Ż
4,1 Skrzyżowanie z drogą w Sedrankach. Sedranki [578] istniały już w 1576 roku. W XVII i
XVIII wieku była to wieś królewska, zarządzana przez władze skarbowe, które ulokowały tu swe
powiatowe agendy. Według rejestru z 1640 roku Sedranki miały młyn państwowy z dwoma
kamieniami młyńskimi. Dziś młyn jest własnością prywatną. 2,0 Ż
4,6 Po lewej meandry Legi [579] .
6,1 Skrzyżowanie z drogą w Pieńkach, jedziemy w lewo. Przy skrzyżowaniu plac po przystanku
kolejki - Pieńki. Nie opodal znajduje się grodzisko pojaćwieskie [580] Zamkowa Góra (Szwedzki
Szaniec), a nieco dalej Dąbrowa Góra. 1,1 Ż Wiata 7,2 Dojeżdżamy do asfaltowej szosy w
Babkach Oleckich i skręcamy w prawo. Babki Oleckie [581] - wieś rozłożona w dolinie Legi,
płynącej w tym miejscu wspaniałymi meandrami. Sklep, PKS. 0,6 A
7,8 Z prawej pomijamy szosę Babki Oleckie - Plewki. 3,2 A
11,0 Lenarty, za mostem na Ledze przy przystanku PKS, obok sklep, skręcamy w lewo i
jedziemy torowiskiem wąskotorówki. We wsi Lenarty [582] znajdują się dwór i park z pierwszej
połowy XIX w. Aleja drzew prowadzi do dawnego cmentarza, po którym pozostało tylko kilka
okazałych drzew, widocznych z nasypu wąskotorówki. Dworek w Lenartach - Wieś Lenarty
usytuowana około 10 km na północ od Olecka. Majątek ziemski powstał z nadania księcia
Albrechta dla Baltazara Zengera jako majątek Kujawa z ziemią nad rzeką Białą - Lenarty. W
XVII i w XVIII wieku. majątek był w posiadaniu polskiej szlachty; byli to: Kraińscy,
Więckowscy, Ciesielscy. Dwór wzniesiono w Lenartach, a majątek Kujawa stał się folwarkiem.
Strona 2 z 6
egoturystyka.pl
Data: 2017-03-04
Szlak nr 16, pieszy i rowerowy,
W końcu XIX i w XX wieku należał do rodziny Wachsmann. Obszar własności ziemskiej wraz z
jednym folwarkiem obejmował 687 ha, w majątku funkcjonowała gorzelnia, zajmowano się
ogrodnictwem na skalę przemysłową. Z dawnego, dużego założenia pozostał zaniedbany, ale
mimo wszystko interesujący architektonicznie dwór i niewielki park usytuowany po stronie
północnej dworu. Budynek wzniesiony w pierwszej połowie XIX w., zlokalizowany na
wzniesieniu. Elewacja frontowa od strony dawnego podwórza. Podjazd reprezentacyjny,
omurowany. Budowla założona na rzucie prostokąta, parterowa ze ścianką kolankową,
przekryta dwuspadowym dachem. Na osi elewacji obustronny trójosiowy ryzalit, zamknięty
trójkątnym szczytem ze sterczynami na narożach. Od frontu na sterczynach ozdobne
akroteriony. Od frontu na osi ganek wsparty na czterech filarach, od strony parku duży taras i
cztery filary pierwotnie podtrzymujące zapewne taras na piętrze. W kierunku wschodnim od
zespołu prowadzi aleja lipowa na dawny cmentarz dworski.
Po lewej widok na kościół w Judzikach i Jezioro Białe (obecnie stawy) przez które przepływa
Lega. Jezioro Białe to dawne stawy w dolinie Legi, miejsca lęgowe ptactwa wodnego. Można
obserwować polujące tu błotniaki stawowe, widuje się też orliki krzykliwe wpisane do
Czerwonej Księgi jako gatunek zagrożony. 1,2 Ż
12,2 Droga żwirowa Lenarty - Biała Olecka, skręcamy w lewo. 0,2 Ż
12,4 Wiadukt byłej kolejki wąskotorowej, dobry punkt widokowy [583] na pozostałości jeziora
Białego. 0,5 B Wiadukt-platforma 12,9 Po prawej znajduje się pałac w Białej Oleckiej, my
jedziemy na wprost. Przy kończących się po lewej stawach (koniec drogi brukowanej)
rozwidlenie dróg - jedziemy w prawo pod górkę, lewa odnoga okrąża stawy. Biała Olecka [584]
- dawny zespół pałacowo-parkowy w Białej Oleckiej z elewacją frontową zwróconą na północny
zachód i rozległą częścią gospodarczą, położony około 14 km na północ od Olecka. Pięknie
usytuowany nad rozlewiskami rzeki Lega. W tym miejscu w 1562 r. książę Albrecht nadał dobra
rycerskie Jerzemu von Diebes, w 1695 r. mieszkał tu Gotard von Buddenbrock, major wojsk
polskich. W XVIII wieku w Białej Oleckiej rezydowała polska szlachta, Semkowscy i
Warkojowie. Od około połowy XIX wieku dobra należały do Tolsdorffów. Rezydencja
usytuowana
jest
między
niewielkim
parkiem
a
obszernym
podwórzem
gospodarczo-inwentarskim. Pałac w stylu neobarokowym zbudowany dla rodziny Tolsdorff w
początkach XX wieku. Obszerna dwukondygnacyjna budowla, wzniesiona na planie prostokąta z
wielobocznymi wieżyczkami na narożach od frontu przykryta wysokim dachem
czterospadowym. W elewacji frontowej taras przed wejściem głównym, podtrzymywanym przez
cztery kolumny. Pałac został spalony podczas I wojny światowej, lecz odbudowany prawie
według pierwowzoru, zmieniono tylko otwory okienne na mniejsze. W 1926 r. należał do Fritza
Tolsdorff. Do dziś zachowały się imponujących rozmiarów zabudowania gospodarcze i
inwentarskie. W latach trzydziestych majątek przeszedł na własność Leo Brodowskiego, który w
okresie Trzeciej Rzeszy organizował w pałacu roczne obozy szkoleniowe dla młodzieży z dużych
miast (Hitlerjugend). Pałac nie został zniszczony podczas II wojny światowej, a na obszarze
majątku utworzono państwowe gospodarstwo rolne, w pałacu funkcjonowały biura i mieszkali
pracownicy zakładu. Po wyeksploatowaniu został opuszczony, spłonął w latach
osiemdziesiątych. W 1990 r. pałac już w stanie ruiny został kupiony przez prywatną osobę. Po
raz drugi w historii został odbudowany zgodnie z pierwowzorem, pozostaje jeszcze w stanie
surowym. Do dziś robi wrażenie. Zachował się stary warsztat mechaniczny i przed pałacem
słupy bram wjazdowych, podjazd konny pod schody pałacowe oraz miejsce na kwietnik przed
budynkiem. Obok - wolno stojący dom zarządcy. Za budynkami gospodarczymi znajduje się
teren byłej stacji kolejki wąskotorowej. 2,5 Ż
15,4 Jezioro Czarne [585] - urokliwe i tajemnicze o niedostępnych brzegach, dł. 1650 m, szer.
Strona 3 z 6
egoturystyka.pl
Data: 2017-03-04
Szlak nr 16, pieszy i rowerowy,
450 m. Gnieżdżą się tu kormorany. 50 m na lewo miejsce do kąpieli. My jedziemy na wprost.
0,9 Ż Platforma 16,3 Droga przez wieś Monety, skręcamy w prawo. 0,6 B
16,9 Koniec Monet, w prawo prowadzi droga do Gorczyc, my jedziemy asfaltem w lewo.
Monety - wieś położona nad Legą Na wzgórzach funkcjonował niegdyś wiatrak i cegielnia, z
której pozostał tylko komin i nasypy cegielnianej kolejki. Po obu stronach szosy wyrobiska
gliny. 1,2 A
18,1 Skrzyżowanie z szosą Olecko - Gołdap, które przejeżdżamy na wprost i asfaltową drogą
jedziemy do Szarejek. PKS. 1,9 A
20,0 Przed kościołem w Szarejkach, rozwidlenie, szlak prowadzi w prawo, lewa odnoga to jego
skrót. Szarejki [586] - kościół gotycki z XVI w., w nim późnobarokowy ołtarz (1720 r.)
rzeźbiony przez Pfeffera z Królewca. 1,0 B
21,0 W lewo odchodzi droga do widocznego gospodarstwa, my jedziemy na wprost. Za chwilę
po prawej bagienne rozlewiska. W tym miejscu rozpoczyna swój bieg Lega. Źródła Legi [587]
znajdują się w jeziorkach w okolicach Borysewa, na północ od nieco trudniejszego odcinka trasy
po zapomnianym gościńcu z Szarejek do Guz. Warto jednak pojechać tą drogą, ze względu na
rozległe widoki fantastycznie ukształtowanej okolicy. Nie bez powodu mówi się o tych terenach
Mazury Garbate. 0,3 Ż
21,3 Droga poprzeczna, jedziemy w prawo. 1,5 P
22,8 Punkt widokowy [588], teraz rozumiesz dlaczego Mazury Garbate. 1,2 P Wiata- platforma
24,0 Guzy, szosa asfaltowa Kowale Oleckie - Dunajek, jedziemy przez szosę na wprost. Wieś
Guzy - nazwa pochodzi od wzgórza Guz (256 m n.p.m.), na którym ukryty jest rezerwat Cisowy
Jar utworzony w 1937 r. w celu ochrony cisa na północno-wschodniej granicy jego zasięgu. Cisy
rosną tu w głębokim na 20 metrów i długim na 900 m jarze. Największy okaz cisa znajduje się
jednak poza terenem rezerwatu - warto poszukać - bo ma ponad metr w obwodzie, co jak na
cisy, należy do wymiarów rekordowych. Przystanek PKS. 1,6 P
25,6 Tablica informacyjna rezerwatu Cisowy Jar [589] - szczegółowy opis i mapa rezerwatu.
0,6 P
25,7 Tablica Cisowy Jar, skręcamy w prawo do lasu, ścieżka w lewo prowadzi do głównego jaru
rezerwatu, zachęcamy do zwiedzenia. Odcinek ten wygodniej jest pokonać pieszo. Po około 200
m wyraźnie zaznaczona droga w prawo, po następnych 200 m na drodze poprzecznej w lewo,
przed nami jeziorko. 0,4 P
26,1 Magiczne Jezioro, w lewo, po objechaniu jeziorka droga pnie się między dwoma drzewami
w górę. Jezioro Magiczne [590], z którego wody wypływają na dwie strony świata, na północ ku
dorzeczu Pregoły, a na południe do sieci rzecznej Wisły. Legenda mówi, że wszystko to co się
rozdzieliło, tęskniąc za sobą, kiedyś ponownie się połączy tak jak wody z jeziorka na Magicznej
Przełęczy. 0,4 P
26,5 Na szczycie wzniesienia punkt widokowy [591], odsłania się Szeska Góra. 0,3 P
Platforma- wiata 26,8 Po zjechaniu ze wzniesienia szosa brukowana do Szeszek, skręcamy w
lewo. 0,6 A
27,4 Droga poprzeczna, skręcamy w prawo. 0,9 B
28,3 Rozwidlenie, obok znajduje się pozostałość po pomniku pamięci ofiar I Wojny Światowej,
jedziemy w lewo. Jadąc prawym rozwidleniem Wielkim Szlakiem Mazur Garbatych lub przez
Rudzie dojedziemy do Tatarskiej Góry i przez Gołdap do Puszczy Rominckiej. 0,4 Ż
28,7 Podnóże Szeskiej Góry, na niższym wierzchołku, od drogi na której jesteśmy, dobrze
zachowany stary cmentarz ewangelicki. Jedziemy cały czas drogą główną na wprost. Szeska
Góra [592] (309 m n.p.m.) - druga pod względem wysokości po Górze Dylewskiej (312 m)
góra Pojezierza Mazurskiego, a trzecia po Wieżycy (329 m) na całym Niżu Polskim. Zawsze
Strona 4 z 6
egoturystyka.pl
Data: 2017-03-04
Szlak nr 16, pieszy i rowerowy,
stanowiła cel wycieczek. Na górze pokrytej lasem znajdziemy okazy cisów, szczyt góry wznosi
się 50-60 m nad otaczającymi go dolinami. 2,4 Ż Wiata 31,1 Droga brukowana, początek
Golubi Wężewskich, skręcamy w lewo, wjeżdżamy na asfalt i jedziemy asfaltem na wprost.
PKS. 4,4 A
35,5 Szosa asfaltowa Kowale Oleckie - Dunajek w Wężewie, skręcamy w prawo. Przed
Sokółkami mijamy z prawej drogę do Czerwonego Dworu (Puszcza Borecka). Wężewo [593] dawny majątek rycerski w dolinie Wężówki, ze znacznie przebudowanym dworem i zniszczonym
parkiem. Przystanek PKS. 2,1 A
37,6 Skrzyżowanie w Sokółkach [594], jedziemy na wprost, na rozwidleniu zjeżdżamy z
asfaltu w lewo i jedziemy główną drogą na wprost. Sklepy, PKS. 3,4 Ż
41,0 Skrzyżowanie w Czuktach, w prawo przez wieś, przy ostatnim zabudowaniu (dawna
szkoła) rozwidlenie - skręcamy w lewo, a na następnym w prawo (lewa odnoga prowadzi do
widocznego gospodarstwa). 2,1 P
43,1 Barany [595], na szosie Cichy- Duły skręcamy w lewo i jedziemy do Olszewa. Przy drodze
do Cichego spotkamy słup starego drogowskazu. PKS. 4,4 A Wiata 47,5 Olszewo, dalej
asfaltem na wprost, przy budynku byłej szkoły dochodzi do nas droga skrótu trasy. Po prawej
malowniczy zespół jezior olszewskich: Jez. Gordejskie z wyspą, Boczne, Głębokie i Olszewskie
(wypływa z nich strumień Ostrówka), miejsce gniazdowania ptactwa wodnego. Sklep, PKS. 2,5
A
50,0 UWAGA ! W niewielkiej odległości od siebie odchodzą w lewo dwie drogi żwirowe, na
drugiej skręcamy w lewo. Po około 250 m rozwidlenie, po lewej, niewidoczne z naszej drogi
Kuliste - ukryte w polodowcowej rozpadlinie piękne jezioro o niedostępnych brzegach. My
skręcamy w prawo i jedziemy cały czas główną drogą na wprost. 1,7 P
51,7 Skrzyżowanie w lesie, jedziemy na wprost - jedziemy wysokim brzegiem Jeziora
Sedraneckiego, po stromym zjeździe po lewej prowadzi droga na malowniczo położone
wzniesienie, miejsce wypoczynku. Poruszając się brzegiem zobaczymy ślady działalności
bobrów. Dalej, po lewej, przy transformatorze zjazd do ośrodka wypoczynkowego- camping,
plaża, bar, sauna, boisko do siatkówki. 2,2 P
53,9 Po wyjechaniu z lasu mijamy samotne gospodarstwo przed którym odchodzi droga w
prawo - prowadzi do Olecka, my na wprost. Po lewej Jezioro Sedraneckie. 1,1 P
55,0 Szosa Olecko- Gołdap, skręcamy w lewo. 0,5 A
55,5 Jesteśmy przy byłym młynie w Sedrankach [596] (obiekt zabytkowy). Koniec trasy. 0,8
* A - nawierzchnia bitumiczna (asfalt); B - bruk; Ż - droga gruntowa utwardzana żwirem,
żużlem itp.; P - droga gruntowa nieutwardzona (piaszczysta).
Propozycja modyfikacji przebiegu szlaku
1)W przypadku oznakowania rowerowego szlaku EGO (patrz opis szlaków planowanych, nr 6),
proponuje się likwidację szlaku na odcinku Sedranki - Babki Oleckie - Lenarty - Monety Szarejki - Szeszki. Wtedy szlak ten miałby przebieg: Olecko - Sedranki - Olszewo - Barany Czukty - Sokółki - Wężewo - Golubie Wężewskie - Szeszki (długość 32,1 km). 2)Najtrudniejszy
odcinek - stary gościniec Szarejki - Guzy wymaga możliwie szybkiej naprawy (gmina Kowale)
-wyrównanie i podsypanie kolein po ciągnikach, przy pracach bardziej zaawansowanych
wykonanie rowu odwadniającego na długości ok. 1 km.
3)Od miejsca lokalizacji tablicy informacyjnej Rezerwatu Cisowy Jar poprowadzić oznaczenie
(może być znak do obiektu krajoznawczego) do grodziska i największych okazów cisa.
Strona 5 z 6
egoturystyka.pl
Data: 2017-03-04
Szlak nr 16, pieszy i rowerowy,
Statystyka szlaku:
Długości odcinków szlaku na terenie poszczególnych jednostek samorządu terytorialnego
Jednostka samorządu Długość odcinka na terenie miasta/ powiatu [km] POWIAT OLECKI 55,5
Długości odcinków szlaku z podziałem na rodzaje nawierzchni
Rodzaj nawierzchni Długość odcinka [km] % Asfalt 22,0 39,6 Bruk 4,2 7,6 Droga gruntowa
utwardzana żwirem, żużlem itp. 16,4 29,6 Droga gruntowa nieutwardzona 12,9 23,2 RAZEM
55,5 100
Strona 6 z 6