Polska chemia powinna poszukiwać przewag konkurencyjnych w

wywiad
Polska chemia powinna poszukiwać
przewag konkurencyjnych w ścisłej kooperacji
z jednostkami naukowymi
– wywiad z Krystianem Paterem, Członkiem Zarządu PKN ORLEN S.A. ds. Produkcji
Prosimy cytować jako: CHEMIK 2014, 69, 11, 729–732
Panie Prezesie, dziękuję za spotkanie z czytelnikami miesięcznika CHEMIK w wydaniu poświęconym paliwom i biopaliwom. Proszę o Pana opinię, jaka jest obecnie branża
rafineryjna w Polsce i jakie jest światowe otoczenie?
Branża rafineryjna w Polsce i na świecie w ostatnich latach stanęła
przed znaczącymi wyzwaniami. Spowolnienie gospodarcze w krajach
Unii Europejskiej, nadpodaż mocy rafineryjnych, kosztowna polityka
klimatyczna, a także rosnąca konkurencja producentów paliw z Rosji i Bliskiego Wschodu, czy rewolucja łupkowa w USA spowodowały,
że sytuacja europejskiego sektora naftowego stała niezwykle trudna.
W Polsce jesteśmy jednak w bardziej komfortowej sytuacji niż reszta Europy. Obecnie polski przemysł rafineryjny ma znaczący poziom
przerobu ropy naftowej na poziomie 26 mln ton rocznie, z czego
ponad 60% surowca konsumuje płocka rafineria. Pod względem wykorzystania potencjału aktywów rafineryjnych jesteśmy w czołówce
krajów starego kontynentu. Polskie zakłady, zarówno w Gdańsku jak
i w Płocku, są stosunkowo nowoczesne i to jest dobry prognostyk
na najbliższą przyszłość.
Zdajemy sobie naturalnie sprawę, że globalna gospodarka
to system naczyń połączonych i nie można funkcjonować w oderwaniu od wydarzeń determinujących działalność europejskiego sektora
rafineryjnego. Tylko od 2009 r w Europie zamknięto w sumie ponad
20 rafinerii, o łącznej mocy przetwórczej prawie 90 mln ton ropy naftowej rocznie. Przewidywane są kolejne wyłączenia. Toczy się swoista
gra o przetrwanie. Dlatego w PKN ORLEN postawiliśmy na integrację
poziomą. Mamy rafinerię ściśle powiązaną z petrochemią co zwiększa
efektywność produkcji, a także stabilizuje rezultaty finansowe – gdy
marże rafineryjne nie są najlepsze zwykle zwyżkuje marża petrochemiczna. Niebawem efektywność segmentu Downstream wesprze
pierwsza z naszych inwestycji energetycznych – blok gazowo-parowy
we Włocławku, a pod koniec 2017 r. również blok w Płocku, o jeszcze
większej mocy. Dysponujemy własną, silną siecią stacji paliw, dostosowaną do wymagań lokalnych rynków. Z kolei inwestycje w segment
wydobycia ropy i gazu w kraju i zagranicą, umożliwią nam w przyszłości skuteczną dywersyfikację źródeł przychodów i zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego Koncernu
PKN ORLEN – jako zintegrowany międzynarodowy koncern sektora Oil&Gas – konsekwentnie utrzymuje mocną
pozycję na dużych i wzrostowych rynkach. Jakie są najważniejsze, sprzyjające rozwojowi przesłanki? A jakie najistotniejsze zagrożenia?
Kluczowe jest właśnie pojęcie „zintegrowany”. Zgodnie ze strategią Koncernu prowadzimy ambitny program inwestycyjny i dywersyfikujemy źródła przychodów, budujemy upstream racjonalnie podchodząc do wydatków, szukamy synergii w Downstream m.in. poprzez
inwestycje w nowoczesną, niskoemisyjną energetykę, która zapewni
nam wyższą efektywność produkcyjną, a jednocześnie stworzy potencjał sprzedaży energii na zewnątrz, Jednocześnie rozwijamy Detal
i umacniamy pozycję regionalnego lidera w tym obszarze.
nr 11/2015 • tom 69
Krystian PATER – Członek Zarządu PKN ORLEN S.A. ds. Produkcji jest
absolwentem Wydziału Chemii na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Ukończył podyplomowe studium
„Inżynieria i Aparatura Chemiczna”
na Politechnice Warszawskiej (1989),
„Zarządzanie i Marketing” w Szkole
Wyższej im. Pawła Włodkowica (1997),
„Zarządzanie dla Sektora Naftowego”
(1998) i „Zarządzanie Wartością Firmy” (2001–2002) w Szkole Głównej
Handlowej w Warszawie. Związany
z Petrochemią Płock S.A., od 1993 r.
a następnie z PKN ORLEN, gdzie od 2005 r. do 2007 r. pełnił funkcję Dyrektora Wykonawczego ds. Produkcji Rafineryjnej. 15 marca 2007 r. został
powołany na stanowisko Członka Zarządu PKN ORLEN. 24 marca 2011 r. Rada Nadzorcza PKN ORLEN S.A. podjęła uchwałę
o powołaniu Pana Krystiana Patera na stanowisko Członka Zarządu Polskiego Koncernu Naftowego ORLEN SA
Krystian Pater jest także Członkiem Zarządu AB ORLEN Lietuva
i Członkiem Rady Nadzorczej Unipetrol a.s. Ponadto pełni funkcje: Wiceprezesa Zarządu SITPNiG, Członka Zarządu EUROPIA, CONCAWE
i Prezesa Stowarzyszenia Płockich Naftowców.
A to wszystko po to by w czasie słabszej koniunktury równoważyć wpływ otoczenia dla działalności w sektorze rafineryjnym, przy
jednoczesnej maksymalizacji efektywności obszarów z nim powiązanych. To pozwala nam nie tylko utrzymać, ale i zwiększać udział w rynku paliw.
Nie bez znaczenia pozostaje znakomita kondycja naszych rafinerii,
które spełniają najbardziej wymagające normy jakościowe dla paliw
płynnych. Płocki zakład został zaliczony przez uznaną firmę konsultingową Wood MacKenzie za rafinerię w kategorii „SUPERSITE”, zarezerwowany wyłącznie dla najlepszych rafinerii na świecie. W Możejkach
mamy dziś zakład o wysokiej sprawności technologicznej i operacyjnej. Litewska rafineria pozostaje jednak pod silną presją czynników
zewnętrznych, przede wszystkim logistycznych, wynikających m.in.
z wyjątkowo niekorzystnej lokalizacji. To, co w przypadku Możejek
znacząco osłabia konkurencyjną pozycję, stanowi o przewadze na innych rynkach. Pozostałe rafinerie mają dobrą lokalizację z dostępem
do dwóch niezależnych kierunków dostaw ropy naftowej. Mamy też
bezpośredni dostęp do sieci rurociągów paliwowych. Dlatego udaje
nam się skutecznie konkurować na wymagających rynkach. Jednocześnie na bieżąco staramy się dostosowywać do zmiennego otoczenia,
szczególnie w zakresie spełniania norm prawnych. Nowe regulacje
środowiskowe wymuszają znaczne inwestycje. Obecnie, w ramach dostosowania do nowych wymogów dyrektywy emisyjnej, która będzie
obowiązywała od przyszłego roku realizujemy duży projekt na zakładowej Elektrociepłowni. Zbudowaliśmy nową Instalację Odsiarczania
Spalin, która jest w trakcie zaawansowanego rozruchu technologicz-
• 729
wywiad
nego i Instalację Odazotowania. W Polsce borykamy się z problemem
szarej strefy – według Polskiej Organizacji Przemysłu i Handlu jej skala
to nawet około 10 miliardów złotych rocznie. Zjawisko nielegalnego
obrotu paliwami znacząco ogranicza działalność polskich rafinerii. Jak
wiadomo trudno jest konkurować z obszarem, który nie uwzględnia
reguł podatkowych, które nas obowiązują.
Europa, będąca w gorszej sytuacji surowcowej w stosunku
do dynamicznie rozwijających się Chin, krajów Bliskiego
Wschodu, czy USA, dodatkowo ogranicza rozwój przemysłu restrykcjami pakietu klimatycznego, czy REACH. Toczą
się negocjacje pomiędzy USA i Unią Europejską dotyczącą
zawarcia Umowy o Transatlantyckim Partnerstwie Handlowym i Inwestycyjnym (TTIP). Czy to nie powoduje Państwa niepokoju?
Przyszłość europejskiego przemysłu chemicznego jest poważnie
zagrożona rosnącymi kosztami wytwarzania i coraz większą konkurencyjnością ze strony rynków azjatyckich i północnoamerykańskich. Jest
to efekt zaostrzającej się polityki klimatycznej co przekłada się bezpośrednio na ceny energii. Koszty energii w Europie rosną w porównaniu
do ogólnej spadkowej tendencji na całym świecie. Obecnie w europejskim sektorze rafineryjnym udział kosztu energii w całkowitym koszcie produkcji to około 60%, podczas gdy w Stanach Zjednoczonych
ten współczynnik wynosi 20%. Do tego dochodzi wzrost cen surowców oraz stały wzrost kosztów pracy. W efekcie europejski przemysł
chemiczny staje się coraz bardziej niekonkurencyjny. W ostatnich 20
latach reagował na presję, zmniejszając energochłonność i poziom
emisji gazów cieplarnianych o 50% podczas gdy produkcja wzrosła
o 70%. Pomimo tych osiągnięć wzrost cen energii oznacza, że najbardziej energochłonne przedsiębiorstwa chemiczne mogą rozważać
przesunięcie inwestycji do USA lub do innych krajów, w których koszty
produkcji są niższe.
Szansą dla europejskiego przemysłu chemicznego jest wzrost innowacyjności. Konkurencyjne firmy z USA i z Japonii inwestują o wiele
więcej w badania i rozwój niż europejskie przedsiębiorstwa chemiczne. Przy wysokich kosztach surowca szansą dla przyszłości sektora
może być ponowne wykorzystywanie produktów i innych zamiennych
surowców, w tym odnawialnych, które należy postrzegać jako szansę,
a nie jako problem.
Umowa o utworzeniu strefy wolnego handlu pomiędzy Unią Europejską a Stanami Zjednoczonymi (Transatlantic Trade and Investment
Partnership − TTIP) może mieć fundamentalne znaczenie dla funkcjonowania europejskiego, ale także i polskiego przemysłu chemicznego.
Wprowadzenie jej w życie może być generalnie możliwe w przypadku
implementacji w USA uregulowań podobnych do tych jakie funkcjonują
w Europie w zakresie regulacji pakietu klimatycznego, REACH i koszty
energii będą porównywalne.
Kluczowym problemem jest zapewnienie równych warunków
ekonomicznych prowadzenia działalności gospodarczej w UE i USA.
W związku z tym na pierwszy plan wysuwają się problemy wynikające
z różnic np. cen energii i surowców zwłaszcza petrochemicznych, obciążeń dla przemysłu wynikających z różnic systemów regulacyjnych,
a w szczególności REACH, ograniczenia emisji gazów cieplarnianych,
przepisów dotyczących ochrony środowiska, w tym wymagań dotyczących jakości produktów, w szczególności paliw i biokomponentów
oraz limitów emisji substancji szkodliwych do środowiska. Uważam,
że polskie firmy w tym PKN ORLEN poniosły w ostatnich latach znaczące nakłady finansowe, aby sprostać restrykcyjnym wymaganiom
regulacyjnym UE, a do tego doszły koszty spowodowane wprowadzeniem pakietu REACH.
W strategii Grupy bardzo ważne są działania związane
z doskonaleniem procedur operacyjnych i stosowaniem
innowacyjnych rozwiązań technicznych, efektywnością
730 •
energetyczną; jakie są najważniejsze działania PKN ORLEN w tym kontekście?
Przemysł chemiczny jest tą gałęzią gospodarki, gdzie innowacyjność odgrywa szczególne znaczenie. Nowe technologie chemiczne,
najnowsze rozwiązania techniczne są w tym obszarze praktycznie implementowane na co dzień. W przemyśle chemicznym jakiekolwiek
opóźnienia we wdrożeniach nowych rozwiązań prowadzą do „wypadnięcia z gry” za sprawą wyższych kosztów produkcji, pracy, logistyki,
gorszej jakości, pogorszenia norm środowiskowych itp. Można więc
śmiało powiedzieć, że ten, który słabo inwestuje w obszar innowacyjności prawie natychmiast zostaje w tyle i praktycznie nie liczy się
w walce konkurencyjnej. Co najmniej trzy obszary innowacyjności są
w przemyśle chemicznym szczególnie ważne, a są to technologia, technika i organizacja pracy.
Czy mógłby Pan przybliżyć naszym czytelnikom każde
z nich?
Technologia to nowoczesne i sprawdzone rozwiązania z zastosowaniem często wysokowydajnych katalizatorów gdzie mamy większy
stopień konwersji, lepszą selektywność i dodatków do procesu, a więc
zmniejszenie zużycia mediów energetycznych, pomocniczych i technologicznych, które prowadzą do zwiększenia uzysków poszczególnych produktów.
Technika natomiast to nowoczesne, pewne i energooszczędne
urządzenia, a także nowoczesne rozwiązania informatyczne do sterowania skomplikowanymi procesami technologicznymi. To także sprawne serwisy wykorzystujące diagnostykę pozwalającą na zapobieganie
awariom urządzeń, a jednocześnie maksymalnie wydłużające okres
pracy poszczególnych instalacji i urządzeń. Nowoczesna innowacyjna organizacja pozwala na właściwe motywowanie do wydajnej pracy. To optymalne zarządzanie aktywami materialnymi i osobowymi.
Umożliwiająca wyeliminowanie przestojów, zapewnienie bezpieczeństwa w skład którego wchodzi np. cykliczne szkolenie oraz nieustanne
uświadamianie pracowników w zakresie potencjalnych zagrożeń.
A jak to wygląda w przypadku Państwa firmy?
W zakresie technologii, na eksploatowanych instalacjach, generalnie mamy zaimplementowane najnowsze rozwiązania technologiczne
spełniające wymagania BAT. Niewątpliwe do tych rozwiązań możemy
zaliczyć uruchomione w 2011r instalacje Paraksylenu i PTA, jak też
zmodernizowaną produkcję Olefin, produkcję poliolefin, tak w ramach
spółki Basell Orlen Polyolefins, jak i w Unipetrol RPA oraz zmodernizowaną produkcję PCW w Anwil. Do tego możemy zaliczyć także nasze innowacyjne rozwiązania wprowadzone w produkcji tlenku
etylenu umożliwiające podwojenie zdolności produkcyjnej na instalacji
TE II, co pozwoliło bez uszczerbku, w zakresie potencjału produkcji, wyłączyć nieco przestarzały proces na instalacji TE I. Wdrożyliśmy
też z powodzeniem innowacyjne rozwiązanie w procesie produkcji
butadienu umożliwiające zwiększenie o 50% produkcji na istniejącej
instalacji. Niezaprzeczalnym sukcesem było również zastosowanie
krajowej technologii w produkcji eteru etylo-tert-butylowego (EETB)
– cennego wysokooktanowego komponentu do benzyn motorowych.
We współpracy z polskimi instytutami badawczymi jak Instytut Chemii
Przemysłowej, usprawniliśmy proces produkcji w najstarszej instalacji
petrochemicznej w Płocku, jaką jest instalacja Fenolu.
W obrębie efektywności energetycznej wdrażamy szereg rozwiązań mających na celu zmniejszenie zużycia energii cieplnej i elektrycznej. Zastosowaliśmy m.in. zwiększoną integrację obiegów cieplnych
i chłodniczych poprzez lepsze wykorzystywanie ciepła uważanego
dotąd za odpadowe oraz wysokowydajne aparaty wymiany ciepła.
W zakresie szeroko pojętej techniki nasze dokonania też są znaczące. Wprowadziliśmy np. nowoczesne systemy sterowania procesami
na instalacjach technologicznych z zastosowaniem zaawansowanych
technik typu APC (advanced process control), aplikacje do planowania
nr 11/2015 • tom 69
Kluczowym obecnie projektem rozwojowym w obszarze
petrochemii jest budowa Instalacji Metatezy. Realizacja
tego projektu pozwoli na rozwijanie segmentu downstream – inwestowanie w produkty, których brakuje na rynku.
Jakie? Jaki jest kalendarz budowy Instalacji Metatezy?
Metateza jest katalitycznym procesem wymiany wiązań podwójnych pomiędzy atomami węgla. Można się spotkać także z opinią,
że jest najbardziej znaczącym odkryciem w chemii organicznej od czasu wynalezienia katalizatorów Zieglera-Natty, dzięki którym mamy
polipropylen. Sama reakcja ma wszechstronne zastosowanie w wielu
syntezach związków naturalnych i biologicznie czynnych m.in. jest wykorzystywana do otrzymywania wielu leków. Naukowcy Y.Chauvin,
R.R.Schrock, R.H.Grubbs, którzy zajmują się tym procesem zostali uhonorowani nie tak dawno, a konkretnie w 2005r nagrodą Nobla. W przypadku PKN ORLEN proces metatezy wykorzystujemy
do otrzymywania propylenu z etylenu i butenu drugiego. Możemy więc
bez przeszkód oraz z korzyścią zwiększyć produkcję etylenu na naszej
wytwórni Olefin, a buteny drugie, które dziś są m.in. częścią produkcji
gazu płynnego skierować do produkcji propylenu, którego jest brak
na rynku polskim w wystarczającej ilości. Będziemy więc mogli tym
sposobem z korzyścią dla nas (projekt ma bardzo dobre wskaźniki
efektywności inwestycji) wyprodukować dodatkowe ilości wysokiej
jakości propylenu.
Szacuje się, że około 2025 roku ponad 30% propylenu będzie pochodziło z instalacji niekonwencjonalnych, np. metatezy. Jakie jest uzasadnienie dla takiego kierunku rozwoju produkcji propylenu?
Zainteresowanie innymi technologiami produkcji propylenu wynika z faktu braku dostępności tego produktu na rynku, przy jednoczesnym wzroście zainteresowania w jego dalszym przetwarzaniu.
Najpowszechniejszą technologią produkcji propylenu jest proces pirolizy benzyn na jednostkach tzw. krakingu parowego przy okazji produkcji etylenu. W ostatnim okresie na świecie znacząco zwiększa się
produkcję etylenu poprzez pirolizę etanu, szczególnie widoczne jest
to w przypadku USA, gdzie etan jest pozyskiwany w sposób stosunkowo tani, przy okazji wydobycia gazu łupkowego. Pirolizowanie etanu
to jednak znaczące ograniczenie produkcji propylenu w procesie pirolizy. Konsekwencją więc takich zmian w surowcu do pirolizy jest znaczące zwiększenie produkcji etylenu, a ograniczenie produkcji propylenu.
Stąd też zainteresowanie alternatywnymi procesami pozyskiwania tego
produktu. Jednym z nich jest proces metatezy o czym rozmawialiśmy
wcześniej. Inne technologie dodatkowej produkcji propylenu to proces odwodornienia propanu PDH (Propane DeHydrogenation). W tym
przypadku potrzeba dużych ilości czystego propanu, którego brakuje
na rynku europejskim. Znany i skomercjalizowany w skali przemysłowej jest też proces MTP (methanol-to-propylene), gdzie trzeba mieć
dostęp do dużej ilości taniego metanolu, co też w warunkach polskich
jest nieosiągalne z uwagi na ceny gazu ziemnego, który jest podstawowym surowcem do produkcji metanolu.
nr 11/2015 • tom 69
Niniejsze wydanie naszego miesięcznika poświęcone jest
paliwom i biopaliwom. W PKN ORLEN wciąż unowocześniane i usprawniane są technologie wytwarzania paliw silnikowych. Co determinuje zmiany i jakie są najważniejsze
osiągnięcia Koncernu w tym kontekście?
Produkcja paliw silnikowych spełniających wszystkie wymagania
norm, jakie obowiązują w Europie jest jednym z podstawowych zadań naszych rafinerii. A ponieważ nasze zakłady są mocno zaawansowane technologicznie, stąd jakość naszych paliw jest bardzo dobra.
W schemacie naszej płockiej rafinerii poza tradycyjnymi instalacjami
Reformingów Katalitycznych posiadamy takie instalacje jak Alkilacja HF
(Fluorowodorowa), EETB (Eter EtyloTert Butylowy) oraz Izomeryzacja Lekkich Benzyn (Proces Penex). Dzięki temu produkujemy nie tylko
standardowe paliwa silnikowe, ale także paliwa Premium Verva, które
cieszą się dużym zainteresowaniem ponieważ są produktami wyselekcjonowanymi i oferują dodatkowe walory użytkowe dla klientów.
Produkujemy też specjalne paliwo dla wojskowych samolotów odrzutowych. Nad jakością produkowanych paliw w sposób ciągły pracuje
wyspecjalizowana grupa technologów, która nie tylko dba o dotrzymanie norm i wymaganych standardów, ale także w sposób stały doskonali
ich jakość. Może mało kto wie, ale w składzie każdego naszego paliwa
są dodatkowo komponowane specjalistyczne dodatki, które sprawiają,
że zachowuje ono bardzo wiele cennych dla użytkownika walorów,
takich jak ograniczenie powstawania nagarów, zapobieganie korozji,
właściwe spalanie, a nawet funkcje myjące układ zaworowy w silniku
dzięki specjalnym dodatkom detergentowym.
Czy i jak są realizowane w PKN ORLEN procesy komponowania paliw z udziałem biopaliw?
Generalnie mamy na rynku dwa typy biopaliwa. Są to biodieselprzetworzony chemicznie, najczęściej olej roślinny oraz bioetanol-alkohol etylowy wyprodukowany z roślin w procesie fermentacji
i destylacji. Obydwa paliwa mogą być stosowane w stanie czystym
w odpowiednio przystosowanych silnikach lub, jak to jest z reguły
stosowane, wchodzić w skład mieszanki z olejem napędowym lub
benzyną. W przypadku Orlenu jest jeszcze jeden sposób, bardzo korzystny dla jakości benzyn tj. stosowanie eteru etylo tert butylowego
czyli związku chemicznego alkoholu etylowego i izobutylenu. Raporty naukowe w tym również Banku Światowego stwierdzają ostatnio,
że uprawa roślin pod biopaliwa nie rozwiązuje kwestii emisji CO2,
ani problemu braku paliw. Nasila się natomiast kryzys żywnościowy.
Biopaliwa ograniczają uprawy żywnościowe oraz zmniejszają zasoby
wodne. Produkcja 1 litra biopaliw wymaga wg wyliczeń naukowych
zużycia 9 tys. litrów wody. Stąd coraz większa presja na wprowadzenie biopaliw drugiej generacji produkowanych z odpadowych
resztek rolniczych jak słoma, wierzba energetyczna itp. Innym rozwiązaniem jest stosowanie w przyszłości biopaliw trzeciej generacji
produkowanych z alg, charakteryzujących się bardzo szybkim wzrostem i wyjątkowym wykorzystaniem terenu. Z jednostki powierzchni
można uzyskać nawet do 30 razy więcej energii niż z biopaliw 1. czy
2. generacji. W Koncernie zgodnie z obowiązującą ustawą biopaliwową dodajemy do oleju napędowego 7% estru metylowego oleju
rzepakowego, a do benzyn stosujemy dodatek EETB lub etanolu tak,
żeby zawartość etanolu w benzynach była na poziomie wymaganych
5%. Sam proces dozowania biopaliw odbywa się w sposób zautomatyzowany, zarówno w zakładzie produkcyjnym w Płocku na potrzeby
lokalnego terminalu paliwowego, jak też w bazach magazynowych
zlokalizowanych przy rurociągach paliwowych i w terminalach kolejowych. Sam proces jest objęty ścisłą kontrolą jakości zapewniającą
dotrzymanie obowiązujących norm i potwierdzającą jakość wprowadzanych biokomponentów i końcowego paliwa dostarczanego na stacje paliw. Prowadzimy również prace rozwojowe przygotowujące
nas do możliwości wypracowania rozwiązań i technologii produkcji
paliw tak drugiej jak i trzeciej generacji.
• 731
wywiad
i optymalizacji produkcji, nowoczesne systemy diagnostyczne maszyn
wirujących, najnowsze materiały ze stałą kontrolą ich stanu technicznego, energooszczędne systemy sterowania silnikami elektrycznymi
dostosowanymi do potrzeb procesów technologicznych czy wreszcie
zaimplementowaliśmy nowoczesne systemy monitoringu środowiska
pozwalające na zapobieganie awariom z jednoczesnym zmniejszeniem
strat produkcyjnych. Oprócz tego wykorzystując nowoczesne zasoby techniki m.in. w zakresie badania stanu aparatów i urządzeń oraz
przygotowania ich do remontu i wreszcie dalszej eksploatacji, staramy
się doprowadzić do wydłużenia okresów pomiędzy remontami, a tym
samym skrócenia czasu remontu, oczywiście przy jednoczesnym spełnieniu wszelkich przepisów, norm, wytycznych, a przede wszystkim
z zachowaniem wysokiego poziomu bezpieczeństwa.
wywiad
Wielką szansą dla polskich firm są programy Horyzont
2020 i INNOCHEM. Czy i jak PKN ORLEN zamierza skorzystać z tych programów?
Specyfiką przemysłu chemicznego jest jego zróżnicowanie produktowe i usługowe, ale także wysokie koszty rozwoju. Praktycznie
we wszystkich obszarach życia i rozwoju społeczeństw istotną rolę
odgrywa chemia i przemysł chemiczny obejmujący procesy wytwarzania oraz przetwarzania niezbędnych ludzkości chemikaliów i materiałów na bazie dostępnych surowców. Rozwój motoryzacji, w tym
także rozwój konstrukcji silników i ich sprawności wpływa także
na zmiany w produkcji paliw spełniających ich wymagania oraz wymagania ochrony środowiska. Wzrasta także rola wykorzystania surowców roślinnych, biomasy do produkcji biopaliw. W Polsce branża
chemiczna ma duże możliwości rozwoju. Polski przemysł chemiczny
chcąc poprawić swoją pozycję konkurencyjną w Europie powinien
jednak w większym stopniu kształtować działania zmierzające do kreowania i implementowania technologii innowacyjnych. Polska chemia
powinna poszukiwać przewag konkurencyjnych w ścisłej kooperacji
z jednostkami naukowymi. Powinniśmy stawiać na współpracę nauki
z biznesem w celu generowania innowacji podnoszących zarówno
wartość firm jak i ich ofertę. Odpowiedzią na sprawną realizację
projektów badawczo-rozwojowych dla przemysłu chemicznego
umożliwiającą generowanie innowacji jest właśnie program sektorowy INNOCHEM. Dlatego też z zadowoleniem i wsparciem z naszej
strony przyjmujemy informację o porozumieniu jakie istnieje pomiędzy Narodowym Centrum Badań i Rozwoju a Polską Izbą Przemysłu
Chemicznego w zakresie uruchomienia tego programu. ORLEN jako
członek Izby włączył się aktywnie w zakres prac na rzecz uruchomienia tego programu. Liczymy, że pozwoli to na zaktywizowanie środowiska instytucji naukowych jak i naszych specjalistów do wzmożonej
pracy na rzecz nowych innowacyjnych projektów w które będziemy
mogli się zaangażować przy wsparciu znaczących środków finansowych z Unii Europejskiej. Mamy również nadzieję, że aktywizacja
obszaru badawczo-rozwojowego jaki dokonuje się w naszej spółce
pozwoli też na sięganie jeszcze dalej. Mam tu na myśli środki z programu europejskiego Horyzont 2020. Nasze aktywności produkcyjne
dotyczą w UE jak wiadomo także Czech, Litwy i Niemiec. Można
więc będzie z powodzeniem wykorzystać specjalistów i naukowców
w tych krajach, co jest także w naszych rozważaniach i zamiarach.
Dziękuję za rozmowę i bardzo polecam miesięcznik
CHEMIK do lektury i współpracy.
przygotowała Anna Czumak-Bieniecka
(wywiad z września 2015 r.)
PKN ORLEN uruchamia projekt crowdsourcingowy dotyczący
innowacji technicznych
PKN ORLEN zainaugurował pierwszy w Polsce otwarty
konkurs na innowacyjne rozwiązania zwiększające efektywność
energetyczną procesów produkcyjnych. W ramach nowego podejścia do tematyki R&D, Koncern postawił na formułę crowdsourcingu. Propozycje rozwiązań mogą być zgłaszane przez podmioty pochodzące z całego świata, w tym instytuty badawcze,
firmy, a także niezależnych naukowców, konsultantów lub studentów. Celem konkursu jest znalezienie najbardziej kreatywnej koncepcji
technologicznej pozwalającej na efektywny odzysk i zagospodarowanie niskotemperaturowego ciepła z kolumn destylacji. W ramach
projektu Koncern nawiązał współpracę z międzynarodowym ekspertem w zakresie inicjatyw crowdsourcingowych – firmą NineSigma, która pilotowała podobne rozwiązania dla takich firm, jak
BASF, GE czy Siemens – najbardziej zaawansowanych w zakresie rozwoju innowacyjnych technologii przemysłowych. Pomysły mogą być zgłaszane za pośrednictwem dedykowanej platformy
internetowej NineSights, na stronie konkursowej PKN ORLEN. – Zrównoważone wykorzystywanie zasobów to nasz obowiązek. Dlatego
stale poszukujemy nowych rozwiązań przynoszących oszczędność energii
podczas procesów produkcyjnych. Jednocześnie wierzymy w jeszcze inne,
niezwykle istotne źródło energii – ludzką kreatywność. Dlatego właśnie
postawiliśmy na crowdsourcing – poprzez konkurs, w poszukiwaniu innowacyjnych, przyjaznych dla środowiska rozwiązań, chcemy zaangażować
twórców odważnych i nieszablonowych pomysłów – powiedział Jacek
Krawiec, Prezes Zarządu PKN ORLEN.
Dla zwycięzców PKN ORLEN przewidział trzy równorzędne
nagrody, po 10 000 Euro każda. Autorzy najlepszych, wyróżnionych
pomysłów mogą również zostać zaproszeni do negocjacji z PKN
ORLEN na temat realizacji projektów pilotażowych, z docelową możliwością ich implementacji aż na siedmiu instalacjach Koncernu. Termin przyjmowania zgłoszeń upływa 9 grudnia 2015 roku. Następnie
732 •
zespół ekspertów złożonych z inżynierów i technologów Koncernu
dokona selekcji najbardziej perspektywicznych prac. Ogłoszenie finalistów i wybór zwycięzców planowane są na przełomie marca i kwietnia
2016 r. Zgłoszenia mogą być dokonywane wyłącznie w trybie online
za pośrednictwem strony NineSights.com. Szczegółowe informacje
dotyczące projektu dostępne są na stronie heatupinnovation.com.
W ramach konkursu PKN ORLEN koncentruje się przede
wszystkim na poszukiwaniach nowych technologii odzysku ciepła odpadowego, umożliwiających jego wykorzystanie. Propozycje
mogą obejmować wykorzystanie wysokowydajnych pomp cieplnych, tworzenie pary niskociśnieniowej, metody termoakustyczne,
termogalwaniczne lub technologie termo-fotowoltaiczne. Przedmiotem zainteresowania Koncernu są wszelkie, zgłoszone poprzez
platformę NineSights, innowacyjne metody, materiały lub technologiczne formy hybrydowe, będące w stanie zapewnić pełne bezpieczeństwo operacyjne, bez uwalniania substancji toksycznych.
– Cieszymy się ze współpracy z PKN ORLEN i możliwości wsparcia Koncernu w światowych poszukiwaniach najlepszych rozwiązań technologicznych
odpowiadających bieżącym i przyszłym potrzebom. To dzięki tego rodzaju
globalnej współpracy, chcemy tworzyć przełomowe rozwiązania, umożliwiające efektywną i zrównoważoną gospodarkę zasobami naturalnymi
– powiedział Rick Wielens, Prezes europejskiego oddziału NineSigma.
NineSigma jest współorganizatorem konkursu i poprzez dedykowaną interaktywną platformę umożliwia organizacjom dostęp do zewnętrznych zasobów innowacji. Jej celem jest wspieranie opracowywania i wdrażania nowoczesnych rozwiązań w sektorze prywatnym,
publicznym oraz w obszarze społecznym. W 2015 roku firma znalazła
się na liście Inc. 5000, najszybciej rozwijających się firm prywatnych
w Ameryce. Więcej informacji na temat NineSigma można znaleźć na
stronie:www.ninesigma.com lub www.ninesights.com
(inf. http://www.orlen.pl/PL/BiuroPrasowe, 1 października 2015 r.)
nr 11/2015 • tom 69