docPlan wynikowy z historii i społeczeństwa – poziom
download 
Reklamacja Transkrypt
Plan wynikowy z historii i społeczeństwa – poziom
Plan wynikowy z historii i społeczeństwa – poziom podstawowy na rok szkolny 2016/2017 dla klasy II a (grupa niehistoryczna) Nauczyciel prowadzący: Jacek Foszczyński Liczba tygodni nauki: 38 Liczba godzin w tygodniu: 2 Liczba godzin do wypracowania łącznie: 76 Numer w szkolnym zestawie: HiS2/1-2/2013 Opracował: Jacek Foszczyński Moduł I obowiązkowy - Ojczysty Panteon i ojczyste spory (semestr I). Lp. Temat lekcji Oczekiwane osiągnięcia Uczeń: Treści Liczba godzin Odniesienia do podstawy programowej Uczeń: Tak jak Grecy i Rzymianie 1. Zapoznanie z programem nauczania. Omówienie zasad PSO. 2 Greccy bohaterowie 1. W starożytnej Grecji 2. Wojna trojańska 3. Wojny z Persami 4. Niezgoda, która rujnuje 3 Polskie Termopile 1. Polski Leonidas 2. Bitwa pod Zadwórzem 3. Bohaterowie spod Wizny i Monte Cassino – wymienia cechy charakterystyczne antycznej cywilizacji greckiej – przedstawia antyczne wzory bohaterstwa na przykładzie Iliady Homera – charakteryzuje postawy antycznego żołnierza i obrońcy ojczyzny na przykładzie wojen grecko-perskich – opisuje recepcję bitew pod Maratonem i Termopilami w kulturze – wyjaśnia, kto i dlaczego zyskał miano polskiego Leonidasa – przedstawia motyw Termopil i jego znaczenie w polskiej literaturze – opisuje przebieg i znaczenie bitwy pod Zadwórzem oraz wyjaśnia jej symbolikę – przedstawia bitwy pod Wizną i Monte Cassino jako symboliczne oraz historyczne nawiązania do greckich Termopil – omawia i ocenia znaczenie popularyzowania wiedzy o wydarzeniach historycznych za pomocą współczesnych środków 1 1 1 A.9.1 charakteryzuje, na wybranych przykładach, antyczne wzory bohaterstwa, żołnierza i obrońcy ojczyzny oraz ich recepcję w polskiej myśli politycznej, tradycji literackiej oraz edukacyjnej późniejszych epok. A.9.1 charakteryzuje, na wybranych przykładach, antyczne wzory bohaterstwa, żołnierza i obrońcy ojczyzny oraz ich recepcję w polskiej myśli politycznej, tradycji literackiej oraz edukacyjnej późniejszych epok. 4 5-6. 7. przekazu 1. Republika rzymska Republika – omawia cechy rzymskiego obywatela 2. Rzymski obywatel – patrioty na przykładzie Cyncynata rzymska – – wyjaśnia zależności między kryzysem państwo obywateli patriota 3. Kryzys republiki republiki rzymskiej a upadkiem cnót 4. Upadek republiki. obywatelskich – analizuje możliwość zastosowania obywatelskich wzorców obowiązujących w starożytnej republice rzymskiej w dzisiejszych czasach Polski patriotyzm 1. Patriotyzm w – przedstawia zmiany w rozumieniu przeszłości na przestrzeni pojęcia patriotyzm w Polsce na 2. Święta narodowe wieków. przestrzeni dziejów 3. Patriotyzm dziś – wskazuje wydarzenia, które miały Praca ze wpływ na rozwój polskiego źródłami/Sprawdzian patriotyzmu wiadomości. – charakteryzuje postawy patriotyczne w Polsce na przestrzeni dziejów – omawia mity związane z polskim patriotyzmem – wymienia polskie święta narodowe – wyjaśnia, czym charakteryzuje się współczesny patriotyzm i podaje jego przykłady Za panowania Piastów i Jagiellonów 1. Dynastia Piastów Jak rządzili – lokalizuje w czasie panowanie pierwsi Piastowie 2. Pierwszy król Polski dynastii piastowskiej 3. Spory o tron i kryzys – wyjaśnia, jakie przesłanki umożliwiły państwa Piastów Bolesławowi Chrobremu sięgnięcie po 4. Od odbudowy do koronę królewską podziału państwa – porównuje oraz ocenia koncepcje 1 A.9.2 charakteryzuje antyczny wzorzec obywatela oraz jego recepcję w polskiej myśli i praktyce politycznej późniejszych epok. 2 A.9.2 charakteryzuje antyczny wzorzec obywatela oraz jego recepcję w polskiej myśli i praktyce politycznej późniejszych epok. 1 B.9.1 charakteryzuje, na wybranych przykładach, koncepcje polityczne władców z dynastii piastowskiej. Piastów 8. Ostatni Piastowie na tronie polskim 1. Drogi do zjednoczenia 2. Metropolia na straży jedności 3. Panowanie Kazimierza Wielkiego 4. Zmiana dynastii w Polsce 9. Polska częścią Europy łacińskiej 1. Chrzest Mieszka I 2. Zjazd w Gnieźnie. 3. Katoliccy patroni Polsce 4. Kultura i sztuka chrześcijańska 5. Wartości i obyczajowość chrześcijańska 6. Architektura i sztuka polska w średniowieczu 7. Kronikarze dziejów Polski 8. Laicyzacja i chrześcijaństwo w czasach współczesnych polityczne Bolesława Chrobrego, Bolesława Śmiałego i Bolesława Krzywoustego – omawia przyczyny i etapy jednoczenia ziem polskich – opisuje i ocenia rolę Kościoła w jednoczeniu państwa polskiego – charakteryzuje i ocenia panowanie Kazimierza Wielkiego – prezentuje okoliczności przejęcia władzy w Polsce przez Andegawenów i Jagiellonów – omawia i ocenia skutki przyjęcia chrześcijaństwa przez Mieszka I – opisuje postanowienia zjazdu w Gnieźnie i wymienia jego konsekwencje – przedstawia na wybranych przykładach rolę, jaką w średniowiecznym państwie i społeczeństwie odgrywali święci patroni – prezentuje cechy charakterystyczne sztuki i kultury chrześcijańskiej w Polsce – omawia i ocenia wpływ wartości chrześcijańskich na przemiany w obyczajowości społeczeństwa polskiego – charakteryzuje sztukę i architekturę polskiego średniowiecza – wymienia kronikarzy polskich i przedstawia ich osiągnięcia – tłumaczy, jaką rolę kroniki odgrywały dawniej i współcześnie 1 1 B.9.1 charakteryzuje, na wybranych przykładach, koncepcje polityczne władców z dynastii piastowskiej; B.9.2 charakteryzuje oraz ocenia, na wybranych przykładach, rolę ludzi Kościoła w budowie państwa polskiego. B.9.2. charakteryzuje oraz ocenia, na wybranych przykładach, rolę ludzi Kościoła w budowie państwa polskiego. 10. 1112. 13. – charakteryzuje przyczyny i skutki laicyzacji życia publiczno-politycznego – wyjaśnia, co przyczyniło się do mniejszej niż w Europie Zachodniej laicyzacji życia w Polsce 1. Dlaczego zawarto Początki unii – omawia przyczyny, postanowienia i unię polskopolsko-litewskiej skutki unii polsko-litewskiej w Krewie Podsumowanie -litewską? – przedstawia oraz ocenia panowanie wiadomości -analiza 2. Konflikt z zakonem Władysława Jagiełły źródeł. krzyżackim – opisuje przyczyny i skutki wielkiej Praca ze 3. Spór polskowojny z zakonem krzyżackim oraz źródłami/Sprawdzian krzyżacki na arenie wojny trzynastoletniej wiadomości. międzynarodowej – analizuje znaczenie bitwy pod Grunwaldem dla polskiej tradycji historycznej i świadomości narodowej na przykładzie obrazu Jana Matejki – wyjaśnia, na czym polegała postępowość poglądów Pawła Włodkowica Dziedzictwo Rzeczypospolitej Obojga Narodów 1. Dlaczego szlachta Państwo szlachty – opisuje sposób funkcjonowania uzyskała przywileje? polskiej demokracji szlacheckiej i jej instytucji 2. Parlament szlachecki – przedstawia cechy charakterystyczne 3. „Szlachcic na stanu szlacheckiego zagrodzie równy – charakteryzuje ruch egzekucyjny i jego wojewodzie” wpływ na postawy przedstawicieli szlachty – omawia i ocenia działalność przywódców ruchu szlacheckiego na przykładzie Jana Zamojskiego oraz Mikołaja Sienickiego 3 Wymagania ogólne: I. Chronologia historyczna. II. Analiza i interpretacja historyczna. 1 C.9.1 charakteryzuje, na wybranych przykładach, postawy obywateli wobec wyzwań epoki (XVI–XVIII w.). 14. Rzeczpospolita Obojga Narodów 15. Wiek wojen – ocenia demokrację szlachecką w Polsce, wykorzystując opinie potomnych i wiedzę własną 1. Złoty wiek – charakteryzuje panowanie ostatnich 2. Zawarcie unii Jagiellonów lubelskiej – przedstawia i ocenia przyczyny, 3. Rzeczpospolita postanowienia oraz skutki unii krajem wielu kultur i lubelskiej religii – ocenia postawy Zygmunta Starego i 4. Pierwsi królowie Zygmunta Augusta wobec wyzwań epoki elekcyjni na przykładzie hołdu pruskiego oraz unii lubelskiej – omawia i ocenia przejawy tolerancji wyznaniowej w Polsce szlacheckiej – opisuje panowanie pierwszych królów elekcyjnych w Polsce – omawia miejsce hołdu pruskiego i unii lubelskiej w polskiej tradycji historycznej oraz świadomości narodowej na przykładzie obrazów Jana Matejki 1. Zygmunt III Waza na – omawia przyczyny, przejawy i skutki tronie konfliktu Zygmunta Wazy z obozem polskim szlacheckim 2. O tron szwedzki – określa uwarunkowania powstania 3. Zmierzch potęgi Chmielnickiego i jego skutki Polski – opisuje przyczyny, przebieg i skutki 4. Lew Lechistanu potopu szwedzkiego 5. Rzeczpospolita – – wymienia przyczyny i przejawy państwo ponad odchodzenia od tolerancji wyznaniowej stan? w Polsce – przedstawia i ocenia postawy wielkich 1 C.9.1 charakteryzuje, na wybranych przykładach, postawy obywateli wobec wyzwań epoki (XVI–XVIII w.). 1 C.9.1 charakteryzuje, na wybranych przykładach, postawy obywateli wobec wyzwań epoki (XVI–XVIII w.). 16. Konstytucja 3 maja – ratunek czy przyczyna upadku? 1718. Dlaczego Rzeczpospolita upadła? 1. Czasy saskie 2. Poniatowski i jego przeciwnicy 3. Dokonania Sejmu Wielkiego 4. Drugi rozbiór Polski 1. Sytuacja po drugim rozbiorze 2. Powstanie Praca ze kościuszkowskie źródłami/Sprawdzian i trzeci rozbiór Polski wiadomości. 3. Przyczyny upadku wodzów XVII w. wobec wyzwań epoki na przykładzie Stanisława Żółkiewskiego, Stefana Czarnieckiego i Jana III Sobieskiego – podaje przejawy kryzysu państwowości polskiej w czasach saskich – wymienia cechy sarmatyzmu i oświecenia w Polsce – charakteryzuje panowanie Stanisława Augusta Poniatowskiego – lokalizuje w czasie i przestrzeni rozbiory państwa polskiego – omawia reformy polityczne i społeczne Sejmu Wielkiego – prezentuje i ocenia postawy szlachty polskiej wobec przemian ustrojowych w kraju – ocenia ruch konfederacki w Polsce stanisławowskiej – przedstawia postawy obywateli wobec wyzwań epoki na przykładzie Tadeusza Rejtana – określa miejsce Konstytucji 3 maja w polskiej tradycji historycznej i świadomości narodowej na przykładzie obrazu Jana Matejki – omawia sytuację w Rzeczypospolitej po drugi rozbiorze – podaje przyczyny upadku państwowości polskiej w XVIII w. – charakteryzuje i ocenia stanowiska w sporze o ocenę przyczyn upadku 1 C.9.1 charakteryzuje, na wybranych przykładach, postawy obywateli wobec wyzwań epoki (XVI–XVIII w.); C.9.2 charakteryzuje spory o przyczyny upadku I Rzeczypospolitej. 2 C.9.1 charakteryzuje, na wybranych przykładach, postawy obywateli wobec wyzwań epoki (XVI–XVIII w.); C.9.2 charakteryzuje spory Rzeczypospolitej 4. Historyczne spory o upadek Rzeczypospolitej 19. 1. Zawiedzione nadzieje 1. Czy Polacy mogą istnieć bez państwa? 2. U boku Francji? 3. U boku Rosji? 20. 2. Spiski i powstania 1. Spiski niepodległościowe 2. Powstanie listopadowe 3. Wielka Emigracja Rzeczypospolitej – przedstawia i ocenia postawy obywateli wobec wyzwań epoki na przykładzie Stanisława Augusta Poniatowskiego oraz przywódców i uczestników powstania kościuszkowskiego Pod zaborami – opisuje losy Polaków po trzecim rozbiorze Rzeczypospolitej – przedstawia okoliczności powstania, organizację i losy Legionów Polskich we Włoszech – omawia i ocenia udział Polaków w kampaniach napoleońskich – wyjaśnia, w jakich okolicznościach powstało Księstwo Warszawskie i jak zostało zorganizowane – przedstawia i ocenia postawy obywateli wobec wyzwań epoki na przykładzie Jana Henryka Dąbrowskiego, Józefa Poniatowskiego, Ksawerego DruckiegoLubeckiego i Stanisława Kostki Potockiego – podaje przyczyny zawiązywania spisków niepodległościowych na ziemiach polskich – omawia i ocenia postawy przywódców politycznych oraz dowódców wojskowych podczas powstania listopadowego – opisuje stosunek społeczeństwa polskiego do zrywów o przyczyny upadku I Rzeczypospolitej. 1 D.9.1 charakteryzuje i ocenia polityczne koncepcje nurtu insurekcyjnego oraz nurtu realizmu politycznego. 1 D.9.1 charakteryzuje i ocenia polityczne koncepcje nurtu insurekcyjnego oraz nurtu realizmu politycznego; D.9.2 charakteryzuje spory o ocenę dziewiętnastowiecznych powstań narodowych 21. Bić się czy nie bić? 1. Walka czy lojalność? 2. Powstanie styczniowe 3. Praca organiczna 4. Autonomia galicyjska 22. Jak kształtował się współczesny naród polski? 1. Ku współczesnemu narodowi 2. W obronie polskości 3. Kultura narodowa i religia 4. Ruch narodowy niepodległościowych – charakteryzuje Wielką Emigrację oraz jej wpływ na wydarzenia w Galicji i Wielkopolsce w latach 1846 i 1848 – wymienia skutki rabacji galicyjskiej – wyjaśnia wpływ polskiej rzeczywistości politycznej XVIII i XIX w. na kształtowanie się nurtu realizmu politycznego oraz go ocenia – porównuje polskie powstania narodowe pod kątem przyczyn i okoliczności wybuchu oraz sposobu prowadzenia działań militarnych – przedstawia oceny polskich zrywów niepodległościowych w historiografii i publicystyce – prezentuje założenia ideologiczne oraz wskazuje cele i przykłady działalności zwolenników pracy organicznej – formułuje i uzasadnia własną opinię na temat polskich powstań narodowych – omawia pojęcie narodu polskiego na przestrzeni wieków – wymienia czynniki, które miały wpływ na kształtowanie się narodu polskiego w XIX w. – opisuje sposoby walki w obronie polskości – omawia rozwój kultury polskiej w 1 D.9.1 charakteryzuje i ocenia polityczne koncepcje nurtu insurekcyjnego oraz nurtu realizmu politycznego; D.9.2. charakteryzuje spory o ocenę dziewiętnastowiecznych powstań narodowych. 1 D.9.1 charakteryzuje i ocenia polityczne koncepcje nurtu insurekcyjnego oraz nurtu realizmu politycznego. 23. 2425. 26. drugiej połowie XIX i na początku XX w. – przedstawia główne koncepcje ideologii nacjonalistycznej i jej rozwój na ziemiach polskich – charakteryzuje współczesny naród polski 1. Nowe grupy – wyjaśnia, jakie przemiany Przemiany społeczne cywilizacyjne zaszły na ziemiach społeczne 2. Sprawa chłopska polskich pod zaborami w drugiej w XIX wieku Podsumowanie 3. Sprawa robotnicza połowie XIX i na początku XX w. wiadomości -analiza 4. O prawa kobiet – omawia zmiany, jakie zaszły w źródeł. społeczeństwie polskim w drugiej Praca ze połowie XIX i na początku źródłami/Sprawdzian XX w. wiadomości. – charakteryzuje założenia ideologiczne i działalność partii politycznych na ziemiach polskich – omawia i ocenia stanowisko ugrupowań politycznych wobec sprawy odzyskania niepodległości przez Polskę – opisuje proces walki o prawa kobiet Polska i Polacy w XX wieku I wojna światowa 1. Powrót sprawy – charakteryzuje poglądy polskich polskiej – środowisk politycznych na kwestię 2. Po stronie ententy po której stronie niepodległości Polski czy państw – opisuje międzynarodowe podjąć walkę? centralnych? uwarunkowania sprawy polskiej podczas 3. Odzyskanie I wojny światowej i po jej zakończeniu niepodległości – omawia działalność Józefa 4. Polacy na konferencji Piłsudskiego, Romana Dmowskiego i paryskiej Ignacego Paderewskiego 3 D.9.1 charakteryzuje i ocenia polityczne koncepcje nurtu insurekcyjnego oraz nurtu realizmu politycznego. 1 E.9.1 charakteryzuje spory o kształt Polski w XX w., uwzględniając cezury 1918 r., 1944–1945, 1989 r., oraz prezentuje sylwetki czołowych uczestników tych wydarzeń. 27. Kształtowanie się granic 1. Powstanie wielkopolskie 2. Plebiscyty i powstania śląskie 3. Walki o wschodnią granicę 4. Przyłączenie Wileńszczyzny 28. Demokracja czy sanacja? 1. Kto powinien rządzić w odrodzonej Rzeczypospolitej? 2. Rządy parlamentarne 3. Zamach majowy 4. Rządy sanacji na rzecz odbudowy niepodległej Polski – przedstawia pierwsze tygodnie działalności państwa polskiego po odzyskaniu niepodległości – prezentuje decyzje konferencji pokojowej dotyczące odrodzonego państwa polskiego – przedstawia przebieg walk o granice II Rzeczypospolitej – omawia okoliczności przeprowadzania plebiscytów na Warmii, Mazurach, Powiślu i Górnym Śląsku – charakteryzuje spór dotyczący koncepcji państwa polskiego – na wybranych przykładach przedstawia i ocenia wpływ jednostki na losy narodu oraz państwa – ocenia znaczenie Bitwy Warszawskiej – wyjaśnia okoliczności zajęcia przez Polskę Wileńszczyzny – wyjaśnia, co wpływało na demokratyczny charakter konstytucji marcowej – opisuje przyczyny i przejawy słabości polskiej demokracji w 20-leciu międzywojennym – omawia genezę, przebieg i skutki zamachu majowego – prezentuje cechy charakterystyczne rządów sanacyjnych 1 E.9.1 charakteryzuje spory o kształt Polski w XX w., uwzględniając cezury 1918 r., 1944–1945, 1989 r., oraz prezentuje sylwetki czołowych uczestników tych wydarzeń. 1 E.9.1 charakteryzuje spory o kształt Polski w XX w., uwzględniając cezury 1918 r., 1944–1945, 1989 r., oraz prezentuje sylwetki czołowych uczestników tych wydarzeń. 29. II Rzeczpospolita 1. Reformowanie kraju 2. Gospodarka II Rzeczypospolitej 3. Rzeczpospolita wielonarodowa 4. Sport w niepodległej Polsce 30. Polacy podczas II wojny światowej 1. Kampania polska 2. Rząd polski na emigracji 3. Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie 4. Polacy u boku ZSRR – określa, co wpływało na autorytarny charakter konstytucji kwietniowej – ocenia rolę Józefa Piłsudskiego w kształtowaniu oblicza politycznego Polski międzywojennej – omawia działalność Władysława Grabskiego i Eugeniusza Kwiatkowskiego – prezentuje osiągnięcia polskiej gospodarki w okresie międzywojennym – charakteryzuje strukturę narodową II Rzeczypospolitej – przedstawia dokonania polskich sportowców – omawia kulturę międzywojennej Polski i charakteryzuje jej główne dziedziny oraz twórców – opisuje działania zbrojne Polaków w czasie wojny obronnej – przedstawia, w jaki sposób doszło do utworzenia rządu polskiego na emigracji oraz omawia jego działalność – podaje okoliczności powstania armii Andersa – charakteryzuje szlak bojowy Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie – określa polityczne uwarunkowania powstania 1. Dywizji im. T. Kościuszki w ZSRR – na przykładach przedstawia i ocenia wpływ jednostki na losy narodu oraz państwa 1 E.9.1 charakteryzuje spory o kształt Polski w XX w., uwzględniając cezury 1918 r., 1944–1945, 1989 r., oraz prezentuje sylwetki czołowych uczestników tych wydarzeń. 1 E.9.1 charakteryzuje spory o kształt Polski w XX w., uwzględniając cezury 1918 r., 1944–1945, 1989 r., oraz prezentuje sylwetki czołowych uczestników tych wydarzeń. 3132. W okupowanej Polsce 1. Polityka okupantów 2. Polskie organizacje podziemne 3. Powstanie warszawskie 33. Polska Ludowa – niepodległa czy zależna? 1. Wizje powojennej Polski 2. Przejęcie władzy przez komunistów 3. Pod rządami PZPR 4. W walce o prawa i wolność – opisuje politykę niemieckich i radzieckich okupantów wobec narodu polskiego – podaje przykłady martyrologii narodu polskiego – charakteryzuje organizację i działalność Armii Krajowej – przedstawia założenia i realizację planu „Burza” – określa uwarunkowania, przebieg i skutki powstania warszawskiego – wyjaśnia kontrowersje wokół oceny powstania warszawskiego – omawia znaczenie i historię polskich elit – porównuje wizje niepodległej Polski w koncepcjach politycznych rządu emigracyjnego i polskiej lewicy – określa wpływ wielkich mocarstw na sprawę polską – przedstawia i ocenia działalność powojennego podziemia politycznego i „żołnierzy wyklętych” – wyjaśnia, dlaczego PSL jako opozycja legalna poniosła klęskę – opisuje rolę propagandy w kształtowaniu postaw wobec władzy komunistycznej – ocenia motywy i postawy tych Polaków, którzy zdecydowali się popierać komunistów – na wybranych przykładach przedstawia 2 E.9.1 charakteryzuje spory o kształt Polski w XX w., uwzględniając cezury 1918 r., 1944–1945, 1989 r., oraz prezentuje sylwetki czołowych uczestników tych wydarzeń; E.9.2 charakteryzuje postawy społeczne wobec totalitarnej władzy, uwzględniając różnorodne formy oporu, oraz koncepcje współpracy lub przystosowania. 1 E.9.1 charakteryzuje spory o kształt Polski w XX w., uwzględniając cezury 1918 r., 1944–1945, 1989 r., oraz prezentuje sylwetki czołowych uczestników tych wydarzeń; E.9.2 charakteryzuje postawy społeczne wobec totalitarnej władzy, uwzględniając różnorodne formy oporu, oraz koncepcje współpracy lub przystosowania. 34. 3536. Drogi do wolności Podsumowanie wiadomości -analiza źródeł. Zadania sprawdzającetest/analiza źródeł. Ojczysty Panteon i ojczyste sporypodsumowanie pracy z modułemdyskusja. Razem: 36 godzin i ocenia wpływ jednostki na losy narodu oraz państwa 1. Początki Solidarności – wymienia najważniejsze organizacje 2. Jak powstała opozycyjne lat 70. i 80. oraz ich Solidarność działalność 3. Władza kontra – omawia organizację, cele i działalność społeczeństwo NSZZ „Solidarność” 4. Stracona dekada? – charakteryzuje stosunek władz 5. Okrągły Stół komunistycznych do ruchu związkowego 6. Wybory czerwcowe i opozycji – przedstawia genezę wprowadzenia stanu wojennego, jego cechy charakterystyczne i skutki – opisuje genezę i kluczowe decyzje obrad Okrągłego Stołu – podaje przebieg i skutki wyborów czerwcowych w 1989 r. oraz okoliczności powołania rządu Tadeusza Mazowieckiego – na wybranych przykładach przedstawia i ocenia wpływ jednostki na losy narodu oraz państwa 3 E.9.1 charakteryzuje spory o kształt Polski w XX w., uwzględniając cezury 1918 r., 1944–1945, 1989 r., oraz prezentuje sylwetki czołowych uczestników tych wydarzeń; E.9.2 charakteryzuje postawy społeczne wobec totalitarnej władzy, uwzględniając różnorodne formy oporu, oraz koncepcje współpracy lub przystosowania. Moduł II - Rządzący i rządzeni (semestr II) Temat lekcji 37. Obywatel w polis ateńskiej 38. Republika rzymska i jej obywatele Treści Oczekiwane osiągnięcia Uczeń: Rozdział I: U źródeł demokracji i republiki 1. Kto był obywatelem – definiuje pojęcie obywatelstwa w świecie greckim Aten? – charakteryzuje strukturę społeczeństwa 2. Reformy ustrojowe starożytnych Aten i jej wpływ na kwestię w Atenach obywatelstwa 3. Kto sprawował władzę – wyjaśnia, jaką rolę odgrywali obywatele w w Atenach? demokracji ateńskiej i ocenia ich wkład w życie 4. „Jedność polityczne polis w różnorodności” – przedstawia etapy ewolucji ustroju starożytnych Aten – omawia organizację polis ateńskiej 1. Władze republikańskie 2. Kim był obywatel Rzymu? 3. Jak można uzyskać obywatelstwo? – definiuje pojęcie obywatelstwa w państwie rzymskim – opisuje strukturę społeczeństwa starożytnego Rzymu i jej wpływ na kwestię obywatelstwa – przedstawia etapy ewolucji ustroju starożytnego Rzymu Liczba godzin 1 1 Odniesienia do podstawy programowej Uczeń: A.7.1 wyjaśnia pojęcie obywatel i obywatelstwo w polis ateńskiej i w republikańskim Rzymie; A.7.2 wyjaśnia recepcję antycznego pojęcia obywatel w późniejszych epokach, z uwzględnieniem Rzeczypospolitej przedrozbiorowej. A.7.1 wyjaśnia pojęcie obywatel i obywatelstwo w polis ateńskiej i w republikańskim Rzymie; A.7.2 wyjaśnia – porównuje i ocenia prawa oraz obowiązki obywateli w świecie greckim i rzymskim – tłumaczy, na czym polegały reguły ius soli oraz ius sanguinis w świecie antycznym i jaką rolę odgrywają współcześnie 39. Tradycja antycznej demokracji i republiki w późniejszych epokach 40-41. Podsumowanie wiadomości -analiza źródeł. Praca ze źródłami/Sprawdzian wiadomości. 42. Władcy średniowiecznej Europy 1. Republiki w średniowieczu 2. Obywatele średniowiecznych miast 3. Republika Niderlandów 4. Demokratyczne i republikańskie tradycje polskiej szlachty 1. Królestwo Franków i Kościół 2. Cesarstwo uniwersalistyczne 3. Cezaropapizm czy papocezaryzm? 4. Jak przedstawiano – wymienia przykłady recepcji antycznej tradycji politycznej w późniejszych epokach – omawia uwarunkowania uzyskania praw obywatelskich przez średniowieczne mieszczaństwo – przedstawia prawa i wolności średniowiecznego mieszczaństwa oraz jego wewnętrzne rozwarstwienie – prezentuje wspólne cechy między demokracją szlachecką w Rzeczypospolitej a ustrojem polis ateńskiej i republiki rzymskiej – tłumaczy wpływ ideologii sarmackiej na sposób rozumienia praw i obowiązków polskiej szlachty względem państwa Rozdział II: Królowie i poddani – wymienia okoliczności powstania państwa Franków i Państwa Kościelnego oraz wzajemne relacje między nimi – przedstawia okoliczności odnowienia cesarstwa przez Ottona I – wyjaśnia, na czym polegała idea uniwersalizmu cesarskiego 3 1 recepcję antycznego pojęcia obywatel w późniejszych epokach, z uwzględnieniem Rzeczypospolitej przedrozbiorowej. A.7.2 wyjaśnia recepcję antycznego pojęcia obywatel w późniejszych epokach, z uwzględnieniem Rzeczypospolitej przedrozbiorowej. B.7.1 charakteryzuje zakres władzy cesarza, papieża i króla oraz ich wzajemne relacje w średniowieczu; opisuje zakres władzy samorządu miejskiego pochodzenie władzy monarszej? 43. Feudalizm w średniowieczu 1. Czym był feudalizm? 2. System lenny 3. Poddaństwo chłopów 44. Miasta średniowiecznej Europy 1. Od upadku do rozkwitu 2. Lokacje miejskie 3. Samorząd miejski 4. Gildie i cechy 45. Kształtowanie 1. Początki się parlamentaryzmu parlamentaryzmu – porównuje koncepcje cezaropapizmu i papocezaryzmu – charakteryzuje rywalizację między cesarstwem a papiestwem w VIII–XIV w. – określa doktrynalne podstawy władzy w średniowieczu – podaje cechy ideologii władzy książąt i królów, cesarza oraz papieża – tłumaczy znaczenie terminu feudalizm – omawia relacje między seniorem i wasalem oraz obowiązki każdego z nich – przedstawia proces kształtowania się drabiny feudalnej w społeczeństwie i wynikające z tego konsekwencje – opisuje proces rozprzestrzeniania się systemu wasalnolennego w Europie – ocenia stosunki własności występujące w średniowieczu w średniowiecznym mieście. 1 B.7.2 analizuje relikty świata feudalnego w późniejszych epokach. – przedstawia proces odradzania się miast w średniowiecznej Europie – wyjaśnia, na czym polegała lokacja miasta i jakie niosła korzyści dla jego mieszkańców – omawia organizację i kompetencje samorządu miejskiego – charakteryzuje zadania i funkcje cechów – tłumaczy, jaką rolę odgrywały gildie i hanzy 1 – przedstawia proces kształtowania się monarchii stanowych 3 B.7.1 charakteryzuje zakres władzy cesarza, papieża i króla oraz ich wzajemne relacje w średniowieczu; opisuje zakres władzy samorządu miejskiego w średniowiecznym mieście. C.7.1 analizuje funkcjonowanie europejskiego 46-47. Podsumowanie wiadomości -analiza źródeł. Praca ze źródłami/Sprawdzian wiadomości. angielskiego 2. Organizacja i działanie parlamentu angielskiego 3. Stany Generalne we Francji 4. Kompetencje Stanów Generalnych 5. Zgromadzenia stanowe w innych krajach europejskich 48. Obywatele czy poddani? 1. Prawa człowieka i prawa obywatela 2. Rewolucja angielska 3. Nowożytne teorie umowy społecznej 49. Elementy feudalizmu w czasach 1. Dualizm gospodarczy w Europie 2. Szlachta a pozostałe – opisuje genezę parlamentaryzmu angielskiego i francuskiego – charakteryzuje organizację i funkcjonowanie parlamentu angielskiego oraz Stanów Generalnych, a także prezentuje kompetencje tych zgromadzeń – ocenia relacje między królem oraz zgromadzeniami stanowymi w Anglii i Francji Rozdział III: Absolutyzm czy republika? – wyjaśnia różnicę między prawami człowieka a prawami obywatelskimi – charakteryzuje kwestie obywatelstwa w różnych modelach ustrojowych na przykładzie rozważań Niccola Machiavellego, Thomasa Smitha, Jeana Bodina i Johna Locke’a – omawia przyczyny, przebieg i skutki rewolucji angielskiej – charakteryzuje oraz ocenia wpływ jednostki na losy narodu i państwa na przykładzie działalności Olivera Cromwella – opisuje nowożytne koncepcje umowy społecznej na przykładzie poglądów Thomasa Hobbesa, Monteskiusza, Jeana-Jacques’a Rousseau i Woltera – wyjaśnia, na czym polegał dualizm rozwoju gospodarczego Europy w epoce nowożytnej – omawia genezę folwarku pańszczyźnianego staropolskiego parlamentaryzmu na tle porównawczym. 1 A.7.2 wyjaśnia recepcję antycznego pojęcia obywatel w późniejszych epokach, z uwzględnieniem Rzeczypospolitej przedrozbiorowej; C.7.1 analizuje funkcjonowanie staropolskiego parlamentaryzmu na tle porównawczym. 1 B.7.2 analizuje relikty świata feudalnego w późniejszych nowożytnych 50. Rzeczpospolita – królestwo czy republika? 51. Szlachta i magnateria grupy społeczne 3. Folwark szlachecki 4. Jak zanikło poddaństwo chłopów? w nowożytnej Polsce – określa gospodarcze znaczenie folwarków w nowożytnej Polsce – opisuje sytuację prawną i ekonomiczną poszczególnych stanów społecznych na ziemiach polskich od XV do XIX w. – charakteryzuje proces zanikania poddaństwa i uwłaszczenia chłopów pod zaborami w XIX w. 1. Początki polskiego – wyjaśnia, z czego wynikała uprzywilejowana pozycja parlamentaryzmu polityczna szlachty polskiej 2. Obrady sejmu walnego – opisuje organizację i funkcjonowanie sejmu walnego 3. Wolna elekcja oraz charakteryzuje jego kompetencje 4. Sejmiki ziemskie – prezentuje rodzaje sejmików i sejmów – przedstawia i ocenia relacje między królem oraz parlamentem w Rzeczypospolitej – porównuje parlamentaryzm staropolski z parlamentaryzmami: angielskim i francuskim 1. Jak powstał stan – wyjaśnia, co decydowało o dominującej pozycji stanu szlachecki? szlacheckiego w Polsce 2. Rozwarstwienie stanu – omawia najważniejsze przywileje szlacheckie szlacheckiego i wyjaśnia ich wpływ na proces kształtowania się 3. Wzrost potęgi parlamentaryzmu polskiego magnatów – przedstawia rozwarstwienie stanu szlacheckiego 4. Oligarchia magnacka – podaje cechy odróżniające magnaterię od pozostałych przedstawicieli warstwy szlacheckiej – charakteryzuje przyczyny i przejawy kryzysu demokracji szlacheckiej w XVII w. – omawia zjawisko oligarchizacji życia politycznego w Rzeczypospolitej epokach. 1 C.7.1 analizuje funkcjonowanie staropolskiego parlamentaryzmu na tle porównawczym. 1 C.7.2 analizuje i ocenia zjawisko oligarchizacji życia politycznego i rozwoju klienteli jako nieformalnego systemu władzy w I Rzeczypospolitej. 52. Z królem lub przeciw niemu 53. Polskie wzorce obywatela 54-55. Podsumowanie wiadomości -analiza źródeł. Praca ze źródłami/Sprawdzian wiadomości. 56. Wielkie rewolucje 1. Konfederacje i rokosze 2. Rokosz Zebrzydowskiego 3. Rokosz Lubomirskiego 4. W obronie kraju 5. Konfederacja targowicka 1. Obywatel w Rzeczypospolitej Obojga Narodów 2. Nowa koncepcja narodu 1. Dlaczego wybuchła rewolucja amerykańska? 2. Wojna o niepodległość 3. Wybuch rewolucji 4. Francja republiką 5. Terror jakobinów i upadek rewolucji – charakteryzuje rokosz i konfederację jako wyrazy szlacheckiego buntu – wymienia najważniejsze postulaty uczestników rokoszy: Zebrzydowskiego i Lubomirskiego oraz konfederacji: tyszowieckiej, barskiej i targowickiej – ocenia skutki stosowania liberum veto oraz zawiązywania konfederacji i rokoszy dla państwa i jego mieszkańców – omawia istotę obywatelstwa w przedrozbiorowej Rzeczypospolitej – przedstawia ewolucję poglądów na temat roli i miejsca obywatela w państwie w publicystyce Polski nowożytnej – ocenia postawy obywatelskie szlachty polskiej inspirowane ideologią sarmacką – opisuje propozycje reform ustrojowych w XVIIIwiecznej Polsce i ich wpływ na prawa, wolności i obowiązki obywatelskie Rozdział IV: Wiek rewolucji – prezentuje przyczyny, przebieg i skutki rewolucji amerykańskiej – wymienia idee, które przyświecały założycielom Stanów Zjednoczonych – omawia przyczyny narastania nastrojów rewolucyjnych we Francji pod koniec XVIII w. – opisuje przebieg i skutki Wielkiej Rewolucji Francuskiej 1 C.7.2 analizuje i ocenia zjawisko oligarchizacji życia politycznego i rozwoju klienteli jako nieformalnego systemu władzy w I Rzeczypospolitej. 3 A.7.2 wyjaśnia recepcję antycznego pojęcia obywatel w późniejszych epokach, z uwzględnieniem Rzeczypospolitej przedrozbiorowej. 1 D.7.1 analizuje, na wybranych przykładach, zjawisko rewolucji społecznopolitycznej i jego ideowe korzenie. 57. Rewolucje społeczne 58. Społeczeństwo bez państwa 1. Wiosna Ludów 2. Ideologia socjalistyczna 3. Rewolucja w Rosji w latach 1905–1907 4. Rok 1917 w Rosji 1. Anarchizm czy komunizm? 2. Anarchizm w XX wieku 3. Anarchiści na ziemiach polskich 4. Anarchiści współcześnie 59. Komuna Paryska 1. Powstanie III Republiki Francuskiej 60-61. 2. Okoliczności Podsumowanie proklamowania Komuny wiadomości -analiza Paryskiej źródeł. 3. Upadek Komuny Praca ze Paryskiej źródłami/Sprawdzian – omawia najważniejsze akty prawne przyjęte przez francuskie władze rewolucyjne – wyjaśnia wpływ rewolucyjnych aktów prawnych i deklaracji na przemiany społeczno-polityczne we Francji, w Europie i na świecie – opisuje nastroje społeczne i polityczne związane z przemianami gospodarczymi w XIX w. – prezentuje przyczyny, przebieg i skutki Wiosny Ludów – określa wpływ ideologii socjalistycznej na zmiany i wydarzenia w Europie w XIX i XX w. – przedstawia okoliczności wybuchu, cechy i skutki rewolucji rosyjskich – omawia założenia ideologiczne anarchizmu – charakteryzuje poglądy i metody działania przywódców oraz zwolenników różnych nurtów anarchizmu – ocenia metody działalności anarchistów – przedstawia ruch anarchistyczny na ziemiach polskich – wyjaśnia znaczenie haseł antyglobalistów – omawia wpływ wojny francusko-pruskiej na przemiany ustrojowe we Francji i wybuch powstania w Paryżu – charakteryzuje reformy wprowadzone przez Komunę Paryską – przedstawia represje, jakie spotkały uczestników Komuny Paryskiej po jej upadku 1 D.7.1 analizuje, na wybranych przykładach, zjawisko rewolucji społecznopolitycznej i jego ideowe korzenie. 1 D.7.2 analizuje, na wybranych przykładach, ruch anarchistyczny. 3 D.7.1 analizuje, na wybranych przykładach, zjawisko rewolucji społecznopolitycznej i jego ideowe korzenie. wiadomości. 62. Obywatele odrodzonej Rzeczypospolitej 63. Władza i społeczeństwo w PRL 64. Opozycja polityczna w PRL 4. Represje wobec komunardów – opisuje udział Polaków w Komunie Paryskiej Rozdział V: Ku demokratycznej Rzeczypospolitej 1. Odbudowa – charakteryzuje demokratyczne rozwiązania państwowości ustrojowe przyjęte w odrodzonej Rzeczypospolitej 2. Od demokracji – przedstawia zakres praw obywatelskich do sanacji w II Rzeczypospolitej 3. Konflikty społeczne – omawia wpływ wydarzeń politycznych na w II Rzeczypospolitej ograniczenie swobód demokratycznych i praw obywatelskich w przedwojennej Polsce – wymienia formy i skutki protestów społecznych, które odbywały się w okresie międzywojennym – opisuje sytuację narodowościową na ziemiach polskich 1. Komunistyczne – omawia cechy charakterystyczne ustroju i władze w Polsce gospodarki PRL do 1956 roku – wyjaśnia, jaką rolę odgrywały środki masowego 2. Wydarzenia przekazu w kształtowaniu postaw opozycyjnych poznańskie i odwilż społeczeństwa polskiego październikowa – charakteryzuje najważniejsze wydarzenia polityczne 3. Jak powstała w Polsce w latach 1956–1971 opozycja? – określa wpływ realizacji planów gospodarczych PRL 4. Marzec ’68 na powstawanie kryzysów społeczno-politycznych 5. Grudzień ’70 w kraju 1. Początki opozycji – omawia przyczyny, przebieg oraz skutki polityczne 2. O wolne związki i społeczne protestów i wystąpień Polaków przeciwko zawodowe władzy ludowej 3. Rozprawa z opozycją – charakteryzuje działalność organizacji opozycyjnych 4. Dalsza walka w PRL na wybranych przykładach 1 A.7.2 wyjaśnia recepcję antycznego pojęcia obywatel w późniejszych epokach, z uwzględnieniem Rzeczypospolitej przedrozbiorowej. 1 E.7.1 analizuje, na wybranych przykładach, działalność opozycji politycznej w PRL. 1 E.7.1 analizuje, na wybranych przykładach, działalność opozycji politycznej w PRL. o demokrację 65. Między utopią a antyutopią 66-67. Podsumowanie wiadomości -analiza źródeł. Praca ze źródłami/Sprawdzian wiadomości. 1. Wizje idealnego państwa 2. Utopia w myśli politycznej 3. Antyutopia 4. Eugenika – realizacja antyutopii – przedstawia działalność opozycyjną NSZZ „Solidarność” – wymienia skutki polityczne i społeczne wprowadzenia stanu wojennego w Polsce – ocenia rolę obrad Okrągłego Stołu w przemianach politycznych w kraju – wyjaśnia pojęcia utopia i antyutopia – porównuje elementy świata utopii i antyutopii – przedstawia zagrożenia związane z urzeczywistnieniem antyutopii dostrzegane przez George’a Orwella i Aldousa Huxleya – tłumaczy, dlaczego autorzy antyutopii sprzeciwiali się rozwojowi systemów totalitarnych – wyjaśnia, na czym polega eugenika i jakie miejsce zajmowała w teoriach utopijnych i antyutopijnych – opisuje skutki praktyk eugenicznych w XX w., ze szczególnym uwzględnieniem zbrodni nazistowskich Prezentacja filmów edukacyjnych z zasobów filmoteki szkolnej Centrum Edukacji Obywatelskiej: 9 godzin Razem: 76 godzin 3 E.7.2 objaśnia pojęcie antyutopii, odwołując się do prac Orwella i Huxleya.
