Grypa u osób z cukrzycą - Centrum Zdrowia Dziecka
Transkrypt
Grypa u osób z cukrzycą - Centrum Zdrowia Dziecka
Grypa u osób z cukrzycą Zachorowania na grypę występują na całym świecie w róŜnych porach roku. Na półkuli północnej epidemię grypy stwierdza się od listopada do marca, natomiast na półkuli południowej od czerwca do września. W Polsce sezonowy wzrost zachorowań na grypę występuje w okresie jesienno – zimowym od listopada do kwietnia. Grypę wywołują wirusy, które ze względu na róŜnicę w budowie białek dzielimy na 3 typy: A,B,C. Wirus grypy odznacza się bardzo duŜymi moŜliwościami zmian antygenowych, co prowadzi do coraz to nowych szczepów wywołujących zachorowania o charakterze epidemii. Wirusy są przenoszone drogą kropelkową. Wdychamy mikroskopijne cząsteczki wydzielin z dróg oddechowych rozsianych w środowisku osoby chorej. Okres wylęgania od wniknięcia wirusa do pojawienia się pierwszych objawów grypy jest dość krótki i wynosi od kilku do 48 godzin. Przebieg choroby zaleŜy od zjadliwości wirusa, a takŜe od wieku chorego oraz od obciąŜenia organizmu innymi przewlekłymi chorobami (m.in. cukrzycą). Zachorowanie na grypę zwykle rozpoczyna się nagle. Pierwsze objawy to złe samopoczucie, dreszcze, podwyŜszona temperatura ciała. W następnych dniach pojawia się ostry nieŜyt błony śluzowej nosa, gardła, kaszel oraz zapalenie spojówek. Objawom tym towarzyszy uczucie osłabienia i ogólnego rozbicia jak równieŜ ból głowy i bóle kostno – stawowe. Czasami grypa moŜe mieć wyjątkowo cięŜki przebieg szczególnie u osób starszych i chorujących na przewlekłe choroby układu krąŜenia, układu oddechowego, schorzenia neurologiczne czy cukrzycę. Do najczęstszych powikłań w przebiegu grypy naleŜą: • • • • Powikłania ze strony układu oddechowego wywołane wirusem grypy lub nadkaŜeniem bakteryjnym • zapalenie płuc, zapalenie oskrzeli • zapalenie ucha środkowego • zapalenie zatok obocznych nosa • zaostrzenie przewlekłych chorób płuc Zaostrzenie chorób przewlekłych • nasilenie objawów choroby wieńcowej • nasilenie objawów niewydolności krąŜenia • nasilenie objawów astmy • pogorszenie wydolności nerek • rozregulowanie cukrzycy Powikłania ze strony innych układów • drgawki gorączkowe • zespół wstrząsu toksycznego • zapalenie mięśni • zapalenia mięśnia serca i osierdzia • zapalenie mózgu • zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych Powikłania ciąŜy • ryzyko poronienia Przechorowanie grypy daje czasową odporność tylko przeciw określonemu typowi wirusa grypy i zabezpiecza przed ponowną infekcją wywołaną tym samym typem wirusa. Z tego powodu na grypę moŜna chorować wielokrotnie, a zachorowanie moŜe mieć róŜny przebieg. W Polsce z roku na rok coraz większa liczba osób korzysta ze szczepień przeciwko grypie jako najkorzystniejszej formy zapobiegania zachorowaniu. Szczepionka przeciwko grypie zapobiega zachorowaniu na grypę, natomiast nie chroni przed innymi infekcjami grypopodobnymi o podobnym przebiegu klinicznym, dlatego teŜ zespół diabetologiczny powinien przekazać osobie chorej na cukrzycę, jej opiekunom informację jak postępować w czasie wystąpienia grypy, ostrych chorób towarzyszących, aby uniknąć wystąpienia powikłań takich jak odwodnienie, kwasica ketonowa, hipoglikemia. Uwagi dotyczące leczenia podczas infekcji grypy • W razie złego samopoczucia naleŜy zostać w domu i najlepiej odpoczywać w łóŜku (szczególnie osoby starsze ze względu na częste występowania powikłań w przebiegu grypy). • W czasie gorączki, złego samopoczucia, bólu głowy naleŜy stosować leki przeciwgorączkowe np. paracetamol. • Poleca się stosowanie leków niezawierających cukru. • W przypadku znacznego pogorszenia łaknienia zamiast posiłków podawać łatwo przyswajalne pokarmy i napoje zawierające cukry np. mleko, soki owocowe • NaleŜy dbać o nawodnienie. Wysokie poziomu cukru, gorączka potliwość i wzmoŜone oddawanie moczu zwiększają utratę płynów • NaleŜy zwiększyć częstotliwość monitorowania glikemii przy uŜyciu glukometru (6-8 razy na dobę) • Oznaczać zawartość ketonów w moczu za pomocą pasków testowych lub za pomocą glukometru we krwi (glukometr Optium) • Nie naleŜy przerywać podawania insuliny. Zwykle podaje się preparat insuliny szybko lub krótkodziałającej co 2-4 godziny w dodatkowych iniekcjach łącznie równym 10-20% całkowitej dawki dobowej. Dawka, częstość podawania insuliny będą róŜniły się u poszczególnych pacjentów w zaleŜności od warunków. Czynniki, które powinny być wzięte pod uwagę to: • stopień podwyŜszenia poziomów glikemii • długotrwałość utrzymywania się podwyŜszonych glikemii • wiek osoby z cukrzycą (szczególna ostroŜność u bardzo małych dzieci) • wielkość całkowitej dobowej dawki insuliny w okresie zdrowia • obecność lub brak w moczu ketonów • reakcja na wcześniej podaną dawkę insuliny • Zapisywać wszystkie podane dawki insuliny i wyniki badań poziomu cukru w dzienniczku samokontroli (łatwiej będzie dostosować dawki insuliny i posiłki, jeŜeli innym razem wystąpi taka sama sytuacja) • KaŜda rodzina powinna mieć przygotowane wcześniej i gotowy do uŜycia zestaw bezpieczeństwa dla zastosowania w domu podczas przebiegu cukrzycy wraz z dodatkową chorobą Zestaw bezpieczeństwa • paski testowe do oznaczania glukozy i ciał ketonowych w moczu • paski testowe do oznaczania glikemii, glukometr, nakłuwacz do palca • insulina szybko działająca lub krótkodziałająca • numer telefonu do lekarza prowadzącego w poradni diabetologicznej lub szpitala, który moŜe udzielić rady • glukagon • termometr • leki przeciwgorączkowe (syrop bez cukru lub tabletki) • dzienniczek samokontroli JeŜeli osoba chora na cukrzycę w czasie trwania grypy czuje się coraz gorzej, jest wyczerpana, odwodniona, utrzymują się wymioty, stęŜenie glukozy we krwi zwiększa się mimo zwiększenia dawki insuliny, utrzymuje się ketonuria naleŜy jak najszybciej osobę chorą na cukrzycę przewieść do szpitala. mgr Alicja Szewczyk Pielęgniarka pediatryczna Klinika Pediatrii, Oddział Diabetologii Instytut "Pomnik-Centrum Zdrowia Dziecka"