Idą jak woda - Gray International

Idą jak woda
Eurobuild Poland 12/11/2005
20mld euro do zainwestowania w naszym regionie Europy - jaka
część tej kwoty zostanie wydana na nieruchomości handlowe w
Polsce?
Analitycy rynkowi nie nadążają ze zliczaniem pieniędzy, które
inwestorzy
co
tydzień
wydają
na
centra
handlowe
w
Polsce. Nieruchomości sprzedają juz nie tylko deweloperzy. Tempa
nabiera również rynek wtórny. „Na rynku polskim i litewskim mamy do
wydania co najmniej 420 mln euro” – deklaruje Ian Elliot dyrektor
zarządzający ds. operacyjnych w Meinl European Land Group.
Jeszcze do niedawna inwestorzy szukali przede wszystkim biurowców i
to najchętniej w Czechach lub na Węgrzech. Dopiero po pewnym czasie
docenili potencjał rynku handlowego nad Wisłą i fakt, że Polacy mają
coraz grubsze portfele i coraz chętniej wymieniają zawarte w nich
złotówki na towary. Efekt? Wiele wskazuje na to, że rok 2005 rok
przejdzie do historii pod względem wielkości transakcji inwestycyjnych.
których przedmiotem były nieruchomości w Polsce. Według naszych
informacji, na koniec października wartość zakupów nieruchomości
przekroczyła już poziom 2 miliardów euro, a połowa tej kwoty została
ulokowana na rynku powierzchni handlowych: mówi Paweł Welo z
działu inwestycji agencji CB Richard Ellis.
Morze kapitału
Pieniądze płynące szerokim strumieniem na nasz rynek nieruchomości
próbowano policzyć. Różnice w wynikach są znaczne, ale każda liczba
przekracza szacunki analityków sporządzone jeszcze na początku tego
roku. - Jones Lang La-Salle konserwatywnie szacuje, że w całej Europie
Centralnej inwestorzy mają do wydania między 10 a 12 mld euro.
Optymiści zwiększają tę kwotę nawet do ponad 20 mld euro - ocenia
Agata Sekuła, szef działu inwestycji w powierzchnie handlowe w
Europie Środkowej w JLL.
Na pytanie o to co chcą kupować, inwestorzy odpowiadają wyjątkowo
zwięźle i nieco żartobliwie: "To co jeszcze jest!" Zatem co mają do
wyboru? Wiele mówi się o sprzedaży portfela centrów handlowych
firmy Ahold (w Polsce Sarni Stok w Bielsko-Białej i Ogrody w Elblągu, w
Czechach Karvina niedaleko Ostrawy). Firma zaprosiła do przetargu aż
czterech inwestorów, udostępniła niezbędne dokumenty on-line.
Zwycięży ten, który zaproponuje lepszą ofertę. Kolejny portfel to Klify
(obiekt handlowy w Gdyni i podobny wraz z biurowcem w Warszawie).
Do kupienia jest także warszawska Promenada. Zainteresowanie jedną
z wymienionych ofert deklaruje Rafał Nowicki, wiceprezes zarządu
firmy Apollo-Rida Poland: - Wciąż szukamy dogodnych okazji. Nie
wykluczamy pojedynczych inwestycji jak i zakupów całych portfeli
nieruchomości. Powierzchnie handlowe to zdrowy rynek, z dobrymi
perspektywami rozwoju. Apollo-Rida to wciąż numer jeden wśród
inwestorów w Polsce dzięki zeszłorocznej transakcji kupna 28 centrów
handlowych i hipermarketów należących do niemieckiej sieci handlowej
Metro za 1,3 mld dolarów. Rafał Nowicki dementuje plotki o zamiarze
sprzedaży tych aktywów. - W najbliższym czasie nie bierzemy pod
uwagę takiej opcji, ponieważ wierzymy we wzrost wartości tych
obiektów - podkreśla Nowicki.
Z wiedeńskiej giełdy nad Wisłę
Jednym z inwestorów planujących duże transakcje jest notowana na
wiedeńskiej giełdzie firma Meinl European Land. - Mamy do wydania co
najmniej 420 mln euro w Polsce i na rynku litewskim. Jesteśmy gotowi
odkupywać pojedyncze centra, jak również całe sieci handlowe deklaruje Ian Elliott, dyrektor zarządzający ds. operacyjnych w Meinl
European Land Group.
Do tej pory Austriacy kupili m.in. supermarket Minimal w Śremie
(pierwsza inwestycja w Polsce), portfel siedmiu niewielkich galerii od
Echa Investment oraz trzy centra (Targówek, Reduta i Plejada w
Bytomiu) od Foras Holdings. Przedstawiciele MEL szacują, że wraz z
budowanym dla nich obiektem handlowym na Litwie (centrum Aplis w
Rydze - 21,5 tys. mkw.) ich zaangażowanie w Europie Centralnej jest
warte około 585 mln euro.
Część z tej kwoty stanowią także jeszcze nieistniejące projekty. W
Lublinie z myślą o Meinlu powstanie centrum o powierzchni najmu 80
tys. mkw. Obiekt o nazwie Felicity wybuduje dla inwestora firma Gray
International. Ten sam deweloper postawi Idyllę Wrocław (41 tys.
mkw.) oraz centrum w Dąbrowie Górniczej (ok. 27 tys. mkw.). Jeszcze
jedno centrum zostanie wybudowane w Białymstoku (31,5 tys. mkw.).
Za realizację tego projektu odpowiada Euro Mail Holding, którego
większościowym udziałowcem jest firma TK Development.
Małe jest piękne
Inwestorzy już dawno przestali interesować się wyłącznie dużymi
aglomeracjami. Trzeba uważanie przyglądać się mniejszym miastom,
gdyż wciąż jest tam wiele udanych obiektów z dobrze dobranymi
najemcami. W przypadku takich transakcji inwestorzy na pewno będą
w stanie uzyskać wyższe stopy zwrotu - zauważa Paweł Welo.
Mniejszych miast nie przestraszył się francuski fundusz Klepierre, który
przejął portfel centrów od Plaza Centers. Za 9 obiektów (z tego dwa
zlokalizowane w Czechach) zapłacił 425 mln euro. Oprócz 4
istniejących (Warszawa, Ruda Śląska, Kraków, Poznań) przejął także
dopiero budowane centra w Rybniku, Sosnowcu i Lublinie.
Do wspomnianego grona dołączyli również Irlandczycy. Pod koniec
września prawo własności gruntu i pozwolenie na budowę obiektu w
Gorzowie Wielkopolskim kupiła od firmy Raiffeisen Evolution Project
Development spółka Caelum, za którą stoją David Sharkey i Mark
Turley. Dzięki transakcji Irlandczycy postawią kosztem 25 mln euro
Galerię Askana (ponad 16 tys. mkw.). David Sharkey, ma już
doświadczenie na polskim rynku powierzchni handlowych (powiązana z
nim firma Capital Partners kupiła centrum handlowego Okęcie w
Warszawie i Galerię Madison w Gdańsku). Wiadomo, iż "dubliński duet"
planuje kolejne inwestycje. Czy znów z Austriakami z REPD? Nie
wiadomo. Na razie REPD zbudował jeden obiekt - pod koniec listopada
we wrocławskiej dzielnicy Krzyki zostanie otwarte centrum Ferio Gaj
{ok.. 11 tys. mkw. najmu) - Ferio Gaj nie jest jednorazowym
przedsięwzięciem. To produkt, który można powielać z powodzeniem w
dobrych dzielnicach wielu miast. Rocznie planujemy budować co
najmniej 2-3 takie obiekty - deklaruje Jacek Semeniuk, członek
zarządu REPD. Kolejne Ferio ma powstać w Legnicy.
Strumień nie wyschnie
Zdaniem ekspertów w najbliższym czasie wciąż nie będziemy narzekać
na brak zainteresowania inwestorów obiektami handlowymi. - Jestem
optymistycznie nastawiona. Trzeba pamiętać, że już w 2005 roku
otworzył się rynek wtórny. Część inwestorów, którzy kupowali
nieruchomości kilka lat temu dokonali pierwszych transakcji sprzedaży
tych obiektów. Jestem zdania, ze taka tendencja utrzyma się w 2006
roku - mówi Agata Sekuła z JLL. Te pierwsze jaskółki na wtórnym
rynku inwestycyjnym to na przykład zakup funduszu Dawnay Day
Carpathian. Kupił on za 64,5 mln euro cztery centra handlowe.
Sprzedającym było konsorcjum firm GE Capital Real Estate oraz
Heitman Central Europe Property Partnera, które kupiło je w 2002 roku
od spółki Domy Towarowe Casino.
[ramki]
Klepierre
Wartość portfela tej francuskiej firmy wynosi 6,4mld euro. Francuzi
inwestują w obiekty handlowe, które obecnie stanowią 85% należących
do nich aktywów. Reszta przypada na biura. Najwięcej obiektów
handlowych firma posiada we Francji, Hiszpanii i Włoszech. Aktywna
jest także na rynku węgierskim i polskim (przejęcie portfela Plaza
Center)
Meinl European Land
Spółka notowana na Giełdzie Papierów Wartościowych w Wiedniu. Jej
historia sięga lat 60.tych XIX wieku. Jej założycielem był Julius Meinl,
który na początku prowadził sieć wiedeńskich kawiarni. Obecnie
wartość portfela firmy oceniana jest na ponad 900 milionów euro (145
nieruchomości w 8 krajach Europy Środkowej i Wschodniej). Jeżeli
doliczyć projekty, które będą ukończone w ciągu najbliższych dwóch
lat to liczba ta wzrośnie do 1,9 mld euro. Z szacunków firmy
wynika że w 2010 roku będą właścicielami nieruchomości wartych
ponad 4 mld euro.
Apollo Rida Poland
Spółka utworzona przez dwa amerykańskie podmioty: Rida
Development Corporation z siedzibą w Houston i Apollo Real
Estate Advisors z Nowego Jorku. Rida Development Corporation jest
prywatna firmą deweloperską założoną przez Davida Mitznera w 1972
roku. Obecnie spółka realizuje inwestycje w dziedzinie nieruchomości
komercyjnych o łącznej wartości ponad 1,2 mld dolarów. Natomiast
Apollo Real Estate Advisors zostało założone w roku 1993. Zarządza
czterema zamkniętymi funduszami inwestującymi w nieruchomości. W
ramach tych funduszy dokonało transakcji na kwoty przekraczające 10
mld dolarów.
Artykuł Ewy Andrzejewskiej