doclakierników
download 
Reklamacja Transkrypt
lakierników
LAKIERNIK 42 kwartalnik reklamowy dla lakierników i blacharzy Str. 43 magazyn bezpłatny kwartalnik reklamowy dla lakierników i blacharzy KOBIETA LAKIERNIK? OCZYWIŚCIE! nr str.1 kwiecień 2014 www.lakiernik.com.pl Lakiernia tylko z pozwoleniem na budowę? str. 16 Przygotowanie do lakierowania str. 7 System polerski BRAYT kwartalnik reklamowy dla lakierników i blacharzy str.2 Wady lakiernicze cz. 6 ........................................................... 4 Zastosowanie promienników podczerwieni do suszenia powłok lakierniczych ......................................................... 9 Cztery dni targowe. 27-30 marca 2014 roku to znakomita okazja do zaprezentowania najnowszej oferty produktowej dla wyselekcjonowanej grupy profesjonalistów zaproszonych na targi. Jak zapowiadają organizatorzy w Poznaniu ma pojawić się aż 15.000 zwiedzających, kadra zarządzająca specjaliści i właściciele warsztatów, sklepów motoryzacyjnych, stacji obsługi i kontroli pojazdów czy też myjni. Oczywiście nie może tam zabraknąć naszego pisma. Będziemy obecni na stoiskach TROTONU (Pawilon 7 parter, stoisko 11) oraz na firmy HERKULES (Pawilon 7 stoisko 13). Zapraszamy! Zastosowanie przyrządów diagnostycznych do obsługi systemów elektronicznych w warsztacie blacharskolakierniczym ........................................................... 21 Komputeryzacja warsztatu blacharsko-lakierniczego ......................................................... 29 Zastosowania w przemyśle motoryzacyjnym cz. I ........................................................... 35 ........................................................... 40 CWS T-1 - Rekonstrukcja ......................................................... 50 Powrót „Poznańczyka” ........................................................... 54 Nie ma jak rodzinny biznes ........................................................... 60 Zostań naszym fanem Zapraszamy www.facebook.com/Lakiernik Biura Handlowe Gliwice: Tomasz Mężyk tel. kom. 0 664 434 885 [email protected] Gdańsk: Tomasz Grzendzicki tel. kom. 0 664 434 988 [email protected] Poznań: Grzegorz Szewczuk tel. kom. 0 602 712 435 [email protected] Kraków: Grzegorz Bieniek tel. kom. 0 664 435 877 [email protected] Warszawa: Marek Muchowski tel. kom. 0 692 427 491 [email protected] Kraśnik: Krzysztof Smoliński tel. kom. 0 668 811 122 [email protected] Warszawa ul. Piłsudskiego 205 A 05-270 Marki tel. 604 821 044 [email protected] Troton Sp. z o.o. Ząbrowo 14A 78-120 Gościno tel./fax +48 94 35 126 22 e-mail:[email protected] LAKIERNIK www.lakiernik.com.pl Wydawca Troton Sp. z o.o., 78-120 Ząbrowo 14A tel. /094/351 23 94, tel/fax /094/ 351 26 22 e-mail:[email protected] www.troton.com.pl Redakor naczelny Krzysztof Gierszewski Redakcja Współpracują: Mirosław Rutkowski, Zbigniew Neumann, Bogusław Raatz, Iwona Kalinowska, Karolina Kmieć, Joanna Janiak, Agnieszka Wołejszo, Milena Lewandowska. Korekta Iwona Kalinowska Marketing i Kolportaż Troton Sp. z o.o. 78-120 Ząbrowo 14A tel. /094/351 23 94 tel/fax /094/ 351 26 22 e-mail:[email protected] www.lakiernik.com.pl Skład Sławek Chałupniczak www.e-fast.pl NIP 671-16-10-078 REGON 331052756 KRS: 0000187692 Sąd Rejonowy w Koszalinie IX Wydział Krajowego Rejestru Sądowego Kapitał Zakładowy 8215000,00 pln Wszelkie nazwy handlowe i towarów występujące w niniejszej publikacji, są znakami zastrzeżonymi firm odnośnych właścicieli i zostały zamieszczone wyłącznie celem identykacji. Wszelkie prawa autorskie zastrzeżone. Przedruk zamieszczonych tekstów i udostępnianie materiałów publikowanych w mediach elektronicznych oraz cytowanie, streszczanie, dokonywanie wyciągów lub omawianie wyników testów, w każdym wypadku wymaga pisemnej zgody redakcji. Zastrzegamy sobie prawo do skracania nadesłanych artykułów. Materiałów nie zamówionych nie zwracamy. Za treść reklam, ogłoszeń, tekstów promocyjnych redakcja nie odpowiada. kwartalnik reklamowy dla lakierników i blacharzy Jak walczyć z osmozą? Przedstawiciele: str.3 TTM. Warsztat biznesu. Regeneracja reflektorów z tworzywa sztucznego ......................................................... 13 str.4 kwartalnik reklamowy dla lakierników i blacharzy W bieżącym numerze LAKIERNIKA kontynujemy prezentację kolejnych wad lakierniczych. Wady lakiernicze cz. 6 Na zakończenie cyklu poświęconego wadom lakierniczym omówione zostaną uszkodzenia powłok lakierowych. Uszkodzenia powłok lakierowych powstają zwykle w trakcie ich eksploatacji. Wynikają one zarówno z przypadkowych uszkodzeń mechanicznych, działania związków chemicznych lub niewłaściwej pielęgnacji. 10.B.1. RYSY I PĘKNIĘCIA Przyczyny: uderzenia kamieni powodują ubytki lakieru, woda i związki chemiczne w niej zawarte oraz warunki atmosferyczne powodują korozję, a nawet rozdzielanie warstw i odpadanie powłoki. Zapobieganie: Nie znaleziono w pełni skutecznej metody zapobiegania uszkodzeniom spowodowanym uderzeniami kamieni. W niektórych przypadkach stosuje się metodę pokrywania części bardziej narażonych na uderzenia, powłoką ochronną lub dodatkową warstwą lakieru. Usuwanie: Jeżeli ubytki spowodowane uderzeniami kamieni są znaczne to należy zeszlifować całą uszkodzoną powierzchnię i nałożyć nowy lakier. Po zauważeniu ubytków należy niezwłocznie je zabezpieczyć przed działaniem czynników zewnętrznych. Opis: Rysy i pęknięcia w miejscach gdzie karoseria lub część lakierowana jest narażona na mechaniczne uszkodzenia. 10.B.3. RYSY OD SZCZOTEK Przyczyny: warstwa aplikowanego lakieru jest zbyt dużej grubości, zbyt krótki okres odparowania warstwy lakieru, złe proporcje lub niewłaściwy utwardzacz. Zapobieganie: nakładać warstwy lakieru odpowiedniej grubości, przestrzegać właściwych okresów odparowania warstw, starannie przygotowywać materiały przeznaczone do aplikacji. Usuwanie: Ponowne szlifowanie do momentu usunięcia uszkodzeń. Użycie produktów zgodnie z ich przeznaczeniem i technologią przewidzianą w karcie technicznej. Ponowne lakierownie. 10.B.2. KAMIENIE Opis: Uszkodzenie to polega na punktowym ubytku lakieru nawierzchniowego lub w niektórych przypadkach pozostałych warstw powłoki. Opis: Uszkodzenie uwidacznia się w postaci rys o niewielkiej szerokości powodujących miejscową utratę połysku. Przyczyny: zastosowanie złej jakości narzędzi myjących w tym szczotek myjni mechanicznej, niedokładne mycie wstępne lub jego brak, zbyt mały okres utwardzania lakieru przed pierwszym myciem, złe proporcje utwardzacza. Zapobieganie: do mycia stosować wyłącznie miękkie szczotki dobrej jakości, dokonać wstępnego mycia z zastosowaniem odpowiednio dużej ilości wody, zachować odpowiednio długi okres utwardzania lakieru przed pierwszym myciem, starannie przestrzegać zasad technologii, aby uzyskać powłokę lakierową o odpowiedniej wytrzymałości mechanicznej. Usuwanie: Usuwanie rys powstałych podczas wielokrotnego mycia sa- mochodu polega na zastosowaniu past polerskich. Należy pamiętać, że nigdy nie uda się całkowicie spolerować wszystkich powstałych rys. Jedynym sposobem zabezpieczenia powłoki lakierowej przed tego typu uszkodzeniami jest stosowanie w miarę możliwości nawierzchniowych lakierów bezbarwnych o zwiększonej wytrzymałości mechanicznej. Zapobieganie: nie prowadzić w pobliżu polakierowanych powierzchni żadnych prac, podczas których emitowane są zanieczyszczenia w postaci iskier, w przypadku zaobserwowania osiadłych zanieczyszczeń należy je natychmiast usunąć, zabezpieczać powierzchnię lakieru kocem ochronnym lub parawanem. Usuwanie: Usuwanie tej wady polega na zmyciu zabrudzeń przy zastosowaniu odpowiedniego preparatu, a następnie spolerowaniu uszkodzonej powierzchni. W przypadku znacznych uszkodzeń pozostaje zeszlifować powierzchnię i polakierować ponownie. Bogusław Raatz str.5 10.B.4. ISKRY I PYŁ AGRESYWNY korozji na powierzchni lakieru powodując powstawanie rdzy nalotowej niszczącej powłokę. [email protected], www.raatz.pl Opis: Uszkodzenie uwidacznia się w postaci punktowo wtopionych w powierzchnię lakieru stałych cząstek. Często występują one na znacznych powierzeniach. Konkurs na Facebooku Facebook.com/Lakiernik kwartalnik reklamowy dla lakierników i blacharzy Przyczyny: błędy podczas prowadzenia prac w warsztacie polegające głównie na szlifowaniu elementów oraz spawaniu i zgrzewaniu w pobliżu przechowywania polakierowanych elementów, występujący w szczególności w rejonach przemysłowych opad pyłów zawierających cząsteczki metali, które ulegają REKLAMA kwartalnik reklamowy dla lakierników i blacharzy str.6 Proces naprawy lakierniczej cz.2 Przygotowanie do lakierowania dwuwarstwowe kolory niemetalizowane składają się z: 1k lakieru bazowego i dodatkowej warstwy połysku uzyskanego z 2k lakieru bezbarwnego, dwuwarstwowe kolory niemetalizowane - uzyskiwany jest kolor bez efektu metaliku, a połysk poprzez aplikację warstwy lakieru bezbarwnego, OKREŚLENIE RODZAJU LAKIERU Czynność ta wytycza kierunek w jakim trzeba przygotować powierzchnię do finalnego lakierowania. Identyfikacja rodzaju lakieru polega na częściowym polerowaniu przy pomocy ścierki, panelu przeznaczonego do naprawy. Jeżeli na ścierce wyraźnie widać kolor lakieru zgodny z tym na panelu to jest to lakier akrylowy jednowarstwowy 2k. Można to też określić przy pomocy papieru o małej gradacji, matując powłokę lakieru najbliżej uszkodzenia. Pył lakierowy jaki zostanie na powierzchni papieru ściernego pozwoli na zidentyfikowanie rodzaju lakieru. A jak zidentyfikować inne lakiery? Ta czynność to tzw. test rozpuszczalnikowy, pozwoli na zidentyfikowanie lakieru 2k i 1k. Podczas testu powierzchnia lakieru nie może wykazać żadnej reakcji na działanie zaaplikowanej próbki rozpuszczalnika. Jakiekolwiek reakcje podłoża, to sygnał aby usunąć starą warstwę aż do momentu gdzie będzie można rozpocząć prace odbudowy elementu karoserii. Ten test wykonuje się również na nowych panelach które są zabezpieczone gruntem lub tzw. podkładem magazynowym. Będzie to gwarancja, że jest to zabezpieczenie prawidłowe i spełniające gwarancję producenta części zamiennych. W przypadku gdy taki podkład zareaguje i zacznie się zmywać z powierzchni, należy bezwzględnie wszystko usunąć. trzywarstwowe lakiery perłowe - kolorem podstawowym jest tło, na które jest aplikowana baza perłowa i dla uzyskania połysku jako ostateczna warstwa połysku lakier bezbarwny, czterowarstwowe lakiery perłowe - tłem jest kolor podstawowy, na które to jest aplikowana baza perłowa. Następnie nakładany jest lakier bezbarwny barwiony pigmentem dla uzyskania lepszego efektu optycznego. Na koniec aplikowana jest jeszcze jedna warstwa lakieru bezbarwnego. PROCES TECHNOLOGICZNY Poniżej przedstawiony został cały proces naprawy lakierniczej. Jako przykład posłuży naprawa uszkodzenia drzwi bez wykonania dokładnej naprawy blacharskiej (czego oczywiście nie zaleca się). Dlaczego? Powodem jest chęć pokazania zastosowania różnych mas szpachlowych: konstrukcyjnych i wypełniających stosowanych w przypadku wypełniana znacznych wgnieceń naprawianej powierzchni. WARUNKI PROWADZENIA PRAC LAKIERNICZYCH Podstawowe zasady technologiczne prowadzenia prac lakierniczych: pomieszczenia, w których prowadzone są prace lakiernicze powinny być ogrzane, czyste, jasne i dobrze wentylowane, powietrze w pomieszczeniach powinno być czyste i suche, RODZAJE POWŁOK NAWIERZCHNIOWYCH akryl jednowarstwowy 2k z połyskiem (bez efektu metaliku) kolor jednolity, zalecane jest utrzymywanie niewielkiego nadciśnienia w kabinie lakierniczej. Zapobiegnie to przedostawaniu się zanieczyszczeń do wnętrza kabiny, kwartalnik reklamowy dla lakierników i blacharzy dwuwarstwowe kolory z efektem metaliku - tu efekt dekoracyjny uzyskany jest poprzez połączenie płytek aluminium i kolorów. Połysk uzyskiwany jest przy pomocy zastosowania lakieru bezbarwnego, dwuwarstwowe lakiery metalizowane, perłowe - efekt metaliku jest powiększony o odbicia światła od powierzchni lakieru i od specjalnych wypełniaczy perłowych, które są pokryte różnymi tlenkami metali lub minerałami, odbijają światło pod różnym kątem. Uzyskane w ten sposób efekty mają różne kolory. Połysk uzyskiwany jest poprzez zastosowanie lakieru bezbarwnego, str.7 · str.8 kwartalnik reklamowy dla lakierników i blacharzy prędkość przepływu powietrza w kabinie lakierniczej powinna wynosić od 0,30 do 0,55 m/s, a kierunek przepływu powinien być pionowy, z góry w dół, oświetlenie w strefach przygotowania powierzchni powinno wynosić od 900 ÷ 1000 luksów, temperatura podczas prac przygotowawczych powinna być w zakresie 14 do 26°C, należy zwrócić uwagę na stworzenie warunków pracy aby uniknąć tworzenia punktu rosy. Punktem rosy nazywana jest temperatura, w której powietrze osiąga stan nasycenia przy stałej wartości ciśnienia atmosferycznego. Aby nie zachodził efekt punktu rosy temperatura podłoża do lakierowania powinna być wyższa o minimum 3°C niż wartość podana w tabeli. c.d.n. Bogusław Raatz www.raatz.pl temperatura podczas lakierowania powinna być w zakresie 20 do 30°C (maks. 40°C), Tabela powstawania „punktu rosy” w zależności od temperatury otoczenia i wilgotności powietrza. Tabela maksymalnej dopuszczalnej zawartości wody w zależności od temperatury otoczenia. Zastosowanie promienników podczerwieni do suszenia powłok lakierniczych Autor: mgr Andrzej Kowalewski str.9 ońcowym etapem każdej wykonywanej naprawy lakierniczej elementów nadwozi pojazdów samochodowych jest proces suszenia naniesionej powłoki (warstwy) lakieru. Jakość jej uzyskania uzależniona jest zarówno od procesu przygotowania powierzchni do lakierowania, sposobu przeprowadzenia procesu nakładania warstwy lakieru, jak również i od przebiegu jej suszenia. Suszenie warstwy lakieru rozpoczyna się praktycznie w chwili zetknięcia kropli lakieru z malowanym podłożem. W zależności od rodzaju zastosowanego lakieru może ono mieć charakter fizyczny, który polega na odparowywaniu zawartego w lakierze rozpuszczalnika lub chemiczny, polegający na zachodzącej w warstwie lakieru reakcji chemicznej składnika wiążącego z tlenem. Intensywność parowania i przebiegu zachodzących w warstwie nałożonego lakieru reakcji chemicznych bez względu na rodzaj lakieru i przebiegającego w nim procesu utwardzania i schnięcia powłoki zależna jest od temperatury otoczenia i dostarczanej z zewnątrz energii cieplnej. Temperatura suszenia powłoki lakierniczej określana jest przez producenta lakieru. Uzależniona ona jest od rodzaju lakieru. Podwyższenie temperatury suszenia powłoki lakierniczej zaledwie o 100C powyżej wartości wskazanej przez producenta lakieru powoduje dwukrotne zwiększenie szybkości zachodzenia reakcji i przebiegu procesu schnięcia. W warsztatowej praktyce lakierniczej, jako temperaturę suszenia lakieru samochodowego przyjmuje się wartość 600C. Ponieważ czas suszenia powłoki lakierniczej jest związany z wydajnością pracy lakierni, obecnie w warsztatach samochodowych blacharsko-lakierniczych w celu uzyskania przyspieszonego procesu schnięcia powłoki lakierniczej wykorzystywane są: systemy dysz Venturiego, w których wykorzystywany jest nadmuch powietrza bez podwyższonej temperatury, kabiny lakiernicze, wykorzystujące energię cieplną dostarczaną przez nadmuch podgrzanego powietrza, urządzenia promiennikowe, w których wykorzystywane jest promieniowanie podczerwone. W przypadku suszenia najnowszych rodzajów lakierów na bazie wody, stosowane do suszenia powłoki są najczęściej zestawy dysz Venturiego. Zapewniają one zwielokrotnienie ilości dostarczanego powietrza przeznaczonego do suszenia. Jego ilość w strefie suszenia powłoki lakierniczej jest proporcjonalna do czasu odparowania składników lotnych materiału lakierniczego. Przy suszeniu całych nadwozi pojazdów stosowane są kabiny lakiernicze, w których niezbędna energia cieplna dostarczana jest przez odpowiedni nadmuch ciepłego powietrza. Suszenie zastosowane w kabinie lakierniczej wykorzystuje obieg nagrzanego powietrza i przekazanie energii cieplnej z powietrza poprzez powierzchnię zewnętrzną do pokrytego lakierem elementu nadwozia. Ten sposób suszenia wiąże się jednak z koniecznością nagrzania wnętrza kabiny i wynikającego z kwartalnik reklamowy dla lakierników i blacharzy K str.10 kwartalnik reklamowy dla lakierników i blacharzy tego faktu określonego czasu niezbędnego do osiągnięcia i ustabilizowania się wymaganej temperatury suszenia. W przypadku suszenia powłoki lakierniczej całego nadwozia pojazdu, zastosowanie kabiny lakierniczej ma oczywiście ekonomiczne uzasadnienie. W sytuacji natomiast, gdy suszeniu poddawane są tylko pojedyncze elementy poszycia nadwozia, wykorzystywanie kabiny lakierniczej nie jest już najlepszym rozwiązaniem i to zarówno ze względu na czas suszenia powłoki lakierniczej, który jest związany z wydajnością pracy całej lakierni, jak również i koszty związane z poborem przez nią znacznych zasobów energii elektrycznej. W przypadku suszenia powłoki lakierniczej przy naprawach poszczególnych elementów poszycia nadwozia, zdecydowanie korzystniejsze jest wykorzystanie innych urządzeń technicznych, zapewniających skuteczne suszenie. Są nimi tzw. promienniki podczerwieni do suszenia powłok lakierniczych emitujące fale elektromagnetyczne. Promieniowanie oznacza przenoszenie energii poprzez fale elektromagnetyczne o różnej długości fal. Fale elektromagnetyczne w zakresie widma od 0,76mm do 1 mm, określane jako promieniowanie cieplne podczerwone można podzielić w zależności od długości fali na: krótkofalowe – w zakresie od 0,76mm do 2 mm, średniofalowe – od 2 mm do 4 mm, długofalowe – 4 mm do 6 mm. Im mniejsza jest długość fali promieniowania elektromagnetycznego tym głębiej wnika ono w powierzchnię suszonego lakieru, a tym samym większą wytwarza ilość energii cieplnej. Fale średnie docierają do wewnątrz suszonego materiału lakierniczego, natomiast fale długie nagrzewają wyłącznie jego powierzchnię zewnętrzną. W tych przypadkach proces suszenia lakieru zachodzi więc od zewnątrz do wewnątrz Dwukasetowy promiennik podczerwieni warstwy lakieru. Poza tym, promienniki średnio i długofalowe wymagają wcześniejszego nagrzania, zanim osiągną temperaturę właściwą do pracy, co powoduje, że czas suszenia takimi urządzeniami w znaczny sposób ulega wydłużeniu. W przypadku fal krótkich, promieniowanie przenika w głąb materiału lakierniczego, aż do samej blachy pokrywanego lakierem elementu, bez żadnych zbędnych strat po drodze, wynikających z konieczności wcześniejszego ogrzania objętości otaczającego materiał lakierniczy powietrza. Przy zastosowaniu krótkofalowych promienników podczerwieni nagrzewany jest wyłącznie obiekt absorbujący promieniowanie. Tego typu promieniowanie posiada właściwości przenikania fali podczerwonej (fali cieplnej) na wskroś, czyli aż do podłoża, dzięki czemu materiał lakierniczy suszony jest równocześnie w całej swej objętości od wewnętrznej do zewnętrznej warstwy. Istotne w procesie suszenia powłok lakierniczych przy użyciu krótkofalowych promienników podczerwieni jest to, że ostatnią warstwą zasychającą jest warstwa zewnętrzna, dzięki czemu zapewnione jest poprawne utwardzenie wszystkich warstw, a uzyskana powłoka lakiernicza pozbawiona jest mikropęknięć. Rozpuszczalniki zawarte w lakierze mogą się ulatniać swobodnie, nie tworząc przy tym pęcherzy i zmarszczeń na lakierze. Jednokasetowy promiennik podczerwieni Krótkofalowe promienniki podczerwieni emitują więc ciepło znacznie lepiej niż długo i średniofalowe. Ponadto, dodatkową zaletą tych promienników jest fakt, iż osiągają one temperaturę pracy zaledwie po kilku sekundach od włączenia. Przy wykorzystaniu krótkofalowych promienników podczerwieni wyschnięcie lakieru osiąga się kilkukrotnie szybciej niż przy suszeniu z wykorzystaniem zjawiska konwekcji, czyli ogrzewanym powietrzem w kabinie lakierniczej. Zasada działania promienników podczerwieni całkowicie eliminuje zanieczyszczenia warstwy lakieru związane z pyłem i kurzem pojawiającym się przy tradycyjnym suszeniu z wymuszonym ciągiem powietrza. Trójkasetowy promiennik podczerwieni str.11 Na rynku wyposażenia warsztatowego dostępne jest obecnie kilka różnych rozwiązań konstrukcyjnych krótkofalowych promienników podczerwieni do suszenia powłok lakierniczych, dostosowanych do konkretnych potrzeb i zastosowań, czyli wielkości suszonych elementów i ich powierzchni oraz posiadanych warunków warsztatowych. Występują one w formie: przenośnych, ręcznych lamp do suszenia miejscowego, mobilnych, statywowych stanowisk, mobilnych, szynowych systemów suwnicowych, mocowanych na ścianie lub suficie, systemów bramowych. Przy suszeniu jednocześnie znacznie większych powierzchni powłoki lakierniczej stosowane są w warsztatach blacharsko- lakierniczych mobilne, szynowe systemy suwnicowe. Mocowane są one na ścianie lub suficie pomieszczenia warsztatowego. Systemy te zapewniają przesuwanie modułów grzewczych w kierunku wzdłużnym i poprzecznym. Dzięki zastosowaniu stabilnych profili aluminiowych w połączeniu z obrotowymi przegubami i ramionami sprężystymi istnieje możliwość ustawienia modułów grzewczych na odpowiedniej wysokości i pod właściwym kątem. Zdecydowanie najbardziej rozbudowaną wersją promienników są te wykonane w formie tzw. systemów bramowych. Umożliwiają one jednoczesne suszenie pojazdu praktycznie z każdej strony, dzięki emisji promieniowania zarówno z góry, jak i z wszystkich boków. PORADNIK BLACHARZA SAMOCHODOWEGO Konkurs ISBN 978-83-932610-0-0 Celem książki jest przedstawienie w jak najbardziej przejrzysty i jasny sposób niuansów związanych z naprawami karoserii współczesnych samochodów. Poradnik gromadzi niemal całą niezbędną wiedzę na ten temat. Bogato ilustrowane syntetyczne opisy stanowią ważny atut tej książki. więcej informacji: www.lakiernik.com.pl zamówienia: lakiernik.com.pl, [email protected], tel. +48 94 35 126 22 na Facebooku Facebook.com/Lakiernik www.lakiernik.com.pl kwartalnik reklamowy dla lakierników i blacharzy W przypadku miejscowego suszenia małych powierzchni najpraktyczniejsze są ręczne lampy promiennikowe. Przy suszeniu nieco większych powierzchni pojedynczych elementów nadwozia najkorzystniejszym rozwiązaniem są mobilne, statywowe stanowiska promiennikowe. Są one najczęściej stosowane w praktyce warsztatowej, ponieważ zdecydowana większość napraw powłok obejmuje właśnie jeden, dwa lub trzy elementy karoserii samochodu jednocześnie i właśnie zastosowanie tego typu promienników jest najbardziej praktycznym, a zarazem i najbardziej ekonomicznym rozwiązaniem. Wykorzystywane są więc przy małych i średnich naprawach powierzchni lakierniczej. Dzięki stabilnym statywom umieszczonym na kółkach możliwe jest ich umieszczenie w dowolnym miejscu, dogodnym dla konkretnej sytuacji i aktualnych potrzeb. W zależności od bieżących wymogów suszenia i wielkości powierzchni stosuje się promienniki jedno, dwu lub trzykasetowe. Posiadają one wysięgniki, wyposażone w amortyzatory gazowe, umożliwiające swobodne manipulowanie przy ustawianiu pozycji modułów grzewczych oraz ich utrzymywanie w ustalonym położeniu. kwartalnik reklamowy dla lakierników i blacharzy str.12 Regeneracja reflektorów z tworzywa sztucznego Fot. 2. HS EZDENT do wtapiania zszywek. Zniszczenie mocowań jest najczęściej wynikiem kolizji pojazdu lub przypadkowymi uszkodzeniami powstałymi podczas montażu i demontażu reflektorów. Naprawa uchwytów polega na połączeniu pękniętych części za pomocą spawarki tworzyw sztucznych (fot. 1). Właściwie wykonane połączenie nie odbiega jakościowo od oryginału i po obróbce nie różni się również od niego wyglądem. Najnowszym rozwiązaniem technologicznym, wspomagającym spawarki są specjalne urządzenia do wtapiania w tworzywo specjalnych zszywek, wykonanych ze stali nierdzewnej (fot. 2). Po wtopieniu w element odpowiedniej ilości zszywek o właściwym kształcie uzyskujemy sztywny szkielet, który następnie zalewamy odpowiednim tworzywem sztucznym (np. PP- Dla użytkowników najwidoczniejsze uszkodzenia reflektorów to zmatownienia, utlenienia, wżery, plamy oraz odbarwienia ich kloszy wykonanych z poliwęglanu (fot. 3). Takie wady wpływają nie tylko na wygląd zewnętrzny, ale również na jakość generowanego strumienia światła. Zniszczone klosze powodują rozpraszanie światła i przez to zmniejszenie widoczności. Bardzo uciążliwe staje się to podczas jazdy nocnej, gdyż zniszczone klosze kilkukrotnie zmniejszają zasięg działania reflektorów, dodatkowo powodują oślepianie innych użytkowników dróg. Głównymi czynnikami powodującymi degradację kloszy są: uszkodzenia wywołane przez kamienie oraz piasek, promieniowanie UV, odchody ptasie oraz owady, agresywne środki chemiczne używane do mycia samochodów, niewłaściwe oczyszczanie kloszy z brudu i lodu. Regeneracja kloszy z poliwęglanu polega na usunięciu warstwy zewnętrznej za pomocą odpowiednich materiałów ściernych, wypolerwaniu powierzchni oraz ich zabezpieczeniem przed szkodliwymi czynnikami niszczącymi (fot 4). Pracę można przeprowadzić bez demontażu reflektorów, co znacznie skraca czas naprawy. Elementy wokół naprawianych kloszy trzeba zabezpieczyć, na wypadek przypadkowego ich uszkodzenia przy pracach z materiałami ściernymi oraz przed pastą polerską. Przygotowane reflektory dokładnie czyścimy i odtłuszczamy kilkukrotnie. Po wyschnięciu ujawniają sie wszelkie niedoskonałości kloszy. Do prac renowacyjnych wykorzystujemy szlifierkę z regulacją obrotów. Do naszych testów wykorzystaliśmy profesjonalny zestaw dedykowany do takich napraw firmy GYS (fot. 5). W skład takiego zestawu wchodzą dwie szlifierki pneumatyczne: rotacyjno-orbitalna generujaca 15000 obrotów na minutę oraz szlifierka do polerowania z maksymalną predkością obrotową wynoszącą 6000 obrotów na minutę. Inne elementy to papiery ścierne o różnej gradacji, gąbki polerskie oraz pasta polerska do poliwęglanów. Jeżeli refklektor nie posiada głębokich uszkodzeń wystarczy dokładnie go spolerować i zabezpieczyć preparatem, który ochroni go przed szkodliwym działaniem promieniowania słonecznego oraz zanieczyszczeniami chemicznymi. kwartalnik reklamowy dla lakierników i blacharzy Fot. 1. Profesjonalna spawarka tworzyw sztucznych. polipropylenem), przy pomocy spawarki. Identyfikacji tworzywa możemy dokonać na podstawie oznaczenia znajdującego się na obudowie reflektora. str.13 Najczęstszymi problemami z jakimi mogą spotkać się posiadacze oraz osoby zajmujące się regeneracją reflektorów wykonanych z tworzw sztucznych, to uszkodzenia ich mocowań do karoserii oraz zmatownia kloszy, wywołane czynnikimi mechanicznymi oraz chemicznymi. str.14 kwartalnik reklamowy dla lakierników i blacharzy Jeżeli rysy i wżery na reflektorze są głębokie należy zeszlifować jego powierzchnię do warstwy najgłębszego uszkodzenia. W tym celu wykorzystaliśmy kolejno papiery ścierne o gradacjach: P500 dla wyrównania powierzchni poliwęglanu, P800 dla usunięcia pozostałych wad oraz zmatownienia klosza, P1500 aby usunąć rysy powstałe po użyciu papierów P500 oraz P800, a następnie papier wodny o gradacji P3000 do ostatecznego wyrównania powierzchni. Tak przygotowany klosz o wyrównanej powierzchni poddajemy polerowaniu, za pomocą szlifierki wyposażonej w pady piankowe różnej twardości i specjalną pastę polerską do tworzyw sztucznych. Tak jak przy każdych pracach polerskich należy stale kontrolować element w celu uniknięcia przegrzania i jego ponownego uszkodzenia. Prawidłowa regeneracja mechaniczna lamp wymaga wprawy oraz dokładności. Jeżeli niewłaściwie przygotujemy reflektor przed polerowaniem, to znaczy nie wyrównamy powierzchni do głębokości najgłębszego uszkodzenia efekt będzie krótkotrawały. Między każdym etapem przemywamy reflektor wycierając go za pomocą ścierki z mikrofibry, która nie rysuje powierzchni. żółknięcie klosza. W tym celu wykorzystujemy preparaty chemiczne do tego celu przeznaczone lub jeżeli chwilowo nie posiadamy takowego stosujemy dobry wosk do karoserii. Fot. 3. Zmatowiony klosz z poliwęglanu. Jeżeli po regeneracji reflektorów chcemy przez długi czas cieszyć się ich blaskiem musimy pamiętać o przestrzeganiu kilku zasad: Po zakończeniu prac należy zabezpieczyć element przed kolejnymi uszkodzeniami, zwłaszcza przed promieniowaniem UV oraz utlenieniem, powodującym Fot. 5. Zestaw do regeneracji kloszy firmy GYS. nie czyścimy reflektorów na sucho lecz stosujemy markowe preparaty oraz ścierkę z mikrofibry (fot.6), nie używamy skrobaczki do czyszczenia reflektorów z lodu i szronu lecz zastępujemy ją odmrażaczem do szyb samochodowych, nie używamy agresywnych środków chemicznych do ich mycia, regularnie zabezpieczamy powierzchnię kloszy przy użyciu dedykowanych środków. Fot. 6. Właściwe czyszczenie klosza wykonanego z tworzywa sztucznego. Fot. 4. Różnica przed i po regeneracji reflektora. str.15 kwartalnik reklamowy dla lakierników i blacharzy str.16 kwartalnik reklamowy dla lakierników i blacharzy Zmiana przepisów Ustawy – Prawo Budowlane od 29 listopada 2013 LAKIERNIA tylko z pozwoleniem na budowę ? Nowy 2014 rok przynosi nowe utrudnienia w realizacji inwestycji i planów organizacji lakierni. Wprowadzane na przestrzeni ostatnich kilku lat zmiany przepisów budowlanych, ochrony środowiska i dotyczących ochrony przeciwpożarowej, zaostrzały coraz bardziej wymagania formalno-prawne stawiane lakierniom ciekłym na etapie ich organizacji i późniejszego funkcjonowania. Uruchomienie legalnej lakierni stało się zadaniem trudnym i dość kosztownym. Od początki 2014 roku, zadanie to może być jeszcze trudniejsze, a do tego bardzo drogie już na samym początku inwestycji. Z powodu jednego zapisu w znowelizowanej właśnie Ustawie „Prawo Budowlane”, ucierpieć mogą interesy producentów i dostawców kabin lakierniczo-suszarniczych, wykonawców technologicznych systemów wentylacyjnych dla lakierni ciekłych i inwestorów, którzy nosili się zamiarem budowy czy też modernizacji funkcjonującej już lakierni. 29 listopada 2013 roku obwieszczeniem Marszałka Sejmu RP (Dz.U.poz.1409 z 2013) opublikowany został tekst jednolity znowelizowanej właśnie ustawy PRAWO BUDOWLANE. Obok wielu nowych zapisów dotyczących tzw. „pakietu energetycznego” w paragrafie 29 rozdziału 4 „Postępowanie poprzedzające rozpoczęcie robót budowlanych”, czytamy: Pozwolenia na budowę wymagają przedsięwzięcia, które wymagają przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko oraz przedsięwzięcia wymagające przeprowadzenia oceny oddziaływania na obszar Natura 2000, zgodnie z art. 59 ustawy z dnia 3 października 2008 o udostępnianiu informacji o środowisku ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska, oraz ocenach oddziaływania na środowisko. Co to oznacza? Dla każdej planowanej, modernizowanej lub remontowanej lakierni czy też samej instalacji technologicznej do nanoszenia powłok lakierniczych, w której wykorzystywane są Lotne Związki Organiczne, bezwzględnie konieczne jest uzyskanie Decyzji o Uwarunkowaniach Środowiskowych (DUŚ). Organem, który wydaje taki dokument jest Urząd Gminy. Inwestor zwracając się o wydanie DUŚ i wyznaczenie w niej uwarunkowań do organizacji i użytkowania, planowanej instalacji technologiczną lakierni, składa szczegółową informację o planowanym przedsięwzięciu. Informacja taka ma formę Karty Informacyjnej Przedsięwzięcia, lub Raportu o oddziaływaniu obiektu na środowisko. Karta Informacyjna to dokumentacja koncentrująca się na opisie zamierzeń, przez obszerne odpowiedzi na pytania sformułowane przez ustawodawcę i zawarte w szablonie tego dokumentu. Celem ustawodawcy, który wprowadził do obiegu taką formę informacji o przedsięwzięciu było uproszczenie procesu uzyskiwania DUŚ. Z założenia Karta Informacyjna miała byś prostym opisem planowanej inwestycji w świetle jej oddziaływania na szeroko rozumiane „środowisko”, w tym także społeczność lokalną. Niestety urzędnicy przyzwyczajeni przez lata do analizy Raportów o oddziaływaniu obiektu na środowisko, zawierających mapy emisji i opadu substancji chemicznych, skomplikowane obliczenia i duże pakiety informacyjne o oddziaływaniu planowanego przedsięwzięcia na grunt, wodę, ścieki, powietrze i okoliczną przyrodę, z trudem przyzwyczajali się do analizy prostego opisu w „ubogiej” i ogólnikowej Karcie Informacyjnej. W wielu przypadkach domagali się uzupełniania danych w Karcie, do poziomu jaki zawiera rozbudowany „Raport”, wydłużając czas przeprowadzanej analizy i okres wydania ostatecznej DUŚ. W szeregu przypadków zamiast prowadzić korespondencję z autorem Karty Informacyjnej czy inwestorem, Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska lub SANEPID, uczestniczący w procedurze wydania DUŚ, nakazywali opracowanie rozbudowanego i szczegółowego „Raportu”, wydając odpowiednią „Decyzję”. W takich przypadkach konieczność opracowania Raportu podyktowana była ubogą zawartością nieprofesjonalnie przygotowanej Karty Informacyjnej lub brakiem chęci na prowadzenie z inwestorem korespondencji i stawiania dodatkowych pytań dotyczących inwestycji. Z przykrością trzeba przyznać, że urzędnicy w ramach posiadanych uprawnień, wymuszali na inwestorze zamianę „Karty” na „Raport”, co w praktyce oznacza zmianę podstawy prawnej, procedury oraz formy i zawartości opracowania. Funkcjonujący przez lata system wymusił Aktualnie zmiana trybu wydania DUŚ i żądanie przygotowania „Raportu” zamiast Karty Informacyjnej dla małej lakierni (w której zmiana polega np. na wymianie starej komory na nową), oznacza, że Niestety to jednak nie koniec problemów. Do chwili nowelizacji przepisów Prawa Budowlanego, w wielu przypadkach, organizacja lakierni po wykonaniu szczegółowego projektu technologicznego, oraz uzyskaniu prawomocnej Decyzji o Uwarunkowaniach Środowiskowych (DUŚ), montaż nowej czy nawet używanej komory lakierniczej, był możliwy w istniejącym obiekcie w trybie tzw. zmiany sposobu użytkowania obiektu lub jego części. Teoretycznie to nadal dostępna procedura. Jednak raczej rzadko możliwe będzie jej przeprowadzenie. Tryb modernizacji istniejącego obiektu przez pozwolenie na budowę, zmusza projektantów do wykonania tego projektu zgodnie z przepisami obowiązującymi na dzień jego opracowania. Te przepisy, to przede wszystkim Rozporządzenie Ministra Infrastruktury (w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Dz. U. Nr 75, poz. 690 z 2002 r.), także znowelizowane w ubiegłym roku (Dz. U. poz. 926 z 2013r.), czyli ze zmianami. Konsekwencją zapisów tego nowego rozporządzenia jest obowiązek wprowadzenia do istniejącego obiektu, szeregu zmian dotyczących takich aspektów jak, szerokość korytarzy komunikacyjnych, drzwi wejściowych do pomieszczeń, kierunków ich otwierania, szerokości klatek schodowych i wysokości stopni, a także lokalizacji hydrantów czy sanitariatów w obiekcie. Realizacja przedsięwzięcia w trybie Pozwolenia na budowę wiąże się także z koniecznością przeprowadzenie pełnych odbiorów technicznych, po zakończeniu prac budowlanych. Obiekt kontrolowany będzie przed dopuszczeniem do użytkowania przez Państwową Straż Pożarną, Inspektorat Ochrony Środowiska, SANEPID i oczywiście Nadzór Budowlany. Ponieważ w omawianym przykładowym „małym budynku”, powodem wydanego pozwolenia na budowę była instalacji komory lakierniczej, to spodziewać sie należy, że takie urządzenie poddane będzie drobiazgowej kontroli. Urzędnicy sprawdzą dokumentację techniczną i instrukcję obsługi oraz konserwacji komory, pod kątem ich zgodności z kolejną ustawą tj. „zasadniczymi wymogami dla maszyn” oraz skontrolują Deklaracje Zgodności WE do znaku CE i z pewnością zażądają Oceny Ryzyka, a także Oceny Zagrożenia Wybuchem dla tego urządzenia. Możliwe, że także dla stanowisk przygotowawczych jeżeli te znajdą się w organizowanej lakierni objętej projektem. Tyle właśnie zmienił jeden zapis art. 29 Ustawy Prawo Budowlane przytoczony na wstępie tego tekstu. Obecnie, gdy w trybie procedowania Decyzji o uwarunkowaniach środowiskowych, jakieś przedsięwzięcie dotyczące organizacji modernizacji czy remontu lakierni (tj. instalacji techno- kwartalnik reklamowy dla lakierników i blacharzy Czasami tylko wykonawca Karty oczekiwał niewielkiej dopłaty za swoją pracę gdy musiał opracować „Raport” i wydłużał się czas procedowania. W przypadku instalacji nowej komory lakierniczej, w działającej już legalnej lakierni czy jakieś modernizacji systemu wentylacji grzewczo – wentylacyjnej, zgodnie z zapisami Rozporządzenia (Rady Ministrów w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko z dnia 9 listopada 2010 r.), przedsięwzięcia tego typu wymagają uzyskania DUŚ. Ten obowiązek po nowelizacji przepisów, dalej spoczywa na inwestorze, w każdym przypadku, gdy dokonuje on zmian, modernizacji, remontu instalacji technologicznej, w której wykorzystywane są LZO lub organizuje całkiem nowy dział z taką instalacją w istniejącym już budynku. W oparciu o przepisy obowiązujące przed nowelizacją Prawa Budowlanego, montażu komory lakierniczej czy systemu grzewczo-wentylacyjnego, a nawet automatycznej linii do lakierowania w istniejącym obiekcie, dokonać można było samodzielnie przy współpracy z dostawcą i wykonawcą takiej instalacji, uzyskując wcześniej DUŚ i zgłaszając zmianę użytkowania obiektu. W wielu warsztatach samochodowych i lakierniach przemysłowych, nowy dział wpisywał się w zakres prowadzonej działalności i funkcję obiektu. Wtedy nawet ta prosta forma zmiany sposobu użytkowania obiektu nie była konieczna. Tu przypomnę, że bez znaczenia było to, na jakiej podstawie wydana została Decyzja o Uwarunkowaniach Środowiskowych. dla takiego obiektu przeprowadzona została procedura oceny oddziaływania na środowisko. To, że DUŚ wydana została w oparciu o pełny Raport, umieszczone jest w treści tego dokumentu, a konsekwencją tego postępowania, zgodnie z nowelizacją przepisów Prawa Budowlanego, jest konieczność uzyskania Pozwolenia na Budowę. Część inwestorów i osób zorientowanych w zakresie procedur budowlanych i środowiskowych wie doskonale, że uzyskanie pozwolenia na budowę wiąże się z opracowaniem wielobranżowego projektu budowlanego. Wymaga załatwienia map do celów projektowych, poddania rozwiązań projektowych pod ocenę rzeczoznawców, BHP, PPOŻ, SANEPID, uzgodnienia warunków zasilania obiektu z gestorami sieci, a w istniejących już obiektach, wykonania szczegółowej inwentaryzacji obiektu i jego instalacji. Czas opracowania takiego projektu formowanego przez zespół specjalistów sięga kilku miesięcy, co w połączeniu z terminem opracowania początkowej dokumentacji technologicznej i Karty Informacyjnej oraz później Raportu środowiskowego, zająć może nawet 8 – 10 miesięcy. Zakres i forma projektu budowlanego określona jest w Rozporządzeniu Ministra transportu, budownictwa i gospodarki morskiej (w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego Dz.U. z 2013 roku poz. 762). W tym przypadku nie ma miejsca na uproszczenia i ułatwienia, a to oznacza że projekt taki jest dość kosztowny, sięgając nawet ceny zakupu nowej profesjonalnej komory lakierniczo - suszarniczej. Projekt budowlany dla tego typu obiektu, to dokumentacja przygotowywana przez kilku specjalistów z odrębnych dziedzin. To kilka odrębnych projektów formujących całość. Dlatego w niektórych przypadkach, nawet dla małej inwestycji, koszt dokumentacji może być wysoki. str.17 na specjalistach ds. ochrony środowiska, opracowujących Karty Informacyjne dla lakierni, przygotowywanie ich w takiej formie i z taką zawartością, że zbliżone one były do formy i zakresu „Raportu”. W 2013 roku, to czy DUŚ wydana została w oparciu o Kartę Informacyjną czy o Raport o oddziaływaniu obiektu na środowisko, po decyzji RDOŚ, SANEPIDU lub Urzędy Gminy, nie miało jednak większego znaczenia i nie pociągało za sobą istotnych konsekwencji. kwartalnik reklamowy dla lakierników i blacharzy str.18 Możemy już więc tylko liczyć na rozsądek i przychylność urzędników Gminy, RDOŚ i SANEPIDU, którzy nawet przy niedoskonałościach Karty Informacyjnej czy ujawnionym konflikcie inwestora z sąsiadami, nie przejdą w tryb procedury oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko i nie zażądają przygotowania Raportu o oddziaływaniu obiektu na środowisko, co jak wynika z treści tekstu było by katastrofalne. Pozostaje tylko apelować pisemnie do urzędników analizujących Kartę informacyjną, o dostrzeżenie problemów formalnoprawnych, jakie mogą wywołać swoją decyzją o konieczności przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko. W nowobudowanych obiektach nie ma to znaczenia, bo tu i tak konieczne jest pozwolenie na budowę, tak jak i w przypadkach instalacji komory lakierniczej na zewnątrz, pod wiatą. W obiektach i pomieszczeniach podawanych modernizacji lub adoptowanych na cele lakierni, decyzja o Raporcie środowiskowym może jednak oznaczać koniec planów inwestycyjnych. Oczywiście aż prosi się tu o stwierdzenie, że w takiej sytuacji najlepiej jest postawić komorę, albo zorganizować lakiernię zupełnie „po cichu” , bez żadnych formalności sięgając po jakąś wymówkę, usprawiedliwienie czy kłamstwo w trakcie ewentualnej kontroli. Każdy inwestor podejmuje decyzje samodzielnie i na własną odpowiedzialność. Najważniejsze jest jednak to, żeby znać i przewidywać ich konsekwencje. W tym przypadku samowolna organizacja, modernizacja lakierni lub przeznaczenie jednego z pomieszczeń budynku pod taką funkcję, jest samowolą budowlaną. W przypadku stwierdzenia takiego stanu przez Nadzór Budowlany wydawana jest decyzja o konieczności przywróceniu stanu poprzedniego w oznaczonym terminie, czyli likwidacji wszystkich urządzeń i instalacji w takim obiekcie. Użytkownik takiej lakierni dostaje krótki czas na jej zlikwidowanie i „przymuszenie finansowe” od 20 nawet do 200 tys. złotych. Gdy się nie zmieści w wyznaczonym terminie, komornik dochodzić będzie tych kwot niezależnie od kary opartej o przyznany mandat. W większości przypadków to 2 tys. złotych. Po stwierdzeniu samowoli budowlanej, nie ma już możliwości przeprowadzenia procedur legalizacji takiego obiektu. Trzeba zlikwidować lakiernię i z przystąpić do realizacji wymaganych procedur. Z tego wniosek, że nie opłaca się ryzykować. Szczególnie teraz, gdy kwartalnik reklamowy dla lakierników i blacharzy Najważniejsze jest jednak to, że w planowanym remoncie, modernizacji lub organizacji legalnej lakierni, każdy inwestor chce znać wcześniej koszt inwestycji i czas jej realizacji. Zmiana przepisów Prawa Budowlanego, przy zachowaniu swobody decyzyjnej urzędników na etapie wydawania DUŚ, powoduje, że w chwili obecnej inwestor już na etapie realizacji (po zleceniu opracowania Projektu technologii i Karty Informacyjnej) dowiedzieć się może że zapadła decyzja o konieczności przygotowania Raportu i przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko. To w jednej chwili zmienia czas realizacji wymaganych procedur i znacząco podnosi koszty dokumentacji projektowej. Gdy przedsięwzięcie polegać ma na zakupie małej komory i jej instalacji w istniejącym obiekcie lub budowie systemu wentylacyjno- grzewczego, to taka decyzja urzędnika wykluczać może zasadność ekonomiczną małej, prostej inwestycji. W takim przypadku koszty poniesione na opracowanie projektu technologicznego i Karty Informacyjnej stają się utraconymi nakładami finansowymi. Planowany zakup i montażu używanej kabiny lakierniczej w istniejącym obiekcie to średnio koszt nieprzekraczający 50 tys. złotych. Przy decyzji o konieczności wykonania Raportu, opartej np. o protest sąsiada i tzw. konflikt społeczny, sam koszt projektu budowlanego i towarzyszących mu procedur formalno- prawnych będzie wyższy niż cena zakupu i instalacji takiego urządzenia. A przed inwestorem jeszcze konieczność przebudowy niektórych elementów i pomieszczeń budynku. Takie to „ułatwienie” inwestycyjne otrzymaliśmy w nowym 2014 roku. str.19 logicznych tej lakierni ) wejdzie w tryb „Raportu” i oceny oddziaływania na środowisko, to wymuszone zostanie w dalszym toku formalności uzyskanie „Pozwolenia na Budowę” ze wszystkimi konsekwencjami dla tej procedury. Można by stwierdzić, że nie ma się czym za bardzo przejmować. Po zmianach przepisów rozporządzenia wszystkie instalacje technologiczne w których wykorzystywane są LZO, trafiły do grupy przedsięwzięć p o t e n c j a l n i e negatywnie oddziaływujących na środowisko. To spowodowało, że nawet duże lakiernie przemysłowe nie wymagają teraz obligatoryjne „Raportu” tylko „Karty Informacyjnej” w trybie wystąpienia o wydanie DUŚ. Tyle tylko. że powszechną praktyką urzędniczą jest to, że wójt gminy ( prezydent, burmistrz ),mimo, że ma możliwość odstąpienia od procedury Raportu i wydania decyzji na podstawie Karty Informacyjnej, nie zważając na wydane opinie , z zasady przychyla się do stanowiska SANEPIDU lub RDOŚ. Powszechnym zwyczajem jest także to, że w przypadku braku uchwały o miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego i konieczności wystąpienia o tzw. warunki zabudowy, Urząd Gminy oczekuje przedstawienia przez inwestora pełnego Raportu i wszczyna procedurę oceny oddziaływania na środowisko, skazując planowane przedsięwzięcie na kosztowny projekt budowlany i konieczność uzyskania pozwolenia na budowę. Powszechnym zwyczajem jest żądanie opracowania Raportu w przypadku tzw. konfliktu społecznego na danym terenie tj. sytuacji, w której uprawniona do tego osoba lub organizacja wnosi protest do planowanej instalacji komory lakierniczej czy organizowanej lakierni w istniejącym budynku. Trzeba dowieść, że planowana instalacja, spełnia wymogi formalne i nie będzie negatywnie wpływać na otoczenie. Protest organizacji może dotyczyć uwag zgłoszonych przez jakieś stowarzyszenie lub towarzystwo przyrodnicze, którego siedziba może znajdować się setki kilometrów od planowanej inwestycji. str.20 kwartalnik reklamowy dla lakierników i blacharzy działania kontrolne wielu urzędów i instytucji znacznie się nasiliły. Do tego tolerancja sąsiadów na to, co dzieje się w okolicy, wydaje się być dużo mniejsza niż kilka lat temu. Organizacja profesjonalnej lakierni „po cichu”, nie jest więc dobrym pomysłem. Zamiast ułatwień pojawia się coraz więcej wymogów opłat i utrudnień w organizacji i prowadzeniu lakierni ciekłej. Trzeba też pamiętać, że żadna społeczność lokalna nie chce mieć za płotem lakierni i ustawodawca staje tu po stronie oczekiwań społecznych, ograniczając swobodę w tworzeniu lakierni gdzie popadnie. Zaostrzenie procedur i wymogów, w efekcie wymusza stosowanie lepszych i nowocześniejszych technologii. Gdy koszty działań formalnych przewyższają wartość prostego sprzętu technologicznego, to tylko zdecydowani inwestorzy, z grubszym portfelem, decydować się będą na poważne inwestycje w legalne i nowoczesne lakiernie. Gdy wojna urzędników z „szarą strefą” tej branży nabierze rozpędu (co jest nieuniknione), w dłuższym okresie czasu, na rynku pozostaną tylko legalne obiekty, spełniające wszystkie lub przynajmniej większość z obowiązujących wymogów formalno-prawnych dla lakierni ciekłych. Reszta funkcjonować będzie w ukryciu, do momentu gdy dotrze do nich jakaś kontrola. Taki jest koszt i efekt bycia częścią Zjednoczonej Europy. Raczej nie można liczyć na to, że wkrótce będzie łatwiej lub prościej. Z roku na rok szereg przepisów i wymogów jedynie się zaostrza. Tak jak w opisanym tu przypadku. Ustawodawca chciał wprowadzić ułatwienia i poprawę sytuacji, ale nie widząc całego aspektu sprawy, nałożył na siebie kilka przepisów i zawartych w nich wymagań, co przełożyło się na poważne utrudnienie dla inwestorów. W przypadkach gdy wymogi formalne dla organizowanej lub budowanej od podstaw lakierni wymagać będą szerszego omówienia, proszę skorzystać z innych publikacji mojego autorstwa, dostępnych w archiwalnych numerach LAKIERNIKA oraz w Internecie. W szczególnych przypadkach lub skomplikowanych sytuacjach formalno –prawnych, proszę o kontakt e-mail [email protected]. Jestem też dostępny pod numerem telefonu 601 221 760. Postaram się pomóc i w miarę możliwości przybliżyć Państwu problematyczne zagadnienie związane z projektowaniem, budową, organizacją i wyposażeniem lakierni ciekłej. dyr. Robert Grzywaczewski PROJEKTER GROUP Felieton Jestem donosicielem W wypadkach drogowych zginęło w ubiegłym roku 3291 osób, co oznacza, że każdego dnia dziewięć osób traciło życie. Jedna z tych ofiar ginęła dlatego, że sprawca był pijany. Jako główne przyczyny drogowych tragedii policja wymienia nadmierną w stosunku do warunków drogowych i umiejętności kierowcy prędkość, wymuszenie pierwszeństwa, nieostrożne wyprzedzanie, niezachowanie odległości, brak uwagi... Opierając się na informacjach mediów można by pomyśleć, że najczęściej sprawcami nieszczęść byli pijani kierowcy. Po spektakularnych wypadkach, w których pijana ekipa z dyskoteki pędzi autem na spotkanie z drzewem czy zmierzającą na piknik rodziną i gdy na miejscu ginie kilka osób w telewizjach, gazetach czy portalach internetowych informacja o zdarzeniu pojawia się w każdym z serwisów informacyjnych. Bardziej czy mniej kompetentni eksperci komentują wypadek, w końcu głos zbierają politycy. Każdemu jest po drodze, każdy może coś dla siebie ugrać. Media, gdy rośnie oglądalność drożej sprzedają reklamy, eksperci stają się jeszcze bardziej fachowi, gdy pokażą się w telewizji, politycy potwierdzają, że z troską pochylają się nad problemami i potrafią im zaradzić. Zabrał głos i premier, który po fali medialnych opowieści o sześciu zabitych przez nietrzeźwego kierowcę zapowiedział, iż rząd podejmie stanowcze kroki i znajdzie skuteczne rozwiązania problemu. Panaceum miał być alkomat w samochodzie. o „dmuchnięcie”. Bardziej skutecne urządzenia kosztują więcej niż połowa samochodów jeżdżących po naszych drogach. Nie, alkomaty nie zmienią w tej rzeczywistości. Choćby i w każdym samochodzie było ich pięć, nie spowodują, że Stach (przepraszam Stachów niepijących) z podkieleckiej wsi (przepraszam trzeźwe podkieleckie wsie) będzie wracał swoją Astrą z budowy na trzeźwo. Pan, Pani i Pani też, podobnie jak i ja, w pijanym widzie nie jeździmy, więc nas sprawa nie dotyczy. Jak dotąd nikt nie zna sposobu na wyeliminowanie nietrzeźwych z dróg. W żadnym kraju problemu pijanych (i pod wpływem narkotyków) kierowców nie udało się rozwiązać. Alkomat może być dla kierowcy pomocny gdy sam chce sprawdzić swój stan. Obowiązkowe wyposażenie każdego auta w to urządzenie nie pomoże nietrzeźwym, którzy chcą jeżdździć samochodami. Jeśli taki alkomat miałby unierochamiać auto, to wystarczy poprosić kogoś trzeźwego Otóż dotyczy. Bo możemy na drodze spotkać kogoś, kto stanowi śmiertelne zagrożenie. I w dużym stopniu jest to nasza wina. Bo tolerujemy pijanych kierowców, bo nie donosimy na tych, o których wiemy, że nie kontaktują, bo zamiast takich „Stachów” leczyć, uczyć, wychowywać mówimy, że to nie nasza sprawa. Dlatego jestem donosicielem, dzwonię na policję zawsze, gdy podejrzewam, że auto prowadzi pijany. Mirosław Rutkowski Zastosowanie przyrządów diagnostycznych do obsługi systemów elektronicznych w warsztacie blacharsko-lakierniczym Autor: mgr Andrzej Kowalewski str.21 Sterowane mikroprocesorowo układy pojazdów samochodowych są zdecydowanie z korzyścią dla kierowców i pasażerów pojazdów oraz dla otaczającego nas środowiska naturalnego. Zdecydowanie więcej problemów przysparzają obsługującym je warsztatom i serwisom samochodowym, często nawet tym wyspecjalizowanym w tym zakresie. Elektroniczne systemy sterujące tworzone są przez współpracujące ze sobą cały czas układy mikroprocesorowe. Przetwarzanie różnych sygnałów dostarczanych przez zastosowane czujniki realizowane jest w czasie rzeczywistym przez sterownik. W nim dokonywana jest równocześnie interpretacja i analiza otrzymywanych danych. Następnie odpowiednio przetworzone sygnały przesyłane są do poszczególnych elementów wykonawczych rozmaitych systemów odpowiedzialnych za prawidłowość funkcjonowania poszczególnych podzespołów i układów w samochodzie. Sterownik porównuje otrzymane wartości z parametrami zapisanymi w swojej pamięci. W przypadku stwierdzenia niezgodności parametrów otrzymanych z czujników z zapisanymi w swojej pamięci sterownik wysyła do elementów wykonawczych odpowiednio skorygowane wartości modyfikujące pracę poszczególnych systemów. Obecnie wszystkie stosowane w pojazdach samochodowych systemy elektroniczne wyposażone są w tzw. funkcję samodiagnozy, których zasada działania oparta jest na wykorzystaniu istniejących w pamięci sterownika procedur diagnostycznych. Odpowiednie oprogramowanie sterownika analizuje na bieżąco spływające z wszystkich czujników i elementów wykonawczych sygnały i w przypadku wykrycia znaczących rozbieżności z wartościami zapisanymi w pamięci sterownika interpretuje zaistniałą sytuację, jako wystąpienie usterki w danym systemie i rejestruje w swojej pamięci kod usterki, a także zapala odpowiednią lampkę sygnalizacyjną na tablicy wskaźników kierowcy. Wprowadzenie elektronicznych systemów sterowania we współczesnych pojazdach samochodowych doprowadziło do sytuacji w której najprostsze czynności diagnostyczne, obsługowe i naprawcze nie mogą być Bardzo przydatną funkcją przyrządów diagnostycznych jest ekran dotykowy kwartalnik reklamowy dla lakierników i blacharzy W przeciągu ostatnich dwudziestu lat nastąpił ogromny postęp technologiczny w zakresie konstrukcji pojazdów samochodowych. Rozwój techniki mikroprocesorowej doprowadził do wprowadzenia wielu nowych systemów kontrolujących, wspomagających i zarządzających podstawowymi mechanizmami i podzespołami pojazdów samochodowych. Zastosowanie w nich systemów elektronicznych umożliwiło zdecydowane zwiększenie komfortu i bezpieczeństwa jazdy współcześnie produkowanymi samochodami. kwartalnik reklamowy dla lakierników i blacharzy str.22 wykonywane bez posiadania odpowiednich przyrządów diagnostyczno-obsługowych, nawiązujących komunikację ze sterownikiem pojazdu. Przy obecnie stosowanej w pojazdach zaawansowanej technice mikroprocesorowej systemów zarządzania poszczególnymi modułami odłączenie przewodu instalacji elektrycznej samochodu jakiegoś obwodu systemu elektronicznego powoduje pojawienie się w pamięci sterownika kodu usterki i wywołuje sygnalizację pojawienia się błędu na tablicy wskaźników. Usunięcie takiej sygnalizacji (zgaszenie lampki) i wykasowanie zapisanej usterki z pamięci sterownika możliwe jest wyłącznie dzięki użyciu odpowiedniego przyrządu diagnostycznego. W związku z tym, warsztaty samochodowe niemal każdej specjalizacji branży motoryzacyjnej zmuszone są dzisiaj do posiadania tego typu urządzeń i rozwijania umiejętności oraz nabywania wiedzy w tym zakresie. Pozornie mogłoby się wydawać, że konieczność ta ominie specjalizację związaną z blacharstwem i lakiernictwem samochodowym. Nic bardziej mylnego. To właśnie przy prowadzeniu prac związanych z demontażem i ponownym montażem naprawianych blacharsko elementów poszycia nadwozia pojazdów i związaną z tymi zabiegami konicznością demontażu poszczególnych elementów i podzespołów systemów elektronicznych powstają najtrudniejsze do zlokalizowania, nawet dla fachowców w zakresie elektroniki samochodowej usterki sygnalizowane przez sterownik pojazdu, często całkowicie uniemożliwiające dalszą eksploatację pojazdu bez ich usunięcia. Bardzo częstym powodem powstawania usterek w systemach elektronicznych podczas prac w warsztatach blacharsko-lakierniczych są zupełnie przypadkowe, a spowodowane brakiem należytej uwagi przecięcia przewodów sygnałowych w trakcie czynności cięcia elementów nadwozia. Przy obsłudze pojazdów wyposażonych w elektroniczne systemy sterujące, a więc zdecydowanej większości obecnie eksploatowanych samochodów, różnorodność usterek może być tak duża, że w celu ich zlokalizowania nie wystarcza sam przyrząd, lecz potrzebne jest również spore doświadczenie i odpowiednia wiedza w tym zakresie obsługującego to urządzenie pracownika. Urządzenie do odczytywania i kasowania kodów usterek Komunikacja przyrządów diagnostycznych do obsługi systemów elektronicznych ze sterownikiem pojazdu realizowana jest z wykorzystaniem odpowiedniego złącza diagnostycznego, w które wyposażony jest obecnie każdy produkowany pojazd. Diagnozowanie samochodowych elektronicznych systemów sterujących sprowadza się do odczytania z wykorzystaniem odpowiedniego przyrządu diagnostycznego zapisanych w pamięci Tester diagnostyczny z transmisją bezprzewodową pomiędzy złączem diagnostycznym a przyrządem sterownika kodów usterek oraz parametrów pracy poszczególnych systemów, zapisanych w chwili pojawienia się usterki, czyli zapisania kodu błędu systemu w pamięci sterownika. Bardziej zaawansowane urządzenia diagnostyczne, zwane testerami diagnostycznymi umożliwiają również: odczyt parametrów bieżących, testy członów wykonawczych, kasowanie inspekcji serwisowych, kodowanie, adaptacje i dopisywanie w pamięci sterownika nowych (wymienionych) elementów elektronicznych systemów. Posiadanie w warsztatach blacharsko-lakierniczych co najmniej prostych przyrządów diagnostycznych nawiązujących komunikację ze sterownikiem pojazdu i obsługujących systemy elektroniczne jest już dzisiaj niestety niezbędne dla normalnego funkcjonowania. Bardzo istotny jest wybór właściwego i wystarczającego dla potrzeb własnego warsztatu blacharsko-lakierniczego przyrządu diagnostycznego tego typu. Dobry wybór takiego przyrządu sprowadza się do dostosowania jego możliwości diagnostycznych do posiadanych umiejętności obsługujących go pracowników. Tester diagnostyczny z transmisją przewodową pomiędzy złączem diagnostycznym a przyrządem Nowa linia kosmetyków samochodowych MoTip Car Care Black Line Środki czyszczące, to linia preparatów idealnie nadająca się do czyszczenia zarówno karoserii, jak i szyb oraz innych powierzchni zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz samochodu. Na szczególną uwagę zasługuje Renowator koloru, który przywraca kolor i blask zmatowiałych powierzchni. Uzupełnieniem tego produktu są Mleczka koloryzujące (7 kolorów) w uniwersalnych kolorach, odpowiadających najpopularniejszym barwom sprzedawanym na polskim rynku. Pielęgnacja felg, to dział, w którym znajdziemy zarówno środki do czyszczenia, jak i pielęgnacji felg i opon. Hitem jest Środek do czyszczenia felg, który idealnie usuwa wszelkie, nawet najmniejsze zabrudzenia. Aktywna piana głęboko wnika w brud, który można dokład- Odświeżanie samochodu – któż z nas nie chciałby, by wnętrze auta każdego dnia pachniało świeżością? To wcale nie takie trudne. Dzięki odświeżaczom do klimatyzacji w sprayu 150ml, zapach będzie się utrzymywał długo. Zapachy dostępne są w trzech wersjach: lawenda, cytryna i pomarańcza. Gamę dopełnia nowość na rynku polskim Kokpit w piance. Aktywna piana idealnie chroni powierzchnie plastikowe pozostawiając subtelny zapach. Kokpit ten jest matowy. W ofercie znajdą Państwo również kokpit z wysokim połyskiem oraz kokpit na bazie wody. Pielęgnacja szyb, to cztery atrakcyjne produkty do czyszczenia i pielęgnacji szyb samochodowych. Uwagę zwraca Preparat przeciw zaparowaniu szyb oraz Niewidzialna wycieraczka. Te dwa innowacyjne produkty skutecznie ułatwią nasze życie. Wystarczy spryskać szyby i efekt jest natychmiastowy: szyby nie parują, a krople deszczu spływają zgodnie z prawem grawitacji, powodując rzadsze używanie, a tym samym zużywanie wycieraczek. Kosmetyki samochodowe MoTip Car Care Black Line Całość gamy produktów uzupełniają preparaty ogólne do Pielęgnacji i ochrony. Zabrudzona tapicerka czy elementy skórzane, nie powinny nam spędzać snu z powiek, jeśli mamy pod ręką Środek do czyszczenia tapicerki lub Środek do pielęgnacji skóry. Hitem sprzedaży okazała się nowość tj. Środek do pielęgnacji elementów z plastiku i gumy. Car Care to nie tylko linia kosmetyków, ale również pomysł na prezent dla bliskich. Wystarczy rozejrzeć się dookoła, by zobaczyć, jak wielu użytkowników pojazdów jest dookoła nas. Nie masz pomysłu na prezent? MoTip przygotował specjalną wersję pudełka – Gift Box. Kupujący sam wybiera produkty, a atrakcyjne opakowanie stanowi miły dodatek. kwartalnik reklamowy dla lakierników i blacharzy Kosmetyki samochodowe zostały podzielone na cztery główne kategorie, które odpowiadają za utrzymanie czystości poszczególnych elementów samochodu. Najbardziej wymagający użytkownik znajdzie tu produkty, które charakteryzują się doskonałą jakością i skutecznością działania. Produkty Car Care Black Line dostępne są w aerozolu 600ml, jako dyspensery 500ml oraz w butelkach 500ml. Cała linia zaprojektowana została w sposób ergonomiczny dla użytkownika i przyjazny dla środowiska. nie usunąć przy pomocy np. myjki ciśnieniowej. Takich rezultatów nie osiągnie się korzystając z tradycyjnej myjni. str.23 Każdy właściciel samochodu wie, jak ważna jest codzienna pielęgnacja i konserwacja pojazdu. Piasek, pył, kurz, zanieczyszczenia z dróg czy też opady atmosferyczne, szkodzą karoserii i częściom samochodu. Szczególnie rażą zanieczyszczenia widoczne na pierwszy rzut oka na: desce rozdzielczej, kierownicy, szybie czy też karoserii. Na rynku znajdziemy produkty kilku producentów, jednakże najpełniejszą ofertę znajdą Państwo w nowej linii asortymentowej Motip Blak Line Car Care. kwartalnik reklamowy dla lakierników i blacharzy str.24 str.25 kwartalnik reklamowy dla lakierników i blacharzy Standomobil powraca Lakiernia znów jeździ po Polsce kwartalnik reklamowy dla lakierników i blacharzy str.26 Rocznie odwiedza około 100 warsztatów lakierniczych, pokonując niemal 100 tysięcy kilometrów. Po raz pierwszy mobilna lakiernia na kółkach marki Standox wyruszyła w trasę w listopadzie 2007 roku. Po krótkiej przerwie, już w nowym wydaniu wizualnym Standomobil powraca na polskie szosy. W jednym pojeździe znajduje się cała lakiernia Standomobil to samochód, który pełni funkcję centrum szkoleniowego. Na zewnątrz, grafika nawiązuje do Formuły 1, najbardziej prestiżowych wyścigów samochodowych na świecie. Dzięki coraz bardziej rozwiniętej technologii, bolidy Formuły 1 osiągają lepsze szybkości i przyspieszenie, dokładnie jak klienci marki Standox korzystający z zaawansowanej technologii Standoblue osiągają coraz doskonalsze rezultaty. Wewnątrz, Standomobil kryje w sobie w pełni wyposażoną lakiernię, w której znajduje się absolutnie wszystko, co jest niezbędne do dokonania profesjonalnej naprawy lakierniczej, a zatem przede wszystkim mieszalnik systemu Standoblue, narzędzia kolorystyczne, pistolety lakiernicze, szlifierki itd. Ponadto lakiernia na kółkach ma zainstalowany system Webasto, umożliwiający Standomobilowi pracę nawet w ciężkich zimowych warunkach. Standomobil jeździ po całej Polsce odwiedzając warsztaty zainteresowane Standoblue, wodorozcieńczalnym systemem drugiej generacji marki Standox, niezmiennie wywierając olbrzymie wrażenie. Cała lakiernia zmieszczona w jednym pojeździe jest wciąż niecodziennym widokiem dla wielu lakierników. Dużą wartością jest również fakt, że prezentacja systemu jest przeprowadzana w naturalnych wa- runkach pracy, w warsztatach, a nie centrum szkoleniowym producenta lakierów. Oznacza to wielorakie korzyści dla warsztatu. Po pierwsze lakiernicy są na swoich stanowiskach pracy, a nie muszą wyjeżdżać w delegację, by poznać nową technologię. Po drugie pokaz wykonywany jest na elementach czekających na likwidację szkody w danym warsztacie, a więc warsztat nie wstrzymuje pracy. Po trzecie, szkolenie jest w pełni indywidualnie, dostosowane do konkretnych potrzeb i warunków pracy lakierników danego warsztatu. W pokazie uczestnicą wspólnie - Grzegorz Kotliński, Doradca Techniczny marki Standox oraz lakiernicy. Taki sposób prezentacji produktów jest niezwykle atrakcyjny, a wyniki wiarygodne i wartościowe dla klientów. str.27 Nowa rola, czy już wyraz stylu życia? To właśnie kolor, a nie kształt przedmiotu jest pierwszym i głównym kryterium oceny mającym wpływ na jego postrzeganie, jak wynika z badań przeprowadzonych przez Yankelovich & Partners, wiodącej firmy świadczącej usługi doradzcze w zakresie marketingu. Kolory będą wyrażać „indywidualne ja” użytkownika samochodu, jego osobowość i styl życia. Megatrend najbliższych lat określany jest mianem kolorowego indywidualizmu i jest już zauważalny na rynku dóbr szybko zbywalnych. Jednym z przykładów jest projekt ABSOLUT UNIQUE. Teza ta odnosi się również do rynku motoryzacyjnego. Raport wskazuje bowiem, że aż 40% kupujących auta zmieniłoby jego markę, by otrzymać pożądany kolor karoserii samochodu. Według innej firmy badawczej, VuMa - stylistyka, w tym kolor pojazdu odgrywa kluczową rolę dla nabywców. Na pytanie, jak ważny jest wygląd i stylistyka przy podejmowaniu decyzji zakupowej, 70% respondentów odpowiedziało, że ważna lub bardzo ważna. Jedynie dla 7% ankietowanych design nie odgrywa roli. Postrzeganie atrakcyjności pojazdu przez respondentów ulegało na przestrzeni ostatnich lat dość istotnym zmianom. Dla przykładu, w 2008 roku za najbardziej pożądane uważano samochody, których stylistyka podkreślała status społeczny oraz wskazywała na wysoką wartość auta. Za atrakcyjniejsze uchodziły tzw. męskie samochody, duże gabarytowo, o potężnym silniku; podczas gdy kilka lat później, w 2013 roku, powyższe cechy przestały się liczyć na rzecz wygody i komfortu, jak też futurystycznego designu oraz prostej linii. Dostawca wprowadził na rynek 4 miliony butelek produktu opakowanych każda w niepowtarzalny, jedyny w swoim rodzaju wzór i kolor. Dzięki temu producent daje konsumentom możliwość wybrania prawdziwie indywidualnego produktu. Prognozuje się, że trend ten w przeciągu najbliższych lat będzie miał odniesienie również do rynku motoryzacyjnego. Nabywcy pojazdów będą zwracać uwagę na możliwość wyrażania swojej osobowość i odmienności, przede wszystkich poprzez niekonwencjonalną kolorystykę karoserii. Prognozuje się, że w najbliższych 3 latach nabywcy samochodów będą w jeszcze większym stopniu podkreślać swój indywidualizm, głównie za sprawą unikalnej kolorystyki. W rezultacie popularne staną się chromatyczne, różnobarwne i spersonalizowane kolorystycznie auta (źródło: Axalta). Kolory samochodów będą „szyte na miarę”, a producenci sięgną po niestandardowe kombinacje pigmentów, czy opalizujące kolory 3-warstwowe. Marka Cromax przykłada dużą wagę do tego, by zawsze szybko i skutecznie odpowiadać na potrzeby rynku, dostarczając klientom nie tylko zaawansowaną technologię, ale również odpowiednie wsparcie techniczne i biznesowe. W tym celu marka Cromax uważnie obserwuje aktualne trendy rynkowe, jak też zleca i analizuje badania konsumenckie, by znać bieżące oraz przewidywane przyszłe potrzeby klientów. Więcej informacji o ofercie marki Cromax można znaleźć na www.cromax.com. kwartalnik reklamowy dla lakierników i blacharzy Kolor w motoryzacji... kwartalnik reklamowy dla lakierników i blacharzy 21 in TW O in ON E str.28 Autor: mgr Andrzej Kowalewski układów mikroprocesorowych, efektem którego było powszechne skomputeryzowanie niemal wszystkich urządzeń kontrolno-pomiarowych oraz naprawczych. Obecnie komputer jest już podstawowym narzędziem pracy i to zarówno, jako narzędzie biurowe, jak również i umożliwiające kontakt z klientami oraz dostawcami części zamiennych. Umożliwia wystawianie faktur, rejestrację dokumentów, a także prowadzenie ewidencji magazynowej. Dzięki niemu możliwe jest również tworzenie bazy danych klientów i kontrahentów, co w znacznym stopniu przyspiesza proces przygotowywania niezbędnych dokumentów. Wizualizacja czynności pomiarowych urządzenia do geometrii kół Wzrastająca w znacznym tempie ilość pojazdów samochodowych uczestniczących w ruchu drogowym w naszym kraju przy jednoczesnym zbyt wolnym postępie w rozwoju naszej krajowej infrastruktury drogowej powoduje, że wzrasta niestety ilość zdarzeń i kolizji drogowych. Ponadto sprowadzana jest w dalszym ciągu duża ilość pojazdów powypadkowych z krajów zachodniej Europy. Oba te czynniki wpływają w istotny sposób na podwyższony popyt na usługi blacharskolakiernicze. Ponieważ, tak jak w każdej funkcjonującej obecnie na rynku sferze usług motoryzacyjnych istnieje znaczna konkurencja, dlatego każdy właściciel takiego warsztatu szuka najlepszych rozwiązań organizacji pracy w swojej firmie i sposobu zarządzania nią w celu uzyskania najkorzystniejszych wyników ekonomicznych. W ciągu ostatnich lat bardzo istotny wpływ na zwiększenie efektywności pracy, również w warsztatach blacharsko-lakierniczych miało rozpowszechnienie W wersjach elektronicznych dostępne są bazy danych technicznych, instrukcje montażowe, opisy procedur diagnostycznych i naprawczych. W podobnej formie rozprowadzane są również katalogi części zamiennych, przygotowywane praktycznie przez wszystkich liczących się na rynku dystrybutorów. Opracowane w formie elektronicznej katalogi części umożliwiają sprawdzanie cen, a przy opcjach internetowych również aktualnych stanów magazynowych, składanie zamówień oraz dokonywanie płatności za zamówione części. W dzisiejszych czasach komputer i związane z nim technologie informatyczne pozwalają na zdecydowane podniesienie jakości oferowanych usług, zwiększenie wydajności pracy oraz obniżenie ogólnych kosztów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej. Przy istniejącym obecnie powszechnym dostępie do sieci internetowej komputer jest również w warsztacie blacharsko-lakierniczym narzędziem komunikacji zewnętrznej. Umożliwia znacznie szybsze przesyłanie korespondencji, składanie zamówień na części oraz kwartalnik reklamowy dla lakierników i blacharzy Grafika komputerowa urządzenia do pomiaru geometrii kół Coraz częściej komputer służy również jako czytnik informacji technicznych, przechowywanych w postaci zapisu elektronicznego. Dotychczas do dostępu do tego typu danych konieczne było posiadanie różnego rodzaju zbiorów parametrów, czy schematów w postaci książkowej. Obecnie, coraz częściej zbiory takie udostępniane i rozprowadzane są w formie elektronicznej. Korzystanie z tego typu opracowań przy użyciu komputera, wiąże się ze znacznym uproszczeniem sposobu wyszukiwania, selekcji przetwarzania, aktualizacji i przekazywania odpowiednich fragmentów pracownikom bezpośrednio zainteresowanym w danej chwili w warsztacie. str.29 Komputeryzacja warsztatu blacharsko-lakierniczego str.30 kwartalnik reklamowy dla lakierników i blacharzy utrzymywanie stałego kontaktu z klientami i dostawcami części, narzędzi, czy materiałów eksploatacyjnych. Dostęp do sieci internetowej przy użyciu komputera w warsztacie blacharsko-lakierniczym daje także możliwość kontaktowania się z ludźmi z branży motoryzacyjnej, poprzez grupy dyskusyjne, na których można dzielić się uwagami i wymieniać się wiedzą dotyczącą warsztatowych problemów technicznych. Internet jest dzisiaj również miejscem promocji i reklamy prowadzonego warsztatu blacharsko-lakierniczego, ponieważ coraz większa liczba potencjalnych klientów poszukujących informacji o możliwości wykonania usługi lub adresu firmy decyduje się na przeszukiwanie zasobów sieci internetowej. Posiadanie przez warsztat blacharsko-lakierniczy własnej strony internetowej staje się więc powoli równie niezbędne, jak zamieszczanie informacji o charakterze działalności warsztatu w prasie, czy książce telefonicznej. Internet oferuje w tym zakresie znacznie więcej możliwości niż tradycyjne formy reklamy. W większym warsztacie blacharsko-lakierniczym, kilkustanowiskowym, poszczególne komputery mogą działać w ramach lokalnej sieci komputerowej. Możliwa jest dzięki temu pomiędzy nimi szybka wymiana danych, dzięki czemu każde stanowisko ma dostęp do pełnego zestawu danych klienta. Poza tym istnieje możliwość korzystania ze wspólnego urządzenia peryferyjnego np. drukarki przez wszystkich użytkowników sieci. Dzięki znacznemu postępowi technologicznemu w ciągu ostatnich kilkunastu lat i powszechnemu wprowadzeniu techniki mikroprocesorowej, funkcjonowanie wielu z obecnie używanych w warsztatach blacharsko-lakierniczych urządzeń i przyrządów, zwłaszcza kontrolno-pomiarowych oparte jest na zbieraniu informacji poprzez odczyt parametrów, a następnie przekazywaniu ich do centralnej jednostki sterującej (komputera), w której następuje analiza zebranych danych i parametrów, porównanie ich z zapisaną w niej bazą danych parametrów wzorcowych. Efektem końcowym pracy jednostki komputerowej w tych urządzeniach jest przejrzyste wyświetlenie danych na ekranie monitora, zapisanie ich w pamięci oraz ewentualny wydruk protokołu pomiarowego na drukarce, będącej wyposażeniem urządzenia. W warsztatach blacharsko-lakierniczych komputerowe przetwarzanie informacji wykorzystywane jest w następujących grupach urządzeń: Jednostka centralna komputerowego urządzenia do pomiaru geometrii nadwozia Komputerowa mieszlnia lakierów Pierwszą grupą urządzeń w warsztacie blacharsko-lakierniczym w których zaczęto wykorzystywać technologię mikroprocesorową i komputerową były przyrządy do kontroli i pomiaru nadwozi pojazdów samochodowych. Zastosowanie techniki komputerowej w tej gru- Ze względu na sposób pomiaru komputerowe urządzenia tego typu dzielą się na: mechaniczno-elektroniczne, laserowo-elektroniczne, ultradźwiękowo-elektroniczne. Przyrządy mechaniczno-elektroniczne charakteryzują się stosunkowo prostą konstrukcją oraz względnie wysoką odpornością na zakłócenia zewnętrzne. Urządzenia tego typu są stosunkowo łatwe w obsłudze. Urządzenia tej konstrukcji wykorzystują do określania współrzędnych mierzonych punktów zasady trygonometrii. System trygonometrycznych pomiarów przelicza wzajemne zależności kątowe oraz liniowe zmierzonych przez głowicę pomiarową współrzędnych punktów kontrolnych. W urządzeniach laserowo-elektronicznych wykorzystywany jest system zautomatyzowanych pomiarów trygonometrycznych wzajemnego położenia charakterystycznych punktów w płycie podłogowej. Zamiast mechanicznej głowicy pomiarowej stosowana jest wiązka lasera emitowana wokół stanowiska pomiarowego. Sondy kontrolne urządzenia pomiarowego, umieszczone w punktach charakterystycznych płyty podłogowej posiadają kod kreskowy, który umożliwia zidentyfikowanie przez skaner urządzenia ich położenia i obliczenie ich współrzędnych. Efekt pomiaru przestrzennego uzyskiwany jest przez zastosowanie dwóch laserów wysyłających wirujące promienie wokół mierzonej płyty podłogowej. Przeliczenie wartości zebranych informacji i interpretację wyników pomiarowych realizuje program komputerowy porównujący wymiary fabryczne wybranego modelu z faktycznymi wymiarami mierzonej karoserii. kwartalnik reklamowy dla lakierników i blacharzy Mechanicznoelektroniczne urzadzenie do kontroli geometrii nadwozi z wbudowanymi mikroprocesorami (, testery grubości lakieru, systemy pomiarowe, kabiny lakiernicze, stacje serwisowe klimatyzacji, testery diagnostyczne do obsługi systemów elektronicznych), z wbudowanymi komputerami PC (systemy do pomiaru karoserii, urządzenia do kontroli i pomiaru geometrii kół, systemy doboru koloru lakieru), interfejsach, przystawkach do współpracy z komputerem zewnętrznym (diagnoskopy systemów elektronicznych). Komputerowe urządzenia do kontroli i pomiaru nadwozi pojazdów samochodowych różnią się między sobą zarówno poszczególnymi elementami mechanicznymi systemu pomiarowego, jak również i oprogramowaniem komputera sterującego. Dzięki niemu możliwe jest wyświetlenie na ekranie monitora schematów zawierających usytuowanie wszystkich zmierzonych punktów kontrolnych oraz ich wartości, a także ich wartości nominalne oraz wartości dopuszczalnych odchyłek wymiarowych. Zaletą zastosowania urządzenia komputerowego jest możliwość wydruku wszystkich parametrów. str.31 pie urządzeń zdecydowanie uprościło pomiary robione poprzednio metodą mechaniczną. Komputerowe systemy do pomiarów nadwozi określają przestrzenne współrzędne wybranych, charakterystycznych punktów pomiarowych, a następnie przetwarzają uzyskane wyniki w ich zapis cyfrowy. Zastosowany w urządzeniu komputer, dzięki specjalistycznemu oprogramowaniu i posiadanej bazie danych, dokonuje porównania ich ze współrzędnymi wzorcowymi i sygnalizuje ewentualne odchyłki. str.32 kwartalnik reklamowy dla lakierników i blacharzy W urządzeniach ultradźwiękowo-elektronicznych zasada działania oparta jest na pomiarze odległości położenia sond pomiarowych emitujących ultradźwięki, zmocowanych w punktach kontrolnych płyty podłogowej diagnozowanego pojazdu od odbiornika (belki odbiorczej) znajdującego się pod płytą podłogową. Ultradźwiękowe pomiary odległości położenia sond pomiarowych od odbiornika przetwarzane są na sygnały elektryczne o określonej wartości i przesyłane do komputerowej jednostki sterującej, która dokonuje analizy zebranych danych i porównania ich z wartościami wzorcowymi. Kolejną grupą urządzeń wykorzystywanych w warsztatach blacharsko-lakierniczych, która została poddana znacznym zmianom konstrukcyjnym po wprowadzeniu do powszechnego użytku techniki komputerowej są przyrządy do kontroli i pomiaru geometrii ustawienia kół i osi pojazdów. Pierwsze konstrukcje urządzeń tego typu stosowane w przeszłości oparte były na zasadzie optycznego pomiaru mierzonych parametrów, najpierw z wykorzystaniem wiązki światła, a następnie wiązki lasera padającej na odpowiednie ekrany pomiarowe. Wprowadzenie technik komputerowych spowodowało zastosowanie do pomiaru geometrii kół urządzeń najnowszej generacji opartych na technologii kamer CCD i systemie trójwymiarowego modelowania parametrów podwozia. Olbrzymią zaletą wprowadzenia komputerowych przyrządów do pomiaru i kontroli geometrii ustawienia kół i osi pojazdów jest wyeliminowanie możliwości popełniania błędów obsługowych przy pomiarze, wpływających na otrzymywane końcowe wyniki pomiaru. Dzięki odpowiedniemu oprogramowaniu obsługujący przyrząd diagnosta przez cały czas pomiaru prowadzony jest przez program komputerowy i przez niego kontrolowany. W pierwszym przypadku urządzenia wyposażone są w tzw. głowice aktywne z czujnikami elektromechanicznymi i kamerami emitującymi wiązkę promieniowania podczerwonego. Założone na koła mierzonego pojazdu głowice pomiarowe tworzą za pomocą wiązek promieniowania podczerwonego tzw. elektroniczną ramę oplatającą wokół wszystkie koła. Dzięki temu uzyskuje się informacje o odchyleniach kątowych wszystkich mierzonych parametrów kół i osi pojazdu. Odczytane dane z poszczególnych głowic pomiarowych przesyłane są dalej drogą radiową do jednostki centralnej (komputerowej) urządzenia. W niej realizowane jest Urządzenie do kontroli i pomiaru geometrii ustawienia kół i osi pojazdów z kamerami CCD sposób zwiększył się komfort pracy i skrócił czas przeprowadzenia całego procesu kontrolno-pomiarowego. przetworzenie otrzymanych wyników i porównanie ich z parametrami wzorcowymi badanego pojazdu, umieszczonymi w bazie danych oprogramowania urządzenia pomiarowego. Po dokonanej analizie zebranych informacji wyniki końcowe wyświetlane są na ekranie monitora. Zainstalowane w urządzeniu oprogramowanie posiada intuicyjny program z grafikami przedstawiającymi punkty regulacyjne układu geometrii kół oraz graficzną wizualizację poszczególnych czynności procesu pomiarowego. Zasada działania najnowszych urządzeń kontrolno-pomiarowych do geometrii kół i osi pojazdów oparta jest na pomiarze w technologii tzw. 3D, czyli trójwymiarowego modelowania parametrów podwozia. Urządzenia tego typu posiadają tzw. głowice pasywne (nie zawierające żadnych elektronicznych i mikroprocesorowych elementów pomiarowych). Taka głowica pomiarowa jest w rzeczywistości wyłącznie specjalnie skonstruowanym ekranem odbijającym wiązkę promieniowania podczerwonego wysyłanego ze stanowiska urządzenia. Stanowisko urządzenia wykonana jest najczęściej w postaci dwóch kolumn lub jednego statywu w kształcie litery „T”. Umieszczone są na nim dwie wysokiej rozdzielczości kamery (po jednej na stronę pojazdu), wokół których rozmieszczone są diody nadawcze promieniowania podczerwonego. Promieniowanie emitowane z diód odbijane jest przez ekrany (z odpowiednią ilością plamek o ściśle określonej wielkości i kształcie) głowic pomiarowych i odczytywane przez kamery urządzenia. Na podstawie odchyłek kształtu plamek na ekranach, dzięki wykorzystaniu zastosowanych algorytmów obliczeniowych oprogramowania zastosowanego w urządzeniu określane są parametry układu geometrii. Za przetworzenie, analizę i interpretację otrzymanych parametrów pomiarowych odpowiada oprogramowanie urządzenia, które obrazuje wyniki końcowe na ekranie monitora. Dzięki zastosowaniu techniki komputerowej w urządzeniach do kontroli i pomiaru geometrii w znaczący W wyniku postępu technologicznego i wprowadzenia techniki mikroprocesorowej i komputerowej do warsztatu blacharsko-lakierniczego stosowane są w nim coraz częściej przyrządy diagnostyczne do obsługi elektronicznych systemów komputerowych. Konieczność ich stosowania wymusiły zmiany w konstrukcjach współcześnie produkowanych pojazdów samochodowych., które wyposażone są w coraz większą ilość tego typu systemów zarządzających pracą ich poszczególnych podzespołów. Urządzenia diagnostyczne do obsługi systemów elektronicznych występują w wersji interfejsów, czyli przystawek do komputerów typu PC lub niezależnych od komputera, samodzielnych przyrządów wykorzystujących technologię mikroprocesorową. Przyrządy diagnostyczne tej grupy nawiązują komunikację ze sterownikiem pojazdu poprzez specjalne złącze diagnostyczne w pojeździe. kwartalnik reklamowy dla lakierników i blacharzy Urządzenie do pomiaru geometrii pracujące w systemie 3D Opracowanie kosztorysu naprawy z wykorzystaniem specjalistycznego oprogramowania rozpoczyna się od wprowadzenia podstawowych danych o naprawianym pojeździe. Następnie ustalane są prace główne, prace dodatkowe, rodzaj lakieru do pokrywania elementów metalowych i rodzaj lakieru do pokrywania elementów wykonanych z tworzyw sztucznych. Niezbędne jest również określenie stawek roboczogodzin dla blacharza, lakiernika, mechanika, tapicera oraz elektryka. Następnie dokonuje się wyboru strefy naprawianej (blacharstwa, części wewnętrznych, elementów mechanicznych, lakierowania, czy grupy dodatkowej, do której zalicza się systemy bezpieczeństwa, prace dodatkowe, sterowniki, czujniki, opony itp.). Wprowadzenie do kosztorysu części podlegającej wymianie lub naprawie sprowadza się do wybrania pojedynczego elementu z obszaru wyboru części lub wykazu części pojazdu. Wybór części powoduje konieczność wprowadzenia rodzaju naprawy (wymiana, naprawa, lakierowanie bez naprawy, regulacja, montaż/demontaż, ceny nowego elementu, czasu naprawy, rodzaju pracy. Efektem wprowadzonych danych jest uzyskanie w kosztorysie całkowitego kosztu naprawy. str.33 Kolejne bardzo przydatne wykorzystanie techniki komputerowej w warsztacie blacharsko-lakierniczym ma miejsce przy kosztorysowaniu napraw powypadkowych. W przeszłości wiązało się to z koniecznością dokonywania żmudnych i czasochłonnych przeliczeń na podstawie dostępnych w wersji katalogowej cenników części i roboczogodzin przewidzianych do wykonania poszczególnych czynności naprawczych. Obecnie dzięki dostępnym specjalistycznym programom komputerowym warsztaty blacharsko-lakiernicze mają możliwość wykonania bardzo szybkiej i precyzyjnej wyceny naprawianego pojazdu powypadkowego. kwartalnik reklamowy dla lakierników i blacharzy str.34 Zastosowania polimerów i kompozytów polimerowych w środkach transportu. Przygotowaliśmy dla naszych czytelników nowy dział w którym przedstawimy wybrane zastosowania elementów z polimerów i kompozytów polimerowych w przemysłach: motoryzacyjnym, lotniczym i okrętowym. Przedstawimy przykłady oraz omówiono charakterystyki materiałowe opisanych elementów ze szczególnym uwzględnieniem ich właściwości wytrzymałościowych. Kompozyty polimerowe stanowią grupę materiałów stosowanych w przemyśle motoryzacyjnym, lotniczym i morskim. Oprócz bardzo dobrych właściwości mechanicznych, kompozyty polimerowe charakteryzują się wysoką odpornością na korozję, łatwością formowania, pochłanianiem drgań mechanicznych, a także brakiem przewodnictwa elektrycznego i małym przewodnictwem cieplnym. Na przykładzie wyżej wymienionych gałęzi przemysłu zostały przedstawione wybrane elementy wykonane z tworzyw polimerowych i kompozytów polimerowych z wyszczególnieniem ich charakterystyk wytrzymałościowych oraz zastosowaniami. ZASTOSOWANIA POLIMERÓW I KOMPOZYTÓW POLIMEROWYCH W PRZEMYŚLE MOTORYZACYJNYM Z tworzyw polimerowych w przemyśle motoryzacyjnym wytwarza się takie elementy jak: deski rozdzielcze, zbiorniki paliwa, listwy, zderzaki, przewody, felgi, kołpaki, pokrywy silnika, spojlery, owiewki, nakładki na pedały, ramki do tablic rejestracyjnych, osłony rozrządu silnika, obudowy lusterek, pokrywy bagażnika, obudowy akumulatorów, wykładziny dywanowe, korpusy, kraty wlotu powietrza, błotniki oraz części poszycia zewnętrznego [1, 2]. Obecnie udział tworzyw polimerowych w pojazdach samochodowych wynosi średnio 10-20% ich masy i przeciętny samochód osobowy zawiera już ok. 750 części wykonanych z tworzyw polimerowych [1]. Wykorzystywane tworzywa sztuczne to najczęściej: poliuretan (PUR), polipropylen (PP), akrylonitryl-butadien-styren (ABS), poliamid (PA), poliwęglan (PC), polichlorek winylu (PVC), politlenek fenylenu (PPO), politereftalan butylenu (PBT) [2, 3]. Firmy Smart i BASF (Niemcy) wspólnie opracowały koncepcję innowacyjnego pojazdu, pod względem małej ilości zużywanej energii oraz lekkości konstrukcji (rys.1) [4]. Pierwszym z nowych rozwiązań zastosowanym w samochodzie Smart Forvision jest jego lekka, w pełni zastępująca metalową, kompozytowa konstrukcja nadwozia, która umożliwia znaczne obniżenie masy, a co za tym idzie zwiększenie zasięgu pojazdu. Zaproponowana przez BASF technologia Baxxodur® oparta na wytwarzaniu kompozytu z żywicy epoksydowej wzmacnianej włóknem węglowym znalazła zastosowanie w konstrukcji nadwozia w samochodzie Smart Forvision. Zastosowanie materiału kompozytowego przekłada się na zysk w postaci obniżenia masy nadwozia do 150 kg. Kolejnym projektem prowadzonym dla samochodu Smart Forvision jest opracowanie technologii wytwarzania felg wykonanych z kompozytu na osnowie polimerowej wzmacnianych włóknami szklanymi, z materiału o nazwie Ultramid®Structure. Materiał ten składa się z osnowy z poliamidu wzmocnionego długimi włóknami szklanymi i charakteryzuje się doskonałą stabilnością termiczną i chemiczną, wytrzymałością na obciążenia dynamiczne i dobrą trwałością. Polimerowa felga jest o 3 kg lżejsza od metalowej, co daje w sumie 12 kg mniejszą masę każdego pojazdu. Ze względu na obniżenie masy samochód ten staje się bardziej przyjazny dla środowiska ze względu na mniejszą emisję spalin. W porównaniu do samochodów z konwencjonalnymi metalowymi felgami Smart Forvision zużywa ok. 0,05 litra na 100 km paliwa mniej i emituje 1 g/km mniej CO2. Felgi te zostały poddane testom zmęczeniowym, takim samym jakim poddaje się felgi stalowe i aluminiowe. Po przeprowadzeniu crash-testów, a także sprawdzeniu odporności na uderzenia w krawężnik i reakcję na jazdę z wysoką prędkością uzyskano zadowalające rezultaty i wysnuto wniosek, że taka felga będzie nadawała się do produkcji masowej, również dla innych pojazdów: motocykli, autobusów a nawet samochodów ciężarowych [5]. Rys. 1. Samochód Smart Forvision [6]. kwartalnik reklamowy dla lakierników i blacharzy Tworzywa polimerowe i materiały kompozytowe mogą z powodzeniem konkurować ze stopami metali pod względem właściwości wytrzymałościowych. Następstwem tego jest powiększający się udział tworzyw polimerowych w budowie środków transportu – produktach przemysłu motoryzacyjnego, lotniczego i okrętowego. W przemyśle motoryzacyjnym istnieje mocny trend obniżania masy pojazdów w celu poprawienia ich parametrów eksploatacyjnych oraz zmniejszenia kosztów produkcji. Taką samą tendencję obserwujemy również w przemyśle lotniczym, a także w ostatnich latach w przemyśle okrętowym. Anna G. Dmitruk, Jacek W. Kaczmar str.35 Zastosowania w przemyśle motoryzacyjnym cz. I str.36 kwartalnik reklamowy dla lakierników i blacharzy Zaangażowanie firmy BASF w badania nad obniżeniem masy pojazdów samochodowych jest szczególnie widoczne od połowy 2011 roku. Wiodącą koncepcją jest rozwój wzmacnianych włóknami wysoko wytrzymałych kompozytów polimerowych. Opel Astra w modelu Sport Coupe (po raz pierwszy zaprezentowany na Geneva Auto Show w marcu 2012 roku) jest wyposażony w lekkie, innowacyjne siedzenia wykonane z termoplastycznego laminatu wzmocnionego ciągłym włóknem szklanym [7]. Firmy LG Hansys, Hyundai Motor i Shinan Motor (Korea Płd.) wspólnie zaprojektowały innowacyjną, lekką obudowę modułu akumulatora (rys.2). Stworzona z myślą o pojazdach elektrycznych część ta jest wykonana z Poliamidu 6 (Kolon Plastics), wzmocnionego włóknem węglowym (Toray Industries). Porównanie tego elementu wykonanego z kompozytu polimerowego do odpowiedniego wyrobu stalowego przedstawiono poniżej: Redukcja masy o 26% (z 35 do 24 kg), Integracja funkcji, liczba części zmniejszona o 91% (z 35 do 3 na pojazd), Brak konieczności malowania antykorozyjnego, Redukcja kosztów dzięki wytwarzaniu na gotowo (bez operacji pośrednich), Zwiększona efektywność pojazdu dzięki redukcji masy, Doskonałe możliwości recyklingu (tworzywa termoplastyczne) [8]. Rys. 2. Pokrywa modułu akumulatora opracowana przez firmy LG Hansys, Hyundai Motor, Shinan Mold (Korea Płd.) [9]. Firma Lanxess [10] jest firmą działającą w sektorze chemicznym w Belgii (Lillo i Kallo), Niemczech (Krefeld-Uerdingen i Hamm-Uentrop) i w Chinach (Wuxi). Jest wiodącym producentem termoplastów wzmacnianych włóknem szklanym. Posiada ogromne doświadczenie w zakresie technologii wytwarzania kompozytów hybrydowych (metal-tworzywo polimerowe). Obecnie firma Lanxess prowadzi intensywne badania nad doskonaleniem wyrobów polimerowych umacnianych włóknami szklanymi i jest to spowodowane wzrostem zastosowań kompozytów wzmacnianych włóknami ciągłymi. Obecnie Firma Lanxess skupia się na zaawansowanych technologicznie inwestycjach w dziedzinie kompozytów polimerowych, gdzie zastosowanie znajdują procesy wytwórcze typu: „one-shot” i „in-mould forming” zapewniające korzyści płynące z szybkiej produkcji elementów polimerowych, oraz gdzie duże znacze- nie ma powtarzalna jakość wyrobów. Przykładowym produktem jest poliamidowa płyta kompozytowa wzmocniona do 30% włóknami szklanymi, które są wprowadzone do osnowy. Główną zaletą poliamidu jest dobra adhezja do włókien szklanych. Dotychczas kompozytowe płyty poliamidowe były wykorzystywane w samochodzie Audi A8 i były produkowane przez firmę Bond-Laminates pod nazwą Durethan®BKV 30 H2.0 EF. Firma Henkel opracowała nowy rodzaj osnów polimerowych do zastosowań w budowie samochodów z materiału na bazie poliuretanu o nazwie handlowej Loctite MAX 2 [11], który w porównaniu z powszechnie stosowaną żywicą epoksydową utwardza się zdecydowanie szybciej. Ze względu na wymóg lekkości pojazdów elektrycznych i hybrydowych konieczne jest zmniejszenie zużycia paliwa, a co za tym idzie emisji CO2 oraz kosztów wytwarzania. Mając to na uwadze firma Bayer [12] wprowadziła nowe materiały poliuretanowe do zastosowań w motoryzacji. Bayflex®RIM jest materiałem złożonym z poliuretanu połączonego ze specjalnymi wypełniaczami charakteryzującymi się dużą stabilnością cieplną, niską absorpcją wilgoci, niską rozszerzalnością cieplną, wysoką odpornością na uderzenia. Wykorzystanie tego materiału zmniejsza ciężar elementów o ok. 30%. Bayflex®RIM został wyprodukowany metodą wtryskiwania reaktywnego RRIM i przewiduje się zastosowanie tych materiałów w budowie lżejszych autobusów, pociągów, samolotów oraz okrętów. Australijska fundacja Autohorizon [13], z pomocą ponad 90 sponsorów (m.in. Victorian Centre for Advanced Materials Manufacturing – VCAMM, Holden, Boeing Aerostructures Australia, The Automotive Centre of Excellence – ACE and GMS Composites) opracowała unikalną konstrukcję skorupową nadwozia samochodu sportowego. Zostało ono uformowane w autoklawie z materiału GMS EP270 - prepregu epoksydowowęglowego produkowanego i dostarczanego przez firmę GMS Composites. Wymiary kabiny to ok. 2 x 1,5m, zaś jej masa to jedynie 80 kg. Gotowy element poddano analizie wytrzymałościowej metodą elementów skończonych (FEA) w Australia Future Fibres Research & Innovation Centre w Deakin University of Melbourne. Przeprowadzone badania wykazały zadowalającą sztywność wzdłużną, poprzeczną oraz skrętną nadwozia. Roding Roadster (rys.3) to dwumiejscowy samochód sportowy wykonany w większości z materiałów kompozytowych [14], którego podwozie wykonane z kompozytów wzmacnia- PORADNIK BLACHARZA SAMOCHODOWEGO ISBN 978-83-932610-0-0 Celem książki jest przedstawienie w jak najbardziej przejrzysty i jasny sposób niuansów związanych z naprawami karoserii współczesnych samochodów. Poradnik gromadzi niemal całą niezbędną wiedzę na ten temat. Bogato ilustrowane syntetyczne opisy stanowią ważny atut tej książki. więcej informacji: www.lakiernik.com.pl zamówienia: lakiernik.com.pl, [email protected], tel. +48 94 35 126 22 Rys. 5. Modułowy termoplastyczny zderzak do samochodów ciężarowych [19]. Firma Asahi Kasei Plastics North America Inc. wyprodukowała materiał o nazwie Thermylene®, który jest odpowiednikiem LGPP (Long-Glass-Fibre-Reinforced-Polypropylene), charakteryzujący się bardzo dobrymi właściwościami mechanicznymi, lecz o 20% niższymi kosztami wytwarzania aniżeli materiały dotychczas stosowane. Materiał ten charakteryzuje się dużą twardością oraz wysokimi modułami sztywności podłużnej i poprzecznej w szerokim zakresie temperatur. Potencjalne zastosowania dla materiału Thermylene® przewiduje się w motoryzacji m. in.: zderzaki, półki bagażowe, moduły gazu/ hamulca/sprzęgła [20]. Pasy przednie samochodów można wytwarzać bez udziału blach stalowych czy aluminiowych. Jako przykład można wymienić pas przedni samochodu Skoda Octavia produkcji Faurecii Kunststoffe Automobilsysteme GmbH wytwarzany z wysokowytrzymałego poliamidu firmy Lanxess. Pas ten charakteryzuje się cienkimi ściankami, niską masą elementu, dużą sztywnością, wysoką wytrzymałością mechaniczną, dobrą jakością powierzchni oraz dobrym płynięciem w temperaturze przetwórstwa, co ułatwia proces wtryskiwania do formy. Drugim przykładem jest pas przedni samochodu VW Golf 7 (rys.6) powstały przy współpracy firm Volkswagen i BASF, wykonany ze wspomnianego wcześniej Ultramidu® [21,22]. Rys. 4. Samochód wyścigowy Lola-Drayson [17]. Nowością są również modułowe termoplastyczne zderzaki do samochodów ciężarowych (rys.5). Dotychczas zderzaki w ciężarówkach MAN były wytwarzane w oparciu o technikę SMC (Sheet Moulding Compound). Zamiast tego całe części wytwarzane są z kilku komponentów jednocześnie na modułowej podstawie na przykład z poliamidu i poliestru dostarczanego przez firmę Lanxess. Zderzaki dla samochodów ciężarowych MAN TGX oraz TGS są produkowane przez grupę Magna Exteriors & Interiors, zaś zderzaki dla modeli TGL i TGM są produkowane przez firmę Werkzeugbau Karl Krumpholz GmbH & Co.KG-Kunststofftechnik. Obudowa przednich reflektorów jest wykonana z poliamidu 6 (PA6) wzmacnianego 60% włókna szklanego. Zaprojektowana konstrukcja spełnia warunek niezbędnej wysokiej wytrzymałości takiego elementu a ponadto dzięki wysokiej sztywności poliamidu 6 zbrojonego włóknem Rys. 6. Pas przedni samochodu VW Golf 7 (VW i BASF) [20]. Firma Ticona (Brazylia, Niemcy, USA) produkuje tworzywo termoplastyczne wzmocnione długimi włóknami (LFT) o nazwie Celstran, z którego wytwarza się np. dźwignie zmiany biegów. Tworzywo Celstran wykorzystuje się również do produkcji podstaw akumulatora (PP-GF40), dźwigni szafek elektrycznych (PA66 - GF50), uchwytów i opraw lusterek (PPGF50)” [23]. kwartalnik reklamowy dla lakierników i blacharzy Rys. 3. Samochód sportowy Roding Roadster [15]. Prototyp samochodu Lola-Drayson (rys.4) jest wykonany z recyklatu wzmocnionego włóknem lnianym. Zaprojektowano go z myślą o mistrzostwach FIA Formuły E w 2013 roku. W trakcie badań nad materiałem poddano go testom wytrzymałościowym. Zastosowane wzmocnienie z włókna lnianego wykazuje właściwości mechaniczne zbliżone to włókna szklanego, przy jednocześnie niższej wadze, zredukowanej szkodliwości dla środowiska oraz wyjątkowo korzystnej własności tłumienia drgań mechanicznych [16]. szklanym, światła reflektorów są bardzo stabilne podczas eksploatacji samochodu ciężarowego [18]. str.37 nych włóknem węglowym zapewnia bardzo dobre właściwości wytrzymałościowe, wpływając na dużą stabilność i dynamikę jazdy. Jedną z innowacji w tym projekcie jest zastosowanie kompozytowej ramy szyby przedniej, w której włókno wzmacniające jest oplatane na rdzeniu kształtowym. Wykonany z pianki rdzeń może pozostać w elemencie powodując wzrost masy o ok. 1.8 kg lub zostać usunięty. Proces wytwarzania oparty jest na metodzie infuzji ciśnieniowej żywicami RTM (Resin Transfer Moulding). str.38 kwartalnik reklamowy dla lakierników i blacharzy Firma Chevrolet jest największą globalną marką koncernu General Motors (USA) i produkuje również samochody sportowe. Najnowszym modelem sportowym wytwarzanym przez tą firmę jest Chevrolet Corvette Z06 2013 o masie jedynie 1451 kg przy mocy 368 kW. Stosunek mocy do masy dla tego samochodu jest lepszy aniżeli w samochodach takich jak Aston Martin DBS, Porsche 911 Turbo oraz Nissan GT-R. Osiągnięto to dzięki zastosowaniu materiałów kompozytowych do produkcji niektórych elementów. Po raz pierwszy Chevrolet Corvette z nadwoziem wykonanym z włókna szklanego wyprodukowano w 1953 roku. W 1973 roku zamiast włókna szklanego do produkcji nadwozia zaczęto stosować kompozyt SMC. W najnowszym modelu z kompozytu polimerowego wzmacnianego lekkimi włóknami węglowymi wykonano również maskę silnika, błotniki oraz panele podłogi [24]. W 1955 r. w NRD wyprodukowany został samochód Trabant, którego poszycie było wykonane z kompozytu na osnowie żywicy fenolowej wzmacnianej włókniną bawełnianą [2]. Kolejną i mniej znaną ciekawostką jest to, że Henry Ford w latach 30. i 40. XX w. propagował stosowanie alternatywnych materiałów w motoryzacji, takich jak włókna naturalne, a zwłaszcza konopne. W 1941 r. w fabryce Forda skonstruowano samochód napędzany produktami roślinnymi, a elementy karoserii wykonano z kompozytów wzmacnianych włóknami konopnymi [23]. Dzisiejsze przodujące marki samochodowe prześcigają się w opracowywaniu zastosowań dla nowych materiałów i kompozytów polimerowych. Nowe modele samochodów Porsche posiadają silniki, w których układ dolotowy, ujęcie powietrza oraz osprzęt silnika są wykonane z poliamidu (PA) [2]. Samochody BMW są wyposażone w innowacyjne miski olejowe wykonane z kompozytów polimerowych. Zaletą takiego rozwiązania będzie oczywiście zmniejszenie wagi pojazdu, a co za tym idzie mniejsze zużycie paliwa oraz spadek emisji CO2 [2]. W 2004 roku firma BMW zastosowała do produkcji swoich samochodów 10 000 t włókien naturalnych (len, sizal, bawełna, włókna drzewne) [23]. Samochód Citroën DS3 o mocy 440 kW jest unikalnym samochodem rajdowym, który posiada elementy wykonane ze specjalnego kompozytu umacnianego włóknami węglowymi oraz aramidowymi o nazwie handlowej Kevlar®. Ten wyjątkowy pojazd kierowany przez Pettera Solberga brał udział w cyklu European Rallycross Championship. Materiał kompozytowy włókna węglowe-Kevlar został opracowany przez zespół z firmy Galway Carbon i wykonano z niego elementy dla samochodu Citroën DS3 stosując jako osnowę żywicę akrylową Crestapol® 1250LV. Elementy wykonane z tego kompozytu to m.in.: maska, pokrywa bagażnika, zderzaki i drzwi od strony kierowcy. Dodatkowo maska samochodu została wypełniona rdzeniem z pianki w celu redukcji masy. Zastosowanie kompozytu pozwoliło na obniżenie masy części o ok. 82-89% - w sumie o 56 kg. Na przykład, stalowa pokrywa bagażnika o masie 16 kg została zastąpiona pokrywą kompozytową o masie 1,8 kg. Zastosowanie Kevlaru jako materiału umacniającego zapewnia zwiększoną sztywność, wytrzymałość mechaniczną oraz lekkość konstrukcji [25]. Literatura: [1] Troska-Grudzień J. „Tworzywa w przemyśle motoryzacyjnym pomagają obniżyć wagę samochodu” PlastNews 7-8’2011, s. 29-33. [2] Gibas E. „Tworzywa w motoryzacji pomagają obniżyć wagę samochodu” PlastNews 2’2013, s. 29-31. [3] Troska-Grudzień J. „Tworzywa w motoryzacji – tuning samochodowy” PlastNews 11’2011, s. 24-29. [4] http://www.basf.es/ Data korzystania: 17.05.2013 [5] http://www.smartforvision.basf.com/ Data korzystania: 06.04.2013 [6] http://newupcomingcars.com/basf-comes-with-smart-forvision/ Data korzystania: 12.10.2013 [7]Hoven-Nievelstein W. “A lightweight composite team for automotive applications” JEC COMPOSITES MAGAZINE No75 August – September 2012, s. 12-13. [8] “A new type of battery pack module carrier” JEC COMPOSITES MAGAZINE No73 June 2012, s. 17. [9] http://csmres.co.uk/cs.public.upd/article-images/LG-Hausys.JPG/ Data korzystania: 12.10.2013 [10] Meier H. “Lanxess, the only fully integrated producer of glass reinforced thermoplastic” JEC COMPOSITES MAGAZINE No70 January – February 2012, s. 4-5. [11] “Polyurethane matrix resin for automotive composites” JEC COMPOSITES MAGAZINE No71 March 2012, s. 73. [12] Meyer B. “Lighter than water” JEC COMPOSITES MAGAZINE No74 July 2012, s. 40. [13] Weller S. “Out-of-autoclave CF monocoque sports car cockpit chassis” JEC COMPOSITES MAGAZINE No76 October – November 2012, s. 81-82. [14] Kollmannsberger A., Brand M., Drechsler K. “Braiding a convertible windscreen frame with concave sections” JEC COMPOSITES MAGAZINE No74 July 2012, s. 24-25. [15] http://www.themotorreport.com.au/53725/roding-roadster-ready-to-rumble/ Data korzystania: 12.10.2013 [16] Cozien-Cazuc S. “Recycled and flax-reinforced composites for the Lola-Drayson prototype” JEC COMPOSITES MAGAZINE No74 July 2012, s. 34-35. [17]http://www.theengineer.co.uk/opinion/viewpoint/britain-is-wellplaced-to-lead-the-way-to-the-electric-car-future/1014375.article/ Data korzystania: 12.10.2013 [18] “New thermoplastic modular truck bumpers” JEC COMPOSITES MAGAZINE No81 May-June 2013, s. 14. [19]http://www.plasticstoday.com/articles/polyamide-polyester-displace-smc-modular-truck-bumper-injection-20130415a Data korzystania: 12.10.2013 [20] Iyer R. “New long-glass-fibre-reinforces polypropylene for automakers” No82 July 2013, s. 33. [21] “New sheet metal free structure” No82 July 2013, s. 34. [22] http://www.basf.com/group/pressrelease/P-13-128 Data korzystania: 12.10.2013 [23] Gajlewicz I., Lenartowicz M. „Dodatki do tworzyw stosowanych w motoryzacji” PlastNews 2’2013, s. 34-38. [24] Historia lekkich konstrukcji modelu Corvette, Materiały kompozytowe 4/2012, s. 5-6. [25] Grealish B., Gray N. “World Rally Champion’s super-car benefits from lightweight composite body panels” JEC COMPOSITES MAGAZINE No82 July 2013, s. 36-37. Autorzy: inż. Anna G. Dmitruk jest studentką na Wydziale Mechanicznym Politechniki Wrocławskiej. Dr hab. inż. Jacek W. Kaczmar Prof. PWr jest kierownikiem Laboratorium Tworzyw Sztucznych na Wydziale Mechanicznym Politechniki Wrocławskiej. Źródło: kwartalnik Materiały Kompozytowe nr 4/2013 PORADNIK LAKIERNIKA SAMOCHODOWEGO ISNB 978-83-932610-1-7 Książka zawiera zbiór podstawowych informacji związanych z technologiami lakierniczymi. W poradniku przedstawiono bogato ilustrowany, szczegółowy opis wszystkich kroków technologii napraw lakierowania elementu karoserii samochodowej oraz elementu z tworzywa sztucznego. więcej informacji: www.lakiernik.com.pl Obowiązkowa pozycja w bibliotece Lakiernika zamówienia: lakiernik.com.pl, [email protected], tel. +48 94 35 126 22 str.39 kwartalnik reklamowy dla lakierników i blacharzy str.40 kwartalnik reklamowy dla lakierników i blacharzy Jak walczyć z osmozą? Osmoza w kadłubach to przenikanie wody przez warstwę żelkotu do laminatu. Woda reaguje tam z substancjami, które pozostały w laminacie po procesie produkcji i tworzy z nimi roztwory soli. Nawet najlepiej wykonany laminat nie jest strukturą jednolitą. Pojawiają się w nim malutkie pęcherzyki powietrza oraz mikropęknięcia, zarówno w samej żywicy, jak i na styku żywicy i szkła. Żywica poliestrowa zawiera związki, które reagując z wodą tworzą kwasy octowy i solny oraz glikol. Ponieważ glikol jest substancją silnie higroskopijną, ilość wchłanianej do kadłuba wody wzrasta i proces degradacji przyspiesza. Molekuły związków powstałych w wyniku hydrolizy są zbyt duże by przeniknąć przez żelkot z powrotem do wody, a cząsteczki wody wnikają do laminatu bez przeszkód. Hydroliza przebiega intensywniej w wodzie morskiej, która ma odczyn zasadowy (8-8,5 pH). Niszczeniu ulegają połączenia pomiędzy włóknami zbrojenia szklanego, a lepiszczem. Woda rozprzestrzenia się wzdłuż włókien zbrojenia rozdzielając je od lepiszcza. Efektem tego zjawiska jest stopniowa degradacja laminatu objawiająca się powstawaniem pęcherzy wypełnionych specyficznie pachnącą, kwaśną cieczą o odczynie pH od 0 do 6,5. Pęcherze osmotyczne mogą mieć różną wielkość – od rozmiaru główki szpilki do średnicy 10 cm. W wyniku działań osmozy nie tylko następuje stopniowe niszczenie struktury laminatu, ale również zwiększa się ciężar kadłuba, co ma wpływ na głębokość zanurzenia, zdolności manewrowe, prędkość oraz zużycie paliwa. Osmoza jest przyczyną zmniejszenia wartości jachtu, ponieważ to ocena stanu kadłuba jest jednym z najistotniejszych elementów mających wpływ na cenę jednostki. Powstawanie osmozy jest procesem rozłożonym w czasie, podobnie jak zjawisko korozji w samochodach. A pozbycie się jej skutków jest trudne, długotrwałe i kosztowne. LEPIEJ ZAPOBIEGAĆ, NIŻ LECZYĆ Do zabezpieczenia przed osmozą nie nadaje się również żelkot czy topkot poliestrowy. Mimo, że z tych produktów wykonana jest łódź, to ich użycie do naprawy nie odbuduje struktury i nie zahamuje przenikania wody do wewnątrz. Warto pamiętać, że żelkot poliestrowy jest produktem do budowy łodzi na bazie form, a użyty do naprawy nie utwardzi się do tzw. pyłosuchości. Topkot, czyli żelkot z korektorem parafinowym, może służyć do wypełnienia rys oraz drobnych ubytków powyżej linii wodnej, ale nie do zapobiegania osmozie (lub naprawy jej skutków). Najlepszymi parametrami i niską przepuszczalnością wilgoci charakteryzują się farby dwuskładnikowe i to one powinny być zastosowane do zabezpieczenia kadłuba. Idealnie sprawdzą się powłoki oparte na żywicach epoksydowych. Warstwę zabezpieczającą z farby epoksydowej możemy nałożyć zarówno na kilkuletni jacht (uprzednio osuszony), który nie ma jeszcze śladów osmozy, jak i na nowa jednostkę, którą odbieramy ze stoczni. Zabezpieczenie można wykonać samodzielnie lub zlecić szkutnikowi. Używając farb dwuskładnikowych, należy zachować zalecane przez producentów proporcje mieszania składników. Trzeba również stosować rozcieńczalniki zalecane przez producenta . Ważne jest zachowanie odpowiednich przerw pomiędzy nakładaniem kolejnych warstw. Szczegółowe informacje znajdują się w kartach technicznych produktów, które Ważna jest grubość powłoki ochronnej. Aby bariera epoksydowa była nieprzenikliwa, powinna mieć grubość około 300 mikronów. Jedna warstwa podkładu Lightprimer GFK Sea-Line nałożonego wałkiem to około 60 mikronów, natomiast jedna utwardzona warstwa Epoxy Primer Antiosmotic HS Sea-Line. to około 100-150 mikronów. NAPRAWA KADŁUBA Naprawa łodzi dotkniętej osmozą wymaga cierpliwości. Po zdiagnozowaniu ognisk osmozy, pracę dzielimy na etapy: usunięcie starych warstw, rozwiercenie pęcherzy osmotycznych, osuszenie kadłuba i w końcu aplikacja farb i szpachlówek. Etap pierwszy to usunięcie wszystkich starych warstw lakierów i farb, w tym przeciwporostowych. Farby przeciw- Osuszony kadłub przemywamy na przykład zmywaczem Cleaner Sea-Line lub innym środkiem o właściwościach odtłuszczających. Na czystą powierzchnię nanosimy warstwę podkładu epoksydowego Lightprimer Sea-line. Rozwiercone otworki i inne ubytki szpachlujemy szpachlą epoksydową. Typ szpachli dobieramy w zależności od wielkości ubytku. Duże ubytki można wypełnić szpachlą epoksydową z włóknem szklanym Sea-Line, a pozostałe miejsca i duże powierzchnie – szpachlą epoksydową lekką Sea-Line. Po utwardzeniu masy szlifujemy nadmiar materiału, aby powierzchnia była idealnie równa. Najpierw można szlifować papierami o gradacji P80-P120, a następnie wykańczać powierzchnię papierami P120-P240. Na tak przygotowane dno nakładamy podkład epoksydowy Antiosmotic HS Sea-Line. (od 2 do 4 warstw). Epoksydy bezrozpuszczalnikowe po utwardzeniu tworzą powierzchnię przypominającą polerowane szkło. Aby zapewnić przyczepność kolejnej warstwy, trzeba zachować czasowy odstęp zalecany przez producentów. Jeśli maksymalny czas do nałożenia kolejnej warstwy zostanie przekroczony, powierzchnia musi być dokładnie zmatowiona (zalecane papiery: P240-P400). Wykonując prace malarskie samodzielnie, należy pamiętać, że większość produktów epoksydowych wymaga odpowiednich warunków i nie utwardzi się w temperaturze poniżej 10°C. Niektóre epoksydy mają zdolność do wiązania się przy temperaturach około 5°C. Jednak większość farb i szpachlówek epoksydowych wymaga, aby prace były wykonywane w środowisku ciepłym i suchym. Niewłaściwe utwardzenie możemy rozpoznać po tym, że warstwa pozostaje miękka mimo upływu czasu. Może też przybrać matowy wygląd. Właściwie nałożony i utwardzony system naprawczy, oparty na bezrozpuszczalnikowym epoksydzie grubopowłokowym, pokrywamy jeszcze jedną warstwą farby kontaktowej, aby zwiększyć przyczepność farby poliuretanowej lub przeciwporostowej. Dobrze wykonana naprawa zabezpiecza kadłub na wiele lat. Przed kolejnymi sezonami pozostanie nam jedynie nanoszenie warstw antyporostowych. www.Sea-Line.eu Opracowała: Joanna Janiak kwartalnik reklamowy dla lakierników i blacharzy Aby zabezpieczyć dno jachtu przed osmozą, możemy na czysty zmatowiony żelkot nałożyć jedną warstwę epoksydowej farby kontaktowej Lightprimer GFK Sea-Line, która zapewnia dobre przyleganie farby barierowej do kadłuba, a następnie dwie warstwy Epoxy Primer Antiosmotic HS Sea-Line. Cały system zamykamy ponownie farbą kontaktową Lightprimer GFK Sea-Line, która stanowi znakomity podkład dla farby przeciwporostowej. Można też wykonać zabezpieczenie złożone z pięciu warstw podkładu epoksydowego Lightprimer GFK Sea-Line osiągając łącznie warstwę 300 mikronów. Ta metoda jest prostsza do realizacji w warunkach amatorskich, ponieważ farba Lightprimer GFK SeaLine utwardza się szybciej i nie ma tak dużych wymagań, jak farby bezrozpuszczalnikowe (bezwzględnie zalecane do prac związanych z naprawami skutków osmozy). porostowe są toksyczne, dlatego przy ich usuwaniu należy zwrócić uwagę na środki ochrony osobistej i na ochronę środowiska. Oczyszczona do czystego żelkotu powierzchnia odsłoni wszystkie ogniska osmozy. Każde uszkodzenie rozwiercamy, a następnie szlifujemy to miejsce wraz z powierzchnią żelkotu, redukując ją do około dwóch trzecich początkowej grubości. Całość, w tym zęzę i w miarę możliwości wewnętrzną stronę laminatu, wielokrotnie myjemy za pomocą pary lub słodkiej ciepłej wody. Mycie pomaga usunąć szkodzące laminatom związki chemiczne. Kolejny etap to bardzo dokładne suszenie kadłuba. Czas schnięcia łodzi zimującej w hangarze (dobrze ogrzewanym) możemy poświęcić na inne naprawy i remonty. W czasie suszenia warto kilkakrotnie powtórzyć mycie ciepłą wodą oraz dogrzać kadłub od wewnątrz. str.41 zazwyczaj są dostępne na stronach internetowych producentów i dystrybutorów. Systemy antyosmozowe stosujemy poniżej linii wodnej, gdzie jednostka ma stały kontakt z wodą. Zabezpieczenie nanosimy także nawet 15 centymetrów ponad linię wody, ponieważ musimy pamiętać, że zmienia się obciążenie jednostki oraz zafalowanie. Po nałożeniu systemu antyosmozowego możemy też zabezpieczyć lewą stronę laminatu (zęza), która także ma kontakt z wodą i wilgocią. kwartalnik reklamowy dla lakierników i blacharzy str.42 Kobieta lakiernik? Oczywiście! Czy Pani ojciec był świadom tego, że to właśnie on zaszczepił w Pani motoryzacyjną pasję? - Taty już z nami nie ma, zmarł. Ale myślę, że wiedział co mu zawdzięczam. Choć w domu moje plany, że po szkole podstawowej pójdę do technikum mechanicznego, zostały przyjęte Wspólnie z narzeczonym, Arturem Dymańskim, prowadzicie Państwo Warsztat Blacharsko – Lakierniczy Auto – Dymek, Od kiedy pracujecie razem? - Jesteśmy współwłaścicielami warsztatu. Prowadzimy go w przystosowanej, wynajętej hali. Znajduje się niedaleko domu. Partner jest lakiernikiem z wykształcenia. Prowadzi warsztat od 9 lat, ja od prawie czterech robię wszystko to co należy do obowiązków lakiernika. Co takiego zainteresowało Panią w lakiernictwie? - Nie interesuje mnie mechaniczna strona samochodu. Nie interesuje mnie ile „wyciąga”, ile pali itd. Nawet marka nie ma dla mnie wielkiego znaczenia. Owszem, mam słabość do Alfa Romeo, bo właśnie takie auto było w domu. Uwielbiam jego sylwetkę, kształt przodu. Ale zwykle wychodzę z założenia, że samochód ma mnie po prostu przenieść z punktu A do punktu B. Z drugiej strony, jako kobieta, zwracam uwagę na detale, szczególiki, które jak zauważyłam, często umykają mężczyznom. Samochód musi być po prostu piękny. Nawet jeśli ma już swoje lata. Ważna jest dla mnie estetyka auta, jego wygląd. Lubię gdy jest czysty, zadbany. Musi pachnieć w środku. No i uwielbiam sprawiać, że właśnie taki się staje, gdy wyjdzie spod mojej ręki. Jak reagują klienci widząc Panią w warsztacie? - Fajnie (śmiech). Ja zawsze byłam ambitna. Od początku podobał mi się ten moment zaskoczenia u mężczyzn, którzy zostawiali w warsztacie swoje auto. Patrzyli na mnie i pytali niepewnie: „ale to pani będzie to robić…? A zna się pani na tym…?” To zaskoczenie, zwykle zresztą przeradzało się w sympatyczną rozmowę. Im wątpliwości klienta były większe, tym bardziej chciałam mu udowodnić, że zrobię jego auto najlepiej jak to możliwe. Pokażę, że kobieta lakiernik może być nawet lepsza od mężczyzny. Tak jest do dziś. Gdy mi się coś szczególnie uda, czuję się świetnie, bo pokazuję, że mimo niekobiecego zajęcia, jestem w stanie mu sprostać. Fajnie się tak pokazać w męskim gronie, udowadniając, że kobieta też potrafi być dobrym lakiernikiem. Do dziś wygląda to tak, że gdy przyjeżdża klient, który mnie nie zna, to najpierw widzę pojawiający się na jego twarzy wyraz konsternacji (śmiech). Rozgląda się nerwowo, ale zwykle uspokaja widząc, że w warsztacie są też mężczyźni i w końcu zostawia mi samochód. Czarna Szpachlówka Poliestrowa kwartalnik reklamowy dla lakierników i blacharzy Pani Maju, skąd się Pani wzięła w tej lakierni? - Zaczęło się od taty. Gdy tata robił coś przy samochodzie, już jako kilkulatka zawsze się gdzieś przy nim kręciłam. Starałam się pomagać, coś podać, przynieść. I oczywiście podglądałam, co tata majstruje przy aucie. Potem miałam chłopaka pracującego w wulkanizacji. Też mnie to wciągnęło. Przesiadywałam u niego na okrągło. Szybko nauczyłam się wulkanizować i wyważać opony. Potem miejsce wulkanizatora zajął w moim sercu lakiernik (śmiech). Podzielił się ze mną swoją wiedzą. No i przepadłam. Okazało się, że lakiernictwo to jest właśnie to! Teraz nie wyobrażam sobie, żebym mogła zajmować się czymkolwiek innym. jednoznacznie. Ojciec pukał się w czoło i mówił: „dziewczyno, praca w warsztacie nie jest dla kobiet. Dźwiganie, ciągle brudno. Po co ci to?” Posłuchałam. Wybrałam Technikum Ekonomiczne, ale nie czułam się w nim najlepiej. Oczywiście skończyłam, ale już wiedziałam, że nie chcę pracować w wyuczonym zawodzie. Tak się też stało. str.43 Kochani Czytelnicy, na takie spotkanie czekaliśmy od dawna: 31 – letnia Maja Gerasymyuk z Bydgoszczy, to pierwsza kobieta lakiernik, z którą mieliśmy przyjemność porozmawiać. Filigranowa, długowłosa, kobieca, nie wyobraża już sobie innego zajęcia. – Lakiernictwo to całe moje życie – mówi z pasją. Lubi udowadniać, że kobieta może być lepsza od mężczyzny lakiernika. Problem ma z … kombinezonem lakierniczym. – Producenci najwyraźniej nie przewidzieli, że tym fachem zajmie się kobieta o rozmiarze 36 – mówi śmiejąc się lakierniczka Maja. str.44 kwartalnik reklamowy dla lakierników i blacharzy Jak wygląda Pani dzień? Co należy do Pani obowiązków? - Generalnie wszystko, bo dzielimy się obowiązkami. Artur ma swój samochód, ja swój. Przychodzi Pani do pracy i co? Wciąga Pani ciuchy lakiernika i… - A nie. W ciuchach roboczych idę już do pracy (śmiech). Bo z domu do warsztatu mam kawałeczek. Pojawiam się więc w pracy od razu w „stroju organizacyjnym”. Potem, jeżeli klient zostawił już auto, zabieram się do roboty. Jeżeli to jakaś drobnostka, to może rozebranie auta nie będzie potrzebne. A jeśli sprawa jest poważniejsza, to oczywiście rozbieram karoserię. Dalej znów wszystko zależy od mojego zadania. Albo matowię element czy też elementy i przelakierowuję, albo najpierw naprawiam jakieś uszkodzenia. Szlifuję, szpachluję, znów szlifuję, nakładam podkład, „zjeżdżam” go papierem i zabieram się za lakierowanie. Wszystkie czynności wykonuje Pani sama? - Tak, choć oczywiście do demontażu niektórych ciężkich elementów potrzebuję pomocy. Sama nie ściągnę przecież np. dużej maski samochodu, ale tego przecież i mężczyzna nie zrobi. Wtedy pomaga nasz pracownik. Pamięta Pani pierwszego klienta, który oddał w Pani ręce swój samochód? - Oczywiście. Pamiętam chyba wszystkich klientów. Wtedy to była czerwona skoda. Zderzak, tylne drzwi, na których musiałam zrobić trudne przejście. Oj, byłam przestraszona. Ale i maksymalnie zmobilizowana. I wyszło pięknie! Byłam bardzo z siebie dumna. Usłyszałam od tego klienta wiele pochwał. Potem, gdy widziałam gdzieś w mieście to auto, pękałam z dumy: to moje dzieło! Ma pani portfolio z efektami Pani pracy? - Mogę pokazać w komputerze efekty mojej pracy. Ale coraz rzadziej muszę cokolwiek udowadniać. Grono ludzi, którzy mają przeze mnie zrobione auta i to zrobione dobrze, jest już tak duże, że czuję efekty takiej szeptanej reklamy. Ktoś mnie poleca komuś, ten następnej osobie itd. To dla mnie najlepsza reklama. To może teraz, po latach klienci chętniej przychodzą do Pani? - Czasem zdarza się, że faktycznie ktoś szuka właśnie mnie, ale kto inny pyta o narzeczonego. Jakoś to się wyrównuje. Wszystko zależy od tego ile mamy aut, jaka jest kolejka, jakie terminy. Choć kiedyś faktycznie zdarzył mi się klient, który zdecydował się czekać, aż pokończę wszystkie swoje prace. Klienci chwalą sobie „kobiecą rękę”? - Zwłaszcza, gdy odbierają lśniący nowym lakierem, nawoskowany samochód, który lśni również w środku. Zdarza się, że klienci przyjeżdżają tylko na woskowanie. Wtedy też często słyszę zadowolone: „od razu widać, że robiła to kobieta”. Coś w tym jest, że rzeczywiście kobiety przykładają większą uwagę do detali. drobnostek, Mężczyźnie wydaje się, że wszystko już w porządku, a ja jeszcze widzę coś, co mi przeszkadza. Koledzy lakiernicy nie patrzą kosym okiem na taką konkurencję? - Nie słyszę niechętnych komentarzy. Ale wychodzę z założenia, że mężczyzna i tak zawsze będzie myślał o sobie, że jest lepszy. Zdarzało się, że przyjeżdżał kolega lakiernik - wiadomo, jak to bywa - musiał kolegę podejrzeć, rzucić okiem na efekty pracy konkurencji. Nieraz słyszałam: „no, ładnie, to Artura?” „A nie , to ja lakierowałam” odpowiadałam. „No popatrz, nawet ci wyszło…” (śmiech) Jaka praca była najtrudniejsza? - Najtrudniejsze było zrobienie przejścia ksyralikiem na tylnych drzwiach samochodu dostawczego, białą perłą, którą bardzo trudno się rozkłada. Żeby zrobić przejście, trzeba było coś potrafić. Oczywiście nie dałam sobie pomóc, bo jestem uparta. Muszę sama. Powiedziałam sobie: trudno, jak nie wyjdzie za pierwszym razem, będą poprawiać i ze 100 razy, aż będzie jak trzeba. Ale wyszło super już za pierwszym razem. Okazało się to prostsze niż myślałam. Myślała Pani o spróbowaniu swoich sił w pracy z aerografem? - Ależ tak! Mam za sobą próby z aerografem, z carbonem. Chcę się rozwijać. Bardzo interesuje mnie grafika 3D na samochodzie. Przymierzam się do zrobienia w tej technice mojego prywatnego forda pumy. To bardzo czasochłonne, więc potrzebuję jakieś pół roku. Uczę się sama. Grafik, wizualizacji, podpowiedzi jak łączyć kolory, szukam w Internecie. Chyba mam zdolności manualne, bo nieźle mi wychodzi. A jak koledzy reagują!? Nie znudzi się Pani to lakierowanie? - A skąd! Lakiernictwo to jest to co chcę robić! Siedzę przecież w warsztacie od rana do wieczora. Właściwie nie mam innego życia. Pracujemy nawet w sobotę, do godziny 17, 18. A potem, wiadomo: żeby dokądkolwiek wyjść, potrzebowałabym ze dwóch godzin żeby pozbyć się tych wszystkich kurzy i lakierów, które na mnie osiadły i żeby zrobić się na bóstwo. Najczęściej więc macham ręką i zostajemy w domu (śmiech) Czarna Szpachlówka Poliestrowa Proszę tylko nie mówić, że i po pracy też rozmawiacie Państwo o lakierach… - Ależ tak! (śmiech) Potrafimy tak rozprawiać do pierwszej, drugiej w nocy. Teściowie, u których mieszkamy śmieją się, że nie mogliśmy się lepiej dobrać. Na szczęście nie spieramy się na temat pracy, bo każdy jest skupiony na swojej. str.45 Nie rywalizujecie ze sobą? - Nie. Nigdy nie było między nami rywalizacji. Choć mi zdarzało się, że koniecznie chciałam pokazać, że mogę być lepsza. Narzeczony mnie bardzo wspiera, choć czasami mówi, że chciałby zobaczyć swoją narzeczoną ubraną niekoniecznie ciągle „warsztatowo”, ale w kobiecym wydaniu. Widzę, że naprawdę ma Pani szczęście robić to, co sprawia Pani frajdę… - Tak. To wielkie szczęście robić to co się kocha i jeszcze dostawać za to pieniądze. Bardzo dziękuję za rozmowę Rozmawiała Iwona Kalinowska kwartalnik reklamowy dla lakierników i blacharzy No ale nie da rady chodzić w stroju lakiernika i szpilkach… - No nie. Z drugiej strony, mam problem z odzieżą roboczą, bo to taki fach , w którym kobiet się nie uwzględnia. Ogrodniczki, bluzę roboczą itd. Mam uszyte na specjalne zamówienie, bo damskiego rozmiaru 36 nie przewidziano (śmiech). W najmniejszym z możliwych kombinezonów lakierniczych wyglądam z kolei jakby mnie mieli wziąć do NASA. Prawdziwy kosmonauta! (śmiech) Za to pod większym kapturem mogę schować włosy, a mam prawie do pasa. Zawsze marzyłam o długich włosach, a teraz trochę mam z nimi problem. Bo lakierniczce trudno utrzymać je w dobrej kondycji. Bez lakieru do włosów, zawsze i tak są sztywne (śmiech). Zawsze mówię koleżankom: „dziewczyny, przed imprezą zapraszam do mnie. Prysnę jakimś klarem, i będziecie mogły w tańcu szaleć, a fryzura nie drgnie”(śmiech). kwartalnik reklamowy dla lakierników i blacharzy str.46 str.47 Oczami fachowca cz. I Redakcja: Co skłoniło Pana do takiego wyboru? Dlaczego nie mechanika lub lakiernictwo samochodowe? Pan Marcin: Z plastyki miałem co najwyżej 4, a lakiernik powinien mieć rękę na 5+ (śmiech). Mechanika jest bardzo ciekawa i miałem świadomość, że jest mi potrzebna, aby być kompletnym fachowcem. Jeszcze jako nastolatek postanowiłem poznawać samochody podejmując pracę w warsztatach samochodowych – tą płatną jak i darmową. Tam poznałem wiele tajników mechaniki i nabrałem potrzebnej mi praktyki. Była to niezastąpiona szkoła często kierowana przez prawdziwych fachowców. Redakcja: Rozmawialiśmy już o szkole średniej, o początkach. Ale czy kontynuuje pan pracę w tym zawodzie? Pan Marcin: Tak, aktualnie pracuję na stanowisku blacharza samochodowego w jednym z największych autoryzowanych serwisów w regionie. Pracę w tej firmie wywalczyłem w procesie rekrutacji w formie konkursu z wiedzy oraz praktyki związanej z blacharstwem. Jako, że zostałem doceniony przez szefa tak renomowanej firmy, czuję pełną satysfakcję z podejmowania wszelkich wyzwań związanych z naprawianiem samochodów. Redakcja: Wygląda, że jest to Pana pasja. Pan Marcin: Zdecydowanie jest to pasja. Jeśli życie miałoby przygotować dla mnie inny scenariusz, zapewne byłbym blacharzem samochodowym, z tą różnicą, że prowadziłbym własny serwis. Mówiąc poważnie jedną z ciekawszych czynności jaką wykonuję w mojej pracy jest możliwość odbudowy kształtu uszkodzonej karoserii, bądź przywracanie kształtu uszkodzonych elementów. Niekiedy zdarza się, że nasza praca porównywana jest do rzeźbienia, przez co koledzy z branży nazywają nas żartobliwie „rzeźbiarzami”. Redakcja: Trudne były początki pracy z blachą karoseryjną? Pan Marcin: Pierwsze zetknięcie z karoserią delikatnie mnie zniechęciło, ale już kolejne próby powoli oswajały mnie z narzędziami, a blacha stawiała mi coraz mniejszy opór. Wiedziałem, że to jest to. Dzięki teorii i praktyce nabytej w samochodówce potrafiłem odbudować niemalże każdy element karoserii z gołego arkusza blachy. Redakcja: Ile potrzeba czasu aby wejść na odpowiedni pułap i zostać mistrzem w swoim fachu? Pan Marcin: Nie ma prostej odpowiedzi na to pytanie. Myślę, że to indywidualna sprawa. Ten zawód, podobnie jak wszystkie zawody związane z ogólnie pojętą techniką, wymaga ode mnie ciągłej nauki. Podążanie za nowymi technologiami napraw jest wpisane w nasze obowiązki – bez tego nie da się wykonać swojej pracy w pełni profesjonalnie. Niemalże bez przerwy na rynku pojawiają się nowe pojazdy różnych marek skategoryzowanych w wielu klasach. Karoseria cały czas ewoluuje, a konstruktorzy prześcigają się we wdrażaniu swoich pomysłów w życie. W ostatnim czasie największą zmianą, która w dużym stopniu wpłynęła na naszą pracę, jest wprowadzenie specjalnych gatunków stali do produkcji poszycia karoserii - HSS, UHSS czy stal borowa. Redakcja: Rzeczywiście jest to temat na czasie. Jakie zatem utrudnienia w pracach serwisowych niosą za sobą takie rozwiązania? Pan Marcin: Właściwości stali wysokogatunkowej wymagają innego podejścia do całej naprawy. Blacha o tych właściwościach kwartalnik reklamowy dla lakierników i blacharzy Redakcja: Jak rozpoczęła się Pana przygoda z branżą motoryzacyjną? Pan Marcin: Już jako młody chłopak dużo majsterkowałem. Nie była to praca związana z samochodami, ale rozkręcanie zabawek, czy naprawa prostych mechanizmów, które nie zawsze kończyły się sukcesem. Nabyte w tym okresie doświadczenie miało duży wpływ na moje późniejsze zainteresowaniem techniką motoryzacyjną, które zaowocowało wyborem szkoły samochodowej jako szkoły średniej. Tam zdobyłem specjalizację blacharza samochodowego i w tym kierunku potoczyła się moja kariera zawodowa. str.48 kwartalnik reklamowy dla lakierników i blacharzy podobna jest do żyletki – cienka i sprężysta. Wpływa to znacznie na wszelkie procesy towarzyszące naprawie elementów, na ich łączenie a także obróbkę. Sama naprawa rzadko kiedy może odbyć się przy użyciu wyłącznie tradycyjnego młotka i klepadeł, a niemalże niezbędne jest użycie spotera blacharskiego, bez którego nie wyobrażam sobie już pracy. Redakcja: Rozumiem, że wiąże się z tym dobór odpowiedniego sprzętu. Czy musi być to sprzęt z górnej półki? Pan Marcin: Odpowiednie urządzenia i narzędzia, to świętość. Tak jak lekarz, tak i blacharz bez odpowiedniego zaplecza nie jest w stanie pracować. Nie mam na myśli ogromnej hali z osprzętem za miliony złotych. Nie wyobrażam sobie jednak nie mieć podnośnika 2-kolumnowego, lutospawarki czy wspominanego spotera blacharskiego. To teraz podstawa. Od tego powinniśmy zacząć kompletowanie wyposażenia. Klasa sprzętu jest ważna, ale wiem, że na polskim rynku można z łatwością wyposażyć się w towar najwyższej klasy oferowany w bardzo konkurencyjnych cenach przez renomowane rodzime firmy z branży motoryzacyjnej. W tej kwestii należy kierować się przede wszystkim odpowiednimi parametrami urządzeń – nie ceną. Znam kilka zabawnych historii o tanich urządzeniach, których możliwości znacznie odbiegały od rzekomego przeznaczenia. Redakcja: Proszę zdradzić nam jak wygląda sytuacja w Pana zakładzie? Pan Marcin: Jak wspominałem, pracuję w dużym serwisie, w którym jako jednym z niewielu dba się o wdrażanie nowoczesnych metod naprawy karoserii. Kadra kierownicza widzi realne korzyści idące w parze z taką polityką, głównie dzięki obniżeniu kosztów pracy i oszczędność czasu przeznaczonego na wykonywane prace. Bardzo często zdarza się, że kierownik serwisu konsultuje z nami zakup nowych urządzeń. Niekiedy sami zgłaszamy propozycję doposażenia serwisu., dzięki czemu mamy możliwość wykonania niemalże każdej naprawy. Redakcja: Czas to pieniądz, w takim razie nie warto iść pod prąd. Jakie z narzędzi jest aktualnie niezastąpione? Pan Marcin: Z pełną odpowiedzialnością podpisuję się pod spoterem blacharskim. To na pewno. Niedopuszczalne natomiast jest używanie półautomatów spawalniczych o niewłaściwych parametrach. Właściwości materiału nie pozwalają na łączenie elementów w tak wysokiej temperaturze, jak jest potrzebna do przetopu spoiwa i stali karoseryjnej. Lutowanie twarde drutem CuSi3 w przeciwieństwie do spawania drutem stalowym odbywa się w ok. 950oC przy prądzie o wartości 15 amperów. W tym przypadku należy zwracać uwagę na minimalny prąd, to bardzo istotny parametr. Nieodpowiednie dopasowanie sprzętu spowoduje problemy w procesie łączenia. Zniekształcanie, niechciane obkurczanie czy pękanie materiału wzdłuż wykonanego połączenia to tylko wierzchołek góry lodowej. Redakcja: Czy to jedyne urządzenie gwarantujące prawidłowe łączenie? Pan Marcin: Bardzo dobrą technologią, która coraz częściej gości w warsztatach jest zgrzewanie punktowe. W serwisie takim jak nasz praca bez zgrzewarki inwerterowej jest niemożliwa. Wymiana uszkodzonego poszycia na oryginalne elementy w sposób zalecany przez producenta nie przewiduje w wielu przypadkach innego typu połączenia. Aby urządzenie w pełni spełniało oczekiwania, maksymalna wartość prądu nie może być niższa niż 13000 Amperów. Należy pamiętać, że aby połączyć dwie blachy wykonane ze zwykłej stali o grubości 0,8 mm potrzebne jest aż 7000 A. Nie można także zapomnieć o odpowiednim docisku elektrod. Najlepsze urządzenia posiadają system pneumatyczny przekładający się na 550 daN docisku. Najnowsze sprzęty posiadają funkcję rozpoznania materiału z jakiego wykonany jest element, a także potrafią określić jej grubość. Praca takimi urządzeniami to czysta przyjemność. Koniec cz. I str.49 kwartalnik reklamowy dla lakierników i blacharzy str.50 kwartalnik reklamowy dla lakierników i blacharzy CWS T-1 - Rekonstrukcja LAKIEROWANIE Lakiery samochodowe produkowane dzisiaj, znacznie różnią się od tych z lat wcześniejszych. Do lat dwudziestych używano lakierów olejowych, których bazę stanowił olej lniany. Główną jego wadą był czas schnięcia – dochodził aż do dwóch tygodni! W latach późniejszych stosowano lakiery nitro, które po nałożeniu na auto nie dawały jednak połysku. Dopiero po wypolerowaniu powierzchni auto otrzymywało swój połysk. Niestety powłoki te nie były odporne na warunki atmosferyczne oraz inne czynniki. specjalnie dla branży motoryzacyjnej. Lakiery te były wydajniejsze, gdyż dzięki nim zredukowano czas schnięcia z dwóch tygodni (lakiery olejowe) do dwóch dni. Były one nanoszone na powierzchnie nadwozia pojazdu za pomocą pistoletu natryskowego. Lakiery te wymagały jednak nałożenia 3-4 warstw, aby uzyskać zadawalający efekt. Sukces jaki odniosła amerykańska firma, skłonił ją do eksperymentowania, w wyniku czego, wydali wydajniejszą mieszaninę „Dulux”. Duco pozostał w niszy rynkowej, jednak wciąż był produkowany w Parlin aż do roku 1960. SYSTEM „DUCO” W roku 1923 chemiczna firma DuPont wprowadziła pod marką „Duco” pierwszą, szybkoschnącą, wielokolorową linię lakierów nitrocelulozowych, stworzoną W roku 1927 zaczęto produkcję CWSów. Nadwozia tych samochodów posiadały drewnianą konstrukcję szkieletową pokrytą blachą, która była lakierowana poprzez natrysk lakierów w systemie „Duco”, który umożliwiał wymalowanie samochodu w dowolnym kolorze w zależności od upodobań klienta. KOLOR LAKIERU CWS-A? Co z kolorami CWS-a? Technologia lakierowania samochodów pod koniec lat dwudziestych umożliwiała uzyskanie wielu kolorów. Zapewne w wytwarzaniu samochodów CWS wykorzystywano te możliwości i dostosowywano wymalowanie samochodu do aktualnej mody i zamówień klientów. Prawdopodobnie znaczna część samochodów była lakierowana na czarno ze względów na praktyczność tego koloru i przyzwyczajenia odbiorców. Na zachowanych czarno-białych fotografiach możemy obserwować, że niektóre samochody były w dwóch różnych kolorach. Świadczy o tym odcień szarości ze zdjęć, dlatego na tej podstawie można tylko domniemywać, jakich używano kolorów. Rekonstruowa- str.51 gotowane powierzchnie pomalowano podkładem epoksydowym. Następnie na podkład epoksydowy (po wczesnym zmatowaniu jego powierzchni) nałożona została szpachlówka poliestrowa. Po zakończeniu pracochłonnego procesu wyrównywania powierzchni, nałożono warstwy podkładu dwuskładnikowego wypełniającego, który po obróbce stanowił bazę do nakładania lakierów nawierzchniowych. Więcej o rekonstrukcji na www.cwst1.koon.pl kwartalnik reklamowy dla lakierników i blacharzy nemu samochodowi CWS, z racji tego, że był to pierwszy polski samochód, niezaprzeczalnie należą się barwy narodowe. No i w takich barwach został polakierowany. Czerwień i biel wspaniale podkreślają proporcjonalność bryły nadwozia. Mało tego - jako ciekawostkę można dodać, że w owym czasie również istniały samochody w takich kolorach. Do przykładów można zaliczyć Cadillac’a 370A z 1931 roku, Essex’a Super Six z 1930 roku oraz amerykańskiego Doble Steam Car z 1925 roku. Krystian Rożniakowski LAKIEROWANIE REKONSTRUKCJI CWS T-1 Rekonstruowany samochód składa się z dużej liczby części, które są malowane osobno i dopiero składane, toteż pracochłonność i materiałochłonność lakierowania takiego samochodu jest bardzo duża. Elementy wykonane z grubej blachy stalowej - łączniki, felgi itp. - zostały przygotowane pod malowanie poprzez oczyszczenie metodą strumieniowościerną (popularnie zwane piaskowaniem). Elementy o wypukłych kształtach z blach cienkich, zostały także w taki sposób przygotowane. Elementy płaskie np. płaty drzwi oraz maska, oczyszczono poprzez szlifowanie płótnem ciernym. Tak przy- LAKIERNICTWO SAMOCHODOWE ISBN 83-913442-3-2 Książka poświęcona jest renowacyjnemu lakiernictwu samochodowemu. Od wielu lat stanowi podstawę wiedzy zawodowej dla kolejnych pokoleń adeptów zawodu lakiernika samochodowego. więcej informacji www.lakiernik.com.pl Obowiązkowa pozycja w bibliotece Lakiernika zamówienia: lakiernik.com.pl, [email protected], tel. +48 94 35 126 22 kwartalnik reklamowy dla lakierników i blacharzy str.52 str.53 kwartalnik reklamowy dla lakierników i blacharzy kwartalnik reklamowy dla lakierników i blacharzy str.54 Pasjonaci Artur Sobieraj i Waldemar Banaszyński, zbudowali replikę rosyjskiego samochodu pancernego z czasów I wojny światowej. Pojazd jest unikatowy. Ma także wybitnie polską historię. Austin-Putiłow „Poznańczyk” w rękach żołnierzy Wojsk Wielkopolskich, późna wiosna lub lato 1920 r. Pojazd wpadł w ręce Polaków w czasie walk w rejonie Bobrujska w maju tego roku „Poznańczyk” wraca po blisko 100 latach. Replika podczas defilady z okazji Święta Wojska Polskiego; Warszawa, 15 sierpnia 2 Powrót „Poznańczyka” Nad polem bitwy opada wzniecony wybuchami kurz. Przez jednostajny stuk karabinów maszynowych przebija się odgłos silnika. Tuż przed linią żołnierzy Wojsk Wielkopolskich wyłania się szaroniebieski kolos. W jego kierunku szybuje granat. Po chwili, do unieruchomionej w przydrożnym rowie maszyny dobiega kilku śmiałków w charakterystycznych, wysokich rogatywkach z treflami. Zdezorientowani Rosjanie opuszczają wnętrze z rękoma w górze… W ten sposób, w połowie lipca 2013 r. na oczach kilkutysięcznej widowni „Strefy Militarnej” w Podrzeczu zadebiutowała jedyna w Europie Środkowej, w pełni sprawna replika samochodu pancernego Austin-Pu- dr Łukasz Gładysiak tiłow. Zaraz po inscenizacji przypominającej zdobycie rosyjskiej maszyny przez Polaków, na „pole bitwy” wyszły ubrane w stroje z epoki damy. W kierunku pancerza strzeliły korki butelek szampana. Po blisko 100 latach, „Poznańczyk”, bo takie imię własne nosi pojazd, znów wspiera Wielkopolan w walce z bolszewikami. PUTIŁOW – POZNAŃCZYK – TADEUSZ Wśród pasjonatów historii i nie tylko do tej pory rozpoznawalny był przede wszystkim ze względu na obsługę pirotechniczną wydarzeń z dziejami wojen w tle a teraz właściciel pojazdu, Artur Sobieraj z Piotrkowa Trybunalskiego. Jak mówi, oficjalne powodów budowy repliki rosyjskiego samochodu pancernego było wiele. – Po pierwsze będąc na rekonstrukcjach jako pirotechnik oglądając pojazdy kolegów zauważyłem, że nie ma zbyt wielu pojazdów związanych z pierwszą wojną światową, poza tym postanowiłem stworzyć od podstaw coś, czego jeszcze w naszym kraju nie było. Wraz z grupą przyjaciół rozpoczęliśmy realizację „Projektu Putiłow”, polegającego na wskrzeszeniu jednego z najbardziej charakterystycznych pojazdów pancernych Wojska Polskiego w pierwszych latach po odzyskaniu niepodległości. Nie bez znaczenia był także fakt, że jego historia ściśle wiąże się z Wielkopolską – zdradza. Nie- To właśnie te imiona znalazły się na pancerzu samochodu. Nieoficjalnie jednak wiadomo, że nazywa się go również „Tadeuszem”. – To na cześć mojego taty, dzięki któremu zacząłem pasjonować się wojskowością – kwituje nasz rozmówca. Obok samej budowy należało rozstrzygnąć kwestie związane z dość charakterystycznym malowaniem oryginalnego pojazdu. – Udało się nam ustalić, że w związku z montażem wozu w Zakładach Putiłowskich, całość pokryto jednobarwnym, szaroniebieskim kamuflażem. Farba pochodziła z zapasów carskiej marynarki, była tzw. „okrętową” – informuje Mikołaj Klorek z Poznania, jeden z członków zespołu „Projektu Putiłow”. Ponieważ trudno było określić barwę na podstawie czarno-białych zdjęć archiwalnych, jako jeden z wzorników, posłużył kolor udokumentowany w muzeum, w dawnej stolicy Rosji. Następnie, metodą prób i błędów dobierano lakier jak najbardziej do niego zbliżony. – Wydaje mi się, że efekt jaki uzyskaliśmy bliski jest pierwowzorowi – kończy Mikołaj Klorek. Na koniec, na bokach maszyny, jak prawie 100 lat temu, pojawiły się zdwojone imiona własne: czerwone rosyjskie oraz czarne „Poznańczyk”. Tym ostatnim określano żołnierza Wojsk Wielkopolskich. TECHNOLOGIA SPRZED 100 LAT Przez kolejne siedem miesięcy, w warsztacie Waldemara Banaszyńskiego w Stradyniu pod Wolsztynem, grupa pasjonatów pojazd montowała. Jak wskazuje nasz rozmówca, postanowiono maksymalnie dużą ilość prac przeprowadzić w identyczny sposób, jak czyniono to w petersburskich Zakładach Putiłowskich w 1918 r., kiedy to właśnie pojazdy tego rodzaju były montowane. – Dopiero wówczas okazało się, jak skomplikowaną nawet jak na czasy współczesne, maszyną był AustinPutiłow – wskazuje właściciel „Poznańczyka”. W ruch poszły ołówki i deski kreślarskie. Część elementów, Prezentacja repliki „Poznańczyka” w Kargowej, listopad 2013 r. Stoją od lewej: Hubert Klorek, Waldemar Banaszyński, Mikołaj Klorek i Artur Sobieraj. kwartalnik reklamowy dla lakierników i blacharzy przed wycięciem z arkuszy blachy, odwzorowano w kartonie. Wiele korygowano na bieżąco, nie szczędząc ani środków, ani sił (montaż niekiedy trwał od godz. 6.00 do 2.00 w nocy). Wszystko tworzono od podstaw, jednym z największych wzywań były koła z lanymi, tak jak w oryginale, oponami. Wewnątrz, tak jak w oryginale znalazły się dwa stanowiska kierowcy: przednie, wykorzystywane w trakcie przemarszów czy jazdy drogowej i z tyłu, używane do ataku. Na dachu zainstalowano dwie, obrotowe wieże z replikami karabinów maszynowych. Niebawem będzie można prowadzić z nich imitowany za pomocą instalacji gazowej ostrzał. Masa repliki sięgnęła 2,8 t. str.55 długo potem zaczęło się poszukiwanie materiałów, na podstawie których można było zacząć budowę-dużą pomoc zawdzięczam również Piotrowi Kazimierczakowi, który zajął się zbieraniem planów i fotografii. Sięgnięto do książek wydanych w Rosji, szperano w sieci (w tym nawet w witrynach redagowanych w języku japońskim). Zwrócono się także o pomoc do muzeów w Petersburgu i Kubince. Prace przygotowawcze trwały pół roku. Równocześnie opracowywano historię „Poznańczyka”, który jako pojazd o nazwie „Stieńka Riazin” został zdobyty przez żołnierzy 55. pułku 14. Dywizji Piechoty Wojsk Wielkopolskich 28 maja 1920 r. w rejonie Bobrujska. kwartalnik reklamowy dla lakierników i blacharzy str.56 TRYUMFALNY POWRÓT Budowa repliki „Poznańczyka” w warsztacie Waldemara Banaszyńskiego w Stradyniu pod Wolsztynem. 2013 r. w Warszawie. Nasz pojazd wzbudził olbrzymie zainteresowanie, wszak jego pierwowzór był jednym z pierwszych, jakie utworzyły zręby rodzimej broni pancernej – komentuje Artur Sobieraj. Dodaje, że przez swój uniwersalny charakter, odtwarzać może zarówno stronę polską, jak i bolszewicką; obok Fiatów Iżorskich, Putiłowy były podstawowym rodzajem samochodów pancernych wykorzystywanych przez Armię Czerwoną w czasie wojny 1920 r. Ubiegłorocznej jesieni pojawiał się także w Toruniu, Kargowej i Poznaniu, biorąc udział na przykład w lekcjach „żywej historii”, adresowanych do młodzieży. W związku z przypadającą w roku 2014, setną rocznicą rozpoczęcia pierwszej wojny światowej, której prezentowany pojazd jest bądź, co bądź jednym z symboli, załogę „Poznańczyka” już niebawem czekają intensywne działania. Jak nas poinformowano, trwają przygotowania do wyprawy do Moskwy, gdzie organizowany będzie festiwal związany z Wielką Wojną. Repliki nie zabraknie zapewne także podczas pokazów w Podrzeczu, Poznaniu czy Warszawie. Być może też uda się ją zaprezentować na Pomorzu, w trakcie organizowanej w pierwszy weekend sierpnia, II Komorowskiej Biesiady Historycznej w Komorowie (gmina Polanów). Równocześnie członkowie zespołu „Projektu Putiłow” zapraszają do odwiedzenia witryny wozu, założonej w ramach portalu społecznościowego Facebook (www.facebook.com/AustinPuilow). Zwracają się także z prośbą do wszystkich, którzy posiadają jakąkolwiek dokumentację związaną z samochodami pancernymi Austin-Putiłow na adres [email protected]. Potrzebne są przede wszystkim zdjęcia lub rysunki wnętrza. W końcu historycznej dokumentacji nigdy nie za wiele. Wszystkie zdjęcia z archiwum „Projektu Putiłow”. Oręż repliki „Poznańczyka” – produkcja imitacji ciężkich karabinów maszynowych, zainstalowanych w wieżach pojazdu. Jak zaznaczono na początku, pierwszy publiczny pokaz repliki miał miejsce podczas VI Zlotu Grup Rekonstrukcyjnych i Historycznych Pojazdów Wojskowych „Strefa Militarna” w Podrzeczu. Od tamtej pory nie ma praktycznie miesiąca, w którym Austin-Putiłow nie pojawiałby się na „polach bitew”. – Jednym z najmilszych wydarzeń związanych z „Poznańczykiem” była defilada z okazji Święta Wojska Polskiego, 15 sierpnia Waldemar Banaszyński podczas prac nad ramą repliki „Poznańczyka” w warsztacie w Stradyniu. Samochody pancerne Austin-Putiłow produkowane były w Rosji w 1918 r. Załogę tych napędzanych na jedną oś, czterokołowych wozów bojowych stanowiło 5 żołnierzy osłanianych arkuszami blachy grubości do 8 mm. Pod pancerzem pracował także czterocylindrowy, benzynowi silnik o mocy 50 KM. Masa bojowa pojazdu wynosiła 5,2 t. Jak wynika z ustaleń rosyjskich historyków, na front trafiło 200 sztuk tego rodzaju wozów. W czasie wojny z bolszewikami, Wojsko Polskie zdobyło 20 Putiłowów. Przejęty pod Bobrujskiem „Poznańczyk” wszedł w skład Wielkopolskiego Plutonu Samochodów Pancernych pod dowództwem porucznika Feliksa Peto. Brał udział w walkach o Warszawę, w sierpniu 1920 r. str.57 W ciągu ostatniego ćwierćwiecza samochód w Polsce z przedmiotu marzeń i trudno dostępnego dobra zmienił się w narzędzie codziennego użytku, niezbędne do sprawnego prowadzenia firmy i bardzo ułatwiające życie codzienne w użytkowaniu prywatnym. Dla gospodarki narodowej zjawisko to ma znaczenie kolosalne. Po drogach – według danych firm ubezpieczeniowych – jeździ około 18 milionów aut. Osobowych, ciężarowych, autobusów. Nowych i starych, drogich i tanich, w dobrym stanie technicznym i niekoniecznie. Niestety z roku na rok tych starych, tanich i niekoniecznie sprawnych jest coraz więcej. Jedynie dla stacji demontażu pojazdów są to wiadomości dobre, no i w pewnym stopniu dla warsztatów serwisujących auta tanio i dobrze. Dla większości posiadaczy aut takie warsztaty są dobre, bo tanie. O tym jakimi samochodami jeździmy decydują posłowie i rząd. Stanowią prawo określające wysokość różnych podatków, danin i opłat, ograniczeń w rozliczeniach z fiskusem, wymogi jakie auto musi spełniać oraz kto może samochodami jeździć. Od reguł rządzących gospodarką, które to reguły również w znacznym stopniu zależą od Sejmu i rządu, zależy ile mamy pieniędzy i jakie auto możemy kupić. Od lat statystyki wskazują, że Polaków stać przede wszystkim na auta tanie i nienowe. W ubiegłym roku do kraju sprowadzono niemal trzykrotnie więcej samochodów używanych, niż sprzedano nowych; nieco ponad 700 tysięcy. Jedynie 8% to auta stosunkowo nowe do 4 lat, 44% wyprodukowano w latach 2003 do 2009, pozostałe są starsze. Giełdy samochodowe, komisy a przede wszystkim internet pełne są najróżniejszych ofert, głównie są to auta sprowadzone, rzadziej przed laty zakupione w polskich salonach. Według zapewnień sprzedawców wszystkie są w świetnym stanie, z niezbyt dużym przebiegiem. Około 40% z nich ma cofnięte liczniki, niemal wszystkie przeszły naprawy po bardziej czy mniej poważnych przygodach drogowych. Cał- kiem spora liczba tych aut została wyrejestrowane w którymś z krajów europejskich i do Polski wjechały jako odpady, złom. Nad Wisłą doprowadzono je do stanu używalności, przeszły badanie techniczne i w odpowiednim urzędzie otrzymały numery rejestracyjne. I zostały sprzedane nowym właścicielom. Bywa, że do nabywcy zgłasza się Główny Inspektorat Ochrony Środowiska z żądaniem zezłomowania świeżo zakupionego pojazdu i obietnicą wymierzenia do 300 tys. zł grzywny za nielegalne sprowadzenie odpadów na teren Unii Europejskiej. Albo prokurator z żądaniem wyrejestrowania auta, które ma wadę prawną. Za błędy administracji i oszustwa handlarzy płacić muszą ludzie, którzy legalnie i w dobrej wierze kupili samochody. Dużą przesadą byłoby stwierdzenie, że wszystkie dziesięcioletnie i starsze auta są zagrożeniem na polskich drogach, jednak nie da się obronić tezy, że są bezpieczniejsze od tych wyprodukowanych w ostatnich latach. Trzeba też pamiętać o kosztach napraw i bieżącego serwisu. Każdy wolałby kupić auto nowe, prosto z salonu, bez żadnych wad prawnych, z gwarancją i bez niespodziewanych awarii. W ubiegłym roku takich szczęśliwców było 290 tysięcy, z tej liczby 168 tysięcy aut trafiło do firm. Zaledwie 120 tysięcy nowych samochodów kupiono do użytku prywatnego. Analitycy rynku motoryzacyjnego szacują potencjał nabywczy Polaków na co najmniej pół miliona nowych samochodów rocznie. Od lat ten potencjał pozostaje w sferze pobożnych życzeń. W stosunku do zarobków większości Polaków nowe samochody są zbyt drogie. W efekcie z roku na rok sprzedaż nowych samochodów spada, rośnie natomiast liczba sprowadzonych, często z bogatą historią, a niekiedy wręcz nieistniejące w ewidencjach w krajach pochodzenia. kwartalnik reklamowy dla lakierników i blacharzy Nowe lepsze, starych więcej str.58 kwartalnik reklamowy dla lakierników i blacharzy Za ten stan rzeczy w znacznym stopniu odpowiada państwo, w pewnym tylko stopniu można przywoływać kryzys i spowolnienie gospodarcze. Niesprawna wymiana informacji w urzędach, bałagan w ewidencji pojazdów, pozostawienie luk prawnych dla oszukańczych praktyk handlarzy, nielogiczne obciążenia podatkowe, arbitralność i dowolna interpretacja wysokości podatków, brak możliwości prostego rozliczania kosztów nabycia i eksploatacji w firmach to główne przyczyny tego, że po polskich drogach jeżdżą samochody mniej bezpieczne, bardziej zawodne i bardziej obciążających środowisko naturalne. Najlepszym komentarzem do poczynań Państwa wobec kierowców jest kolejny wniosek ministra finansów o zgodę UE na dalsze ograniczenie możliwości rozliczania podatku VAT przez nabywców i użytkowników samochodów. Minister Gospodarki na wniosku ministra Finansów nie pozostawił suchej nitki, podkreślając niczym nieuzasadniony i kosztowny fiskalizm, wprowadzanie niejednoznacznych kryteriów opodatkowywania, brak analiz skutków budżetowych, lekceważenie skutków wnioskowanych rozwiązań dla krajowego przemysłu motoryzacyjnego, dla struktury parku samochodowego, środowiska, rynku paliw... Sążniste pismo ministra Gospodarki dotarło do adresata, stanowisko w nim prezentowane powinna znać Rada Ministrów, publikowane było w mediach. I co? Ano wracamy do absurdalnych kratek, krajowy przemysł zmniejsza produkcję, wpływy do budżetu maleją, przedsiębiorstwa (zwłaszcza mikro, małe i średnie) ponoszą wyższe koszty transportu, na drogi wjedzie kolejne kilkaset tysięcy używanych aut, popyt na nowe samochody nie wzrośnie, krótko mówiąc nikomu się to nie opłaca. Poza tymi, którzy z uczciwego i nieuczciwego sprowadzania używanych samochodów zrobili sobie sposób na zawodowe życie. Dla Państwa i jego obywateli oraz dla producentów znacznie korzystniejsze byłoby, gdyby samochody produkowane w Polsce tu znajdowały nabywców. Tymczasem według danych Głównego Urzędu Statystycznego produkcja samochodów osobowych w ubiegłym roku spadła o 12,0% do poziomu 475 tysięcy, rok wcześniej spadek produkcji był jeszcze większy – 27,1%. Wyprodukowane w Polsce samochody osobowe niemal wszystkie (98,7%) pojechały na rynki zagraniczne. Trudno w tym galimatiasie znaleźć jakąś logikę. Trudno obecny stan rzeczy uzasadniać poszukiwaniem łat na dziury w budżecie Państwa, bo koszty będą wyższe od tych wpływów. Nie ma mowy o wzroście zatrudnienia w sektorze motoryzacji, spadku bezrobocia, zwiększenia bezpieczeństwa na drogach, słowem nie widać żadnych poważnych korzyści społecznych. To po co zjadamy tę żabę? Mirosław Rutkowski str.59 kwartalnik reklamowy dla lakierników i blacharzy str.60 kwartalnik reklamowy dla lakierników i blacharzy Nie ma jak rodzinny biznes Top – Car to firma, która 20 lat temu powstała w Kraśniku. Założyli ją Wiesław I Anna Januszczak. Z czasem dołączyły do nich ich dzieci, bliżsi i dalsi krewni. – Przy takim składzie rodzinna atmosfera udziela się całej załodze – mówi Wiesław Januszczak. Spółkę Top Car tworzą: Wiesław Januszczak, Anna Januszczak i Jarosław Januszczak. Proszę nam przedstawić tę trójkę. - Anna jest moją żoną, Jarosław najstarszym synem. W firmie pracuje jeszcze dwoje naszych dzieci: córka Beata i syn Mariusz oraz mąż córki Szczepan. Określenie firmy mianem rodzinnej, jest więc w Państwa przypadku jak najbardziej na miejscu. - Zdecydowanie tak, zwłaszcza, że pracuje z nami jeszcze kilka osób bliżej lub dalej spokrewnionych. Właściwie, spośród 20 osób pracujących w firmie, połowa to bliższa lub dalsza rodzina. A mówi się, że z rodziną najlepiej wychodzi się na zdjęciu… - Wygląda na to, że nas to nie dotyczy (śmiech). Wszystkich darzymy zaufaniem, rodzinę tym bardziej. Bardzo sobie tę rodzinną współpracę chwalę. Od powstania firmy minęło już 20 lat. Proszę powiedzieć, w jakich okolicznościach powstała? - Z wykształcenia jestem technikiem mechanikiem. Przez 10 lat byłem pracownikiem Zakładu Technicznej Obsługi Rolnictwa , który obsługiwał nie tylko rolników, również produkował wyroby w kooperacji np. dla fabryki samochodów małolitrażowych. W roku 1992 zakład został postawiony w stan upadłości. Podjąłem decyzję, że odchodzę - to był kwiecień. W maju pojechaliśmy z żoną na MTM do Poznania. Tam nawiązaliśmy pierwsze kontakty i już wracając z targów dokonywaliśmy pierwszych zakupów towarów, m.in. szpachlówek, lakierów itp. Mając już zarejestrowaną działalność, mogliśmy zacząć sprzedawać ten towar odbiorcom z Kraśnika i okolic. Wtedy dzieci były jeszcze małe, prawda? - Tak, uczęszczały do szkoły podstawowej. Nasza firma miała siedzibę w miejscu zamieszkania, dzieci po powrocie do domu chętnie w miarę swoich możliwości nam pomagały. Już wtedy miały okazję obserwować jak wygląda robienie biznesu, bo w tym czasie nasza firma zaczęła się bardzo dynamicznie rozwijać. To był bardzo dobry czas dla tej branży, prawda? - To prawda. Rynek był chłonny, towar sprzedawał się w dość szybkim tempie. W maju rozpoczęliśmy działalność, a już w sierpniu trzeba było kupić kolejny samochód i zatrudnić pierwszego pracownika.Na początku po towar jeździłem raz w tygodniu, ale szybko okazało się, że trzeba częściej. Robiłem kółeczko: Poznań, Wrocław Sieradz, Łódź. Z czasem zaczęliśmy zyskiwać też klientów poza województwem lubelskim. Na chwilę obecną działamy od granicy wschodniej, do północnej i na południe, w kierunku zachodnim daleko poza linię Wisły. Klientów mamy więc w kilku województwach. Czym się teraz Państwo zajmujecie? Rozszerzyliście Państwo działalność? - To nadal przede wszystkim chemia samochodowa. Specjalizujemy się w kompleksowym zaopatrzeniu zakładów blacharsko – lakierniczych, ale nie bezpośrednio. My dostarczamy produkty do sieci placówek detalicznych, hurtowni i mieszalni lakierów, a one już trafiają bezpośrednio do klientów. Produkujemy Czarna Wiesław Januszczak płyn do mycia silników, szampon samochodowy oraz kilka innych produktów. Wiele produktów wytwarzają dla nas polscy producenci pod naszą marką. Mamy dwie linie: Top Color i Cars. Są to szpachlówki, podkłady lakiery akrylowe, rozcieńczalniki, utwardzacze, taśmy lakiernicze i inne produkty znajdujące zastosowanie w lakierniach. W całej ofercie mamy ponad 3 tysiące pozycji. Są to produkty począwszy od papieru ściernego, przez szpachlówki, aerozole, podkłady, lakiery, środki do konserwacji, rozcieńczalniki, kosmetyki samochodowe, po sprzęt ochrony osobistej, narzędzia i akcesoria motoryzacyjne oraz inne urządzenia i materiały związane z kompleksowym zaopatrzeniem lakierni. Z większością dostawców współpracujemy od początku naszej działalności ku wspólnemu zadowoleniu. Nie prowadzicie Państwo sprzedaży detalicznej? - Do 1997 r. bazowaliśmy tylko na sprzedaży hurtowej. Doszliśmy jednak do wniosku, że możemy rozszerzyć działalność o handel detaliczny. Uruchomiliśmy punkt sprzedaży detalicznej w miejscu zamieszkania w Kraśniku. Tam ruszył nasz pierwszy mieszalnik firmy Standox. Z czasem nasza baza lokalowa zrobiła się za mała. W 1998r zmuszeni byliśmy wynająć przy ul. Słowackiego 4 lokal na sklep, mieszalnię, magazyny i biuro. Przez 3 lata wynajmowaliśmy, a potem kupiliśmy te obiekty.W 2004r kupiliśmy działkę pod budowę nowej siedziby firmy. Dziś mamy już gotową halę o powierzchni ponad 500 metrów kwadratowych, która docelowo będzie służyła jako magazyn. W Szpachlówka Poliestrowa Z jakimi krajami Państwo handlujecie? - Wysyłamy nasze towary na Ukrainę, Białoruś, Litwę, Słowację, do Niemiec. Importujemy też towary z poza granic naszego kraju. Mam wrażenie, że kryzys jakoś Państwa nie dotyka? - Nie jest może tak różowo jak byśmy chcieli by było, ale z roku na rok odnotowujemy wzrost sprzedaży. Pewnie dlatego, że zmalała sprzedaż samochodów nowych, za to nadal sporo sprowadza się z zagranicy. To dotyczy zwłaszcza naszego regionu. Część sprowadzanych aut nadaje się do remontu, co sprawia, że nasze obroty nie maleją. Z drugiej strony ich wzrost nie przenosi się równocześnie na wzrost zyskowności, między innymi z powodu odczuwalnego nie tylko przez nas wzrostu cen paliw. Mamy własny transport, obsługujemy dość duży teren kraju, więc wysokie ceny paliw zwiększają nam koszty. A co z zyskami? Inwestycje przede wszystkim? Może przy okazji poda nam Pan przepis na to jak osiągnąć sukces w biznesie? - Oczywiście trzeba inwestować w rozwój firmy. Ale by osiągnąć sukces, moim zdaniem trzeba przede wszystkim lubić to, co się robi i robić to z dużym zaangażowaniem. Mnie praca odpręża. Siadając przed komputerem, analizując cyferki, uspokajam się. Oczywiście wiele zależy od ludzi, od załogi jaką sobie skompletujemy. Bez pracujących z pasją i oddaniem ludzi, nie wypracowalibyśmy sukcesywnie rosnących obrotów. My mamy załogę w większości młodą, bez złych nawyków z poprzednich miejsc pracy. Stawiamy też na fachowość. Często słyszę, jak nawet panie w biurze, teoretycznie nie mające nigdy do czynienia z produkcją, mieszaniem lakierów, czy warsztatem, fachowo tłumaczą, wyjaśniają. Są profesjonalistkami. Czy rodzinne powiązania nie przeszkadzają w egzekwowaniu oczekiwań? - Raczej nie. Powiem inaczej: tworzymy 20 – osobowy zespół, na tyle nieliczny, że bez względu na to, czy łączą nas więzy krwi, czy nie, dobrze się znamy. Każdy zna swoje obowiązki, każdy wie za co odpowiada. Wszystkich traktujemy „po rodzinnemu”. Jeśli komuś trzeba przekazać jakieś uwagi, robimy to, również bez względu na to, czy dotyczy to członka rodziny, czy kogoś innego. Czy po pracy rodzina ma jeszcze ochotę na wspólne spędzanie czasu? - Dzieci już nam się usamodzielniły. Mieszkają poza rodzinnym domem. Czarna Szpachlówka Poliestrowa Jesteśmy już z żoną szczęśliwymi dziadkami. Mamy dwie wnuczki i wnuka. Bywa, że po pracy spotykamy się nie tylko rodzinnie, ale i z całą załogą. Nawet z udziałem bliskich naszych pracowników. W lutym br. zorganizowaliśmy „firmowy kulig z ogniskiem”. Takie spotkania nie tylko rozluźniają, ale i spajają, a atmosfera w firmie robi się jeszcze cieplejsza. Może Pan sobie pozwolić na relaks? - Mogę. Lubię przejażdżki rowerowe, spacery, w okresie zimowym narty. Często w trakcie weekendów wybieramy się na krótkie wypady w góry, w okresie letnim nad wodę lub też w inne ciekawe miejsca. Jak już mówiłem, często siadam w domu przy komputerze, zerkam w firmowe sprawy i zwłaszcza jeśli odnajduję informacje pozytywne, bardzo się uspokajam i odstresowuję. A przy okazji: pańskie oko konia tuczy (śmiech). Staram się jednak zachować właściwe proporcje między pracą a życiem rodzinnym. Co w najbliższych planach? - Nie możemy się jednak zatrzymywać. Musimy dbać o dalszy rozwój firmy. Przed odejściem na emeryturę chciałbym rozwinąć i rozbudować firmę tak, by dzieciom było łatwiej. Stąd np. te wspomniane wcześniej plany inwestycyjne, które będziemy realizować przez najbliższe lata. A poza tym, chcę z żoną cieszyć się tym co mamy jak najdłużej - zdrowiem, dziećmi i wnukami. A co jeszcze życie przyniesie, zobaczymy. Dziękujemy za rozmowę Rozmawiała Iwona Kalinowska kwartalnik reklamowy dla lakierników i blacharzy Jak często docieracie państwo do swoich klientów? - Zatrudniamy 6 handlowców, którzy systematycznie w cyklach tygodniowych dostarczają towary do naszych odbiorców. W naszej bazie klientów mamy kilkuset kontrahentów. Obsługujemy ich w cyklach tygodniowych przy wykorzystaniu własnego transportu, w postaci 10ciu samochodów dostawczych. Część towarów dostarczamy naszym klientom w zachodniej części kraju korzystając z usług firm kurierskich, a ok. 10 procent naszego obrotu stanowi eksport. str.61 najbliższym czasie planujemy też budowę kolejnego obiektu z myślą o poprawie warunków zarówno magazynowych jak i socjalnych dla załogi. Myślimy o poszerzeniu profilu firmy o działalność usługową. W 2004r uruchomiliśmy też dodatkowy punkt sprzedaży detalicznej z mieszalnią lakierów w Opolu Lubelskim przy ul. Fabrycznej 32. W 2012r kolejny taki sklep powstał w Janowie Lubelskim przy ul. Bialskiej 11. Uruchomione zostały kolejne mieszalniki firmy Standox i Mobihel. kwartalnik reklamowy dla lakierników i blacharzy str.62 15 lat współpracy z LAKIERNIKIEM Krzysztof Gierszewski: Rozmawiamy przy okazji 15 rocznicy powstania LAKIERNIKA. Mogę dziś stwierdzić z dumą, że to jedno z najbardziej rozpoznawalnych pism fachowych, branży zaplecza motoryzacji na polskim rynku wydawniczym. Bogusław Raatz: - Tak. Trudno w to uwierzyć, że minęło aż tyle czasu. A pamiętam doskonale nasze spotkanie w Bydgoszczy jesienią 1999 roku. B.R.: - Okazało się, że może nas połączyć znacznie więcej. Dowiedziałeś się, że pisze książkę o blacharstwie samochodowym. Byłeś pierwszą osobą, która doceniła mój pomysł, proponując pomoc w wydaniu. W ten sposób Oficyna Wydawnicza TROTON stała się wydawcą mojej pierwszej książki, pt. „Nowoczesne Technologie Pomiarów i Napraw Karoserii Powypadkowych”. Był to przełomowy moment w mojej działalności, związanej z dzieleniem się w ten sposób swoją wiedzą. Stało się oczywiste, że warto kontynuować współpracę i wypełnić wielką lukę, panującą na rynku literatury technicznej z dziedziny blacharstwa samochodowego. K.G.: Dla naszego wydawnictwa to również był przełomowy moment. To była pierwsza książka, którą wydaliśmy. Potem był Twój „Poradnik Lakiernika”, „Poradnik Blacharza” oraz rosyjskojęzyczne wersje wszystkich książek. Kosztowało to dużo pracy, ale było warto. B.R.: - Zdecydowanie tak. Oddźwięk jaki do nas docierał i nadal dociera, nie pozostawia żadnej wątpliwości. Pierwsze wydanie książki o blacharstwie oraz jej kolejne wydanie uzupełnione pt. „ Blacharstwo i naprawy powypadkowe samochodów”, stanowią do dzisiaj podstawowy materiał do kształcenia nowych kadr blacharzy. Są też źródłem wiedzy dla studentów wyższych uczelni technicznych. W ramach przekazywania książek Politechnice Wrocławskiej nawiązaliśmy zresztą owocną współpracę z tą uczelnią. Baza szkoleniowo-dydaktyczna została doposażona przez nas w komputerowy system pomiaru karoserii Master Liner 2. B.R.: - LAKIERNIK nie jest pismem naukowym, ale to akurat jest moim zdaniem jego zaleta. Pisanie do Was artykułów daje mi wiele satysfakcji. Pierwszy artykuł mojego współautorstwa został opublikowane w nr 6 LAKIERNIKA z maja 2000 r. Najbardziej cenię sobie fakt, że te artykuły, poprzez doskonale zorganizowaną dystrybucję pisma, trafiają dokładnie we właściwe ręce. Są czytane, wiem o tym, ponieważ wielokrotnie spotykając się z ludźmi z branży, dostaję informacje zwrotne na ten temat. Dodatkowo cenię sobie swobodę w doborze tematyki artykułów, a Redakcja mi to gwarantuje. Poza LAKIERNIKIEM pisze również do takich pism jak: AUTO EXPERT, AUTO MOTO SERWIS, NOWOCZESNY WARSZTAT, WARSZTAT BLACHARSKO-LAKIERNICZY, czy AUTONAPRAWA. Moje zaangażowanie w publicystykę techniczną i szkoleniową dało dodatkowy efekt w postaci powstania strony internetowej: www.raatz.pl K.G.: Zajmujesz się przede wszystkim wdrażaniem nowoczesnych technologii blacharskich i szkoleniami. Mógłbyś się skupić wyłącznie na tym. Co sprawiło, że chwyciłeś za pióro? B.R.: Kiedyś mój kolega z niemieckiej firmy EZ-DENT SYSTEM, Andreas Scheck zdziwił się, że piszę książki na temat urządzeń, które sprzedaję. Odpowiedziałem mu wtedy, że moim zdanie o fachowych sprawach powinni mówić fachowcy. Kto ma pisać książkę o blacharstwie, jak nie osoba, która sama zajmuje się wdrażaniem najnowszych technologii? Przecież profesor politechniki czerpie wiedzę o najnowszych technologiach właśnie od nas, od fachowców. Gdyby uczelnie wyższe i jej pracownicy naukowi byli kreatorami postępu technicznego w technologiach naprawczo-pomiarowych, nie zabierałbym się za pisanie. Ale to uczelnie korzystają z naszych pomysłów i doświadczeń, z wdrożo- Bogusław Raatz, autor książek o tematyce blacharskolakierniczej, czlonek naszej redakcji Okładka Nr. 6 LAKIERNIKA kwartalnik reklamowy dla lakierników i blacharzy K.G.: Spotkaliśmy się w siedzibie HERKULESA. Przyjechałem do Ciebie z propozycją. Chodziło o napisanie przez Ciebie artykułu o pomiarach karoserii. Wtedy nie przypuszczałem, że nasze spotkanie przerodzi się w tak długą i owocną współpracę. K.G.: Oprócz książek, piszesz od lat artykuły do LAKIERNIKA. Nasi Czytelnicy bardzo je sobie cenią str.63 Z okazji 15 rocznicy wydania pierwszego numeru LAKIERNIKA, początki pisma wspominają: redaktor naczelny LAKIERNIKA Krzysztof Gierszewski i członek naszej redakcji od wielu lat, ceniony autor książek o tematyce blacharsko-lakierniczej, Bogusław Raatz, od ponad 20 lat związany z firmą HERKULES AUTO-TECHNIKA WARSZTATOWA. str.64 kwartalnik reklamowy dla lakierników i blacharzy Okładka Nr. 1 LAKIERNIKA nych technologii i przekazują je swoim studentom . A ja uważam, że najlepsze są informacje z „pierwszej ręki”. Tym bardziej, że spotykając się na co dzień z pracownikami warsztatów, wiemy co jest im tak naprawdę najbardziej potrzebne, jakie informacje wymagają uzupełnienia. Kiedyś wpadła mi w ręce niemiecka książka o tematyce blacharskiej opracowana przez trzech tamtejszych naukowców. Wiesz co w niej znalazłem? Głównie krótkie opisy poszczególnych urządzeń, niemal żywcem przeniesione z materiałów handlowych ich producentów. Dołożono do tego trochę krótkich wstępów teoretycznych dotyczących poszczególnych zagadnień i oto cała książka. Zirytowało mnie to. Ja nie pozwoliłbym sobie na produkcję takiego gniota. K.G.: Jakich publikacji Twojego autorstwa możemy się spodziewać w najbliższym czasie? B.R.: - Poza praca redakcyjną przy współtworzeniu LAKIERNIKA chciałbym w tym roku rozpocząć prace na przygotowaniami do spisania swego rodzaju „biblii” blacharza. Ma to być kompleksowe opracowanie na temat blacharstwa samochodowego. Tytuł będzie mówił wszystko: „Blacharstwo” K.G. Życzę powodzenia. Będziemy czekać na tę „biblię”. B.R.; - Dziękuję bardzo. Ja życzę LAKIERNIKOWI dalszych sukcesów i wielu, wielu lat na rynku prasy branżowej. Przygotowując się do dzisiejszej rozmowy przeglądałem archiwalne numery LAKIERNIKA. Pamiętasz ile liczył pierwszy numer, wydany w kwietniu 1999 roku? 12 stron! Numer 41 ze stycznia tego roku ma ich aż 88! Ciekawe ile stron będzie do poczytania, powiedzmy, w 2020 roku. Okładka Nr. 41 LAKIERNIKA K.G.: Przez lata nie tylko przybyło stron LAKIERNIKA, ale i staraliśmy się trzymać poziom pu bl i k o w a ny ch materiałów. Stawialiśmy na coraz lepszy layout i jakość druku. Mamy nowe pomysły, które – mam nadzieję – przypadną do gustu naszym Czytelnikom, a część z nich uda się nam zrealizować razem. Xtra-Pakiet od Standox Nowa firma na rynku Xtra elastyczny, Xtra N a rynku wyposażenia warsztatowego pojawiła się nowa firma TECH-AND TECHNIKA WARSZTATOWA, specjalizująca się w sprzedaży nakładek gumowych na łapy podnośników dwukolumnowych oraz podkładek gumowych do podnośników czterokolumnowych i nożycowych. Firma posiada w ofercie gumy dopasowane praktycznie do wszystkich typów podnośników samochodowych eksploatowanych obecnie na rynku warsztatowym. Oferta firmy obejmuje również wyposażenie opcjonalne do wyważarek i montażownic oraz części zamienne do nich. Więcej informacji na stronie www.tech-and.pl wydajny, Xtra skuteczny Marka Standox proponuje lakiernikom najnowsze rozwiązanie: Pakiet-Xtra. Jest to zestaw wysoce elastycznych, wydajnych i skutecznych produktów, na który składa się podkład VOC Xtra Filler oraz lakier bezbarwny VOC Xtra Clearcoat. Dwa unikalne produkty zastosowane razem gwarantują zauważalną, znaczącą poprawę poziomu jakości naprawy oraz: - najwyższej klasy wypełnienie dzięki podkładowi VOC Xtra Filler - idealną rozlewność lakieru bezbarwnego Standocryl VOC Xtra Clearcoat Pakiet Xtra został opracowany w oparciu o nowoczesne standardy technologiczne, dzięki którym wyróżnia się wysoką produktywnością i niskim zużyciem materiałów. Produkty są zgodne z dyrektywą Unii Eurpejskiej dotyczącą lotnych związków organicznych. Doskonały rezultat naprawy przy użyciu zalecanej przez Standox technologii jest widoczny gołym okiem. Wypróbuj i przekonaj się sam, że warto! Chcesz wiedzieć więcej? Odwiedź www.standox.pl. Biało-Czerwone Iskry 2. Kolejne prace to już typowo artystyczna robota. Taśma elastyczna 3M o grubości 3mm posłużyła wytyczeniu głównych elementów graficznych na hełmach. Trzeba tu powiedzieć, że projekt graficzny miał nawiązywać do barw znajdujących się na samolotach Iskra, którymi latają nasi piloci akrobacyjni. Tak więc do dyspozycji mieliśmy biel, czerwień oraz czerń. 3. Gdy wyklejanie dobiegło końca przyszedł czas na pierwsze, intensywne kolory. Używając aerografu Anest Iwata HPC Revolution, z dyszą 0.5mm, naniesiona została warstwa meksykańskiej czerwieni z palety Spies Hecker. Wszystko w systemie rozpuszczalnikowym, gwarantującym szybkie odparowanie warstw oraz dobrą przyczepność farby do podłoża. System polerski BRAYT kwartalnik reklamowy dla lakierników i blacharzy 1. Na początku oczywiście dostarczono nam hełmy, w których nasi piloci latają na co dzień. Kolor i jakość skorup hełmów była najdelikatniej mówiąc kiepska. Stąd też od razu wszystkie zostały dokładnie zapodkładowane grubo, wypełniającym podkładem akrylowym. Chłopcy przygotowali podkład do malowania matując go krążkami ściernymi 3M o gradacji 500, przy użyciu maszynki oscylacyjnej ze skokiem 3mm. Pierwszą warstwę koloru stanowiła śnieżna biel z palety Spies Hecker. Jednocześnie pomalowane zostały wszystkie hełmy, a było ich razem osiem. Aplikacja farby odbyła się przy użyciu pistoletu Anest Iwata W 300 WB z dyszą 1.3mm. Tak dobrany sprzęt gwarantuje wysoką jakość powłoki z zachowaniem bardzo gładkiej powierzchni, co jest istotne przy tworzeniu kolejnych etapów grafiki. str.65 Lotnicze grupy akrobacyjne, - kto by o nich nie słyszał lub ich choć raz nie widział w telewizji, na pokazach. Fachowcy nad fachowcami, ludzie o stalowych nerwach i niewiarygodniej koncentracji. Piloci, którzy potrafią prowadzić swoje samoloty w szyku ułożonym, niemal kilka centymetrów od siebie, z prędkościami dochodzącymi do kilkuset kilometrów na godzinę. Miałem okazję oglądać kilka takich grup na pokazach lotniczych w Radomiu. Moje pozytywne odczucia spotęgowane były faktem, że tuż przed pokazami skończyłem pracę nad serią hełmów dla grupy akrobacyjnej Biało-Czerwonych Iskier. Projekt hełmów dla Iskierek zrodził się w naszych głowach już jakiś czas temu. Miał na celu lepszą identyfikację pilotów jako drużyny. Pokażę wam, jak się to wszystko odbyło, krok po kroku. str.66 kwartalnik reklamowy dla lakierników i blacharzy 4. Czerwień wyschła w mgnieniu oka i można było zabierać się za efekty specjalne. Posłużyła temu specjalna dziurkowana folia. Przyklejając ją do hełmu i nanosząc również czerwoną bazę aerografem, po usunięciu otrzymujemy świetnie wyglądający efekt regularnych kropek. Jeżeli wiemy gdzie i jak aplikować taki wzór, efekt finalny będzie bardzo atrakcyjny. 6. Na końcu kilka dodatków w postaci konturowych zarysów samolotów w na każdym hełmie oraz co ważniejsze - ksywki. Na potylicy, poszczególni piloci latający w drużynie zażyczyli sobie umieszczenie swoich ksywek. Podkreśla to osobisty charakter hełmu oraz ogranicza możliwość nieplanowanej zamiany hełmów między członkami zespołu. 5. Kolejne kroki miały na celu podkreślenie grafiki w sposób dynamiczny. Czerwone i białe elementy projektu zostały oddzielone od siebie wyraźnymi konturami w kolorze czarnym i szarym. Taka kombinacja kolorystyczna dała czysty efekt o dynamicznym wyglądzie. Na pokazach lotniczych w Radomiu cały zespół Biało-Czerwonych Iskier zaprezentował się w nowych hełmach. Miałem okazję oglądać to z bardzo bardzo bliska i powiem Wam – było warto. Chłopcy dali pokaz umiejętności na światowym poziomie. Piotr Parczewski System polerski BRAYT str.67 kwartalnik reklamowy dla lakierników i blacharzy str.68 kwartalnik reklamowy dla lakierników i blacharzy Indianin w krwistej czerwieni Świat aerografii przesycony jest motywami Indian na tle zachodzącego słońca i gór. Nostalgiczni Indianie zapatrzeni w dal. Tym razem przedstawimy ich inaczej. Inspiracją do naszego projektu był tatuaż znajomego artysty. Jako tło do malowania posłużyła struktura przygotowana przy pomocy folii spożywczej oraz kolorów: białego i czarnego. Realizacja projektu polegała na nałożeniu czarnej farby na białą bazę (bądź odwrotnie) i przykryciu na mokro folią spożywczą. Po zdjęciu uzyskaliśmy efekt widoczny na zdjęciach. Dla uzyskania gładkiej powierzchni konieczne było lekkie zmatowienie. Projekt zakładał malowanie ręczne – freehand. Na pierwszej fotografii widzimy odznaczony kontur, przygotowany wcześniej na komputerze, w celu nie zgubienia głównych rysów twarzy oraz całego wzoru. Kolejno, krok po kroku, wzór był rozjaśniany białym kolorem, po czym w finale został pocieniowany czernią. Projekt został System polerski BRAYT str.69 wykończony w moim stylu. Dodanie płomieni, głębi poprzez różnego rodzaju kreski sprawia, że na zbiorniku faktycznie coś się dzieje. System polerski BRAYT kwartalnik reklamowy dla lakierników i blacharzy Dodatki – np. krople krwi – dodają smaku. Tu już autorski freehand, po którym jak sądzę, można rozpoznać moje prace. Pracuję nad nim od kilku lat. Na przedni błotnik przemyciłem swoją fotografię, po czym odpowiednio przerobiona postać, stała się głównym motywem. Czaszka i krew namalowane pędzelkami, wykończyły całość. Mimo, że już w tej kolorystyce wzór prezentował się świetnie, projekt zakładał barwę krwistej czerwieni. Oczywiście nałożyłem lakier typu candy. Ponieważ taka operacja mocno zmiękczyła głębię wzoru, dla jej wydobycia najjaśniejsze punkty zostały poprawione ręcznie, a także przy pomocy aerografu z wykorzystaniem lakieru candy. Boki zbiorników wypełniły różnego rodzaju tribale, na tle krwi namalowanej przy pomocy pędzla. Czarne tło zostało zamaskowane przy pomocy wzorów i minimalnie rozjaśnione rozcieńczoną białą bazą z dodatkiem wielu chlapnięć małymi pędzelkami do prinstripingu. Arkadiusz Tarnowski kwartalnik reklamowy dla lakierników i blacharzy str.70 8. GeoTruck – komputerowy przyrząd do pomiaru geometrii ustawienia kół i osi pojazdu o dmc powyżej 3,5 t Precyzja–Technik sp. z o.o., Bydgoszcz Pawilon 7A stoisko 11 2. Stanowisko testowania pomp i pompowtryskiwaczy STP-4 Centrum Szkolenia Motoryzacji „Autoelektronika Kędzia”, Poznań Pawilon 7A stoisko 1 9. Lampy diodowe zespolone tylne serii „HAMBURGER” (ultra –płaskie) W91, W92, W93. W 94, W 95 Przetwórstwo Tworzyw Sztucznych ”WAŚ” Józef i Leszek Waś sp.j., Godzikowice Pawilon 8A stoisko 12 3. Stół testowy VINCI EMMETEC SRL, Włochy Zgłaszający F.A. Polska sp. z o.o., Gdynia Pawilon 7 stoisko 18 4. Elektroniczny tester ustawienia reflektorów z systemem kamerowym typ MLT 3000 MAHA Maschinenbau Haldenwang GmbH & CO. KG, Niemcy Zgłaszający: MAHA Polska sp. z o.o., Tarnowskie Góry. Pawilon 7A stoisko 9 10. Zestaw narzędzi do testowania systemów; Denoxtronic 1-0986610800, Denoxtronic 2- 0986610450, Denoxtronic 3.1-0986610500 Robert Bosch GmbH – Dział Techniki Motoryzacyjnej (DIVISION AUTOMOTIVE AFTERMARKET), Niemcy Zgłaszający: Robert Bosch sp. z o.o., Warszawa Pawilon 7A stoisko 8 11. Linia diagnostyczna CERTUS Race Line EVO2 W.S.O.P. sp. z o.o., Gliwice Pawilon 7A stoisko 17 5. TachoDrive 4 MATT R.P. Trączyńscy sp.j. Kościan Pawilon 8A stoisko 5 Wszystkie przyznane Złote Medale MTP są równoważne. Lista ułożona alfabetycznie wg firm zgłaszających. 6. ilteQ System NOIDSS sp. z o.o., Katowice Pawilon 7. Program - AUTODATA ONLINE 3 Autodata Limited, Anglia Zgłaszający : Precyzja -Service, Bydgoszcz Pawilon 7A stoisko11 R E K L A M A Konkurs na Facebooku Facebook.com/Lakiernik kwartalnik reklamowy dla lakierników i blacharzy 1. CDIF/3 system diagnostyczny Axes System sp. z o.o., Gdańsk Pawilon 7 stoisko 41 str.71 Lista produktów nagrodzonych Złotym Medalem MTP Na Targach Techniki Motoryzacyjnej TTM 2014 str.72 kwartalnik reklamowy dla lakierników i blacharzy WŁASNA FIRMA OD A DO Z P ierwszy kwartał roku jest rokrocznie okazją do przeanalizowania najważniejszych zmian w prawie jakie weszły w życie wraz z nowym rokiem oraz do zapoznania się z tym jakie kolejne zmiany zaplanowano na nadchodzące miesiące. Na „pierwszy ogień” weźmy zmiany dotyczące kwestii związanych z podatkiem VAT w 2014. Z dniem 1 stycznia 2014 roku weszła bowiem w życie zmiana ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług. Wielu ekspertów twierdzi, iż zmiany dotyczące VAT jakie nastąpiły po 1 stycznia 2014 stanowią największą rewolucję od wprowadzenia tego podatku czyli od w 1993 roku. A oto wybrane zmiany jakie wprowadza ustawa. DEFINICJA FAKTURY W nowych regulacjach dotyczących podatku VAT wprowadzono definicję faktury (co ciekawe dotychczas takiej definicji po prostu nie było). Zdefiniowanie tego czym jest faktura w konsekwencji powoduje, że każdy dokument który zawierał określone w ustawie dane powinien być uznany za fakturę. Z drugiej strony – jeśli w dokumencie brakuje nawet jednego z wymienionych w ustawie elementów faktury to dokument taki nie może być uznawany za fakturę a w konsekwencji nie daje prawa do odliczenia VAT. Definicja faktury została umieszczona w art. 2 pkt 31 ustawy o podatku od towarów i usług w którym czytamy, iż za fakturę uznaje się dokument w formie papierowej lub w formie elektronicznej zawierający dane wymagane ustawą i przepisami wydanymi na jej podstawie. Jakie dokładnie dane powinny się znajdować na fakturze określono w art. 106e ust. 1 – znajdziemy tu kilkanaście obligatoryjnych dla wszystkich faktur elementów oraz dodatkowo kilka, które powinny się pojawić na fakturach w Vat po nowemu od 1 stycznia 2014 sytuacjach specyficznych. Od 1 stycznia 2014 roku przepisy regulują też kwestie faktur elektronicznych - w art. 2 pkt 32 ustawy o VAT określono iż przez pojęcie faktury elektronicznej rozumie się fakturę w formie elektronicznej wystawioną i otrzymaną w dowolnym formacie elektronicznym. Warto wiedzieć, że zgodnie z nowymi regulacjami faktury sporządzone w formie papierowej, które zostały zeskanowane, wysłane i otrzymane w formie wiadomości e-mail, powinny być zostać uznane za faktury elektroniczne z zastrzeżeniem, że nabywca nie otrzymał wersji papierowej. ZASADY I TERMINY WYSTAWIANIA FAKTUR Od 1 stycznia 2014 przestały obowiązywać przepisy rozporządzenia MF z dnia 28 marca 2011 m.in. w sprawie wystawiania faktur i sposobu ich przechowywania tracą moc – od tego momentu bowiem zasady wystawiania faktur określają artykuły 106 – 108 nowelizowanej ustawy o VAT. Jeśli idzie o terminy wystawiania faktur to wg ogólnej zasady fakturę wystawia się nie później niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru lub wykonano usługę, i nie wcześniej niż 30 dnia przed: dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi; otrzymaniem, przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi, całości lub części zapłaty (dotyczy również faktury zaliczkowych) Od powyższych zasad istnieją jednak wyjątki i dotyczą one sytuacji specyficznych określonych w Art. 106i. ust 2-8 znowelizowanej ustawy. OKREŚLENIE PODSTAWY OPODATKOWANIA Od 1 stycznia 2014 podstawą opodatkowania nie jest sam obrót (sprzedaż netto) a wszystko co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika. KIEDY POWSTAJE OBOWIĄZEK PODATKOWY? Zgodnie z nowymi przepisami obowiązek podatkowy nie jest związany z terminem wystawienia faktury (tak było w większości sytuacji dotychczas) a powstaje on z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi. Zasady szczegółowo opisuje art. 19a znowelizowanej ustawy o VAT, jednak w ust. 12 tego artykułu zastrzeżono, że Minister właściwy do spraw finansów publicznych może określić, w drodze rozporządzenia, późniejsze niż wymienione w kilku wybranych ustępach terminy powstania obowiązku podatkowego, uwzględniając specyfikę wykonywania niektórych czynności, uwarunkowania obrotu gospodarczego niektórymi towarami oraz przepisy Unii Europejskiej. Jeśli natomiast idzie o moment powstania obowiązku podatkowego przy sprzedaży wysyłkowej to w sytuacji kiedy płatność następuje później niż wysłanie towaru obowiązek podatkowy powstaje bądź to z chwilą dokonania dostawy - dostarczenia towaru klientowi bądź otrzymania zapłaty (zależnie od tego, które ze zdarzeń nastąpi jako pierwsze). ODLICZENIA VAT OD DOKONANYCH ZAKUPÓW Prawo do odliczenia VAT od 1 stycznia 2014 nie jest już powiązane z momentem otrzymania faktury, a z chwilą powstania obowiązku podatkowego REGULACJE DOTYCZĄCE USŁUG WYKONYWANYCH CZĘŚCIOWO FAKTURY KORYGUJĄCE - KONIECZNE POTWIERDZENIE ODBIORU Powyższe zmiany oczywiście nie są pełną listą zmienionych regulacji dotyczących podatku VAT – wybrano tu jedynie najistotniejsze nowelizacje jakie mogą mieć znaczenie dla największej grupy podatników (oczywiście jest to wybór subiektywny). ZMIANY TYLKO 2 RAZY W ROKU? Zmiany w VAT to z pewnością nie jedyne zmiany w prawie jakie spotkają przedsiębiorców w tym roku (o innych będziemy nadal informować Czytelników w ramach niniejszego cyklu). Warto jednak zauważyć, że 30 stycznia tego roku na wniosek Ministra Gospodarki Komitet Rady Ministrów w formie uchwały zdecydował o przyjęciu zasady „dwóch terminów”. Założeniem wspomnianej zasady jest to, że przepisy określające warunki wykonywania działalności gospodarczej wchodzić będą w życie tylko dwa razy w roku. Wicepremier, minister gospodarki Janusz Piechociński twierdzi że: - zasada ta skróci czas poświęcony na analizę i dostosowanie się do nowych przepisów, ale przede wszystkim umożliwi przedsiębiorcom skuteczne i racjonalne planowanie działalności. Mimo, iż jak podaje Ministerstwo Gospodarki rząd będzie rekomendował stosowanie „zasady dwóch terminów” do pozarządowych projektów ustaw to reguła ta obejmie przede wszystkim rządowe projekty ustaw i rozporządzenia. Wspomniana uchwała Rady Ministrów określa, iż daty wejścia w życie przepisów określających warunki wykonywania działalności gospodarczej to 1 stycznia i 1 czerwca. Zgodnie z uchwałą okres vacatio legis aktów podlegających zasadzie powinien wynosić co najmniej 30 dni. Podkreśla się, że zmiany mają za zadanie poprawić warunki funkcjonowania na rynku przede wszystkim firm małych i średnich. Czy faktycznie poprawią? Rzeczywistość z pewnością zweryfikuje te założenia. Małgorzata Łukaszewicz kwartalnik reklamowy dla lakierników i blacharzy Przepisy określają, iż obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wykonania usługi natomiast w odniesieniu do wykonywanych częściowo usług, usługę uznaje się również za wykonaną, w przypadku wykonania części usługi, dla której to części określono zapłatę. Może się więc okazać, że obowiązek podatkowy powstanie wcześniej niż z chwilą całkowitego wykonania usługi. Od 1 stycznia 2014 roku obowiązkowym elementem faktury korygującej jest wskazanie przyczyny korekty. Dodatkowo możliwość pomniejszenia podstawy opodatkowania u sprzedawcy nie w każdej sytuacji wiąże się z koniecznością posiadania potwierdzenia od nabywcy o otrzymaniu korekty. str.73 u sprzedawcy. Skrócony został sam termin przysługujący na odliczenie VAT. Podstawą dającą prawo do odliczenia wciąż jest faktura. Po otrzymaniu faktury należy więc kontrolować dwa terminy zgodnie z którymi odliczenia dokonuje się za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy z tytułu nabytych lub importowanych towarów i usług po stronie dokonującego czynności, nie wcześniej jednak niż z chwilą uzyskania faktury VAT, dotyczącej tej czynności. Kraśnik: Krzysztof Smoliński +48 668 811 122 str.74 kwartalnik reklamowy dla lakierników i blacharzy Wypromuj własną firmę W jednym z poprzednich artykułów w niniejszym cyklu, wspomnieliśmy o tym, iż najcenniejszym „nośnikiem reklamowym” dla firmy jest zadowolony klient a tzw. „poczta pantoflowa” może być najskuteczniejszą formą reklamy ale i niestety w niektórych przypadkach również antyreklamy. Czym właściwie jest marketing szeptany i w jaki sposób sprawić aby mówiono dobrze o naszej firmie, produktach, usługach? Po pierwsze aby wiedzieć jak właściwie wykorzystać to niezwykłe narzędzie promocji jakim jest tzw. marketing szeptany warto je poznać nieco bliżej. Pod pojęciem marketing szeptany kryją się wszelkie działania związane z przekazywaniem informacji reklamujących dany produkt czy usługę w ramach nieoficjalnych, swobodnych kontaktów między ludźmi. Tak więc w praktyce nośnikiem informacji na temat firmy, produktu czy usługi może być każda rozmowa, anegdota, rekomendacja a nawet plotka. W internecie natomiast mogą to być oczywiście różnego rodzaju wpisy, materiały video dotyczące produktu lub usługi czy komentarze. ZADOWOLONY KLIENT TO NAJLEPSZY „NOŚNIK REKLAMOWY” Najważniejszym wyróżnikiem w marketingu szeptanym jest fakt, iż zarówno w internecie jak i w „rzeczywistości offline” informacje bez względu na nośnik muszą pochodzić od klientów – nie są więc stricte reklamami prezentowanymi przez daną firmę(wobec których spora część potencjalnych klientów może być nastawiona dosyć sceptycznie i nieufnie). Ludzie, którzy nie skorzystali dotychczas z usługi bądź produktu danej firmy, będą bardziej skłonni wierzyć pozytywnym opiniom swoich znajomych na temat produktu, którego używali czy też usługi z której skorzystali niż np. reklamom prasowym. Skoro więc w marketingu szeptanym to klient jest nośnikiem informacji to czy mamy jakikolwiek wpływ na to jaki przekaz dotyczący naszej firmy czy usługi „pójdzie w świat”? Oczywiście tak! Poza jakością samego produktu czy usługi oraz odpowiednią obsługą klienta możemy wykorzystać marketing szeptany właśnie – naszym zadaniem w tej sytuacji będzie stworzenie impulsu (poprzez odpowiednie działania), który skłoni naszych klientów i ich znajomych do rozmowy o naszej firmie, produkcie, usłudze lub do rozpowszechniania informacji na ww. temat w inny sposób. Głównym kanałem dystrybucji będzie tu oczywiście komunikacja bezpośrednia a więc rozmowy - jedno z najbardziej wiarygodnych mediów, które jest o niebo bardziej skuteczne niż coraz częściej pomijane przez klientów tradycyjne media reklamowe. Inną nazwą odnoszącą się do marketingu szeptanego jest tzw. buzz marketing (buzz – tym mianem bywa też określany szum medialny) - pod tym pojęciem również kryje się tzw. marketing plotki i oznacza on wszelkie działania firmy w celu wywołania pozytywnych rekomendacji klientów, które dotyczą usług lub produktu danej firmy. Wśród szerokich działań wchodzących w zakres marketingu szeptanego znajdziemy więc też różnego rodzaju wydarzenia oraz komunikaty kreowane w celu przyciągnięcia nie tylko uwagi klientów i sprowokowania ich pozytywnych komentarzy ale również w celu przyciągnięcia uwagi dziennikarzy i stworzenia buzzu (czyli wspomnianego wyżej szumu wokół danego produktu czy usługi). Klienci mówią czyli o tym że rekomendacja jest najlepszą reklamą lub Marketing szeptany czyli daj klientowi impuls aby mówił o Twoich usługach NIE TYLKO „TWARZĄ W TWARZ” Oprócz kontaktu twarzą w twarz, doskonałym medium do rozprzestrzeniania się marketingu szeptanego jest oczywiście internet. Skuteczność działań związanych z marketingiem szeptanym w sieci potwierdzają też badania przeprowadzone przez firmę Nielsen. Zbadano grupę 28 tys użytkowników Internetu pochodzących z 56 krajów. Wyniki badań pokazały dobitnie że największą wartość reklamową ma właśnie rekomendacja produktu czy usługi przez zadowolonego klienta - to iż największym zaufaniem darzymy bezpośrednie opinie znajomych potwierdziło 92% badanych. Opinie znajomych, które przekazywane są za pośrednictwem Internetu zyskały 70% zaufania. Natomiast reklamie telewizyjnej, radiowej, prasowej bądź w wyszukiwarkach internetowych wg wyników badań ufa jedynie co drugi badany. Warto więc zachęcać klientów do dyskusji na temat naszych usług oraz do ich rekomendowania. Oczywiście najlepszą zachętą do tego będzie zawsze obsługa klienta na jak najlepszym poziomie. Co jeszcze możemy zrobić aby klienci opowiadali innym o naszych usługach, produktach a nawet samej firmie? IMPULS DLA KLIENTA Doskonałą okazją do stworzenia impulsu, który może poskutkować przekazywaniem informacji o naszych usługach szerszemu gronu, jest kontakt bezpośredni z klientem i odpowiednia jego obsługa. Jeśli klient zostanie w pełni poinformowany o zaletach naszej usługi czy produktu a do tego dodamy kilka ciekawostek (odróżniających nas od konkurencji) – np. w formie anegdoty czy informacji o tym kto skorzystał z naszej usługi lub jaki „ciekawy/nietypowy przypadek” mieliśmy w firmie i jak sobie z nim świetnie poradziliśmy to prawdopodobieństwo ,iż informacja o naszych usługach zostanie „sprzedana” dalej w pozytywny sposób jest o wiele większe niż gdybyśmy jedynie po prostu wykonali samą usługę czy sprzedali sam produkt (nawet jeśli sama usługa czy produkt będą bez zastrzeżeń). Na zadowolenie klienta składa się bowiem kilka czynników a wśród nich niezwykle istotna jest właśnie jego obsługa oraz fachowe doradztwo. Informowanie klienta o zaletach danego produktu czy usługi nie może też odbywać się w sposób nachalny – musi być przede wszystkim wiarygodne a więc niejako naturalne a nie wyuczone, a informacje muszą być przede wszystkim zgodne z prawdą (niewiele rzeczy może bowiem tak zepsuć wizerunek firmy jak negatywna opinia rozczarowanego klienta, któremu obiecaliśmy coś czego w istocie nie jesteśmy w stanie spełnić). Jak wspomniano wyżej, w internecie marketing szeptany będzie wiązał się stricte z wpisami na forach internetowych, z opiniami umieszczanymi przez blogerów, publikacją materiałów video dotyczących produktu lub usługi ale tez prowokowaniem dyskusji np. na firmowym fanpage w serwisie społecznościowym. Niejednokrotnie marketing szeptany utożsamia się z pojęciem marketing wirusowy – jest to określenie trafne jedynie w niektórych sytuacjach. Marketing wirusowy w Internecie polega bowiem zazwyczaj na tworzeniu zabawnych, bądź wyjątkowo interesujących treści, które są zaprojektowane tak, by można je było w prosty sposób przekazywać innym. Często treść taka ma formę e-mail, czy internetowego filmu. Proces rozprzestrzeniania się takich treści przypomina replikację wirusów atakujących żywe komórki – stąd nazwa. Małgorzata Łukaszewicz OGŁOSZENIA DAM PRACĘ Kontakt - nazwa: Ewa Kontakt - email: [email protected] Kontakt - tel.: 510283246 Lakiernik meblowy z doświadczeniem w montażu mebli. Praca w Holandii Kontakt - nazwa: Anna -Kepler Kontakt - email: [email protected] Kontakt - nazwa: Personell-Service Barenplatz 15, 78078 St. Georgen Kontakt - email: [email protected] Kontakt - tel.: 0497724859800 Firma z Niemiec zatrudni Lakiernika, Tokarza z podstawową znajomością j. niemieckiego. CV wysłać na maila Kontakt - nazwa: www.pran.eu Kontakt - email: [email protected] Kontakt - tel.: +48775439125 Zatrudnimy mechaników samochodowych w NIEMCZECH! Wymagany język niemiecki. Atrakcyjne warunki pracy! Proszę przysłać CV - oddzwonimy. Kontakt - nazwa: www.pran.eu Kontakt - email: [email protected] Kontakt - tel.: +48775439125 Zatrudnimy blacharzy samochodowych ze SMART REPAIR w BELGII! Wymagany język angielski. Stały kontrakt! Proszę przysłać CV- oddzwonimy. Kontakt - email: [email protected] Kontakt - tel.: 502 501 930 Szukam lakiernika samochodowego z doświadczeniem do warsztatu blacharsko-lakierniczego w Wyszkowie pod Warszawa. Kontakt - nazwa: www.pran.eu Kontakt - email: [email protected] Kontakt - tel.: +48775439125 Zatrudnimy lakierników samochodowych do NIEMIEC! Wymagany język niemiecki. Atrakcyjne warunki pracy. Proszę przysłać CV - skontaktujemy się telefonicznie. Kontakt - nazwa: Autopepe Kontakt - email: [email protected] Kontakt - tel.: 501-729924 Zatrudnię Lakiernika Samochodowego z doświadczeniem i bez nałogów do Warsztatu w Warszawie Wawer. Dobre warunki płacowe, miła atmosfera. Zapraszam ! Kontakt - nazwa: PRAN Kontakt - email: [email protected] Kontakt - tel.: 58 301 99 69 Poszukuje lakierników do pracy w NL. doświadczenie przy przygotowaniu, malowanie farbami wodnymi. Praca na długo Kontakt - nazwa: Firma ABC-Cars Kontakt - email: [email protected] Zatrudnimy kolorystę z doświadczeniem zawodowym do dużego warsztatu blacharskolakierniczego. Praca w Warszawie od zaraz. Kontakt - nazwa: Daniel Molski kwartalnik reklamowy dla lakierników i blacharzy Kontakt - nazwa: www.pran.eu Kontakt - email: [email protected] Kontakt - tel.: +48775439125 Zatrudnimy blacharza samochodowego z umiejętnością wyciągania wgnieceń bez lakierowania (Paintless Dent Repair). Atrakcyjne warunki pracy. Info pod tel Professionelle Restaurierung von historischen Fahrzeugen lädt Sie zur Zusammenarbeit ein. Automach Krzysztof Ogryzek [email protected] www.automach.witryna.info Tel.: 0048 697 866 437 http://www.youtube.com/ channel/ Kontakt - nazwa: Agencja Pracy Polonica Kontakt - email: [email protected] Kontakt - tel.: +48 71 723 79 96 Agencja Pracy POLONICA wpisana do krajowego rejestru agencji pośrednictwa pracy pod numerem 7442 poszukuje dla stabilnego kontrahenta z branży motoryzacyjnej pracowników na następującym stanowisku: Lakiernik Samochodowy Rozpoczęcie pracy od zaraz! Praca na terenie Niemiec. Kontakt - tel.: 004793608627 Firma norweska poszukuje specjalistów techniki pdr, smart, repair, spot paint od zaraz. Oferujemy stale zatrudnienie na umowę o prace. PILNE str.75 Kontakt - nazwa: zdolny mechanik Kontakt - email: [email protected] Kontakt - tel.: 004915117200611 zdolny mechanik do składania starych samochodów stała praca w Niemczech UCZDEMvDAbwo9irHjSTHZEDw Ich spreche auch Teutsch str.76 kwartalnik reklamowy dla lakierników i blacharzy SZUKAM PRACY Kontakt - nazwa: Wojtek Kontakt - email: [email protected] Kontakt - tel.: +48790501227 LAKIERNIK Z WIELOLETNIM DOŚWIADCZENIEM PODEJMIE PRACĘ NA TERENIE NIEMIEC LUB UE, WSZYSTKIE PRACE LAKIERNICZE, LAKIERUJE-LAKIERY KONWENCJONALNE I WODNE. Kontakt - nazwa: Pawel Kontakt - email: [email protected] Kontakt - tel.: 0048533756236 Witam. Szukam pracy na stanowisku lakiernika samochodowego. Dobry angielski, komunikatywny niemiecki. 8 letnie doświadczenie w zawodzie Kontakt - nazwa: jakub Kontakt - email: [email protected] Kontakt - tel.: 15770339466 Jestem lakiernikiem mam 28 lat znam bdb niemiecki i bdb doświadczenie w lakiernictwie i blacharstwie szukam pilnie pracy na terenie Niemiec lub Holandii Kontakt - nazwa: Kazimierz Kontakt - email: [email protected] Jestem blacharzem samochodowym z ponad 20-to letnią prakty- ką.Szukam pracy w EU. Nie znam języków obcych. Kontakt - nazwa: piotr Kontakt - email: [email protected] Kontakt - tel.: lakiernik z doświadczeniem(10lat w zawodzie) szuka pracy, najlepiej Kraków i okolice Kontakt - nazwa: Władek Kontakt - email: [email protected] Kontakt - tel.: 512139622 jestem lakiernikiem szukam pracy za granicą 10 letnie doświadczenie 512139622 Kontakt - nazwa: Andrzej Kontakt - email: [email protected] Kontakt - tel.: 0048537595502 Blacharz_Lakiernik szuka pracy za granicą. Duże doświadczenie w Polsce jak i za granicami. Pozdrawiam. Kontakt - nazwa: SZUKAM PRACY Kontakt - email: [email protected] Kontakt - tel.: 664387801 poszukuje pracy jako lakiernik sam. pracowałem w Niemczech, średnio niemiecki, lakiery wodne. Zdolności manualne. WROCLAW Kontakt - nazwa: Car Painter CarLand Kontakt - email: [email protected] Kontakt - tel.: +4872954 7642,+31684482418 Lakiernik podejmie od razu prace na terenie EU Wieloletnie doświadczenie w zawodzie OldTimers SmartRepair,Standohyd Standoflash J.Eng,J.NL Kontakt: Tomasz Kontakt - email: [email protected] Kontakt - tel.: +48601-503-948, +4915163673956 42-letni Blacharz-lakiernik 27-lat doświadczenia, prawo jazdy A,B,C,E do B, bez nałogów, szuka legalnej i uczciwej pracy w UE Kontakt - nazwa: CarLand StandoTech SERVICE Kontakt - email: [email protected] Kontakt - tel.: +48729547642,+3 1684482418 Lakiernik podejmie od zaraz prace na terenie EU Wieloletnie doświadczenie w zawodzie OldTimers SmartRepair Standohyd Standoflash J.Eng,J.NL Kontakt - nazwa: Adam Kontakt - email: [email protected] Kontakt - tel.: 505 332 197 Lakiernik Samochodowy z dużym doświadczeniem, podejmie prace dodatkową (popołudnia/ soboty) na terenie Warszawy. Duże doświadczenie w zawodzie. Kontakt - nazwa: wojtek Kontakt - email: [email protected] Kontakt - tel.: 669634878 szpachlowanie, podkładowanie, oklejanie, polerowanie kilkanaście lat w zawodzie mam 34 lata jestem sumienny i odpowiedzialny szukam pracy w Niemczech Kontakt - email: [email protected] Kontakt - tel.: 669653282 szukam pracy jako lakiernik samochodowy ma 30l wysokie doświadczenie niemiecki komunikatywny Kontakt - nazwa: Andrzej Kontakt - email: [email protected] Kontakt - tel.: 796385879 lub 535194678 JESTEM LAKIERNIKIEM PRACOWAŁEM W NIEMCZECH I W NORWEGII JESTEM DOKŁADNY I PRECYZYJNY MAM DUŻE UMIEJĘTNOŚCI WŁASNY SAMOCHÓD KOMUNIKUJE SIE PO NIEMIECKU Kontakt - nazwa: piotr Kontakt - email: [email protected] Kontakt - tel.: 792-622041 witam podejmę uczciwą prace jako lakiernik samochodowy na terenie UE z godnym wynagrodzeniem mam 15 letnie doświadczenie lakiery wodnorozpuszczalne. kontakt - nazwa: lakiernik Kontakt - email: [email protected] Kontakt - tel.: 733187190 witam jestem lakiernikiem z 18letnim doświad. Szukam pracy w Niemczech. Jestem samodzielny i dokładny. Gotowy do podjęcia pracy od zaraz Kontakt - nazwa: Karol Kontakt - email: [email protected] Kontakt - tel.: 508658716 Szukam pracy za granicą na stanowisku lakiernik . 12 lat dośw. Kontakt - nazwa: szukam pracy Kontakt - nazwa: malcher Kontakt - email: [email protected] Kontakt - tel.: 787 340 009 szukam stażu/praktyk (bezpłatnych) jako lakiernik samochodowy lub konstrukcji przemysłowych na terenie Śląska. Kontakt - nazwa: remi Kontakt - email: [email protected] Kontakt - tel.: 0048698207561 poszukuje pracy jako lakiernik samochodowym mam kilkuletnie doświadczenie jestem samodzielny dokładny proszę o kontakt tel 698207561 Kontakt - nazwa: wojtek Kontakt - email: [email protected] Kontakt - tel.: najlepsze miejsce na Twoje ogłoszenie www.lakiernik.com.pl +4915145849283 witam mam 33lata z zawodu lakiernik samochodowy szukam pracy jako przygotowywacz, szpachlowanie, podładowanie, oklejanie, polerowanie +48669644878 Kontakt - nazwa: KOMANDOS Kontakt - email: [email protected] Kontakt - tel.: 605050386 „KOMANDOS” BLACHARSTWO POJAZDOWE STARE SAMOCHODY RENOWACJA Kontakt - nazwa: Krzysztof Kontakt - email: [email protected] Kontakt - tel.: 697866437 Automach Renowacja Pojazdowa www.automach.witryna.info Kontakt - nazwa: Eryk Kontakt - email: ras- Kontakt - nazwa: Harp Kontakt - email: ksenon- [email protected] Kontakt - tel.: 792602638 Oferuję usługi blacharsko-lakiernicze w Częstochowie. Spawanie tworzyw sztucznych, konserwacja podwozia. Nietypowe projekty. Zapraszam do współpracy. Kontakt - nazwa: LAKAUTO www.sklep.lakauto.pl Kontakt - email: [email protected] Kontakt - tel.: 694 266 003 Oferujemy spawarki, spottery blacharskie, maszyny polerskie Krauss, zgrzewarki kondensatorowe i pro- mienniki podczerwieni. Pomoc techniczna osobowe auto zlecenia z kraju i zagranicy Kontakt - nazwa: Marcin Kontakt - email: [email protected] Kontakt - tel.: 888-807375 Profesjonalne przygotowanie i lakierowanie aut zabytkowych we Wrocławiu. Gwarancja i przyzwoite ceny. Długoletnie doświadczenie. Kontakt - nazwa: AUTOART Kontakt - email: [email protected] Kontakt - tel.: 607-039210 Firma AUTOART mieszcząca się w Bydgoszczy specjalizacja blacharstwo lakiernictwo podejmie współprace oferujemy jako nie liczni 2 letnią gwarancje Kontakt - nazwa: blacharz Kontakt - email: [email protected] Kontakt - tel.: 605 050 386 blacharz restaurator pojazdów zabytkowych odrestauruje każde Redakcja nie odpowiada za treść nadsyłanych ogłoszeń. str.77 ROŻNE [email protected] Kontakt - tel.: 534000379 Witam! Mam do sprzedania piec elektryczny do wypalania proszkowego ZUGIL SKM - 3 moc grzewcza 20 KW + wentylator nawiewowy 2 KW, W dobrym stanie. Nowe etykiety Cromax® Etykiety zostały zaprojektowane w taki sposób, aby można je było szybko i łatwo rozróżnić i odnaleźć w mieszalni. Każda rodzina produktów, od żywic (etykiety w kolorze czerwonym) po lakiery bezbarwne (etykiety w kolorze szaroniebieskim) otrzyma etykiety w tym samym kolorze niezależnie od systemu produktowego. Dodatkowo, linie produktów - Cromax® Pro Basecoat, Cromax® Basecoat, Centari® oraz Imron® Fleet Line będzie można rozróżnić dzięki szacie graficznej etykiety, na której pojawi się przypisany do danego systemu motyw wizualny. Ponadto, na etykietach znajdzie się szeroki, kolorowy pasek, zawierający kod i opis produktu, a także w przypadku pigmentów nazwę koloru. Dzięki temu, produkty marki Cromax® będzie można z łatwością uporządkować w mieszalni oraz rozpoznać na pierwszy rzut oka. W stosownych przypadkach, na etykietach znajdą się także przedstawione w formie piktogramów informacje dodatkowe, np. uwagi dotyczące magazynowania (Chronić przed bardzo niską temperaturą albo Chronić przed światłem słonecznym), lub też odpowiedni numer ValueShade®. Mimo że z zewnątrz puszka będzie prezentować się zupełnie inaczej, wewnątrz klienci otrzymają ten sam niezawodny, wydajny, wysokiej jakości produkt marki Cromax®. Więcej informacji na temat nowych etykiet i marki Cromax® można znaleźć na stronie internetowej www.cromax.com. Poradniki dla blacharzy i lakierników Zamówienia: [email protected], tel/fax. 94 35 126 22 więcej informacji www.lakiernik.com.pl kwartalnik reklamowy dla lakierników i blacharzy 24 września 2013 roku marka Cromax® (wcześniej znana pod nazwą DuPont Refinish) zaprezentowała swoje nowe oblicze. Oprócz nowej nazwy i logotypu, przedstawiona została nowa tożsamość wizualna marki. W konsekwencji tych przemian, konieczna była zmiana szaty graficznej etykiet znajdujących się na opakowaniach wszystkich linii produktowych marki. Opakowania opatrzone nowymi etykietami będą wprowadzane na rynek począwszy od marca 2014 roku. kwartalnik reklamowy dla lakierników i blacharzy str.78 Krzyżówka Lakiernicza Poziomo A1 Pot. o urządzeniu do ładowania akumulatorów. A3 Objadanie się. A7 Szkodliwe przyzwyczajenie. A10 Holowniczy. A13 Ludożerczy olbrzym ze średniowiecznych podań ludowych. A15 Kopalnia w Rudzie Śląskiej. C17 Pokrywa kadłub statku. D11 Gra twarzą. E9 serial, Cezary Żak w podwójnej roli Księdza i Wójta. E13 Wnętrze statku kosmicznego. G5 Nieefektywnny, czczy. H11 Coś grubego dla myśliwego. J16 Szarak. K2 Chroniony gatunek mewy. L7 Czterokołowiec. L9 Drugi plan. L13 Drogowy lub jakości. N5 Stopień wojskowy. N18 Dwukrotny złoty medalista z Soczi. O10 Jeden ze stanów skupienia materii. O12 Wyższa to senat. O15 Oblicze, twarz. Po rozwiązaniu haseł wpisz litery z oznaczonych pól. 10 osób, które nadeślą prawidłowe rozwiązania otrzyma komplet poradników - „Lakiernictwo samochodowe”, „Poradnik Blacharza Samochodowego”. Rozwiązania proszę przysyłać pocztą na adres Trotonu: Ząbrowo 14a 78-120 Gościno Pionowo A1 Suchy do jedzenia. B10 Wyraz z wyrazu. C5 Wypukła osłona piasty koła. D1 Polski, przykryty plandeką. E6 Małosolne albo kiszone. E13 Dla sztangisty. G5 Dokument gwarantujący wynalazcy wyłączne zyski z wynalazku. G12 Plecy w liczbie mnogiej. H1 Wielka ilość pracy. I5 Fosol. J16 Buddyzm japoński. K2 Trzeba ją przełknąć. L7 Atest, koncesja. N1 Medykament. N16 Iglasty dźwięk. O10 Płyn hamulcowo - chłodniczy. P1 Oś pionowa. Q10 Agresor. R1 Miasto na Milena Lewandowska Płw. Helskim. Spośród nadesłanych prawidłowych rozwiązań wylosowaliśmy 10 osób, które otrzymały upominki od firmy TROTON: LISTA ZWYCIĘZCÓW KRZYŻÓWKA – LAKIERNIK NR 41 JÓŹWIAK ŁUKASZ DĘBSKI RYSZARD ŁACH JAROSŁAW PIOTR POŃCZYNIAK MIROSŁAW DOLUK KONECK ZAMOŚĆ GOLENIÓW RADOMYŚL BIAŁA PODLASKA KRZYSZTOF BIERNACKI STANISŁAW CZERWIŃSKI PAWEŁ MAKIEŁA LESZEK CZERPAK DAMIAN KOWALCZYK BRZEG MOSINA ZAWIERCIE JANKOWICE NOWA RUDA Utworzone słowo stanowi rozwiązanie krzyżówki. iblioteka lakiernika zaprasza!! PORADNIK BLACHARZA LAKIERNICTWO SAMOCHODOWE ISNB 978-83-932610-1-7 Książka zawiera zbiór podstawowych informacji związanych z technologiami lakierniczymi. W poradniku przedstawiono bogato ilustrowany, szczegółowy opis wszystkich kroków technologii napraw lakierowania elementu karoserii samochodowej oraz elementu z tworzywa sztucznego. więcej informacji www.lakiernik.com.pl ISBN 978-83-932610-0-0 Celem książki jest przedstawienie w jak najbardziej przejrzysty i jasny sposób niuansów związanych z naprawami karoserii współczesnych samochodów. Poradnik gromadzi niemal całą niezbędną wiedzę na ten temat. Bogato ilustrowane syntetyczne opisy stanowią ważny atut tej książki. więcej informacji www.lakiernik.com.pl ISBN 83-913442-3-2 Książka poświęcona jest renowacyjnemu lakiernictwu samochodowemu. Od wielu lat stanowi podstawę wiedzy zawodowej dla kolejnych pokoleń adeptów zawodu lakiernika samochodowego. więcej informacji www.lakiernik.com.pl Zamówienia Troton Sp. z o.o. Ząbrowo 14A,78-120 Gościno tel./fax +48 94 35 126 22 [email protected] www.lakiernik.com.pl BLACHARSTWO I NAPRAWY POWYPADKOWE SAMOCHODÓW TECZKA LAKIERNIKA ISBN 83-922340-0-6 Książka porusza tematykę związaną z naprawami oraz pomiarami powypadkowymi samochodów. Autor znaczną część miejsca przeznaczył na omówienie w przystępny sposób zagadnień związanych z dokonywaniem pomiarów karoserii. Plus CD Teczka Niezbędnik Autoserwisu / Lakierni, Oficyna Wydawnicza Troton 2009, zestaw niezbędnych dokumentów potrzebnych w przypadku kontroli przez WIOŚ, PIP i Państwowej Straży Pożarnej. więcej informacji www.lakiernik.com.pl Obowiązkowe pozycje w bibliotece Lakiernika zamówienia: lakiernik.com.pl, [email protected], 48 94 35 126 22 kwartalnik reklamowy dla lakierników i blacharzy PORADNIK LAKIERNIKA str.79 Poradniki dla blacharzy i lakierników TROTON: Pawilon 7 parter, stoisko 11 Zapraszamy! kwartalnik reklamowy dla lakierników i blacharzy str.80
