EKOLOGIA

KARTA PRZEDMIOTU
KIERUNEK STUDIÓW
WYCHOWANIE FIZYCZNE
NAZWA PRZEDMIOTU
EKOLOGIA
POZIOM STUDIÓW II°
PUNKTY ECTS
5
ROK I, SEMESTR I
TYP PRZEDMIOTU
fakultatywny
Rodzaj zajęć
Ilość godz.
Studia niestacjonarne
WYKŁADY
16
ĆWICZENIA
10
METODY NAUCZANIA
JĘZYK WYKŁADOWY
Wykład, ćwiczenia, praca
projektowa
polski
CEL I ZAŁOŻENIA
Zapoznanie studentów z podstawowymi pojęciami i mechanizmami działania przyrody w sensie systemu wszechzwiązków
organizmów żywych i środowiska ich życia. W związku z tym zrozumienie potrzeby ochrony przyrody, a w szczególności
kształtowania środowiska życia człowieka. Docenia zagrożenia, jakie niesie współczesny rozwój urbanizacji, uprzemysłowienia
oraz mechanizacji i chemizacji rolnictwa. Wszystkie te informacje łączy z zanieczyszczeniami środowiska życia, a w szczególności
czynnego wypoczynku oraz aktywności fizycznej człowieka.
EFEKTY KSZTAŁCENIA
Zna podstawowe terminy stosowane w ekologii, rozumie rozróżnienie związków funkcjonalnych od kategorii ekologicznych. Na
tym tle pojmuje potrzeby i warunki dla życia człowieka. Umie opisać środowisko przyrodnicze, Rozumie jak się ono ukształtowało
w dziejach Ziemi oraz jak powstało i funkcjonuje zróżnicowanie klimatyczne. Zna organizację i funkcjonowanie biocenozy.
Rozumie działanie ekosystemu oraz występowanie i funkcjonowanie biomów lądowych. Wie, na czym polega strategia powielania
kolejnych pokoleń poszczególnych rodzajów organizmów żywych. Zna sposoby zmian przystosowawczych. Rozumie mechanizmy
stresu, termoregulacji itp. Rozumie jak w procesie ewolucji zmieniały się relacje człowieka z przyrodą, oraz jak w ostatnich
czasach kształtował się nacisk ludzkości na naturalne systemy przyrody. Rozumie rolę żywności, ewolucję sposobu odżywiania się,
oraz jego wpływ na stan odżywienia. Zna zagrożenia ze strony zanieczyszczeń środowiska. Rozumie jak kształtowane są biorytmy
organizmu człowieka. Zna ewolucję kształtowania siedlisk ludzkich, ich związek z klimatem. Zna sposoby dostosowania się
jednostki oraz przystosowania populacji, także w związku z organizacją społeczeństw – do aktualnych tendencji i organizacji życia
człowieka. Zna wspomniane biomy oraz rozumieją sposób przystosowania do nich w procesie filogenezy i obecne ich
wykorzystywanie. Wie które z tych biomów występują w Europie i gdzie oraz czy występują w Polsce i gdzie. Zna wspomniane
biomy oraz rozumieją sposób przystosowania do nich w procesie filogenezy i obecne ich wykorzystywanie. Zna ginące gatunki w
Polsce, zapoznają się ze sposobami ich ochrony. Wyrabiają sobie opinię ta temat osłon autostrad i dróg szybkiego ruchu.
Rozumieją potrzebę wyprowadzania intensywnej i długotrwałej aktywności fizycznej i wynikające stąd zasady higieny życia.
Umieją zarejestrować zmiany środowiska oraz zmiany przystosowawcze populacji, oraz odwzorcować je w postaci modelowania.
Sporządzą plan przestrzenny dla wybranego terenu (monitoring i model)
TREŚCI PROGRAMOWE
Wykłady:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
Podstawowe terminy i definicje. Związki funkcjonalne (otoczenie, środowisko, nisza), kategorie ekologiczne (biocenoza,
biotop, ekosystem, krajobraz). Potrzeby człowieka
Środowisko przyrodnicze. Ewolucja klimatu ziemskiego Zróżnicowanie klimatyczne.
Stosunki wewnątrzgrupowe i międzygrupowe. Biocenoza, jej struktura i organizacja. Ekosystem. Biomy lądowe, ich
charakterystyka i rozmieszczenie
Strategia i taktyka w ujęciu ekologii. Strategia masowego rozrodu (r) i inwestycji indywidualnej (K). Strategie zmian
przystosowawczych. Adaptacje (przystosowania) i adjustacje (dostosowania). Stres środowiskowy. Termoregulacja
Wpływ człowieka na biosferę. Zmiany w ostatnich stuleciach, ich przyczyny i skutki
Poziomy troficzne, sukcesja. Żywność, zmiany odżywiania a stan odżywienia. Zanieczyszczenia środowiska.
Rytmy biologiczne: okołodobowe, sezonowe, długoterminowe
Siedliska. Urbanizacja, uprzemysłowienie, mechanizacja i chemizacja rolnictwa
Zmiany przystosowawcze do warunków klimatycznych, sposobu odżywiania, trybu życia w tym aktywności fizycznej
Ćwiczenia:
1.
2.
3.
4.
5.
Czterech wybranych studentów referuje charakterystykę i miejsce występowania biomów: wilgotny las tropikalny, pustynia,
sawanna, różne typy wybrzeży kontynentalnych (chaparrale). Po czym ma miejsce dyskusja nad sposobem przystosowania
biologicznego i społecznego do życia na ich terenie
Innych 4 wybranych studentów referuje charakterystykę i miejsce występowania biomów: różne nazwy i typy stepów
trawiasty klimatu umiarkowanego, tajga (północny las szpilkowy), lasy liściaste klimatu umiarkowanego, tundra. Po czym
ma miejsce dyskusja nad sposobem przystosowania biologicznego i społecznego do życia na ich terenie
Przykłady z Polski i świata ginących gatunków roślin i zwierząt i dyskusja nad wielkością tego zjawiska oraz sposobami ich
bytowania i ochrony omawianych gatunków. Ich prezentacja multimedialna i ew. filmowa. Niebezpieczna rola szos i
negatywna ich ekranów ochronnych
Omówienie terenów na jakich powinny być tworzone obiekty masowego sportu i sposoby transportu do nich z miejsc
zamieszkania, nauczania i pracy. Wskazanie takich terenów w okolicach WSWFiT oraz miejsc zamieszkania studentów
Metody monitoringu (opisu) i modelowania (funkcjonowania) w ekologii, jako sposób planowania przestrzennego i
zapobiegania niepożądanym zmianom środowiska życia. Sugestie co do stanu środowiska w okolicach WSWFiT oraz miejsc
zamieszkania studentów
METODY OCENY
Kolokwia po 4 godzinach ćwiczeń (biomy), oraz kolejne po 6 godzinach ćwiczeń (wiadomości praktyczne – opis wyprawy
terenowej . Końcowy egzamin ustny z całości wykładów i ćwiczeń w formie dyskusji.
LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Duszyński J., Godzińska E.J., Grykiel K., Jackowiak B., Kaszycka K.S., Ryszkiewicz M., BIOLOGIA. Tom 4. Zakres
rozszerzony. Liceum Ogólnokształcące. Część 1. Ekologia, Część 2. Biogeografia, Część 3. Miejsce i rola człowieka w
biosferze. (str. 10-141). Wydawnictwo Szkolne PWN, Warszawa 2006
Campbelle N.A., Reece J.B., Urry L.A., Cain M.L., Wasserman S.A., Minorsky P.V., Jackson R.B., BIOLOGIA, Rebis i
Pearson, Poznań 2013 (Część 8, Ekologia, str. 1148-1267)
Wolański N., EKOLOGIA CZŁOWIEKA. Tom 1: Wrażliwość na czynniki środowiska i biologiczne zmiany
przystosowawcze. Część 1, Przedmiot i zakres ekologii człowieka (str. 3-24), Część 2: Biologiczne zmiany przystosowawcze
(str. 109-222), Część 3: Zróżnicowanie i geograficzne rozmieszczenie człowieka (str. 335-444). Wydawnictwo Naukowe
PWN, Warszawa 2006-2012
Weiner J., ŻYCIE I EWOLUCJA BIOSFERY. Wydaw. Nauk. PWN, Warszawa 2003
Mackenzie A., Ball., Virdee S.R., EKOLOGIA. KRÓTKIE WYKŁADY. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000
Strzałko J., Mossor-Pietraszewska T., (red.), KOMPENDIUM WIEDZY O EKOLOGII. Wydawnictwo Naukowe PWN,
Warszawa 1999