Ważne pojęcia ekonomiczne

Ważne pojęcia ekonomiczne:
Budżet paostwa stanowi najważniejszą częśd dochodów i wydatków sektora finansów publicznych. Jest to roczny
plan dochodów i wydatków instytucji szczebla centralnego (tzn. instytucji rządowych), nazywany też często planem
finansowym paostwa.
Budżet paostwa uchwalany jest corocznie przez parlament w formie Ustawy Budżetowej. Według Konstytucji RP jest
to jedyna ustawa, w stosunku do której prezydent nie ma prawa veta. Specjalną rolę Ustawy Budżetowej w systemie
prawnym RP umacnia również fakt, że w przypadku jej nieuchwalenia w odpowiednim czasie prezydent ma prawo
rozwiązad parlament i ogłosid przedterminowe wybory.
Dochody sektora finansów publicznych dzieli się zazwyczaj na następujące główne kategorie:
dochody z podatków bezpośrednich: podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT), podatku
dochodowego od przedsiębiorstw (CIT);
dochody z podatków pośrednich: podatku od towarów i usług (VAT), podatku akcyzowego, innych podatków
pośrednich (np. od gier losowych, nieruchomości itp.);
dochody z opłat celnych;
inne dochody: wpłaty z zysku banku centralnego, dochody jednostek budżetowych (np. opłaty
administracyjne), dywidenda z przedsiębiorstw paostwowych, dochody kapitałowe, różne transfery (np.
wpłaty z budżetu Unii Europejskiej);
składki na ubezpieczenie społeczne.
Dywidenda to wypłata części zysków wypracowanych przez firmę dla jej właścicieli
Inflacja jest to trwały wzrost ogólnego poziomu cen w gospodarce. Mierzy się ją przy pomocy stopy inflacji, która
wyraża procentowo jak szybko zwiększa się poziom cen w danym czasie. Dla przykładu wzrost cen w lipcu o 10%
miesięcznie oznacza, że są one przeciętnie o 10% wyższe niż w czerwcu (stanowią 110% poziomu cen w czerwcu).
Bank centralny jest instytucją paostwową, której powierzono zadanie emisji pieniądza i prowadzenia polityki
pieniężnej kraju. Najważniejszym zadaniem banku centralnego jest najczęściej dbałośd o wartośd pieniądza i
stabilnośd cen, czyli przeciwdziałanie narastaniu inflacji.
Popyt to ilośd towarów i usług, które przy danej cenie pragnie nabyd kupujący. Ważne jest jednak, aby kupujący
posiadał niezbędne środki pozwalające mu na dokonanie zakupu (dochody oraz środki pochodzące z kredytu). W
przeciwnym razie nie mówimy o popycie, ale o potrzebach lub aspiracjach (przykładowo, liczba osób, które chciałyby
mied własne mieszkanie jest w Polsce bardzo duża i może byd liczona w milionach – ale liczba osób, które chcą nabyd
mieszkanie i mogą zdobyd na to potrzebne środki sięga już tylko ułamka tej liczby)
Podaż to ilośd towarów i usług, które przy danej cenie oferowana jest do sprzedaży przez producentów.
LIBOR to stopa oprocentowania krótkoterminowego depozytów eurodolarowych na rynku londyoskim, natomiast
WIBOR dotyczy złotówek i Warszawy. Innymi słowy jest to cena pieniądza, po której jedne banki są skłonne go
"pożyczyd" innym.