pobierz plik - ISP Modzelewski

19
Dziesięciolecie wspólnotowej wersji podatku
od towarów i usług – podstawowe informacje
W raporcie Instytutu Studiów Podatkowych dotyczącym
dziesięciolecia tego podatku przedstawiono podstawowe dane
charakteryzujące ten okres.
1. Do ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług regulującej ten podatek:
– uchwalono 44 nowelizacje tej ustawy,
– wniesiono 1200 poprawek do tej ustawy,
– wydano 111 rozporządzeń wykonawczych.
2. Efekt fiskalny. Do budżetu wpłynęło (lata
2004‑2013):
– wpływy łączne (brutto) – 1 527, 3 mld zł,
– zwrócono – 545, 8 mld,
– dochód (netto) – 981,5 mld zł.
Dochody budżetowe w ciągu dziesięciu lat wzrosły
nominalnie o 79% a zwroty rosły szybciej – prawie o 100%:
początkowo udział zwrotów we wpływach ogółem wyniósł
40%, a w 2013 już 46%. Udział dochodów z tego podatku w
PKB rósł w latach 2004‑2007 (z 7,04% do 8,25%), a od tego
czasu stale obniża się: w 2013 spadł poniżej 6%, a w 2014
będzie jeszcze niższy. W marcu 2014 r. dochody z tego podatku spadły do najniższego poziomu w historii – 6 mld zł.
Styczeń br. był tu nietypowy, gdyż wystąpił tzw., podwójny podatek należny ze względu na zmiany koncepcji
obowiązku podatkowego. Planowane na ten rok dochody w
wysokości 115 mld (najniższa prognoza w historii) nie zostaną prawdopodobnie wykonane.
3. Wszelkie rekordy bijemy natomiast w trzech dziedzinach:
– ilości wydanych przez Ministra Finansów interpretacji
urzędowych na temat przepisów tego podatku: tylko w
latach 2007‑2013 wydano ich 88 730 (rekord świata),
– kwot utraconych wpływów w wyniku wprowadzenia
przepisów, które pozwalają legalnie uchylać się od
opodatkowania (łączna kwota strat wyniesie z tego tytułu w 2014 r. 12 mld zł),
– kwot wyłudzeń zwrotów i strat we wpływach w wyniku
niezorganizowanej i zorganizowanej działalności przestępczej „biznes optymalizacyjny” (łączna kwota strat
w 2014 r. wyniesie co najmniej 13 mld zł, w poprzednim
roku wyniosła 12 mld zł).
4. Gdyby udział dochodów z tego podatku utrzymywał
się na poziomie z 2008 r. (8,25%), dochody w tym roku (bez
skutków z podwyżki stawek z 2012 roku) wyniosłyby ponad
140 mld zł, a przy uwzględnieniu skutków podwyżek stawek
– 146 mld zł (dochody planowane na ten rok wynoszą 115
mld). Brakuje więc co najmniej 30 mld zł, za lata 2009‑2013
utracono bezpowrotnie co najmniej 57 mld zł.
Uzyskanie dochodów budżetowych w wysokości 145
mld zł jest w pełni realne, bo udział branż, które są głównymi
podatnikami tego podatku nie ulega obniżeniu a nawet rośnie.
Na przeszkodzie stoi złe prawo i dominacja „biznesu optymalizacyjnego”.
5. Zaległości w tym podatku wzrosły z 9,1 mld w 2004 r.
do 18,5 mld w 2013. W roku 2014 przekroczą już prawdopodobnie 21 mld (bez odsetek). Największy przyrost zaległości
nastąpił w latach 2009‑2013 (o prawie 8 mld zł). Są to wyłącznie zaległości ujawnione i wymagalne: kwota zaległości
nieujawnionych i bezpowrotnie utraconych (znikający podatnicy, niemożność wszczęcia postępowania, upadłość dłużników, brak wykrycia działań polegających na uchylaniu się od
opodatkowania, itp.) za cały okres 2004‑2013 wynosi 16 mld
(bez odsetek).
6. Liczba stron oficjalnych źródeł, które dotyczą tego
podatku obejmujących: akty normatywne (krajowe i wspólnotowe), uchwały i głównie wyroki sądów administracyjnych,
uchwały i wyroki Sądu Najwyższego (Izba Karna), „polskie”
wyroki TSUE oraz interpretacje urzędowe, czyli wszystko to,
co powinien znać podatnik, wynosi 135 000 stron.
7. Dziesięciolecie harmonizacji tego podatku doprowadziło nie tylko więc do obniżenia jego efektywności fiskalnej,
rozwoju biznesu optymalizacyjnego oraz rekordowych kwot
wyłudzeń, lecz również do całkowitej niemożności poznania
obowiązujących w tym zakresie zasad.