rośliny lecznicze w ekslibrisie kazamaty pod barbakanem

ROŚLINY LECZNICZE W EKSLIBRISIE
J
eżówka to rodzaj, do którego należą trzy gatunki pochodzące magająco przy leczeniu nawracających infekcji w obrębie dróg
z Ameryki Północnej: jeżówka purpurowa – Echinacea purpurea oddechowych i moczowych. Ale działanie stymulujące makrofagi
L., jeżówka wąskolistna – E. angustifolia DC., jei granulocyty przypisuje się też polisacharydom,
żówka blada – E. pallida Nutt. z rodziny Złożonych
a także alkiloamidom. Nienasycone alkiloamidy
– Asteraceae. W lecznictwie stosowane są głównie
silnie hamują cyklooksygenazę i w nieco mniejpierwsze dwa gatunki, stanowiąc podstawę liczszym stopniu 5-lipooksygenazę. Należy jednak
nych preparatów immunostymulujących.
pamiętać, że nie powinno się stosować preparaSą to niewątpliwie rośliny, które ostatnio
tów z jeżówki w chorobach autoimmunizacyjzrobiły karierę w lecznictwie, i to karierę uzanych – stwardnieniu rozsianym, AIDS, gruźlicy
sadnioną zarówno składem chemicznym, jak
i innych. Natomiast korzeń E. purpurea, w odi zastosowaniem, chociaż w Europie są znane od
różnieniu od wcześniej wymienionej jeżówki,
bardzo dawna także jako rośliny ozdobne. Wśród
nie zawiera echinakozydu. Zawiera jednak liczne
Indian Ameryki Północnej rozpowszechnione
alkiloamidy, estry fenolokwasów i polisacharydy.
było leczenie ran, stanów zapalnych, ukąszeń
Preparaty z E. purpurea wydają się najbardziej
węża papką z roztartej jeżówki lub tylko jej
właściwe jako immunostymulatory w chorobach
korzeni. Aż do czasu powstania sulfonamidów Krzysztof Kmieć, Ekslibris Marii infekcyjnych także u dzieci – w postaci świeżego
Maciejczyk, 2010 r.,75 x 61mm,
w USA stosowano jeżówkę w chorobach infeksoku i innych przetworów w postaci wyciągów.
X3, op. 2683
cyjnych. Korzeń E. angustifolia charakteryzuje
Chociaż właściwości immunotropowe jeżówki
się zawartością między innymi depsydu, echinakozydu oraz są dosyć dobrze zbadane in vitro i in vivo, to ich stosowanie
cynaryny. Zawiera także alkiloamidy, poliiny, estry fenolokwa- jest ciągle przedmiotem kontrowersji, ale także dalszych badań.
sów, flawony, polisacharydy. Nie jest w pełni wyjaśnione, które Stwierdzono na przykład doświadczalnie przeciwwirusową aksubstancje odgrywają w surowcu rolę najważniejszą. Echinakozyd tywność soku z jeżówki i niektórych frakcji otrzymanych z tego
ma właściwości pobudzające fagocytozę, zwiększa wydzielanie przetworu (grypa, opryszczka).
kortykosteroidów przez nerki. Stosowany w preparatach wzmaKrzysztof Kmieć
starszy wykładowca w Katedrze Farmakognozji Wydziału Farmaceutycznego UJ
gających odporność przy zakażeniach skórnych i innych, wspo-
P
R. Pagacz-Moczarska
od Barbakanem zakończone zostały prace konserwatorskie
kazamat – wąskich korytarzy z otworami strzelniczymi, które
służyły niegdyś do ostrzału fosy. Remont podziemi tego niewątpliwie najciekawszego zabytku średniowiecznej architektury
obronnej w Krakowie i jednocześnie jednego z nielicznych tak
dobrze zachowanych obiektów tego typu w Europie – trwał dwa
lata. Prace restauracyjne sfinansowane zostały z Narodowego
Funduszu Rewaloryzacji Zabytków Krakowa, a ich koszt oszacowano na 367 tysięcy złotych.
Dzięki przeprowadzonemu
remontowi za dwa lata możliwe będzie uruchomienie nowego odcinka trasy turystycznej.
Zwiedzającym udostępnione
zostaną wówczas kazamaty, z
których przechodzić się będzie
również do fosy. Do podziemnych korytarzy wejście wiedzie przez dwa małe otwory
drzwiowe, znajdujące się po
obu stronach szyi Barbakanu.
Warto zaznaczyć, że zachowały się tam spore fragmenty
oryginalnych murów śred- W wąskich korytarzach pod Barbaniowiecznych z oryginalnym kanem wyeksponowano oryginalne
spoinowaniem, co udało się fragmenty murów średniowiecznych
dobrze wyeksponować.
Dlaczego jednak otwarcie trasy zaplanowano dopiero na rok
2012? Bo – jak informują przedstawiciele Muzeum Historycznego
Miasta Krakowa, które opiekuje się zabytkiem – do uruchomienia nowego szlaku turystycznego niezbędne będą jeszcze: uporządkowanie i remont fosy oraz zejść do niej z kazamat, a także
przygotowanie odpowiedniego oświetlenia.
RPM
74
ALMA MATER nr 126–127
R. Pagacz-Moczarska
KAZAMATY POD BARBAKANEM