sem.II

SYLABUS
Przedmiot: Historia filozofii średniowiecznej
Rok akademicki 2012/2013
Rok studiów: I semestr II
Prowadzący
Ks. dr Andrzej Pociask
Liczba godzin
zajęć
dydaktycznych
30 godzin w semestrze
Opis przedmiotu
(cel i zamierzone
efekty kształcenia)
Zapoznanie studenta z informacjami z zakresu filozofii średniowiecznej. Po
zajęciach student powinien znać między innymi następujące pojęcia:
scholastyka, uniwersalia, realizm pojęciowy, nominalizm, mistycyzm,
monopsychizm, indywidualizm, woluntaryzm, intuicja, oraz umieć rozróżniać
podstawowe kierunki filozofii średniowiecznej np.: augustynizm
średniowieczny, arystotelizm eklektyczny, arystotelizm neoplatonizujący,
arystotelizm radykalny, arystotelizm umiarkowany, via antiqua, via moderna.
Wykład
Forma zajęć
(wykład,
ćwiczenia,
konwersatorium)
Forma i warunki
zaliczenia
Tematy
poszczególnych
zajęć (tezy)
Egzamin ustny, do egzaminu obwiązuje materiał przedstawiony w trakcie
wykładów, poszerzony o treści zawarte w literaturze obowiązkowej.
1. Średniowiecze a starożytność – zasadnicze różnice.
2. Charakterystyka średniowiecznego sposobu myślenia.
3. Charakter filozofii średniowiecznej - rozróżnić między filozofią wziętą w
sensie ścisłym i filozofią w szerszym tego słowa znaczeniu.
4. Pojęcie scholastyki.
5. Szkoły średniowieczne i metoda scholastyczna.
6. Tekst — jego rodzaje i powaga.
7. Główne problemy filozofii średniowiecznej.
8. Koncepcja filozofii średniowiecznej.
9. Stosunek rozumu do wiary.
10. Spór o uniwersalia –Bóg, człowiek, natura.
11. Państwo i społeczeństwo w średniowieczu.
12. Podział średniowiecza – główne okresy.
13. Filozofia grecka a chrześcijańska wiedza wiary.
14. Podstawowe struktury myślenia greckiego i chrześcijańskiego.
15. Filozofia chrześcijańska – przedstawiciele.
16. Wpływy kosmologiczne i religijno –filozoficzne na myśl wczesnego
chrześcijaństwa.
17. Początki filozofii chrześcijańskiej – Justyn, Klemens Aleksandryjski.
18. Patrystyka.
19. Gnostycy.
20. Apologeci Wschodu.
21. Orygenes – życie i najważniejsze tezy.
22. Grzegorz Nysseńczyk – życie i najważniejsze tezy.
23. Tertulian – życie i najważniejsze tezy.
24. Św. Augustyn – Bóg, człowiek, świat.
25. Św. Augustyn – prawda i wolność człowieka.
Literatura
podstawowa
Lektura
uzupełniająca
26. Skąd się bierze w świecie zło ? wg św. Augustyna.
27. Boecjusz – podział filozofii – definicja osoby.
28. Jan Szkot Eriugena – cztery gatunki natury.
29. Problem uniwersaliów.
30. Anzelm z Canterbury – dowody na istnienie Boga.
31. Św. Bernard i początki mistyki średniowiecznej.
32. Hugon od św. Wiktora – synteza scholastyki i mistyki – dowody za
istnieniem duszy.
33. Abelard i spór o uniwersalia.
34. Szkoła w Chartres. Humanizm wczesnego średniowiecza.
35. Filozofowie arabscy –Awicenna i Awerroes.
36. Filozofia żydowska – Mojżesz Majmonides.
37. Arystotelicy i awerroiści.
38. Św. Bonawentura – różnica pomiędzy vestigium Dei, a imago Dei.
39. Św. Bonawentura – dusza ludzka, prawda.
40. Albert Wielki – życie i najważniejsze tezy.
41. Roger Bacon i empiryzm średniowieczny.
42. Św. Tomasz z Akwinu – życie; doktryna filozoficzna – koncepcja bytu.
43. Św. Tomasz z Akwinu – dowody na istnienie Boga.
44. Św. Tomasz z Akwinu – natura Boga.
45. Św. Tomasz z Akwinu – koncepcja stworzenia – świat.
46. Św. Tomasz z Akwinu – koncepcja człowieka; etyka.
47. Św. Tomasz z Akwinu – znaczenie jego filozofii.
48. Duns Szkot – życie i najważniejsze tezy.
49. Ockham i krytycyzm średniowieczny.
50. Eckhart i mistycyzm XIV wieku.
51. Filozofia scholastyczna w Polsce – główni przedstawiciele.
 W. Tatarkiewicz, Historia filozofii, t. I
 E. Gilson, Historia filozofii chrześcijańskiej w wiekach średnich,
tłum. S. Zalewski, Warszawa 1987.
 R. Heinzmann, Filozofia średniowieczna, tłum. P. Domański, Kęty
1999.












M.-D. Chenu, Wstęp do filozofii św. Tomasza z Akwinu, Kęty 2001
F. Copleston, Historia filozofii, t. II, Warszawa 2000
J. Domański, Z. Ogonowski, L. Szczucki, Zarys dziejów filozofii w
Polsce. Wieki XIII-XVII, Warszawa 1989
Filozofia franciszkanów, t.1-3, Niepokalanów 2005
B. A. G. Fuller, Historia filozofii, t. I, Warszawa 1966
E. Gilson, Duch filozofii średniowiecznej, tłum. J. Rybałt,
Warszawa 1958
T. Grzesik, Anzelm z Canterbury, Warszawa 2004
Kenny, Medieval Philosophy, Oxford 2005
M. Koszkało, Indywiduum i jednostkowienie, Analiza wybranych
tekstów Jana Dunsa Szkota, Lublin 2003
W. Seńko, Jak rozumieć filozofię średniowieczną, Warszawa 1993
S. Swieżawski, Dzieje europejskiej filozofii klasycznej, WarszawaWrocław 2000
S. Wielgus, Z badań nad średniowieczem. Lublin 1995; Z
obszarów średniowiecznej myśli islamskiej, żydowskiej i
chrześcijańskiej. Płock 2002; Zachodnia i polska nauka
średniowieczna – encyklopedycznie, Płock 2005.