Materiały dla uczestników szkolenia w ODN Łomża, listopad 2016

Materiały dla uczestników szkolenia w ODN Łomża, listopad 2016
Przykład II1
Przeanalizuj opis lekcji fizyki pod kątem elementów charakterystycznych dla IBSE.
Zaznacz na tekście te części lekcji (cyfry rzymskie), które są charakterystyczne dla IBSE, nazwij
je/określ, na czym polegają.
I.
Nauczyciel wprowadza uczniów do laboratorium, uczniowie dzielą się na grupy.
Mówi: Zanim zaczniemy nasze dzisiejsze badania, chciałabym, abyście obejrzeli krótką demonstrację.
Na stole stoją dwie szklanki, każda do połowy wypełniona przezroczystym płynem.
II.
Nauczyciel pyta: Co się stanie po wrzuceniu kostki lodu do szklanki zawierającej
przezroczysty płyn?
Marysia mówi, że kostki lodu będą pływały po powierzchni płynu, bo tak dzieje się, kiedy wrzuca się
kostki lodu do płynu do picia. Jan przytakuje dodając, że góry lodowe pływają po oceanie.
III.
Nauczyciel wkłada kostkę lodu do pierwszej, a potem do drugiej szklanki. Kostka unosi się
na powierzchni tylko w pierwszej szklance, w drugiej kostka opada na dno.
Uczniowie są zdziwieni. Joasia pyta: Na czym polega trick?
Nauczyciel: Dobre pytanie. Czy jest więcej pytań, które chcielibyście zadać?
Uczniowie pytają Co jest w drugiej szklance? Jaki płyn?
Nauczyciel i uczniowie rozmawiają o wstępnie przyjętym założeniu, że w szklankach jest woda.
Nauczyciel: Czy na podstawie tej obserwacji możecie zmodyfikować swoje założenie? Jeśli tak, to w
jaki sposób?
IV.
Uczniowie proszą o umieszczenie kostki lodu z pierwszej szklanki w drugiej szklance, aby
sprawdzić, czy efekt będzie taki sam. Kostka tonie. Uczniowie zaczynają dokładniej przyglądać się
kostkom i płynom w obu szklankach. Wnioskują, że obie kostki to zwykłe kostki lodu, zauważają, że w
pierwszej szklance znajduje się woda, ale w drugiej wyczuwają węchem alkohol.
V.
Nauczyciel prosi uczniów, by sformułowali hipotezy dotyczące pływania lub tonięcia
obiektów, które mają przygotowane na stołach: plastikowe naczynie, metalowy pojemniczek, orzech
włoski, bloczek z drewna, kostka mydła, kawałek styropianu, gumka do ścierania, kawałek folii
aluminiowej, muszelki, zakrętki plastikowe, korek. Na stołach przygotowane są także: woda, wagi,
cylindry miarowe. Po badaniu uczniowie w grupach sporządzają listy obiektów tonących w wodzie i
pływających po wodzie.
VI.
Nauczyciel pyta: Która z właściwości tych przedmiotów wpływa na to, czy przedmiot
tonie, czy nie?
Pada wiele pomysłów, między innymi że wpływa masa obiektów.
Na koniec lekcji nauczyciel prosi uczniów o wykonanie w domu mapy myśli, przedstawiającej ich
obecne koncepcje dotyczące pływania i tonięcia obiektów.
VII.
Na następnej lekcji uczniowie mają porównać pływalność bloczków metalu, drewna, plastiku i
korka umieszczanych w różnych płynach - wodzie, oleju i alkoholu. Nauczyciel wyjaśnia, jak zmierzyć
objętość przedmiotu za pomocą cylindra miarowego i wody oraz przypomina obsługę wagi.
Uczniowie formułują pytanie badawcze i określają wagę bloczków oraz ich objętość używając linijek
lub cylindrów miarowych, porównują wyniki z listą pływających i tonących przedmiotów z
poprzedniej lekcji i dyskutują. Dochodzą do wniosków, że każda jednostka objętości (cm3 lub ml)
danego obiektu ma określoną masę (X gramów).
Uczniowie porównują te wartości z różnych materiałów do wody, której 1 mililitr waży 1 gram.
VIII.
Nauczyciel wprowadza termin gęstość do określenia tego, jaka masa przypada na jednostkę
objętości danego obiektu, uczniowie stosują nowy termin do analizowania danych dotyczących
tonących i pływających obiektów.
IX.
Na zakończenie lekcji uczniowie próbują rozwiązać problem Co zrobić, by obiekt zanurzał się
lub pływał po powierzchni kiedy chcemy? czyli zajmują się zasadami konstrukcji łodzi podwodnych.
1
by the Center for Inquiry Science at the Institute for Systems Biology, 2006
Materiały dla uczestników szkolenia w ODN Łomża, listopad 2016
Część uczniów zastanawia się, dlaczego góry lodowe są niebezpieczne dla statków, mierząc przy tym,
w jakiej części duża kostka lodu jest zanurzona w wodzie.