Stanowisko - Śląski Związek Gmin i Powiatów

40-058 Katowice, ul. Stalmacha 17
tel.: (+32) 25-11-021, 25-11-241, fax: (+32) 25-10-985
www.silesia.org.pl, [email protected]
Stanowisko
Zgromadzenia Ogólnego
Śląskiego Związku Gmin i Powiatów
Bytom, dn. 30 maja 2008 r.
w sprawie: projektu ustawy o pracownikach samorządowych (projekt z dnia
20 maja br.)
Zgromadzenie Ogólne Śląskiego Związku Gmin i Powiatów stwierdza, Ŝe nowy projekt
ustawy o pracownikach samorządowych (projekt z dnia 20 maja br.) stanowi znaczący krok
naprzód w stosunku do regulacji proponowanych w projekcie z 8 maja br. Całkowicie
wyeliminowano z katalogu podstawy zatrudnienia mianowanie, nie wykorzystywane
w obecnym kształcie w urzędach nastawionych na motywacyjny system zarządzania
zasobami ludzkimi. JednakŜe w projekcie z dnia 20 maja br. nie brak rozwiązań wadliwych,
bądź budzących powaŜne wątpliwości. PoniŜej przedstawiamy nasze uwagi.
Uwagi ogólne
1)
Podstawa nawiązania stosunku pracy
Projektodawca juŜ w projekcie z dnia 8 maja br. słusznie wycofał się z zamiaru usunięcia
z ustawy jako podstawy zatrudnienia wyboru i powołania. Jakkolwiek dwa nowsze
projekty wyprostowały w stosunku do pierwotnego (z początku kwietnia br.) pewne
błędy dotyczące podstaw zatrudnienia, to jednak pozostawiły pewne zamieszanie
pojęciowe w aspekcie definiowania kręgu pracowników samorządowych.
W szczególności pozostaje do wyjaśnienia kwestia tzw. stanowisk specjalnych (tę
kategorię słusznie przewidywał poprzedni projekt z początku kwietnia br., pozostawiając
na boku trafność samego przymiotnika ,,specjalny”). Obecny projekt w art. 4 ust. 2
ograniczył kategorię stanowisk specjalnych tylko do doradców i asystentów,
wprowadzając nowy rozdział III, poświęcony m.in. nawiązaniu, zmianie i rozwiązywaniu
stosunku pracy z tymi pracownikami. Pozostała jednak kwestia usytuowania w kręgu
pracowników samorządowych takich stanowisk, jak zastępca wójta, sekretarz, skarbnik,
rzecznik prasowy. Wymienione powyŜej kategorie osób naleŜą do stanowisk ściśle
powiązanych z wójtem i w efekcie o charakterze wysoce politycznym (wraz z
asystentami i doradcami). Wydaje się w związku z tym wysoce uzasadnione, aby
wyodrębnić te stanowiska z kręgu stanowisk urzędniczych i stworzyć odrębną kategorię
stanowisk ,,specjalnych”, do których naleŜy równieŜ zaliczyć doradców i asystentów.
Wszystkie te stanowiska naleŜy takŜe zwolnić z wymogu politycznej neutralności.
Krokiem we właściwym kierunku jest natomiast likwidacja instytucji mianowania
pracowników samorządowych. NaleŜy jednocześnie rozwaŜyć (być moŜe w odrębnej
regulacji) moŜliwość ubiegania się pracowników samorządowych o status urzędnika
słuŜby cywilnej, po przeprowadzeniu w stosunku do nich odpowiedniej niezaleŜnej,
zewnętrznej i zunifikowanej procedury kwalifikacyjnej z egzaminem państwowym.
NaleŜy takŜe stwierdzić, iŜ projekt ustawy nie reguluje w ogóle istotnej kwestii
zatrudnienia kierowników i zastępców kierowników urzędów stanu cywilnego. Brak jest w
projekcie ustawy wprowadzenia stosownej zmiany do ustawy o aktach stanu cywilnego,
w której figuruje niewłaściwy przepis o powoływaniu kierowników urzędów stanu
cywilnego przez rade gminy. Projekt ustawy powinien uregulować te kwestię.
2)
Ślubowanie i odpowiedzialność pracowników samorządowych
Obok wprowadzenia instytucji ślubowania naleŜałoby się zastanowić nad
uregulowaniem odpowiedzialności pracowników samorządowych z tytułu naruszenia
obowiązków sformułowanych w art. 23 i 24 aktualnego projektu ustawy. Obowiązki te
mają szczególne znaczenie dla realizacji zadań publicznych oraz kreowania wizerunku
pracowników samorządowych, jak równieŜ wyjątkowy charakter w stosunku do innych
obowiązków pracowniczych. Powinny być więc szczególnie traktowane w kontekście
odpowiedzialności słuŜbowej pracowników samorządowych za niedochowanie tych
obowiązków.
3)
Wynagrodzenia
Uwolnienie regulacji dotyczących wynagrodzeń jest tylko pozorne (art. 33 i 34
aktualnego projektu). Pozostawienie Radzie Ministrów ustawowego upowaŜnienia do
określenia w drodze rozporządzenia minimalnych wymagań kwalifikacyjnych i zasad
wynagradzania pracowników w praktyce pozostawia administracji rządowej pełną
swobodę i kontrolę w tym zakresie, której nie niweluje sformułowanie „w tym minimalny
poziom wynagrodzenia zasadniczego na stanowiskach”. Równoczesne ustalenie
górnych limitów wynagrodzeń wójtów i kierowników jednostek organizacyjnych w
praktyce na dzień dzisiejszy zamraŜa poziom wynagrodzeń pracowników
samorządowych, podczas gdy celem projektu miało być kontrolowane uwolnienie tej
sfery i przeciwdziałanie odpływowi fachowców z samorządów. Wynagrodzenie wójta
powinno być ustalane przez organ stanowiący odpowiednio do wielkości i kondycji
finansowej gminy, a nie w oderwaniu od lokalnej rzeczywistości. Utrzymanie górnego
limitu wynagrodzenia w tak istotnym stopniu ogranicza swobodę regulacji wynagrodzeń
przez pracodawcę samorządowego, iŜ „uwolnienie regulacji wynagrodzeń” w praktyce
nie dojdzie do skutku. Kwestie te powinny zostać uporządkowane. Nie moŜe istnieć
sytuacja, w której maksymalne wynagrodzenie wójta, burmistrza, prezydenta jest niŜsze
od wynagrodzenia dyrektora gminnej jednostki organizacyjnej. Górne stawki
wynagrodzeń
organów
wykonawczych
powinny
zostać
zlikwidowane
lub
w ostateczności powinien zostać opracowany racjonalny system wynagrodzeń w jst.
4)
Brak projektów aktów wykonawczych
UniemoŜliwia dokonanie kompleksowej oceny regulacji dotyczącej pracowników
samorządowych, w szczególności w kontekście realizacji celu nowelizacji ustawy.
Uwagi szczegółowe do projektu ustawy przedstawiamy w załączniku nr 1 do stanowiska.
Opracowanie projektu stanowiska: biuro Śląskiego Związku Gmin i Powiatów na podstawie uwag zgłoszonych przez
Urząd Miejski w Gliwicach, Urząd Miejski w Bielsku-Białej, Urząd Miejski w Rybniku, Urząd Miejski w śywcu
Osoba do kontaktu: p. Katarzyna Topolska-Ciuruś – Dyrektor Urzędu Miejskiego w Gliwicach
(e-mail: [email protected])
2
Załącznik nr 1 do stanowiska
Zgromadzenia Ogólnego Śląskiego Związku Gmin i Powiatów
w/s projektu ustawy o pracownikach samorządowych
Art. 4 ust. 1
Ze względu na zadania przypisane w art. 6 projektu ustawy sekretarzowi oraz ustalone w nim
relacje pomiędzy sekretarzem a kierownikiem urzędu proponujemy pozostawić sekretarza
w katalogu osób zatrudnianych na podstawie powołania.
Art. 6
ust. 2
Z ogólnej dyspozycji art. 13 ust. 1 moŜna wnioskować, Ŝe z sekretarzem nawiązuje się stosunek
pracy na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony lub określony. UwaŜamy, Ŝe ze
względu na charakter stanowiska sekretarz (analogicznie jak zastępcy wójta i skarbnik) powinien być zatrudniany na podstawie powołania.
W ustawie brak jednoznacznego zakwalifikowania stanowisk: sekretarza, skarbnika i
zastępców wójta do konkretnego typu stanowisk wymienionych w katalogu zawartym w art.
4 ust. 2. Stanowiska te, ze względu na szczególne znaczenie dla organu wykonawczego,
powinny zostać zakwalifikowane do stanowisk ,,specjalnych” (tę kategorię przewidywał
projekt ustawy z początku kwietnia), a nie do stanowisk urzędniczych. Wówczas idea
politycznie neutralnego wykonywania zadań publicznych moŜe faktycznie znaleźć swoje
odzwierciedlenie w stanowiskach urzędniczych (chociaŜ nie do końca zrozumiały jest w tym
kontekście brak zakazu przynaleŜności do partii politycznych dla pracowników
samorządowych na stanowiskach urzędniczych - w szczególności kierowniczych
stanowiskach urzędniczych), a wprowadzenie go wyłącznie w stosunku do sekretarza, gdzie i
tak wymóg ten nie spowoduje odpolitycznienia stanowiska ze względu na jego szczególne
znaczenie dla organu wykonawczego.
ust. 5
Ustawodawca nie przewidział sankcji za naruszenie tego zakazu. W praktyce moŜe się
okazać, Ŝe jest to przepis martwy. Brak jest równieŜ zapisu w przepisach przejściowych i
końcowych, który określałby sposób postępowania w odniesieniu do osób zatrudnionych
aktualnie na stanowisku sekretarza, naleŜących do partii politycznej lub ją współtworzących.
Dlatego proponujemy wykreślenie tego zapisu w art. 6 ust. 5 i wprowadzenie tego zakazu
dla wszystkich pracowników samorządowych zatrudnianych na stanowiskach urzędniczych
(w tym kierowniczych urzędniczych) w rozdziale dotyczącym „obowiązków i praw
pracownika samorządowego” - propozycja zawarta w uwagach do art. 30. JeŜeli nie
zostanie zrealizowany postulat włączenia stanowisk zastępcy wójta do stanowisk
,,specjalnych”, to z wyłączeniem zastępcy wójta. Kategorii tej nie przewiduje obecny projekt,
natomiast przewidywał – słusznie – projekt z początku kwietnia.
Art. 7
ust. 2
Z katalogu wymogów stawianych przed pracownikiem samorządowym zatrudnionym na
stanowisku urzędniczym naleŜy usunąć pkt 3) - „cieszy się nieposzlakowaną opinią” – ze
względu na brak moŜliwości weryfikacji spełnienia tego warunku przez kandydatów oraz
nieograniczoną moŜliwość nadinterpretacji tego określenia i kwestionowania wyników
naborów poprzez podwaŜanie spełnienia wymogu.
ust. 4
To ustawa powinna przesądzać o tym, czy pracownik samorządowy moŜe, lub nie, być
obywatelem polskim. W określonych, rzadkich sytuacjach moŜe mieć sens zatrudnianie na
stanowiskach urzędniczych wybitnych specjalistów nie będących obywatelami polskimi, ale
dobrze znających polskie realia i język polski. Jednak istotnym celem powinno pozostać
chronienie miejsc pracy dla obywateli polskich.
3
Art. 10
ust. 2 pkt 2)
Pkt „2) Określenie stanowiska urzędniczego” zastąpić „2) Określenie czy nabór odbywa się
na stanowisko urzędnicze czy kierownicze urzędnicze”, chyba Ŝe pod „określeniem
stanowiska urzędniczego” kryje się np. wskazanie konkretnego stanowiska urzędniczego
(z tabeli stanowisk) – przepis wymaga doprecyzowania.
ust. 4
Brzmienie ust. 4, definiujące dane o kandydatach, którzy zgłosili się do naboru jako
informację publiczną w zakresie objętym wymaganiami związanymi ze stanowiskiem
urzędniczym określonymi w ogłoszeniu o naborze, jest niedopuszczalne. Pod rządami
projektowanego przepisu kaŜdy będzie mógł zwrócić się o udostępnienie mu informacji o
osobach, które zgłosiły się do naboru. Do momentu uzyskania statusu funkcjonariusza
publicznego kandydat pozostaje osobą prywatną i brak dostatecznego uzasadnienia
udostępniania osobom trzecim informacji dotyczących jego Ŝycia prywatnego (w tym
zdobytego wykształcenia czy doświadczenia zawodowego).
Art. 11 ust. 2 pkt 1)
Brak uzasadnienia dla ograniczenia zapisów w protokole z naboru do 5 najlepszych
kandydatów. Jeśli np. jedynym kryterium będzie wynik testu, to 15 kandydatów moŜe
otrzymać najlepszy wynik. Protokół powinien zawierać informacje o wynikach wszystkich
kandydatów, którzy – zgodnie z ustawą o pracownikach samorządowych i obowiązującym
w jednostce regulaminem naborów – spełnili wszystkie wymogi formalne i uczestniczyli
w procedurze naboru na dane stanowisko.
Art. 12
Ze względu na liczbę kandydatów rezygnujących z zatrudnienia oraz w związku z kosztem
prowadzenia procesu naboru Art. 12 ust. 3 powinien otrzymać brzmienie:
„JeŜeli osoba, która wygrała nabór zrezygnowała z podjęcia pracy, wypowiedziała umowę
o pracę przed zawarciem umowy na czas nieokreślony lub z którą nie przedłuŜono umowy
zawartej na czas określony, moŜliwe jest zatrudnienie na tym stanowisku kolejnej osoby
spośród najlepszych kandydatów wymienionych w protokole z naboru. Przepisy ust. 1 i 2
stosuje się odpowiednio”.
Art. 13
ust. 1
Ustawa nie przewiduje w tym miejscu zatrudnienia na okres próbny oraz zatrudnienia
na zastępstwo, mimo, Ŝe artykuł ten odnosi się do pracowników samorządowych w ogóle,
a nie do pracowników samorządowych zatrudnianych w wyniku przeprowadzonego naboru
na stanowisko urzędnicze. Ponadto na podstawie tego zapisu naleŜałoby wnioskować, Ŝe
do umowy o pracę z „doradcą lub asystentem” zawartej na czas pełnienia funkcji mają
zastosowanie przepisy K.p. przewidziane dla umowy zawartej na czas określony (a nie na czas
wykonania określonej pracy), co powoduje, Ŝe trzecią z kolei umowę musimy zawrzeć na
czas nieokreślony (a to kłóci się z charakterem tych stanowisk i celowością ich
wyodrębnienia). Art. 13 ust. 1 powinien dawać moŜliwość nawiązywania stosunku pracy
analogicznie, jak przewiduje to K.p, czyli równieŜ na okres próbny, na zastępstwo, czy na czas
wykonywania określonej pracy.
ust. 4
Brak uzasadnienia dla ograniczenia pierwszej umowy na czas określony do maksimum 6–ciu
miesięcy.
4
ust. 5
Z definicji „osoby podejmującej pracę po raz pierwszy” wynika, Ŝe pracownik samorządowy
z kilkunastoletnim staŜem w administracji samorządowej, który nie odbył słuŜby
przygotowawczej zakończonej egzaminem (bo za rządów obecnej ustawy nie ma takiej
instytucji) będzie traktowany jak „osoba podejmująca pracę po raz pierwszy”, a pracownik
który będzie pracował w administracji 7 miesięcy i odbędzie słuŜbę przygotowawczą nie
będzie juŜ mieścił się w tej definicji, a więc będzie z nim moŜna zawrzeć umowę na czas
nieokreślony z pominięciem wymogu zatrudnienia na czas określony. Biorąc pod uwagę fakt,
Ŝe słuŜba przygotowawcza ma być kształtowana indywidualnie przez kaŜdego pracodawcę
samorządowego (brak tutaj wypracowanych standardów), a więc zarówno jej zakres, jak i
efektywność słuŜby będzie nieporównywalna, wprowadzenie tej definicji wydaje się
nieuzasadnione.
Art. 14
Ze względu na róŜnorodność specyfiki stanowisk pracy w jednostkach samorządowych
naleŜy zrezygnować z wprowadzania instytucji słuŜby przygotowawczej, z jednej strony
sformalizowanej przez wymogi art. 14, a z drugiej pozostawionej do indywidualnej organizacji
pracodawcom samorządowym, na rzecz kontynuacji realizowanych programów szkoleń
nowo przyjętych pracowników, kształtowanych odpowiednio do potrzeb stanowiska pracy,
na które przeprowadzono nabór oraz systemów ocen pracowników realizowanych m.in. na
etapie podejmowania decyzji o przedłuŜaniu lub nie umowy o pracę. NaleŜałoby natomiast
umoŜliwić pracownikom samorządowym uzyskanie statusu pracownika słuŜby cywilnej
poprzez np. weryfikację wiedzy i umiejętności na poziomie egzaminu państwowego.
JeŜeli jednak instytucja słuŜby przygotowawczej zostanie utrzymana, powinna być
przeprowadzana po zakończonym okresie próbnym (podczas pierwszej umowy na czas
określony). Dopiero po okresie próbnym wstępnie wiadomo czy pracownik i pracodawca są
zainteresowani kontynuowaniem współpracy. SłuŜba przygotowawcza powinna kończyć się
wówczas egzaminem i uzyskaniem zaświadczenia zawierającego program odbytej słuŜby.
Art. 19 ust. 2
NaleŜy jednoznacznie rozstrzygnąć w kontekście warunków wypowiedzenia umowy o pracę
oraz zawierania kolejnych, następujących po sobie umów, czy zatrudnienie na czas
pełnienia funkcji doradcy lub asystenta naleŜy traktować jak umowę zawartą na czas
realizacji określonej pracy, czy teŜ jak umowę zawartą na czas określony.
Art. 20 ust. 2
Przepis ten powinien bardziej precyzyjnie i zgodnie z ideą ustawy o pracownikach
samorządowych regulować pewne kwestie dotyczące wójta i jego zastępców oraz
starosty i członków zarządu powiatu. W szczególności powinien precyzyjnie określać
uprawnienia do wykonywania czynności z zakresu prawa pracy wobec wójta i odpowiednio
wobec starosty i członków zarządu powiatu, które powinny być wykonywane przez radę
gminy / radę powiatu albo przewodniczącego rady.
W świetle ekspertyzy prawnej ,,Rada gminy i jej przewodniczący wobec wójta (burmistrza,
prezydenta miasta) jako pracownika” wykonanej w czerwcu 2005 r. przez dr Zbigniewa
Sypniewskiego, a zamówionej przez Związek Miast Polskich:
a)
b)
c)
d)
e)
zakres przedmiotowy czynności podejmowanych przez radę gminy i jej
przewodniczącego w sprawach z zakresu prawa pracy wobec wójta jest
ograniczony;
rada gminy nie jest uprawniona do kształtowania warunków wynagradzania wójta
jednostronnymi czynnościami;
wójt nie podlega poleceniom słuŜbowym rady gminy ani jej przewodniczącego w
aspekcie sposobu wykonywania pracy, czasu pracy i miejsca pracy.
rada gminy ani jej przewodniczący nie są uprawnieni do planowania, udzielania,
przesuwania i przerywania urlopu wypoczynkowego wójta;
wójt nie podlega odpowiedzialności porządkowej.
5
Te generalne uwagi, jak równieŜ szczegółowe wnioski wypływają z generalnych konstrukcji
Kodeksu Pracy, m.in. z zasady wolności pracy i zobowiązaniowego charakteru kaŜdego
stosunku pracy (art. 11 i art. 22 Kp.).
W szczególności uwaŜamy, Ŝe rada gminy na gruncie aktualnie obowiązującegoprawa
(postulujemy aby nowa ustawa podtrzymała ten stan w postaci jasnych przepisów
prawnych) nie dysponuje wobec wójta uprawnieniami w sprawie zmiany warunków pracy,
jak równieŜ uprawnieniami w zakresie stanowienia aktów zakładowego prawa pracy (urlopy).
Ponadto uchwała rady ustalająca wysokość wynagrodzenia zasadniczego, dodatku
funkcyjnego, dodatku specjalnego i dodatku staŜowego wójta stanowi oświadczenie woli
organu stanowiącego i ma charakter oferty oraz - podobnie jak wszystkie zmiany warunków
płacy - dochodzi do skutku wyłącznie w trybie dwustronnym, tj. wyłącznie za zgodą wójta.
Ponadto rada gminy ma prawny obowiązek negocjowania warunków płacy w momencie
obejmowania przez tę osobę funkcji.
Podobnie takŜe nowa ustawa powinna jednoznacznie eliminować uprawnienia rady gminy
lub jej przewodniczącego do wydawania poleceń podróŜy słuŜbowych. Pomijając juŜ fakt
trudności praktycznych w wydawaniu poleceń podroŜy słuŜbowych przez radę w sytuacji
nagle pojawiającej się konieczności wyjazdu słuŜbowego, decydowanie przez radę lub jej
przewodniczącego w kwestii podróŜy słuŜbowych wójta prowadzi przede wszystkim do
ingerencji w zarządzanie sprawami gminy (czy teŜ odpowiednio powiatu) oraz rozmywa
odpowiedzialność za to zarządzanie. ZbliŜone zasady dotyczą takŜe (i powinny w przyszłości
dotyczyć) udzielania urlopów wójtowi.
Art. 26
ust. 1
Ograniczenie kręgu pracowników samorządowych podlegających obowiązkowej ocenie do
stanowisk urzędniczych wydaje się słuszne i jest kolejnym argumentem przemawiającym za
włączeniem stanowisk zastępcy wójta, skarbnika i sekretarza do katalogu stanowisk
,,specjalnych” (które słusznie wprowadzał projekt z początku kwietnia). JeŜeli jednak
stanowiska te będą traktowane jako stanowiska urzędnicze, to powinny zostać wyłączone z
obowiązku oceny okresowej – ze względu na szczególny charakter tych stanowisk ocena
okresowa zawsze będzie tutaj fikcją. Ewentualne zastrzeŜenia do realizacji powierzonych
zadań i problemy z tym związane muszą być rozwiązywane na bieŜąco pomiędzy wójtem a
najbliŜszymi współpracownikami, ze względu na konsekwencje jakie mogą nieść dla
sprawności realizacji zadań nałoŜonych na organ wykonawczy.
ust. 4
Ze względu na nieprecyzyjny zapis, który moŜe rodzić wątpliwości, dotyczące celu
przekazania oceny pracodawcy wskazanym byłoby zastąpienie aktualnego zapisu zmianą
brzmienia ust. 4 w następujący sposób.
„4. Bezpośredni przełoŜony niezwłocznie doręcza ocenę pracownikowi oraz pracodawcy
samorządowemu celem włączenia jej do akt osobowych pracownika.”.
Z aktualnych uregulowań zawartych w ustawie oraz projekcie ustawy nie wynika, Ŝe ocena
powinna zostać włączona do akt osobowych pracownika. Obowiązujące brzmienie ustawy
mówi tylko o doręczeniu oceny pracownikowi. Propozycja zawarta w projekcie koryguje ten
błąd i wskazuje no konieczność doręczenia oceny równieŜ pracodawcy, ale nie określa celu
przekazania. Z przyczyn opisanych poniŜej konieczne jest doprecyzowanie zapisu w sposób
zaproponowany powyŜej.
Bezwzględnie naleŜy doprecyzować cel niezwłocznego doręczenia oceny pracodawcy
samorządowemu. Brak określenia celu przekazania spowoduje obowiązek formalnego
udokumentowania przedstawienia oceny pracodawcy samorządowemu, który w praktyce
nie będzie w stanie skutecznie zapoznać się z oceną kilkuset (a niekiedy kilku tysięcy)
pracowników. Pracodawca samorządowy obligatoryjnie zapoznaje się z oceną w toku
6
procedury odwoławczej oraz korzysta z oceny przy podejmowaniu decyzji o charakterze
pracowniczym (np. decyzja o awansie) i sam powinien decydować (np. w regulaminie
oceny i/lub awansowania pracowników), w którym momencie chce się zapoznać z oceną
pracowników, dla których nie jest bezpośrednim przełoŜonym.
Art. 27
W art. 27 (jak równieŜ wcześniej w art. 14 ust. 6) uŜyte zostało w projekcie ustawy
sformułowanie „zarządzenie”, co narzuca przyjęcie wymaganych regulacji (np. zasad
przeprowadzania ocen okresowych) właśnie w takiej formie. Spowoduje to w wielu
przypadkach potrzebę modyfikowania systematyki aktów wewnętrznych u pracodawców
samorządowych (z reguły zarządzenia wydaje prezydent jako organ wykonawczy, a jako
kierownik urzędu akty w innej usystematyzowanej formie, np. zarządzenia wewnętrzne,
organizacyjne, instrukcje, regulaminy, procedury – odpowiednio do wewnętrznych
uregulowań). Proponujemy w całym projekcie ustawy zastąpić sformułowanie „zarządzenie”
elastycznym określeniem „wewnętrzna regulacja”.
Art. 29
W celu zapewnienia pełnej realizacji postanowienia art. 1 ustawy i niezakłóconej pracy jst.
naleŜałoby wprowadzić dodatkowe ograniczenia dla pracowników samorządowych
urzędów gmin / starostw powiatowych W szczególności proponujemy wprowadzenie przepisu
dotyczącego strajków i zakazu pełnienia funkcji w związkach zawodowych analogicznie jak
w przypadku członków korpusu słuŜby cywilnej (por. Art. 49 ust. 3 i ust. 6 ustawy z dnia 24
sierpnia 2006 r. o słuŜbie cywilnej Dz. U. z 206 r. Nr 170, poz. 1218). W tym celu proponujemy
zmianę brzmienia tego artykułu w następujący sposób:
„1. Pracownik samorządowy zatrudniony na stanowisku urzędniczym nie moŜe
podejmować dodatkowego zatrudnienia bez uzyskania uprzedniej zgody pracodawcy.
2. Pracownik zatrudniony na stanowisku urzędniczym nie moŜe wykonywać zajęć
pozostających w sprzeczności lub związanych z zajęciami, które wykonuje w ramach
obowiązków słuŜbowych, wywołujących uzasadnione podejrzenie o stronniczość lub
interesowność oraz zajęć sprzecznych z obowiązkami wynikającymi z ustawy.
3. Pracownik samorządowy zatrudniony na stanowisku urzędniczym nie ma prawa
tworzenia partii politycznych ani uczestniczenia w nich. Ewentualnie dalej, w zaleŜności od
ostatecznego umiejscowienia wójta w strukturze pracowników samorządowych: ,,Przepis
ten nie dotyczy wójta i jego zastępców”.
4. Pracownikowi samorządowemu nie wolno uczestniczyć w strajkach lub akcjach
protestacyjnych zakłócających normalne funkcjonowanie pracodawcy albo w
działalności sprzecznej z obowiązkami pracownika samorządowego.
5. Pracownik samorządowy zatrudniony na stanowisku urzędniczym nie moŜe pełnić funkcji
w związkach zawodowych.
6. W razie naruszenia przez pracownika samorządowego któregokolwiek z zakazów, o
których mowa w ust. 1-5, pracodawca samorządowy niezwłocznie rozwiązuje bez
wypowiedzenia stosunek pracy z takim pracownikiem w trybie art. 52 § 2 i 3 Kodeksu pracy
lub odwołuje go ze stanowiska.”.
Art. 32 ust. 6
W związku z mało precyzyjnym zapisem dotyczącym momentu wypłaty odprawy przejście na emeryturę lub rentę nie zawsze jest równoznaczne z rozwiązaniem stosunku
pracy, proponujemy następującą zmianę brzmienia:
„6. Pracownikowi samorządowemu, który rozwiązuje stosunek pracy w związku
z przejściem na emeryturę lub rentę inwalidzką przysługuje jednorazowa odprawa
w wysokości:
1) po 10 latach pracy – dwumiesięcznego wynagrodzenia
2) po 15 latach pracy – trzymiesięcznego wynagrodzenia
3) po 20 latach pracy – sześciomiesięcznego wynagrodzenia”.
7
Ponadto w projekcie nie uwzględniono postanowień, o których mówi art. 23 obowiązującej
ustawy, dotyczących uprawnienia do świadczenia emerytalnego i rentowego.
Art. 33 ust. 4
Ograniczenie maksymalnego miesięcznego wynagrodzenia na stanowiskach wskazanych
w art. 33 ust. 4 (m.in. kierowników jednostek budŜetowych) w praktyce determinuje wysokość
wynagrodzenia pracowników tych jednostek. Analogiczna sytuacja ma miejsce w związku
z utrzymaniem ograniczenia wynagrodzenia wójta (art. 34 ust. 2 projektu) – determinuje to
wysokość wynagrodzeń pracowników samorządowych i ogranicza swobodę działania
pracodawcy samorządowego w zakresie kształtowania polityki wynagrodzeń.
Art. 34
NaleŜy doprecyzować pojęcie „ustalanie wynagrodzenia” – powinny zostać z tego zakresu
wyłączone elementy „automatyczne”, takie jak: dodatkowe roczne wynagrodzenie,
odprawa, wysługa lat, nagroda jubileuszowa.
Regulacje dotyczące maksymalnego wynagrodzenia wójta oraz starosty i członka zarządu
powiatu (art. 34 ust. 2) naleŜy zlikwidować. Aktualnie maksymalne wynagrodzenie
w jednostkach samorządu terytorialnego określają następujące przepisy:
a) ustawa o pracownikach samorządowych dla wójta, starosty i członka zarządu powiatu
oraz kierowników miejskich jednostek organizacyjnych będących pracownikami
samorządowymi,
b) ustawa z dnia 3 marca 2000 r. o wynagradzaniu osób kierujących niektórymi
podmiotami prawnymi (Dz. U. nr 26, poz. 306 z późn. zm.) dla jednostek posiadających
osobowość prawną oraz spółek prawa handlowego z udziałem jednostek samorządu
terytorialnego.
Według aktualnego stanu prawnego tytułem przykładu maksymalne wynagrodzenie wójta
jest niŜsze od maksymalnego wynagrodzenia np. dyrektora instytucji kultury (według
aktualnych uregulowań maksymalne wynagrodzenie wójta w 2008
roku nie moŜe
przekroczyć kwoty 12.365,22 zł., a dyrektora instytucji kultury 12.411,68 zł.). Dyrektor instytucji
kultury moŜe ponadto otrzymać nagrodę roczną, a wójt nie. Proponujemy więc
pozostawienie jedynie regulacji dotyczących minimalnego wynagrodzenia.
Art. 36
ust. 2
Takie brzmienie moŜe kolejny raz rodzić wątpliwości co do moŜliwości wprowadzenia
równowaŜnego czasu pracy, a to w konsekwencji uniemoŜliwi realizację postanowienia ust.
1. Ponadto przyjęcie 12-to tygodniowego okresu rozliczeniowego moŜe spowodować, Ŝe
będzie się on kończył w połowie miesiąca (n. zd. brak jest uzasadnienia dla przyjętego
12-to tygodniowego okresu rozliczeniowego).
W tej dziedzinie naleŜy przyjąć rozwiązania zawarte w Kodeksie pracy dotyczące okresu
rozliczeniowego czasu pracy (w Kodeksie pracy okres rozliczeniowy wynosi maksymalnie
4 miesiące). Zaproponowane w ust. 2 rozwiązanie moŜe spowodować problemy
organizacyjne i techniczne w zakresie rozliczania czasu pracy.
Ponadto art. 36 ust. 2 projektu ustawy powinien być tak sprecyzowany, aby dawać
pracownikom samorządowym więcej swobody, np. moŜliwość wprowadzenia
równowaŜnego systemu pracy, o którym mówi art. 135 Kodeksu pracy (zgodnie z
komentarzem do Kodeksu pracy wprowadzenie systemu równowaŜnego czasu pracy moŜe
nastąpić w kaŜdym czasie, w zaleŜności od potrzeb pracodawcy. Wprowadzenie
8
równowaŜnego systemu organizacji pracy powinno mieć merytoryczne uzasadnienie np.
zapewnienie świadczenia usług).
ust. 5
Zawiera zapis mniej korzystny dla pracownika niŜ art. 1511 i 1512 Kodeksu pracy - brak dodatku
za pracę w godzinach nadliczbowych, brak udzielenia wolnego za 1 dzień w wysokości 1,5
dnia, w sytuacjach przewidzianych w Kodeksie pracy.
Art. 39
Tryb zatrudnienia skarbnika i sekretarza powinien być analogiczny. Nie ma uzasadnienia dla
pozostawienia obsadzania stanowiska skarbnika do decyzji organu stanowiącego, podczas
gdy projekt ustawy słusznie przekazuje organowi wykonawczemu uprawnienia do
obsadzenia stanowiska sekretarza. Obydwa wymienione stanowiska, to stanowiska o
szczególnym znaczeniu dla jakości i sprawności działania organu wykonawczego i ten
właśnie organ powinien mieć w tym zakresie pełne uprawnienia. Występujące często
uzasadnienie, w myśl którego skarbnik posiada inny status w relacjach z organem
stanowiącym w związku ze sprawami budŜetowymi jest sprzeczne ze wskazaniami ustawy
o finansach publicznych, zgodnie z którą przygotowanie projektu budŜetu i realizacja
uchwały budŜetowej jest wyłączną kompetencją organu wykonawczego.
Art. 47 ust. 3
Proponujemy nadanie art. 47 ust. 3 następującego brzmienia:
„3. Pracownicy samorządowi, którzy w dniu wejścia w Ŝycie niniejszej ustawy nie
spełniają wymagań kwalifikacyjnych przewidzianych w niniejszej ustawie, do
zajmowanego przez nich stanowiska, mogą nadal być zatrudniani na tych
stanowiskach.”
Propozycja sankcjonowania stanu istniejącego wynika z faktu, Ŝe w nie wszyscy pracownicy
samorządowi - zatrudniani według poprzednich przepisów spełniają wymagania
kwalifikacyjne (ze względu na liczbę zmian, które miały miejsce w stosunku do pracowników
samorządowych proponowane brzmienie art. 47 ust. 3 moŜe okazać się niewystarczające,
np. w zakresie wymogu wyŜszego wykształcenia na stanowiskach kierowniczych).
W szczególności brak jednoznacznego rozstrzygnięcia w przepisach przejściowych co do
stanowiska sekretarza.
W przypadku wprowadzenia zakazu tworzenia i udziału w partiach politycznych w stosunku
do innych pracowników samorządowych niŜ sekretarz, naleŜy równieŜ w przepisach
przejściowych rozstrzygnąć tę kwestię.
Piotr Koj
Przewodniczący
Zgromadzenia Ogólnego
9