PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO

Urząd Miejski w Koszalinie
Wydział Architektury i Urbanistyki
PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO
zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego
Śródmieścia Koszalina
Opracowanie: Wydział Architektury i Urbanistyki
- Jarosław Kiszczak
Koszalin, 2011 r.
SPIS TREŚCI
1
ZAGADNIENIA
WSTĘPNE — INFORMACJE
O
ZAWARTOŚCI,
GŁÓWNYCH
CELACH
PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU ORAZ JEGO POWIĄZANIACH Z INNYMI DOKUMENTAMI............. 4
1.1
1.2
1.3
PRZEDMIOT I ZAKRES OPRACOWANIA............................................................................................................. 4
PODSTAWA PRAWNA OPRACOWANIA.............................................................................................................. 4
POWIĄZANIA Z INNYMI DOKUMENTAMI............................................................................................................. 5
2
METODA ZASTOSOWANA PRZY OPRACOWYWANIU PROGNOZY............................................................. 5
3
ISTNIEJĄCY STAN ŚRODOWISKA ORAZ POTENCJALNE ZMIANY TEGO STANU W PRZYPADKU
BRAKU REALIZACJI PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU............................................................................ 5
3.1
3.2
3.3
3.4
3.5
3.6
3.7
3.8
POŁOŻENIE I CHARAKTERYSTYKA OBSZARU OBJĘTEGO PLANEM. ................................................................... 5
ŚRODOWISKO ABIOTYCZNE. ........................................................................................................................... 5
3.2.1 Geomorfologia. Budowa geologiczna. Ukształtowanie powierzchni.............................................. 5
3.2.2 Przejawy morfodynamiki................................................................................................................... 6
3.2.3 Zasoby surowców mineralnych........................................................................................................ 6
3.2.4 Wody powierzchniowe i podziemne................................................................................................. 6
3.2.5 Warunki klimatyczne. ........................................................................................................................ 6
3.2.6 Użytkowanie terenu........................................................................................................................... 7
ŚRODOWISKO BIOTYCZNE. ............................................................................................................................. 7
3.3.1 Charakterystyka szaty roślinnej. ...................................................................................................... 7
3.3.2 Fauna................................................................................................................................................. 8
PROCESY PRZYRODNICZE I FUNKCJONOWANIE W UKŁADZIE PRZYRODNICZYM MIASTA................................... 9
ANTROPIZACJA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO......................................................................................... 10
3.5.1 Źródła i przejawy antropizacji środowiska – diagnoza stanu........................................................ 10
PRAWNE FORMY OCHRONY PRZYRODY I KRAJOBRAZU................................................................................. 12
PRAWNE FORMY OCHRONY DZIEDZICTWA I KRAJOBRAZU KULTUROWEGO.................................................... 13
POTENCJALNE ZMIANY STANU ŚRODOWISKA W PRZYPADKU BRAKU REALIZACJI PROJEKTOWANEGO
DOKUMENTU................................................................................................................................................. 14
4
ISTNIEJĄCE PROBLEMY OCHRONY ŚRODOWISKA ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA REALIZACJI
PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU, W SZCZEGÓLNOŚCI DOTYCZĄCYCH OBSZARÓW
PODLEGAJĄCYCH OCHRONIE ........................................................................................................................ 14
5
CELE OCHRONY ŚRODOWISKA USTANOWIONE NA SZCZEBLU MIĘDZYNARODOWYM,
WSPÓLNOTOWYM I KRAJOWYM, ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA PROJEKTOWANEGO
DOKUMENTU ORAZ SPOSOBY, W JAKICH TE CELE I INNE PROBLEMY ŚRODOWISKA ZOSTAŁY
UWZGLĘDNIONE PODCZAS OPRACOWYWANIA DOKUMENTU. .............................................................. 15
6
PRZEWIDYWANE ZNACZĄCE ODDZIAŁYWANIA, W TYM ODDZIAŁYWANIE BEZPOŚREDNIE,
POŚREDNIE
WTÓRNE,
SKUMULOWANE,
KRÓTKOTERMINOWE, ŚREDNIOTERMINOWE
I DŁUGOTERMINOWE, STAŁE I CHWILOWE ORAZ POZYTYWNE I NEGATYWNE, NA CELE
I PRZEDMIOT OCHRONY OBSZARU NATURA 2000 ORAZ NA ŚRODOWISKO....................................... 17
6.1
6.2
PRZEWIDYWANE ODDZIAŁYWANIA NA CELE I PRZEDMIOT OCHRONY OBSZARU NATURA 2000. ..................... 17
WPŁYW USTALEŃ PLANU NA POSZCZEGÓLNE KOMPONENTY ŚRODOWISKA ................................ .................. 18
7
ROZWIĄZANIA MAJĄCE NA CELU ZAPOBIEGANIE, OGRANICZENIE LUB KOMPENSACJĘ
PRZYRODNICZĄ NEGATYWNYCH ODDZIAŁYWAŃ NA ŚRODOWISKO, MOGĄCYCH BYĆ
REZULTATEM PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU, W SZCZEGÓLNOŚCI NA CELE I PRZEDMIOTY
OCHRONY OBSZARU NATURA 2000 ORAZ INTEGRALNOŚĆ TEGO OBSZARU.................................... 20
8
ROZWIĄZANIA ALTERNATYWNE DO ROZWIĄZAŃ ZAWARTYCH W PROJEKTOWANYM
DOKUMENCIE WRAZ Z UZASADNIENIEM ICH WYBORU ORAZ OPIS METOD DOKONANIA OCENY
PROWADZĄCEJ DO TEGO WYBORU ALBO WYJAŚNIENIE BRAKU ROZWIĄZAŃ
ALTERNATYWNYCH, W TYM WSKAZANIA NAPOTKANYCH TRUDNOŚCI WYNIKAJĄCYCH
Z NIEDOSTATKÓW TECHNIKI LUB LUK WE WSPÓŁCZESNEJ WIEDZY.................................................. 20
9
PROPOZYCJE DOTYCZĄCE PRZEWIDYWANYCH METOD ANALIZY SKUTKÓW REALIZACJI
POSTANOWIEŃ
PROJEKTOWANEGO
DOKUMENTU
ORAZ
CZĘSTOTLIWOŚCI
JEJ
PRZEPROWADZANIA......................................................................................................................................... 20
10 INFORMACJE O MOŻLIWYM TRANSGRANICZNYM ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO................... 20
1
Zagadnienia wstępne — informacje o zawartości, głównych celach projektowanego dokumentu oraz
jego powiązaniach z innymi dokumentami.
1.1 Przedmiot i zakres opracowania.
Niniejsza prognoza oddziaływania na środowisko sporządzona została w procedurze sporządzania zmiany
planu zagospodarowania przestrzennego Śródmieścia Koszalina uchwalonego uchwałą Nr XXXVII/430/2009
Rady Miejskiej w Koszalinie z dnia 25 czerwca 2009r., dla obszaru objętego planem, w zakresie zmiany ustaleń
dotyczących zaopatrzenia w ciepło.
W obowiązującym planie w zakresie zaopatrzenia w ciepło obowiązuje zapis § 12 pkt 13 ust. 1 i 2:
„W zakresie zaopatrzenia w ciepło zaleca się:
1) realizację potrzeb cieplnych w oparciu o istniejący system ciepłowniczy; zakaz stosowania emisyjnych
źródeł ciepła;
2) obsługę nowej zabudowy poprzez istniejący system ciepłowniczy lub źródła ciepła bezemisyjne.”
Do Urzędu wpływa wiele wniosków w sprawie możliwości realizacji sposobu ogrzewania, dla istniejącej i
nowo projektowanej zabudowy, w oparciu o niskoemisyjne źródła energii ciepła np. gaz. Obecnie obowiązujące
zapisy planu uniemożliwiają takie rozwiązanie.
W przypadku braku możliwości podłączenia do sieci MEC, która nie jest dostępna na całym obszarze
Śródmieścia, jedynym dopuszczonym planem sposobem ogrzewania jest ogrzewanie elektryczne, ponieważ inne
bezemisyjne źródła energii ciepła jak: pompy ciepła, czy geotermia, są niemożliwe do zrealizowania w centrum
miasta. W związku z powyższym podjęto prace nad zmianą miejscowego planu zagospodarowania
przestrzennego Śródmieścia, w celu dopuszczenia realizacji ogrzewania z wykorzystaniem niskoemisyjnych
źródeł energii ciepła takich jak np. gaz.
Celem niniejszej prognozy jest ocena projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego
w aspekcie ochrony zasobów naturalnych środowiska przyrodniczego i przedstawienie przewidywanych
przekształceń środowiska i warunków życia ludzi w wyniku realizacji projektu planu.
1.2 Podstawa prawna opracowania.
Przedmiotem opracowania jest prognoza oddziaływania na środowisko projektu miejscowego planu
zagospodarowania przestrzennego, sporządzanego w związku z uchwałą Nr LVII/669/2010 Rady Miejskiej
w Koszalinie z dnia 7 września 2010 r. w sprawie przystąpienia do sporządzenia zmiany miejscowego planu
zagospodarowania przestrzennego Śródmieścia Koszalina.
Prognozę opracowano w oparciu o następujące przepisy:
1) Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tekst jednolity Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz.
150, z późniejszymi zmianami),
2) Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale
społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008 r. Nr
199, poz. 1227, z późniejszymi zmianami ),
3) Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80, poz. 717, z
późniejszymi zmianami),
4) Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (tekst jednolity Dz. U. z 2007 r. Nr.39, poz. 251,
z późniejszymi zmianami),
5) Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (tekst jednolity Dz. U. z 2009 r. Nr 151 poz. 1220,
z późniejszymi zmianami),
6) Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie określenia rodzaju przedsięwzięć
mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U. Nr 213, poz. 1397),
7) Inne akty prawne wymieniane w tekście opracowania.
Zakres i stopień szczegółowości prognozy został uzgodniony pismem Regionalnego Dyrektora Ochrony
Środowiska w Szczecinie pismem z dnia 06 grudnia 2010 r. znak RDOŚ-32-WOOŚ.OSZP-7040/3/21/10/am.
Niniejsza prognoza oddziaływania na środowisko wypełnia zapisy art. 51 ust. 2 ustawy z dnia 3 października
2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199,
poz. 1227 ze zm.).
1.3 Powiązania z innymi dokumentami.
Projektowany dokument ma powiązania z niżej wymienionymi dokumentami i opracowaniami:
1) Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Koszalina,
2) Podstawowe opracowanie ekofizjograficzne do sporządzenia zmiany studium uwarunkowań i kierunków
zagospodarowania przestrzennego Miasta Koszalina, Usługi Projektowe Ekofizjografia i Ochrona
Środowiska Mikołaj Horniatko, Szczecin 2009,
3) Prognoza oddziaływania na środowisko do zmiany Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania
przestrzennego Miasta Koszalina, Usługi Projektowe Ekofizjografia i Ochrona Środowiska Mikołaj Horniatko,
Szczecin 2010.
4) opracowanie ekofizjograficzne oraz prognoza oddziaływania na środowisko do zmiany miejscowego planu
zagospodarowania przestrzennego Śródmieścia Koszalina, Usługi Projektowe Ekofizjografia i Ochrona
Środowiska Mikołaj Horniatko, Szczecin 2008.
5) Waloryzacja przyrodnicza miasta Koszalina, Biuro Konserwacji Przyrody, Szczecin 2003,
6) Raporty o stanie środowiska w województwie zachodniopomorskim w latach 2006–2008,
7) Program ochrony powietrza dla strefy Miasto Koszalin przyjęty Uchwałą Nr XXXVIII/430/10 sejmiku
województwa zachodniopomorskiego z dnia 16 marca 2010 r. w sprawie określenia programu ochrony
powietrza dla strefy Miasto Koszalin (Dz. Urz. Woj. Zachodniopomorskiego Nr 38, poz. 789),
8) Założenia do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla miasta Koszalina
(uchwała nr XIX/354/2000 Rady Miejskiej w Koszalinie z dnia 24.11.20000 r.),
9) Program Ochrony Środowiska dla Miasta Koszalina na lata 2008–2011,
10) Plan Gospodarki Odpadami dla Miasta Koszalina na lata 2008–2011.
2
Metoda zastosowana przy opracowywaniu prognozy.
W opracowaniu prognozy posłużono się opisową analizą prawdopodobnych rodzajów skutków
oddziaływania na środowisko, jakie mogą wystąpić w przypadku realizacji ustaleń planu miejscowego. W
procedurze rozpatrywania oddziaływania uwzględniono poszczególne komponenty środowiska przyrodniczego,
wrażliwość miejscowego środowiska na degradację oraz przyjęte rozwiązania planistyczne. Ocenę
przeprowadzono kompleksowo dla jednego wariantu ustaleń planistycznych zaproponowanych w projekcie planu
miejscowego.
W streszczeniu opracowania dokonano syntetycznego wypunktowania najistotniejszych zmian, jak
i możliwości wystąpienia skutków niekorzystnych dla środowiska.
3
Istniejący stan środowiska oraz potencjalne zmiany tego stanu w przypadku braku realizacji
projektowanego dokumentu.
3.1 Położenie i charakterystyka obszaru objętego planem.
Obszar opracowania położony jest w centrum miasta Koszalina, pomiędzy ulicami: Krakusa i Wandy,
Stawisińskiego i Gwardii Ludowej oraz alejami: Monte Casino i Armii Krajowej.
Według podziału Polski na jednostki fizyczno-geograficzne J. Kondrackiego obszar opracowania położony
jest na Pobrzeżu Południowo-Bałtyckim, w makroregionie Pobrzeża Koszalińskiego, na styku mezoregionów
Równiny Białogardzkiej, Równiny Słupskiej i Wybrzeża Słowińskiego.
3.2 Środowisko abiotyczne.
3.2.1
Geomorfologia. Budowa geologiczna. Ukształtowanie powierzchni.
W rzeźbie terenu opracowania główną formą wyróżniającą się jest dość dobrze wyrównana morena denna
z jedynie występującymi lokalnie niewielkimi deniwelacjami, która rozcięta jest szeroką doliną Dzierżęcinki. Na
prawie całej części moreny dennej w granicach opracowania znajduje się zabudowa miasta.
Wysokości bezwzględne w rejonie obszaru opracowania na Wysoczyźnie osiągają wartość od ok. 30,0 m
n.p.m, w części południowej do ok. 43,0 m n.p.m, w części północnej. W dolinie rzeki Dzierżęcinki rzędne terenu
wahają się od ok. 26,5 m n.p.m, w południowej części do ok. 17,0 m n.p.m, w części północnej. Przeważająca
część obszaru opracowania położona jest na wysokości 30-40 m n.p.m.
3.2.2
Przejawy morfodynamiki.
Na obszarze opracowania nie stwierdzono istotnych przejawów morfodynamiki. Podłoże jest stabilne, słabo
podatne na erozję wodną i wietrzną. Erozja wodna może zachodzić tylko okresowo na wystromionych
fragmentach terenu, w tym w szczególności na skarpach, które pozbawione są szaty roślinnej (np. w trakcie prac
budowlanych).
3.2.3
Zasoby surowców mineralnych.
Na obszarze opracowania brak udokumentowanych i perspektywicznych złóż surowców mineralnych.
3.2.4
Wody powierzchniowe i podziemne.
Cały obszar opracowania ograniczony ulicami: Aleją Monte Cassino, ul. Gwardii Ludowej, ul. Janka
Stawińskiego oraz Krakusa i Wandy położony jest w bezpośredniej zlewni rzeki Dzierżęcinki (Podział
hydrograficzny Polski, 1980).
Dzierżęcinka płynie przez centrum miasta lokalnie dość szeroką 400 m doliną i stanowi swoistą oś
hydrologiczną. Przez teren opracowania rzeka przepływa na kierunku południowy-wschód na północny-zachód.
Płynąc z kierunku SW na NE przepływa pod ulicami: Al. Monte Cassino, ul. Młyńską ul. Zwycięstwa i ul. Janka
Stawińskiego. Rzeka płynie korytem, które na całym odcinku zostało całkowicie uregulowane. Regulacja rzeki
miała już miejsce w 1838 r. Dawne strumienie - dopływy Dzierżęcinki na zabudowanym obszarze opracowania
ujęte zostały w kryte kolektory.
Odwodnienie obszaru opracowania odbywa się głównie poprzez odpływ podziemny w kierunku doliny
Dzierżęcinki. Brak tu także obszarów bezodpływowych powierzchniowo. Typ lokalnego obiegu wody generalnie
określić można jako infiltracyjno-spływowy.
Występowanie pierwszego poziomu wód gruntowych ściśle wiąże się z budową geologiczną oraz rzeźbą.
Wody gruntowe zalegają w warstwach wodonośnych piasków, występujących pod słabo przepuszczalnymi
gruntami spoistymi lub je nadbudowujące.
Na przeważającym obszarze dokumentowanej części miasta, wody podziemne zalegają na głębokości
większej od 2,0 m p.p.t. Jedynie w pasie przylegającym do rzeki Dzierżęcinki wody gruntowe występują dość
płytko pod powierzchnią terenu (1 - 2 m p.p.t.). Są to z reguły wody o zwierciadle swobodnym, nawiązujące do
poziomu wody w pobliskiej rzece Dzierżęcince.
3.2.5
Warunki klimatyczne.
Obszar objęty planem stanowi część regionu, który w podziale Polski na krainy klimatyczne E. Romera
należy do krainy Pobrzeża Koszalińsko-Słupskiego i zaliczony został do typu klimatów bałtyckich. Według
klasyfikacji agroklimatycznej R. Gumińskiego, obszar ten zaliczony jest do dzielnicy zachodniobałtyckiej.
Z kolei w podziale klimatycznym byłego województwa koszalińskiego na krainy klimatyczne K. Prawdzica,
przedmiotowy obszar leży na pograniczu krainy I – nadmorskiej, krainy II – gryficko-białogardzkiej i krainy III –
północnego pasa Pojezierza Pomorskiego. Bardziej obszar ten ciąży do krainy III – północnego pasa Pojezierza
Pomorskiego, który charakteryzuje się następującymi parametrami:
•
średnia temperatura roczna
- 7,0 ÷ 7,7°C
•
średnia temperatura okresu V-V
- 14,0 ÷ 14,5°C
•
data początku zimy
- 31.XII ÷ 6.I
•
ilość dni gorących w roku
- 13 ÷ 18 dni
•
długość okresu wegetacyjnego
- 208 ÷ 215 dni
•
początek okresu wegetacyjnego
- 9 ÷ 10 kwietnia
•
suma opadów atmosferycznych w roku
- 650 ÷ 800 mm
•
suma opadów w okresie V-VII
- 180 ÷ 215 mm
•
liczba dni z pokrywą śniegu
- 40 ÷ 55 dni
Klimat obszaru kształtują masy powietrza napływające znad Atlantyku, których cechy ulegają modyfikacji za
sprawą sąsiedztwa Bałtyku i deniwelacji terenu na granicy Pobrzeży i Pojezierza Pomorskiego. Najmniej opadów
notuje się w lutym i marcu, a najwięcej w lipcu. Przeważają wiatry z sektora południowego i południowozachodniego. Wiatry te w miesiącach zimowych przynoszą odwilż oraz zmienną pogodę. Na wiosnę dominują
wiatry z sektora północnego i północno-wschodniego przynoszące pogodę suchą z dużymi skokami amplitud
dobowych. W okresie letnim przeważają chłodne wiatry z sektora zachodniego i północno-zachodniego
przynoszące wilgotne i deszczowe typy pogody. Zima jest raczej łagodna i krótka. Przeciętna temperatura
powietrza jest ujemna tylko w styczniu i lutym. Wiosna jest długa, ale chłodna. Również lato jest znacznie
chłodniejsze niż w środkowej Polsce z charakterystyczną niewielką liczba dni gorących. Jesień natomiast jest
długa i ciepła, znacznie cieplejsza od wiosny.
Warunki biotopoklimatyczne (lokalne warunki klimatyczne) kształtowane są głównie przez ukształtowanie
terenu oraz przez charakter tzw. powierzchni czynnej (granicznej między atmosferą a podłożem) oraz przez
parametry i wzajemne relacje zabudowy i terenów otwartych w otoczeniu. Szczególny wpływ na kształtowanie się
warunków biotopoklima-tycznych tej części obszaru opracowania ma układ zabudowy, zieleń wysoka oraz
zróżnicowanie w użytkowaniu poszczególnych jego fragmentów.
3.2.6
Użytkowanie terenu
Stan użytkowania w granicach opracowania należy do bardzo zróżnicowanego. Zauważa się przede
wszystkim wysoki udział terenów zabudowy mieszkaniowej, w tym zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej
wysokiej i zabudowy jednorodzinnej z towarzyszącą zielenią urządzoną i nieurządzoną. Niewiele jest zabudowy
mieszkaniowej jednorodzinnej wolno stojącej. Zabudowa mieszkaniowa jest przemieszana z bardzo dużym
udziałem zabudowy usługowej. W zabudowie mieszkaniowej bardzo powszechne są usługi wbudowane.
Ponadto obszar opracowania (Śródmieście) jest centrum administracyjnym, w pewnym stopniu
gospodarczym, naukowym i kulturalnym Koszalina. Znajdują się tu siedziby władz, znaczne powierzchnie zajmują
także tereny oświaty. Ponad 35 ha obszaru opracowania zajmuje zieleń parkowa.
3.3 Środowisko biotyczne.
3.3.1
Charakterystyka szaty roślinnej.
Na obszarze opracowania dominuje roślinność typowa dla terenów zurbanizowanych: zieleń urządzona oraz
roślinność ruderalna, która spontanicznie rozwija się na terenach niezagospodarowanych.
Na obszarze opracowania występują następujące typy pokrywy roślinnej:
–
zieleń parkowa,
–
ciąg zieleni przy ul. Zwycięstwa,
–
roślinność ruderalna,
–
mozaika zarośli i roślinności ruderalnej,
–
zbiorowiska semileśne,
–
skwery,
–
trawniki,
–
ogrody przydomowe,
–
zaniedbane sady,
–
szpalery drzew i krzewów,
–
żywopłoty.
Park miejski im. Książąt Pomorskich (o łącznej powierzchni ok. 10,35 ha, w tym część „A” o powierzchni
6,70 ha i część „B” o powierzchni 3,65 ha), założono wzdłuż rzeki Dzierżęcinki, na terenach dawnych fos i
obwałowań. Park ma charakter założenia krajobrazowego, swobodnego. Cały park, rozciągający się wokół
dawnych murów miejskich ma interesujący układ drożny, który połączony jest z układem ulicznym Śródmieścia.
Całość wzbogacają kameralne kompozycje parkowe jak np. rosarium, niewielkie polany widokowe, czy zieleńce
wzbogacane formami przestrzennymi (niewielkie pomniki, fontanna, stawy parkowe).
Roślinność parkowa jest niezwykle bogata, starodrzew nasadzony jest w formie różnogatunkowych
skupisk,, alej, a całość wzbogacają pojedyncze egzemplarze ozdobnych drzew i krzewów. Obecnie w części „A"
rośnie ponad 750 drzew należących do 75 gatunków i odmian. Tutaj też jest największe skupisko drzew
pomnikowych (1 grupa i 14 drzew pojedynczych). Na szczególną uwagę zasługuje i należy do najcenniejszych
okazów parku klon jawor liczący ponad 350 lat (tzw. Drzewo Czarownic). Z najcenniejszych gatunków drzew
ozdobnych należy wymienić m.in. surmię o obwodzie pnia 105 cm, korkowiec amurski, glediczję trój cierniową,
leszczyny tureckie, choiny, żywotniki (cyprysik błotny, cyprysiki groszkowe odm. nitkowata, odm. pierzasta i
pierzasta złocista), miłorząb dwuklapowy, czy też jedyną w Koszalinie magnolię drzewiastą (zaostrzona), sosną
limbę, świerk kaukaski i Engelmanna. Bardzo bogaty zestaw różaneczników (18 gatunków) oraz azalii (30
gatunków) tworzy wspaniałą barwną kolekcję. Warto także przejść się aleją platanów klonolistnych. W części „B”
wyróżnić można 91 gatunków odmian drzew (w tym 1 grupa i 6 drzew pomnikowych) oraz krzewów.
Park przy Amfiteatrze z XIX wieku, zwany dawniej parkiem strzelców, ma powierzchnię 8,12 ha. Znaczna
część parku położona jest na wzniesieniach morenowych, których zbocza porasta starodrzew. Dominują tu buki,
klony, jesiony, lipy dęby i graby. Teren ten porasta 980 drzew należących do 41 gatunków oraz odmian. Znajdują
się tu okazy pomnikowe m.in. buki, dęby, lipy i jesiony.
Park im. Tadeusza Kościuszki (XIX w.) znajduje się na miejscu starego cmentarza ewangelickiego
zlikwidowanego w latach 70-tych XX wieku. Park ma powierzchnię 7,51 ha. Starodrzew miejscami silniej zwarty
tworzą jesiony, lipy, klony, wiązy, dęby, graby i buki. Ozdobą zadrzewienia są liczne jesiony odmiany zwisającej.
Na uwagę zasługują również dwie aleje lipowe, spełniające dawniej funkcje ciągów komunikacyjnych cmentarza.
Łącznie w miejscu tym rośnie około 700 drzew, z których najstarsze liczą 180 lat, w tym kilka okazów
pomnikowych.
Park nad rzeką Dzierżęcinką zwany Parkiem Dendrologicznym powstał na początku lat 60-tych XX wieku.
W granicach opracowana znajduje się część parku. Położony jest pomiędzy ulicami Batalionów Chłopskich
i Kutrzeby. Powierzchnia jego wynosi 7,74 ha. Jest to park-miejski o cechach założenia krajobrazowego. Stanowi
on najbardziej na północ wysuniętą część zwartego ciągu zieleni przebiegającego przez miasto w dolinie rzeki
Dzierżęcinki. W dendroflorze wyróżnia się 141 gatunków i odmian drzew oraz krzewów. Zadrzewienie określa się
na 30-50 lat, jedynie nieliczne wierzby i topole liczą 70-100 lat.
Pokaźną powierzchnię terenu opracowania zajmuje roślinność ruderalna, będąca nieodłącznym elementem
miejskiego środowiska, przekształconego przez człowieka. Dominują zbiorowiska reprezentujące klasę
Artemisietea vulgaris. Na terenie opracowania występują we wszystkich jego rejonach, tworząc mniejsze lub
większe płaty. Największe obszary zajmują zbiorowiska ruderalne na porzuconych ogrodach warzywnych
(przydomowych). Młodsze ugory mają zbiorowiska trawiaste z dominacją perzu pospolitego oraz mietlic, starsze
odłogi cechuje obecność obok traw, a zwłaszcza trzcinnika piaskowego, również liczniejszych bylin
dwuliściennych, jak np. rzucającej się w oczy dorodnej nawłoci późnej, nawłoci pospolitej i niektórych gatunków
porębowych. Częstymi gatunkami są tu np. bylica pospolita, pyleniec pospolity, ostrożeń polny, krwawnik
pospolity i marchew zwyczajna.
Do zbiorowisk ruderalnych wkroczyły i wkraczają siewki krzewów, a przede wszystkim samosiejki drzew
z dominującym klonem i jesionem, lokalnie z brzozą oraz samosiejki głogów i tarniny. Dalszy rozwój drzew
i krzewów prowadzi do powstawania zarośli, a w dalszej konsekwencji do wykształcenia zbiorowisk semileśnych.
Niekiedy granice pomiędzy wymienionymi, przyjętymi jednostkami są jednak dość trudne do uchwycenia.
Skwery w omawianej części miasta zajmują sumarycznie dość znaczną powierzchnię i odgrywają istotną
rolę. Występują jako przeważająca forma zielem wokół dużych bloków wielorodzinnych oraz niektórych obiektów
usług, jak np. przedszkola, szkoły, kościoły, większe i mniejsze okazałe firmy, np. kompleksy handlowe.
Zieleń wokół bloków wielorodzinnych i obiektów usługowych wyróżnia się interesującym składem
gatunkowym oraz szczególną atrakcyjnością fizjonomiczną. Stan tej zieleni bywa bardzo różny, jednak widoczne
jest zawsze staranie poniesione w przeszłości na jej urządzenie. Skwery otaczają w wielu przypadkach
żywopłoty. Częste są krzewy bzu lilaka oraz drzewka, najczęściej brzozy, jarzębiny i klonu. Na nowo zakładanych
skwerach występują krzewy ozdobne, m.in. żywotniki, jałowce, świerki i cisy.
Zieleń urządzona w postaci powierzchni pokrytej trawiastą runią regularnie strzyżona, zajmuje obecnie
niezbyt duże powierzchnie na obszarze opracowania. Największe powierzchniowo trawniki występują w obrębie
zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej zwłaszcza przy nowych blokach wielorodzinnych oraz obiektach
sportowych.
Szereg przedwojennych ulic, zwłaszcza schodzących od ul. Zwycięstwa na południe była obsadzona
drzewami, z których niewielka część zachowała się do dzisiaj. Dominującym gatunkiem w tych nasadzeniach są
lipy i klony, trafiają się też jarzębiny. W kilku miejscach obszaru opracowania obecne są szpalery topoli.
W szeregu miejscach terenu opracowania znajdują się szpalery krzewów i żywopłoty. Obecne są m.in. na
skarpach, gdzie rozwinęły się spontanicznie, a także na skrajach dawnych ogrodów i sadów oraz terenach
usługowych. Są to przeważnie dawne żywopłoty, które się rozrosły i zdziczały. Najbardziej okazałe żywopłoty
występują w obrębie zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej i usługowej, często towarzyszą trawnikom i
skwerom w zabudowie wielorodzinnej. Występują wokół obiektów usługowych: szkół, przedszkoli, banków, służby
zdrowia, boisk sportowych. Żywopłoty najczęściej tworzone są aby odgraniczać obiekty od otoczenia. Utworzone
są tu najczęściej ze śnieguliczki, żywotników, grabów, rzadziej z karagany, ałyczy, głogu, ligustru i pigwowca.
3.3.2
Fauna.
Teren obszaru opracowania to przede wszystkim obszary zurbanizowane - zabudowa mieszkaniowa
wielorodzinna i usługowa. Jednak dzięki zieleni parkowej występującej w środkowej i północno-wschodniej części
opracowania i przepływającej prawie przez centrum opracowania rzece Dzierżęcince z niewielkimi dwoma
stawami parkowymi teren objęty miejscowym planem stanowi dość atrakcyjne miejsce bytowania dla wielu
gatunków zwierząt. Parki miejskie wraz z zielenią osiedlową i ogrodami przydomowymi tworzą płaty roślinności
zwiększające różnorodność biologiczną fauny zasiedlającej tereny zurbanizowane.
Z cennych bezkręgowców w granicach opracowania, jakie stwierdzono w tym rejonie należy wymienić
świteziankę błyszczącą i świteziankę dziewicę. Spotykane są w rejonie stawu parkowego i w bezpośrednim
sąsiedztwie rzeki Dzierżęcinki. W rejonie prawego stoku doliny Dzierżęcinki spotykany jest trzmiel ziemny. W
wielu miejscach spotyka się ślimaki, w tym winniczki.
Z kręgowców w wodach Dzierżęcinki i stawu parkowego spotykany jest szczupak. W stawie parkowym i
wzdłuż Dzierżęcinki żyje żaba trawna. Płaz ten objęty jest ochroną gatunkową.
Spośród ptaków z najcenniejszych gatunków należy wymierne zaobserwowaną w rejonie ul. Zwycięstwa
pustułkę, która gniazduje na katedrze. Z innych należy wymienić mewę srebrzystą i łabędzie pływające po stawie
parkowym w Parku im. Książąt Pomorskich „A".
Na terenach ugorowanych i odłogowanych z roślinnością ruderalną oraz w ogrodach przydomowych
występuje urozmaicona fauna drobnych ssaków, jak m.in. krety, nornice, myszy i jeże.
Najbardziej powszechnym reprezentantem ssaków występującym w różnych miejscach opracowania jest
kret a w parkach wiewiórka.
Grupą zwierząt, które wizualnie odgrywają największą rolę są ptaki. Występują tu stale takie gatunki jak
wróbel domowy, jeszcze dość liczny, a często zanikający w intensywnie zurbanizowanych dzielnicach miast;
rozpowszechniła się również sroka, gdzie stwierdzono jej gniazdowania w obrębie zieleni parkowej, osiedlowej a
także przyulicznej. Innymi stałymi i często uciążliwymi mieszkańcami są kawki, gawrony, częste są wrony.
Na skwerach w obrębie zieleni wysokiej w wielu ogrodach z drzewami często obecny jest gołąb grzywacz.
Tego typu tereny zamieszkuje też kos, zięba i sikory. Te ostatnie oraz szereg innych ptaków śpiewających
(pokrzewki, muchołówki) obecne są m.in. na terenach zieleni parkowej.
Znaczna część powierzchni obszaru opracowania znajduje się w granicach wyznaczonego w Waloryzacji
przyrodniczej miasta Koszalin korytarza ekologicznego o znaczeniu krajowym obejmującego dolinę rzeki
Dzierżęcinki.
3.4 Procesy przyrodnicze i funkcjonowanie w układzie przyrodniczym miasta.
Spośród procesów przyrodniczych dość istotne znaczenie w aspekcie zagospodarowania przestrzennego
terenu mają procesy geodynamiczne, hydrologiczne (np. powodzie) i ekologiczne (przede wszystkim związane z
funkcjami płatów lub korytarzy ekologicznych).
Obszar opracowania nie wykazuje przejawów morfodynamiki. Potencjalne zagrożenie erozją wodną
występuje jedynie na wystromionych zboczach doliny Dzierżęcinki, zwłaszcza w przypadku pozbawienia ich szaty
roślinnej. Istotną rolę stabilizacyjną odgrywa tu zróżnicowanie bogata, jak na warunki miejskie, szata roślinna.
Procesy hydrologiczne związane są na obszarze opracowania przede wszystkim z Dzierżęcinką, która
płynie uregulowanym korytem. Ciek ten nie stwarza zagrożenia powodziowego, ale dno doliny może być
okresowo podtapiane, przez podsiąkające wody gruntowe. Poza Dzierżęcinką na obszarze opracowania
występują dwa sztuczne zbiorniki wodne. Zbiorniki mają charakter przepływowy. Zasilane są one wodami
Dzierżęcinki oraz wodami gruntowymi.
Na znacznej części obszaru opracowania występuje pełny cykl lokalnego, naturalnego obiegu wody,
reprezentowany jest przez zasilanie z atmosfery (opad) i przez dopływ powierzchniowy (Dzierżęcinką), parowanie
z powierzchni terenu, zbiorników i z roślin (transpiracja) oraz infiltracje, odpływ podziemny i powierzchniowy
(Dzierżęcinką). Odpływ wód opadowych z terenów utwardzonych jest w większości skierowany do kanalizacji
deszczowej.
Pod względem ekologicznym obszar opracowania charakteryzuje się dość znacznym udziałem
powierzchniowym terenów aktywnych biologicznie, o zróżnicowanym charakterze ekologicznym - od lokalnych
zbiorowisk bagiennych w dnie doliny po znaczne założenia zieleni parkowej i osiedlowej na fragmentach
wierzchowiny wysoczyzny morenowej. Elementy biotyczne funkcjonują tam w naturalnym cyklu fenologicznym.
Tereny zielone o genezie antropogenicznej, które stanowi głównie zieleń osiedlowa, trawniki, zadrzewienia
przyuliczne itp. funkcjonują również w naturalnym cyklu fenologicznym, w warunkach intensywnej ingerencji
człowieka (nasadzenia roślinności, pielęgnacja, nawożenie, podlewanie itp.).
Ze względu na stopień zainwestowania terenu i charakter otoczenia niewielkie znaczenie mają na obszarze
opracowania ekologiczne procesy przestrzenne, jak migracja roślin i zwierząt.
Pod względem procesów ekologicznych szczególne znaczenie posiada dolina Dzierżęcinki, stanowiąca
submiejski korytarz ekologiczny. Dolina Dzierżęcinki pod względem migracji roślin i zwierząt ma potencjalnie
wiodącą rolę na obszarze opracowania. Stanowi ona w miarę czytelnie wykształcony korytarz ekologiczny o
znaczeniu ponadlokamym, a nawet krajowym w tej części miasta. Dolina cieku, dzięki zróżnicowaniu siedlisk i
nisz ekologicznych i roli wody płynącej, stanowi typowy linijny teren migracji roślin i zwierząt, który w aspekcie
dążenia do utrzymania lub wzrostu bioróżnorodności powinien podlegać ochronie. Szczególne znaczenie ma nie
tworzenie na niej barier antropogenicznych. W skali całego miasta dolina Dzierżęcinki pełniła niegdyś funkcję
typowego korytarza ekologicznego. Obecnie jest w znacznym stopniu antropogenicznie przekształcona i
poprzecinana barierami antropogenicznymi. Istotne, antropogeniczne bariery stanowią m.in. ciągi komunikacyjne,
w tym nasypy ul. Młyńskiej, Zwycięstwa i ul. Stawisińskiego przegradzające dolinę Dzierżęcinki.
Ponadto powszechnym przejawem migracji roślin na terenach nie zainwestowanych, zwłaszcza
z roślinnością ruderalną, jest sukcesja roślinności synantropijnej (w potocznym znaczeniu chwastów).
3.5 Antropizacja środowiska przyrodniczego.
3.5.1
Źródła i przejawy antropizacji środowiska – diagnoza stanu.
Antropizacja środowiska przyrodniczego obszaru opracowania przejawia się następującymi zjawiskami,
aczkolwiek występują one w różnym natężeniu w zależności od zagospodarowania terenu:
–
przekształceniem litosfery (efekt procesów inwestycyjnych),
–
przekształceniem gleb oraz zanieczyszczeniem ich w zasięgu terenów zainwestowanych,
–
przekształceniem stosunków wodnych,
–
obciążeniem akustycznym środowiska przez hałas,
–
zanieczyszczeniem powietrza,
–
przekształceniem szaty roślinnej.
Do podstawowych przejawów przekształceń litosfery na obszarze opracowania należą przede wszystkim
powierzchniowe przekształcenia morfologii (niwelacje) na terenach zainwestowania kubaturowego
i infrastrukturowego. Ponadto występują tu geomechaniczne zniszczenia podłoża typu klepiska, wydepczyska.
Zanieczyszczenie powietrza
Głównym źródłem zanieczyszczeń powietrza na obszarze opracowania jest komunikacja samochodowa
oraz systemy grzewcze.
Obszar objęty opracowaniem, położony na terenie miasta Koszalin, należy do jednej ze stref województwa
zachodniopomorskiego, dla którego Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Szczecinie sporządza
roczne oceny jakości powietrza i w oparciu o wyniki przeprowadza klasyfikację stref dla województwa
zachodniopomorskiego zgodnie z art. 89 ustawy z dnia 27.04.2001 r. – Prawo ochrony środowiska.
W przypadku zanieczyszczeń, objętych obowiązkową roczną oceną jakości powietrza, tj.: dwutlenku siarki,
dwutlenku azotu, tlenków azotu, pyłu zawieszonego PM10, ołowiu, benzenu i tlenku węgla oraz arsenu, kadmu i
niklu, poziomy stężeń w powietrzu nie przekroczyły poziomów dopuszczalnych i poziomów docelowych. Tym
samym obszar miasta Koszalin sklasyfikowano dla tych zanieczyszczeń w klasie A (bez przekroczeń).
W rejonach oddziaływania transportu samochodowego i emisji powierzchniowej, rejestrowane są wysokie
średnioroczne stężenia dwutlenku azotu. Tak więc istnieje realne zagrożenie, iż bez podejmowania działań na
rzecz ograniczenia emisji NO2, mogą zaistnieć przypadki przekroczeń dopuszczalnego średniorocznego stężenia
dwutlenku azotu.
Mimo przypisania obszarowi miasta klasy A dla pyłu PM10, obliczenia modelowe zawarte w raportach
wskazują, że w dalszym ciągu występują potencjalne zagrożenia przekraczania poziomu dopuszczalnego przez
24-godzinne stężenia pyłu PM10. Na obszarze objętym planem są to zagrożenia związane głównie z transportem
samochodowym.
Natomiast w rocznych ocenach jakości powietrza za lata 2007, 2008, 2009 Koszalin otrzymał klasę C dla
benzo(a)pirenu (przekroczenie poziomu docelowego). Taki wynik w 2007 roku nałożył obowiązek opracowania
przez Marszałka Województwa Zachodniopomorskiego programu ochrony powietrza (POP). Program taki został
przyjęty Uchwałą Nr XXXVIII/430/10 sejmiku województwa zachodniopomorskiego z dnia 16 marca 2010 r. w
sprawie określenia programu ochrony powietrza dla strefy Miasto Koszalin (Dz. Urz. Woj. Zachodniopomorskiego
Nr 38, poz. 789). Celem tego programu ma być osiągnięcie, za pomocą ekonomicznie uzasadnionych działań
technicznych i technologicznych, poziomów docelowych benzo(a)pirenu w powietrzu do 2013 roku.
Głównym źródłem benzo(a)pirenu w powietrzu jest niepełne spalanie paliw stałych, w tym przede wszystkim
węgla i drewna. Zmiana struktury oraz spadek znaczenia przemysłu na rzecz wzrostu znaczenia sektora usług
w latach dziewięćdziesiątych spowodowała istotne obniżenie emisji ze źródeł przemysłowych. Głównymi
przyczynami tych zmian było:
zmniejszenie produkcji,
modernizacja technologii przemysłowych i wprowadzanie nowoczesnych rozwiązań,
instalowanie urządzeń redukujących emisje,
poprawa jakości paliwa używanego w dużych elektrociepłowniach,
zaostrzanie przepisów związanych z emisją zanieczyszczeń z dużych instalacji energetycznych
i przemysłowych.
Ograniczenie emisji z przemysłu uwypukliły problem emisji z innych źródeł. Największym źródłem
benzo(a)pirenu są paleniska domowe, w tym piece kaflowe oraz otwarte kominki.
Innym alarmującym wnioskiem zawartym w raporcie z 2008 r. jest zakwalifikowanie strefy
zachodniopomorskiej, do której należy miasto Koszalin, do klasy C ze względu na przekroczenie kryterium
określonego dla ozonu dla celu ochrony zdrowia. Według oceny jakości powietrza za 2008 r., również dla ozonu
zaistniał obowiązek opracowania POP dla strefy zachodniopomorskiej. Znajduje się on obecnie w fazie
konsultacji społecznych. Jako przyczyny przekroczeń wskazano w tym przypadku czynniki antropogeniczne,
związane głównie z emisją liniową i punktową zanieczyszczeń odpowiedzialnych za tworzenie ozonu w
atmosferze oraz niekorzystne warunki meteorologiczne w rozważanym okresie (duże nasłonecznienie, wysoka
temperatura powietrza).
–
–
–
–
–
Zanieczyszczenie wód powierzchniowych.
Dzierżęcinka poddawana jest okresowym badaniom przez WIOŚ w Szczecinie, a ponadto stan jakości wody
oraz rur wchodzących do rzeki monitorują Miejskie Wodociągi i Kanalizacja. W przebiegu miejskim do rzeki
uchodzi 5 zakładowych rur odprowadzających wody i 45 kanałów deszczowych, na które założone są separatory
piaskowe.
Dzierżęcinka była poddana ocenie w punkcie pomiarowym na wysokości miejscowości Dobiesławiec
w odcinku ujściowym do jez. Jamno (1,2 km biegu rzeki). Wg WIOŚ-u w Szczecinie w 2006 roku po przeliczeniu
do klasyfikacji jakości wód z 1991 roku prowadziła wody pozaklasowe ze względu na miano Coli. W 2005 roku jej
wody wg nowej klasyfikacji należały do IV klasy czystości (wody niezadowalającej jakości). Przyczyną były
wskaźniki: fosforany i liczba bakterii Coli zaliczające się do V klasy oraz barwa i azot Kjeldahla będące w klasie
IV (Raport o stanie... 2006). W porównaniu do poprzednich badań z lat 1990, 1994 i 1998 roku stan czystości
Dzierżęcinki uległ w tym punkcie znaczącej poprawie. Mimo, że kwalifikowano je wtedy do wód pozaklasowych z
uwagi na stan sanitarny i substancje biogenne, to jednak bardzo mocno zmniejszyło się stężenie substancji
organicznych, związków biogennych oraz zanieczyszczeń bakteriologicznych, szczególnie w odniesieniu do lat
1990 i 1994. Jest to efekt uruchomienia oczyszczalni ścieków w Jamnie dla miasta Koszalina.
Wody Dzierżęcinki, w przekroju przyujściowym do Jamna (km 1,2), zaliczono do IV klasy czystości. Klasie
tej odpowiadały stężenia związków organicznych (ChZT-Cr) i biogennych (amoniak, azot Kjeldahla). Do IV klasy
zaliczono również stężenia olejów mineralnych w wodach rzeki oraz zabarwienie wód. Stan sanitarny wód
utrzymywał się na poziomie V klasy czystości.
W 2006 roku, Dzierżęcinka prowadziła wody pozaklasowe. Dopuszczalne normy przekraczało skażenie
bakteriologiczne wód. Stężenia związków organicznych (ChZT-Mn, ChZT-Cr) zaliczono do II klasy. Stężenia
związków biogennych (związki fosforu) odpowiadały III klasie czystości.
W badaniach makrofauny dennej uzyskano dwa różne wskaźniki. Wskaźnik różnorodności organizmów
otrzymał ocenę złą, ale wskaźnik odporności organizmów na zanieczyszczenia dobrą.
Stan klimatu akustycznego.
Źródłem hałasu w rejonie obszaru opracowania jest przede wszystkim komunikacja samochodowa. Należy
przyjąć, że sporadycznie mogą występować przekroczenia dopuszczalnych poziomów hałasu, tak dla pory dnia,
jak i nocy.
Dla miasta Koszalina zostanie sporządzona mapa akustyczna, która umożliwi monitorowanie
zidentyfikowanych źródeł hałasu Zgodnie z Ustawą Prawo ochrony środowiska w aglomeracjach o liczbie
mieszkańców większej niż 100 tys., prezydent (starosta) co 5 lat sporządza mapę akustyczną, która zawiera m.in.
identyfikację głównych źródeł hałasu do środowiska, terenów zagrożonych hałasem oraz wnioski dotyczące
działań niezbędnych do ograniczenia uciążliwości akustycznych.
3.6 Prawne formy ochrony przyrody i krajobrazu.
Do gatunków roślin objętych ochroną prawną należy kilka stanowisk znajdujących się w obrębie Parku im.
Tadeusza Kościuszki. Są to objęte ochroną ścisłą: śnieżyca wiosenna, śnieżyczka przebiśnieg i barwinek
pospolity oraz objęta ochroną częściową pierwiosnka wyniosła.
Niewiele jest też gatunków zwierząt objętych prawną ochroną. Gniazdujące lub występujące stale na
analizowanym terenie to: łabędzie nieme bytujące i gniazdujące na wodach i wyspie stawu parkowego w Parku
im. Książąt Pomorskich „A", zalatujące nad staw parkowy mewy srebrzyste (gatunek lęgowy na terenie miasta), z
wodami stawu parkowego i rzeką Dzierżęcinka związane są żaby trawne oraz świtezianki błyszczące
i świtezianki dziewice, w zespołach parkowych żyją wiewiórki, a w okolicy ul. Zwycięstwa i na wieży katedry
gniazduje pustułka. Ponadto z ssaków spotykane są krety żyjące na terenach parkowych i zieleńcach.
Na obszarze opracowania znajduje się zatwierdzonych 36 pomników przyrody, wśród których są to
pojedyncze drzewa i skupienia drzew. Drzewa uznane za pomniki przyrody to przede wszystkim dęby, buki i
jesiony, które przeważnie rosną w parkach miejskich. Są to:
Park im. Książąt Pomorskich „A"
- Pomniki istniejące:
1.
Buk zwyczajny odm. czerwonolistna - na skarpie, przy fontannie o odwodzie 262 cm;
2.
Magnolia drzewiasta - obok fontanny o obwodzie 190 cm;
3.
Korkowiec amurski - obok fontanny o obwodzie 135 cm;
4. Buk zwyczajny odm. czerwonolistny - przy wodospadzie od ul. Młyńskiej o obwodzie 323 cm;
5.
Katalpa zwyczajna (surmia zwyczajna) - obok alpinarium o obwodzie 123 cm;
6.
Jesion wyniosły - na skarpie, przy pomniku Norwida o obwodzie 293 cm;
7.
Klon zwyczajny - przy wjeździe do parku od ul. A. Asnyka o obwodzie pnia 372 cm;
8.
Klon zwyczajny - przy schodach prowadzących pod mur zabytkowy o obwodzie 348 cm;
9.
Platan klonolistny - w alei obok zabytkowego muru o obwodzie 360 cm;
10. 4 platany klonolistne - w alei obok zabytkowego muru o obwodzie 302 - 360 cm;
11. Miłorząb dwuklapowy - w parku o obwodzie 124 cm;
12. Lipa drobnolistna o obwodzie 245 cm;
13. Kasztanowiec zwyczajny o obwodzie 322 cm;
14. Klon jawor-na skarpie w pobliżu pomnika Norwida o obwodzie 514 cm;
15. Klon jawor - o obwodzie 436 cm;
16. Klon zwyczajny - narożnik parku, przy ul. Młyńskiej o obwodzie 259 cm;
- Pomniki proponowane:
1) Klon pospolity - na skarpie, przy pomniku Norwida o obwodzie pnia 283 cm;
2) Klon zwyczajny - na skarpie przy pomniku Norwida o obwodzie pnia 330 cm;
3) Kasztanowiec zwyczajny - powyżej fontanny przy istniejącym pomniku przyrody o obwodzie pnia ok. 310
cm;.
4) Kasztanowiec zwyczajny - powyżej fontanny przy istniejącym pomniku przyrody o obwodzie pnia ok. 320 cm;
5) Buk zwyczajny - obok fontanny o obwodzie pnia 300 cm;
- Proponowane grupy drzew jako pomniki:
1. 8 leszczyn tureckich - przy wodospadzie od ul. Młyńskiej o obwodzie od 152 do 226 cm;
- Aleja do ochrony:
1. Aleja klonowa długości 350 m wzdłuż zabytkowego muru.
Park im. Książąt Pomorskich „B"
- Pomniki istniejące:
1) Kasztanowiec zwyczajny - przy alejce od ul. Andersa o obwodzie pnia 255 cm;
2) Dąb szypułkowy - przy budynku mieszkalnym od strony ul. Szpitalnej o obwodzie 352 cm;
3) 2 orzechy czarne - przy alejce na wysokości „Polikliniki” o obwodzie 145 i 165 cm;
4) Wierzba biała - na działce nr 59/4 obr. 21 o obwodzie pnia 310 cm;
5) Wierzba biała - na działce nr 59/4 obr. 21 o obwodzie pnia 380 cm;
6) Jesion wyniosły - na działce nr 59/4 obr. 21 o obwodzie pnia 380 cm;
7) Dąb szypułkowy - na działce nr 239/8 obr. 21o obwodzie pnia 390 cm;
- Proponowane grupy drzew jako pomniki:
1. 4 wierzby białe - przy alejce na wysokości budynku „Polikliniki" o obwodzie pni 233-310 cm;
Park im. T. Kościuszki
- Pomniki istniejące:
1. Jesion wyniosły - w trójkącie ul. Młyńskiej i ul. Kościuszki o obwodzie 400 cm;
2. Dąb szypułkowy - przy bibliotece o obwodzie 470 cm;
3. Jesion wyniosły - przy bibliotece o obwodzie 300 cm;
4. Lipa drobnolistna - przy bibliotece o obwodzie pnia 420 cm;
5. Jesion wyniosły - na polanie przed biblioteką o obwodzie 400 cm;
- Proponowane grupy drzew do ochrony:
1. Aleja lipowa - przy bibliotece o długości ok. 200 m,
2. Lipa drobnolistna - przy Placu Polonii obwodzie pnia 300 cm;
3. Dąb szypułkowy - przy alejce od strony Alei Monte Cassino o odwodzie 450 cm;
4. Buk zwyczajny, odmiana czerwonolistna - przy alejce od strony Alei Monte Cassino o obwodzie. 390 cm;
Park przy Amfiteatrze
- Pomniki istniejące:
1. Dąb szypułkowy - na skarpie o obwodzie 360 cm;
2. Dąb szypułkowy - od strony hali sportowej o obwodzie 411 cm;
3. Dąb szypułkowy - przy rzeźbie o obwodzie 300 cm;
4. Dąb szypułkowy - przy budynku mieszkalnym od ul. Głowackiego o obwodzie 319 cm;
5. Buk zwyczajny - przy amfiteatrze o obwodzie pnia 329 cm;
6. Buk zwyczajny - przy torze saneczkowym o obwodzie pnia 335 cm;
7. Jesion wyniosły - przy amfiteatrze o obwodzie pnia 280 cm;
- Pomniki proponowane:
1. Dąb szypułkowy - przy amfiteatrze o obwodzie pnia 390 cm,
2. Buk zwyczajny, odmiana czerwonolistna - przy alejce na skąpie o obwodzie 320 cm;
Pomniki w innych rejonach opracowania
- Pomniki istniejące:
1. 2 modrzewie europejskie o obwodzie pni 255 i 280 cm - na terenie Izby Skarbowej, przy ul. Racławickiej;
2. Dąb szypułkowy o obwodzie 479 cm - ciąg zieleni przy budynku MDK;
3. Dąb szypułkowy o obwodzie 324 cm - ciąg zieleni wzdłuż ul. Zwycięstwa - Andersa, skrzyżowanie z ul.
Piłsudskiego,
4. Jesion wyniosły o obwodzie 261 cm - przy ul. Podgórnej
- Pomniki proponowane:
1. Klon polny o obwodzie 21 lem - ciąg zieleni wzdłuż ul. Zwycięstwa - Andersa, skrzyżowanie z ul.
Piłsudskiego,
2. Dąb szypułkowy - na terenie Archiwum Państwowego
3. Lipa drobnolistna - na terenie archiwum Państwowego
3.7 Prawne formy ochrony dziedzictwa i krajobrazu kulturowego.
Na obszarze opracowania występują następujące formy ochrony dziedzictwa i krajobrazu kulturowego w
rozumieniu ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami:
- strefa ścisłej ochrony konserwatorskiej;
- strefa ochrony krajobrazu komponowanego;
- strefa częściowej ochrony krajobrazowej;
- strefa „WIII" ograniczonej ochrony konserwatorskiej.
Strefa ścisłej ochrony konserwatorskiej obejmuje najstarszą część Starego Miasta i część zabudowy wzdłuż
ul. Zwycięstwa i ul. Andersa. Natomiast strefa ochrony krajobrazu komponowanego i częściowej ochrony
krajobrazowej obejmują dolinę rzeki Dzierżęcinki, w obrębie której znajdują się parki miejskie o cechach założeń
krajobrazowych. Ponadto strefa ochrony krajobrazu komponowanego obejmuje ciąg zieleni przy ul. Zwycięstwa.
Na obszarze opracowania znajdują się obiekty wpisane do rejestru zabytków nieruchomych Wojewódzkiego
Konserwatora Zabytków w Szczecinie, oddział w Koszalinie:
1) Śródmieście Koszalina wraz otaczającymi je zabytkowymi murami oraz pasami zieleni, pierwotny układ
urbanistyczny datowany od XII w. Szereg zabytków architektury, nr rej. 6 z dnia 09.06.1953 r.;
2) Katedra pod wezwaniem Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny (XIV w.) wraz z wystrojem
wnętrza nr rej. 71 z dn. 23.05.1955 r.;
3) Mury miejskie otaczające teren starego miasta (XIV w.), nr rej. 90 z dn. 25.051955 r.;
4) Dom mieszczański przy ul. Bolesława Chrobrego 6 (średniowieczny, przebudowany w XVIII w.), nr rej. 95 z
dn. 10.08.1956 r.;
5) Dom mieszkalny przy Placu Wolności 2 - 3 (z początku XIX w.), nr rej. 100 z dn. 25.08.1956 r.;
6) Kaplica Świętej Gertrudy przy ul. H. Modrzejewskiej (XIV w.) obecnie w posiadaniu kościoła ewangelickoaugsburskiego), nr rej. 103 z dn. 24.08.1956 r.;
7) Dom mieszkalny zwany Domem Kata przy ul. Grodzkiej 5 (XIV w.) obecnie siedziba Teatru „Dialog”, nr rej.
104 z dn. 24.08.1956 r.;
8) Cerkiew prawosławna (była kaplica zanikowa) przy ul. a. Mickiewicza (XVII-XVIII w.), nr rej. 126zdn.
08.11.1956r.;
9) Dom poplebanijny przy ul. ks. Kardynała Stefana Wyszyńskiego 16, nr rej. 127 z dn. 06.06.1956 r.;
10) Dom mieszkalny z oficyną przy Placu Wolności 4 (początek XIX w.), nr rej. 128 z dn. 08.11.1956 r.;
11) Dom mieszkalny przy ul. Bogusława II 15 (XTV/XV w.) obecnie Pałac Ślubów, nr rej. 599 z dn. 29.08.1966 r.;
12) Zespół budynków byłego młyna miejskiego z przylegającą do ich kamienicą przy ul. Młyńskiej 37/39 (XIX w.),
obecnie Muzeum Okręgowe, wraz ze skansenem „zagroda rybacka” z połowy XIX w. Przeniesioną ze wsi
Dąbki pod Darłowem, nr rej. 910 z dn. 04.05.1976/18.06.1996 r.;
13) Założenie przestrzenne zieleni w Koszalinie powstałe w I połowie XIX w., które obejmuje Park Miejski im.
Książąt Pomorskich A i B łącznie z ciągiem zieleni przy ul. Zwycięstwa, parkiem przy Amfiteatrze i
pocmentarnym parkiem im. Tadeusza Kościuszki, nr rej. 1173 z dn. 13.06.1993 r.;
14) Neoklasycystyczne elewacje kamieniczki przy ul. Zwycięstwa 125 oraz elewacja budynku od strony ul. J.
Piłsudskiego, nr rej. 1225 z dn.26.09.1991 r.;
15) Ceglany neogotycki budynek Poczty Głównej przy ul. gen. Andersa 22 wraz neogotyckim budynkiem
gospodarczym oraz ogrodzeniem (1884-1908), nr rej. 1236 z dn.05.02.1993 r.
16) Eklektyczna willa wraz z wyposażeniem wnętrz oraz budynkiem dawnej wędzarni przy ul. Jana z Kolna 38,
nr rej. 1237/1-2 z dn. 05.02.1993 r.;
17) Eklektyczna willa przy ul. Zwycięstwa 126 wraz z zabytkowymi detalami i oryginalnym wystrojem wnętrz
(przełom XIX i XX w.), nr rej. 1254 z dn. 16.05.1997 r.;
18) Neogotycki kościół pomocniczy pod wezwaniem św. Józefa Obi. przy ul. Władysława Laskonogiego (19691970 r.), nr rej. 1262 z dn.31.12.1998 r.
W katalogu zabytków Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków wykazany jest również cmentarz ewangelicki
, obecnie nie istniejący na terenie obecnego parku im. Tadeusza Kościuszki przy Miejskiej Bibliotece Publicznej.
3.8 Potencjalne zmiany stanu środowiska w przypadku braku realizacji projektowanego dokumentu.
Przy braku realizacji ustaleń przedmiotowego planu miejscowego stan środowiska przyrodniczego nie
ulegnie większym przekształceniom. Brak realizacji projektowanego planu nie przyczyni się w zasadniczy sposób
do ograniczenia uciążliwości związanych z użytkowaniem terenu, tj.: emisji pyłów i gazów, produkcji odpadów,
a także hałasu, którego głównym źródłem jest komunikacja.
Brak realizacji projektowanego dokumentu może skutkować spowolnieniem rozwoju zagospodarowania
obszaru śródmieścia ze względu na zbyt wysokie koszty spełnienia wymagań planu zagospodarowania
przestrzennego w zakresie zaopatrzenia w ciepło oraz spowolnieniem (lub zahamowaniem) procesu osiągania
docelowego poziomu stężenia benzo(a)pirenu w powietrzu ze względu na zbyt wysokie koszty wymiany
istniejących urządzeń grzewczych. Pośrednim efektem będzie brak poprawy warunków zdrowotnych dla
mieszkańców Koszalina.
4
Istniejące problemy ochrony środowiska istotne z punktu widzenia realizacji projektowanego
dokumentu, w szczególności dotyczących obszarów podlegających ochronie
Podstawowym problemem ochrony środowiska istotnymi z punktu widzenia realizacji ustaleń projektu
zmiany planu jest zanieczyszczenie powietrza związane z występowaniem przekroczeń poziomu docelowego
zanieczyszczeń powietrza benzo(a)pirenem. W związku z zaklasyfikowaniem w ocenie rocznej w 2007 roku
strefy miasto Koszalin do klasy C, powstał obowiązek opracowania przez Marszałka Województwa
Zachodniopomorskiego programu ochrony powietrza (POP). Program taki został przyjęty Uchwałą Nr
XXXVIII/430/10 sejmiku województwa zachodniopomorskiego z dnia 16 marca 2010 r. w sprawie określenia
programu ochrony powietrza dla strefy Miasto Koszalin (Dz. Urz. Woj. Zachodniopomorskiego Nr 38, poz. 789).
Celem tego programu ma być osiągnięcie, za pomocą ekonomicznie uzasadnionych działań technicznych
i technologicznych, poziomów docelowych benzo(a)pirenu w powietrzu do 2013 roku.
5
Cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu międzynarodowym, wspólnotowym i krajowym,
istotne z punktu widzenia projektowanego dokumentu oraz sposoby, w jakich te cele i inne
problemy środowiska zostały uwzględnione podczas opracowywania dokumentu.
Generalnym celem uwzględniającym ochronę środowiska ustanowionym na szczeblu międzynarodowym,
wspólnotowym i krajowym, a istotnym również z punktu widzenia opracowywanego planu miejscowego jest
zrównoważony rozwój tzn. taki rozwój gospodarczy, techniczny i społeczny, który nie powoduje szkód
w środowisku naturalnym i nadmiernie nie wyczerpuje jego zasobów.
Zasadę zrównoważonego rozwoju wymienia nadrzędny akt prawa, Konstytucja RP w art. 5 („Rzeczpospolita
Polska zapewnia ochronę środowiska, kierując się zasadą zrównoważonego rozwoju”)
Projekt miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, który jest przedmiotem analizy niniejszej
prognozy, jest sporządzany na podstawie ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu
przestrzennym, zgodnie z którą za podstawę działań w sprawach przeznaczania terenów na określone cele oraz
ustalania zasad ich zagospodarowania i zabudowy przyjmuje się ład przestrzenny i zrównoważony rozwój.
Ponadto ustawa wskazuje, aby w planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym uwzględniać między
innymi wymagania ochrony środowiska.
W celu zidentyfikowania problemów ochrony środowiska, przeanalizowania rozwiązań planistycznych
uwzględniających przepisy ochrony środowiska oraz skutków wpływu ustaleń planu na środowisko sporządzono
niniejszą prognozę. Jest ona elementem strategicznej oceny oddziaływania na środowisko, której podlega projekt
planu zgodnie z ustawą z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie,
udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko.
Z uwagi na fakt, że ww. ustawa wdraża dyrektywy Wspólnot Europejskich, stąd przedmiotowy plan wraz z
prognozą oddziaływania na środowisko przyjmuje cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu
wspólnotowym, w tym w szczególności w :
– dyrektywie Rady 85/337/EWG z dnia 27 czerwca 1985 r. w sprawie oceny skutków wywieranych przez
niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko naturalne,
– dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2001/42/WE z dnia 27 czerwca 2001 r. w sprawie oceny
wpływu niektórych planów i programów na środowisko,
– dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/1/WE z dnia 15 stycznia 2008 r. dotyczącej
zintegrowanego zapobiegania zanieczyszczeniom i ich kontroli.
Ustawa o udostępnianiu informacji o środowisku (...) częściowo jest wynikiem ustaleń na szczeblu
międzynarodowym, zawartych w dokumencie sporządzonym w 1992 r. w Rio de Janeiro, tj. Konwencją
o Różnorodności Biologicznej – określającą procedury wymagające wykonania oceny oddziaływania na
środowisko projektów, które mogą mieć znaczenie dla różnorodności biologicznej.
Jednocześnie przy sporządzaniu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego miały
zastosowania cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu wspólnotowym i krajowym istotne z punktu
widzenia projektowanego dokumentu, a odnoszące się do utrzymania określonych w przepisach szczegółowych
norm jakości powietrza:
– dyrektywy Rady 96/62/WE z dnia 27 września 1996 r. w sprawie oceny i zarządzania jakością otaczającego
powietrza (Dz. Urz. UE L 296 z 21.11.1996, str. 55; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 15, t. 3,
str. 95),
– dyrektywy Rady 1999/30/WE z dnia 22 kwietnia 1999 r. odnoszącej się do wartości dopuszczalnych dla
dwutlenku siarki, dwutlenku azotu i tlenków azotu oraz pyłu i ołowiu w otaczającym powietrzu (Dz. Urz. UE L
163 z 29.06.1999, str. 41; Dz. Urz. Polskie wydanie specjalne, rozdz. 15, t. 4, str. 164),
– dyrektywy 2000/69/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 16 listopada 2000 r. dotyczącej wartości
dopuszczalnych benzenu i tlenku węgla w otaczającym powietrzu (Dz. Urz. UE L 313 z 13.12.2000, str. 12;
Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 15, t. 5, str. 262),
–
–
–
dyrektywy 2002/3/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 lutego 2002 r. odnoszącej się do ozonu w
otaczającym powietrzu (Dz. Urz. UE L 67 z 09.03.2002, str. 14; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne,
rozdz. 15, t. 6, str. 497),
dyrektywy 2004/107/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 grudnia 2004 r. w sprawie arsenu,
kadmu, rtęci, niklu i wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych w otaczającym powietrzu (Dz. Urz.
UE L 23 z 26.01.2005, str. 3),
dyrektywy 2008/50/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 maja 2008 r. w sprawie jakości
powietrza i czystszego powietrza dla Europy (CAFE).
Obszar objęty opracowaniem, położony na terenie miasta Koszalin, należy do jednej ze stref województwa
zachodniopomorskiego, dla której Wydział Monitoringu Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska
w Szczecinie sporządza od szeregu lat roczne oceny jakości powietrza i klasyfikacji stref dla województwa
zachodniopomorskiego. Wynikająca z oceny klasyfikacja stref została przeprowadzona zgodnie z art. 89 ustawy
z dnia 27.04.2001 r. – Prawo ochrony środowiska - tekst jednolity z dnia 23 stycznia 2008 r. (Dz. U. Nr 25 poz.
150).
Pomiary stężeń benzo(a)pirenu na stanowisku w Koszalinie corocznie wykazują przekroczenie poziomu
docelowego wynoszącego 1 ng/m3, i w związku z tym Miasto Koszalin jest sklasyfikowane w klasie C.
Klasyfikacja taka oznacza obowiązek opracowania przez Marszałka Województwa programu ochrony powietrza
na rzecz poprawy jakości powietrza pod kątem tego zanieczyszczenia. Podstawowym dokumentem wskazującym
na konieczność wykonania naprawczego programu ochrony powietrza w powyższej strefie, w zakresie
zanieczyszczeń benzo(a)pirenem, była roczna ocena jakości powietrza w województwie zachodniopomorskim za
2007 rok. Program taki został przyjęty Uchwałą Nr XXXVIII/430/10 sejmiku województwa zachodniopomorskiego
z dnia 16 marca 2010 r. w sprawie określenia programu ochrony powietrza dla strefy Miasto Koszalin (Dz. Urz.
Woj. Zachodniopomorskiego Nr 38, poz. 789).
Głównym źródłem benzo(a)pirenu w powietrzu jest niepełne spalanie paliw stałych, w tym przede wszystkim
węgla i drewna. Wynikające z przekształceń gospodarczych ograniczenie emisji z przemysłu uwypukliły problem
emisji z innych źródeł. Największym źródłem benzo(a)pirenu są paleniska domowe, w tym piece kaflowe oraz
otwarte kominki. W celu osiągnięcia poziomu docelowego B(a)P w powietrzu w Koszalinie należałoby
zlikwidować znaczną część niskiej emisji występującej na tym obszarze. Ograniczenie niskiej emisji polega na
wymianie niskosprawnych kotłów opalanych paliwami stałymi, w budownictwie indywidualnym i wielorodzinnym
(kamienice), na ekologiczne, niskoemisyjne (gazowe, olejowe, retortowe).
Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 8 lutego 2008 r. w sprawie szczegółowych
wymagań, jakim powinny odpowiadać programy ochrony powietrza § 1 ust. 1 pkt 2 lit. b, programy ochrony
powietrza powinny określać niezbędne środki mające na celu osiągnięcie poziomów docelowych B(a)P
w powietrzu, które nie pociągają za sobą niewspółmiernych kosztów oraz gdzie jest to możliwe technicznie
i uzasadnione ekonomicznie.
Wśród kierunków działań wymagających podjęcia w celu przywrócenia standardów jakości powietrza
w zakresie imisji benzo(a)pirenu w strefie miasto Koszalin w zakresie ogrzewania indywidualnego (węgiel
i drewno) wymienia się między innymi:
–
tworzenie programów zachęcających do wymiany pieców na bardziej zaawansowane technologicznie,
–
wprowadzanie przepisów lokalnych dotyczących sposobu ogrzewania mieszkań,
–
w opracowywanych planach zagospodarowania przestrzennego umieścić zapis o rodzaju ogrzewania.
Powyższe cele zostały uwzględnione przy opracowaniu projektu planu miejscowego poprzez wprowadzenie
ustaleń regulujących zasady ochrony środowiska i przyrody oraz ustalenia w zakresie infrastruktury technicznej.
6
Przewidywane znaczące oddziaływania, w tym oddziaływanie bezpośrednie, pośrednie wtórne,
skumulowane, krótkoterminowe, średnioterminowe i długoterminowe, stałe i chwilowe oraz
pozytywne i negatywne, na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz na środowisko.
Ze względu na stan zagospodarowania (teren zurbanizowany od pocz. XX w.) oraz pełnione funkcje
społeczne o znaczeniu ponadlokalnym nie przewiduje się oddziaływań, które miałyby znamiona znaczących.
6.1
Przewidywane oddziaływania na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000.
Analizowany obszar objęty planem znajduje się poza granicami obszarów stanowiących Sieć Natura 2000,
do których zalicza się obszary specjalnej ochrony ptaków (OSO) oraz specjalne obszary ochrony siedlisk (SOO).
Położenie obszaru Natura 2000 względem obszaru objętego planem:
– projektowany Specjalny Obszar Ochrony Bukowy Las Górki (PLH320062) – w odległości około 4 km od
przedmiotowego terenu w kierunku północno-zachodnim, obejmujący siedliska żyznych buczyn i grądu
subatlantyckiego;
– Specjalny Obszar Ochrony Warnie Bagno (PLH320047) – w odległości około 15 km w kierunku zachodnim,
obejmujący jezioro, las, torfowisko, w tym siedliska: borów i lasów bagiennych, brzozowo-sosnowe
bagienne lasy borealne, łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe, torfowiska wysokie zdegradowane,
siedliska bezkręgowców, roślin;
– Specjalny Obszar Ochrony Jezioro Bukowo (PLH320041) – w odległości około 12 km w kierunku północnowschodnim, obejmuje duże jezioro przymorskie wraz z mierzeją oddzielającą go od morza oraz
przylegające do jeziora dwa kompleksy leśne z siedliskiem borów i lasów bagiennych, brzozowososnowych, lasy mieszane i bory na wydmach nadmorskich, siedliska wydry, ptaków wymienionych w
załączniku II Dyrektywy Rady w sprawie ochrony dzikich ptaków, ptaków migrujących, ryb, płazów i gadów.;
w skład obszaru wchodzi też fragment mierzei sąsiadującego jeziora Jamno w kierunku północnowschodnim;
– Specjalny Obszar Ochrony Dolina Radwi, Chocieli i Chotli (PLH320022) – w odległości około 8 km w
kierunku południowo-zachodnim, obejmujący m. in. unikalne mechowiska, alkaliczne, torfowiska
przejściowe, niskie, poligeniczne, żywe torfowiska wysokie typu kotłowego, z reliktowymi gatunkami
torfowców, liczne zjawiska źródliskowe z wytrącaniem się martwicy wapiennej, źródliska wapienne,
kompleksy dobrze zachowanych buczyn i grądów, fragmenty borów sosnowych z licznymi torfowiskami
mszarnymi i jeziorkami dystroficznymi;
– projektowany Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk Mechowisko Manowo (PLH320057) – w odległości około
11 km w kierunku południowo-wschodnim, z górskimi i nizinnymi torfowiskami zasadowymi o charakterze
młak, turzycowisk i mechowisk;
– projektowany Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk Wiązogóra (PLH320066) – w odległości około 8 km
w kierunku południowo-zachodnim, obejmujący siedliska torfowisk przejściowych i trzęsawisk oraz borów i
lasów bagiennych;
– Obszar Specjalnej Ochrony Przybrzeżne Wody Bałtyku (PLB990002) - w odległości około 16 km w kierunku
północnym, obejmuje wody przybrzeżne Bałtyku o głębokości od 0 do 20 m, granice rozciągają się na
odcinku 200 km - od Półwyspu Helskiego do Zatoki Pomorskiej; występują tu siedliska ptaków
wymienionych w Załączniku II Dyrektywy Rady w sprawie ochrony dzikich ptaków, ptaki migrujących;
– Obszar Specjalnej Ochrony Zatoka Pomorska (PLB990003) – w odległości około 12 km w kierunku
północnym, występują tu ptaki wymienione w Załączniku II Dyrektywy Rady w sprawie ochrony dzikich
ptaków, ptaki migrujące;
– projektowany Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk Dolina Bielawy (PLH320053) – w odległości około 21 km
w kierunku północno-wschodnim, obejmuje dobrze wykształcone i zachowane płaty grądów subatlantyckich
w górze zboczy przechodzących w kwaśne dąbrowy; rzeka, siedlisko niewielkiej, lecz istotnej populacji
wydry, zasilana jest źródliskami i wysiękami, na których rozwinęły się lęgi źródliskowe.
Na etapie sporządzania planu nie identyfikuje się, związanych z realizacją ustaleń tego dokumentu,
możliwych oddziaływań na cele i przedmiot ochrony ww. obszarów NATURA 2000 ani na integralność tych
obszarów.
6.2
Wpływ ustaleń planu na poszczególne komponenty środowiska
Obszar objęty zmianą planu jest zurbanizowany. Zakres zmiany planu ograniczony jest do ustaleń dot.
zaopatrzenia w ciepło.
Zmiana planu wprowadza możliwość realizacji sposobu ogrzewania, dla istniejącej i nowo projektowanej
zabudowy, w oparciu o niskoemisyjne źródła energii ciepła, np. gaz. Obecnie obowiązujące zapisy planu
uniemożliwiają takie rozwiązanie. W związku z tym na niektóre elementy środowiska realizacja zapisów planu nie
wywrze jakiegokolwiek wpływu.
Ukształtowanie powierzchni terenu
Realizacja ustaleń planu nie wpłynie na zmianę aktualnego ukształtowania terenu.
Surowce mineralne
Na obszarze opracowania brak udokumentowanych i perspektywicznych złóż surowców mineralnych.
Wody powierzchniowe i podziemne
Realizacja ustaleń planu nie wpłynie bezpośrednio na środowisko wodne.
Powietrze atmosferyczne
Analizowana zmiana miejscowego planu polega na wprowadzeniu w ustaleniach następującego zapisu:
„ 13. W zakresie zaopatrzenia w ciepło ustala się:
1) przyłączenie obiektów istniejących i projektowanych do istniejących i projektowanych sieci
ciepłowniczych lub zaopatrzenie w ciepło z indywidualnych, bezemisyjnych źródeł ciepła;
2) w uzasadnionych przypadkach dopuszcza się zaopatrzenie w ciepło z indywidualnych pieców i kotłowni
c.o. opalanych gazem lub olejem opałowym o niskim zasiarczeniu;
3) za uzasadnione przypadki uznaje się:
a) udokumentowany brak możliwości uzyskania oświadczenia właściwej jednostki organizacyjnej
o zapewnieniu dostawy ciepła oraz o warunkach przyłączenia obiektu do sieci cieplnej,
b) zaopatrzenie w ciepło lokalu w budynku, w którym istnieją lokale zaopatrzone w ciepło
z indywidualnych pieców c.o. opalanych gazem,
c) zaopatrzenie w ciepło budynku wielorodzinnego z indywidualnej kotłowni c.o. opalanej gazem
lub olejem opałowym;
4) zabrania się stosowania wolnostojących zbiorników na olej opałowy;
5) zabrania się stosowania zaopatrzenia w ciepło z indywidualnych pieców i kotłowni c.o. opalanych
paliwem stałym.”
W stosunku do obowiązującego planu zmiana wprowadza mniej restrykcyjny zapis dotyczący zaopatrzenia
w ciepło, co pozornie może wydawać się zmianą negatywną. Jednak ze względu na istniejące zagospodarowanie
obszaru śródmieścia, realizacja nowej zabudowy będzie dotyczyć punktowych lokalizacji i stanowić będzie
niewielki procent w stosunku do istniejących terenów zabudowanych, a więc dodatkowa emisja będzie niewielka
w skali miasta. Ewidentną korzyścią natomiast jest realne umożliwienie zmiany ogrzewania w istniejącej
zabudowie z wysokoemisyjnych pieców węglowych na źródła niskoemisyjne, ekonomicznie łatwiej dostępne niż
źródła bezemisyjne. Dzięki temu nastąpi obniżenie takich uciążliwości jak np. imisja pyłów PM10, PM2.5 oraz
benzo(a)pirenu. Szczególne znaczenie na terenie miasta Koszalina ma ograniczenie imisji benzo(a)pirenu,
którego stężenie w powietrzu przekracza poziom docelowy wyznaczony Rozporządzeniem Ministra Środowiska
z dnia 3 marca 2008 r. w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu. W związku z tym zaistniał wymóg
opracowania Programu Ochrony Powietrza w celu osiągnięcia poziomu docelowego, który przyjęty został
Uchwałą Nr XXXVIII/430/10 sejmiku województwa zachodniopomorskiego z dnia 16 marca 2010 r. w sprawie
określenia programu ochrony powietrza dla strefy Miasto Koszalin (Dz. Urz. Woj. Zachodniopomorskiego Nr 38,
poz. 789).
Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 8 lutego 2008 r. w sprawie szczegółowych
wymagań, jakim powinny odpowiadać programy ochrony powietrza § 1 ust. 1 pkt 2 lit. b, programy ochrony
powietrza powinny określać niezbędne środki mające na celu osiągnięcie poziomów docelowych B(a)P
w powietrzu, które nie pociągają za sobą niewspółmiernych kosztów oraz gdzie jest to możliwe technicznie
i uzasadnione ekonomicznie. Wdrożenie działań naprawczych zaproponowanych POP dla miasta Koszalina
spowodowałoby obniżenie stężeń B(a)P poniżej poziomu docelowego, jednak koszty wdrożenia tych działań są
wysokie i stanowiłyby zbyt duże obciążenie finansowe dla społeczeństwa. Również czas wdrożenia programu
w przypadku B(a)P jest krótki, gdyż poziomy docelowe powinny być osiągnięte już w 2013 r., a przeprowadzenie
wszystkich zaproponowanych działań w tak krótkim czasie jest nierealne. Jednym z rozwiązań problemu emisji
B(a)P (jak również pyłu zawieszonego PM10) na terenie Koszalina mogłoby być opracowanie i wdrożenie
Programu Ograniczenia Niskiej Emisji, który ma na celu wymianę niskosprawnych kotłów opalanych paliwami
stałymi, w budownictwie indywidualnym i wielorodzinnym (kamienice), na ekologiczne, niskoemisyjne (gazowe,
olejowe, retortowe). Niektóre wymienione w Programie ochrony powietrza dla strefy Miasto Koszalin kierunki
działań wymagających podjęcia w celu przywrócenia standardów jakości powietrza w zakresie imisji
benzo(a)pirenu w zakresie ogrzewania indywidualnego, wiążą się z planowaniem przestrzennym. Są to
następujące działania:
–
wprowadzanie przepisów lokalnych dotyczących sposobu ogrzewania mieszkań,
–
umieszczenie zapisu o rodzaju ogrzewania w opracowywanych planach zagospodarowania przestrzennego.
Zmiana analizowanego planu zagospodarowania przestrzennego dotycząca zapisów w zakresie
zaopatrzenia w ciepło wpisuje się w powyższe działania i w sposób realny mogą wpłynąć na osiągnięcie
założonych w POP celów.
Reasumując bezpośrednim rezultatem przyjęcia wprowadzonych zmian w ustaleniach planu
zagospodarowania przestrzennego ma być umożliwienie wymiany wysokoemisyjnych urządzeń grzewczych
benzo(a)pirenu na urządzenia ekologiczne, co przyczyni się do obniżenia stężenia szkodliwych substancji (w tym
m.in. pyłów i benzo(a)pirenu) w powietrzu. Pośrednio przyczyni się to do poprawy warunków zdrowotnych dla
ludzi oraz szaty roślinnej i fauny. Zmniejszenie stężenia benzo(a)pirenu będzie się wiązało przede wszystkim ze
zmniejszeniem ryzyka zachorowań na choroby nowotworowe. Ponadto zmniejszenie zanieczyszczeń pyłowych
będzie miało pozytywny wpływ na jakość tkanki miejskiej (w tym stan zabytków) oraz na krajobraz miejski.
Hałas
Realizacja ustaleń planu nie wpłynie na stan środowiska w zakresie hałasu.
Szata roślinna. Powierzchnia terenu biologicznie czynna
Realizacja ustaleń planu nie wpłynie bezpośrednio na szatę roślinną. Pośrednio przyczyny się do poprawy
warunków wegetacyjnych.
Fauna
Realizacja ustaleń planu nie wpłynie bezpośrednio na faunę. Pośrednio przyczyny się do poprawy
warunków wegetacyjnych.
Krajobraz
Realizacja ustaleń planu nie wpłynie na krajobraz.
Prawne formy ochrony przyrody i krajobrazu
Realizacja ustaleń planu nie wpłynie na prawne formy ochrony przyrody i krajobrazu.
7
Rozwiązania mające na celu zapobieganie, ograniczenie lub kompensację przyrodniczą
negatywnych oddziaływań na środowisko, mogących być rezultatem projektowanego dokumentu,
w szczególności na cele i przedmioty ochrony obszaru NATURA 2000 oraz integralność tego
obszaru.
Projekt planu obejmuje obszar zurbanizowany, o silnie przekształconym środowisku przyrodniczym
i ograniczonych walorach tego środowiska. Celem opracowania zmiany planu jest poprawa jakości powietrza
atmosferycznego, a więc osiągnięcie korzystnych efektów, w związku z czym nie przewiduje się działań
zapobiegających, ograniczających, kompensujących negatywne oddziaływania na środowisko.
8
Rozwiązania alternatywne do rozwiązań zawartych w projektowanym dokumencie wraz
z uzasadnieniem ich wyboru oraz opis metod dokonania oceny prowadzącej do tego wyboru albo
wyjaśnienie braku rozwiązań alternatywnych, w tym wskazania napotkanych trudności wynikających
z niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy.
Wariantem alternatywnym rozwiązań zawartych w projektowanym dokumencie może być rezygnacja
z wprowadzenia powyższego planu i utrzymanie zapisów obowiązującego planu.
9
Propozycje dotyczące przewidywanych metod analizy skutków
projektowanego dokumentu oraz częstotliwości jej przeprowadzania.
realizacji
postanowień
Analiza skutków realizacji postanowień planu może być dokonana w ramach oceny aktualności studium i
planów sporządzanych dla obszaru miasta Koszalin. Obowiązek wykonywania takiej analizy wynika z art. 32
ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80, poz. 717 z późn.
zm.), zgodnie z którym organ sporządzający miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego zobowiązany
jest przynajmniej raz w czasie kadencji rady gminy do przeprowadzenia analizy zmian w zagospodarowaniu
przestrzennym, w tym skutków realizacji postanowień projektowanego dokumentu.
Wpływ skutków realizacji ustaleń planu na środowisko przyrodnicze w zakresie jakości poszczególnych
elementów przyrodniczych i ich zmian, dotrzymywania standardów jakości środowiska, określenia obszarów
występowania przekroczeń, kontrolowany będzie w ramach państwowego systemu monitoringu środowiska.
Wyniki prowadzonego monitoringu prezentowane są w rocznych raportach o stanie środowiska województwa
zachodniopomorskiego.
Najistotniejsze z punktu widzenia ochrony środowiska będzie monitorowanie w zakresie pomiarów
poziomów hałasu, emisji zanieczyszczeń gazowych i pyłowych, stanu powierzchni biologicznie czynnej,
szczególnie zieleni izolacyjnej.
Ponadto na podstawie ustawy Prawo ochrony środowiska nałożony będzie na inwestora obowiązek
wykonania pomiarów i analizy porealizacyjnej po rocznym okresie eksploatacji przedsięwzięcia.
10
Informacje o możliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowisko.
Realizacja ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego nie będzie skutkować
oddziaływaniem o zasięgu transgranicznym. Dokument nie wprowadza zmian w skali, która mogłaby przynieść
skutki środowiskowe poza granicami kraju.
11
Streszczenie w języku niespecjalistycznym
Niniejsza prognoza dotyczy zmiany planu zagospodarowania przestrzennego Śródmieścia Koszalina
w zakresie ustaleń dotyczących zaopatrzenia w ciepło. Obecnie obowiązujące zapisy planu uniemożliwiają
realizację sposobu ogrzewania, dla istniejącej i nowo projektowanej zabudowy, w oparciu o niskoemisyjne źródła
energii ciepła np. gaz. W przypadku braku możliwości podłączenia do sieci MEC, która nie jest dostępna na
całym obszarze Śródmieścia, jedynym dopuszczonym planem sposobem ogrzewania jest ogrzewanie
elektryczne, ponieważ inne bezemisyjne źródła energii ciepła jak: pompy ciepła, czy geotermia, są niemożliwe do
zrealizowania w centrum miasta. W związku z powyższym podjęto prace nad zmianą miejscowego planu
zagospodarowania przestrzennego Śródmieścia, w celu dopuszczenia realizacji ogrzewania z wykorzystaniem
niskoemisyjnych źródeł energii ciepła.
Zmiana planu ma także przyczynić się do poprawy stanu czystości powietrza w Koszalinie, dla którego
w zakresie zanieczyszczenia bezno(a)pirenem występuje przekroczenie docelowego poziomu ustalonego
Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 3 marca 2008 r. w sprawie poziomów niektórych substancji
w powietrzu. W związku z przekroczeniem tego poziomu opracowany został Program ochrony powietrza dla
strefy Miasto Koszalin (Dz. Urz. Woj. Zachodniopomorskiego Nr 38, poz. 789). Celem tego programu ma być
osiągnięcie, za pomocą ekonomicznie uzasadnionych działań technicznych i technologicznych, poziomów
docelowych benzo(a)pirenu w powietrzu do 2013 roku. Zmiana planu zagospodarowania stanowi praktyczną
realizację wymienionych w Programie ochrony powietrza działań wymagających podjęcia w celu przywrócenia
standardów jakości powietrza:
–
wprowadzanie przepisów lokalnych dotyczących sposobu ogrzewania mieszkań,
–
umieszczenie zapisu o rodzaju ogrzewania w opracowywanych planach zagospodarowania przestrzennego.
Tak więc bezpośrednim rezultatem przyjęcia wprowadzonych zmian w ustaleniach planu zagospodarowania
przestrzennego będzie umożliwienie wymiany wysokoemisyjnych urządzeń grzewczych benzo(a)pirenu na
urządzenia ekologiczne, co w rezultacie przyczyni się do obniżenia stężenia szkodliwych substancji (w tym m.in.
pyłów i benzo(a)pirenu) w powietrzu. Pośrednio przyczyni się to do poprawy warunków zdrowotnych dla ludzi
oraz szaty roślinnej i fauny. Zmniejszenie stężenia benzo(a)pirenu będzie się wiązało przede wszystkim ze
zmniejszeniem ryzyka zachorowań na choroby nowotworowe. Ponadto zmniejszenie zanieczyszczeń pyłowych
będzie miało pozytywny wpływ na jakość tkanki miejskiej (w tym stan zabytków) oraz na krajobraz miejski