Malus domestica Borkh. - Instytut Sadownictwa i Kwiaciarstwa
Transkrypt
Malus domestica Borkh. - Instytut Sadownictwa i Kwiaciarstwa
ZESZYTY NAUKOWE INSTYTUTU SADOWNICTWA I KWIACIARSTWA TOM 16 2008 LOKALIZACJA GENÓW WPŁYWAJĄCYCH NA JAKOŚĆ JABŁEK NA MAPIE REFERENCYJNEJ GENOMU JABŁONI (Malus domestica Borkh.) Localization of genes affecting fruit quality on the genome reference map of apple (Malus domestica Borkh.) S y l w i a K e l l e r - P r z y b y łk o w i c z, M a łg o r z a t a K o r b i n Instytut Sadownictwa i Kwiaciarstwa w Skierniewicach ul. Pomologiczna 18, 96-100 Skierniewice e-mail: [email protected] ABSTRACT Six EST fragments of genes responsible for sugar metabolism and plant response to stress were isolated and identified in a comparative analysis with the NCBI database. By studying the polymorphism of the isolated ESTs that was observed after CAPS and SSCP reactions it was possible to generate molecular markers for the analysed genes. Moreover, an analysis of the segregation of the markers in a population set of 48 individuals derived from the ’Fiesta’ x ’Discovery’ cross, and an estimation of the recombination frequency between the generated markers and the published ones made it possible to localize the genes of interest on the ’Fiesta’ x ’Discovery’ reference map. Key words: Malus domestica Borkh., molecular markers, CAPS, SSCP, candidate genes, genetic map WSTĘP Gł ównym celem hodowli twórczej jest uzyskanie nowych odmian o cechach fenotypowych, pożą danych zarówno przez producenta, jak i konsumenta (Watada i Abbot 1985; Kellerhals i in. 2004; Abbot i Kole 70 Zeszyty Naukowe Instytutu Sadownictwa i Kwiaciarstwa, tom 16 2008). W przypadku roś lin drzewiastych stosunkowo dł ugi okres juwenilny powoduje, ż e wyprowadzenie genotypów o poż ą danych cechach moż e trwaćnawet 20-25 lat (Kellerhals i Mayer 1994). Wykorzystanie w procesie hodowlanym technik molekularnych uł atwia wybór najlepszych materiał ów wyjś ciowych do krzyż owań, jak równieżprzyś piesza selekcję osobników o najkorzystniejszej kombinacji genów, kodują cych badane cechy (Reiter i in. 1992; Cipriani i in. 1999; King i in. 2000; Quiros i Li 2001; Yamamoto i in. 2002; Liebhard i in. 2003). Jednąz metod przyspieszania procesu hodowlanego jest generowanie markerów, sprzęż onych z poż ą danącechą , na podstawie analizy polimorfizmu genomowego DNA. Wykrywanie fragmentów polimorficznych w populacji segregują cej (Mohan i in. 1997; Silfverberg-Dilworth i in. 2006) i ocena rozkł adu ich dziedziczenia w takiej populacji, umoż liwia ustalenie odległ oś ci mapowych pomię dzy badanymi regionami genomu i zlokalizowanie badanych genów/markerów na mapie genetycznej roś liny (Lander i Botstein 1989). Badania nad umiejscowieniem na mapie genów odpowiedzialnych za jakoś ćjabł ek oraz zł oż onoś ćich współ dział ania, wią ż ąca sięz losowym rozmieszczeniem w obrę bie często odległ ych regionów genomu, był y tematem badańw wielu oś rodkach naukowych (Harada i in. 2000; King i in. 2000; Tartarini 2003; Costa i in. 2005; 2008). Dzię ki studiom nad molekularnymi mechanizmami dziedziczenia niektórych spoś ród tych cech (Ritter i in. 1990; Ullah 2004 ) udał o sięznacznie zagęś cićdotychczas opisane mapy referencyjne genomu Malus domestica (Hemmat i in. 1994; Maliepaard i in. 1998; Liebhard i in. 2002). Badania nad zagę szczaniem mapy genomu jabł oni podję to w Pracowni Niekonwencjonalnych Metod Hodowli Instytutu Sadownictwa i Kwiaciarstwa w ramach projektu HiDRAS (5 Program Ramowy EU) w 2005 roku. W niniejszej publikacji przedstawiono wyniki prac nad zlokalizowaniem na mapie genetycznej M. domestica sześ ciu fragmentów EST (Express Sequence Tags – znaczników sekwencji kodujących), zidentyfikowanych jako geny wpł ywające na metabolizm cukrów w owocach i reakcjęroś liny na stres. Lokalizacja genów wpł ywających na jakoś ćjabł ek na mapie referencyjnej genomu … 71 MATERIAŁI METODY Materiałbadawczy. Badania prowadzono na DNA wyizolowanym z roś lin odmian Fiesta i Discovery oraz z 48 roś lin potomnych z populacji segregują cej ‘Fiesta’ x ‘Discovery’. Owoce odmian Fiesta i Discovery różniąsięterminem dojrzewania, zawartoś ciącukrów, ję drnoś ciąi kwasowoś cią. Wysoki stopień kwasowoś ci, niska zawartoś ć cukrów oraz niezadowalają ca ję drnoś ćowoców ‘Discovery’ wpł ynęł a mię dzy innymi na negatywnąocenękonsumentów (Liebhard i in. 2002; Kellerhals i in. 2004), co należy wziąćpod uwagę przy opracowywaniu programów hodowlanych z udział em tej odmiany. Fragmenty EST wybrano na podstawie analizy mikromacierzy dla matryc uzyskanych z owoców obu odmian, we współ pracy z Uniwersytetem w Mediolanie. PCR. Fragmenty EST był y izolowane i namnaż ane w mieszaninie reakcyjnej (13 µl), zawierającej 3 ng matrycy DNA; 1x PCR buforu; 3,75 mM MgCl2; 0,5 U Platinium Taq Polimerazy (Invitrogen); 2,5 mM dNTP (Applied Biosystem); 5 mM każdego ze starterów. Startery specyficzne dla fragmentów EST (tab. 1) zaprojektowano w Pracowni Niekonwencjonalnych Metod Hodowli przy uż yciu programu komputerowego DNAStar– Lasergene 7.0. Reakcje prowadzono w termocyklerze PTC-200, MJ Research, przy następują cym profilu termicznym – 120 s w temperaturze o 96 C (wstępna denaturacja DNA), 30 s w temperaturze 96oC, 60 s w temperaturze 60 lub 65oC i 30 s w temperaturze 72oC (30 cyklów). Produkty PCR rozdzielano w 1,5% ż elu agarozowym w obecnoś ci markera wielkoś ci molekularnej 1Kb (DNA faga λ/ Hind III/ EcoR V, Fermentas). Ocena polimorfizmu. Polimorfizm DNA identyfikowano po enzymatycznym trawieniu produktów PCR (technika CAPS, Cleaved Amplified Polymorphism Sequence) i ich analizie w żelu sekwencyjnym (technika SSCP, Single Strand Conformational Polymorphism). W reakcjach CAPS produkty PCR trawiono enzymem Hae III (0,1U) (Fermentas) w temperaturze 37oC. Polimorfizm konformacyjny SSCP 72 Zeszyty Naukowe Instytutu Sadownictwa i Kwiaciarstwa, tom 16 analizowano po rozdziale produktów PCR w 7% ż elu poliakrylamidowym (z dodatkiem 10% glicerolu) wybarwianym azotanem srebra. Odległ oś ci mapowe pomiędzy badanymi markerami genetycznymi oszacowano za pomocąprogramu komputerowego JoinMap 3.0. W celu oceny przynależ noś ci badanych markerów do tej samej grupy sprzę żeń wykorzystano wartoś ci algorytmu LOD powyżej 3 (logarytm wartoś ci osobniczych – ang. logarythm odd ratio). Pozycjęposzczególnych locus ustalono za pomocąanalizy interwał owej oraz maksymalnego prawdopodobieństwa uzyskania sprzęż eń (maximum likelihood based interval mapping). Kolejnoś ć wybranych markerów genetycznych w obrę bie badanych grup sprzę żeń oraz dystans genetyczny w centimorganach obliczono przy użyciu mapują cej funkcji Kosambi. Porównanie segregacji rzeczywistych względem oczekiwanych przeprowadzono na podstawie testu CHI-kwadrat, uwzglę dniając statystyczny bł ą d analizy na poziomie istotnoś ci α= 0,05. Obraz mapy genetycznej badanych odmian wygenerowano za pomocą programu komputerowego MapChart 2.1 (Oojen i Voorrips 2001). WYNIKI I DYSKUSJA W reakcji z sześ cioma parami starterów, zaprojektowanymi w Pracowni Niekonwencjonalnych Metod Hodowli ISK, otrzymano produkty o dł ugoś ci: 1250 pz (startery: MALDO2/R-F) 1100 pz (MALDO3/R-F), 600 pz (AAZA/R-F), 850 pz (GluSTra/R-F), 200 pz (Def R-F) oraz 280 pz (Perox R-F) (rys. 1). Na podstawie analizy porównawczej sekwencji wyżej wymienionych produktów z sekwencjami zawartymi w bazie NCBI GenBanku, potwierdzono homologięsekwencji wyizolowanych fragmentów DNA do regionów EST genów: defensyny (Nr dostę pu: DT040248), MT2 MALDO (Nr dostę pu: DR998097), ATM2 MALDO (Nr dostę pu: DR995640), peptydazy AAZA M9 (Nr dostę pu: CN897107), peroksydazy (Nr dostę pu: DT040361) oraz S-transferazy glutationu (Nr dostępu: CN580380). W reakcji z czterema parami starterów uzyskano produkty o dł ugoś ciach odpowiadają cych Lokalizacja genów wpł ywających na jakoś ćjabł ek na mapie referencyjnej genomu … 73 dł ugoś ciom fragmentów opisanych z GenBanku, podczas gdy startery Def R-F i Perox R-F generował y fragmenty krótsze niżopisane w NCBI (tab. 1). Porównanie wzorów prą żkowych, uzyskanych po trawieniu fragmentów EST genu MT2 MALDO, peptydazy AAZA M9 i Stransferazy glutationu, wyizolowanych w reakcjach na matrycach DNA z 48 pojedynków ‘Fiesta’ x ‘Discovery’, umożliwił o zidentyfikowanie 3 markerów typu CAPS (tab. 1, rys. 3). We fragmentach EST odpowiadających genom defensyny, peroksydazy i ATM2MALDO nie stwierdzono wystę powania polimorfizmu CAPS. Jednocześ nie porównanie wzorów prąż kowych uzyskanych po rozdziale elektroforetycznym EST, wyizolowanych z matryc pochodzą cych z 48 roś lin potomnych ‘Fiesta’ x ‘Discovery’, pozwolił o na zidentyfikowanie 3 kolejnych fragmentów polimorficznych (markerów SSCP) dla genów defensyny (rys. 2), peroksydazy i ATM2 MALDO. 1584 1375 947 831 564 1Kb F D F D 1 2 F D 3 F D 4 F D 5 F D 1KB 6 FD22 FD25 FD40 FD53 FD56 FD65 FD80 FD86 FD100 FD101 FD114 FD126 FD137 FD153 FD162 FD166 FD178 FD187 FD195 FD222 FD238 FD239 FD243 FD249 FD250 FD257 FD280 FD284 FD286 FD294 FD320 FD330 FD335 FD342 FD354 FD356 FD357 FD368 FD369 FD375 FD382 FD385 FD386 Fiesta Discover y Rysunek 2. Segregacja SSCP genu defensyny w populacji segregują cej 48 osobników z rodziny ‘Fiesta’ x ‘Discovery’ (oznaczone jako FD i numerami roboczymi) – Segregation of SSCP of defensin gene in segregating population of 48 individuals derived from ‘Fiesta’ x ‘Discovery’ cross FD22 FD25 FD40 FD53 FD56 FD65 FD80 FD86 FD100 FD101 FD114 FD126 FD137 FD153 FD162 FD166 FD178 FD187 FD195 FD222 FD238 FD239 FD243 FD249 FD250 FD257 FD280 FD284 FD286 FD294 FD320 FD330 FD335 FD342 FD354 FD356 FD357 FD368 FD369 FD375 FD382 FD385 FD386 Fiesta Discove ry Rysunek 3. Segregacja CAPS genu S transferazy glutationu w populacji segregującej 48 osobników z rodziny ‘Fiesta’ x ‘Discovery’ (oznaczone jako FD i numerami roboczymi) – Segregation of CAPS of glutathione S-tranferase gene in segregating population of 48 individuals derived from ‘Fiesta’ x ‘Discovery’ cross Lokalizacja genów wpł ywają cych na jakoś ćjabł ek na mapie referencyjnej genomu … 75 Tabela 1 Rola analizowanego genu, warunki PCR do jego izolacji oraz techniki stosowane do analizy polimorfizmu EST – Putative role of genes, PCR conditions and molecular markers developed for analysing polymorphism of ESTs Nr, nazwa genu (numer referencyjny w GenBanku) Rola genu N-terminacja ł ańcuchów biał kowych podczas dział ania czynników zewnętrznych ochrona przed uszko2. peroksydaza dzeniami tkanek (DT040361) roś linnych kodo wanie biał ek 3. MT2 wiąż ących metale MALDO cię ż kie (cynk, kadm, (DR998097) nikiel, miedź , itp.) 4. ATM2 grupowanie pozycji MALDO cysteiny w ł ańcuchu (DR995640) biał kowym aktywacja molekuł y 5. Peptydaza wody poprzez regulację AAZA M9 przepł ywu jonów cynku (CN897107) w wią zkach przewodzących kodowanie biał ek typu 6. S-transferaza GST, biorących udziałw glutationu indukcji i regulacji (CN580380) mechanizmów apoptozy 1. defensyna (DT040248) PCR: Temperatura przył ą czania Sekwencje starterów Lokalizacja Dł ugoś ć Marker do analizy wybranych genów produktu polimorfizmu na chromosomach PCR(bp) EST 60 C Def/R-F5‘ggacgatggttgctgagggtagg 3‘gcatttcaaacgtagggcattag 200 SSCP LG 2 60oC Perox/R-F -5‘cagtacgtgagaaatgacc 3’ccaaaggagaagaagccaaaagat 280 SSCP LG 5 60 C MALDO2/R-F 5’gaggcgtttatctgcttct 3’tattctaaaaacacgaccttc 1250 CAPS LG 12 60oC MALDO3/R-F 5‘catttcataacatcacaagaccac 3‘tcgagctaaaccctaaaaca 1100 SSCP LG 3 AAZA/R-F 5’ggcagcccttgaaaccata 3’ctgtgattagctcctccaacctt 600 CAPS LG 6 GluSTra/R-F - 5’gctgcaatgcgagttttt 3’tggggaggtggtgaagat 850 CAPS LG 3 o o o 65 C o 60 C 4 Rysunek 4. Lokalizacja genów S transferazy glutationu (6) i ATM2 MALDO (4) na mapie chromosomu 3. Mapa referencyjna ‘Fiesta’ i ‘Discovery’ – Localization of the glutathione S-transferase (6) and ATM2 MALDO (4) genes on the linkage group 3. Reference map ‘Fiesta’ x ‘Discovery’ (Liebhard i in. 2002) Częstoś ćrekombinacji między markerami wygenerowanymi w ISK a markerami referencyjnymi, oszacowana na podstawie analizy statystycznej rozkł adu markerów w segregują cej populacji ‘Fiesta’ x ‘Discovery’ (program JoinMap 3.0), wynosił a od 1 do 5%. Na podstawie okreś lonego procentowo rozkł adu rekombinantów ustalono, ż e analizowane geny są zlokalizowane w obrę bie pię ciu grup sprzę ż eń(tab. 1) scharakteryzowanych dla mapy referencyjnej ‘Fiesta’ x ‘Discovery’ (Liebhard i in. 2002), w tym gen defensyny na chromosomie 2, geny ATM2 MALDO oraz S-transferazy glutationu na chromosomie 3 (rys. 4), gen peroksydazy na chromosomie 5, gen peptydazy AAZAM9 na chromosomie 6, a gen MT2 MALDO na chromosomie 12. Lokalizacja genów wpł ywają cych na jakoś ćjabł ek na mapie referencyjnej genomu … 77 Od czasu pojawienia siępierwszej mapy referencyjnej genomu jabł oni (Hemmat i in. 1994), próby jej wysycenia przez zlokalizowanie na mapie genów związanych z jakoś ciąowoców był y podejmowane w wielu oś rodkach badawczych na ś wiecie. W wyniku prac kilku zespoł ów ustalono, ż e geny związane z soczystoś ciąowoców sązlokalizowane na chromosomie 16, a geny kodujące okreś loną kruchoś ć jabł ka na chromosomach 1, 5, 10, 12 i 13 mapy genetycznej Malus domestica Borkh. (King i in. 2000). Analiza molekularna markerów dla genów ACC (syntetaza 1-aminocyklopropano 1-karboksylazy) i ACO (oksydaza 1aminocyklopropano 1-karboksylazy) (Harada i in. 2000), kontrolują cych stęż enie etylenu w tkance owoców, umoż liwił y zlokalizowanie tych genów w obrę bie grup sprzę żeń10 oraz 15 (Costa i in. 2005). Zgodnie z wynikami uzyskanymi przez innych autorów, jakoś ć owoców regulowana jest przez grupy kilku lub nawet kilkunastu alleli danego genu, np. kilka heterologicznych alleli genu ekspansyny, opisanych w NCBI, wykazywał o bezpoś redni zwią zek z regulacją procesu dojrzewania owoców, co potwierdza zł ożonoś ćprocesów prowadzą cych do uzyskania kompleksu cech jakoś ciowych (Costa i in. 2008). Stwierdzono takż e, że obecnoś ćgenów nie mających bezpoś redniego wpł ywu na jakoś ćowoców, a regulują cych inne ważne procesy (np. procesy detoksyfikacji), moż e poś rednio wpł ywaćna jakoś ćjabł ek (Han i in. 2007). Wyizolowane w Instytucie Sadownictwa i Kwiaciarstwa fragmenty EST sąodpowiednikami peł nej sekwencji lub fragmentami sekwencji genów, kodują cych produkty odgrywają ce istotnąrolęw procesach warunkują cych jakoś ćowoców. Wstępny ich dobór byłoparty na analizie mikromacierzy, przeprowadzonej na matrycach pochodzą cych z owoców odmian Fiesta i Discovery, róż nią cych się cechami jakoś ciowymi jabł ek. Rolęgenów, których ekspresja był a odmienna w badanych przez nas owocach ‘Fiesta’ i ‘Discovery’, opisali m.in. Valderrama i Clemente (2004) oraz Bacon i współ autorzy (1998), którzy stwierdzili, że peptydaza AAZA wpł ywa na utrzymanie prawidł owego pH w komórkach przez kontrolęreakcji redukcyjno-oksydacyjnych oraz 78 Zeszyty Naukowe Instytutu Sadownictwa i Kwiaciarstwa, tom 16 reguluje przepł yw jonów w tkankach, warunkując prawidł owe ich uwodnienie. Ci sami autorzy wykazali, ż e roląperoksydazy jest inhibicja reakcji brą zowienia owoców, będą cej efektem utleniania komponentów fenolowych, co wpł ywa na cechy przechowalnicze jabł ek. Geny ATM2 MALDO oraz MT2 MALDO kodują natomiast biał ka z grupy metalotionin, bogatych w motywy cysteinowe wią żą ce metale cię żkie, a więc biorą cych bezpoś redni udziałw procesach detoksyfikacji komórek. Stwierdzono znaczny wzrost stę żenia biał ek z grupy MALDO w owocach dojrzewają cych i dojrzał ych, co potwierdza teoriędotyczą cąich roli w regulacji procesu dojrzewania jabł ek (Takaya i in. 1998; Cobbett i Goldsbrought 2002). Pozostał e dwa analizowane geny, tj. gen defensyny oraz S-transferazy glutationu należądo grupy genów kodujących biał ka enzymatyczne, poś rednio kontrolują ce stę żenie etylenu w tkankach owoców. Defensyna reguluje poziom kwasu jasmonowego, będą cego z kolei induktorem ekspresji innych genów, modyfikują cych stę żenie etylenu w owocach (Reymond i Farmer 1998). Współ dział anie biał ka Stransferazy glutationu z genami warunkują cymi ję drnoś ć owoców zwią zane jest z zaindukowaniem mechanizmu obumie-rania komórek przez apoptozę(Deng i in. 2003). Wyizolowanie fragmentów EST, warunkują cych wyż ej opisane cechy jakoś ciowe jabł ek, i analiza ich polimorfizmu w obrębie populacji segregują cej ‘Fiesta’ x ‘Discovery’ pozwolił y nam na umiejscowienie na mapie genetycznej jabł oni sześ ciu, dotychczas nie analizowanych w tym kontekś cie genów i przyczynił y siędo wysycenia mapy referencyjnej. LITERATURA A b b o t A.G., K o l e C.H. 2008. Principles and practices of plant genomics. Science Publisher. Genome mapping. USA. 1: 1-29. B a c o n M.A., W i l k i n s o n S., D a r i e s W.J. 1998. pH regulated leaf cell expansion in droughted plants is abscisic acid dependent. Plant Phisiology. 118: 1507-1515. C i p r i a n i G., L o t G., H u a n g W-G. 1999. AC/GT and AG/CT microsatellite repeats in peach [Prunus persica (L) Batsch]: isolation, Lokalizacja genów wpł ywają cych na jakoś ćjabł ek na mapie referencyjnej genomu … 79 characterization and cross-species amplification in Prunus. Theor. Appl. Genet. 99: 65-72. C ob be t t C., G o l d s b r o u g h t P. 2002. Phytochelatins and metallothioneins: Roles in heavy metal detoxification and homeostasis. Ann. Rev. Plant Biol. 53: 159-182. C o s t a F., S t e l l a S., V a n d e W e g W.E., G u e r r a W., C e c c h i n e l M., D a l l a v i a J., K o l l e r B., S a n s a v i n i S. 2005. Role of the genes Md-ACO1 and Md-ACS1 in ethylene production and shelf life of apple (Malus domestica Borkh.). Euphytica 141: 181-190. C o s t a F., V a n d e W e g E.W., S t e l l a S., D o n d i n i L. 2008. Map position and functional allelic diversity of Md-Exp7, a new putative expansion gene associated with fruit softening in apple (Malus x domestica Borkh.) and pear (Pyrus communis). Tree Genetics and Genomes 4: 575-586. D e n g F., J e l e s k o J., C r a m e r C.L., W u J., H a t z i o s K.K. 2003. Use of an anlisense gene to characterize glutathione S-transferase functions in transformed suspension-cultured rice cells and calli. Pesticide Biochem. Physiol. 75: 27-37. H a n S.E., Y o u n g S., K i m D., S u n g S-K., K i m W.T. 2007. Expression of MdCAS1 and MdCAS2, encoding apple β-cyanoalnine synthase homologs, is concomitantly induced during ripening and implicates MdCASs in the possible role of the cyanide detoxification in Fuji apple (Malus x domestica Borkh.) fruits. Plant Cells Rep. 26: 1321-1331. H a r a d a T., S u n a k o T., W a k a s a Y., S o e j i m a J., S a t o h T., N i i z e k i M. 2000. An allele of the 1-aminocyclopropane-1-carboxylate synthase gene (Md-ACS1) accounts for the low level of ethylene production in climacteric fruits of some apple cultivars. Theor. Appl. Genet. 101: 724-746. H e m m a t M., W e e d e n N.F., M a n g a n a r i s A.G., L a w s o n D.M. 1994. Molecular marker linkage map for apple. J. Heredity 85: 4-11. K e l l e r h a l s M., B e r t s c h i n g e r L., G e s s l e r C. 2004. Use of genetic resources in apple breeding and for sustainable fruit production. J. Fruit Ornam. Plant Res. 12: 53-62. K e l l e r h a l s M., M e y e r M. 1994. Aims of the apple breeding program at Wändeswil. Prog. Temp. Fruit Breed. 117-121. 80 Zeszyty Naukowe Instytutu Sadownictwa i Kwiaciarstwa, tom 16 K i n g G.J., M a l i e p a a r d C., L y n n J.R., A l s t o n F.H., D u r e l C-E., E v a n s K.M., G r i f f o n B., L a u r e n t s F., M a n g a n a r i s A.G., S c h r e v e n s E., T a r t a r i n i S., V e r h a e g h J. 2000. Quantitative genetic analysis and comparison of physical and sensory descriptors relating to fruit flesh firmness in apple (Malus pumila Mill.). Teor. Appl. Genet. 100: 1074-1084. L a n d e r E.S., B o t s t e i n D. 1989. Mapping Mendelian Factors underlying quantitative traits using RFLP linkage maps. Genetics 121: 158-199. L i e b h a r d R., G i a n f r a n c e s c h i L., K o l l e r B.,. R y d e r C.D., T a r c h i n i R., V a n d e W e g E., G e s s l e r C. 2002. Development and charcterisation of 140 new microsatellites in apple (Malus x domestica Borkh.). Molecular Breeding 10: 217-241. L i e b h a r d R., K e l l e r h a l s M., P f a m m a t t e r W., J e r t m i n i M., G e s s l e r C. 2003. Mapping quantitative physiological traits in apple (Malus x domestica Borkh.). Plant Molecular Biol. 52: 511-526. M a l i e p aa r d C., A l s t o n F.H., V a n A r k e l G., B r o w n L.M., C h e v r e a u E., D u n e m a n n F., E v a n s K.M., G a r d i n e r S., G u i l f o r d P., V a n H e u s d e n A.W., J a n s e J., L a u r e n s F., L y n n J.R., M a n g a n a r i s A.G., Den N i j s A.P.M., P e r i a m N., R i k k e r i n k K., R o c h e P., R y d e r C., S a n s a v i n i S., S c h m i d t H., T a r t a r i n i S., V e r h a e g h J.J., V r i e l i n k -v a n G i n k e l M., K i n g G.J. 1998. Aligning male and female linkage maps of apple (Malus pumila Mill.) using multi-allelic markers. Theor. Appl. Genet. 97: 60-73. M o h a n M., N a i r S., B h a g w a t A., K r o s h n a T.G., Y a n o M., B h a t i a C.R., S a s a k i T. 1997. Genome mapping, molecular markers and marker assisted selection in crop plants. Molec. Breed. 3: 87-103. O o j e n J.W., V o o r r p i s R.E. 2001. JoinMap.3 Software for the calculation of genetic linkage maps. Plant Research Intern. 1-51. R e i t e r R.S., W i l l i a m s J.G., F e l d m a n n K.A., R a f a l s k i J.A., T i n g e y S.V., S c o l n i k P.A. 1992. Global and local genome mapping in Arabidopsis thaliana by using recombinant inbred lines and random amplified polymorphic DNAs. PNAS. 89(4): 1477-1481. R e y m o n d Ph., F a r m e r E. 1998. Jasmonate and salicylate as global signals for defense gene expression. Current Opinion Plant Biol. 1: 404-411. Lokalizacja genów wpł ywają cych na jakoś ćjabł ek na mapie referencyjnej genomu … 81 R i t t e r E., G e b h a r d t C., S a l a m i n i F. 1990. Estimation of recombination frequencies and construction of RFLP linkage maps in plants from crosses between heterozygous parents. Genetics 125: 645-654. Q u i r o s G., L i C.F. 2001. Sequence-related amplified polymorphism (SRAP), a new marker system based on a simple PCR reaction: its application to mapping and gene tagging in Brassica. Teor. Appl. Genet. 103: 455-461. S i l f v e r b e r g - D i l w o r t h E., M a t a s c i C.L., V a n d e W e g W.E., K a a u w e n M.P.W., W a l s e r M., K o d d e L.P., S o g l i o V., G i a n f r a n c e s c h i L., D u r e l C-E., C o s t a F., Y a m a m o t o T., K o l l e r B., G e s s l e r C., P a t o c c h i A. 2006. Microsatellite markers spanning the apple (Malus x domestica Borkh.) genome. Tree Genetics Genomes 2: 202-224. T a k a y a M., K i t a M., H i s a d a S., E n d o -I n a g a k i T.Y., O m u r a M. 1998. Characterisation of gene repertoires at mature stage of citrus fruits through rondom sequencing and analysis of redundant meatallothioneinlike genes expressed during fruit development. Genetics 211: 221-227. T a r t a r i n i S. 2003. Marker assisted selection in pome fruit breeding. (A fast track to increase genetic gain in plant and animal breeding. Session I: MAS in plants) Bologna University, Italy. U l l ah I. 2004. Inheritance of important trait in bread wheat using diallel analysis. Pakistan Research Repository 1-136. V a l d e r r a m a P., C l e m e n t e E. 2004. Isolation and thermostability of peroxidase isoenzymes from apple cultivars Gala and Fuji. Food Chemistry 87: 601-606. W a t a d a A.E., A b b o t , J.A. 1985. Apple quality: influences of pre- and postharvest factors and estimation by objective methods. Evaluation of quality fruits and vegetables 63-81. Y a m a m o t o T., K i m u r a T., S a w a m u r a T., M a n a b e T., K o t o b u k i K., H a y a s h i T., B a n Y., M a t s y t a N. 2002. Simple sequence repeats for genetic analysis in pear. Euphytica 124: 129-137.