ROS_Bialystok_2.10.2009 z rozdz16

Transkrypt

Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu
Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku”
SPIS TREŚCI
SPIS TREŚCI ........................................................................................................................................................ 1
WYKAZ UśYTYCH SKRÓTÓW ...................................................................................................................... 7
1
WPROWADZENIE ..................................................................................................................................... 8
1.1
1.2
1.3
1.4
2
PRZEDSIĘWZIĘCIE INWESTYCYJNE ............................................................................................. 8
INWESTOR .......................................................................................................................................... 8
KLASYFIKACJA PRZEDSIĘWZIĘCIA ............................................................................................. 8
CEL I ZAKRES RAPORTU.................................................................................................................. 9
OPIS PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA .................................................................................... 10
2.1
OCENA PRZEDSIĘWZIĘCIA POD WZGLĘDEM ZGODNOŚCI Z WYMAGANIAMI PRZEPISÓW KRAJOWYCH I UE
10
2.1.1 Zgodność przedsięwzięcia z wymaganiami polskimi i UE .............................................................. 10
2.1.2 Zgodność przedsięwzięcia z dokumentami strategicznymi oraz uwarunkowaniami wynikającymi z
miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego ............................................................................... 11
2.1.2.1
2.1.2.2
2.1.2.3
2.1.2.4
Strategia Rozwoju Społeczno – Gospodarczego Województwa do 2020r.............................................. 11
Strategia Rozwoju Białegostoku............................................................................................................. 11
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego dla Białegostoku .................... 12
Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego ............................................................................... 12
2.1.3 Zgodność przedsięwzięcia z Planami Gospodarki Odpadami. Program Operacyjny Infrastruktura i
Środowisko ................................................................................................................................................... 13
2.1.3.1
2.1.3.2
2.1.3.3
2.1.3.4
Krajowy Plan Gospodarki Odpadami (Kpgo 2010)................................................................................ 14
Wojewódzki Plan Gospodarki Odpadami............................................................................................... 15
Plan Gospodarki Odpadami dla Miasta Białystok .................................................................................. 15
Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko na lata 2007 - 2013................................................... 16
2.2
CHARAKTERYSTYKA PRZEDSIĘWZIĘCIA I WARUNKI UśYTKOWANIA TERENU W FAZIE BUDOWY I
EKSPLOATACJI ................................................................................................................................................... 16
2.2.1 Lokalizacja przedsięwzięcia oraz istniejąca infrastruktura techniczno – inŜynieryjna................... 16
2.2.1.1
2.2.1.2
2.2.1.3
2.2.2
Stan formalno – prawny lokalizacji ........................................................................................................ 17
Istniejący stan zagospodarowania terenu................................................................................................ 17
Infrastruktura techniczno – inŜynieryjna ................................................................................................ 18
Warunki uŜytkowania terenu w fazie realizacji przedsięwzięcia..................................................... 18
2.2.2.1
Zakres budowy obiektów i urządzeń ...................................................................................................... 19
2.2.3 Warunki uŜytkowania terenu w fazie eksploatacji przedsięwzięcia................................................. 19
2.3
CHARAKTERYSTYKA PROCESÓW PRODUKCYJNYCH.............................................................................. 20
2.3.1 Ogólna charakterystyka przedsięwzięcia ........................................................................................ 20
2.3.2 Przekształcanie termiczne ............................................................................................................... 20
2.3.3 Waloryzacja ŜuŜli z odzyskiem metali.............................................................................................. 21
2.3.4 Zestalanie i chemiczna stabilizacja popiołów i stałych pozostałości z procesu oczyszczania spalin
21
2.3.5 Budowa systemu energetycznego .................................................................................................... 22
2.3.6 Przyjmowane odpady ...................................................................................................................... 22
2.4
CHARAKTERYSTYKA TECHNOLOGII – INSTALACJA TERMICZNEGO PRZEKSZTAŁCANIA ODPADÓW ........ 24
2.4.1 Rozwiązania technologiczne i uŜytkowe.......................................................................................... 24
2.4.2 Zakładane parametry techniczne instalacji..................................................................................... 24
2.4.2.1
2.4.2.2
2.4.2.3
2.4.3
Podstawowe parametry........................................................................................................................... 24
Bilans energetyczny ZUOK.................................................................................................................... 25
Oczekiwane parametry emisyjne ZUOK ................................................................................................ 25
Przebieg procesu termicznego przekształcania odpadów komunalnych ......................................... 26
2.4.3.1
Przywóz i wyładunek odpadów .............................................................................................................. 26
Socotec Polska Sp. z o. o.
Strona 1
2.4.3.2
Załadunek pieca...................................................................................................................................... 27
2.4.3.3
Ruszt....................................................................................................................................................... 27
2.4.3.4
Obieg “ŜuŜel i złom” .............................................................................................................................. 27
OdŜuŜlacz z zamknięciem wodnym........................................................................................................................... 27
2.4.3.5
Usuwanie ŜuŜla i złomu.......................................................................................................................... 28
2.4.3.6
śuŜel....................................................................................................................................................... 28
2.4.3.7
Obieg powietrze do spalania................................................................................................................... 28
2.4.3.8
Obieg spalin............................................................................................................................................ 28
2.4.3.9
Obieg popioły i odpady .......................................................................................................................... 29
2.4.3.10
Obieg wodno-parowy ............................................................................................................................. 29
2.5
WYPOSAśENIE TECHNOLOGICZNE ........................................................................................................ 31
2.5.1 Odbiór i transport wewnętrzny odpadów ........................................................................................ 31
2.6
ZAPOTRZEBOWANIE NA MATERIAŁY I MEDIA ....................................................................................... 45
2.6.1 Zapotrzebowanie na energię elektryczną ........................................................................................ 45
2.6.2 Zapotrzebowanie na wodę............................................................................................................... 45
2.6.3 Zapotrzebowanie na chemikalia i materiały ................................................................................... 45
2.7
CHARAKTERYSTYKA TECHNOLOGII – INSTALACJA DO WALORYZACJI śUśLI WRAZ Z ODZYSKIEM METALI
48
2.7.1 Przykłady zastosowania ŜuŜla w przemysle..................................................................................... 49
2.8
CHARAKTERYSTYKA TECHNOLOGII – INSTALACJA DO ZESTALANIA I CHEMICZNEJ STABILIZACJI ......... 51
2.9
ZATRUDNIENIE W ZUOK ..................................................................................................................... 52
2.10
PRZEWIDYWANE RODZAJE I ILOŚCI ZANIECZYSZCZEŃ, WYNIKAJĄCE Z FUNKCJONOWANIA ZUOK...... 52
2.10.1
Etap realizacji............................................................................................................................. 52
2.10.1.1
2.10.1.2
2.10.1.3
2.10.1.4
2.10.2
2.10.2.1
2.10.2.2
2.10.2.3
2.10.2.4
2.10.3
Emisje zanieczyszczeń do powietrza atmosferycznego .......................................................................... 52
Hałas....................................................................................................................................................... 53
Odpady ................................................................................................................................................... 53
Ścieki...................................................................................................................................................... 54
Etap eksploatacji......................................................................................................................... 54
Emisje zanieczyszczeń do powietrza atmosferycznego .......................................................................... 54
Hałas....................................................................................................................................................... 54
Odpady ................................................................................................................................................... 55
Ścieki...................................................................................................................................................... 55
Etap likwidacji ............................................................................................................................ 56
3
OPIS ELEMENTÓW PRZYRODNICZYCH ŚRODOWISKA OBJĘTYCH ZAKRESEM
PRZEWIDYWANEGO
ODDZIAŁYWANIA
PLANOWANEGO
PRZEDSIĘWZIĘCIA
NA
ŚRODOWISKO, W TYM ELEMENTÓW ŚRODOWISKA OBJĘTYCH OCHRONĄ NA PODSTAWIE
USTAWY Z DNIA 16 KWIETNIA 2004 R. O OCHRONIE PRZYRODY................................................... 57
3.1
WARUNKI KLIMATYCZNE ..................................................................................................................... 57
3.1.2 Jakość powietrza ............................................................................................................................. 58
3.2
WARUNKI HYDROGRAFICZNE ............................................................................................................... 61
3.2.1 Jakość wód powierzchniowych........................................................................................................ 62
3.3
WARUNKI MORFOLOGICZNE I GEOLOGICZNE ........................................................................................ 63
3.4
WARUNKI HYDROGEOLOGICZNE .......................................................................................................... 64
3.4.1 Jakość wód podziemnych................................................................................................................. 64
3.5
POWIERZCHNIA ZIEMI I GLEB ................................................................................................................ 65
3.6
FAUNA, FLORA, OBSZARY CHRONIONE ................................................................................................. 65
3.6.1 Flora................................................................................................................................................ 65
3.6.2 Fauna .............................................................................................................................................. 66
3.6.3 Obszary chronione i cenne przyrodniczo na terenie miasta Białystok ............................................ 68
3.7
OBSZARY NATURA 2000.................................................................................................................... 69
3.8
OBIEKTY ISTOTNE DLA STANU ŚRODOWISKA W OTOCZENIU LOKALIZACJI INWESTYCJI ........................ 71
Strona 2
4
OPIS
ISTNIEJĄCYCH
W
SĄSIEDZTWIE
LUB
W BEZPOŚREDNIM
ZASIĘGU
ODDZIAŁYWANIA PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA ZABYTKÓW CHRONIONYCH NA
PODSTAWIE PRZEPISÓW O OCHRONIE ZABYTKÓW I OPIECE NAD ZABYTKAMI ................... 73
5
OPIS
PRZEWIDYWANYCH
SKUTKÓW
DLA
ŚRODOWISKA
W
PRZYPADKU
NIEPODEJMOWANIA PRZEDSIĘWZIĘCIA............................................................................................... 74
5.1
6
WARIANT 0 – WARIANT BEZINWESTYCYJNY......................................................................................... 74
OPIS ANALIZOWANYCH WARIANTÓW........................................................................................... 79
6.1
6.2
6.3
6.4
ZAKRES ANALIZY ................................................................................................................................. 79
ANALIZA WSTĘPNA .............................................................................................................................. 82
ANALIZA PODSTAWOWA..................................................................................................................... 100
WARIANT I – ROZBUDOWA SYSTEMU SELEKTYWNEGO ZBIERANIA I ODZYSKU ODPADÓW ORAZ
MECHANICZNO – BIOLOGICZNE PRZEKSZTAŁCANIE ODPADÓW Z TLENOWĄ STABILIZACJĄ .............................. 102
6.5
WARIANT II – ROZBUDOWA SYSTEMU SELEKTYWNEGO ZBIERANIA I ODZYSKU ODPADÓW ORAZ
MECHANICZNO – BIOLOGICZNE PRZEKSZTAŁCANIE ODPADÓW Z TLENOWĄ STABILIZACJĄ WRAZ Z TERMICZNYM
UNIESZKODLIWIANIEM FRAKCJI ENERGETYCZNEJ ............................................................................................ 104
6.6
WARIANT III - ROZBUDOWA SYSTEMU SELEKTYWNEGO ZBIERANIA I ODZYSKU ODPADÓW ORAZ
TERMICZNE PRZEKSZTAŁCANIE ODPADÓW RESZTKOWYCH Z ODZYSKIEM ENERGII .......................................... 106
6.7
WARIANT IV - ROZBUDOWA SYSTEMU SELEKTYWNEGO ZBIERANIA I ODZYSKU ODPADÓW ORAZ
MECHANICZNO-BIOLOGICZNE PRZEKSZTAŁCANIE ODPADÓW Z BEZTLENOWĄ STABILIZACJĄ BIOLOGICZNĄ .... 110
6.8
ANALIZA ZAPOTRZEBOWANIA NA ENERGIĘ WYTWARZANĄ W PROCESIE TERMICZNEGO
PRZEKSZTAŁCANIA ODPADÓW I MOśLIWOŚĆ JEJ ZBYTU .................................................................................. 112
6.8.1 Prognozy popytu na energię elektryczna i cieplną ........................................................................ 113
6.8.2 Charakterystyka rynku energetycznego w Białymstoku ................................................................ 114
6.9
WSKAZANIE NAJKORZYSTNIEJSZEGO ROZWIĄZANIA SPOŚRÓD ROZWAśANYCH WARIANTÓW ............ 117
6.10
SZACUNKOWE KOSZTY DLA PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA ......................................................... 123
6.11
CHARAKTERYSTYKA ROZWIĄZAŃ LOKALIZACYJNYCH DLA ZAKŁADU UNIESZKODLIWIANIA ODPADÓW
KOMUNALNYCH W BIAŁYMSTOKU .................................................................................................................. 123
6.11.1
WARUNKI BRZEGOWE – kryteria oceny wariantów lokalizacji ............................................ 124
6.11.2
Analiza porównawcza lokalizacji.............................................................................................. 127
6.11.2.1
6.11.2.2
6.11.3
6.11.4
Rozpatrywane warianty lokalizacji........................................................................................... 128
Wstępna analiza porównawcza................................................................................................. 133
6.11.4.1
6.11.4.2
6.11.4.3
6.11.5
6.11.6
6.11.7
6.11.8
Wstęp.................................................................................................................................................... 127
Warunki brzegowe................................................................................................................................ 127
Lokalizacja ZUOK nr 1 w rejonie ul. Produkcyjnej ............................................................................. 136
Lokalizacja ZUOK nr 2 w rejonie ul. Andersa ..................................................................................... 146
Lokalizacja ZUOK nr 3 w rejonie ul. Paderewskiego .......................................................................... 154
Analiza SWOT dla trzech rozpatrywanych lokalizacji.............................................................. 162
Kryteria oceny wariantów lokalizacji ....................................................................................... 163
Ocena waŜności kryteriów ........................................................................................................ 166
Modele decyzyjne – modele preferencji wyboru ....................................................................... 169
7
OKREŚLENIE
PRZEWIDYWANEGO
ODDZIAŁYWANIA
NA
ŚRODOWISKO
ANALIZOWANYCH WARIANTÓW............................................................................................................ 174
7.1
7.2
WARIANTY TECHNOLOGICZNE ........................................................................................................... 174
WARIANTY LOKALIZACYJNE .............................................................................................................. 180
8
OKREŚLENIE PRZEWIDYWANEGO ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO WYBRANEGO
WARIANTU ...................................................................................................................................................... 199
8.1
OKREŚLENIE PRZEWIDYWANEGO ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO WYBRANEGO WARIANTU – FAZA
REALIZACJI ...................................................................................................................................................... 199
8.1.1
Oddziaływanie na powietrze atmosferyczne.................................................................................. 199
Strona 3
8.1.2 Oddziaływanie na klimat akustyczny............................................................................................. 201
8.1.3 Oddziaływanie na wody podziemne i powierzchniowe.................................................................. 201
8.1.4 Gospodarka odpadami .................................................................................................................. 202
8.1.5 Oddziaływanie na powierzchnię ziemi, krajobraz, gleby .............................................................. 204
8.1.6 Oddziaływanie na ludzi, zwierzęta i rośliny .................................................................................. 204
8.1.7 Oddziaływanie na obszary chronione, w tym obszary Natura 2000.............................................. 205
8.1.8 Oddziaływanie na zabytki oraz dobra kultury i dobra materialne ................................................ 205
8.1.9 Podsumowanie .............................................................................................................................. 206
8.2
EKSPLOATACJI ................................................................................................................................................. 206
8.2.1 Oddziaływanie na stan jakości powietrza atmosferycznego.......................................................... 206
8.2.1.1
8.2.1.2
8.2.1.3
8.2.1.4
8.2.1.5
8.2.1.6
8.2.1.7
8.2.1.8
8.2.1.9
8.2.2
Przedmiot i zakres analizy .................................................................................................................... 206
Wymagania formalno – prawne............................................................................................................ 206
Syntetyczne charakterystyka technologii w aspekcie emisji zanieczyszczeń ....................................... 209
Metodyka obliczania stanu jakości powietrza ...................................................................................... 214
Analiza uciąŜliwości............................................................................................................................. 215
Obliczenia emisji z poszczególnych źródeł .......................................................................................... 219
Obliczenia uciąŜliwości........................................................................................................................ 225
Ocena uciąŜliwości ............................................................................................................................... 227
Wnioski i zalecenia............................................................................................................................... 227
Oddziaływanie na klimat akustyczny............................................................................................. 228
8.2.2.1
Wymagania dotyczące ochrony przed hałasem .................................................................................... 228
1.1.1.1 ...................................................................................................................................................................... 229
8.2.2.2
Charakterystyka źródeł hałasu.............................................................................................................. 229
8.2.2.3
Dane wyjściowe do obliczeń akustycznych.......................................................................................... 234
8.2.2.4
Wyniki obliczeń oddziaływania obiektów ZUOK na klimat akustyczny ............................................. 235
8.2.3
Oddziaływanie na wody podziemne i powierzchniowe.................................................................. 236
8.2.3.1
8.2.3.2
8.2.4
Gospodarka odpadami .................................................................................................................. 239
8.2.4.1
8.2.4.2
8.2.4.3
8.2.5
Pobór wody .......................................................................................................................................... 236
Emisja zanieczyszczeń do wód............................................................................................................. 237
Poprawa stanu środowiska jako podstawowa funkcja realizowanego przedsięwzięcia ........................ 239
Rodzaje odpadów ................................................................................................................................. 239
Ocena wpływu na środowisko gospodarki odpadami ........................................................................... 245
Oddziaływanie na powierzchnię ziemi, krajobraz, gleby .............................................................. 245
8.2.5.1
8.2.5.2
8.2.5.3
Wpływ na powierzchnię ziemi i ukształtowanie terenu........................................................................ 245
Wpływ na krajobraz ............................................................................................................................. 246
Wpływ na glebę.................................................................................................................................... 246
8.2.6 Oddziaływanie na ludzi, zwierzęta, rośliny ................................................................................... 246
8.2.7 Oddziaływanie na obszary chronione ........................................................................................... 249
8.2.8 Oddziaływanie na obszary NATURA 2000.................................................................................... 249
8.2.9 Oddziaływanie na zabytki oraz dobra kultury i dobra materialne ................................................ 249
8.2.10
Matryca przewidywanych oddziaływań inwestycji na środowisko ........................................... 249
8.2.11
Oddziaływanie transgraniczne.................................................................................................. 254
8.2.12
Wpływ inwestycji w wypadku wystąpienia powaŜnej awarii przemysłowej .............................. 255
8.2.13
Analiza skumulowanych efektów inwestycji z innymi istniejącymi i planowanymi
przedsięwzięciami....................................................................................................................................... 258
8.3
LIKWIDACJI ...................................................................................................................................................... 259
9
OPIS METOD PROGNOZOWANIA ZASTOSOWANYCH W RAPORCIE................................... 260
10 OPIS PRZEWIDYWANYCH DZIAŁAŃ MAJĄCYCH NA CELU ZAPOBIEGANIE,
OGRANICZANIE LUB KOMPENSACJĘ PRZYRODNICZĄ NEGATYWNYCH ODDZIAŁYWAŃ NA
ŚRODOWISKO – FAZA REALIZACJI, EKSPLOATACJI I LIKWIDACJI........................................... 262
10.1
FAZA REALIZACJI ............................................................................................................................... 262
Strona 4
10.1.1
Powietrze atmosferyczne........................................................................................................... 262
10.1.2
Klimat akustyczny ..................................................................................................................... 262
10.1.3
Wody podziemne i powierzchniowe .......................................................................................... 262
10.1.4
Gospodarka odpadami.............................................................................................................. 263
10.1.5
Powierzchnia ziemi, krajobraz, gleby ....................................................................................... 263
10.1.6
Ludzie, zwierzęta, rośliny.......................................................................................................... 263
10.1.7
Obszary chronione.................................................................................................................... 263
10.1.8
Obszary NATURA 2000 ............................................................................................................ 264
10.1.9
Zabytki i dobra kultury.............................................................................................................. 264
10.2
FAZA EKSPLOATACJI .......................................................................................................................... 264
10.2.1
Powietrze atmosferyczne........................................................................................................... 264
10.2.2
Klimat akustyczny ..................................................................................................................... 265
10.2.3
Wody podziemne i powierzchniowe .......................................................................................... 265
10.2.4
10.2.5
Powierzchnia ziemi, krajobraz, gleby ....................................................................................... 267
10.2.6
Ludzie, zwierzęta, rośliny.......................................................................................................... 267
10.2.7
Obszary chronione.................................................................................................................... 268
10.2.8
Obszary NATURA 2000 ............................................................................................................ 268
10.2.9
Zabytki i dobra kultury.............................................................................................................. 268
10.3
FAZA LIKWIDACJI ............................................................................................................................... 268
11 PORÓWNANIE ZASTOSOWANEJ TECHNOLOGII Z NAJLEPSZYMI DOSTĘPNYMI
TECHNIKAMI (BAT)...................................................................................................................................... 269
12 USTALENIE POTRZEBY USTANOWIENIA OBSZARU OGRANICZONEGO UśYTKOWANIA
ZE WZGLĘDU NA ODDZIAŁYWANIE INWESTYCJI NA ŚRODOWISKO......................................... 274
13 ANALIZA MOśLIWYCH KONFLIKTÓW SPOŁECZNYCH ZWIĄZANYCH Z PLANOWANYM
PRZEDSIĘWZIĘCIEM ................................................................................................................................... 275
13.1
CELE I ZADANIA PRZEPROWADZANIA PROCEDURY KONSULTACJI SPOŁECZNYCH ............................... 275
13.2
PRZEBIEG PROCEDURY KONSULTACJI SPOŁECZNYCH ......................................................................... 278
13.2.1
Wstępne badania ankietowe – listopad 2008 r.......................................................................... 278
13.2.2
Konsultacje społeczne i kampania informacyjna ...................................................................... 279
13.2.2.2
Kampania informacyjna ....................................................................................................................... 282
14 MONITORING ODDZIAŁYWANIA PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA - ETAP
REALIZACJI I EKSPLOATACJI.................................................................................................................. 285
14.1
ETAP REALIZACJI ................................................................................................................................ 285
14.2
ETAP EKSPLOATACJI ........................................................................................................................... 285
14.2.1
Monitoring emisji zanieczyszczeń powietrza ............................................................................ 285
14.2.1.1
14.2.1.2
14.2.2
14.2.3
14.2.4
14.2.5
14.2.6
14.2.7
14.2.8
Wymagania formalno – prawne............................................................................................................ 285
Wymagania w stosunku do ZUOK....................................................................................................... 288
Monitoring parametrów procesowych ...................................................................................... 289
Monitoring hałasu..................................................................................................................... 290
Monitoring wód podziemnych................................................................................................... 291
Monitoring poboru wody i wytwarzanych ścieków ................................................................... 291
Monitoring gleb ........................................................................................................................ 291
Pozostałe systemy kontroli ........................................................................................................ 291
15 WSKAZANIE TRUDNOŚCI WYNIKAJĄCYCH Z NIEDOSTATKÓW TECHNIKI LUB LUK WE
WSPÓŁCZESNEJ WIEDZY, JAKIE NAPOTKANO OPRACOWUJĄC RAPORT ............................... 293
16 WSKAZANIE
KONIECZNOŚCI
PONOWNEGO
PRZEPROWADZENIA
OCENY
ODDZIAŁYWANIA PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO .............................................................. 294
Strona 5
17
WNIOSKI ................................................................................................................................................. 295
18
AUTORZY RAPORTU ........................................................................................................................... 298
19
WYKORZYSTANE MATERIAŁY ....................................................................................................... 299
19.1
19.2
19.3
19.4
AKTY PRAWNE ................................................................................................................................... 299
POLSKIE NORMY ................................................................................................................................. 301
LITERATURA....................................................................................................................................... 301
DOKUMENTY ŹRÓDŁOWE ................................................................................................................... 302
20
SPIS ZAŁĄCZNIKÓW ........................................................................................................................... 303
21
SPIS TABEL ............................................................................................................................................. 304
22
SPIS RYSUNKÓW................................................................................................................................... 307
Strona 6
WYKAZ UśYTYCH SKRÓTÓW
ADEME
BAT
BIOZ
BZT5
FIDIC
FS
GZWP
KE
Kpgo 2010
mpzp
MBP
Mg
MPEC
NFOŚiGW
NIMBY
PAN
PGE
PGO
POE
POIiŚ
POŚ
PWKZ
RDF
OSO
SCR
SIWZ
SNCR
SOO
SUiKZP
UE
WIOŚ
WPGO
ZTUOFE
ZUOK
ZZO
francuska agencja ochrony środowiska
best available technique (najlepsza dostępna technologia)
plan Bezpieczeństwa i Ochrony Zdrowia
Biochemiczne zapotrzebowanie na tlen
z fr. Fédération Internationale des Ingénieurs-Conseils - Międzynarodowa Federacja
InŜynierów Konsultantów
Fundusz Spójności
Główny Zbiornik Wód Podziemnych
Komisja Europejska
Krajowy Plan Gospodarki Odpadami 2010
Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego
Mechaniczno-biologiczne przekształcanie
jednostka, megagram (1 tona)
Miejskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
z ang. Not In My Back Yard - „tylko nie u mnie (nie w okolicy mojego domu”)
Polska Akademia Naunk
Polska Grupa Energetyczna
Plan Gospodarki Odpadami
Pozarządowe Organizacje Ekologiczne
Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko
Prawo Ochrony Środowiska
Podlaski Wojewódzki Konserwator Zabytków
z ang. Refused Derived Fuel (paliwo alternatywne)
Obszar Specjalnej Ochrony (Dyrektywa ptasia)
z ang. Selective Catalytic Reduction (selektywna katalityczna redukcja)
Specyfikacja Istotnych Warunków Zamówienia
z ang. Non Selective Catalytic Reduction (nie selektywna katalityczna redukcja)
Specjalny Obszar Ochrony (Dyrektywa siedliskowa)
Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzenengo
Unia Europejska
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska
Wojewódzki Plan Gospodarki Odpadami
Zakład Termicznego Unieszkodliwiania Odpadów komunalnych Frakcji
Energetycznej
Zakład Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych
Zakład zagospodarowania Odpadów
Strona 7
1 WPROWADZENIE
1.1 PRZEDSIĘWZIĘCIE INWESTYCYJNE
Niniejszy raport dotyczy przedsięwzięcia pod nazwą:
„Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku”,
będącego częścią projektu pt.: „Zintegrowany system gospodarki odpadami dla aglomeracji
białostockiej”.
Projekt ma przyczynić się do osiągnięcia polskich i europejskich standardów oraz norm
ochrony środowiska dotyczących gospodarki odpadami. Poprzez ich realizację moŜliwe
będzie osiągnięcie poprawy stanu środowiska, poziomów odzysku i progu ilości odpadów
dopuszczanych do składowania zgodnie z krajowymi i międzynarodowymi standardami, co
wiąŜe się ze:
zmniejszeniem masy i objętości odpadów deponowanych na składowiskach,
znaczącą eliminacją składowania odpadów w stanie nieprzetworzonym,
racjonalnym zwiększeniem odzysku surowców,
uzyskiwaniem energii, której częśc będzie uznana jako energia ze źródeł
odnawialnych.
oraz pośrednio ma wpływ na:
efektywne gospodarowaniem składowiskami,
ograniczenie zagroŜeń ekologicznych powodowanych przez składowiska.
1.2 INWESTOR
Wnioskodawcą jest Miasto Białystok:
Miasto Białystok
Ul. Słonimska 1
15-950 Białystok
1.3 KLASYFIKACJA PRZEDSIĘWZIĘCIA
Według Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004 r. (Dz. U. 2004, Nr 257,
poz. 2573 ze zm.) w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco
oddziaływać
na
środowisko
oraz
szczegółowych
uwarunkowań
związanych
z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko
w ramach przedsięwzięcia mają powstać:
instalacje do odzysku lub unieszkodliwiania odpadów innych niŜ niebezpieczne przy
zastosowaniu procesów termicznych lub chemicznych (§ 2 ust. 1 pkt. 40),
wymagające sporządzenia raportu,
instalacja do odzysku lub unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych (§2 ust.1, pkt.
39) wymagająca sporządzenia raportu,
instalacje związane z odzyskiem lub unieszkodliwianiem odpadów, nie wymienione
w § 2 ust. 1 pkt. 39-41 (§ 3 ust. 1, pkt. 73), dla których sporządzenie raportu moŜe
być wymagane.
Strona 8
Zgodnie z powyŜszym analizowane przedsięwzięcie na etapie uzyskania decyzji
o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia wymaga
sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko.
Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia jest
decyzją administracyjną wydawaną na podstawie Ustawy o udostępnianiu informacji
o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach
oddziaływania na środowisko (Dz. U. 2008, Nr 199, poz. 1227 z późn. zm). W procesie
inwestycyjnym jest umiejscowiona przed złoŜeniem wniosku o pozwolenie na budowę i przed
przygotowaniem projektu budowlanego, a takŜe przed rozpoczęciem procedury zmierzającej
do uzyskania decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego.
W decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia
określone są między innymi warunki do uwzględnienia na etapie realizacji i eksploatacji
przedsięwzięcia oraz uwzględnienia w projekcie budowlanym. Zgodnie z art. 82 ust. 4
Ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie..., na kolejnych, bardziej
zaawansowanych etapach realizacji inwestycji, o ile zajdzie taka potrzeba, procedura oceny
oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko moŜe być wykonywana ponownie. Nie rodzi
ona praw do terenu ani nie jest pozwoleniem na realizację przedsięwzięcia.
1.4 CEL I ZAKRES RAPORTU
Celem wykonania raportu jest określenie potencjalnego oddziaływania planowanej inwestycji
na środowisko oraz jego poszczególne komponenty i określenie w tym zakresie moŜliwości
realizacji inwestycji w proponowanym zakresie i miejscu, z uwzględnieniem zastosowanych
metod zapobiegawczych, kompensacyjnych itp. w świetle standardów i norm ochrony
środowiska.
Raport ma równieŜ wskazać najkorzystniejszą lokalizację dla planowanej inwestycji,
uwzględniającą aspekty środowiskowe.
Raport stanowić będzie załącznik do wniosku o wydanie decyzji o uwarunkowaniach
środowiskowych planowanego przedsięwzięcia.
Celem Raportu jest udzielenie generalnej odpowiedzi dotyczącej moŜliwości realizacji
rozwaŜanego przedsięwzięcia w rozpatrywanej lokalizacji. W przypadku stwierdzenia takiej
moŜliwości sformułowane będą warunki z zakresu ochrony środowiska do uwzględnienia na
etapie realizacji i eksploatacji przedsięwzięcia oraz uwzględnienia w projekcie budowlanym.
Merytoryczną podstawę opracowania raportu stanowi dział V, rozdział 2, art. 66 Ustawy
o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie
środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227).
Niniejszy Raport obejmuje pełny zakres, jaki jest wymagany przy sporządzaniu tego typu
dokumentów, określonych ww. zapisem prawnym.
Strona 9
2 OPIS PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA
2.1 Ocena
przedsięwzięcia
pod
względem
z wymaganiami przepisów krajowych i UE
zgodności
2.1.1 Zgodność przedsięwzięcia z wymaganiami polskimi i UE
Przystąpienie do Unii Europejskiej nałoŜyło na Polskę wiele zobowiązań wynikających
z przyjętego dorobku prawnego UE. W zakresie gospodarki odpadami najwaŜniejsze są:
• Dyrektywa 2008/98/WE w sprawie odpadów oraz uchylająca niektóre dyrektywy,
• Dyrektywa 1999/31/WE w sprawie składowania odpadów,
• Dyrektywa 2000/76/WE w sprawie spalania odpadów,
• Dyrektywa 1996/61/WE w sprawie zintegrowanego zapobiegania i ograniczania
(kontroli) zanieczyszczeń – IPPC,
• Dyrektywa 1994/62/WE w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych
(zm. 1882/2003/WE, 2004/12/WE, 2005/20/WE),
• Dyrektywa 2004/8/WE w sprawie wspierania kogeneracji w oparciu
o zapotrzebowanie na ciepło uŜytkowe na rynku wewnętrznym energii oraz
zmieniająca dyrektywę 92/42/EWG.
Przyjęta przez Parlament Europejski w dniu 11 grudnia 2008 r. nowa ramowa dyrektywa w
sprawie odpadów, zakłada bardziej precyzyjne zdefiniowanie pojęcia odpadu oraz działań
klasyfikowanych jako odzysk. Dyrektywa stwarza podstawę do ustalenia kiedy odpad
przestaje być odpadem, a staje się produktem. Spalanie odpadów traktowane jest jako jedna
z form odzysku.
Podstawowymi aktami prawnymi regulującymi gospodarkę odpadami w Polsce odnoszącymi
się do przedsięwzięcia są:
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tekst jednolity Dz. U.
2008, Nr 25, poz.150 z późn. zm.),
Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. o wprowadzeniu ustawy Prawo ochrony środowiska,
ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. 2001, Nr 100, poz. 1085
z póź. zm.),
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001r. o odpadach (tekst jedn. Dz. U. 2007, Nr 39, poz.
251 z póź. zm.),
Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych (Dz. U.
2001, Nr 63, poz. 638 z póź. zm.),
oraz w pewnym zakresie (wybrane akty):
Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz. U. 2006, Nr 89, poz.
625 z póź. zm. )
Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. - Prawo wodne (tekst jednolity Dz. U. z 2005 r. Nr 239,
poz. 2019 z póź. zm.).
Powstałe w ramach Projektu instalacje ograniczać będą w największym moŜliwym
w praktyce stopniu negatywne skutki dla środowiska oraz dla zdrowia ludzkiego wynikające
z konieczności zagospodarowania odpadów jak i funkcjonowania samych instalacji.
Zastosowane zostaną BAT, zgodne z obowiązującym prawodawstwem.
Strona 10
Realizacja Projektu pozwoli zminimalizować składowanie odpadów, które nie zostałyby
poddane procesom odzysku lub recyklingu, co jest równoznaczne z wypełnieniem
standardów zalecanych przez Radę Europy oraz wymogi dyrektyw 2008/98/WE i
1999/31/WE.
Przedsięwzięcie będące przedmiotem niniejszego raportu zgodne jest z ustawodawstwem
polskim oraz wspólnotowym. Jego realizacja wpłynie na osiągnięcie standardów
obowiązujących kraje członkowskie UE, w szczególności dotyczących osiągnięcia poziomów
odzysku, ograniczenia składowania odpadów (w tym ulegających biodegradacji) oraz
wykorzystania odpadów jako źródła energii.
2.1.2 Zgodność przedsięwzięcia z dokumentami strategicznymi oraz
uwarunkowaniami
wynikającymi
z
miejscowego
planu
zagospodarowania przestrzennego
2.1.2.1 Strategia Rozwoju Społeczno – Gospodarczego Województwa do 2020r.
Strategia Rozwoju Społeczno – Gospodarczego Województwa Podlaskiego do 2020 r.
została uchwalona uchwałą nr XXXV/438/06 Sejmiku województwa podlaskiego z dnia
30.01.2006 r.
Zadania priorytetowe z zakresu rozwoju systemu gospodarki odpadami na terenie
województwa podlaskiego zostały ujęte w zadaniach z zakresu Infrastruktury środowiska,
jako działanie 3. - Rozwój systemów zaopatrzenia w wodę, odprowadzania i oczyszczania
ścieków oraz usuwania i unieszkodliwiania odpadów stałych, punkt 4.
„Strategia…” zakłada rozwój nowoczesnych systemów gromadzenia, usuwania i
unieszkodliwiania odpadów stałych w tym odpadów niebezpiecznych, ukierunkowanych na
ochronę środowiska i optymalne gospodarcze wykorzystanie części odpadów poprzez:
• tworzenie nowoczesnych systemów odzysku, recyklingu i unieszkodliwiania odpadów –
budowa Zakładów Zagospodarowania Odpadów;
• powszechną selektywną zbiórkę odpadów;
• kompleksowe rozwiązywania problemu bezpiecznego unieszkodliwiania odpadów
niebezpiecznych, w tym medycznych i budowlanych (azbest) oraz utylizacji odpadów
pochodzenia zwierzęcego;
• dostosowanie istniejących składowisk i zakładów Zagospodarowania Odpadów do
obowiązujących wymogów i standardów;
• stałą systematyczną i powszechną edukację społeczeństwa o efektach ekologicznych i
gospodarczych stosowania zbiórki selektywnej.
2.1.2.2 Strategia Rozwoju Białegostoku
„Strategia rozwoju Białegostoku” została przyjęta przez Radę Miejską Białegostoku uchwałą
Nr XL/327/96 z dnia 26 sierpnia 1996 r. Dokument obejmował 160 zadań przewidzianych do
realizacji w latach 1996-2010 uporządkowanych według dziedzin: społecznej, gospodarczej,
gospodarki przestrzennej, ochrony środowiska, komunikacji oraz infrastruktury technicznej.
Aktualizację strategii przeprowadzono 2001 r. (Uchwała Rady Miasta Białegostoku
XLV/593/2001 z dnia z dnia 28 listopada 2001 r.).
W zaktualizowanej „Strategii…” cele związane z poprawą gospodarki odpadami na terenie
miasta Białystok zostały ujęte jako Cel I rzędu: Poprawa jakości Ŝycia mieszkańców i
środowiska naturalnego, Zadanie E5 – Ochrona powierzchni ziemii, atmosfery i wód,
podzadanie E5.1. Zgodnie zapisami „Strategii…”
Strona 11
Poprawa gospodarki odpadami stałymi przez:
a) działania prawno-organizacyjne:
•
•
•
ustanowienie lokalnego prawa śmieciowego;
wprowadzenie obowiązku oddzielnego gromadzenia odpadów toksycznych;
prowadzenie kampanii promocyjnej selektywnego gromadzenia odpadów.
b) działania inwestycyjne:
•
•
•
•
•
rozbudowa zakładu utylizacji odpadów komunalnych;
rozbudowa pola składowego IB (3,3 ha);
budowa sortowni odpadów;
budowa kompostowni odpadów organicznych;
rekultywacja pola składowego IA.
2.1.2.3 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego dla
Białegostoku
Dokument określający w sposób ogólny planowany sposób zagospodarowania całego
terytorium gminy, zawierający informacje o połoŜeniu obszarów przeznaczonych pod
zabudowę i inne funkcje, o przebiegu głównych szlaków komunikacyjnych, terenów
chronionych itp.
Studium uwarunkowań i zagospodarowania przestrzennego gminy jest, obok miejscowego
planu zagospodarowania przestrzennego, aktem planowania przestrzennego gminy; a nie
jest aktem prawa miejscowego a więc nie zawiera przepisów powszechnie obowiązujących i
nie moŜe być podstawą do wydania Ŝadnej decyzji administracyjnej.
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego jest dokumentem
poprzedzającym wykonanie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. W
studium formułuje się zasady polityki przestrzennej miasta, wsi, jednostki osadniczej oraz
integruje dokumenty programowe i wizje związane z rozwojem gospodarczym i społecznym
jednostki osadniczej.
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego dla miasta
Białegostoku zostało uchwalone uchwałą Nr XXXI/373/08 Rady Miejskiej Białegostoku z dnia
08.09.2008 r.
„Studium….” zakłada, iŜ odpady komunalne z miasta Białystok unieszkodliwiane będą w
ramach miejskiego systemu unieszkodliwiania odpadów stałych, zgodnie, z którym
wyspecjalizowane firmy prowadzić będą odbiór odpadów gromadzonych czasowo w
pojemnikach, ich wywóz, sortowanie, recykling i unieszkodliwianie w Zakładzie Utylizacji
Odpadów Komunalnych w Hryniewiczach.
NaleŜy dąŜyć do lokalizowania obiektów gospodarki odpadami (w tym ZUOK) w rejonach
podobnych obiektów lub rejonach umoŜliwiających minimalizowanie negatywnego wpływu
obiektu na otoczenie.
2.1.2.4 Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego
Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego (mpzp) stanowi podstawę "planowania
przestrzennego" w gminie. Zgodnie z art. 14 ustawy z dnia 27 marca 2003 roku o planowaniu
i zagospodarowaniu przestrzennym jest aktem prawa miejscowego. Przy sporządzaniu
planów miejscowych wiąŜące są ustalenia studium uwarunkowań i kierunków
zagospodarowania przestrzennego gminy, pod rygorem niewaŜności planu.
Strona 12
Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego jest, obok studium uwarunkowań i
zagospodarowania
przestrzennego
gminy,
aktem
planowania
przestrzennego;
nieobowiązkowy aczkolwiek mający przymiot prawa miejscowego, a zatem powszechnie
obowiązujący (w ramach danej jednostki terytorialnej); moŜe być podstawą do wydania
decyzji administracyjnej; sporządzany dla części terytorium; sporządzany prze wójta,
burmistrza bądź prezydenta miasta, zaś uchwalany prze radę gminy; składa się z dwóch
części: tekstowej i graficznej.
Wg. informacji uzyskanych z UM Białegostoku, miasto uchwaliło 88 mpzp (wg. stanu na
12.03.2009 r.). Łącznie mpzp pokrytych jest ok. 2 594,3 ha, czyli ok. 25,4% pow. Miasta
Białystok.
2.1.3 Zgodność przedsięwzięcia z Planami Gospodarki Odpadami. Program
Operacyjny Infrastruktura i Środowisko
Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych (ZUOK) wpłynie na realizację
wymagań wynikających z zapisów Krajowego Planu Gospodarki Odpadami 2010,
Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami dla województwa podlaskiego na lata 2007 2010, które mają na celu wdroŜenie prawa Unii Europejskiej w zakresie gospodarki
odpadami w Polsce. Jest to przede wszystkim związane ze:
•
•
•
zmniejszeniem ilości składowanych odpadów;
zmniejszeniem ilości składowanych odpadów ulegających biodegradacji;
zwiększeniem stopnia odzysku odpadów.
Zakład Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku będzie zakładem
spełniającym funkcję kompleksowego zagospodarowania odpadów i będzie stanowił istotny
element domykający system gospodarki odpadami dla Białegostoku i gmin powiatu
białostockiego biorących udział w przedsięwzięciu.
Zastosowana w ZUOK metoda termicznego przekształcania odpadów z odzyskiem energii
pozwoli na:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
unieszkodliwienie w sumie około 120 tys. Mg odpadów komunalnych
redukcję masy odpadów przeznaczonych do składowania po termicznym
przekształcaniu odpadów do około 90%,
zachowanie najwyŜszych standardów ochrony środowiska,
spełnienie warunków dyrektywy UE 1999/31/WE dotyczącej ograniczania
składowania odpadów ulegających biodegradacji,
spełnienie warunków dyrektywy 94/62/WE i jej nowelizacji, dotyczącej odpadów
opakowaniowych i określającej poziom 60 % odzysku rocznie,
produkcję energii ze źródeł odnawialnych i w przyszłości na uzyskanie tzw. „zielonych
certyfikatów”,
produkcję energii w kogeneracji zgodnie z warunkami dyrektywy 2004/8/WE,
uzyskanie kosztu przekształcania odpadów porównywalnego z innymi metodami,
ponowne wykorzystania odpadów poprocesowych tj. ŜuŜli, odzyskania metali,
rozwiązanie problemu zagroŜenia sanitarnego środowiska przez odpady.
Pozostałe metody przekształcania odpadów w ZUOK w Hryniewiczach pozwolą na:
•
•
•
odzysk odpadów z odpadów wielkogabarytowych i odpadów gruzu i poremontowych,
wyprodukowanie kompostu z odpadów zielonych (selektywnie zebranych), który
będzie mógł być wykorzystany jako nawóz,
bezpieczne magazynowanie odpadów niebezpiecznych pochodzących z
selektywnego zbierania odpadów,
Strona 13
•
moŜliwość selektywnego zbierania odpadów zarówno surowcowych,
problemowych przez mieszkańców, jak i małe przedsiębiorstwa.
jak
i
2.1.3.1 Krajowy Plan Gospodarki Odpadami (Kpgo 2010)
W grudniu 2006 uchwałą Nr 233 Rada Ministrów przyjęła Krajowy Plan Gospodarki
Odpadami 2010 (M.P. z 2006 Nr 90 poz. 946), który przedstawia prognozy, cele i zadania
gospodarki odpadami na lata 2007 - 2010 oraz perspektywicznie okresu 2011 - 2018.
Wymogi polskiego i unijnego prawa narzucają konieczność zmniejszenia ilości składowanych
odpadów ulegających biodegradacji. Do końca 2010 roku ilość ta nie powinna przekroczyć
3,29 mln Mg, do końca roku 2013 - 2,19 mln Mg, a w 2020 roku – 1,53 mln Mg.
Z wymagań tych moŜna szacować, Ŝe w roku 2010 metodami innymi niŜ składowanie naleŜy
unieszkodliwić 2,4 mln a w 2018 co najmniej 3,6 mln Mg.
Biorąc pod uwagę prognozy, Kpgo 2010 przewiduje rozwój selektywnego zbierania
odpadów, powstawanie ponadgminnych związków celowych dla rozwoju systemów
gospodarowania odpadami, zmniejszenie ilości składowisk odpadów oraz rozwój instalacji do
biologicznego odzysku i termicznego przekształcania odpadów.
Główne cele Kpgo 2010 w gospodarce odpadami:
• zwiększenie udziału odzysku, w tym w szczególności odzysku energii z odpadów,
zgodnego z wymaganiami ochrony środowiska,
• zmniejszenie ilości wszystkich odpadów kierowanych na składowiska odpadów,
• zamknięcie do końca 2009 r. wszystkich krajowych składowisk niespełniających
standardów Unii Europejskiej,
• wyeliminowanie praktyki nielegalnego składowania odpadów.
Przyjęte cele szczegółowe dla gospodarowania odpadami komunalnymi dotyczą:
• objęcia umowami na odbieranie odpadów komunalnych 100% mieszkańców
najpóźniej do 2007 roku,
• zapewnienia objęcia wszystkich mieszkańców systemem selektywnego zbierania
odpadów, dla którego minimalne wymagania określono w Kpgo 2010, najpóźniej do
końca 2007 r.,
• zmniejszenia ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych na
składowiska odpadów, aby nie było składowanych:
• w 2010 więcej niŜ 75%
masy tych odpadów wytworzonych w 1995 r.
Dla maksymalizacji odzysku oraz ograniczenia składowania odpadów ulegających
biodegradacji Kpgo 2010 jako konieczność przyjmuje budowę linii technologicznych do ich
przetwarzania, zarówno metodami termicznymi, jak i biologicznymi i mechaniczno biologicznymi.
Podstawowym załoŜeniem funkcjonowania gospodarki odpadami komunalnymi w Polsce ma
być system rozwiązań regionalnych, w których są uwzględnione wszystkie niezbędne
elementy tej gospodarki w danych warunkach lokalnych (np. z przekształcaniem
termicznym). Istotnym jest, by planowane instalacje, w szczególności do termicznego
przetwarzania odpadów spełniały kryteria BAT, a stosowane technologie były sprawdzone
przez wieloletnie i liczne doświadczenia.
Strona 14
Kpgo 2010 wskazuje, iŜ dla aglomeracji lub regionów zamieszkałych przez więcej niŜ
300 000 mieszkańców preferowaną metoda zagospodarowania zmieszanych odpadów
komunalnych jest ich przekształcenie termiczne.
2.1.3.2 Wojewódzki Plan Gospodarki Odpadami
Zaktualizowany Plan Gospodarki Odpadami dla województwa podlaskiego na lata 20072010, przyjęty przez sejmik województwa podlaskiego w dniu 3 marca 2008 r. zakłada
utworzenie 7 Regionów Zagospodarowania Odpadów (RZO), w których będą funkcjonować
Zakłady Zagospodarowania Odpadów wraz z instalacjami pomocniczymi. Linie graniczne
regionów są jedynie schematycznymi zaznaczonymi propozycjami, które mogą podlegać
aktualizacji w zaleŜności od uzgodnień międzygminnych.
Dla Białegostoku i gmin ościennych WPGO zakłada budowę Zakładu Zagospodarowania
Odpadów w Hryniewiczach, na bazie funkcjonującego od 2001 roku Zakładu Utylizacji
Odpadów Komunalnych w Hryniewiczach.
Planowana jest modernizacja i rozbudowa Zakładu o następujące moduły technologiczne:
• segment do rozdrabniania materiałów budowlanych typu gruz, beton itp. oraz
odzysku odpadów wielkogabarytowych (przewidziana na lata 2009-2010);
• modernizacja i rozbudowa instalacji do kompostowania zebranych selektywnie
odpadów ulegających biodegradacji (przewidziana na lata 2009-2013);
• budowa nowych pól składowych (przewidziana na lata 2008-2013);
• budowa Zakładu Przetwarzania Termicznego Odpadów na terenie miasta
Białystok (przewidziana na lata 2010 – 2013);
• organizacja punktu (miejsca) czasowego gromadzenia (magazynowania) odpadów
wielkogabarytowych i niebezpiecznych.
Rozbudowa ZZO Hryniewicze wraz z budową instalacji termicznego przekształcania
odpadów jako technologii wiodącej jest częścią projektu „Zintegrowany system gospodarki
odpadami dla aglomeracji białostockiej”.
Realizacja ww. projektu w ramach POIiŚ została zaakceptowana przez Komisję Europejską
do realizacji i dofinansowania w wysokości ok. 60 %. Projekt znajduje się na tak zwanej liście
indykatywnej projektów kluczowych POIiŚ.
2.1.3.3 Plan Gospodarki Odpadami dla Miasta Białystok
Zaktualizowany Plan Gospodarki Odpadami dla Miasta Białegostoku (PGO) na lata 20042015 został uchwalony w dniu 27.04.2009r. uchwałą nr XLI/518/09 Rady Miasta Białystok.
PGO, w ślad za WPGO przewiduje powstanie do 2015 na terenie Miasta Białystok zakładu
termicznego przekształcania odpadów komunalnych. Instalacja termicznego
przekształcania odpadów komunalnych w Białymstoku, zgodnie z załoŜeniami PGO ma być
częścią ZZO Hryniewicze.
Zakład Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku, stanowić będzie zespół
obiektów i urządzeń technologicznych realizujących podstawowe załoŜenie planowanego
systemu zagospodarowania odpadów komunalnych, w procesie termicznego przekształcania
odpadów komunalnych z odzyskiem energii i ciepła (kogeneracja). Energia będzie
wykorzystywana częściowo na potrzeby własne zakładu, a jej nadwyŜka będzie
sprzedawana do sieci zawodowych.
Strona 15
2.1.3.4 Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko na lata 2007 - 2013
Dokument przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 29 listopada 2006 roku i decyzją z dnia
7 grudnia 2007 r. zatwierdzony przez Komisję Europejską. Celem programu jest poprawa
atrakcyjności inwestycyjnej Polski i jej regionów poprzez rozwój infrastruktury technicznej
przy równoczesnej ochronie i poprawie stanu środowiska, zdrowia, zachowaniu toŜsamości
kulturowej i rozwijaniu spójności terytorialnej.
Działania w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko (POIiŚ) są
uzupełniające w stosunku do działań realizowanych w ramach 16 regionalnych programów
operacyjnych oraz innych opracowanych na lata 2007 - 2013 programów operacyjnych. W
ramach POIiŚ realizowanych będzie 15 osi priorytetowych.
Cele Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko oś priorytetowa II „Gospodarka
odpadami i ochrona powierzchni ziemi” skierowane są na zwiększenie korzyści
gospodarczych poprzez zmniejszenie udziału składowanych odpadów komunalnych, a co za
tym idzie zwiększenie udziału odpadów komunalnych poddawanych odzyskowi
i unieszkodliwianiu innymi metodami niŜ składowanie oraz likwidacja zagroŜeń wynikających
ze składowania odpadów zgodnie z krajowym i wojewódzkimi planami gospodarki odpadami.
W ramach wdraŜania nowoczesnych technologii zakłada się m.in. wprowadzanie
termicznego przekształcania odpadów.
W ramach tej osi wspierane będą głównie przedsięwzięcia zmierzające do utworzenia
kompleksowych, skutecznych i efektywnych systemów lub instalacji gospodarki odpadami
komunalnymi przeznaczonych do obsługi co najmniej 150 tysięcy mieszkańców oraz
przedsięwzięcia znajdujące się na liście indykatywnej.
Projekt pn. „Zintegrowany system gospodarki odpadami dla aglomeracji białostockiej”
znajduje się na liście projektów indywidualnych dla Programu Operacyjnego Infrastruktura i
Środowisko 2007-2013.
2.2 Charakterystyka przedsięwzięcia i warunki uŜytkowania terenu
w fazie budowy i eksploatacji
2.2.1
Lokalizacja przedsięwzięcia oraz istniejąca infrastruktura techniczno –
inŜynieryjna
Proponowany teren pod lokalizację ZUOK połoŜony jest na obszarze miasta Białegostoku.
Wg. podziału administracyjnego Białegostoku lokalizacja ta znajduje się na Osiedlu
Jaroszówka, przy ul. Gen. W. Andersa. Od północy graniczy ona z terenami leśnymi, od
wschodu w odległości ok. 800 znajduje się osiedle domków jednorodzinnych, częściowo
odizolowane terenem leśnym, a od południowego zachodu z terenami produkcyjnousługowymi. W sąsiedztwie znajduje się teŜ Giełda Rolna (handel artykułami spoŜywczymi).
Obszar znajdujący się przy ulicy Gen. W. Andersa jest wyniesiony i sąsiaduje od strony
północnej z duŜym kompleksem leśnym (Las Pietrasze), który jest powiązany z
ekosystemem Puszczy Knyszyńskiej.
Dla obszaru gdzie wskazano potencjalną lokalizację przy ul. Gen. W. Andersa nie
opracowano miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego oraz nie podjęto
stosownej uchwały o przystąpieniu do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania
przestrzennego.
Strona 16
Zgodnie z ustaleniami Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania
Przestrzennego miasta Białegostoku (Uchwała Rady miejskiej Białegostoku nr. XX/256/99 z
dn. 29.11.1999 r. z późniejszymi zmianami) przedmiotowe działki połoŜone są na obszarze
oznaczonym jako tereny strategiczne, które mogą być przeznaczone do zabudowy
rzemieślniczej i usługowej.
NajbliŜsza zabudowa mieszkaniowa zwarta zlokalizowana jest od strony wschodniej terenu.
W odległości ok. 700 m w linii prostej od granicy działki znajduje się osiedle domków
jednorodzinnych „Pietrasze”, częściowo odizolowane od proponowanej lokalizacji terenem
leśnym, a dalej w kierunku Wsch, w odległości ok. 1,3 km – zabudowa jednorodzinna osiedla
„Zgoda”. Ponadto, w odległości ok. 800 m w kierunku Pd – Zach znajdują się zabudowania
osiedla wielorodzinnego „Białostoczek”, które rozciąga się takŜe za rzeką Białą.
NajbliŜsze pojedyncze zabudowania, skupione wzdłuŜ osi ul. Gen Maczka i Alei Tysiąclecia
Państwa Polskiego znajdują się w odległości ok. 860 m w kierunku Zach od granicy działki.
Dalej, znajdują się:
• w odległości ok. 2 km w kierunku Zach, , za linią kolejową - zabudowania ogródków
działkowych.;
• w odległości ok. 1,2 km w kierunku Pn - Zach za linią kolejową znajduje się osiedle
domów jednorodzinnych „Dziesięciny I”;
• w odległości ok. 1,3 km w kierunku Pd – Wsch osiedle domów jednorodzinnych (ul.
Wąska, Węglowa, Fabryczna, Traugutta), a dalej (ok. 1,65 km od granicy działki) za
ul. Wasilkowską – osiedle wielorodzinne „R. Traugutta”
• w odległości ok. 1,6 km w kierunku: Pd – osiedle zabudowy wielorodzinnej „H.
Sienkiewicza”, Pd - zach. – wielorodzinna zabudowa osiedla „Waryńskiego”.
Od Pn lokalizacja graniczy z ternami leśnymi (Las Pietrasze).
W bezpośrednim sąsiedztwie lokalizacji przewaŜa jednak zabudowa handlowo - usługowa.
2.2.1.1 Stan formalno – prawny lokalizacji
Opisywana lokalizacja połoŜona jest w obrębie 13 – Białostoczek Płn. i mieści się na
działkach o numerach ewidencyjnych:
• 190/36 o pow. 3,22 ha;
• 190/37 o pow. 1,09 ha;
• 190/38 o pow. 1,09 ha;
• 190/26 o pow. 1,18 ha;
• 190/27 o pow. 0,76 ha.
Działki zajmują łączną powierzchnię 7,3 ha.
Wymienione działki są własnością Gminy Białystok.
W celu zapewnienia dojazdu od ul. Gen. W. Andersa do planowanej lokalizacji będzie
poprowadzona droga dojazdowa przez działkę 190/7, przewidziana do realizacji przez
Miasto Białystok.
2.2.1.2 Istniejący stan zagospodarowania terenu
Teren przy ul. Gen. Wł. Andersa, na którym planowana jest budowa ZUOK jest
niezagospodarowany.
Strona 17
2.2.1.3 Infrastruktura techniczno – inŜynieryjna
Do rozpatrywanego terenu (zgodnie z informacją uzyskaną od Wodociągów Białostockich –
pismo znak SD10-3/BOK-2323/002527/09 z dnia 28.04.2009 r.) nie jest doprowadzona sieć
kanalizacyjna ani wodociągowa. Jednak planowana jest przebudowa ul. Gen. W. Andersa
wraz z wykonaniem uzbrojenia w sieć kanalizacyjną i wodociągową. W/w zadanie (zgodnie z
opinią Departamentu Urbanistyki) przewidziane jest do realizacji na lata 2010 – 2012.
Energia elektryczna
Zgodnie z informacją otrzymanymi od PGE Dystrybucja Białystok w piśmie znak:
RP1/7005/2009 z dnia 27.04.2009 r. ,istnieje moŜliwość przyłączenia projektowanej instalacji
termicznego przekształcania odpadów komunalnych po wybudowaniu linii zasilających –
zasilania podstawowego i rezerwowego o przekrojach Ŝył (przewodów) wynikających z
obliczeń technicznych do stacji 110/15kV EC. Określenie szczegółowego zakresu inwestycji
dotyczącego modernizacji i rozbudowy sieci związanej z przyłączeniem ww. obiektu moŜliwe
będzie po złoŜeniu przez inwestora kompletnego wniosku o określenie warunków
przyłączenia.
Ciepło
Istniejąca w pobliŜu sieć cieplna jest własnością EC Białystok. Brak jest moŜliwości ustalenia
obszaru zasilania odpowiednio do szacowanych zdolności produkcyjnych ZUOK. Największy
problem stanowi konieczność pracy dwu źródeł na wspólną sieć (komplikacje natury
technicznej i eksploatacyjnej, tym większe, Ŝe byłoby dwóch róŜnych właścicieli obu źródeł).
Problem ten moŜe być rozwiązany po przeprowadzeniu odrębnej analizy technicznoekonomicznej.
Woda
Do proponowanego terenu pod lokalizację ZUOK nie jest doprowadzona sieć wodociągowa.
Istnieje moŜliwość podłączenia do sieci w oparciu o magistrale wodociągową Ø 600 mm z rur
Ŝeliwnych połoŜoną w ul. Gen. W. Andersa. NaleŜy wykonać odcinek ok. 470 mb sieci
wodociągowej rozdzielczej do proponowanej lokalizacji projektując przewody w drodze
dojazdowej.
Ścieki
Teren nie jest uzbrojony w sieć kanalizacji sanitarnej. Istnieje moŜliwość podłączenia do sieci
kanalizacji sanitarnej Ø 800 mm, najbliŜej połoŜonej w rejonie ul. Gen. W. Andersa na
wysokości nieruchomości nr 46. W celu przyłączenia naleŜy wybudować sieć kanalizacji
sanitarnej w ul. Gen. W. Andersa do wysokości drogi dojazdowej bocznej oraz odcinek sieci
kanalizacji sanitarnej do wysokości nieruchomości (ok. 1300 mb sieci). Ze względu na
konfigurację terenu moŜe zajść potrzeba zastosowania przepompowni ścieków.
Po wybudowaniu i przekazaniu do eksploatacji powyŜszych sieci wodociągowo –
kanalizacyjnych naleŜy wykonać przyłącze wodociągowe i kanalizacyjne do nieruchomości.
2.2.2 Warunki uŜytkowania terenu w fazie realizacji przedsięwzięcia
Ze względu na realizację przedsięwzięcia według tzw. „Ŝółtego” FIDIC’a, zgodnie z którym to
wykonawca ma za zadanie określenie zakresu prac i koncepcji ich realizacji w celu
osiągnięcia zleconego przez inwestora zadania, zaproponowane poniŜej warunki
wykorzystania terenu stanowią wstępną koncepcję, z której wykonawca moŜe, ale nie musi
skorzystać.
KaŜdorazowo część terenu wydzielona na plac budowy będzie w pełni chroniona. Wokół
placu wykonane zostanie stosowne ogrodzenie o wysokości 2,4 m, ustawione zostaną znaki
ostrzegawcze.
Strona 18
Warunki pracy na terenie budowy, miejsce na zaplecze techniczne oraz socjalno-biurowe,
miejsca okresowego składowania materiałów budowlanych oraz odpadów z rozbiórki
i adaptacji budynków, itp. zostaną określone w Planie BIOZ (Warunki bezpieczeństwa
i ochrona zdrowia na placu budowy).
Parking dla pojazdów budowy musi się znajdować na podłoŜu utwardzonym, a pojazdy
muszą być sprawne technicznie. W trakcie prowadzenia inwestycji istnieje moŜliwość
zanieczyszczenia gruntów, a tym samym pośrednio wód podziemnych substancjami
ropopochodnymi pochodzącymi z przebywających tam pojazdów mechanicznych
(samochody, koparki, itp.), magazynowania olejów, smarów i innych materiałów niezbędnych
do bieŜącej eksploatacji i konserwacji sprzętu. W celu zapewnienia maksymalnej ochrony dla
środowiska teren potencjalnie naraŜony na zanieczyszczenie powinien być zabezpieczony,
a moŜliwość skaŜenia – minimalizowana.
Budowa realizowana będzie zgodnie z harmonogramem robót. Przekazywanie Placu
Budowy będzie dokonywane uzgodnionymi etapami. Protokoły przekazania określonych
segmentów budowy powinny zawierać załączniki graficzne przedstawiające teren
przekazywany Wykonawcy i warunki jego wykorzystania.
Wykonawca wykona drogi dojazdowe do wszystkich stanowisk budowlanych. Minimalna
szerokość dróg wynosić powinna 3,5 m a nawierzchnia winna być przystosowana do ruchu
pojazdów o całkowitym cięŜarze 30 Mg. Place manewrowe muszą zostać wykonane we
wszystkich kluczowych obszarach. Ponadto, zostanie wykonane ogrodzenie dróg
dojazdowych, placów manewrowych oraz parkingów.
Usytuowanie dróg i odległości od obiektów budowlanych powinny zapewnić bezpieczne
i łatwe manewrowanie róŜnych typów pojazdów niezbędnych do realizacji inwestycji.
W koniecznych przypadkach będą wykonane tymczasowe wjazdy na teren budowy w celu
ułatwienia dostępu personelowi i sprzętu. Jeśli zaistnieje potrzeba, zostaną wykonane rampy
rozładowcze w pobliŜu otworów przygotowanych do transportu urządzeń.
Place manewrowe powinny umoŜliwić pojazdom wykonywanie manewrów w celu dojazdu do
miejsc rozładowania. Ponadto wykonany zostanie parking w zakresie niezbędnym do
prawidłowego przeprowadzenia robót.
2.2.2.1 Zakres budowy obiektów i urządzeń
Zakłada się budowę Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych (ZUOK) w
Białymstoku w skład którego wchodzić będą następujące obiekty technologiczne:
•
•
•
instalacja termicznego przekształcania odpadów,
instalacja waloryzacji ŜuŜla,
instalacja zestalania i chemicznej stabilizacji popiołów i stałych pozostałości z
systemu oczyszczania spalin
2.2.3 Warunki uŜytkowania terenu w fazie eksploatacji przedsięwzięcia
Teren w fazie eksploatacji będzie wykorzystywany zgodnie z jego przeznaczeniem
i przewidywanym planem funkcjonowania. Wszystkie instalacje będą spełniać określone role
polegające na odzysku, przekształcaniu bądź unieszkodliwianiu odpadów.
Prace związane z procesem termicznego przekształcania odpadów komunalnych oraz
zestalaniem i chemiczną stabilizacją popiołów i stałych pozostałości z systemu oczyszczania
spalin na terenie zakładu będą realizowane w zamkniętych halach i pomieszczeniach.
Strona 19
Dowóz i wywóz odpadów, odpadów poprocesowych, materiałów eksploatacyjnych i części
będzie realizowany przy uŜyciu sieci utwardzonych dróg wewnętrznych oraz dróg
dojazdowych.
Wydzielona część terenu zostanie przeznaczona na zieleńce.
2.3 Charakterystyka procesów produkcyjnych
2.3.1 Ogólna charakterystyka przedsięwzięcia
Dla opisywanego przedsięwzięcia zakłada się następujące zakresy budowy ZUOK:
• adaptacja terenu do potrzeb budowy ZUOK;
• wybudowanie instalacji termicznego przekształcania odpadów z jedną linią
technologiczną o wydajności 15,5 Mg/h. Zakłada się pracę ciągłą przez 24 h na dobę,
7 dni w tygodniu z gwarantowaną dyspozycyjnością min. 7800 h/rok;
• wykonanie instalacji waloryzacji ŜuŜli w celu dalszego ich zagospodarowania dla
celów przemysłowych. Przewidywana produkcja roczna ŜuŜli poprocesowych z linii
termicznego przekształcania – około 31 920 Mg/rok (ilość bez metali Ŝelaznych i
nieŜelaznych);
• wykonanie instalacji zestalania i chemicznej stabilizacji popiołów i stałych pozostałości
z procesu oczyszczania spalin;
• wykonanie
podłączenia
instalacji
do
miejskiej
sieci
ciepłowniczej,
elektroenergetycznej, kanalizacyjnej i wodociągowej. Oczekiwane przewidywane
wartości produkcji energii z termicznego przekształcania odpadów to około
56 550 MWh/rok energii elektrycznej w pracy bez kogeneracji, a w kogeneracji około
15 735 MWh/sezon energii elektrycznej i 380 160 GJ/sezon energii cieplnej (sezon
grzewczy).
2.3.2 Przekształcanie termiczne
Planowana instalacja termicznego przekształcania odpadów oparta zostanie na
nowoczesnej, technicznie dojrzałej technologii spalania odpadów w piecu z paleniskiem
rusztowym. Do termicznego przekształcania kierowane będą przede wszystkim tzw.
resztkowe odpady komunalne, z których na wcześniejszym, nadrzędnym w systemie, etapie
ich zagospodarowania zostały wysegregowane uŜyteczne surowce wtórne. Odpady będą
bezpośrednio kierowane do leja zasypowego pieca, stanowiąc w ten sposób źródło odzysku
energii zawartej w odpadach.
Proces termicznego przekształcania odpadów przebiegać będzie autotermicznie, to znaczy,
Ŝe nie będzie wymagać on ciągłego wspomagania przy uŜyciu konwencjonalnego paliwa, a
sam będzie źródłem energii, zamienianej dalej na energię elektryczną i ciepło.
Integralną częścią instalacji będzie efektywny kilkustopniowy system oczyszczania spalin,
gwarantujący emisję zanieczyszczeń znacznie poniŜej wymaganych prawnie standardów
emisyjnych. Dodatkowo proces termicznego przekształcania odpadów będzie tak
prowadzony, aby w jego trakcie powstawało jak najmniej zanieczyszczeń.
Odpady poprocesowe z procesu termicznego przekształcania, takie jak popioły oraz odpady
pozostające po procesie oczyszczania spalin, podlegać będą procesowi ich zestalania i
chemicznej stabilizacji do bezpiecznej i obojętnej dla środowiska postaci a następnie
wywoŜone będą na składowisko odpadów innych niŜ niebezpieczne i obojętne np. do ZUOK
Strona 20
w Hryniewiczach. śuŜle, po obróbce mechanicznej i sezonowaniu w instalacji ich waloryzacji,
będą spełniać normy pozwalające na przemysłowe ich zagospodarowanie.
Zakłada się, Ŝe do termicznego przekształcania kierowane będą następujące rodzaje
odpadów:
• odpady komunalne z gospodarstw domowych i infrastruktury,
• odpady z produkcji rzemieślniczej, handlu i usług, które pod względem składu
zbliŜone są do odpadów komunalnych z gospodarstw domowych – (odpady
przemysłowe i handlowe inne niŜ niebezpieczne),
• odpady z demontaŜu odpadów wielkogabarytowych i poremontowych, które nie będą
nadawały się do recyklingu,
• palne odpady balastowe pochodzące z sortowni odpadów surowcowych.
W celu zagwarantowania odpowiedniej pracy instalacji do Zakładu nie będą przyjmowane
następujące grupy odpadów:
• odpady z ubojni zwierząt jaki równieŜ specjalne odpady, które ze względu na ich
łatwopalność, ich toksyczność, ich korozyjność lub ich charakter wybuchowy nie mogą
być unieszkodliwiane w ten sam sposób co odpady komunalne bez stwarzania
niebezpieczeństwa dla ludzi i dla środowiska,
• wszystkie przedmioty (odpady), które ze względu na ich wymiary, ich wagę lub ich
naturę nie są zgodne z parametrami instalacji.
Ewidencja przyjmowanych do instalacji odpadów przy wjeździe na teren ZUOK pozwoli na
kontrolę, ograniczenie lub całkowite wyeliminowanie odpadów, które mogły by zakłócić
prawidłową pracę instalacji.
2.3.3 Waloryzacja ŜuŜli z odzyskiem metali
Proces waloryzacji ŜuŜli polegać będzie na obróbce mechanicznej celem uzyskania
odpowiedniej frakcji handlowej oraz okresowym sezonowaniu ŜuŜla na placu dojrzewania (3
do 6 m-cy). Gotowy produkt będzie przeznaczony na zbyt dla celów przemysłowych – np.
produkcji materiału na podbudowę dla drogownictwa.
Ponadto prowadzony będzie odzysk metali Ŝelaznych i nieŜelaznych z ŜuŜla. Efektywność
procesu prowadzonego na tym etapie przekształcania odpadów jest znacznie większa niŜ
podczas odzysku metali prowadzonego na etapie wstępnego sortowania odpadów przed
poddaniem ich procesowi spalania. Zarówno niewielkie metalowe elementy, jak i metale
będące składową przedmiotów wielomateriałowych (np. kabli) mogą być dodatkowo
odzyskane. Nakłady energii na odzysk metali z ŜuŜli są równieŜ znacznie mniejsze niŜ w
przypadku poddawania procesowi całej masy odpadów, która kierowana będzie do
termicznego przekształcania. Szerzej instalacja i proces waloryzacji ŜuŜli został opisany w
rozdziale 2.7.
2.3.4 Zestalanie i chemiczna stabilizacja popiołów i stałych pozostałości z
procesu oczyszczania spalin
Odpady poprocesowe w formie lotnych popiołów oraz stałych pozostałości z oczyszczania
spalin traktowane są jako niebezpieczne. W celu minimalizacji ich oddziaływania na
środowisko będą poddawane zestaleniu i chemicznej stabilizacji w omawianej instalacji.
Strona 21
Lotny popiół oraz stałe pozostałości z oczyszczania spalin kierowane będą drogą
pneumatyczną lub w szczelnie zamkniętych kontenerach z instalacji termicznego
przekształcania odpadów do szczelnego zbiornika znajdującego się w instalacji zestalania i
chemicznej stabilizacji. Zmieszany lotny popiół i pozostałości z oczyszczania spalin będą
dozowane do mieszalnika, do którego dodawane będą woda, cement, substancja
stabilizująca. Po wymieszaniu z dodatkami w zestalonej postaci za pomocą przenośnika
będą gromadzone w kontenerze, a następnie wywoŜone na składowisko odpadów innych niŜ
niebezpieczne i obojętne. Zestalenie i chemiczna stabilizacja powodują, Ŝe te odpady
poprocesowe nie są juŜ niebezpieczne. Szerzej instalacja i proces zestalania i chemicznej
stabilizacji odpadów został opisany w rozdziale 2.8.
2.3.5 Budowa systemu energetycznego
Budowa systemu polegać będzie na instalacji maszyn i urządzeń energetycznych, które
pozwolą na maksymalne wykorzystanie energii wytwarzanej przez linię termicznego
przekształcania odpadów komunalnych w piecu-kotle. Turbina upustowo-kondensacyjna
pozwoli na jednoczesną produkcję energii elektrycznej i cieplnej w trybie kogeneracji. Za
pomocą wymiennika ciepła będzie podgrzewana woda sieciowa dla miejskiego sytemu
ciepłowniczego.
2.3.6 Przyjmowane odpady
Do odzysku i unieszkodliwienia w ZUOK mogą być przyjmowane następujące odpady
wyszczególnione w tabeli poniŜej.
Tabela 2.1 Rodzaje odpadów przewidzianych do przyjęcia do instalacji termicznego
przekształcania odpadów.
Lp.
Rodzaj odpadu
Kod odpadu
1.
Niesegregowane odpady komunalne
20 03 01
2.
Odpady komunalne nie wymienione w inny podgrupach
20 03 99
3.
Papier i tektura
20 01 01
4.
OdzieŜ
20 01 10
5.
Tekstylia
20 01 11
6.
Leki inne niŜ wymienione w 20 01 31
20 01 32
7.
Drewno inne niŜ wymienione w 20 01 37
20 01 38
8.
Tworzywa sztuczne
20 01 39
9.
Inne niewymienione frakcje zbierane w sposób selektywny
20 01 99
10.
Inne odpady nie ulegające biodegradacji
20 02 03
11.
tworzywa sztuczne i guma
19 12 04
12.
drewno inne niŜ wymienione w 19 12 06
19 12 07
13.
odpady palne (paliwo alternatywne)
19 12 10
14.
inne odpady z mechanicznej obróbki odpadów inne niŜ wymienione w 19 12 11
19 12 12
Źródło: opracowanie własne
Strona 22
Zapisy europejskiego i polskiego prawa dokonują hierarchii postępowania z odpadami wg
kryterium przyjęcia rozwiązań najlepszych z punktu widzenia środowiska. Odstępstwo od
takiej hierarchii moŜe być konieczne w przypadku określonych strumieni odpadów, jeŜeli jest
to uzasadnione między innymi wykonalnością techniczną, opłacalnością ekonomiczną
i ochroną środowiska.
Wobec powyŜszego proponując system gospodarki odpadami przyjęto następującą
hierarchię postępowania z odpadami:
1. zapobieganie,
2. przygotowanie do ponownego uŜycia,
3. recykling,
4. inne metody odzysku, np. odzysk energii,
5. unieszkodliwianie.
Biorąc pod uwagę hierarchię postępowania z odpadami, jak równieŜ zapisy Kogo 2010
przyjęto następujące rozwiązanie dla systemu gospodarki odpadami dla Białegostoku:
1. Zapobieganie powstawaniu odpadów – poprzez edukację ekologiczną dla
mieszkańców;
2. Rozwój selektywnego zbierania odpadów wybranych rodzajów i frakcji odpadów, w
tym:
3. Odzysk i recykling:
a. odpady materiałowe tj. papier, tworzywa sztuczne, metale, szkło będą –
kierowane do odzysku w sortowniach odpadów, a następnie do recyklingu;
b. odpady wielkogabarytowe – będą poddawane demontaŜowi, a następnie
kierowane do odzysku i/lub recyklingu;
c. odpady zielone i ulegające biodegradacji zebrane selektywnie – kierowane do
procesów biologicznego przetwarzania odpadów;
d. odpady niebezpieczne – kierowane do specjalistycznych zakładów ich
przeróbki;
e. odpady poremontowe – kierowane do procesów odzysku
4. Termiczne przetwarzanie odpadów – termicznemu przetwarzaniu będą poddawane
wyłącznie odpady pozostałe po selektywnym zbieraniu, czyli po wybraniu z nich
najbardziej wartościowych odpadów posiadających wartość materiałową lub tzw.
odpadów problemowych tj. np. odpady wielkogabarytowe, niebezpieczne ze
strumienia odpadów komunalnych. Dlatego zostały one nazwane jako „frakcja
resztkowa”. Dzięki selektywnemu zbieraniu w skład frakcji resztkowej z odpadów
komunalnych będą wchodziły głównie odpady, które będą miały wartość
energetyczną.
Odpady komunalne
Wytwórca odpadów
Zbieranie odpadów
Odpady selektywnie
zbierane
Instalacje odzysku ,
recyklingu odpadów
Zmieszane odpady komunalne –
„frakcja resztkowa”
Instalacja termicznego
przekształcania odpadów
Strona 23
Do termicznego przekształcania odpadów będą więc przyjmowane przede wszystkim
odpady:
• z grupy „20”, głównie zmieszane odpady komunalne (kod odpadu: 20 03 01). Będzie
istniała moŜliwość przyjęcia innych odpadów z grupy „20” (w wyjątkowych w
przypadku, gdy nie będą one mogły być przekazane do innych instalacji odzysku i/lub
unieszkodliwiania).
• z grupy „19 12” Będzie to balast (frakcja energetyczna) po procesach odzysku
odpadów.
2.4 Charakterystyka
technologii
–
instalacja
termicznego
2.4.1 Rozwiązania technologiczne i uŜytkowe
W zaproponowanej koncepcji wykorzystano doświadczenia aglomeracji europejskich
dotyczące termicznego przekształcania stałych odpadów komunalnych w oparciu o spalanie
w piecu rusztowym.
Do najistotniejszych cech wskazanego rozwiązania naleŜą:
•
•
•
•
ruszt pochylony do tyłu lub poziomy, którego konstrukcja sprawdziła się
w zakładach termicznego przekształcania odpadów komunalnych na całym
świecie, i który naleŜy uwzględnić juŜ teraz, aby zapewnić moŜliwość spalania
odpadów o róŜnej wartości opałowej,
piec zintegrowany z kotłem odzysknicowym (odzyskowym),
optymalny odzysk energii zawartej w odpadach poprzez współpracę
z turbogeneratorem kondensacyjno-upustowym o parametrach pary 400°C i
40°bar, pozwalaj ącym na skojarzone funkcjonowanie, zapewniające zasilanie
miejskiej sieci w ciepłą wodę i sieci publicznej w energię elektryczną,
oczyszczanie spalin z efektywnym systemem, typu selektywnej niekatalitycznej
redukcji SNCR, w celu redukcji tlenków azotu, spełniającym najbardziej
rygorystyczne wymagania emisyjne oraz pół-suchym systemem oczyszczania
spalin w celu redukcji kwaśnych zanieczyszczeń, pyłów, metali cięŜkich oraz
dioksyn i furanów.
2.4.2 Zakładane parametry techniczne instalacji
2.4.2.1 Podstawowe parametry
Zakładane parametry techniczne instalacji przedstawione są w tabeli poniŜej.
Tabela 2.2 Zakładane parametry techniczne Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów
Komunalnych.
Podstawowe parametry ZUOK
Nominalna wydajność jednej linii termicznego
przekształcania
Ilość linii termicznego przekształcania
Minimalny czas pracy linii termicznego
przekształcania
Instalacja waloryzacji ŜuŜla
Instalacja zestalania i chemicznej stabilizacji
pyłów i stałych pozostałości z oczyszczania
spalin
Mg/h
15,5
-
1
h
7800
Mg/rok
~36 500
Mg/rok
~8 600
Strona 24
Podstawowe parametry ZUOK
Rodzaje termicznie przekształcanych odpadów
Zmieszane odpady komunalne
Mg/rok
120 000
Nominalna wartość opałowa
kJ/kg
7 50
Frakcja energetyczna
Mg/rok
Nie przewidziano
Wysuszone osady ściekowe
Mg/rok
Nie przewidziano
Odpady medyczne
Mg/rok
Nie przewidziano
Nominalna wartość opałowa przyjęta do
kJ/kg
7 500
obliczeń
Technologia
Piec
rusztowy zintegrowany z kotłem
Ruszt
pochylony lub poziomy
Kocioł
odzysknicowy
Turbina
upustowo-kondensacyjna
Technologia oczyszczania spalin
Rodzaj oczyszczania
Metoda
Odczynnik
Odsiarczanie spalin
Pół-sucha
Mleczko wapienne
Odazotowanie spalin
SNCR
mocznik
Redukcja dioksyn, furanów i metali cięŜkich
Strumieniowo-pyłowa
Węgiel aktywny
Parametry pary przegrzanej
Ciśnienie
MPa
4
Temperatura
°C
400
2.4.2.2 Bilans energetyczny ZUOK
Zakładany bilans energetyczny instalacji przedstawiony jest w tabeli poniŜej.
Tabela 2.3 Bilans energetyczny ZUOK Białystok.
Białystok 120 000 Mg/rok
Przepustowość linii
Roczna przepustowość
Kondensacja
15,5Mg/h
15,5Mg/h
120 000 Mg
120 000 Mg
120 000 Mg
7 800 h
7 800 h
7 800 h
-
5 280 h
2 520 h
7,25 MW
2,98 MW
6,16 MW
56 550 MWh/rok
15 735 MWh/sezon
15 523 MWh/sezon
6,56 MW
2,29 MW
5,47 MW
51 168 MWh/rok
12 091 MWh/sezon
13 784 MWh/sezon
Czas pracy w sezonie grzewczym/letnim
Energia elektryczna brutto
Moc elektryczna netto
Energia elektryczna netto
Moc potrzeb własnych instalacji
ZuŜycie energii na potrzeby własne
0,69 MW
0,69 MW
0,69 MW
5 382 MWh/rok
3 643 MWh/sezon
1 739 MWh/sezon
0 MW
20 MW
5 MW
Moc cieplna
Produkcja ciepła na potrzeby m.s.c. [GJ]
Produkcja ciepła na potrzeby m.s.c. [MWh]
Kogeneracja - lato
15,5Mg/h
Nominalny czas pracy instalacji
Moc elektryczna brutto
Kogeneracja - sezon grzewczy
0 GJ
380 160 GJ
45 360 GJ
0 MWh/rok
105 600 MWh/sezon
12 600 MWh/sezon
2.4.2.3 Oczekiwane parametry emisyjne ZUOK
Wszystkie emitowane substancje zanieczyszczające nie mogą przekroczyć standardów
emisyjnych narzuconych przez Dyrektywę 2000/76/WE z dnia 4 grudnia 2000 r. (Dz.
Urz. WE L 332 z 28.12.2000, str. 91) w sprawie spalania odpadów jak i kompatybilne z tą
dyrektywą prawo polskie - rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20 grudnia 2005 r.
w sprawie standardów emisyjnych z instalacji (Dz. U. Nr 260, poz. 2181).
Strona 25
Oczekiwane parametry procesowe i emisyjne przedstawione są w tabeli poniŜej.
Tabela 2.4 Oczekiwane parametry emisyjne.
Dopuszczalne wartości emisji do powietrza (1)
(mg/mu3)
(mg/mu3)
(mg/mu3)
(mg/mu3)
(mg/mu3)
(mg/mu3)
Średnie
wartości
dobowe
10
10
50
1
200
10
• CO
(mg/mu3)
50
100 lub 150 dla średniej
wartości 10 minutowej
• Substancje organiczne w postaci gazów i
par, w przeliczeniu na całkowity węgiel
organiczny
(mg/mu3)
10
20
Zanieczyszczenia
•
•
•
•
•
•
Pył całkowity
HCl
SO2
HF
NO + NO2 jako NO2
NH3
Jednostki
Średnie wartości
półgodzinne
30
60
200
4
400
97% Średnie
wartości
półgodzinne
10
10
50
2
200
10
Wartości średnie dotyczące minimum 30 minutowego i maksymalnie
8 godzinnego okresu pobierania próbek
(mg/mu3)
0,05
• Cd+Tl
(mg/mu3)
0,05
• Hg
(mg/mu3)
0,5
• Sb+As+Pb+Cr+Co+Cu+Mn+Ni+V
Wartości średnie mierzone w minimum 6 godzinnym i maksimum 8
godzinnym okresie pobierania próbek
(ng/mu3)
0,1
• Dioksyny i furany
(1) 1013 mbar ; 0 °C ; 11 % O2 gaz suchy.
Źródło: Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20 grudnia 2005 r. w sprawie standardów emisyjnych z
instalacji (Dz. U. Nr 260, poz. 2181).
2.4.3 Przebieg procesu termicznego przekształcania odpadów komunalnych
2.4.3.1 Przywóz i wyładunek odpadów
Po przyjeździe do zakładu samochody będą waŜone na wadze pomostowej wyposaŜonej
w komputerowy system waŜenia.
Kierowca wprowadzi kartę magnetyczną do czytnika. Operacja ta pozwala na automatyczne
waŜenie i wydruk w nastawni wszystkich informacji dotyczących waŜenia. Zakończenie
operacji waŜenia upowaŜnia kierowcę do dalszej jazdy.
Odpady będą wyładowywane do wybetonowanej fosy z poziomu wyładunkowego
w zamkniętej hali. Następnie z fosy odpady podawane będą do pieca. Rampa wyładowcza
będzie
przykryta
konstrukcją
umoŜliwiającą
całkowite
odizolowanie
procesu
technologicznego od środowiska zewnętrznego. Przykrycie rampy zredukuje całkowicie
moŜliwość oddziaływań odorowych. Wentylatory powietrza pierwotnego zasysające
powietrze z rejonu hali wyładunkowej będą wytwarzać podciśnienie zapobiegając
wypływaniu powietrza na zewnątrz.
Przy wyjeździe z zakładu, puste samochody oraz pojazdy wywoŜące pozostałości
procesowe (ŜuŜle, złom, popioły i stałe pozostałości z oczyszczania spalin) muszą być
zwaŜone ponownie na wadze pomostowej (obiekt 1b).
Strona 26
2.4.3.2 Załadunek pieca
Załadunek pieca (obiekt 8) powinien następować mechanicznie bez wstępnej segregacji
stałych odpadów komunalnych. Fosa na odpady (obiekt 5) zapewni całkowitą pojemność na
zapas odpadów na trzy dni, przy maksymalnym obciąŜeniu linii.
Dwie suwnice, w tym jedna rezerwowa (obiekty 6a i 6b) sterowane będą z pulpitu
usytuowanego w sterowni zapewniającej pełny wgląd na proces, który zapewni jednorodność
odpadów (poprzez wymieszanie ich w fosie), przemieszczanie odpadów i załadunek do leja
zsypowego pieca (obiekt 7). Załadunek będzie monitorowany za pomocą kamer.
Przeszklona sterownia umoŜliwi bezpośredni widok na fosę i pomieszczenie rozładunkowe.
Odpady w leju zasypowym stworzą śluzę powietrzną separującą przestrzeń komory
paleniskowej od obszaru fosy.
Wejście do pieca stanowi lej z urządzeniem dozującym zaopatrzonym w hydrauliczny
wypychacz wykonujący ruchy posuwisto-zwrotne. Wypchnięte odpady spadają na początek
rusztu.
2.4.3.3 Ruszt
Proponowany ruszt typu pochylonego lub poziomego będzie odpowiednio chłodzony
i przystosowany do spalania na nim odpadów. Utworzony jest z wielu sekcji ułoŜonych
poprzecznie. Odpady spalone na ruszcie spadają stopniowo w dół ciągle obracając się. Dla
nowoczesnych konstrukcji rusztu, powietrze moŜe być z powodzeniem wykorzystywane jako
czynnik chłodzący.
W końcowym etapie spalania odpady, które w czasie procesu stały się ŜuŜlem, ulegają
stopniowemu schładzaniu pod wpływem powietrza pierwotnego.
Usuwanie ŜuŜla jest regulowane za pomocą odpowiednio przystosowanego urządzenia (np.
ruchomej Ŝaluzji).
2.4.3.4 Obieg “ŜuŜel i złom”
OdŜuŜlacz z zamknięciem wodnym
Ruszt będzie wyposaŜony w odŜuŜlacz z zamknięciem wodnym. Woda w odŜuŜlaczu
znajduje się na stałym poziomie i działa, jako przesłona, uniemoŜliwiająca przepływ
tzw. fałszywego powietrza do komory paleniskowej jak takŜe wypływ spalin i pyłów z komory
na zewnątrz instalacji.
OdŜuŜlacz z zamknięciem wodnym:
• gwarantuje schładzanie ŜuŜla do temperatury rzędu 80 °do 90 °C;
• nawilŜa ŜuŜel zapobiegając zanieczyszczeniom poprzez ulatnianie się pyłów;
• wraz z komorą paleniskową zapewnia osłonę od gazów i zapobiega napływaniu
powietrza i wypływaniu pyłu i spalin.
Zgarniacz z napędem hydraulicznym będzie przesuwać ŜuŜel z końcowej strefy rusztu,
z tzw. strefy wypalania, poprzez stoŜkową rynnę odŜuŜlacza.
Strona 27
2.4.3.5 Usuwanie ŜuŜla i złomu
Na wejściu do odŜuŜlacza, istnieje moŜliwość ręcznego wydzielania duŜych,
ponadgabarytowych elementów złomu Ŝelaznego. śuŜel i pozostałe elementy złomu metali
będą transportowane na taśmie przenośnika na plac przyjęcia ŜuŜli (obiekt 21). Metale
Ŝelazne i nie Ŝelazne będą wychwytywane z ŜuŜla w procesie jego mechanicznej obróbki, w
budynku waloryzacji ŜuŜla (obiekt 23) i gromadzone w pojemnikach. Będą przeznaczone do
powtórnego wykorzystania przemysłowego.
2.4.3.6 śuŜel
śuŜel będzie transportowany na plac przyjęcia ŜuŜla (obiekt 21) i następnie przy pomocy
ładowarki do instalacji waloryzacji ŜuŜla (obiekt 23). Po sezonowaniu na palcu sezonowania
(obiekt 24) będzie zbywany jako produkt dla celów przemysłowych (np. wykorzystanie jako
kruszywo do podbudowy dróg).
2.4.3.7 Obieg powietrze do spalania
Linia termicznego przekształcania będzie wyposaŜona w wentylatory powietrza pierwotnego
zasysający powietrze znad fosy z odpadami (obiekt 5) oraz hali wyładunkowej (obiekt 4). To
zapewnia odprowadzenie odoru i pyłów z hali wyładunkowej i wprowadzenie ich do komory
paleniskowej. Zapobiega to przedostawaniu się ich do środowiska.
Powietrze wtórne moŜe być zasysane z górnej części pomieszczenia, gdzie ulokowany
będzie kocioł, co pozwoli na chłodzenie tego obszaru. Wentylator powietrza pierwotnego
będzie zasilać obieg powietrza pierwotnego pod rusztem. Powietrze będzie ogrzewane w
podgrzewaczu powietrza.
Powietrze pierwotne będzie dostawało się do róŜnych stref wejściowych pod rusztem za
pomocą regulatora umoŜliwiającego dostosowanie przepływu w kaŜdej strefie.
Dla linii spalania wentylator powietrza wtórnego będzie obsługiwał rzędy dysz usytuowane
na ściance przedniej i tylnej komory paleniskowej.
2.4.3.8 Obieg spalin
Gazy ze spalania będą przechodzić kolejno przez :
kocioł odzysknicowy (obiekt 9),
instalację oczyszczania spalin (obiekt 10),
wentylator ciągu (obiekt 13),
komin wypychający spaliny do atmosfery (obiekt 12).
Proponowany system oczyszczania spalin będzie spełniał wymagania standardów
emisyjnych narzuconych dyrektywę 2000/76/WE z dnia 4 grudnia 2000 r. (Dz. Urz. WE L 332
z 28.12.2000, str. 91) w sprawie spalania odpadów jak i kompatybilne z tą dyrektywą prawo
polskie - rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20 grudnia 2005 r. w sprawie
standardów emisyjnych z instalacji (Dz. U. Nr 260, poz. 2181).
Wszystkie reagenty będą przetrzymywane w szczelnych zbiornikach znajdujących się na
terenie ZUOK. Silosy z reagentami (obiekt 11) wykorzystywanymi do systemu oczyszczania
spalin będą znajdować się w pobliŜu linii spalania.
Strona 28
2.4.3.9 Obieg popioły i odpady
Popioły paleniskowe opadające z rusztu kierowane będą do lejów rozdzielających pod
rusztem i odprowadzane będą do studzienek ŜuŜlowych. Dalej po zmieszaniu z ŜuŜlem będą
razem z nim transportowane na plac przyjęcia ŜuŜli.
Popioły pochodzące z lejów pod kotłem i ekonomizerem oraz z instalacji do oczyszczania
spalin będą grupowane i usuwane osobno, nie razem z ŜuŜlem.
Popioły i stałe pozostałości z systemu oczyszczania spalin podlegać będą procesowi
zestalenia i chemicznej stabilizacji w przeznaczonej do tego celu instalacji przy
wykorzystaniu środków wiąŜących i stabilizujących.
2.4.3.10 Obieg wodno-parowy
Woda zasilająca
Woda do celów technologicznych (zasilania kotła) będzie pobierana z sieci miejskiej lub
studni głębinowej po uprzednim uzdatnianiu w punkcie demineralizacji wody. Para
przegrzana wyprodukowana w kotle (obiekt 9) po przejściu przez turbinę (obiekt 15) jest
następnie kondensowana w skraplaczu powietrznym (obiekt 16) i odgazowywana w
odgazowywaczu w celu powtórnego wykorzystania. Woda odgazowana, będzie podawana
do kotła odzysknicowego za pomocą pompy zasilającej. Ewentualne ubytki wody w procesie
będą uzupełniane ze stacji demineralizacji (obiekt 14).
Kocioł
Samonośny kocioł (obiekt 9) z wewnętrzną węŜownicą o obiegu naturalnym (poziomy lub
pionowy) ma za zadanie wytworzenie pary wodnej z doprowadzanej, uzdatnionej wody
kotłowej, która w dalszym procesie wykorzystana będzie do produkcji ciepła i energii
elektrycznej.
Wykorzystanie pary
Wyprodukowana para świeŜa przez kocioł będzie zasilała turbinę upustowo-kondensacyjną
(obiekt 15) posiadającą upusty pary słuŜące do:
•
•
•
•
podgrzania wody z miejskiej sieci ciepłowniczej,
wspomagania procesów odgazowywania kondensatu w odgazowywaczu,
wstępnego podgrzania powietrza pierwotnego,
podgrzania kondensatu.
Na wyjściu z turbiny para będzie skraplana w skraplaczu powietrznym (obiekt 16). W
przypadku zatrzymania turbiny, para za pomocą by–passa będzie kierowana do skraplacza.
Podstawowy schemat procesu oraz schemat technologiczny przedstawiono na poniŜszych
rysunkach.
Strona 29
Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku”
Rysunek 2.1 Schemat technologiczny ZUOK
Strona 30
Rysunek 2.2 Podstawowy schemat procesu termicznego przekształcania odpadów.
2.5 WyposaŜenie technologiczne
2.5.1 Odbiór i transport wewnętrzny odpadów
Instalacja powinna być zaprojektowana tak aby zaopatrywać w odpady jedną linię
termicznego przekształcania odpadów. Będzie składać się z następujących zespołów:
Waga pomostowa i stanowisko waŜenia
Instalacja wyposaŜona będzie w dwie automatyczne wagi pomostowe słuŜące do waŜenia
pojazdów. Informacje o wadze pojazdów będą zbierane i przekazywane do nastawni.
WaŜeniu podlegać będą zarówno pojazdy wjeŜdŜające jak i wyjeŜdŜające z Zakładu.
Spalanie - Lej zasypowy, rynna zasypowa i wyposaŜenie dodatkowe
Lej zasypowy
Piec będzie wyposaŜony w lej zasypowy, do którego podawane będą odpady z chwytaka
suwnicy. Pod własnym cięŜarem będą opadać do rynny zasypowej.
Rynna zasypowa
Rynnę zasypową pieca stanowi kanał o przekroju prostokątnym, rozszerzający się ku dołowi,
co pozwala na rozluźnienie zbitej masy odpadów oraz ich regularny przepływ.
Przepustowość rynny będzie dostosowana do wydajności pieca.
Strona 31
Rynna działa jako tymczasowy magazyn zasilający piec w odpady.
Rynna zasypowa za lejem zasypowym jest wystarczająco wysoko połoŜona, aby słup
odpadów znajdujący się wewnątrz zapewnił szczelność pomiędzy komorą paleniskową
i lejem zasypowym.
Dolna część rynny zasypowej chroniona jest przed przegrzaniem (moŜe je wywołać
promieniowanie cieplne pieca) płaszczem wodnym.
WyposaŜenie dodatkowe
Klapa zamykająca
Ruchoma klapa, usytuowana w górnej części rynny, uruchomiana jest siłownikiem
hydraulicznym co pozwala na jej zamknięcie w przypadku zatrzymania pieca.
Wskaźnik niskiego poziomu odpadów
Przewidziany jest mikrofalowy czujnik niskiego poziomu odpadów w rynnie. Czujnik ten jest
niewraŜliwy na pył i zanieczyszczenia.
Wypychacz odpadów
Instalacja będzie wyposaŜona w hydrauliczny wypychacz odpadów znajdujący się na końcu
rynny, który zapewni właściwe dozowanie i rozłoŜenie odpadów na ruszcie.
Na skutek działania wypychacza kierunek odpadów ulega zmianie z pionowego na poziomy;
zbite w rynnie pod wpływem własnego cięŜaru odpady, będą rozluźnione oraz w sposób
ciągły i równomierny wprowadzane na ruszt.
Ruszt
Proponuje się zastosowanie ruchomego ruszt mechanicznego poziomego lub pochylonego.
Nowoczesna i wielokrotnie sprawdzona konstrukcja rusztu, będzie składała się z kilku sekcji
ułoŜonych poprzecznie.
Proponowane rozwiązanie rusztu prowadzi do następujących rezultatów:
•
•
•
•
specjalnie realizowany ruch rzędów ruchomych rusztowin poprawia jakość procesu
spalania, a tym samym przyczynia się do bardzo niskiej emisji tlenku węgla (CO),
rozwiązanie konstrukcyjne rusztu zapewni idealną kontrolę warstwy odpadów na całej
powierzchni rusztu,
rusztowiny powinny być wykonane ze stali z wysoką zawartością chromu
i zaprojektowane tak, aby zachodziło ich wydajne chłodzenie,
rozwiązanie konstrukcyjne rusztowin zapewni moŜliwość ich samooczyszczenia.
Proponowane rozwiązanie zapewni doprowadzenie powietrza pierwotnego do warstwy
odpadów i kontrolę przepływu powietrza do spalania, niezaleŜnie do kaŜdej części rusztu.
Kształt rusztowin i dostarczanie powietrza pierwotnego ma zapewnić zredukowanie do
minimum ilości drobnej frakcji przesiewanej pod ruszt, tzw. przesiewów i zapewnić nie tylko
wymaganą prawnie jakość ŜuŜli i popiołów paleniskowych, ale takŜe regularne
rozprowadzanie powietrza pierwotnego na całej powierzchni rusztu.
Strona 32
Przesiana frakcja drobna spod rusztu będzie zbierana w leju mieszczącym się poniŜej kaŜdej
strefy rusztu i kierowana do zbiornika ŜuŜla z zamknięciem wodnym.
Szczegóły rozwiązania technicznego będą zaproponowane przez dostawcę technologii.
Powietrze doprowadzane do pieca
Powietrze pierwotne niezbędne do procesu spalania odpadów, spełniające takŜe rolę
czynnika chłodzącego ruszt, pobierane będzie częściowo lub całkowicie znad fosy
gromadzącej odpady, zwanej teŜ zbiornikiem odpadów, co pozwala na utrzymywanie
w zbiorniku stałej wartości podciśnienia, dzięki czemu następuje zasysanie powietrza do
wnętrza fosy blokując w ten sposób przedostawanie się na zewnątrz odorów i pyłów, które
wraz z zassanym powietrzem pierwotnym kierowane są pod ruszt, a tym samym do pieca.
Wentylatory powietrza zasilają następujące obiegi procesowe:
•
•
obieg powietrza pierwotnego: powietrze pierwotne zasysane z objętości znad
zbiornika odpadów, często następnie podgrzane do odpowiedniej temperatury,
poprzez przepustnice regulowane hydraulicznie, jest wdmuchiwane pod ruszt. Jest
ono ogrzewane do optymalnej temperatury wynikającej z charakterystyki i właściwości
paliwowych odpadów, a głównie zawartości wilgoci,
obieg powietrza wtórnego: powietrze wtórne, w niektórych przypadkach takŜe tzw.
powietrze tercjarne, będzie wprowadzane do komory paleniskowej za pośrednictwem
dysz, które zostały rozmieszczone w ścianach komory paleniskowej w taki sposób,
aby zapewnić prawidłowe mieszanie spalin i całkowite ich dopalenie jak równieŜ
stabilność płomienia.
Hydraulika
Ruchome rusztowiny, wypychacz odpadów usytuowany w dolnej części rynny zasypowej,
klapa zamykająca rynnę i wypychacz ŜuŜla znajdujący się w odŜuŜlaczu będą elementami
napędzanymi hydraulicznie ze sterowaniem prowadzonym z oddzielnej nastawni lub
nastawni centralnej.
Usuwanie ŜuŜla
Ruszt, a konkretnie jego ostatnia strefa wypalania, połączona będzie z umieszczonym na jej
końcu popychaczem lub obrotowym odbieraczem ŜuŜla, który kieruje ŜuŜel do zbiornika
z zamknięciem wodnym uniemoŜliwiającym przedostawanie się powietrza do komory
paleniskowej a jednocześnie chłodzącym gorący ŜuŜel. Woda w zamknięciu wodnym będzie
stale uzupełniana i utrzymywana na stałym poziomie.
Strefy powietrza pod rusztem
Powietrze pierwotne będzie kierowane w ściśle określonych proporcjach pod ruszt, do jego
wydzielonych stref, dzięki czemu osiągane są następujące funkcje:
•
•
pod ruszt kierowana jest wymagana procesem spalania, ściśle określona dla jego
poszczególnych stref, ilość powietrza o stałym lecz regulowanym przepływie, co
gwarantuje wysoką jakość tego procesu, optymalnie zbliŜoną do spalania
zupełnego i całkowitego,
kieruje i odprowadza drobną frakcję popiołów paleniskowych, równieŜ optymalnie
wypalonych, do lejów usytuowanych pod rusztem.
Strona 33
Niezbędne dla prawidłowo przebiegającego procesu spalania odpadów powietrze pierwotne,
doprowadzane do poszczególnych stref rusztu, będzie dozowane i kontrolowane poprzez
zawory klapowe sterowane z centralnej dyspozytorni spalarni.
Część dolna kaŜdej strefy rusztu będzie zaprojektowana tak, aby ułatwiać usuwanie frakcji
przesianej przez ruszt.
Umieszczone pod rusztem leje zsypowe dla wydzielanych w procesie spalania popiołów
paleniskowych będą izolowane cieplnie.
W ścianie komory leja zsypowego popiołów będą znajdowały się włazy inspekcyjne
umoŜliwiające dostęp do kaŜdej strefy nawiewu i komory głównej.
Stalowa konstrukcja – izolacja termiczna - obmurze
Stalowa konstrukcja pieca
Piec podtrzymywany będzie poprzez stalową, samonośną konstrukcją szkieletową (zwaną
takŜe rusztem, jednak nie mającym nic wspólnego z rusztem, na którym odbywa się proces
spalania), która jest niezaleŜna od konstrukcji budynku.
Na samonośnej konstrukcji rusztu wsporczego wsparta będzie równieŜ podpora kotła, która
jest konstrukcją bezfundamentową.
Osłona i izolacja
Obmurze pieca chronione będzie od zewnątrz izolacją termiczną oraz blaszanym płaszczem
o grubości min. 3 mm. Zespół obmurze – izolacja termiczna będzie przewidziany po to, aby
temperatura płaszcza mierzona z odległości 1 m nie była wyŜsza od temperatury otoczenia,
średnio nie więcej niŜ o 20 ºC.
W blaszanym płaszczu będą znajdowały się wizjery i włazy inspekcyjne pozwalające na
nadzorowanie poprawności procesu spalania. Włazy i wizjery będą wyposaŜone
w urządzenia ryglujące, a często takŜe, szczególnie wizjery, w kamery monitorujące przebieg
procesu spalania na ruszcie.
Wybór materiału konstrukcyjnego na obmurze pieca wynika z doświadczeń konstruktora
i pozwala na ograniczenie ryzyka nawisów, a jednocześnie daje gwarancję zachowania
wymaganej wytrzymałości mechanicznej i termicznej.
Podgrzewanie powietrza pierwotnego
W celu udoskonalenia cyklu procesu termicznego przekształcania odpadów na ruszcie
niezbędne będzie odpowiednie podgrzewanie powietrza pierwotnego, co realizowane będzie
poprzez:
•
•
•
podgrzewanie powietrza poprzez wymienniki ciepła dostarczanego w parze
pobieranej z upustu turbiny,
dla niskich wartości opałowych odpadów lub w przypadku pracy ze zmniejszoną
wydajnością, wymagającą wyŜszych temperatur powietrza, ilość ciepła uzupełniana
będzie parą pobieraną z upustu z walczaka,
poprzez tzw. ekonomizer, czyli poprzez wymiennik ciepła „spaliny – powietrze
pierwotne”, umieszczony w ciągu konwekcyjnym kotła.
Strona 34
Powietrze wtórne, które ma na celu zagwarantować zupełne spalanie gazów, będzie
wtłaczane do pieca przez rząd dysz, umieszczonych na obwodzie i odpowiednich
wysokościach ścian komory paleniskowej. Nie będzie konieczne ogrzewanie powietrza
wtórnego chyba, Ŝe wynika to z zaleceń konstrukcyjnych dla danego systemu.
Palniki rozruchowo-wspomagające
Komora paleniskowa wyposaŜona będzie w zasilane olejem opałowym palniki rozruchowowspomagające. Spełniają one podwójną rolę, umoŜliwiają dokonanie rozruchu instalacji
i doprowadzenie temperatury spalin w komorze paleniskowej do min. 850 oC, co jest
warunkiem prawnym rozpoczęcia podawania odpadów na ruszt oraz rolę wspomagającą, co
moŜe mieć miejsce, gdy np. obniŜy się na skutek wahań wartości opałowej odpadów
temperatura procesu. Palniki wspomagające muszą wówczas zapewnić odpowiednio wysoką
temperaturę spalin w komorze paleniskowej, wynoszącą w najbardziej niekorzystnych
warunkach co najmniej 850 °C przez minimum 2 sekund y.
W normalnych warunkach nie ma konieczności uŜywania palników wspomagających. Ich
obecność zwiększa niezawodność prowadzonego procesu termicznego przekształcania
odpadów. Kiedy temperatura spalin osiąga minimalną dopuszczalną wartość lub spada
poniŜej system alarmowy uruchamia palniki wspomagające. Temperatura załączenia
palników jak i włączenie systemu alarmowego będzie częścią centralnego komputerowego
systemu sterowania i dozoru spalarni.
Palniki rozruchowo-wspomagające będą uŜywane podczas fazy wygaszania procesu
spalania odpadów, która podobnie jak faza procesu rozruchu musi zostać zakończona przy
ściśle określonej temperaturze spalin, przy której moŜna dopiero wstrzymać podawanie
ostatniej partii odpadów.
Kocioł odzysknicowy
Kocioł właściwy
Ciepło wydzielane w procesie spalania odpadów będzie odzyskiwane w poziomym lub
pionowym kotle wodnorurkowym, który powinien być zintegrowany z rusztem.
Koncepcja kotła i przegrzewaczy powinna zwiększać:
• odporność powierzchni ogrzewalnych na korozję,
• odporność na gromadzenie zanieczyszczeń,
• stabilność cieplną: przegrzewacze gwarantują stałą temperaturę pary i pozwalają na
zmniejszenie wydajności schładzania,
• niską prędkość spalin, a przez to optymalną wymianę ciepła,
• znaczny czas przebywania spalin w wymaganej prawnie temperaturze,
• znaczny odstęp pomiędzy rurkami w wymiennikach rurowych.
Konstrukcja kotła odzysknicowego będzie modułowa, która pozwoli na montaŜ kotła
w miejscu jego posadowienia.
Dobrane projektowo parametry pary przegrzanej, o ciśnieniu i temperaturze, odpowiednio
40 bar – 400 °C, powinny optymalizowa ć sprawność energetyczną i zagwarantować
utrzymanie niskiego poziomu zagroŜenia powierzchni ogrzewalnych kotła ze strony korozji
chlorowej.
Takie zaprojektowanie kotła jak i optymalne rozplanowanie jego powierzchni wymiany ciepła
powodują w nieznacznym stopniu zanieczyszczenie jego powierzchni ogrzewalnych.
Strona 35
W celu podtrzymania efektywnej wymiany ciepła, przewidziana będzie instalacja do
strzepywania osiadłego pyłu na powierzchniach ogrzewalnych kotła, na ciągach rur
parownika i ekonomizera, co realizowane jest poprzez wibracje lub za pomocą
zdmuchiwaczy sadzy z małym dodatkiem pary.
Dodatkowe urządzenia:
Dodatkowe urządzenia, jak palniki rozruchowo-wspomagające, będą zlokalizowane na
ścianach membranowych pierwszego ciągu kotła. Palniki zasilane będą olejem opałowym
podawanym ze zbiornika zlokalizowanego na terenie zakładu.
Uzdatnianie wody kotłowej
Stacja uzdatniania wody będzie obejmować:
•
•
•
•
punkt demineralizacji,
punkt termicznego odgazowywania,
stację dozowania preparatów,
zbiornik wody uzdatnionej wraz ze stacją pomp.
Przewidywane jest stanowisko dozowania obejmujące:
•
•
stanowisko dozowania fosforanu (V) sodu (Na3PO4) za pośrednictwem pompy
dozującej, wtryskującej preparat do zbiornika pary w celu regulacji wskaźnika pH
wody kotłowej,
stanowisko dozowania reduktorów tlenu (hydrazyny lub równowaŜnego) z pompą
dozującą, wtryskującą preparat do rur zasysających pomp wody zasilającej.
Instalacja będzie składała się z dwóch elektro-pomp wody zasilającej, zapewniając pełną
redundancję systemu (1 w ruchu, 1 w rezerwie).
Parametry rurociągów doprowadzających wodę muszą być zgodne z obowiązującymi w tym
zakresie normami projektowymi i wykonawczymi.
Produkcja energii elektrycznej
Para przegrzana, produkowana przez kocioł, będzie zasilała
kondensacyjną połączoną z generatorem, usytuowaną w maszynowni.
turbinę
upustowo-
Aby umoŜliwić optymalną produkcję energii elektrycznej oraz ciepła, przyjęto następujący
układ:
Proponowana turbina upustowo-kondensacyjna posiadać będzie upusty pary:
• pierwszy upust z turbiny zasila miejską sieć cieplną i wysokotemperaturowy
stopień podgrzewacza powietrza pierwotnego,
• pozostałe upusty zasilają odgazowywacz, niskotemperaturowy stopień
podgrzewacza powietrza i podgrzewacz kondensatu,
• para wychodząca z turbiny jest skraplana w kondensatorze próŜniowym.
Energia elektryczna produkowana będzie z nadmiarem w stosunku do własnych potrzeb.
Nadmiar produkowanej energii powinien być odprowadzany do sieci publicznej poprzez
transformator podwyŜszający napięcie.
Strona 36
W przypadku odstawienia turbiny, para świeŜa moŜe być skierowana poprzez zawór
redukcyjny bezpośrednio do skraplacza. Pozwala to, w sytuacji przerwy w pracy turbiny, na
kontynuowanie termicznego przekształcania odpadów komunalnych. Przewidywany
całkowity czas przestojów turbiny w ciągu roku nie moŜe być większy niŜ 5% ogólnej liczby
godzin pracy turbiny.
Proponowana turbina upustowo-kondensacyjna powinna zapewnić:
•
•
duŜą elastyczność przy produkcji ciepła oraz energii elektrycznej w trybie
osobnym lub skojarzonym;
zaspokojenie potrzeb własnych zakładu.
System oczyszczania spalin
Podstawowe załoŜenia
Dla ZUOK, zostały zaproponowane następujące system oczyszczania spalin:
•
•
•
odsiarczanie spalin metodą pół-suchą w celu redukcji kwaśnych związków SO2,
HF, HCl, pyłów, połączonej z metodą strumieniowo-pyłową z wykorzystaniem
węgla aktywnego w celu redukcji metali cięŜkich, dioksyn i furanów,
odpylanie spalin z wykorzystaniem filtra tkaninowego,
odazotowanie spalin metodami pierwotnymi oraz wtórną SNCR z wykorzystaniem
stałego mocznika w celu redukcji emisji NOx.
Pół-suchy system odsiarczania spalin zapewnia dokładne oczyszczenia spalin przy
optymalnym zuŜyciu reagentów i umiarkowanej produkcji pozostałości procesowych.
W porównaniu z suchym systemem powstaje mniejsza ilość pozostałości wymagających
zagospodarowania co obniŜa koszt ich składowania. Koszty eksploatacyjne i inwestycyjne są
niŜsze w porównaniu z metodą mokrą dzięki mniejszej złoŜoności urządzeń i braku
konieczności budowy podczyszczalni wody procesowej. W tabeli poniŜej przedstawiono
osiągane poziomy emisji przy wykorzystaniu pół-suchego systemu oczyszczania spalin.
Tabela 2.5 Osiągane poziomy emisji dla pół-suchego sytemu oczyszczania spalin.
3
Substancja
Średnia wartość półgodzinna (mg/mn )
3
Średnia wartość dobowa (mg/mn )
Osiągane
dopuszczalne
Osiągane
dopuszczalne
HCl
<50
60
3-10
10
HF
<2
4
<1
1
SO2
<50
200
<20
50
Źródło: Reference Document on the Best Available Techniques for Waste Incineration August 2006
Systemy te pozwalają na przestrzeganie rygorystycznych poziomów emisji szkodliwych
związków w spalinach wymaganych przez dyrektywę 2000/76/WE z dnia 4 grudnia 2000 r.
(Dz. Urz. WE L 332 z 28.12.2000, str. 91) w sprawie spalania odpadów jak i kompatybilne
z tą dyrektywą prawo polskie - rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20 grudnia 2005 r.
Schemat proponowanego systemu oczyszczania przedstawiony jest na rysunku poniŜej.
Strona 37
Rysunek 2.3 Schemat systemu oczyszczania spalin.
Strona 38
Oczyszczanie spalin metodą pół–suchą
Opis metody
Proces oczyszczania spalin metodą pół-suchą (nazywaną równieŜ pół-mokrą), wspomagany
filtrem workowym, pozwali sprostać aktualnie obowiązującym i przyszłym standardom
emisyjnym, dzięki bardzo wydajnej redukcji ilości kwaśnych składników spalin (HCI, HF,
SO2), metali cięŜkich, pyłów, dioksyn i furanów zawartych w spalinach, powstających w
trakcie procesu spalania odpadów komunalnych.
W metodzie pół-suchej spaliny wchodzą w kontakt w komorze reakcyjnej z odczynnikiem
redukującym kwaśne składniki spalin (HCl, HF, SO2) oraz odczynnikiem adsorpcyjnym
redukującym metale cięŜkie, dioksyny i furany. Proponowanymi odczynnikami mleczko
wapienne i węgiel aktywny. Kwaśne zanieczyszczenia będą neutralizowane poprzez kontakt
i reakcję z drobnymi cząstkami zasadowymi.
Proces moŜna podzielić na dwie części:
•
•
•
•
•
•
spaliny schładzane będą w wieŜy reakcyjnej poprzez wtrysk wody, do optymalnej
temperatury w której będzie mogła zajść reakcja z odczynnikami. Podstawowy
odczynnik mleczko wapienne wprowadzane będzie do komory reakcyjnej z wodą
chłodząca gdzie będzie mieszany ze spalinami w wyniku czego dojdzie do reakcji
neutralizacji kwaśnych gazów (reakcja absorpcyjna),
węgiel aktywny wtryskiwany będzie do spalin aby umoŜliwić adsorpcję gazowych
zanieczyszczeń na jego powierzchni,
mieszanka spalin, reagentów i produktów powstałych w wyniku reakcji wprowadzana
jest do filtra workowego. Funkcja filtra workowego jest podwójna:
pozwala na zakończenie neutralizacji kwaśnych gazów i adsorpcję gazowych
zanieczyszczeń w czasie perkolacji spalin przechodzących przez utworzoną stałą
pozostałość na powierzchni filtrów. Stałą pozostałość tworzą stałe cząstki uwięzione
na powierzchni filtrującej (lotny pył, produkty uboczne reakcji, nadmiar odczynników)
będącej suchym produktem.
zapewni odpylenie spalin, z separacją stałych cząstek z oczyszczonych spalin.
obieg oczyszczania spalin utrzymywany jest w podciśnieniu poprzez wentylator
wyciągowy kierujący spaliny do komina.
Spaliny wchodzą w kontakt ze sproszkowanym odczynnikiem w komorze reakcyjnej
w obecności wody chłodzącej. Reakcje zachodzące z odczynnikami są aktywną fazą
procesu.
Optymalny zakres temperatur, wymagany do zajścia odpowiednich reakcji jest uzyskiwany
poprzez kontrolę przepływu wody chłodzącej.
Ilość mleczka wapiennego wtryskiwanego do reaktora jest kontrolowana zgodnie
z zawartością kwasów w spalinach, aby osiągnąć wymagane poziomy emisji w kominie.
Kwaśne gazy, głównie HCI, HF i SO2 są neutralizowane, w kontakcie z odczynnikiem,
zgodnie z poniŜszymi reakcjami:
•
•
•
2 HCl + Ca (OH)2 Ca Cl2 + 2 H2O
2 HF + Ca (OH)2 Ca F2 + 2 H2O
SO2 + 1/2 O2 + Ca (OH)2 Ca SO4 + H2O
Metale cięŜkie w formie gazowej jak rtęć i frakcja kadmu adsorbowane są częściowo na
powierzchni cząstek wapna.
Strona 39
Węgiel aktywny pozwala na zwiększenie redukcji cięŜkich metali, a takŜe wychwycić
dioksyny i furany.
Silos i stacja dozowania pozwala na wtryskiwanie reagenta (węgiel aktywny) do strumienia
spalin. Wtryskiwanie węgla aktywnego, który ma bardzo duŜą powierzchnię właściwą BET
(700 – 800 m2/g) pozwala na wychwytywanie gazowych zanieczyszczeń takich jak lotne
metale cięŜkie (zwłaszcza rtęć), jak równieŜ części dioksyn i furanów dzięki fizyko –
chemicznemu zjawisku adsorpcji molekuł tych substancji na powierzchni węgla aktywnego.
W mieszalniku statycznym spaliny wchodzą w kontakt z odczynnikami w formie
sproszkowanej, wtryskiwanymi do komory reakcyjnej. Reakcja z tymi odczynnikami jest fazą
aktywną procesu.
W tabeli poniŜej znajduje się zestawienie referencyjnych instalacji, których systemy
oczyszczania spalin oparte są na metodzie pół-suchej.
Tabela 2.6 Instalacje termicznego unieszkodliwiania odpadów z pół-suchymi systemami
oczyszczania spalin.
Kraj
Belgia
Czechy
Dania
Dania
Dania
Francja
Francja
Francja
Francja
Francja
Francja
Francja
Francja
Francja
Niemcy
Niemcy
Niemcy
Wielka Brytania
Wielka Brytania
Wielka Brytania
Wielka Brytania
Wielka Brytania
Węgry
Włochy
Włochy
Włochy
Norwegia
Portugalia
Portugalia
Portugalia
Hiszpania
Hiszpania
Hiszpania
Hiszpania
Hiszpania
Miejscowość
Oostende
Brno
Nykøbing F
Roskilde
Rønne
Grand Quevilly
La Veuve
Lasse
Le Fayet
Orisane
Poitiers
Sainte Gemmes sur Loire - ANGERS
Toulon
Villejust
Lauta
Olching
Schwandorf
Billingham
Huddersfield
Stoke on Trent
Sheffield
Wolverhampton
Budapest
Macomer
Mergozzo
Verona
Al.
Funchal
Moreira da Maia
S. Joao de Talha
Bilbao
Cerceda
Madrid
Mataro
Palma De Mallorca
Wydajność [Mg/h]
18
45
12
34
2,5
43,5
12,5
12,5
7,5
15
6,6
25,2
3
11
30
18
98
28
17
24
28
14
60
6
4,4
24
3
16
49,4
140
30
26
27,51
20
37,5
Źródło: Energy From Waste State of the Art Report 2006
Strona 40
Parametry wpływające na wydajność oczyszczania spalin:
Fizyczne właściwości odczynników:
Rozproszenie cząstek w spalinach: Urządzenia do wtryskiwania odczynnika muszą zapewnić
optymalne rozproszenie cząstek w spalinach, co ułatwi kontakt zanieczyszczeń
z odczynnikami.
Czas kontaktu:
PoniewaŜ reakcja nie następuje natychmiast, konieczne będzie zastosowanie komory
reakcyjnej, gwarantującej wymagany czas przebywania spalin w komorze, a przez to
niezbędny czas reakcji, dla docelowej wydajności.
W filtrze workowym, perkolacja spalin przechodzących przez filtr workowy pozwoli zwiększyć
efektywność reakcji i zminimalizować zuŜycie reagentów i produkcję stałych pozostałości.
Temperatura spalin:
Wapno reagujące zachowuje bardzo dobre własności między 110°C i 250°C, najlepsze
wyniki oczyszczania osiągane są w zakresie 140°C - 160°C. Temperatura taka b ędzie
osiągnięta przez obniŜenie temperatury spalin w komorze reakcyjnej.
Filtr workowy
Stałe cząsteczki wychodzące z kanału homogenizującego będą się osadzać na
powierzchniach worków filtra. Filtr workowy stanowi waŜny etap oczyszczania spalin,
poniewaŜ nie tylko spełnia rolę odpylania spalin, ale dodatkowo nadmiar odczynników
obecny na powierzchniach worków będzie nadal reagował ze spalinami. Spaliny
przechodzące przez warstwę stałej pozostałości, utworzoną przez nadmiar odczynników
(wapno i węgiel aktywny), pyły i produkty reakcji pozwalają na kontynuację reakcji
neutralizujących w filtrze.
W filtrze workowym, perkolacja spalin poprzez warstwę osadzoną na powierzchni worków,
zwiększa kontakt między zanieczyszczeniami i odczynnikami i pozwala w ten sposób
zakończyć reakcje oraz zminimalizować zuŜycie odczynników i wytwarzanie pozostałości
stałych.
Obiegi procesu oczyszczania spalin metodą pół-suchą
Obieg odczynnika do pół-suchego oczyszczania spalin:
Wszystkie odczynniki dostarczane będą do spalarni cięŜarówkami i transportowane
pneumatycznie do odpowiedniego silosu.
Odczynnik będzie transportowany z silosu do stacji przygotowanie mleczka wapiennego.
Mleczko wapienne będzie transportowane do komory reakcyjnej z dodatkiem wody
chłodzącej.
Obieg węgla aktywnego:
Węgiel aktywny, magazynowany w metalowym silosie będzie wprowadzany do obiegu za
pomocą śluzy dozującej.
Strona 41
Obieg spalin:
Spaliny będą schładzane do odpowiedniej temperatury i wejdą w kontakt z odczynnikami
w komorze reakcyjnej.
Na wyjściu z reaktora, spaliny z nadmiarem odczynników i stałymi pozostałościami
poreakcyjnymi przemieszczają się do filtra workowego.
Strzepywanie worków w filtrze workowym zapewni maksymalną efektywność procesu
odpylania.
Obieg popiołu i produktów reakcji:
Lotne popioły gromadzone w lejach pod kotłem i pozostałości z filtra workowego będą
transportowane za pomocą przenośników mechanicznych lub pneumatycznych do silosów.
Po stabilizacji będą one składowane na składowisku odpadów innych niŜ niebezpieczne i
obojętne, zgodnie z wymaganiami prawa.
Redukcja NOx
W celu redukcji stęŜeń tlenków azotu NOx, proponowany jest proces selektywnej
niekatalitycznej ich redukcji (SNCR – Selective Non Catalytic Reduction), pozwalający na
bezproblemowe osiągnięcie wymaganego przepisami standardu emisyjnego dla NOx
przeliczonych na NO2, równego 200 mg/mu3.
Redukcja stęŜeń tlenków azotu moŜe być osiągnięta dwoma, wyraźnie róŜniącymi się
metodami:
• poprzez redukcję, którą zaliczamy do metod pierwotnych, polegającą na redukcji
tlenków azotu „u źródła” ich powstawania. Polega ona głównie na optymalizacji
procesu spalania,
• poprzez redukcję, którą zaliczamy do metod wtórnych, polegającą na chemicznej
redukcji tlenków azotu na skutek poddania ich działaniu mocznika CO(NH2)2, zgodnie
z poniŜszymi reakcjami:
− Reakcje z mocznikiem:
4 NO + 2 CO(NH2)2 + O2
4 N2 + 4 H2O + 2 CO2
(3)
2 NO2 + 2 CO(NH2)2 + O2
3 N2 + 4 H2O + 2 CO2
(4)
Produktami reakcji redukującej są gazowy neutralny dla środowiska azot, para wodna (takŜe
dwutlenek węgla z mocznikiem).
Istnieją dwie metody redukcji tlenków azotu metodami wtórnymi: selektywna redukcja
katalityczna (SCR) i selektywna redukcja niekatalityczna (SNCR).
Przyjęty dla przedmiotowej koncepcji Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych
proces redukcji NOx bazuje na procesie selektywnej, nie-katalitycznej redukcji (SNCR –
Selective Non-Catalytic Reduction) ze względu na niŜsze koszty inwestycyjny i
eksploatacyjne w porównaniu z metodą SCR. W przypadku wykorzystania metody SCR
wzrasta o około 20% konsumpcja energii elektrycznej na potrzeby własne całego zakładu.
W celu osiągania wysokich sprawności oczyszczania spalin katalizatory muszą być co
pewien okres czasu czyszczone przez specjalistyczne firmy.
Strona 42
Przy obecnej technice sprawności redukcji tlenków azotu przy stosowaniu metod SNCR
pozwala na osiąganie poziomu poniŜej 100 mg/Nm3 (norma 200 mg/Nm3).
Proponowane jest rozwiązanie SNCR z wtryskiem stałego mocznika do komory
paleniskowej. Ta selektywna, niekatalityczna redukcja, umoŜliwia właściwą kontrolę
wtryskiwania odczynnika oraz dobre wymieszanie go ze spalinami, dzięki czemu uzyskuje
się zmniejszenie jego zuŜycia.
W przypadku stosowania stałego mocznika, wyraźnie zwiększa się wydajność termiczną
pieca-kotła, co w konsekwencji powoduje zwiększenie produkcji energii o około 1%
w stosunku do rozwiązania z zastosowaniem roztworu mocznika.
SNCR z roztworem mocznika
Mocznik CO(NH2)2 będzie produkowany przez odparowanie wody z roztworu ciekłego
w kontakcie z gorącymi spalinami w komorze paleniskowej.
W niskich temperaturach, odczynnik nie reaguje z tlenkami azotu, gdy tymczasem pali się
w temperaturach wyŜszych zwiększając w ten sposób emisję tlenków azotu.
WaŜne jest aby odczynnik był wtryskiwany dokładnie we właściwym zakresie temperatur.
Dysze wtryskujące, z rozpylaniem wspomaganym spręŜonym powietrzem, powodują ciągłe,
dokładne i dogłębne rozprowadzenie odczynnika w palenisku. Wtryskiwanie odczynnika do
paleniska powinno odbywać się na dwóch poziomach dysz, tak aby zawsze znajdywać się
w optymalnym przedziale temperatur reakcji i to niezaleŜnie od obciąŜenia pieca-kotła.
Wtryskiwanie w optymalnym zakresie temperatur będzie nadzorowane w sposób ciągły
przez pomiar temperatury na poziomach wtrysku.
SNCR z mocznikiem stałym
W przypadku uŜywania stałego mocznika, gazowy amoniak NH3 jest produkowany poprzez
rozkład termiczny mocznika w kontakcie z gorącymi spalinami w komorze paleniskowej.
CO(NH2)2 + H2O
CO2 + 2 NH3
Z uwagi na to, Ŝe reakcja będzie przebiegała w wysokich temperaturach spalin, zawartych
pomiędzy 850 i 1000 °C, proces ten nie b ędzie wymagał katalizatora.
Podstawowa reakcja chemiczna, na której opiera się proces redukcji tlenków azotu jest taka
sama jak w metodzie SNCR „ciekłej”.
4 NO + 4 NH3 + O2
4 N2 + 6 H2O
W niskich temperaturach, odczynnik nie reaguje z tlenkami azotu, gdy natomiast temperaturę
procesu zostanie podwyŜszona to wówczas automatycznie następuje przyrost stęŜenia
tlenków azotu.
WaŜne jest więc aby mocznik był wtryskiwany we właściwym zakresie temperatur.
Dysze wtryskowe zaprojektowane będą w taki sposób, Ŝeby ich głowice pracujące
w jednolitych warunkach powodowały stałe, dokładne i dogłębne rozprowadzenie
(homogenizację) reagenta w objętości spalin przepływających przez komorę paleniskową.
Strona 43
Otrzymuje się w ten sposób duŜą powierzchnię reakcji, konieczną do osiągnięcia wysokiego
stopnia redukcji i zminimalizowania zawartości nieprzereagowanego NH3.
Wtryskiwanie odczynnika do komory paleniskowej powinno odbywać się na dwóch
poziomach dysz, tak aby znajdować się zawsze w optymalnym przedziale temperatur reakcji
i to niezaleŜnie od obciąŜenia pieca-kotła.
Wtryskiwanie w optymalnym oknie temperatur będzie nadzorowane w sposób ciągły, przez
pomiar temperatury spalin na róŜnych poziomach wtrysku.
Komin
Przewidziane jest zaprojektowanie systemu kominowego dla planowanej linii. Oczyszczone
spaliny będą kierowane przez wentylator ciągu do komina i dalej do atmosfery. Przewiduje
się budowę stalowego komina, który powinien być wkomponowany w architekturę głównej
hali termicznego przekształcania odpadów komunalnych.
Instalacje elektryczne
Produkcja energii, zasilanie podstawowe
Zakład połączony będzie z siecią dystrybucyjną linią 15 kV (zasilanie podstawowe) tak przy
produkcji jak i przy zuŜyciu energii. Zespół turbogeneratora będzie dołączony do stacji
średniego napięcia za pośrednictwem transformatora podwyŜszającego. Podczas normalnej
pracy, turbogenerator jest sprzęgnięty na stałe z siecią. Zapewnia w ten sposób zasilanie
Zakładu w energię elektryczną i odsprzedaŜ nadmiaru energii do lokalnego operatora. W
przypadku awarii turbogeneratora sieć zapewnia zasilanie Zakładu bez przerw napięciem 15
kV. W przypadku utraty połączenia z siecią lokalną, turbogenerator gwarantuje samodzielną
pracę Zakładu (praca na wyspę). Zliczanie zuŜycia / sprzedaŜy dokonywane jest na poziomie
stacji 15 kV. W razie konieczności przewidziany jest montaŜ filtra w szereg z
turbogeneratorem (układ dławiący), w celu tłumienia sygnałów taryfikacyjnych pochodzących
z sieci lokalnej.
NiezaleŜne zasilanie awaryjne
Rezerwowy agregat niskiego napięcia umoŜliwi zasilanie instalacji, stanowiąc jej
zabezpieczenie w przypadku jednoczesnej utraty zasilania z lokalnej sieci i turbogeneratora.
Rozruch agregatu będzie automatyczny przy braku napięcia. Przewidziane są niezbędne
blokady uniemoŜliwiające równoległą pracę agregatu i zasilania z sieci. Parametry
rezerwowego zasilania zostaną podane przez dostawcę technologii.
Rozdział niskiego napięcia
Główny rozdział niskiego napięcia w Zakładzie będzie realizowany poprzez rozdzielnię
główną niskiego napięcia (RGnn), zasilaną z rozdzielni średniego napięcia (RSN) za
pośrednictwem transformatorów 15 kV/0,4kV. W przypadku utraty dwóch głównych źródeł
(turbogeneratora i sieci lokalnej), agregat pozwala na w pełni bezpieczne zatrzymanie
instalacji.
Instalacja zawierać będzie wszystkie urządzenia elektryczne związane z rozdziałem
głównym: transformatory SN/nn, rozdzielnię główną niskiego napięcia, baterie
kondensatorów, falownik, prostownik do ładowania akumulatorów. Zawierać będzie równieŜ
wyposaŜenie elektryczne konieczne do zasilania oraz kontroli i sterowania całości urządzeń
procesu: urządzenia rozruchowe, nastawniki, szafy, skrzynki rozdzielcze i szafy automatyki.
Strona 44
2.6 Zapotrzebowanie na materiały i media
2.6.1 Zapotrzebowanie na energię elektryczną
Część z wytworzonej energii elektrycznej przez ZUOK będzie zaspokajała potrzeby własne,
zaś znaczna nadwyŜka będzie kierowana do sieci. Dane przedstawione w poniŜszej tabeli
mają charakter informacyjny o poziomie zapotrzebowania na energię elektryczną
pokrywanego we własnym zakresie.
Tabela 2.7 Zapotrzebowanie instalacji na energię elektryczną.
Instalacja
Instalacja do termicznego unieszkodliwiania
odpadów komunalnych
Instalacja waloryzacji ŜuŜla
Źródło: obliczenia własne
Zapotrzebowanie energii
elektrycznej na cele technologiczne
[ MW]
Zapotrzebowanie energii
elektrycznej na cele ogólne (np.
oświetlenie) [moc zainst. kW]
690
8
150
5
2.6.2 Zapotrzebowanie na wodę
Przewidywane całkowite zapotrzebowanie na wodę wyniesie około 37 900 m3/rok w tym
znaczącą większość stanowi zapotrzebowanie na cele przemysłowe wynoszące ok. 37 280
m3/rok. Zapotrzebowanie na wodę na cele bytowe wyniesie ok 620 m3/rok.
Tabela 2.8 Zapotrzebowanie ZUOK na wodę.
3
Wyszczególnienie
Woda przemysłowa
Cele bytowe
Ilość m /rok
37 280
620
2.6.3 Zapotrzebowanie na chemikalia i materiały
Podstawowe zapotrzebowanie na te materiały wiąŜe się z eksploatacją instalacji do
termicznego unieszkodliwiania. W tabeli poniŜej podano podstawowe zapotrzebowanie na
substancje do poszczególnych procesów eksploatacji instalacji.
Tabela 2.9 Zapotrzebowanie ZUOK na chemikalia i materiały.
Proces
Uzdatnianie wody
Oczyszczanie spalin
Substancja do zestalania i
chemicznej stabilizacji
Paliwo wspomagające
Substancja/materiał
Wodorotlenek sodu NaOH (roztwór 50%)
Chlorowodór (roztwór 33%)
Fosforan (V) sodu Na3PO4
Hydrazyna N2H4
Wapno palone
Węgiel aktywny
Stały mocznik
Cement
Substancja stabilizująca
Olej opałowy
Zapotrzebowanie
13,2 Mg/rok
16,8 Mg/rok
1,08 Mg/rok
0,48 Mg/rok
1 200 Mg/rok
64,8 Mg/rok
264 Mg/rok
1 524 Mg/rok
do ustalenia przez dostawcę
technologii
18 360 l/rok
Strona 45
Oprócz wymienionych do prawidłowego funkcjonowania zakładu potrzebne będą części
zamiennych do maszyn i urządzeń, sorbenty oraz środki czyszczące.
Charakterystyka wybranych materiałów
Wapno palone
Wapno palone uŜywane do przygotowania mleczka wapiennego powinno spełniać
następujące wymagania:
• CaO
> 93
%
• CaCO3
4-6,5
%
• SiO2 + AI2O3
<1
%
< 0,5
%
• Fe2O3
• MgO
< 0,5
%
• S
< 0,03
%
• H2O
<1
%
Rozmiar ziaren
> 28
m2/g
•
•
•
<100
< 64
< 20
µm
µm
µm
100 %
85 %
50 %
Reaktywność
Dla stosunku masowego 4 (np. mieszanka 150 g CaO i 600 g wody) temperatura powinna
wynosić:
- 50 do 60 C przez 5 minut
- 60 d0 70 C przez 15 minut
Powierzchnia właściwa (B.E.T.)
> 20
m2/g
Wodorotlenek wapnia
Proces neutralizacji kwaśnych składników spalin odbywa się z udziałem uwodnionego
wodorotlenku wapnia, którego własności są następujące:
• Ca(OH)2
> 95
%
• CaCO3
2-4
%
• SiO2 + AI2O3
<1
%
• Fe2O3
< 0,5
%
• MgO
< 0,5
%
• S
< 0,03
%
• H2O
<1
%
• powierzchnia właściwa (B.E.T.)
> 28
m2/g
• objętość porowata (B.J.H.)
>0,07
cm3/g
• średnica ziaren
d50 < 10
µm
Strona 46
Węgiel aktywny
Podstawowe właściwości węgla aktywnego przyjęte dla potrzeb instalacji oczyszczania
spalin są następujące:
typ aktywny w parze
liczba jodowa
> 700
wilgotność przy zastosowaniu < 4%
zawartość popiołów
< 10
%
cięŜar objętościowy
= 490
g/l
powierzchnia właściwa (B.E.T.)
> 700 m2/g
udział w % wagowych cząstek o rozmiarach
10 mikronów
< 60
%
44 mikronów
< 30
%
74 mikronów
< 15
%
150 mikronów
<3
%
Stały mocznik
Wykorzystanie stałego mocznika ma następujące zalety w porównaniu z metodą SNCR,
wykorzystującą mocznik mokry.
• nie wymaga rozcieńczenia i wtrysku wody jak przy mokrej metodzie SNCR,
co zwiększa efektywność produkcji energii elektrycznej i ciepła o około 1%,
• nie jest toksyczny i łatwo dostępny na polskim rynku
Odczynnik ma postać białych granulek utwardzonych przez formalinę. Jego właściwości
przedstawiają się następująco :
Skład:
• Azot
• Wilgotność
• Biuret
• Formaldehyd
• NH3 wolny
Rodzaj analiz
• nierozpuszczalność w wodzie
• Ŝelazo
• popioły
• pH w roztworze 10%
Własności fizyczne
•
temperatura topnienia
•
masa właściwa:
− zbita
− niezbita
Rozpuszczalność
• woda w 20°C
• alkohol w 90°C
Własności chemiczne
•
masa molowa
•
wzór sumaryczny
> 46,20
< 0,40
< 0,6
pomiędzy 0,2 i 0,3
< 0,5
< 15
<5
< 20
10
%
%
%
%
% wagowych
ppm
ppm
ppm
max
131-132°C
750-800
700-750
50
17
kg/m3
kg/m3
%
%
60
CO (NH2)2
Strona 47
Wielkość ziaren
•
1 < ∅ < 2,5 mm
•
średnica średnia
•
∅ < 1 mm
> 95
1,6
<3
% wagowy
mm
% wagowy
2.7 Charakterystyka technologii – instalacja do waloryzacji ŜuŜli
wraz z odzyskiem metali
Jedną z metod bezpiecznego zagospodarowania ŜuŜli i popiołów paleniskowych (19 01 12)
zgodną z dokumentem Reference Document on the Best Available Techniques for Waste
Incineration August 2006 jest jego waloryzacja. Proces waloryzacji polega na mechanicznej
obróbce z wydzieleniem odpowiedniej frakcji ŜuŜla, oraz oddzieleniem z jego składu metali
Ŝelaznych i nieŜelaznych, a następnie wystawieniu ŜuŜla na działanie atmosfery (powietrza)
przez okres od około miesiąca do maksymalnie sześciu
Proces waloryzacji ŜuŜla w ZUOK będzie odbywać się w trzech etapach:
Etap 1
śuŜel, który powstaje w wyniku termicznego przekształcania odpadów komunalnych będzie
transportowany z odŜuŜlacza z zamknięciem wodnym za pomocą przenośników na plac
przyjęcia ŜuŜla. Czas przebywania ŜuŜla na placu wyniesie około 15 dni. Następnie
ładowarka będzie transportowała ŜuŜel do instalacji sortowania i mechanicznej obróbki ŜuŜla.
Etap 2
śuŜel przy pomocy ładowarki zasypywany jest do leja zasypowego ŜuŜla. Dalej ŜuŜel
transportowany na taśmociągu zasila kruszarkę. Tutaj następuje rozdrobnienie do frakcji
mniejszej niŜ 150 mm. Frakcja ŜuŜla <150 mm trafia do przesiewacza bębnowego
wyposaŜonego w sito o średnicy oczek 40 mm. Po rozdzieleniu w przesiewaczu bębnowym
ŜuŜla na dwie frakcje o średnicy 0-40 mm i 40-150 mm frakcje trafiają do oddzielnych
separatorów magnetycznych. Tutaj następuje wydzielenie z ŜuŜla metali Ŝelaznych, które
kierowane są do kontenerów. Dalej frakcja 0-40 mm po wydzieleniu metali Ŝelaznych trafia
do przesiewacza wibracyjnego gdzie następuje podział ŜuŜla na dwie frakcje o średnicy 0-8
mm i 8-40 mm. Frakcja 0-8 mm niezawierająca juŜ metali Ŝelaznych układana jest w pryzmę
na placu dojrzewania ŜuŜla. Frakcja 8-40 mm przemieszczana jest do separatora metali
nieŜelaznych. Wydzielone metale nieŜelazne trafiają do kontenera. Po wydzieleniu metali
nieŜelaznych frakcja układana jest w pryzmy na placu dojrzewania ŜuŜla.
Frakcja 40 - 150 mm z wydzielonymi metalami Ŝelaznymi i nieŜelaznymi przy uŜuciu
separatorów, przemieszczana jest do ręcznej sortowni gdzie pracownicy będą oddzielać od
ŜuŜla niespalone części odpadów oraz balast obojętny nienadający się do odzysku (np.
szkło, ceramika). Pracownicy będą decydować o skierowaniu do ponownego spalenia
odpadów po wizualnej ocenie.
Etap 3
śuŜel ułoŜony w pryzmach o frakcjach 8-40 mm oraz 0-8 mm na placu dojrzewania będzie
na nim sezonowany. śuŜel jako stała pozostałość po procesie termicznego przekształcania
odpadów komunalnych składa się głównie z substancji niepalnych, nierozpuszczalnych w
wodzie krzemianów, tlenków glinu i Ŝelaza. Ewentualne odcieki, będą kierowane do
bezodpływowego zbiornika poprzez system kanałów. Następnie woda ta będzie
wykorzystwana ponownie do procesu gaszenia ŜuŜli w odŜuŜlaczu z zamknięciem wodnym.
Strona 48
Po procesie waloryzacji ŜuŜel będzie zbywany jako materiał do przemysłowego
wykorzystania i odbierany przez samochody cięŜarowe.
Proces sezonowania ŜuŜla polega na przenikaniu wilgoci zawartej w powietrzu do ziaren
ŜuŜla gdzie zachodzą procesy hydratacji. Proces hydratacji polega na przyłączaniu wody do
związków chemicznych zawartych w ziarnach ŜuŜla. Taka metoda waloryzacji ŜuŜla wyraźnie
poprawia jego odporność na wymywanie metali cięŜkich, pozwalając na ich pełne,
przemysłowe wykorzystanie.
2.7.1 Przykłady zastosowania ŜuŜla w przemysle
Budowa obwodnicy Waltham Abbey w Wielkiej Brytanii (rok 1999)
Praca polegała na wybudowaniu 4 kilometrowego odcinka obwodnicy Waltham Abbey. śuŜel
został wykorzystany do sporządzenia mieszanki z cementem OPC 42.5 N w celu podbudowy
drogi.
Budowa parkingu w Waltham Abbey w Wielkiej Brytanii (2001)
Podczas budowy parkingu oraz dróg dojazdowych, wykorzystano 2 000 Mg ton ŜuŜla, w
zastępstwie głównego materiału wykorzystywanego do podbudowy drogi.
Budowa kwatery na składowisku odpadów Burnshill w Wielkiej Brytanii (rok 2000)
Drobna frakcja ŜuŜla (<6 mm) została uŜyta w ilości około 6 000 Mg przy budownie nowej
kwatery składowiska odpadów. Warstwa o grubości 300 mm została połoŜona na warstwę
zastosowanej geomembrany HDPE.
Przytoczone przykłady pochodzą z dokumentu pn.: Energy from Waste: A good practice
guide. Published November 2003 by IWM Business Services Ltd on behalf of The Chartered
Institution of Waste Management”
Schemat instalacji do waloryzacji ŜuŜla przedstawia poniŜszy rysunek.
Strona 49
Rysunek 2.4 Schemat instalacji do waloryzacji ŜuŜla.
Strona 50
2.8 Charakterystyka technologii – instalacja do zestalania i
chemicznej stabilizacji
W wyniku prowadzenia procesu termicznego odpadów komunalnych powstaną następujące
opady poprocesowe:
• 19 01 07* odpady stałe z oczyszczania gazów odlotowych
• 19 01 13* popioły lotne zawierające substancje niebezpieczne
• 19 01 15* pyły z kotłów zawierające substancje niebezpieczne
Są to odpady traktowane jako niebezpieczne. W celu minimalizacji ich szkodliwego
oddziaływania na środowisko będą poddawane zestaleniu i chemicznej stabilizacji w
instalacji znajdującej się na terenie ZUOK. Metoda ta jest zgodna z zaleceniami najlepszych
dostępnych technik opisanych w dokumencie Reference Document on the Best Available
Techniques for Waste Incineration August 2006. Zestalone i poddane chemicznej stabilizacji
pozostałości będą kierowane na składowisko odpadów innych niŜ niebezpieczne i obojętne.
Wszystkie wymienione wcześniej odpady niebezpieczne kierowane będą drogą
pneumatyczną lub w szczelnie zamkniętych kontenerach do zbiornika znajdującego się w
instalacji zestalania i chemicznej stabilizacji. Zbiornik będzie zabezpieczony przez
niekontrolowanym wydostaniem się lotnych pozostałości. Zmieszany lotny popiół i
pozostałości z oczyszczania spalin będą dozowane do mieszalnika, do którego dodawane
będą woda, cement oraz substancja stabilizująca. Zbiorniki z wodą, cementem oraz
substancją stabilizującą znajdować się będą w budynku zestalania i stabilizacji.
Niebezpieczne pozostałości po wymieszaniu z dodatkami w scalonej postaci za pomocą
przenośnika będą trafiać do kontenera. Zadaniem procesu zestalania i stabilizacji opadów
poprocesowych jest skuteczne związanie substancji niebezpiecznych w nich zawartych,
uniemoŜliwiając ich wymywanie z odpadów. Zestalony i poddany stabilizacji odpad staje się
odpadem o kodzie 19 03 05 (odpady stabilizowane inne niŜ wymienione w 19 03 04)
Tego typu instalacje od lat z powodzeniem stosowane są przy zestalaniu pozostałości
poprocesowych w instalacjach do termicznego unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych
, osadów ściekowych i komunalnych.
Zestalone pozostałości będą odbierane przez samochody i wywoŜone na składowisko
odpadów innych niŜ niebezpieczne i obojętne.
Schemat instalacji do zestalania i chemicznej stabilizacji odpadów poprocesowych
przedstawia poniŜszy rysunek.
Strona 51
Rysunek 2.5 Schemat instalacji do zestalania i chemicznej stabilizacji odpadów
podprocesowych.
2.9 Zatrudnienie w ZUOK
Planowane zatrudnienie przy obsłudze Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych
wynosi ok. 37 osób.
W ZUOK linia do termicznego przetwarzania odpadów będzie funkcjonowała 24 h/dobę czyli
na 3 zmiany (7800 h/rok). Linia waloryzacji ŜuŜli po procesie termicznego przekształcenia
oraz pozostałe instalacje pracować będą w trybie 1 zmianowym, czyli 8 godzin.
2.10 Przewidywane rodzaje i ilości zanieczyszczeń, wynikające
z funkcjonowania ZUOK
2.10.1 Etap realizacji
Z fazą budowy ZUOK związana będzie emisja zanieczyszczeń do powietrza do środowiska i
emisja hałasu od pracujących maszyn i wykonywania prac budowlanych, rozbiórkowych
i montaŜowych. Powstaną takŜe odpady wynikające z prowadzenia procesu budowlanego
oraz ścieki z zaplecza budowy.
2.10.1.1 Emisje zanieczyszczeń do powietrza atmosferycznego
Głównymi źródłami zanieczyszczeń na terenie przewidzianym pod inwestycję w fazie
realizacji będą prace budowlane.
Strona 52
Eksploatacja pojazdów samochodowych oraz maszyn budowlanych będzie generować
zanieczyszczenia pochodzące ze spalania paliw w silnikach (m. in. tlenki azotu, dwutlenek
siarki, tlenek węgla, węglowodory alifatyczne). Maszyny te będą takŜe źródłem pylenia
podczas prac budowlanych oraz przejazdów środków transportu.
Emisja zanieczyszczeń będzie zachodzić w większości na małej wysokości, co znacznie
ograniczy rozprzestrzenianie się zanieczyszczeń w poziomie. Biorąc pod uwagę lokalizacje
dróg dojazdowych oraz proponowanych rejonów prac budowlanych i organizacji prac,
uciąŜliwość dla powietrza związana z budową Zakładu będzie niewielka i ograniczy się do
granic inwestycji. MoŜna więc stwierdzić, Ŝe wpływ emisji na powietrze atmosferyczne będzie
miał charakter lokalny, związany z miejscem powstawania (teren budowy oraz drogi
dojazdowe).
Szacuje się, Ŝe największe natęŜenie prac będzie miało miejsce podczas pierwszej fazy
budowy planowanych obiektów (ok. 8 miesięcy). W miarę wzrostu zaawansowania inwestycji
uciąŜliwości te będą maleć. W dalszych etapach budowy będą miały miejsce: rozruch
instalacji i pomiary oraz odbiory techniczne.
W związku z tym, oddziaływanie Zakładu na powietrze atmosferyczne w fazie realizacji nie
będzie stanowiło istotnej uciąŜliwości dla powietrza, a takŜe nie spowoduje zmian
istniejącego tła zanieczyszczeń wokół ZUOK. Ze względu na lokalny charakter oddziaływań
budowa Zakładu nie będzie równieŜ stanowić zagroŜenia dla Ŝycia i zdrowia okolicznych
mieszkańców.
Analiza przedstawionych dotychczas informacji i danych pozwala na podstawowe
stwierdzenie, Ŝe w trakcie realizacji inwestycji wystąpią źródła emisji niezorganizowanej,
związane głównie z transportem materiałów budowlanych oraz pracą maszyn budowlanych.
Analiza danych dotyczących ilości samochodów i maszyn budowlanych oraz ich lokalizacja
wskazują, Ŝe uciąŜliwość z tego tytułu będzie miała charakter lokalny oraz będzie zmienna
w czasie i przestrzeni, a oddziaływanie nie będzie powodować przekroczeń wielkości
dopuszczalnych poza granicami obiektu.
Tabela 2.10 Wielkości emisji maksymalnej (chwilowej – wyraŜonej w g/s i kg/h oraz rocznej
wyraŜonej w Mg/rok).
Rodzaj zanieczyszczenia
Dwutlenek azotu
Tlenek węgla
Węglowodory alifatyczne
Dwutlenek siarki
g/s
0,3614
0,5781
0,2167
0,1156
Emisja maksymalna
kg/h
1,3010
2,0810
0,7800
0,4160
Mg/rok
2,9923
4,7863
1,7940
0,9568
2.10.1.2 Hałas
Emitowany hałas będzie miał charakter nieciągły, jego energia będzie podlegać zmianom
w poszczególnych etapach budowy, a nawet w obrębie jednej zmiany roboczej, w zaleŜności
od przebiegu prac i udziału poszczególnych maszyn i urządzeń budowlanych. Prace
prowadzone będą w porze dziennej, co pozwoli na częściowe ograniczenia uciąŜliwości
akustycznej placu budowy.
2.10.1.3 Odpady
Źródłem odpadów będzie przede wszystkim przygotowanie wykopów pod nowe inwestycje.
Będą to gleba i ziemia w tym kamienie (kod 17 05 04). Szacuje się, Ŝe ilość tych odpadów
będzie wynosić co najmniej 30 000 m3 (urobek z wykopów).
Strona 53
W trakcie realizacji inwestycji powstawać będą odpady związane z prowadzeniem takich
prac jak: roboty budowlane, murarskie, drogowe, roboty konstrukcyjne, roboty instalacyjne.
Wszystkie odpady powstawać będą na zapleczu budowy oraz placu budowy. Podczas
realizacji przedsięwzięcia wytwarzane będą odpady niebezpieczne, jak teŜ inne niŜ
niebezpieczne.
2.10.1.4 Ścieki
Na etapie budowy powstaną ścieki bytowe z zaplecza socjalnego budowy w ilości około
90 l/pracownika/ dzień pracy , zbierane w zbiorniku bezodpływowym, którego zawartośc
będzie wywoŜona do najbliŜszej zlewni odpadów płynnych.
2.10.2 Etap eksploatacji
Na etapie eksploatacji ZUOK wystąpią róŜne rodzaje emisji, które szczegółowo
scharakteryzowano poniŜej.
2.10.2.1 Emisje zanieczyszczeń do powietrza atmosferycznego
Na terenie ZUOK występować będą następujące źródła emisji zanieczyszczeń do powietrza:
• niezorganizowana szczątkowa emisja pyłu i odorów, zachodząca podczas rozładunku
odpadów – budynku fos,
• emisja zanieczyszczeń z procesu termicznego przekształcania odpadów,
• emisja pyłu – silos sorbentu,
• emisja pyłu – silos węgla aktywnego,
• emisja pyłu – silos węzła zestalania i chemicznej stabilizacji popiołów,
• emisja pyłu – system wentylacji budynku waloryzacji ŜuŜla,
• emisja zanieczyszczeń ze spalania paliw w silnikach samochodowych dowoŜących
odpady i wyjeŜdŜających z rejonu fosy,
• emisja zanieczyszczeń ze spalania paliw w silnikach samochodowych
transportujących ŜuŜel i złom.
Wielkość emisji podana została w rozdziale 8.2.1
2.10.2.2 Hałas
W oparciu o rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 roku w sprawie
dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. Nr 120, poz. 826), dopuszczalny
poziom hałasu, w zaleŜności od przeznaczenia terenu waha się w granicach (nie dotyczy
hałasu drogowego i kolejowego):
• w ciągu 8 najmniej korzystnych godzin pory dziennej, w okresie g. 6.00 do 22.00 - od
45 do 55 dB,
• w ciągu 1 najmniej korzystnej godziny pory nocnej, w okresie g. 22.00 do 6.00 - od 40
do 45 dB.
Warunki dopuszczalne będą zachowane. Izolinia 55 dB w porze dziennej i izolinia 45 dB
w porze nocnej obejmie jedynie tereny, które nie podlegają ochronie akustycznej.
Strona 54
2.10.2.3 Odpady
Główne grupy odpadów, które ostatecznie powstaną w wyniku odzysku/unieszkodliwiania
odpadów komunalnych dostarczanych do ZUOK wyszczególniono w tabeli poniŜej.
Tabela 2.11 Szacowane rodzaje i ilości odpadów powstających rocznie w wyniku przetwarzania
odpadów w ZUOK w Białymstoku w podziale na poszczególne instalacje
Kod odpadu
Rodzaj odpadu
Ilość [Mg/rok]
odpady z procesu termicznego przekształcania odpadów komunalnych*
19 01 02
złom Ŝelazny usunięty z popiołów paleniskowych (po mechaniczje
(po mechaniczje obróbce ŜuŜla
obróbce ŜuŜla - metale Ŝelazne)
19 12 02)
19 12 03 (po mechanicznej
metale nieŜelazne
obróbce ŜuŜla)
19 01 07* (po zestaleniu i
stabilizacji- 19 03 05)
2 058
882
odpady stałe z oczyszczania gazów odlotowych (po zestaleniu i
stabilizacji - odpady stabilizowane inne niŜ wymienione w 19 03 04)
2 568 (po zestaleniu i stabilizacji
3 598 Mg)
31 920 do odzysku, z tego ok.
19 01 12
ŜuŜle i popioły paleniskowe inne niŜ wymienione w 19 01 11*
1 680 do unieszkodliwienia
poprzez składowanie
popioły lotne zawierające substancje niebezpieczne (po zestaleniu i
stabilizacji - 19 03 05)
3 531)
pyły z kotłów zawierające substancje niebezpieczne (po zestaleniu i
1 513)
Uwaga: załoŜono, Ŝe do 5% ŜuŜli poddanych procesowi waloryzacji nie będzie spełniać wymogów
uŜytkowania ich jako kruszyw drogowych
Odpady wytwarzane w czasie pracy zakładu (odpady eksploatacyjne) stanowić będą
niewielką ilość, w porównaniu z odpadami wyszczególnionymi powyŜej. Ich rodzaje oraz
przewidywane ilości opisano w rozdziale 8.3.6.2.
2.10.2.4 Ścieki
Dla zakładu wyszczególniono następujące typy powstających ścieków:
•
•
•
przemysłowe;
bytowe;
opadowe i roztopowe.
W tabeli poniŜej wyszczególniono rodzaje i ilości poszczególnych typów ścieków.
Tabela 2.12 Rodzaje i ilość ścieków
Rodzaj ścieków
ścieki przemysłowe (technologiczne) z linii termicznego
przekształcania
przemysłowe
ścieki z odwadniania placu przyjęcia ŜuŜla i placu dojrzewania
ŜuŜla (zawracane do procesu gaszenia ŜuŜli)
bytowe
Ścieki bytowe i z laboratorium
opadowe i roztopowe
Wody opadowe i roztopowe
Ilość
0 m3/rok
(bezściekowa technologia –
wykorzystanie wody w obiegu
powtórnie do procesów)
0,031 m3/s (przy miarodajnym
deszczu w ciągu roku t = 15
min.)
620 m3/rok
deszczu w ciągu roku t = 15
min.)
Strona 55
W linii termicznego przekształcania odpadów ścieki przemysłowe będą powstawać głównie z
gaszenia ŜuŜli na mokro. Wykorzystana woda będzie zawracana i powtórnie
wykorzystywana do tego samego procesu.
Woda wykorzystywana do systemu oczyszczania spalin będzie wyparowywała w procesie i
w postaci pary wodnej, zmieszanej ze spalinami będzie wylatywać przez komin.
Nie będą powstawać odcieki ze zmieszanych odpadów komunalnych tymczasowo
magazynowanych w fosie na odpady. W przypadku awarii i gaszenia poŜaru odpadów wodą,
woda uŜyta do gaszenia będzie wsiąkać w odpady lub zostanie wypompowana i wywieŜiona
przez wozy asenizacyjne do oczyszczalni ścieków.
Ścieki z odwadniania placu przyjęcia ŜuŜla i placu dojrzewania ŜuŜla będą odprowadzane do
bezodpływowego zbiornika. Stamtąd będą kierowane z powrotem do procesu gaszenia ŜuŜli
Wody opadowe i roztopowe będą odprowadzane do kanalizacji ogólnospławnej.
2.10.3 Etap likwidacji
Zakłada się, Ŝe w przypadku likwidacji inwestycji przeprowadzane działania i związane z nimi
emisje będą zbliŜone jak na etapie realizacji. W przypadku planów modernizacji istniejących
obiektów powstałaby równieŜ większa ilość odpadów budowlanych i remontowych (grupa 17)
Proces ten mógłby być przeprowadzony w perspektywie kilkudziesięciu lat (obecnie nie jest
planowany) zgodnie z wymogami ochrony środowiska, wtedy obowiązującymi.
Strona 56
3 OPIS ELEMENTÓW PRZYRODNICZYCH ŚRODOWISKA
OBJĘTYCH ZAKRESEM PRZEWIDYWANEGO
ODDZIAŁYWANIA PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA
NA ŚRODOWISKO, W TYM ELEMENTÓW ŚRODOWISKA
OBJĘTYCH OCHRONĄ NA PODSTAWIE USTAWY Z DNIA
16 KWIETNIA 2004 R. O OCHRONIE PRZYRODY
3.1 Warunki klimatyczne
Zgodnie z podziałem rolniczo-klimatycznym Polski Romualda Gumińskiego, Białystok
połoŜony jest w dzielnicy podlaskiej.
Choć w Polsce panuje klimat umiarkowany o charakterze przejściowym miedzy morskim, a
lądowym to w rejonie Białegostoku wyraźnie zaznacza się kontynentalizm klimatu z ostrymi
zimami oraz gorętszymi i bardziej suchymi latami. Klimat tej dzielnicy jest wyraźnie
chłodniejszy od innych dzielnic nizinnych.
Według danych stacji meteorologicznej w Białymstoku poszczególne warunki klimatologiczne
dla tego regionu są następujące:
• okres wegetacyjny trwa 200-210 dni;
• liczba dni mroźnych wynosi 50-60, a dni z przymrozkami 110-138;
• czas trwania pokrywy śnieŜnej tj. czas pomiędzy jej pierwszym i ostatnim pojawieniem
się w sezonie zimowym wynosi 80-87 dni;
• średnia wilgotność powietrza wynosi około 88%, a najniŜsza wilgotność przypada na
kwiecień i maj, najwyŜsza zaś na listopad i grudzień;
• średnia suma opadów waha się od 543 mm w 2000 r. do 596 mm w 2006 r. (róŜnice w
poszczególnych latach są dość znaczne);
• średnia temperatura roczna w latach 1971-2000 wynosiła 6,9 C, w latach 1991-2000
0
0
•
•
•
•
0
wynosiła 7,2 C, w latach 1996-2000 wynosiła 7,3 C, w roku 2007 - 7,30C, a
najzimniejszym miesiącem jest styczeń o średniej temperaturze -4.20C (absolutne
minimum temperatury sięga poniŜej -290C);
panującymi wiatrami są wiatry zachodnie, z odchyleniem południowym i północnym.
średnia prędkość wiatru wynosi 2,5 m/s,
średnie usłonecznienie w latach 2000-2006 wynosiło 1819 h,
średnie zachmurzenie w oktantach w latach 2005-2006 wynosiło 5,2 (stopień
zachmurzenia nieba od 0 (niebo bez chmur) do 8 (niebo całkowicie pokryte chmurami)).
PoniŜej podano dane ze stacji meteorologicznej Białystok odnośnie kierunków i prędkości
wiatrów – istotnych czynników dla rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń emitowanych do
atmosfery. Wysokość posadowienia anemometru - 19 m.
Tabela 3.1 Zestawienie udziałów poszczególnych kierunków wiatru [%].
1
NNE
5,99
2
ENE
5,36
3
E
6,61
4
ESE
9,41
5
SSE
11,04
6
S
10,25
7
SSW
8,54
8
WSW
10,05
9
W
10,80
10
WNW
9,93
11
NNW
7,70
12
N
4,32
Źródło: dane IMGW
Strona 57
Tabela 3.2 Zestawienie częstości poszczególnych prędkości wiatru [%].
1 m/s
25,22
2 m/s
20,56
3 m/s
17,97
4 m/s
13,09
5 m/s
9,40
6 m/s
5,45
7 m/s
3,72
8 m/s
2,51
9 m/s
1,37
10 m/s
0,48
11 m/s
0,23
Rysunek 3.1 RóŜa wiatrów roczna dla Białegostoku.
Z zestawionych danych wynika, iŜ na terenie miasta Białystok przewaŜają wiatry zachodnie
W (10,8%), z odchyleniem południowym WSW (10,25% i północnym WNW (9,93%) oraz
południowo- wschodnie SSE (11,04%) z odchyleniem południowym S (10,25%) i wschodnim
ESE (9,41%). W tych kierunkach częstotliwość występowania wiatrów powyŜej 10 m/s jest
znaczny (powyŜej 5%).
Najrzadziej występują wiatry północne N (4,32%).
Częstotliwość występowania wiatrów o prędkości 1 m/s i 2 m/s wynosi odpowiednio 25,22%
oraz 20,56% w związku z powyŜszym średnia prędkość wiatrów na terenie Białegostoku
wynosi ok. 2,5 m/s.
3.1.2 Jakość powietrza
O ocenie jakości powietrza w danym rejonie (lokalizacji) zawsze decydowało porównanie
wyników pomiarów stęŜeń zanieczyszczeń opisujących stan istniejący (rzeczywisty)
z wartościami dopuszczalnymi.
Strona 58
Wielkości dopuszczalne były ustalane w zgodzie z aktualną wiedzą i doświadczeniem
ekspertów reprezentujących resorty Zdrowia oraz Środowiska w zakresie wpływu na
środowisko i zdrowie ludzi z uwzględnieniem realnych technicznie i organizacyjnie oraz
ekonomicznie moŜliwości ich osiągnięcia. W prawie 40 - letniej praktyce ochrony powietrza w
kraju i na świecie ewoluowały one uwzględniając aktualny stan wiedzy oraz moŜliwości ich
osiągania.
Od 2003 roku ocenę jakości powietrza w strefach w oparciu o system oceny jakości
powietrza wykonuje co roku Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska zgodnie z art. 89
ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska oraz rozporządzeniami
wykonawczymi:
•
•
Ministra Środowiska z dnia 3 marca 2008 r. w sprawie poziomów niektórych
substancji w powietrzu.
Ministra Środowiska z dnia 6 marca 2008 r. w sprawie stref, w których dokonuje się
oceny jakości powietrza.
System ocen jakości powietrza jest określony poprzez odpowiednie dyrektywy
transponowane do prawodawstwa polskiego. Oparty on jest na klasyfikacji stref, jest zgodny
z wymaganiami UE i zapewnia wiarygodność wyników.
Na podstawie uzyskiwanych w ramach wojewódzkich systemów ocen jakości powietrza
WIOŚ wykonuje corocznie klasyfikacje aglomeracji i innych stref ustanowionych na obszarze
województwa, w tym wskazywane są strefy wymagające podjęcia działań w celu uzyskania
i utrzymania wymaganego poziomu jakości powietrza.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami ocenę jakości powietrza wykonuje się pod kątem
ochrony zdrowia (SO2, NO2, PM10, ołowiu w PM10, C6H6, CO i O3), oraz pod kątem ochrony
roślin ( SO2, NOx i O3)
Wynikiem oceny jest zaliczenie strefy do jednej z poniŜszych klas:
A–
B–
C–
stęŜenia zanieczyszczenia na terenie strefy nie przekraczają wartości
dopuszczalnych
na terenie strefy występują stęŜenia zanieczyszczenia powyŜej wartości
dopuszczalnej lecz nie przekraczające wartości dopuszczalnej powiększonej
o margines tolerancji.
na terenie strefy rejestrowane są stęŜenia powyŜej wartości dopuszczalnych
powiększonych o margines tolerancji – lub powyŜej wartości dopuszczalnych, jeŜeli
margines tolerancji nie jest określony. Zaliczenie strefy do klasy C oznacza potrzebę
opracowywania programu ochrony powietrza (POP).
NaleŜy ponadto zauwaŜyć, Ŝe zaliczenie strefy do klasy C nie oznacza, Ŝe określone
wymagania co do jakości powietrza nie są spełnione na terenie całej strefy. Oznacza to
natomiast potrzebę podjęcia działań na rzecz poprawy jakości powietrza w odniesieniu do
wybranych obszarów w strefie (zwykle o ograniczonym zasięgu) i dla określonych
zanieczyszczeń.
Rozkład przestrzenno - czasowy stanu jakości na terenie całej strefy przeprowadza się
wtedy na drodze modelowania rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń dla którego punkty
pomiarowe stanowią repery do kalibracji modeli emisji i imisji.
Jak juŜ podano, ocenę jakości powietrza wykonuje się poprzez porównanie otrzymanych
wielkości z obowiązującymi kryteriami przedstawionymi w poniŜszej tabeli.
Strona 59
Tabela 3.3 Kryteria oceny rocznej za rok 2006 pod kątem ochrony zdrowia i ochrony roślin.
Nazwa
Lp. substancji
(numer CAS)*
1
3
4
5
6
Dopuszczalny
poziom
substancji
w powietrzu
[µ
µg/m3]
Dopuszczalna
Częstość
przekraczania
dopuszczalnego
poziomu w roku
kalendarzowym
Margines tolerancji
[%]
[µ
µg/m3]
2007
2008
2009
60
3
15
30
15
6
40
2
10
20
10
4
20
1
5
10
5
2
rok
kalendarzowy
jedna
godzina
rok
kalendarzowy
5c)
-
200 c)
18 razy
40 c)
-
rok
kalendarzowy
30 e)
od
01.01.2003
0
0
0
jedna
godzina
350 c)
24 razy
0
24
godziny
125 c)
3 razy
Rok
kalendarzowy i
pora zimowa
(okres od 01.X
do 31.III)
20e)
Ołówf)
(7439-92-1)
rok
kalendarzowy
Pył
zawieszony
PM10 g)
24
godziny
rok
kalendarzowy
Tlenek
węgla
(630-08-0)
osiem
godzin h)
Benzen
Dwutlenek
azotu
(10102-44-0)
2.
Okres
uśredniania
wyników
pomiarów
Tlenki
azotu d)
(10102-44-0,
10102-43-9)
Dwutlenek
siarki
(7446-09-5)
od
2010
Termin
osiągnięcia
poziomów
dopuszczalnych
0
2010 r.
0
2010 r.
0
2010 r.
0
0
2003 r.
0
0
0
2005 r.
0
0
0
0
2005 r.
-
0
0
0
0
2003 r.
0,5c)
-
0
0
0
0
2005 r.
50 c)
35 razy
0
0
0
0
2005 r.
40 c)
-
0
0
0
0
2005 r.
10000 c) h)
-
0
0
0
0
2005 r.
Objaśnienia:
oznaczenie numeryczne substancji wg Chemical Abstracts Service Registry Number
w przypadku programów ochrony powietrza o których mowa w art. 91 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku prawo ochrony
środowiska (t.j. Dz. U. 2008, Nr 25, poz.150 z późn. zm.) częstość przekraczania odnosi się do poziomu dopuszczalnego
wraz a marginesem tolerancji
poziom dopuszczalny ze względu na ochronę zdrowia ludzi
Suma dwutlenku azotu i tlenku azotu w przeliczeniu na dwutlenek azotu
Poziom dopuszczalny ze względu na ochronę roślin
Suma metalu i jego związków w pyle zawieszonym PM10
StęŜenie pyłu o średnicy aerodynamicznej ziaren do 10 m (PM10) mierzone metodą wagową z separacją frakcji lub
metodami uznanymi za równorzędne
maksymalna średnia ośmiogodzinna spośród średnich kroczących, obliczanych co godzinę z ośmiu średnich
jednogodzinnych w ciągu doby. kaŜdą tak obliczoną średnią 8-godzinną przypisuje się dobie, w której się ona kończy.
Pierwszym okresem obliczeniowym dla kaŜdej doby jest okres od godziny 17.00 dnia poprzedniego do godziny 01.00
danego dnia. Ostatnim okresem obliczeniowym dla kaŜdej doby jest okres od godziny 16.00 do 24.00 tego dnia czasu
środkowoeuropejskiego CET
Analizując przedstawioną powyŜej tabelę naleŜy zauwaŜyć, Ŝe w ramach procesu pełnej
adaptacji krajowych wymagań ochrony środowiska do wymagań UE (15) zawartych
w traktacie akcesyjnym w przypadku wymagań jakości powietrza okres przejściowy kończy
się 31 grudnia 2009 r. Wskazuje to, Ŝe w rozpatrywanym przypadku ocenę wpływu
rozwaŜanej inwestycji na jakość powietrza naleŜy rozpatrywać bez uwzględniania
marginesów tolerancji.Analizując natomiast dostępne wyniki pomiarów jakości powietrza za
rok 2008 naleŜy stwierdzić, Ŝe strefa aglomeracji białostockiej naleŜy do klasy A.
Strona 60
W odpowiedzi na zapytanie dotyczące aktualnego stanu jakości powietrza w kontekście
rozpatrywanej lokalizacji na podstawie danych pomiarowych Wojewódzki Inspektor Ochrony
Środowiska w piśmie znak: WM.6618-21/09 z dnia 23.04.2009 r. (Załącznik 3.1) określił
następujący stan jakości powietrza:
Tabela 3.4 Aktualny stan zanieczyszczenia powietrza.
StęŜenieśrednioroczne (µg/m3)
% dopuszczalnego poziomu dla terenu kraju
dwutlenek azotu
14,5
36,3
dwutlenek siarki
2,6
8,7
pył zawieszony PM10
23,9
59,8
benzen
2,0
40,0
Nazwa zanieczyszczenia
Źródło: WIOŚ 2009 r.
3.2 Warunki hydrograficzne
Miasto Białystok leŜy na obszarze zlewni rzeki Białej (zlewnia IV rzędu), będącej
lewobrzeŜnym dopływem Supraśli (zlewnia III rzędu). Biała uchodzi do Supraśli na 7,1 km.
Powierzchnia zlewni rzeki Białej wynosi 123,9 km2 i jest obszarem równiny moreny dennej o
wysokości 150-156 m n.p.m, zbudowanej głównie z piasków na glinach zwałowych i
sandrowych. Rzeźba terenu pagórkowata, występują drobne oczka wytopiskowe i
deniwelacje lokalne do 15 m. Cieki zlewni na duŜych odcinkach są uregulowane a koryto
Białej w obrębie Białegostoku obudowane. PoniŜej miasta dolina jest zatorfiona i
zmeliorowana. Dolny odcinek rzeki przebiega na długości ok. 5 km równolegle do rzeki
Supraśl. Rzeka Biała bierze swój początek w okolicach wsi Protasy, uchodzi zaś do Supraśli.
Zlewnia rzeki posiada równomiernie rozwiniętą sieć hydrograficzną. Dominują w jej obrębie
gleby cięŜkie i średnie, jedynie w północno – wschodniej części zlewni występują nieduŜe
kompleksy gleb piaszczystych. Większymi dopływani Białej są cieki Dolistówka i BaŜantarka.
Dolistówka –dopływ prawobrzeŜny, bierze początek na terenie miasta w jego wschodniej
części w dzielnicy Bagnówka. Następnie płynie na południe (tereny pokryte łąkami) przez
dzielnicę Pieczurki (zabudowa jednorodzinna) i dalej wzdłuŜ ulicy Piastowskiej. Ciek
przepływa przez obszary słabo uprzemysłowione w dzielnicy Pieczurki i Piasta. Uchodzi do
Białej na wysokości Placu Antonowicza (w rejonie skrzyŜowania ulic Piastowskiej i
Branickiego). Na całej długości jest zmeliorowany i stanowi odbiornik wód opadowych.
BaŜantarka – lewobrzeŜny dopływ Białej. Bierze początek w dzielnicy BaŜantarnia
zlokalizowanej w części południowej miasta, o charakterze przemysłowym. Ciek płynie na
północ pomiędzy dzielnicami Marczuk i Starosielce (o zabudowie jednorodzinnej). Przy ulicy
Marczukowskiej zasila kompleks niewielkich stawów. Uchodzi do Białej w rejonie
skrzyŜowania ul. Sikorskiego z Aleją Jana Pawła II. Stanowi odbiornik wód opadowych.
Rozkład sieci hydrograficznej, jak i gleby słabo przepuszczalne oraz zabudowany teren
miasta, umoŜliwiają szybki odpływ nadmiaru wód opadowych powodujących powstawanie po
opadach atmosferycznych, duŜych przepływów wód burzowych. Rzeka Biała jest
odbiornikiem ścieków odprowadzanych z obszaru Białegostoku.
NajbliŜej lokalizacji przy ul. Gen. W. Andersa przepływa rzeka Biała połoŜona ok. 1,2 km na
Pd-Zach oraz rzeka Supraśl połoŜona ok. 4,2 km na Pn. W północnej części terenów pod
inwestycję znajduje się teŜ niewielki ciek wodny, częściowo zakryty od góry betonem.
Na terenie miasta Białegostoku wody stojące zajmują nieznaczną powierzchnię, jednak
odgrywają one istotną rolę w kształtowaniu stosunków wodnych. Brak jest jezior i
starorzeczy, a występujące zbiorniki wodne są zbiornikami sztucznymi.
Strona 61
Obecnie na terenie miasta znajduje się kilkanaście zbiorników zaporowych i wszystkie
znajdują się w zlewni Białej. Największy zbiornik wodny Dojlidy (zbiornik rekreacyjnoretencyjny zwany równieŜ "PlaŜowy") zajmuje powierzchnię ok. 34 ha, a jego pojemność
wynosi ok. 597 tys. m 3. Zbiornik powstał z połączenia stawów rybnych PTR w Dojlidach.
Pozostałe zbiorniki są bardzo małe o powierzchni poniŜej 1 ha i głębokości nie
przekraczającej 2 m.
Odległość z wybranej lokalizacji w rejonie ul. Gen. W. Andersa do największego zbiornika
wód powierzchniowych w Dojlidach wynosi w linii prostej 5,6 km w kierunku Pd - Wsch.
3.2.1 Jakość wód powierzchniowych
Stan jakości wód powierzchniowych w rejonie ul. Gen. W. Andersa – rzeki Supraśl
połoŜonej ok. 4,2 km na Pn oraz rzeki Białej połoŜonej ok. 1,2 km na Pd-Zach zawiera
opracowanie pt: „Ocena stanu czystości wód zlewni rzeki Supraśl w 2008 roku”, wydane
przez WIOŚ w Białymstoku w marcu 2009 r.
Rzeka Supraśl stanowi źródło zaopatrzenia w wodę pitną aglomeracji białostockiej. Jej
zlewnia objęta jest pośrednią strefą ochronną, stąd usytuowanie punktów pomiarowych
uwzględnia monitorowanie wpływu odprowadzanych zanieczyszczeń z miejscowości
połoŜonych w zlewni rzeki Supraśl oraz jakość wód waŜniejszych dopływów. W roku 2008
rzeka badana była w 3 profilach pomiarowych oraz na 5 waŜniejszych dopływach.
NajbliŜszy punkt pomiarowy, charakteryzujący jakość wód powierzchniowych w okolicy
lokalizacji przy ul. Gen. W. Andersa tj. rzeki Supraśl na Pd i rzeki Białej na Pd - Zach,
znajduje się przy dopływie rzeki Białej do Supraśli – punkt kontrolno pomiarowy ujście w
miejscowości Nowe Aleksandrowo, zlokalizowanym na południowy zachód od Białegostoku.
Z powodu braku badań biologicznych w tym punkcie w 2008 roku nie wykonano klasyfikacji
stanu ekologicznego wód (klasy czystości) ww/ punkcie kontrolno - pomiarowym, jednakŜe
na podstawie przeprowadzonych badań parametrów fizykochemicznych stwierdzono
przekroczenia stęŜeń azotu ogólnego, azotu azotanowego, azotu Kjeldahla i BZT5.
Przekroczenie stęŜeń zw. azotu i wartości BZT5 w opisywanym punkcie kontrolno –
pomiarowym zanotowano takŜe w 2007 roku, co potwierdza Wojewódzki Inspektora Ochrony
Środowiska w Białymstoku w opracowaniu pt.: „Ocena stanu czystości rzek woj. podlaskiego
w 2007 roku”.
Tabela 3.5 Wyniki badań stanu czystości rzeki Supraśl i rzeki Białej z 2007 i 2008 roku, w
punkcie kontrolno – pomiarowym w Nowym Aleksandrowie.
Wartości średnie pomierzone
2007
2008
1.
Barwa
mgPt/l
79
nie badano
2.
ChZT-Cr
mgO2//l
95,30
nie badano
3.
Azotany
mgNO3/l
59,43
14,3
4.
Fosforany
mgPO4/l
2,90
nie badano
5.
Fosfor ogólny
mgP/l
1,17
0,362
6.
Liczba bakterii coli fek.
169800
nie badano
7.
Ogólna liczba bakterii coli
341200
nie badano
8.
BZT5
mgO2//l
7,28
6,49
9.
ChZT-Mn
mgO2//l
17,04
nie badano
10.
Azot Kjeldahla
mgN/l
3,07
2,6
11.
Azot ogólny
mgN/l
15,39
16,8
Źródło: „Ocena stanu czystości rzek woj. podlaskiego w 2007 roku” WIOŚ Białystok, kwiecień 2008, oraz „Ocena
stanu czystości wód zlewni rzeki Supraśl w 2008 roku”, WIOŚ Białystok, marzec 2009 r.
L.p.
Mierzony wskaźnik
Jednostka
Strona 62
Badania z roku 2007 wykazały przekroczenia wskaźników: barwy, ChZT-Cr, azotanów,
fosforanów, fosforu ogólnego oraz ogólnej liczby bakterii grupy coli i liczby bakterii grupy coli
typu kałowego. Przekroczenie tych wskaźników spowodowało zaklasyfikowanie do wód V
klasy czystości (wody złej jakości). Niepełne badania z 2008 roku wykazały przekroczenie
stęŜeń azotu ogólnego, azotanów i azotu Kjeldahla. Znaczący, negatywny wpływ na stan
czystości rzeki w tym punkcie kontrolno – pomiarowym w roku 2007 i 2008 miały zrzuty
ścieków z miejskiej oczyszczalni ścieków w Białymstoku.
3.3 Warunki morfologiczne i geologiczne
Wg. systematyki fizyczno-geograficznej (J.Kondracki, „Geografia regionalna Polski” 2000)
Miasto Białystok połoŜone jest na Nizinie Północnopodlaskiej naleŜącej do podprowincji
Wysoczyzn Podlasko-Białoruskich. Nizina Północnopodlaska jest makroregionem
rozciągającym się pomiędzy doliną Bugu na południu, dolinami Pisy i Narwi na północnym
zachodzie oraz Niemna i Swisłoczy (Białoruś) na wschodzie. Od większości pozostałych
regionów kraju wyróŜniają go cechy klimatu kontynentalnego, w tym głównie niŜsze
średnioroczne temperatury i dłuŜsze okresy mrozów, a takŜe sfera botaniczna
charakterystyczna dla subborealnej strefy leśnej Europy Wschodniej. Centralny, największy z
ośmiu mezoregionów Niziny Północnopodlaskiej stanowi Wysoczyzna Białostocka o
powierzchni około 3500 km2 ograniczona od południa doliną Narwi. Białystok leŜ w
środkowej części regionu.
Pod względem geologicznym miasto Białystok połoŜone jest na prekambryjskiej platformie
wschodnioeuropejskiej. Jednym z elementów składowych platformy jest antekliza mazursko
suwalska (wypukła struktura tektoniczna w obrębie platformy kontynentalnej o rozmiarach
regionalnych), rozciągająca się od doliny Bugu po Kętrzyn i Suwałki na północy. PodłoŜe
geologiczne w rejonie Białegostoku tworzy centralny masyw granitoidowy, zwany
kompleksem mazowieckim, rozciągnięty pomiędzy Warszawą a Suwałkami. Głębokość jego
zalegania wynosi 200-500 m p.p.t.. Płytkie zaleganie prekambru warunkuje występowanie
silnie zredukowanego kompleksu skał osadowych tworzących pokrywę platformy. W
kompleksie tym praktycznie nie występują skały paleozoiczne. Najstarszą formacją są
najczęściej terygeniczne osady dolnego triasu w postaci cienkich serii sedymentacyjnych.
Osady górnej jury (głównie margle, wapienie, iłowce) i górnej kredy (głównie piaski i wapienie
piaszczyste). W rejonie Białegostoku występuje silnie zredukowany profil osadów
trzeciorzędowych.
Miasto Białystok połoŜone jest na falisto – pagórkowatym terenie wysoczyzny morenowej o
wysokościach względnych 130-170 m n.p.m., uformowanej w stadiale środkowym
zlodowacenia Warty. Krajobraz tworzą wysokie wzgórza moren i kemów jak i równiny
sandrowe i morenowe.
Największym zróŜnicowaniem wysokościowym charakteryzuje się północna i północnowschodnia część Białegostoku połoŜna w widłach Supraśl i rzeki Białej. Obszar ten ma
charakter pagórkowaty, który tworzą wzgórza akumulacyjne moreny czołowej i kemy.
Rzeźba taka występuje m.in. w rejonie Lasu Pietrasze w części północnej miasta.
Działka w rejonie ul. Gen. W. Andersa połoŜna jest na obszarze wysoczyzny moreny dennej i
ablacyjnej, z niewielkimi pagórkowatymi formami rzeźby pochodzenia lodowcowego w
postaci kemów.
Analizując dokumentację hydrogeologiczną zasobów wód podziemnych rejonu Białegostoku,
opracowaną w 1994 roku przez Przedsiębiorstwo Geologiczne Pol GEOL Zakład w
Warszawie stwierdzono, iŜ budowa geologiczna gruntu odpowiada warunkom i celom
zabudowy.
Strona 63
Wykonane w gruncie odwierty geologiczne w pobliŜu lokalizacji przy ul. Gen. W. Andersa
wykazały obecność utworów osadowych w postaci wapieni piaszczystych z
przewarstwieniami iłowymi na głębokości ok. 126 m p.p.t., nad którymi rozpościera się
warstwa nieprzepuszczalnych utworów glin, z soczewkowatymi skupiskami utworów
iłowcowych. Grunt, na którym połoŜona jest proponowana działka pod lokalizację ZUOK
stanowi warstwę nieprzepuszczalnych glin zwałowych stadiału górnego zlodowacenia Warty,
z miejscowymi, przypowierzchniowymi skupiskami glin z domieszką piasku i utworów
iłowcowych (m.in. piasków pylastych oraz glin pylastych).
3.4 Warunki hydrogeologiczne
Północna cześć Miasta Białystok połoŜona jest w obszarze Głównego Zbiornika Wód
Podziemnych Nr 218 Pradolina rzeki Supraśl. GZWP Nr 218 jest zbiornikiem
czwartorzędowym. Jest jednym z najdalej na wschód wysuniętych zbiorników w Polsce,
zarazem dość wyraźnie odosobnionym. Z uwagi na genezę, częściowo nawiązuje do
przebiegu południowo-wschodniego krańca GZWP Nr 217 Pradolina Rzeki Biebrza
połoŜonego o 10 km na zachód. Oba zbiorniki łączy odcinek rozległej doliny Narwi. GZWP Nr
218 tworzy regularny w kształcie i przebiegu pas czwartorzędowych osadów
fluwioglacjalnych o szerokości 2-3 km i długości około 25 km. opasając od północy Białystok.
Rozciąga się pomiędzy miastem Supraśl na wschodzie a doliną Narwi na zachodzie.
Zbiornik zbudowany jest z bardzo dobrze przepuszczalnych utworów okruchowych
praktycznie pozbawionych warstwy izolującej od powierzchni, co decyduje o wysokiej
podatności wód podziemnych na zanieczyszczenie.
Głębokość zalegania wód gruntowych w lokalizacji w rejonie ul. Gen. W. Andersa wynosi od
2 do 4 m p.p.t. W części zachodniej działki stwierdzono występowanie wód gruntowych na
poziomie do 2 m p.p.t.
3.4.1 Jakość wód podziemnych
Jakość wód podziemnych na terenie Białegostoku badana była w 2007 roku w ramach sieci
krajowej monitoringu wód podziemnych na terenie województwa podlaskiego. W celu
zbadania jakości wód na terenie Białegostoku pobrano do badań 3 próby zlokalizowane na:
na północy, zachodzie i południu miasta. Otrzymane, pomierzone wartości porównano z
odpowiednimi rozporządzeniami w celu określenia ich klasy czystości oraz zdatności do
spoŜycia dla ludzi:
1. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 11 lutego 2004 r. w sprawie klasyfikacji
dla prezentowania stanu wód powierzchniowych i podziemnych, sposobu
prowadzenia monitoringu oraz sposobu interpretacji wyników i prezentacji stanu tych
wód (DZ. U. Nr 32, poz. 284);
2. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 19 listopada 2002 r. w sprawie wymagań
dotyczących jakości wody przeznaczonej do spoŜycia przez ludzi (Dz. U. Nr 203, poz.
1718).
Wyniki badań wód podziemnych (gruntowych) na południu miasta pozwoliły na
sklasyfikowanie jej do II klasy czystości jako wody charakteryzujące się dobrym stanem
jakości.
Z kolei otrzymane wyniki badań z prób pobranych na północy i zachodzie miasta wykazały IV
klasę czystości wód podziemnych - wody niezadowalającej klasie czystości. W próbkach
stwierdzono przekroczenie wskaźników dla IV klasy czystości tj. amoniaku (NH4), azotynów
(NO2) oraz Ŝelaza (Fe).
Strona 64
W przypadku przydatności tych wód do spoŜycia dla ludzi, Ŝadna z pobranych prób nie
spełniała norm zawartych w rozporządzeniu. W analizowanych próbkach wody stwierdzono
przekroczenie stęŜenia arsenu (As), manganu (Mn) oraz Ŝelaza (Fe).
Reasumując, dla wskazanej lokalizacji wody podziemne – gruntowe odznaczają się IV klasą
czystości. Są to wody o niezadowalającej klasie czystości i nie nadają się do spoŜycia przez
ludzi zgodnie z cytowanym Rozporządzeniem Ministra Zdrowia.
3.5 Powierzchnia ziemi i gleb
W północnej części terenu występuje morena ablacyjna, bardziej na południe powierzchnia
jest przekształcona antropogenicznie, występują głównie sztuczne nasypy i zwałowiska, z
elementami betonowych konstrukcji, których grubość dochodzi do kilku metrów.
Zamawiający nie dysponuje szczegółowymi informacjami nt. stanu jakości gleb w rejonie
inwestycji.
3.6 Fauna, flora, obszary chronione
PołoŜenie Białegostoku na rubieŜy subborealnej strefy botanicznej, w krainie BiałowieskoKnyszyńskiej (wg podziału na krainy geobotaniczne W. Szefera i B. Pawłowskiego, 1972)
związane jest z występowaniem bogatej szaty głównie roślinności leśnej w regionie.
Otoczenie miasta stanowią tereny o ponadprzeciętnych walorach przyrodniczych i
krajobrazowych, na które składa się przede wszystkim otaczająca miasto od północy i
wschodu Puszcza Knyszyńska z doliną Supraśli przepływającej skrajem Puszczy, a takŜe
dolina Narwi na południowym zachodzie.
W pobliŜu terenu inwestycji, w odległości kilkudziesięciu metrów, zaczyna się Las Pietrasze,
który w połączeniu z przylegającym od strony zachodniej Lasem Antoniuk oraz graniczącą
od strony północnej doliną Supraśli stanowią bardzo waŜne ogniwo w strukturze
wieloprzestrzennego systemu przyrodniczego miasta Białegostoku.
Las Pietrasze wraz z Lasem Antoniuk ze względu na swoje walory przyrodnicze, kulturowe,
edukacyjne i turystyczne zaproponowany został do ochrony w formie Zespołu PrzyrodniczoKrajobrazowego.
Graficzne przedstawienie połoŜenia inwestycji na tle uwarunkowań środowiskowych
przedstawione jest w załączniku 3.2
3.6.1 Flora
Na obszarze planowanego przedsięwzięcia
roślinnych.
wyróŜniono dwie kategorie zbiorowisk
Roślinność naturalna i półnaturalna – reprezentowana jest przez łąki świeŜe ze związku
Arrhenatherion elatioris. Zbiorowisko zajmuje niewielki fragment moreny ablacyjnej w
północno - zachodniej części analizowanego obszaru. Od południa ograniczone jest
sztuczną skarpą nasypu ziemnego.
WyróŜniona postać łąki świeŜej nie reprezentuje siedliska z Załącznika I Dyrektywy
Siedliskowej.
Strona 65
Antropogeniczna roślinność ruderalna – zajmuje południową, większą część obszaru.
DuŜa mozaikowatość zespołów tu występujących jest efektem przekształceń siedliska w
wyniku nagromadzenia zróŜnicowanych pod względem geologicznym i troficznym utworów
nasypowych. Sztuczne nasypy dochodzą do kilku metrów miąŜszości. Wykształciły się na
nich zarówno płaty roślinności środowisk bagiennych i wilgotnych (łozowiska, turzycowiska)
jak teŜ skrajnie suchych i ubogich. W obrębie mozaiki tych zespołów nie zinwentaryzowano
gatunków roślin z Załącznika I Dyrektywy Siedliskowej oraz roślin chronionych i rzadkich
wpisanych do Polskiej Czerwonej Księgi Rzadkich Gatunków Roślin i Zwierząt.
3.6.2 Fauna
W proponowanej lokalizacji w rejonie ul. Gen. W. Andersa zaobserwowano najwięcej
gatunków, bo aŜ 40, w tym 27 lęgowych i 13 przelotnych lub o niepotwierdzonym statusie
gniazdowania. Są to gatunki związane z krajobrazem leśnym i terenami otwartymi
zakrzaczonymi w wyniku sukcesji roślinnej. Szczególnie atrakcyjnym ptasio terenem były
zakrzaczenia i drzewostany w rejonie cieku wodnego. Stwierdzono gniazdowanie dwóch
gatunków „naturowych”, tj gąsiorka Lanius collurio co najmniej 2 pary i lerki Lullula arborea
co najmniej 1 terytorialny samiec. Ze względu na przyleganie tej lokalizacji do drzewostanów
Lasu Pietrasze stwierdzono tu krzyŜodzioby świerkowe Loxia curvirostra.
Tabela 3.6 Lista gatunków stwierdzonych na obszarze przy ul. Gen. W. Andersa.
Rząd
Rodzina
Nazwa naukowa
Nazwa polska
Status gatunku
Falconiformes
Accipitridae
Bueto bueto
myszołów
P
Columbiformes
Columbidae
Columba palumbus
grzywacz
L
Cuculiformes
Cuculidae
Cuculus canorus
kukułka
L
Apodiformes
Apodiae
Apus apus
jerzyk
P
Piciformes
Picidae
Dendrocopos major
dzięcioł duŜy
P
Passeriformes
Alaudidae
Lullula arborea*
lerka*
L
Hirundidae
Hirundo rustica
dymówka
P
Motacilidae
Anthus trivialis
świergotek drzewny
P
Lanidae
Lanius collurio*
gąsiorek*
L
Troglotydiae
Troglodytes
troglodytes strzyŜyk
L
Prunelidae
Prunella modularis
pokrzywnica
P
Erithacus rubecula
rudzik
L
Luscinia luscinia
słowik szary
L
Phoenicurus phoenicurus
pleszka
L
Turdus merula
kos
L
Turdus pilaris
kwiczoł
L
Turdus philomelos
śpiewak
L
Acrocephalus palustris
łozówka
L
Hippolais icterina
zaganiacz
L
Phylloscopus trochilus
piecuszek
L
Phylloscopus collybita
pierwiosnek
L
Phylloscopus sibilatrix
świstunka
L
Sylvia atricapilla
pokrzewka czarnogłowa
L
Sylvia borin
gajówka
L
Turdiae
Sylvidae
Strona 66
Sylvia curruca
piegŜa
L
Sylvia communis
cierniówka
L
Parus montanus
czarnogłówka
P
Parus cristatus
czubatka
P
Parus major
bogatka
P
Parus caeruleus
modraszka
P
Certhidae
Certhia familiaris
pełzacz leśny
P
Emberizidea
Emberiza citrinella
trznadel
L
Fringilla coelebs
zięba
L
Carduelis carduelis
szczygieł
L
Carduelis canabina
makolągwa
L
Loxia curvirostra
krzyŜodzób świerkowy
P
Sturnidae
Sturnus vulgaris
szpak
P
Oriolodae
Oriolus oriolus
wilga
L
Garrulus glandarius
sójka
L
Pica pica
sroka
L
Paridae
Fringillidae
Corvidae
Liczba stwierdzonych gatunków
40
Liczba gatunków lęgowych
27
Liczba pozostałych gatunków
13
Liczba łęgowych gatunków naturowych
2
L – gatunki lęgowe
P- gatunki w przypadku których, nie udało się potwierdzić gniazdowania
* - gatunki objęte ochroną w ramach Dyrektywy Ptasiej
Źródło: „Opis warunków przyrodniczych na obszarze trzech potencjalnych lokalizacji ZTPOK w Białymstoku”
Gąsiorek (Lanius collurio).
Gąsiorek jest gatunkiem wędrownym. Na lęgowisko przylatuje na początku maja, do lęgów
przystępuje w drugiej połowie maja i na początku czerwca, a na zimowisko odlatuje w
sierpniu i na początku września.. Gatunek ten często traci lęgi z powodu drapieŜnictwa i
płoszenia przez ludzi. Lęgi powtarzane po stracie mogą trwać do połowy sierpnia. Gniazda
zakłada na niewielkiej wysokości wewnątrz gęstych, najlepiej kolczastych krzewów
(np. w głogach, tarninie), a Ŝeruje na otwartej przestrzeni, na ziemi lub wśród niskiej
roślinności zielnej na owady i drobne kręgowce. Usunięcie krzewów lub zarastanie łąk w
wyniku naturalnej sukcesji roślinnej powoduje wycofanie się tego gatunku z danego obszaru
(w pierwszym przypadku gąsiorek traci miejsca lęgowe, a w drugim Ŝerowisko).
Gąsiorek jest umieszczony w załączniku I Dyrektywy Ptasiej. W Polsce podlega ochronie
ścisłej. W skali Europy jest zagroŜony z powodu zmniejszania się liczebności populacji.
Jednak jego polska populacja wydaje się stabilna.
Lerka (Lullula arborea)
Lerka jest najmniejszym lęgowym gatunkiem skowronka w Polsce. Związana jest z
większymi kompleksami leśnymi, obrzeŜami suchych borów i sosnowych zagajników, lubi teŜ
suche murawy w sąsiedztwie lasu. Lęgowisko zajmuje w marcu, do lęgów przystępuje
w kwietniu i maju, a okres lęgowy trwa do lipca. Gniazda zakłada w osłoniętym trawą dołku
na ziemi. Preferuje śródleśne polany, zręby lub zboŜa, kilka lub kilkanaście metrów od ściany
lasu.
Strona 67
PoŜywienie lerki stanowią głównie niewielkie owady, poza tym inne bezkręgowce i zielone
pędy roślin. ZagroŜenie stanowi utrata siedlisk gniazdowania, przede wszystkim muraw,
suchych gruntów na terenach przyleśnych.
Lerka jest umieszczona w załączniku I Dyrektywy Ptasiej. W Polsce podlega ochronie ścisłej.
W skali Europy gatunek jest naraŜony na wyginięcie. W Polsce naleŜy do ptaków
nielicznych, na terenach z odpowiednią powierzchnią dogodnych siedlisk – średnioliczny.
KrzyŜodziób świerkowy (Loxia curvirostra)
KrzyŜodziób świerkowy jest ptakiem osiadłym bądź koczowniczym. Jako siedlisko preferuje
górskie bory świerkowe, a takŜe nizinne bory sosnowe z domieszką świerka. Gniazduje w
koronie świerków na bocznych gałęziach. Świerk stanowi równieŜ miejsce jego Ŝerowania
(nasiona wydłubywane z szyszek). Rzadziej odŜywia się nasionami sosny i jodły.
KrzyŜodziób jest gatunkiem chronionym w Polsce, nie jest natomiast wymieniony w
załączniku I Dyrektywy Ptasiej.
Na obszarze nie stwierdzono gatunków zwierząt z Załącznika I Dyrektywy Siedliskowej oraz
wpisanych do Polskiej Czerwonej Księgi Rzadkich Gatunków Roślin i Zwierząt jednak duŜa
mozaikowatość siedlisk jak teŜ bliskość kompleksu Lasu Pietrasze nie wyklucza ich
obecności.
Obszar charakteryzuje się bogatą fauną bezkręgowców. W trakcie penetracji
zinwentaryzowano co najmniej sześć gatunków motyli, w tym przestrojnika trawnika
(Aphantopus hyperantus), przestrojnika jurtina (Maniola jurtina), polowca szachownicę
(Melanargia galatea) oraz modraszka ariona (Maculinea arion).
3.6.3 Obszary chronione i cenne przyrodniczo na terenie miasta Białystok
Obszary prawnie chronione znajdujące się w granicach administracyjnych miasta Białystok
zajmują powierzchnię ok. 107 ha. Istniejące obszarowe formy ochrony przyrody to: Rezerwat
Antoniuk, Rezerwat Las Zwierzyniecki.
Status pomników przyrody posiada: 13 pojedynczych drzew, jedna aleja lip i grupa drzew.
Rezerwat Antoniuk połoŜony ok. 3 km w kierunku północno-zachodnim od lokalizacji, na
terenie Lasu Pietrasze zajmuje powierzchnię 71 ha. Rezerwat powstał w 1996 roku. Jest to
rezerwat leśny, o duŜym stopniu naturalności. Zbiorowiska leśne są zróŜnicowane w
zaleŜności od siedliska. Występują łęgi jesionowo-olszowe, bory sosnowe, las liściasty. W
strefie wzniesień kemowych występują źródliska. Widoczne jest wkraczanie gatunków
liściastych: dębu, graba, lipy i klonu.
Rezerwat Las Zwierzyniecki zajmuje powierzchnię 36 ha. Znajduje się on w odległości ok.
4 km na południe od wybranej lokalizacji. Celem utworzenia rezerwatu było zachowanie w
naturalnym stanie fragmentu lasu pochodzenia naturalnego dla potrzeb edukacji i rekreacji.
Na terenie rezerwatu obserwuje się zjawisko obniŜania poziomu wód gruntowych na skutek
prowadzonych procesów melioracyjnych. Głównym zbiorowiskiem leśnym jest grąd. Jako
domieszka występuje brzoza, dąb, sosna, olsza, osika, świerk.
Wśród pomników przyrody na terenie miasta przewaŜają pojedyncze drzewa. Są to: sosna
zwyczajna, grab, robinia akacjowa, buk zwyczajny, wiąz, klon zwyczajny, dąb szypułkowy,
lipa drobnolistna.
Strona 68
Za pomnik przyrody uznano Aleję lipową znajdującą się na poboczu ul. Rocha. Tworzy ją 76
lip o obwodach 90 – 200 cm. Wiek drzew szacowany jest na około 80 lat. Długość alei
wynosi 400 m. Jeden pomnik przyrody tworzy grupa drzew na terenie dawnego cmentarza
ewangelickiego. W jej skład wchodzą: 8 dębów szypułkowych, kasztanowiec zwyczajny i
jesion wyniosły. WaŜnym obszarem, ze względu na pełnione funkcje korytarza
ekologicznego jest dolina rzeki Białej. Łączy ona systemy przyrodnicze Puszczy
Knyszyńskiej i dolin rzek Supraśli i Narwi. Znajdują się tu liczne stanowiska rzadkich roślin,
siedliska lęgowe ptaków wodnych.
NajbliŜszy Park Narodowy - Narwiański Park Narodowy znajduje się w duŜej odległości 18 km na Pd-Zach od wybranej lokalizacji. Jeszcze dalej, na Pn-Wsch od wybranej lokalizacji
w odległości ok. 47 km znajduje się takŜe Biebrzański Park Narodowy.
NajbliŜszy Park Krajobrazowy - Park Krajobrazowy Puszczy Knyszyńskiej znajduje się w
odległości ok. 5,5 km na Pn od wskazanej lokalizacji.
3.7 Obszary NATURA 2000
Na obszarze miasta Białegostoku nie ma wyznaczonych obszarów Natura 2000. Lokalizację
obszarów Natura 2000 w pobliŜu Miasta Białystok przedstawia załącznik 3.3.
Kilka z nich znajduje się w odległości kilku kilometrów od miasta, pozostałe są bardziej
oddalone (o kilkanaście lub kilkadziesiąt kilometrów). PoniŜej opisano obszary połoŜone
najbliŜej.
SOO (Specjalne Obszary Ochrony) – Dyrektywa siedliskowa
Ostoja Knyszyńska PLH 200006 zlokalizowana ok. 5,5 km od lokalizacji w kierunku
północnym
Ostoja Knyszyńska obejmuje rozległy kompleks leśny Puszczy Knyszyńskiej, którego wiele
fragmentów zachowało naturalny charakter, rozcięty przez uŜytkowane rolniczo doliny
niewielkich rzek i polany, otoczony przez obszary o ekstensywnej gospodarce rolnej, o
mozaikowatym krajobrazie, z licznymi torfowiskami. Przez projektowaną ostoję przebiega
wododział zlewni Wisły i Niemna - do tej drugiej naleŜą dorzecza Świsłoczy i uchodzącej do
niej Nietupy. Główną rzeką Ostoi jest Supraśl, dopływ Narwi. Rzeźba terenu jest bardzo
zróŜnicowana, występuje tu duŜe zagęszczenie róŜnorodnych form geomorfologicznych,
takich jak kemy, ozy, doliny i baseny wytopiskowe. Względne wysokości wzgórz dochodzą
do kilkudziesięciu metrów, a nachylenia stoków do 30 stopni. NajwyŜsze wzniesienia
występują na Wzgórzach Świętojańskich, najniŜej połoŜone miejsca znajdują się w dolinie
Supraśli. Osobliwością Puszczy Knyszyńskiej są liczne źródliska. Istnieje tu ponad 450
wypływów wód podziemnych w postaci źródeł, młak i wysięków. Około 1/5 obszaru ostoi
zajmują róŜnego typu tereny hydrogeniczne - podmokliska i torfowiska. Około 50% obszarów
hydrogenicznych jest zatorfiona, a wskaźnik zatorfienia oscylujący w granicach 10%
wskazuje, Ŝe jest to jeden z najbardziej zabagnionych regionów w Polsce. Struktura
powierzchniowa leśnych ekosystemów mokradłowych Puszczy Knyszyńskiej przedstawia się
następująco: łęgi na murszach (Circaeo-Alnetum, Fraxinio-Ulmetum, Piceo-Alnetum) - 1 418
ha, olsy na torfach niskich - (Carici elongatae-Alnetum) - 1 948 ha,· brzeziny szuwarowe na
torfach przejściowych (Thelypteri-Betuletum) - 408 ha, bory mechowiskowe na torfach
przejściowych i wysokich (Carici chordorrhizae-Pinetum) - 307 ha, bór świerkowy na torfach
niskich i przejściowych (Sphagno-Piceetum) - 910 ha, bór bagienny na torfach wysokich
(Vaccinio uliginosi-Pinetum, Ledo-Sphagnetum) - 475 ha. W Puszczy dominują drzewostany
iglaste.
Strona 69
Największe powierzchnie porastają bory brusznicowe, sosnowo-świerkowe bory mieszane
świeŜe i trzcinnikowo-sosnowe bory mieszane świeŜe. Lasy liściaste Puszczy to przede
wszystkim grądy, olsy, sosnowo-brzozowe lasy bagienne, a w dolinach rzecznych łęgi
jesionowo-olszowe i olszowo-świerkowe. PrzewaŜają drzewostany w wieku 40-70 lat. Cechą
charakterystyczną Puszczy Knyszyńskiej jest współistnienie zbiorowisk subborealnych (grąd
Tilio-Carpinetum, grud świerkowy Tilio-Piceetum, las mieszany wysoczyznowy MelittiCarpinetum, świerczyna na torfie Sphagno-Piceetum, bór mechowiskowy Carici
chordorrhizae-Pinetum) oraz zbiorowisk o charakterze podgórskim (grąd szczyrowy AceriTilietum). Interesujące są takŜe śródleśne zbiorowiska turzycowe o wysokim stopniu
naturalności. Na obszarze Puszczy jednym z najwaŜniejszych gatunków lasotwórczych jest
świerk, obecny przynajmniej jako domieszka na prawie wszystkich siedliskach leśnych.
Południowo-wschodnią część ostoi stanowi Niecka Gródecko-Michałowska o genezie
wytopiskowej, w obrębie której dominują róŜnego typu mokradła. Tu zachowały się jedyne na
terenach staroglacjalnych północno-wschodniej Polski jeziora - oligotroficzne zbiorniki
Gorbacz i Wiejki z wykształconymi przy brzegach płami mszarnymi. Tu znajduje się takŜe
zniszczone eksploatacją torfu, ale wciąŜ cenne, torfowisko wysokie Gorbacz.
Dzięki jedynie nieznacznie zmienionym warunkom naturalnym, Puszcza Knyszyńska jest
jednym z najcenniejszych kompleksów leśnych w Polsce. Jej lasy mają charakter
subborealny, a krajobraz przypomina południowo-zachodnią tajgę. Utrzymuje się tu bogata
flora z istotnym udziałem gatunków borealnych i górskich - ok. 800 gatunków roślin
naczyniowych, w tym 43 gatunki objęte ochroną gatunkową a 6 z Załącznika II Dyrektywy
Rady 92/43/EWG. W sumie Puszcza jest ostoją 8 gatunków zwierząt wymienionych w
Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG (5 kolejnych ma ocenę D). Obszar ten jest równieŜ
waŜną ostoją ptasią o randze europejskiej E028. Występuje tu 39 gatunków z Załącznika I
Dyrektywy Rady 79/409/EWG.
Intensywna gospodarka leśna, przesuszenie terenów podmokłych, zanieczyszczanie wód
oraz zaniechanie uŜytkowania rolniczego obszarów turzycowych, mszysto-turzycowych oraz
łąk to podstawowe zagroŜenia dla przyrody Ostoi Knyszyńskiej. Gospodarka leśna powoduje
przede wszystkim zmiany struktury wiekowej drzewostanów (drastyczne zmniejszenie
udziału drzewostanów najstarszych klas wieku) oraz usuwanie obumierających i martwych
drzew. Jednym z najpowaŜniejszych zagroŜeń, które pojawiło się na tym obszarze w
ostatnich latach jest modernizacja istniejących tu dróg do wyŜszych parametrów
technicznych. W południowo-wschodniej części Ostoi wydobywany jest na skalę
przemysłową torf, co wiąŜe się z obniŜeniem poziomu wód gruntowych i przesychaniem
torfowisk chronionych w Rezerwacie "Gorbacz". Rejon ten naraŜony jest takŜe na poŜary
torfowisk i lasów.
W skład obszaru wchodzi m.in.: Park Krajobrazowy Puszczy Knyszyńskiej (74447 ha) oraz
23 rezerwaty przyrody.
OSO (Obszary Specjalnej Ochrony) – Dyrektywa ptasia
Puszcza Knyszyńska PLB 200003 zlokalizowana w odległości 5,5 km na północ od
wybranej lokalizacji
Obszar obejmuje Puszczę Knyszyńską - dość silnie rozczłonkowany kompleks leśny, którego
wiele fragmentów zachowało jeszcze naturalny charakter. Poszczególne części Puszczy
noszą historyczne nazwy: Puszcza Błudowska, P. Knyszyńska, P. Kryńska, P. Malawicka, P.
Odelska i P. Supraska. Walorem puszczy są liczne źródliska oraz czyste strumienie i rzeczki;
istnieje tu około 450 wypływów wód podziemnych w postaci źródeł, młak i wysięków. Główną
rzeką puszczy jest Supraśl (dopływ Narwi); niewielkie fragmenty puszczy odwadniane są
przez systemy wodne Biebrzy oraz Nietupy - dopływu Niemna. Na rzekach utworzonych jest
kilka zbiorników zaporowych.
Strona 70
Rzeźba terenu jest bardzo zróŜnicowana, deniwelacje względne dochodzą tu do 80 m.
Doliny rzek, w większości osuszone, zajęte są przez torfowiska niskie i przejściowe. Na
lokalnych wododziałach, w bezodpływowych zagłębieniach terenu, rozwinęły się torfowiska
przejściowe i rzadziej torfowiska wysokie. W puszczy dominują drzewostany iglaste (ok. 80%
powierzchni leśnej). Tereny odlesione zajęte są przez pola uprawne i uŜytki zielone oraz
dość liczne osiedla ludzkie. Włączona do tego terenu od strony południowo-wschodniej
Niecka Gródecko-Michałowska to rozległa kotlina, wysłana grubą warstwą torfów,
odwadniana przez rzeczki wpadajace do górnego biegu Supraśli, która przecina kotlinę w
północnej jej części, Większość terenu kotliny jest osuszona, jednakŜe w wielu miejscach
zachowały się róŜnej wielkości zabagnienia. W centralnej części kotliny znajduje się małe
jeziorko Gorbacz, a w części wschodniej jeziorko Wiejki. Około 20% terenu niecki zajmują
lasy (głównie brzeziny bagienne). Występują równieŜ zakrzewienia wierzbowe.
Dzięki jedynie nieznacznie zmienionym warunkom naturalnym, Puszcza Knyszyńska jest
jednym z najcenniejszych kompleksów leśnych w Polsce. Jej lasy mają charakter
subborealny, a krajobraz przypomina południowo-zachodnią tajgę. Utrzymuje się tu bogata
flora z istotnym udziałem gatunków borealnych i górskich - ok. 800 gatunków roślin
naczyniowych, w tym 43 gatunki objęte ochroną gatunkową a 6 z Załącznika II Dyrektywy
Rady 92/43/EWG.
Intensywna gospodarka leśna, przesuszenie terenów podmokłych, zanieczyszczanie wód
oraz zaniechanie uŜytkowania rolniczego obszarów turzycowych, mszysto-turzycowych oraz
łąk to podstawowe zagroŜenia dla przyrody Ostoi Knyszyńskiej. Gospodarka leśna powoduje
przede wszystkim zmiany struktury wiekowej drzewostanów (drastyczne zmniejszenie
udziału drzewostanów najstarszych klas wieku) oraz usuwanie obumierających i martwych
drzew. Jednym z najpowaŜniejszych zagroŜeń, które pojawiło się na tym obszarze w
ostatnich latach jest modernizacja istniejących tu dróg do wyŜszych parametrów
technicznych. W południowo-wschodniej części Ostoi wydobywany jest na skalę
przemysłową torf, co wiąŜe się z obniŜeniem poziomu wód gruntowych i przesychaniem
torfowisk chronionych w Rezerwacie "Gorbacz". Rejon ten naraŜony jest takŜe na poŜary
torfowisk i lasów.
3.8 Obiekty istotne dla stanu środowiska w otoczeniu lokalizacji
inwestycji
W najbliŜszym otoczeniu inwestycji znajdują się liczne obiekty wpływające na stan
środowiska - zakłady przemysłowe, bazy, składy, hurtownie itp. oraz trasy komunikacyjne.
Głównym źródłem emisji substancji do powietrza na terenie miasta Białegostoku jest tzw.
emisja antropogeniczna, wynikająca z działalności człowieka. Głównymi źródłami emisji na
terenie Białegostoku są duŜe obiekty energetyczne (Elektrociepłownia Białystok SA,
Ciepłownia MPEC „Zachód”, Elektrociepłownia w Fastach), źródła przemysłowe oraz
rozproszone źródła emisji z sektora komunalno - bytowego, a takŜe zanieczyszczenia
komunikacyjne.
NajbliŜej lokalizacji ok. ok. 800 m na południe, znajduje się Elektrociepłownia Białystok SA, o
mocy 693 MW. Emisja całkowita z tego zakładu kształtuje się na poziomie ok. 5374,51
Mg/rok. W odległości ok. 6,5 km na południowych zachód od lokalizacji znajduje się takŜe
Ciepłownia MPEC "Zachód" Białystok, o mocy 167 MW. Emisja całkowita z tego zakładu
kształtuje się na poziomie ok. 1866,70 Mg/rok. Ponadto, w odległości ok. 6 km na zachód od
wskazanej lokalizacji znajdują się Zakłady Przemysłu Włókienniczego „FASTY” wraz z
Zakładem Usług Technicznych "FASTY" Sp. z o.o. Białystok – z elektrociepłownią o mocy 76
MW, która jednak działa obecnie z wydajnością około 20%.
Strona 71
DuŜe znaczenie w ogólnym bilansie zanieczyszczeń z terenu miasta ma trudny do
oszacowania i nie ujmowany dotychczas w danych statystycznych sektor tzw. niskiej emisji
ze źródeł małych i niezorganizowanych, do których zalicza się głównie paleniska domowe,
małe kotłownie, obiekty rzemieślniczo - usługowe.
Obok energetyki do największych źródeł zanieczyszczeń powietrza zaliczana jest
komunikacja samochodowa. Sąsiedztwo ruchliwych dróg tranzytowych np. ul. Gen. W.
Andersa (ciąg drogi krajowej Nr 8) oraz skrzyŜowań, oprócz zanieczyszczeń powietrza w
postaci emisji spalin samochodowych, generuje takŜe hałas komunikacyjny. Największy ruch
samochodowy występuje na następujących ulicach: Gen. F. Kleeberga, Gen. S. Maczka,
Gen. W. Andersa (tzw. Trasa Generalska), Wysockiego, Wasilkowskiej, W. Raginsa,
Towarowej, Piastowskiej, Baranowickiej, Ks. S. Suchowolca, K. Ciołkowskiego, A.
Mickiewicza, Al. J. Piłsudskiego, Al. Jana Pawła I, Konstytucji 3 Maja, Gen. Z. Berlinga,
Produkcyjnej, Dziesięciny, Antoniuk Fabryczny, Antoniukowskiej, H. Dąbrowskiego, Lipowej,
J.K. Branickiego, Al. Solidarności. W związku z rozwojem infrastruktury miasta, szybkim
wzrostem liczby pojazdów, przy jednoczesnym opóźnieniem w rozbudowie i modernizacji
układów komunikacyjnych Miasta, hałas komunikacyjny staje się głównym czynnikiem
degradującym środowisko.
Wszystkie wymienione powyŜej obiekty są przede wszystkim źródłami emisji hałasu, pyłów,
ścieków oraz spalin ze środków transportu. Oddziaływanie wszystkich wymienionych
obiektów, jak równieŜ fakt połoŜenia w obrębie duŜej aglomeracji wpływa na poziom tła
zanieczyszczeń w rejonie inwestycji.
Strona 72
4 OPIS ISTNIEJĄCYCH W SĄSIEDZTWIE LUB
W BEZPOŚREDNIM ZASIĘGU ODDZIAŁYWANIA
PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA ZABYTKÓW
CHRONIONYCH NA PODSTAWIE PRZEPISÓW
O OCHRONIE ZABYTKÓW I OPIECE NAD ZABYTKAMI
Zgodnie z informacjami uzyskanymi od Podlaskiego Wojewódzkiego Konserwatora
Zabytków w Białymstoku, w piśmie znak AD-JM/0716-32/09 z dnia 18.05.2009 r. na terenie
proponowany pod inwestycję w tej lokalizacji nie występują Ŝadne zabytki nieruchome i
archeologiczne, wpisane do rejestru zabytków województwa podlaskiego ani ujęte w
ewidencji wojewódzkiej.
W przypadku natrafienia w trakcie prowadzonych robot budowlanych, na przedmioty lub
obiekty mogące być zabytkami, naleŜy wstrzymać wszelkie roboty, mogące uszkodzić
zabytek, zabezpieczyć odkrycie i powiadomić PWKZ w Białymstoku (art. 32 ust. 1 ustawy z
dn. 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami Dz.U. 2003, Nr 162, poz.
1568 ze zmianami).
Strona 73
5
OPIS PRZEWIDYWANYCH SKUTKÓW DLA
ŚRODOWISKA W PRZYPADKU NIEPODEJMOWANIA
PRZEDSIĘWZIĘCIA
5.1 Wariant 0 – wariant bezinwestycyjny
Wariant ten przyjmuje utrzymanie dotychczasowego systemu gospodarki odpadami
komunalnymi na terenie Białegostoku oraz gmin: Choroszcz, Czarna Białostocka,
Dobrzyniewo DuŜe, Gródek, Juchnowiec Kościelny, Michałowo, Supraśl, Wasilków,
Zabłudów w oparciu o istniejące instalacje oraz instalacje.
Obecnie odpady z miasta Białystok i gmin:Choroszcz i Juchnowiec Kościelny trafiają do
Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w miejscowości Hryniewicze gm.
Juchnowiec Kościelny. ZUOK w Hryniewiczach wyposaŜony jest w: sortownię odpadów
zmieszanych, kompostownię odpadów biodegradowalnych i pola składowe. Odpady z gminy
Michałowo wywoŜone są obecnie na składowisko w Odnodze.
Do istniejącej sortowni o wydajności ok. 89,4 tys. Mg/rok, w skali rocznej, dostarczanych jest
ok. 85 tys. Mg zmieszanych odpadów komunalnych, zatem cały strumień zmieszanych
odpadów komunalnych moŜe być poddanny sortowaniu. Segregacja wstępna dokonywana
jest po rozładunku na platformie przyjęć odpadów. Operatorzy wybierają z ogólnej masy
odpadów szkło, złom, odpady wielkogabarytowe, gruz, kamienie, opony, odpady
niebezpieczne (akumulatory, świetlówki i inne).
Podczas segregacji mechanicznej na sicie obrotowym 2–sekcyjnym, następuje rozdział
odpadów na 3 strumienie:
•
•
•
przesiew - frakcja „drobna” (0 – 20 mm) usuwany na składowisko, gdzie
wykorzystywany jest jako materiał przekrywający odpady,
frakcja „średnia” (20-100 mm) przeznaczony do kompostowania; frakcja kierowana
jest układem przenośników taśmowych na taśmę do negatywnej segregacji ręcznej
i dalej na linię przygotowania odpadów do kompostowania,
odsiew - frakcja „gruba” (> 100 mm); kierowany jest układem przenośników
taśmowych na linię segregacji ręcznej - pozytywnej.
Segregacja ręczna odpadów w kabinie sortowniczej polega na odbiorze z taśmy przenośnika
plastyków (folia, butelki PET), złomu, szkła i makulatury. Surowce wtórne miękkie:
makulatura, tworzywa sztuczne podlegają prasowaniu w baloty o wymiarach 0,8x0,8x1,0 m.
Sprasowane surowce wtórne przechowywane są na placach magazynowych.
Odpady balastowe trafiają do kontenerów i wywoŜone są na pola składowe. Na składowisku
odpady są rozmieszczane i zagęszczane kompaktorem.
Oczyszczona frakcja średnia stabilizowana jest w kompostowni kontenerowej typu KNEER
o przepustowości do 10 tys. Mg/rok. Kompostowaniu poddawane są równieŜ odpady zielone,
pochodzące z ogrodów i parków. Łączna ilość odpadów organicznych poddanych
kompostowaniu wynosi ok. 28 000 Mg/rok. Przetworzenie tak duŜej ilości materiału
realizowane jest poprzez skrócenie czasu procesu, co w efekcie powoduje mniejszy procent
ubytku masy od zakładanego.
Strona 74
Odpady niebezpieczne typu: baterie, akumulatory, świetlówki, opakowania po farbach
i chemikaliach w chwili obecnej gromadzone są w pojemnikach z tworzyw sztucznych
o objętości 10 dm3 lub specjalnych kontenerach i przejściowo magazynowane w deponatorze
odpadów niebezpiecznych. Po nagromadzeniu odpowiedniej ilości odpady przekazywane są
do unieszkodliwiania wyspecjalizowanym firmom.
Odpady wielkogabarytowe: meble, stolarka drzwiowa i okienna, sprzęt kuchenny
i łazienkowy, elementy wyposaŜenia mieszkań i inne przedmioty o wymiarach gabarytowych
powyŜej 0,5 m są demontowane za pomocą rozdrabniacza na zaadaptowanym do tego celu
placu technologicznym. W wyniku demontaŜu elementów odzyskiwane są złom, drewno
i szkło, a pozostałości wywoŜone są na pola składowe.
Stosowana technologia, zapewnia bardzo niski stopień redukcji masy składowanych
odpadów, co powoduje, Ŝe na pole składowe trafia ok. 90% odpadów przyjętych do ZUOK
w Hryniewiczach.
Składowisko odpadów w Hryniewiczach składa się trzech pól składowych. Pojemność pól
składowych 1 i 2 została juŜ wyczerpana. Pole składowe nr 3 dysponuje niewielką rezerwą
pojemności. Mimo to do połowy roku 2008 odpady były składowane na polach nr 1 i 2.
Wypełnione zostały tzw. „półki statecznościowe” na skarpach składowiska oraz
podwyŜszona została rzędna składowania odpadów.
Wobec zaistniałej sytuacji podjęto działania mające na celu rozbudowę pól składowych.
Powstały nowe pola składowe – kwatery „wąwóz” i „trójkąt”, które są eksploatowane od
sierpnia 2009 roku. Przy załoŜeniu, Ŝe ilośc odpadów deponowanych nie ulegnie znaczącej
zmianie, wypełnią się one w przeciągu 2-2,5 roku.
Odpady, dla których brak jest moŜliwości odzysku i unieszkodliwienia w sposób inny niŜ
składowanie, kierowane są na składowisko. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Gospodarki
z dnia 30 października 2002 r. w sprawie rodzajów odpadów, które mogą być składowane w
sposób nieselektywny (Dz.U. 2002, Nr 191, poz. 1595) odpady te kierowane są do
poszczególnych kwater:
•
•
kwatera „wąwóz” i pole nr 3 – składowanie odpadów z grupy 20 i odpadów z podgrup
19 05, 19 08, 19 12;
kwatera „trójkąt” - składowanie odpadów z grupy 20 i odpadów z grup 02, 03, 04, 15, 16,
17.
Tabela 5.1 Rodzaje odpadów przeznaczonych do unieszkodliwienia poprzez składowanie (D5)
w instalacji (pole składowe Nr 3 + kwatery „wąwóz” i „trójkąt”) na które zarządzający posiada
pozwolenie.
Kod
Grupy, podgrupy i rodzaje odpadów
Odpady przeznaczone do unieszkodliwienia poprzez składowanie metodą D5
02 03 02
Odpady konserwantów
02 03 03
Odpady poekstrakcyjne
02 03 80
Wytłoki, osady i inne odpady z przetwórstwa produktów roślinnych (z wyłączeniem 02 03 81)
02 03 82
Odpady tytoniowe
03 01 05
Trociny, wióry, ścinki, drewno, płyta wiórowa i fornir inne niŜ wymienione w 03 01 04
04 02 20
Odpady z zakładowych oczyszczalni ścieków inne niŜ wymienione w 04 02 19
04 02 21
Odpady z nieprzetworzonych włókien tekstylnych
04 02 22
Odpady z przetworzonych włókien tekstylnych
04 02 80
Odpady z mokrej obróbki wyrobów tekstylnych
16 03 04
Nieorganiczne odpady inne niŜ wymienione w 16 03 03, 16 03 80
16 03 06
Organiczne odpady inne niŜ wymienione w 16 03 05, 16 03 80
16 03 80
Produkty spoŜywcze przeterminowane lub nieprzydatne do spoŜycia
16 81 02
Odpady inne niŜ wymienione w 16 81 01
16 82 02
Odpady inne niŜ wymienione w 16 82 01
17 01 80
Usunięte tynki, tapety, okleiny itp.
Strona 75
17 02 03
17 03 80
17 05 06
17 06 04
17 08 02
17 09 04
Tworzywa sztuczne
Odpadowa papa
Urobek z pogłębiania inny niŜ wymieniony w 17 05 05
Materiały izolacyjne inne niŜ wymienione w 17 06 01 i 17 06 03
Materiały konstrukcyjne zawierające gips inne niŜ wymienione w 17 08 01
Zmieszane odpady z budowy, remontów i demontaŜu inne niŜ wymienione w 17 09 01, 17 09
02 i 17 09 03
Nieprzekompostowane frakcje odpadów komunalnych i podobnych ª
Skratki
Zawartość piaskowników
Inne odpady z mechanicznej obróbki odpadów ª
Inne odpady nieulegające biodegradacji
Niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne
Odpady z targowisk
Odpady z czyszczenia ulic i placów
Odpady ze studzienek kanalizacyjnych
Odpady komunalne niewymienione w innych podgrupach
19 05 01
19 08 01
19 08 02
19 12 12
20 02 03
20 03 01
20 03 02
20 03 03
20 03 06
20 03 99
Łącznie
ª - Składowane będą tylko odpady powstałe w wyniku ręcznego lub mechanicznego
dostarczanych do sortowni ZUOK w Hryniewiczach.
sortowania odpadów
NaleŜy rownieŜ nadmienić, iŜ część odpadów przyjmowanych do Zakładu w Hryniewiczach
nadaje się na bieŜące warstwy przykrywające na ww. kwaterach. Odpady te w chwili
przyjęcia powinny zostać zidentyfikowane jako nadające się na warstwy przykrywające i jako
takie powinny zostać zewidencjonowane oraz zmagazynowane w wydzielonym miejscu
składowiska przeznaczonym na materiał do budowy warstw przykrywających.
Odpady mineralne oraz odpady inertne po dostarczeniu na składowisko są gromadzone
oddzielnie w wydzielonej części kwatery nr 3 i na bieŜąco wykorzystywane jako przesypka –
do tworzenia warstw izolacyjnych.
Tworzenie warstw przykrywających z odpadów jest, w myśl ustawy o odpadach z dnia 27
kwietnia 2001 r., ich wykorzystaniem oznaczonym symbolem R14 w załączniku do ustawy.
Magazynowanie odpadów przed ich wykorzystaniem oznaczone jest symbolem R13 tego
samego załącznika.
Tabela 5.2 Rodzaje odpadów przeznaczonych do odzysku jako warstwa przesypowa (R14).
Kod
Grupy, podgrupy i rodzaje odpadów
Odpady wykorzystywane do tworzenia warstwy przesypowej – odzysk R14
17 01 01
Odpady betonu oraz gruz betonowy z rozbiórek i remontów
17 01 02
Gruz ceglany
17 01 03
Odpady innych materiałów ceramicznych i elementów wyposaŜenia
Zmieszane odpady z betonu, gruzu ceglanego, odpadowych materiałów ceramicznych i
17 01 07
elementów wyposaŜenia inne niŜ wymienione w 17 01 06
17 05 04
19 12 09
20 02 02
Łącznie
Gleba i ziemia, w tym kamienie, inne niŜ wymienione w 17 05 03
Minerały ( np. piasek, kamienie) ª
Gleba i ziemia, w tym kamienie
W ramach wariantu 0 zakłada się kontynuowanie selektywnego zbierania wybranych grup
odpadów, które następnie będą podlegały procesom odzysku i unieszkodliwiania w
przeznaczonych do tego instalacjach. JednakŜe podstawową metodą unieszkodliwiania
będzie nadal składowanie odpadów zmieszanych na składowiskach odpadów. Składowane
odpady będą odpadami komunalnymi nieprzetworzonymi.
Dla przeprowadzenia tej analizy przyjęto załoŜenie, Ŝe ilość odpadów kierowanych do
instalacji jest zgodna z przyjętą prognozą powstawania odpadów oraz załoŜeniami dla
analizy popytu. Uzyskane z analizy poziomy odzysku są pochodną moŜliwości przerobowych
istniejących instalacji i prognozowanego poziomu powstawania odpadów.
Strona 76
Rok 2020 ustanowiono rokiem odniesienia ze względu na wyznaczony przez dyrektywę
1999/31/WE poziom redukcji ilości odpadów ulegających biodegradacji kierowanych na
składowiska, jak równieŜ wyznaczone dyrektywą 2008/98/WE cele do przygotowania do
ponownego wykorzystania i recyklingu materiałów odpadowych oraz odpadów innych niŜ
niebezpieczne odpadów budowlanych i rozbiórkowych.
Tabela 5.3 Zakładana masa odpadów trafiających z miasta Białystok i gmin biorących udział w
przedsięwzięciu do systemu w ramach Wariantu 0.
Wyszczególnienie
Odpady komunalne wytworzone [Mg]
Odpady komunalne przywiezione do ZUOK oraz odpady surowcowe zbierane
selektywnie i zagospodarowywane przez prywatnych przedsiębiorców razem
[Mg]*
Odpady surowcowe z selektywnego zbierania razem [Mg], w tym:
- 30 % odpadów surowcowych będzie dowoŜonych do ZUOK w Hryniewiczach
- 70% będzie zagospodarowanych przez prywatne przedsiębiorstwa
Odpady kierowane do sortowni odpadów zmieszanych [Mg]
Odpady, które powinny być skierowane do stabilizacji tlenowej [Mg]
- brakująca przepustowość instalacji [Mg]
Odpady kierowane do instalacji demontaŜu odpadów wielkogabarytowych [Mg]
Odpady z całego systemu przeznaczone do składowania [Mg]
- nieprzetworzone odpady do składowania [Mg]
- odpady do składowania po procesach ich przetwarzania [Mg]
Redukcja masy odpadów trafiających do ostatecznego unieszkodliwienia
poprzez składowanie (%)
Odpady ulegające biodegradacji
Wymagana redukcja masy odpadów ulegających biodegradacji kierowanych do
składowania (Mg/rok)
Niedobory w systemie w stosunku do wymagań dotyczących odpadów
ulegających biodegradacji (Mg/rok)
Niedobory w systemie w stosunku do wymagań dotyczących odpadów
ulegających biodegradacji (%)
*przy zał. Ŝe z całego strumienia odpadów komunalnych 95% trafi do systemu
Ilość odpadów (Mg/rok)
2020 rok
154 653
146 920
37 201
11 160
26 041
72 000
31 880
- 21 880
2410
129 800
62 447
67 353
6,8%
10 633
59 996
49 362
82,3%
Biorąc pod uwagę prognozę ilości wytwarzanych odpadów i konieczność ich przetwarzania
oraz brak instalacji na terenie objętym przedsięwzięciem moŜna przyjąć, Ŝe jedyną opcją
moŜe być rozbudowa składowisk.
Unieszkodliwianie odpadów komunalnych poprzez ich składowanie nie spełnia wymagań
prawnych zarówno w zakresie zakazu kierowania na składowiska odpadów bez ich
uprzedniego przetworzenia oraz redukcji masy odpadów ulegających biodegradacji
kierowanych na składowisko, jak równieŜ recyklingu i odzysku odpadów opakowaniowych.
Wariant 0 nie spełni wymagań prawnych w zakresie:
wymogów art. 11 dyrektywy 2008/98/WE dotyczących przygotowania do ponownego
wykorzystania i recyklingu materiałów odpadowych, przynajmniej takich jak papier,
metal, plastik i szkło z gospodarstw domowych i w miarę moŜliwości innego
pochodzenia, pod warunkiem Ŝe te strumienie odpadów są podobne do odpadów
z gospodarstw domowych do minimum 50%;
wymogów dyrektywy 1999/31/WE dotyczących kierowania na składowisko wyłącznie
odpadów po przetworzeniu oraz osiągnięcia wyznaczonych prawem poziomów
redukcji ilości odpadów ulegających biodegradacji kierowanych na składowisko;
Strona 77
wymogów Rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 7 września 2005 r.
w sprawie kryteriów oraz procedur dopuszczania odpadów do składowania na
składowisku odpadów danego typu (Dz. U. z 2005 r. Nr 186, poz.1553 z późn. zm.),
tj. które zakazuje z dniem 1 stycznia 2013 składowania odpadów: 19 08 05, 19 08 12,
19 08 14, 19 12 12 oraz odpadów z grupy „20” o wartości ciepła spalania powyŜej 6
MJ/kg suchej masy i wartości ogólnej węgla organicznego, która nie powinna
przekroczyć (TOC) – 5% suchej masy.
Za brak wywiązania się z przestrzegania prawa wspólnotowego groŜą Polsce kary
finansowe..
Nie bez znaczenia jest takŜe negatywny wpływ składowisk odpadów na środowisko
przyrodnicze. Dotyczy to przede wszystkim emisji gazów składowiskowych do atmosfery,
które mają wpływ na efekt cieplarniany oraz emisje do wód powierzchniowych
i podziemnych. Istotnym elementem jest równieŜ degradacja krajobrazu i pogorszenie
lokalnych warunków sanitarnych.
Wariant 0 nie spełni celów wyznaczonych przez dyrektywy unijne, prawo polskie oraz zapisy
Kpgo 2010 oraz WPGO dla województwa podlaskiego na lata 2007-2010.
Zaniechanie działań inwestycyjnych na terenie objętym przedsięwzięciem, szczególnie tych
w zakresie instalacji unieszkodliwiania zmieszanych odpadów komunalnych pozostałych po
selektywnym zbieraniu, spowoduje, Ŝe wykorzystane będą tylko moce przerobowe
istniejących instalacji, a odpady składowane na składowiskach.
Dlatego, biorąc powyŜsze pod uwagę, odrzuca się tworzenie systemu gospodarki odpadami
komunalnymi w oparciu o składowanie zmieszanych odpadów na składowisku.
W związku z odrzuceniem Wariantu 0 dalszej analizie poddano cztery warianty inwestycyjne.
Strona 78
6 OPIS ANALIZOWANYCH WARIANTÓW
6.1 Zakres analizy
Analizy wyboru opcji dokonano na poziomie całego systemu gospodarki odpadami dla
miasta Białegostoku oraz gmin biorących udział w przedsięwzięciu uwzględniając
uwarunkowania lokalizacyjne, techniczne oraz technologiczne poszczególnych instalacji i
obiektów wchodzących w jego skład.
Przedsięwzięcie obejmuje obszar następujących gmin:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
miasto Białystok
miasto i gmina Choroszcz
miasto i gmina Czarna Białostocka
gmina Dobrzyniewo DuŜe
gmina Gródek
gmina Juchnowiec Kościelny
miasto i gmina Michałowo
miasto i gmina Supraśl
miasto i gmina Wasilków
miasto i gmina Zabłudów
Zasięg przedmiotowego projektu wykracza poza zakres regionu wskazanego w PGO dla
Województwa Podlaskiego na lata 2007 – 2010. Zasięg ZUOK w Hryniewiczach wg PGO
obejmuje obszar czterech gmin: miasto Białystok, gminę Juchnowiec Kościelny, miasto i
gminę Choroszcz oraz miasto i gminę Michałowo. Obecnie PGO dla Pojewództwa
Podlaskiego jest aktualizoawe i zasięg projektu będzie zgodny z jego zapisami.
Analiza bierze pod uwagę region zamieszkały przez ok. 390 tys. mieszkańców, w tym miasta
Białystok ok. 300 tys. mieszkańców.
Przedstawione poniŜej warianty oceniono i porównano w następującym zakresie:
• zgodności z obowiązującymi krajowymi i unijnymi przepisami prawnymi w
zakresie gospodarki odpadami;
• zgodności z zapisami Kpgo 2010;
• spełniania obowiązujących, jak równieŜ i przewidywanych do wprowadzenia
w przyszłości przepisów prawodawstwa polskiego i unijnego w zakresie
gospodarki odpadami;
• zgodności z załoŜeniami Programu Operacyjnego „Infrastruktura i Środowisko” na
lata 2007 – 2013;
• wg kryteriów wyboru projektów z listy indykatywnej projektów priorytetowych;
• wymagań dotyczących efektów technologicznych w odniesieniu do lokalnych
uwarunkowań;
• moŜliwości wykorzystania i zagospodarowania odpadów w procesie odzysku
i unieszkodliwiania odpadów (minimalizacja odpadów balastowych do
składowania);
• wpływu na stan środowiska przyrodniczego;
• akceptowalności społecznej;
• kosztów niezbędnych do poniesienia na realizację zadań inwestycyjnych;
• kosztów eksploatacyjnych poszczególnych wariantów.
Strona 79
Zakres analizy technologicznej obejmował:
wybór rozwiązań technologicznych wraz z doborem wydajności instalacji, tak aby
osiągnięte zostały cele dla całego systemu:
o kompleksowe rozwiązanie problemu odzysku i/lub unieszkodliwiania róŜnego
typu odpadów komunalnych;
o przetworzenie jak największej ilości zmieszanych odpadów komunalnych
z odzyskiem materiałowym i energetycznym;
o zmniejszenie ilości odpadów ulegających biodegradacji, które podlegać będą
składowaniu;
o wzrost poziomu selektywnego zbierania odpadów;
o przestrzenną moŜliwość zlokalizowania poszczególnych instalacji na terenie
objętym przedsięwzięciem;
o uwarunkowania ekonomiczne i społeczne.
Kryteria, którymi kierowano się w analizie, sprowadzają się do następujących głównych
wymagań/załoŜeń:
• Wymogów Dyrektywy 2008/98/WE w sprawie odpadów oraz uchylającej niektóre
dyrektywy z dnia 19 listopada 2008r.:
o postępowanie z odpadami zgodne z hierarchią:
1. zapobieganie,
2. przygotowanie do ponownego uŜycia,
3. recykling,
4. inne metody odzysku, np. odzysk energii,
5. unieszkodliwianie.
o przygotowanie do ponownego wykorzystania i recyklingu materiałów
odpadowych, przynajmniej takich jak papier, metal, plastik i szkło z
gospodarstw domowych i w miarę moŜliwości innego pochodzenia, pod
warunkiem Ŝe te strumienie odpadów są podobne do odpadów z gospodarstw
domowych, zostanie zwiększone wagowo do minimum 50%.
o przygotowanie do ponownego wykorzystania, recyklingu i innych sposobów
odzyskiwania materiałów (…), w odniesieniu do innych niŜ niebezpieczne
odpadów budowlanych i rozbiórkowych (kod odpadu: 17 05 04) zostanie
zwiększone do minimum 70%.
• Wymogów Dyrektywy Rady 1999/31/WE z 26 kwietnia 1999 r. o składowiskach
odpadów, która zobowiązuje państwa członkowskie do wypracowania strategii
w zakresie ograniczania ilości odpadów deponowanych na składowiska, przede
wszystkim odpadów ulegających biodegradacji. System gospodarki odpadami
powinien zapewnić ograniczenie ilości składowanych odpadów komunalnych
ulegających biodegradacji w stosunku do ich masy wytwarzanej w 1995 r.:
− do 75% wagowo w 2010 r.,
− do 50% wagowo w 2013 r.,
− do 35% wagowo w 2020 r.
• Na składowiska mogą być kierowane odpady wstępnie przetworzone.
Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dn. 12.06.2007 r. Dz. U. z 2007, Nr 121, poz.
832) określające kryteria niedopuszczania odpadów do składowania ze względu na
zawartość węgla organicznego powyŜej 5% suchej masy, jak i wartości ciepła
spalania powyŜej 6 MJ/kg suchej masy (obowiązek od 1 stycznia 2013 roku).
• Dyrektywa 2004/12/WE Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniająca dyrektywę
94/62/WE w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych. W Dyrektywie dla Polski
przyjęto maksymalny termin osiągnięcia poziomów docelowych na 2014 r. NaleŜy
takŜe zaznaczyć, Ŝe poziomy do uzyskania liczy się od ilości odpadów
opakowaniowych przekazanych do odzysku i recyklingu przez przedsiębiorców
wprowadzających na rynek produkty w opakowaniach. Do tego poziomu dolicza się
ilości odpadów opakowaniowych zebranych selektywnie przez mieszkańców
i przekazanych takŜe do odzysku i recyklingu.
Strona 80
•
Zgodnie z Krajowym planem gospodarki odpadami 2010 (Kpgo 2010) podstawą
gospodarki odpadami komunalnymi powinny być zakłady zagospodarowania
odpadów obejmujące obszary zamieszkane przez minimum 150 tys. mieszkańców,
spełniając w zakresie technicznym kryteria BAT. Zakłady te winny zapewniać co
najmniej zastępujący zakres usług:
− mechaniczno – biologiczne lub termiczne przekształcanie zmieszanych
odpadów komunalnych i pozostałości z sortowni,
− składowanie przetworzonych zmieszanych odpadów komunalnych,
− kompostowanie odpadów zielonych,
− sortowanie poszczególnych frakcji odpadów komunalnych zbieranych
selektywnie,
− demontaŜ odpadów wielkogabarytowych.
W przypadku aglomeracji lub regionów obejmujących powyŜej 300 tys. mieszkańców
preferowaną metodą zagospodarowania zmieszanych odpadów komunalnych jest termiczne
przekształcanie.
Pod względem technologicznym zostały rozpatrzone dwie główne metody unieszkodliwiania
odpadów: mechaniczno – biologiczne przetwarzanie odpadów oraz metoda termicznego
przekształcania odpadów z odzyskiem energii.
Biorąc powyŜsze pod uwagę dla systemu gospodarki odpadami rozpatrzone zostały cztery
warianty inwestycyjne prezentujące róŜne rodzaje obróbki odpadów w rozumieniu procesów
podstawowych oraz wariant polegający na niepodejmowaniu działań inwestycyjnych
(Wariant 0).
• Wariant I – rozbudowa systemu selektywnego zbierania i odzysku odpadów oraz
rozbudowa istniejącego układu technologicznego na terenie ZUOK Hryniewicze –
proces mechaniczno – biologicznego przekształcania odpadów z tlenową stabilizacją
•
Wariant II – rozbudowa systemu selektywnego zbierania i odzysku odpadów oraz
proces mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów wraz z termicznym
unieszkodliwianiem frakcji energetycznej
•
Wariant III – rozbudowa systemu selektywnego zbierania i odzysku odpadów oraz
termiczne przekształcanie odpadów bez ich wstępnego przetwarzania
•
Wariant IV – rozbudowa systemu selektywnego zbierania i odzysku odpadów oraz
mechaniczno – biologiczne przekształcanie odpadów z beztlenową stabilizacją
biologiczną
Analizując lokalizację pod planowane przedsięwzięcie wzięto pod uwagę następujące
kryteria:
uwarunkowania prawne:
własność i warunki pozyskania działki,
aktualne uŜytkowanie terenu.
dostęp do infrastruktury techniczno – inŜynieryjnej:
sieć ciepłownicza,
sieć elektroenergetyczna,
sieć wodociągowa,
sieć kanalizacyjna,
warunki geotechniczne
ukształtowanie geomorfologiczne terenu,
budowa geologiczna podłoŜa,
warunki hydrogeologiczne i hydrograficzne,
zagroŜenie powodziowe,
warunki geologiczno – inŜynierskie.
Strona 81
aspekty środowiskowe
- obszary prawnie chronione,
- obszary zabytkowe,
- fauna i flora,
- klimat akustyczny,
- stan i jakość powietrza atmosferycznego,
- gospodarka odpadami.
transport i komunikacja:
- analiza stanu technicznego dróg dojazdowych,
- analiza logistyczna dojazdu do instalacji.
uwarunkowania społeczne:
- odległość od zabudowy mieszkaniowej,
- potencjalny rozwój rolnictwa,
- wprowadzenie nowych uciąŜliwości transportowych,
- akceptacja społeczna,
- moŜliwość wystąpienia potencjalnych konfliktów społecznych.
Biorąc pod uwagę ww. kryteria, przeprowadzono analizę porównawczą dla następujących
lokalizacji:
• w rejonie ulicy Produkcyjnej,
• w rejonie ulicy Gen. W. Andersa,
• w rejonie ulicy Paderewskiego,
Dokładny opis wariantów lokalizacyjnych wraz ze wskazaniem najbardziej optymalnego
rozwiązania przedstawia rozdział 6.11 niniejszego opracowania.
6.2 Analiza wstępna
NajwaŜniejszym zadaniem, które w zakresie gospodarki odpadami musi podjąć miasto jest
wybór opcji systemowej i technologicznej, która pozwoli w perspektywie do roku 2020
stworzyć nowoczesny i efektywny ekonomicznie i ekologicznie system gospodarowania
odpadami.
Analizie wstępnej poddane zostały dwie następujące technologie przetwarzania odpadów:
• mechaniczno – biologiczne przekształcanie odpadów (MBP);
• termiczne przekształcanie odpadów.
Dla kaŜdej z technologii istnieją róŜne rozwiązania. Dla technologii termicznego
przekształcania odpadów do rozwaŜań przyjęto cztery róŜne propozycje rozwiązań wraz
z omówieniem moŜliwości współspalania odpadów w cementowniach. W technologii
mechaniczno – biologicznego przekształcania porównane zostały metody beztlenowe
i tlenowe. W analizie wstępnej oceniono poszczególne rozwiązania zarówno pod względem
spełnienia standardów środowiskowych, jak i spełnienia standardów najlepszych dostępnych
technik. Wynikiem przeprowadzonej analizy jest wybór konkretnych rozwiązań, optymalnych
dla planowanego systemu gospodarki odpadami na terenie objętym przedsięwzięciem.
Zarekomendowane rozwiązania następnie zostały poddane analizie podstawowej.
Przegląd technologii do termicznego przekształcania odpadów pod kątem oceny
wpływu na środowisko
Jednym z etapów procedury oceny oddziaływania na środowisko jest stwierdzenie, w jaki
sposób dana inwestycja moŜe wpływać na środowisko oraz jakie korzyści czy zagroŜenia
mogą wynikać z jej realizacji.
Strona 82
W poniŜej przedstawionej analizie omówiono pod kątem oddziaływania na środowisko cztery
technologie termicznego przekształcania odpadów komunalnych i frakcji energetycznej
z odpadów. Do technologii tych naleŜą:
technologia termicznego przekształcania odpadów w piecach rusztowych,
technologia termicznego przekształcania odpadów w kotłach fluidalnych,
technologia termicznego przekształcania odpadów z wykorzystaniem procesu
pirolizy,
technologia termicznego przekształcania odpadów z wykorzystaniem procesu
zgazowania.
Technologia termicznego przekształcania odpadów w piecach rusztowych
Silne strony:
zastosowanie urządzeń zapewniających wydajny system oczyszczania spalin
redukujący poziom emisji do zgodnego z wymaganiami dyrektywy 2000/76/WE lub
znacznie poniŜej dopuszczalnego poziomu emisji,
powstają niewielkie ilości odpadów stałych do składowania (do 5% masy
dostarczanych odpadów). Przy zastosowaniu procesu immobilizacji moŜliwość
składowania na składowisku odpadów innych niŜ niebezpieczne i obojętne,
odzysk metali Ŝelaznych i nieŜelaznych,
odzysk
znacznej
większości
ŜuŜla
(95%),
który
po
rozdrobnieniu
i frakcjonowaniu moŜe być wykorzystany w budownictwie, a nie składowany,
moŜe być bezściekowa (przy zastosowaniu pół-suchego bądź suchego systemu
oczyszczania spalin),
minimalizacja oddziaływania substancji złowonnych poprzez zasysanie odorów i
podawanie ich do instalacji w formie powietrza pierwotnego,
bezpieczne warunki pracy, duŜa automatyka procesów (bezawaryjność),
zweryfikowana i bezpieczna technologia,
zapewniona redukcja objętości wprowadzanych odpadów >90%,
zweryfikowana moŜliwość zagospodarowania duŜych ilości odpadów, co stanowi
rozwiązanie problemów obecnych systemów gospodarki odpadami, przy kończącej
się pojemności składowisk i uwarunkowaniach limitujących składowanie określonych
typów odpadów,
nie wymaga dostarczania energii (z wyjątkiem rozruchu), a zatem umoŜliwia
ograniczenie zuŜywania zasobów surowców energetycznych.
Słabe strony:
znaczny strumień spalin do oczyszczenia, zawierających m.in. NOx, dioksyny, furany
i metale cięŜkie. W celu redukcji NOx trzeba np. dokonać recyrkulacji i dopalenia
spalin.
Technologia termicznego przekształcania odpadów w kotłach fluidalnych
Silne strony:
zastosowanie urządzeń zapewniających wydajny system oczyszczania spalin
redukujący poziom emisji zgodnie z wymaganiami dyrektywy 2000/76/WE lub
znacznie poniŜej dopuszczalnego poziomu emisji,
powstaje mniejsza ilość NOx w spalinach (w porównaniu z piecem rusztowym), ze
względu na niskie temperatury spalania,
umoŜliwia odzysk metali Ŝelaznych i nieŜelaznych,
umoŜliwia odzysk ŜuŜla (jednak o 50% mniej niŜ w piecu rusztowym), który po
rozdrobnieniu i frakcjonowaniu moŜe być wykorzystany w budownictwie, a nie
składowany jako odpad,
oczyszczania spalin),
Strona 83
minimalizacja oddziaływania substancji złowonnych poprzez zasysanie odorów
i podawanie ich do instalacji w formie powietrza pierwotnego,
bezpieczne warunki pracy, duŜa automatyka procesów (bezawaryjność),
zweryfikowana i bezpieczna technologia, lecz testowana w znacznie mniejszej liczbie
instalacji niŜ spalanie w piecu rusztowym,
zapewnia redukcję objętości wprowadzanych odpadów >90%,
zweryfikowana moŜliwość zagospodarowania duŜych ilości odpadów, co stanowi
rozwiązanie problemów obecnych systemów gospodarki odpadami, przy kończącej
się pojemności składowisk i uwarunkowaniach limitujących składowanie określonych
typów odpadów,
nie wymaga dostarczania energii (z wyjątkiem rozruchu), a zatem umoŜliwia
ograniczenie zuŜywania zasobów surowców energetycznych.
Słabe strony:
znaczny strumień spalin do oczyszczenia, zawierających m.in. NOx, dioksyny, furany,
metale cięŜkie,
znaczne ilości odpadów stałych (ok. 17% masy dostarczanych odpadów) do
składowania. Przy zastosowaniu procesu immobilizacji moŜliwość składowania na
składowisku odpadów innych niŜ niebezpieczne i obojętne,
zapotrzebowanie na energię do przygotowania (rozdrobnienia) paliwa,
trudności z dotrzymaniem temperatury 850oC w komorze dopalania, co jest konieczne
dla spełnienia środowiskowych norm prawnych określonych Dyrektywą 2000/76/WE.
Technologia termicznego przekształcania odpadów z wykorzystaniem procesu pirolizy
Silne strony:
brak spalin z procesu (proces beztlenowy) chyba, Ŝe niewielka ilość powstanie
później przy spalaniu powstałego gazu i koksu,
praktycznie brak formowania dioksyn i furanów,
bezpieczne warunki pracy, duŜa automatyka procesów.
Słabe strony:
technologia na etapie pilotaŜu, brak długo eksploatowanych instalacji. Proces złoŜony
pod względem chemicznym, co zwiększa ryzyko awaryjności i moŜliwego
negatywnego oddziaływania na środowisko,
brak doświadczenia w zagospodarowaniu duŜych ilości odpadów, istnieje ryzyko
wystąpienia okresowych zastojów i nadmiernego gromadzenia nieprzetworzonych
odpadów, co powodować będzie niekorzystne oddziaływanie na środowisko
i konieczność szybkiego zagospodarowania zalegających odpadów w inny sposób,
powstawanie bardzo duŜych ilości odpadów stałych (do 40% masy dostarczanych
odpadów), przy czym koks pirolityczny nie moŜe być kierowany bezpośrednio do
składowania ze względu na znaczną zawartość węgla (od 1 stycznia 2013 roku do
odpadów z grupy 20 – komunalnych - oraz wybranych odpadów z grupy 19 stosować
się będzie załącznik 4a do Rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 12 czerwca
2007 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie kryteriów oraz procedur
dopuszczania odpadów do składowania na składowisku odpadów danego typu
(Dz. U. z 2007 Nr 121 poz. 832). Precyzuje on, Ŝe zawartość frakcji organicznej
wyraŜonej poprzez ogólny węgiel organiczny w składowanych odpadach nie moŜe
być większa niŜ 5% s.m., a ciepło spalania moŜe maksymalnie wynosić
6 MJ/kg s.m.),
Strona 84
konieczne jest unieszkodliwienie koksu pirolitycznego, które moŜe być dokonane
poprzez współspalanie w duŜych elektrociepłowniach, zakładach termicznego
przekształcania odpadów komunalnych (piece rusztowe/fluidalne) lub w piecach
cementowych, z czym wiąŜą się dodatkowe emisje. NaleŜy równieŜ uwzględnić
dodatkową emisję z tytułu konieczności przetransportowania do takich zakładów
duŜej ilości koksu. Koks zawiera duŜą ilość metali cięŜkich,
Powstaje duŜa ilość pozostałości ciekłych: oleje, smoły i zanieczyszczona woda.
KaŜdy z tych odpadów wymaga niezaleŜnego zagospodarowania, zgodnie ze swoją
specyfiką.
z powodu duŜego zanieczyszczania powstającego w efekcie pirolizy gazu
syntetycznego (mieszanina gazów takich jak wodór, metan, tlenek węgla oraz
składników organicznych) olejami i smołami, konieczne jest poddanie go kondensacji
w celu wytrącenia zanieczyszczeń i oczyszczenia. Tak przygotowany gaz moŜe być
wykorzystywany w turbinie gazowej, jednak doczyszczanie jest kosztowaną operacją,
generującą duŜe zuŜycie energii i nie gwarantującą pełnego pozbycia się
zanieczyszczeń,
wymaga dostarczania energii (ciepła) na potrzeby prowadzenia procesu oraz
rozdrabniania odpadów,
następuje jedynie niewielki odzysk energii elektrycznej (tylko jeśli spali się gaz),
moŜliwe oddziaływanie odorowe, konieczność oczyszczania powietrza znad fosy,
w której składowane są odpady przed pirolizą (chyba, Ŝe jednocześnie spalany jest
gaz syntetyczny i wykorzystane zostanie powietrze pierwotne z odorami).
Technologia termicznego przekształcania odpadów z wykorzystaniem procesu
zgazowania
Silne strony:
powstaje niewielka ilość spalin z procesu (proces przebiegający z ograniczonym
dostępem tlenu)
wykorzystuje urządzenia zapewniające wydajny system oczyszczania spalin
redukujący poziom emisji zgodnie z wymaganiami dyrektywy 2000/76/WE,
powstają niewielkie ilości odpadów stałych (ok. 5% masy dostarczanych odpadów) do
składowania. Przy zastosowaniu procesu immobilizacji moŜliwość składowania na
składowisku odpadów innych niŜ niebezpieczne i obojętne,
umoŜliwia odzysk ŜuŜla (w mniejszej ilości niŜ z technologii spalania), który po
rozdrobnieniu i frakcjonowaniu moŜe być wykorzystany w budownictwie, a nie
składowany,
oczyszczania spalin, jeśli natomiast gazy oczyszczane są w płuczkach, mogą być
następnie spalane bez dalszego oczyszczania),
bezpieczne warunki pracy, duŜa automatyka i kontrolowany przebieg procesów,
zabezpieczający przed wystąpieniem awarii.
Słabe strony:
technologia na etapie pilotaŜu, brak długo eksploatowanych instalacji
przeznaczonych do odpadów oraz instalacji przeznaczonych na duŜe wydajności –
istnieje ryzyko wystąpienia nieprzewidzianego oddziaływania na środowisko, w tym
co najmniej okresowej niemoŜności zagospodarowania całego strumienia odpadów
przeznaczonego do unieszkodliwienia w tej instalacji,
brak doświadczenia w zagospodarowaniu duŜych ilości odpadów - istnieje ryzyko
wystąpienia okresowych zastojów i nadmiernego gromadzenia nieprzetworzonych
odpadów, co powodować będzie niekorzystne oddziaływanie na środowisko
i konieczność szybkiego zagospodarowania zalegających odpadów w inny sposób,
gaz syntetyczny zawiera śladowe ilości smoły oraz toksyczne i rakotwórcze cząstki,
które mogą zanieczyszczać wodę wykorzystywaną do jego oczyszczania,
Strona 85
wymaga dostarczania energii na potrzeby przygotowania odpadów, wytworzenia
tlenu (jeśli jest zastosowana opcja z częściowym utlenieniem z wykorzystaniem
tlenu), a więc występuje konieczność dodatkowego zuŜycia zasobów środowiska,
moŜliwe oddziaływanie odorowe, konieczność oczyszczania powietrza znad fosy,
w której składowane są odpady przed zgazowaniem (chyba, Ŝe jednocześnie spalany
jest gaz syntetyczny i wykorzystane zostanie powietrze pierwotne z odorami).
Referencje
Dla aglomeracji liczących powyŜej 300 000 mieszkańców najczęściej stosowanym
rozwiązaniem technologicznym jest termiczne unieszkodliwianie odpadów z odzyskiem
zawartej w nich energii. Większośc aglomeracji zachodnioeuropejskich stosuje w swoich
systemach gospodarki termiczne unieszkodliwianie jako wiodącą metodę. Najbardziej
rozpowszechnionymi technologiami termicznego przekształcania odpadów powyŜej 100 000
Mg/rok są technologie oparte na spalaniu odpadów w piecach rusztowych i kotłach
fluidalnych. Rzadziej stosowane (ze względu na problemy techniczne) są instalacje
pracujące przy wykorzystaniu procesu pirolizy będącej technologią beztlenową i zgazowania,
w której termiczne przekształcanie odpadów odbywa się przy niedoborze tlenu.
PoniŜej w tabeli przedstawiono referencje dla instalacji funkcjonujących w krajach
europejskich.
Tabela 6.1 Wykaz referencji dla poszczególnych rodzajów technologii termicznego
Referencje*
Termiczne przekształcanie
odpadów w piecach
rusztowych
odpadów w piecach
fluidalnych
Termiczne
przekształcanie
odpadów w
wykorzystaniem
procesu pirolizy
Termiczne
przekształcanie
odpadów z
wykorzystaniem
procesu zgazowania
Corteolona (Włochy) – 1 linia –
przepustowość – 37 400 Mg/rok;
Arrabloy (Francja) – 2 linie –
przepustowość – 10 Mg/h;
Burgau (Niemcy) – 2 linie –
przepustowość
48 000
Mg/rok;
Ranheim (Norwegia) –
przepustowość – 10 000
Mg/rok;
Livorno (Włochy) – 2 linie –
Guerville (Francja) – 3 linie –
przepustowość - 10 Mg/h;
Pietrasanta (Włochy) – 2 linie –
przepustowość – 46 849 Mg/h;
Monthyon (Francja) – 3 linie –
przepustowość – 18 Mg/h;
Hamm (Niemcy) – 1 linia –
przepustowość
100 000
Mg/rok;
Averoy
(Norwegia) –
Mg/rok;
Trezzo Sul (Włochy) – 2 linie –
przepustowość – 152 540 Mg/h;
Sausheim (Francja) – 2 linie przepustowość - 23 Mg/h;
Islandia – 1
przepustowość
Mg/rok;
linia –
12 000
Hurum
(Norwegia)
–
Mg/rok;
Weurt (Holandia) – 2 linie –
przepustowość 269 585 Mg/rok
Greppin (Niemcy) – 1 linia przepustowość - 2 Mg/h;
Sarpsborg (Norwegia) –
Mg/rok;
Arnoldstein (Austria) – 1 linia –
Stuttgart (Niemcy) – 1 linia przepustowość - 3 Mg/h;
Karlsruhe
(zamknięta)
(Niemcy) – 3 linie –
przepustowość
225 000
Mg/rok;
Forus
(Norwegia)
–
Mg/rok;
Zwentendorf (Austria) – 2 linie –
Stuttgart (Niemcy) – 2 linie przepustowość - 8 Mg/h;
Dreux (Niemcy) – 1 linia –
przepustowość
6 400
mg/rok;
Doel-Beveren (Belgia) – 3 linie –
Dundee (Wlk. Brytania) - 2 linie przepustowość - 16 Mg/h;
Freiberg (Niemcy) – 1 linia
– 17 760 Mg/rok;
Minden
(Niemcy)
–
Mg/rok;
Praga (Czechy) – 4 linie –
Bergamo (Wochy) – 1 linia przepustowość - 9 Mg/h;
Avonmouth (Wlk. Brytania)
– 1 linia – przepustowość
8 000 Mg/rok;
Castellon (Hiszpania) –
Mg/rok;
Liberec (Czechy) – 1 linia –
Gioia tauro (Włochy) – 2 linie przepustowość - 17,28 Mg/h;
Horsens (Dania) – 2 linie –
Macomer (Włochy) – 2 linie przepustowość 6 Mg/h;
Arras (Francja) – 1 linia –
przepustowość
50 000
Mg/rok.
Lahti
(Finlandia)
–
Mg/rok;
Esbjerg (Dania) – 1 linia –
Ravenna (Włochy) – 1 linia przepustowość - 11 Mg/h;
Bessieres (Francja) – 2 linie –
przepustowość 155 000 Mg/rok;
Scarlino (Włochy) – 3 linie – 1
przepustowość - 7,1 Mg/h;
Schwarze Pumpe (Niemcy)
– przepustowość – 500 000
Mg/rok;
Greve –in-Chianti (Włochy)
– przepustowość – 67 000
Mg/rok.
Strona 86
odpadów w piecach
rusztowych
odpadów w piecach
fluidalnych
Blois (Francja) – 2 linie –
Verona (Włochy) – 2 linie przepustowość - 11 Mg/h;
Fourchambault (Francja) – 1 linia –
20 650 mg/rok;
Oslo (Viken) (Norwegia) – 1 linia
– przepustowość - 7,3 Mg/h;
Guichainville (Francja) – 2 linie –
Cerceda (Hiszpania) – 2 linie przepustowość - 26 Mg/h;
Halluin (Francja) – 3 linie –
Madrid (Hiszpania) – 3 linie –
przepustowość - 27,5 Mg/h;
La Veuve (Francja) – 1 linia –
Bollnas (Szwecja) – 2 linie przepustowość - 10 Mg/h;
Lasse (Francja) – 1 linia –
Lidkoping (Szwecja) - 2 linie przepustowość - 12 Mg/h;
Frankfurt (Niemcy) – 4 linie –
przepustowość – 211 000 mg/rok;
Norrkoping (Szwecja) – 1 linia przepustowość - 24 Mg/h;
Lauta (Niemcy) – 2 linie –
Stockholm (Szwecja) – 5 (w tym
1 fluidalna) - przepustowość - 34
Mg/h;
Schweinfurt (Niemcy) – 3 linie –
Termiczne
przekształcanie
odpadów w
wykorzystaniem
procesu pirolizy
Termiczne
przekształcanie
odpadów z
wykorzystaniem
procesu zgazowania
Sundsvall (Szwecja) – 1 linia –
przepustowość - 6 Mg/h.
Weißenfels (Niemcy) – 2 linie –
przepustowość – 300 000 Mg/rok
Sheffield (Wlk. Brytania) – 1 linia –
Portsmouth (Wlk. Brytania) – 1
linia – przepustowość – 171 600
Mg/rok;
Marchwood (Wlk. Brytania) – 1
linia – przepustowość – 171 600
Mg/rok;
Budapeszt (Węgry) – 4 linie –
Bergen (Norwegia) – 1 linia –
Oslo (Norwegia) – 2 linie –
Funchal (Portugalia) – 2 linie –
S. Joao de Talha (Portugalia) – 5
linii – przepustowość – 534 640
Mg/rok;
Bilbao (Hiszpania) – 1 linia –
Melilla (Hiszpania) – 1 linia –
Palma De Mallorca (Hiszpania) – 2
linie – przepustowość – 328 747
Mg/rok;
Jönköping (Szwecja) – 1 linia –
Strona 87
odpadów w piecach
rusztowych
odpadów w piecach
fluidalnych
Termiczne
przekształcanie
odpadów w
wykorzystaniem
procesu pirolizy
Termiczne
przekształcanie
odpadów z
wykorzystaniem
procesu zgazowania
Uddevalla (Szwecja) – 1 linia –
Uppsala (Szwecja) – 4 linie –
Lausanne (Szwajcaria) – 1 linia –
Posieux (Szwajcaria) – 1 linia –
Weinfelden (Szwajcaria) – 2 linie –
przepustowość – 113 097 Mg/rok.
* według Energy from Waste State of Art Report – 5th edition 2006
Technologie oczyszczania spalin
Wielostopniowe systemy oczyszczania spalin, które są wykorzystywane w nowoczesnych
zakładach termicznego przekształcania odpadów komunalnych pozwalają na usunięcie ze
strumienia spalin większości zanieczyszczeń. Skuteczność oczyszczania wynosi od 95 do
99%.
W skład instalacji oczyszczania spalin w nowoczesnych zakładach wchodzą:
systemy redukcji kwaśnych zanieczyszczeń:
1. suchy,
2. pół - suchy,
3. mokry system – dwustopniowy/trzystopniowy,
• systemy odpylania spalin:
− elektrofiltry,
− filtry tkaninowe,
− cyklony,
• systemy redukcji metali cięŜkich oraz dioksyn i furanów:
− adsorber ze złoŜem węgla/koksu aktywnego,
− system strumieniowo-pyłowy wtrysku węgla/koksu aktywnego,
• systemy usuwania tlenków azotu:
− SNCR (Non Selective Catalytic Reduction) – selektywna redukcja
niekatalityczna,
− SCR (Selective Catalytic Reduction) – selektywna katalityczna redukcja.
System redukcji kwaśnych zanieczyszczeń
System polega na usuwaniu ze spalin kwaśnych substancji (HCL, HF i SO2) przy
wykorzystaniu zasadowych reagentów.
Stosuje się następujące metody oczyszczania spalin:
suchą – do strumienia spalin dodawany jest suchy reagent (wapno, dwuwęglan
sodu). Proces zachodzi w temperaturze około 140oC. Produkt reakcji jest suchy,
charakteryzuje się duŜym współczynnikiem wymywalności oraz zawiera duŜą ilość
skoncentrowanych metali cięŜkich.
pół-suchą - reagent dodawany do strumienia spalin jest oparty na wodnym roztworze
lub zawiesinie. Wodny roztwór odparowuje, w wyniku czego produkty reakcji są
suche.
mokrą – strumień spalin przepuszczany jest przez wodę, nadtlenek wodoru lub
mieszaninę zawierającą odczynnik (nadtlenek sodowy). Produkt reakcji jest
w uwodnionej postaci.
Strona 88
Niezwykle istotne z ekologicznego punktu widzenia są poziomy zuŜycia materiałów i energii
oraz osiągane poziomy emisji dla systemu redukcji kwaśnych zanieczyszczeń. Dla
zaprezentowanych metod poziomy przedstawiają się następująco:
Tabela 6.2 ZuŜycie materiałów i energii dla systemu redukcji kwaśnych zanieczyszczeń.
Zapotrzebowanie na energię
[kWh/Mgok*]
Konsumpcja reagentowa
[kg/Mgok]
Metoda sucha
Ilość
Metoda pół - sucha
Metoda mokra
-
6 -13
19
10 - 15
12 - 20 (wapno)
2-3 NaOH,
10 CaO,
5-10 wapno, wapień
Mokre 10-15 kg/Mgok
Suche 3-5 kg/Mgok
Ilość pozostałości
7 - 25
25 - 50
[kg/Mgok]
Konsumpcja wody
100 - 500
[l/Mgok]
Ścieki
250 - 500
[l/Mgok]
* Mgok – Mg odpadów komunalnych
Źródło: Reference Document on the Best Available Techniques for Waste Incineration August 2006
Tabela 6.3 Osiągane poziomy emisji dla systemu redukcji kwaśnych zanieczyszczeń.
Średnia wartość półgodzinna
Średnia wartość dobowa (mg/mn3)*
(mg/mn3)*
osiągane
dopuszczalne
osiągane
dopuszczalne
HCI
<60
60
<10
10
przy wykorzystaniu
HF
<4
4
<1
1
wapna
SO2
<200
200
<50
50
sucha
HCI
<20
60
<5
10
przy wykorzystaniu
HF
<1
4
<1
1
dwuwęglanu sodu
SO2
<30
200
<20
50
HCI
<50
60
3-10
10
pół - sucha
HF
<2
4
<1
1
SO2
<50
200
<20
50
HCI
0,1-10
60
<5
10
mokra
HF
<1
4
<0,5
1
SO2
<50
200
<20
50
* według Reference Document on the Best Available Techniques for Waste Incineration August 2006
Metoda oczyszczania spalin
Substancja
PoniŜej przedstawiono zalety i wady metod redukcji kwaśnych zanieczyszczeń.
Tabela 6.4 Zalety i wady metod redukcji kwaśnych zanieczyszczeń.
Zalety
Wady
Metoda sucha
nie jest wymagana instalacja
przygotowania odczynnika
większy filtr tkaninowy niŜ w
przypadku pół-suchej metody
oczyszczania spalin,
wyŜsze koszty składowania
duŜych
ilości
stałych
pozostałości,
bardzo
duŜa
ilość
powstających
stałych
pozostałości poprocesowych
wymagających
zagospodarowania.
Metoda pół - sucha
niŜsze koszty inwestycyjne w
porównaniu z mokrym systemem
oczyszczania spalin,
mniejsze koszty eksploatacyjne
ze względu na mniejszą
złoŜoność urządzeń.
wyŜsze koszty składowania
duŜych ilości stałych pozostałości
w porównaniu do metody mokrej,
wysoki koszt reagentów,
duŜa ilość powstających stałych
pozostałości
poprocesowych
wymagających
zagospodarowania.
Metoda mokra
najniŜsza konsumpcja reagentów,
najniŜsza ilość powstających stałych
pozostałości,
powstający gips nie jest odpadem
niebezpiecznym i nadaje się do
przemysłowego wykorzystania.
najwyŜsza ze wszystkich metod
konsumpcja wody,
konieczność wstępnego odpylenia
gazów odlotowych,
produkcja
pozostałości
wymagających zagospodarowania,
wysokie koszty inwestycyjne w
porównaniu z innymi systemami
związane
z
koniecznością
budowy
oczyszczalni
ścieków
oraz
skomplikowanego
systemu
oczyszczania.
Strona 89
Nieodłączną częścią systemów oczyszczania spalin oprócz technologii odsiarczania spalin
są takŜe technologie redukcji tlenków azotu, metali cięŜkich, dioksyn, furanów oraz odpylania
spalin. W tabeli poniŜej przedstawiono charakterystykę wspomnianych technologii.
Technologie redukcji tlenków azotu, system redukcji metali cięŜkich oraz dioksyn i furanów
oraz odpylanie spalin.
System
Techniki
redukcji
tlenków azotu
Opis systemu
Pierwotne metody redukcji NOx:
Zapobieganie dostarczania zbyt duŜej ilości powietrza do komory paleniskowej;
Zapobieganie zbyt duŜym, nagłym wzrostom temperatury w prowadzonym procesie spalania odpadów.
Dostarczanie powietrza, mieszanie gazów i kontrola temperatury
Dobrze kontrolowany proces dostarczania powietrza pierwotnego i wtórnego do spalania odgrywa istotną rolę
przy redukcji emisji NOx. Dostarczenie wystarczającej ilości tlenu do procesu spalania jest wymagane, aby
materia organiczna została wypalona, jednak dostarczenie go w zbyt duŜej ilości spowoduje dodatkowe
utlenianie azotu i powstawanie NOx.
Recyrkulacja spalin
Przy wykorzystaniu recyrkulacji około 10-20% powietrza pierwotnego zastępowane jest recyrkulowanymi
spalinami, które są zawracane po ostatnim stopniu oczyszczania spalin i następnie podawane do pieca.
Redukcja NOx jest osiągana dzięki niskiej zawartości tlenu w recyrkulowanych spalinach i niŜszej
temperaturze spalin.
Dopalanie
Redukcja NOx moŜe być osiągnięta poprzez wtrysk naturalnego gazu do strefy powyŜej rusztu. W zakładach
termicznego przekształcania odpadów moŜna uŜyć dwóch róŜnych rodzajów naturalnego gazu:
dopalenie – trzyetapowy proces zaprojektowany do przekształcania NOx w N2 poprzez wtrysk naturalnego
gazu do strefy dopaleniowej umiejscowionej ponad główną strefą paleniskową;
De-NOx przy uŜyciu metanu – metoda ta polega na wtryskiwaniu naturalnego gazu bezpośrednio do głównej
strefy paleniskowej.
Wtrysk wody do pieca/płomienia
Odpowiednio zaprojektowany i kontrolowany proces wtrysku wody do pieca lub bezpośrednio na płomień
moŜe
być
uŜywany
do
obniŜania
temperatury
w
punktach
o najwyŜszej temperaturze w głównej strefie paleniskowej. Spadki szczytowych temperatur mogą zredukować
ilość powstających NOx.
Wtórne metody redukcji NOx
Średnia wartość dobowa NOx zgodnie z dyrektywą 2000/76/WE oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska z
dnia 20 grudnia 2005 r. w sprawie standardów emisyjnych z instalacji (Dz. U. Nr 260, poz. 2181) wynosi 200
mg/mn³ dla zakładów termicznie przekształcających odpady komunalne. Aby osiągnąć ten poziom konieczne
jest zastosowanie równieŜ innych metod redukcji niŜ pierwotne. W większości przypadków stosuje się
podawanie amoniaku lub mocznik.
RozróŜnia się dwie metody usuwania NOx ze spalin – Selective Non-Catalytic Reduction (SNCR) i Selective
Catalytic Reduction (SCR).
SNCR
W metodzie SNCR tlenki azotu (NO i NO2) usuwane są poprzez selektywną niekatalityczną redukcję. W tego
typu procesie redukujący roztwór (najczęściej amoniak lub mocznik) wtryskiwany jest do komory paleniskowej,
gdzie reaguje z tlenkami azotu zawartymi w spalinach. Reakcja redukcji zachodzi w temperaturach pomiędzy
850°C i 1000°C. Aby zapewnić optymalne wykorzystanie amoniaku NH3 moŜe być on wtryskiwany kilkoma
warstwami. Metoda ta pozwala na bezproblemowe osiągnięcie wymaganego przepisami standardu
emisyjnego dla NOx przeliczonych na NO2, równego 200 mg/m3µ.
WaŜne jest aby zapewnić efektywne mieszanie się spalin i roztworu redukującego tlenki azotu oraz
odpowiednio długi czas przebywania spalin w strefie reakcji.
Dysze wtryskujące, z rozpylaniem wspomaganym spręŜonym powietrzem, powodują ciągłe, dokładne i
dogłębne rozprowadzenie odczynnika w palenisku. Wtryskiwanie odczynnika do paleniska powinno odbywać
się na kilku poziomach dysz tak, aby zawsze znajdywać się w optymalnym przedziale temperatur reakcji i to
niezaleŜnie od obciąŜenia pieca-kotła. Efektywność redukcji wynosi maksymalnie 50-70 %.
ZuŜycie 25% roztworu amoniaku wynosi od 0,5 do 5 kg/Mg odpadów komunalnych.
Strona 90
System
Opis systemu
SCR
SCR jest katalitycznym procesem, w trakcie którego amoniak zmieszany z powietrzem podawany jest do
spalin, które kolejno przechodzą poprzez katalizator wykonany z platyny, rodu, TiO2 lub zeolitu. W czasie
przechodzenia spalin przez katalizator amoniak reaguje z NOx, w wyniku czego powstaje azot i para wodna.
Aby proces przebiegał efektywnie naleŜy zapewnić odpowiednią temperaturę pomiędzy 180°C i 450°C
Większość systemów pracujących w instalacjach termicznego przekształcania odpadów działa w
temperaturach 230°C - 300°C. PoniŜej 250°C konieczne jest zwiększenie objętości katalizatora, co podraŜa
koszty instalacji i istnieje duŜe ryzyko jego uszkodzenia.
Metoda SCR cechuje się duŜą efektywnością redukcji NOx na poziomie do 98%. W instalacjach termicznego
przekształcania odpadów system SCR ustala się za innymi urządzeniami do oczyszczania spalin, kiedy to
spaliny są juŜ odpylone i oczyszczone z kwaśnych zanieczyszczeń. Ochłodzone spaliny na poprzednich
stopniach oczyszczania zwykle wymagają podgrzania, aby mogła zajść efektywna redukcja NOx. Skutkuje to
zwiększeniem konsumpcji energii.
W celu eliminacji (adsorpcji) dioksyn i furanów stosuje się koks lub węgiel aktywny. Wariantem tej metody są
adsorbery ze złoŜem węgla lub koksu aktywnego usytuowane jako ostatni element oczyszczania spalin przed
wprowadzeniem ich do komina lub systemy strumieniowo-pyłowego wtrysku węgla/koksu aktywnego
bezpośrednio do strumienia spalin. Układy te pozwalają na ograniczenie emisji równieŜ i innych związków
organicznych oraz niektórych lotnych metali cięŜkich (w szczególności rtęci, kadmu i arsenu), które adsorbują
się na powierzchni węgla lub koksu aktywnego.
Systemy redukcji metali
cięŜkich oraz dioksan i
furanów
ZuŜycie węgla/koksu aktywnego wynosi od 0,3 do 3 kg/Mg odpadów komunalnych.
Jest to waŜny z punktu widzenia ochrony środowiska etap.
Odpylanie spalin
Pył jest nośnikiem emisji cięŜkich metali (rtęć, ołów, kadm, miedź, chrom, mangan, arsen, nikiel, antymon i tal),
a cząsteczki pyłu są doskonałym sorbentem dioksyn. Stąd dąŜenie do maksymalizacji wydajności urządzeń
odpylających. W nowoczesnych instalacjach termicznego przekształcania odpadów stosuje się do odpylania
spalin elektrofiltry – urządzenia pozwalające zatrzymać nawet 99,9% emitowanego pyłu. Bardzo często
stosuje się filtry tkaninowe. Dzięki stosowaniu materiałów filtracyjnych odpornych na wysokie temperatury
(włókna szklane powlekane specjalnie preparowanym teflonem) udaje się uzyskać bardzo wysokie stopnie
odpylenia przy jednoczesnym znacznym ograniczeniu stęŜenia dioksyn w spalinach (dodatkowa sorpcja
znajdujących się w fazie gazowej dioksyn na wytrąconych na tkaninie pyłach).
Biorąc pod uwagę powyŜsze do realizacji zarekomendowano odsiarczanie spalin metodą
pół-suchą, odpylanie spalin z wykorzystaniem filtra tkaninowego oraz odazotowanie spalin
metodami pierwotnymi oraz wtórną SNCR.
Podsumowanie
Ogólne porównanie technologii termicznego unieszkodliwiania odpadów pod kątem
oddziaływania na środowisko i wykorzystywania zasobów środowiska zestawiono w tabeli
poniŜej.
Tabela 6.5 Porównanie technologii termicznego unieszkodliwiania odpadów pod kątem
oddziaływania na środowisko i wykorzystywania zasobów środowiska.
Spalanie z odzyskiem energii
Strumień
spalin
oczyszczenia
do
Szkodliwe
związki
/
substancje, z których
naleŜy oczyścić spaliny
Jakość
powietrza
po
oczyszczeniu spalin
Ilość wartościowych frakcji
do odzysku (odzysk w %
masy
dostarczanych
odpadów)
Jakość
pozostałości
stałych
Piroliza
Brak lub mały
(tylko gdy spalany gaz pirolityczny
i koks)
NOx (emisja gdy spalany jest gaz
pirolityczny)
Praktycznie brak formowania
dioksyn i furanów
Zgazowanie
Brak lub mały
(tylko gdy spalany gaz
syntetyczny)
NOx (emisja gdy spalany jest
gaz syntetyczny
Niewielka ilość dioksyn i
furanów
Wysoka
Wysoka
Wysoka
DuŜa
20-30%
ŜuŜel
(w
piecu
rusztowym), 10-15% ŜuŜel (w
kotle fluidalnym) 3% metale
Mała
3% metale
Średnia
15-25% ŜuŜel
3% metale
Wysoka
Niska
Średnia
DuŜy
4-7 tys. m3/Mg odpadów
NOx
dioksyny, furany
Strona 91
Kontrola emisji odorów
Spalanie z odzyskiem energii
Mała / średnia
2-3% pył (w piecu rusztowym),
15% pył + popiół (w kotle
fluidalnym)
2% pozostałości po oczyszczaniu
spalin
Brak / średnia
(opcjonalnie, gdy mokry system
oczyszczania spalin; woda do
ponownego uŜycia w systemie po
oczyszczeniu
Niska
0,5 – 3 %,reszta do powietrza
głównie w postaci neutralnego
CO2
Porównywalny
(moŜliwe
zapewnienie spełnienia norm dot.
emisji hałasu)
Dobra
Porównywalny
(moŜliwe
zapewnienie spełnienia norm dot.
emisji hałasu)
Dobra
Środowisko pracy
Dobre
Dobre
Bezawaryjność,
rozpoznanie
i
zweryfikowanie technologii
itp., co moŜe wpłynąć na
pojawienie się oddziaływań
na środowisko
Bardzo dobra
Technologia
od
dawna
sprawdzona, łącznie z syst.
zabezpieczeń i oczyszczania,
szczególnie spalanie w piecu
Niepewna
Technologia na etapie pilotaŜu,
brak długo eksploatowanych
instalacji.
Proces
złoŜony
chemicznie, co zwiększa ryzyko
awaryjności
Ilość pozostałości do
składowania
lub
wymagających dalszego
zagospodarowania (w %
masy
dostarczanych
odpadów)
Ilość pozostałości ciekłych
Zawartość
węgla
organicznego
(%
masowy)
w
pozostałościach stałych
Hałas
Zapotrzebowanie
energię
Odzysk energii
na
Brak
Proces autotermiczny
DuŜy
do 85% przy pracy instalacji w
trybie skojarzonym
Piroliza
Zgazowanie
DuŜa
30-40% koks pirolityczny o duŜej
zawartości węgla
2% pozostałości po oczyszczaniu
spalin
DuŜa
40-60%
15% oleje i smoły
woda,
DuŜa
Do 40 % (koks) – wymaga dalszej
obróbki np. spalenia jako odpad
Konieczne dostarczanie energii w
postaci
ciepła.
Proces
autotermiczny, o ile ciepło
pochodzi ze spalania gazu
syntetycznego
DuŜy
ok. 70% spalanej masy +
produkt
o
potencjale
energetycznym
Mała
2% pył,
2%
pozostałości
oczyszczaniu spalin
po
Brak / średnia
(opcjonalnie, gdy mokry system
oczyszczania spalin; woda do
ponownego uŜycia w systemie
po oczyszczeniu
Niska
ok. 3 %, reszta do powietrza
głównie w postaci neutralnego
CO2
Porównywalny
(moŜliwe
zapewnienie spełnienia norm
dot. emisji hałasu)
Dobra
Dobre
Niepewna
Brak długo eksploatowanych
instalacji o duŜej wydajności
wykorzystujących jako paliwo
odpady
Brak
Proces autotermiczny
Średni
ok. 50% spalanej masy
Jak wynika z powyŜszej tabeli, na etapie eksploatacji kaŜdej z instalacji wystąpi kilka
rodzajów oddziaływań. Będzie to emisja do powietrza, emisja hałasu, wytwarzane będą
ścieki i odcieki, powstaną odpady technologiczne i eksploatacyjne.
Jako oddziaływanie na środowisko naleŜy równieŜ rozpatrzeć zapotrzebowanie na wodę
i energię (w tym energię do przygotowania odpadów) oraz pośrednio - ilość wytwarzanej
energii, która umoŜliwi zaoszczędzenie zasobów klasycznych surowców energetycznych.
Konsekwencją zastosowania technologii spalania jest powstawanie duŜego strumienia spalin
(które moŜna oczyścić), przy braku ścieków (opcjonalnie), duŜej ilości materiałów do odzysku
o wysokiej jakości i duŜej ilości wytwarzanej energii.
Konsekwencją zastosowania pirolizy jest powstawanie niewielkiego strumienia spalin lub
jego brak, duŜej ilości odpadów stałych i ciekłych wymagających dalszego
zagospodarowania, symbolicznej ilości materiałów do odzysku i duŜej ilości wytwarzanej
energii.
Konsekwencją zastosowania zgazowania jest powstawanie niewielkiego strumienia spalin
lub jego brak, niewielkiej ilości odpadów stałych wymagających dalszego zagospodarowania,
średniej ilości materiałów do odzysku o średniej jakości i średniej ilości wytwarzanej energii,
brak ścieków (opcjonalnie).
Strona 92
Istotnym punktem przy wyborze odpowiedniej technologii jest jej dojrzałość oraz bogate
doświadczenia z dotychczasowej pracy. Instalacje oparte na procesie pirolizy i zgazowania
są młodymi technologiami w zakresie unieszkodliwiania odpadów. W krajach Unii
Europejskiej działa niewiele takich zakładów i w większości są to instalacje o małych
przepustowościach poniŜej 100 000 Mg/rok. Ze względu na małą ilość termicznie
przekształcanych odpadów i wysokie nakłady inwestycyjne, zbliŜone do technologii
rusztowych czy fluidalnych, koszty za przyjęcie jednej tony odpadów do zakładu są bardzo
duŜe. Technologie są niesprawdzone i nie poparte wieloletnią bezawaryjną pracą. Termiczne
przekształcanie odpadów w kotłach fluidalnych jest stale rozwijającą się gałęzią,
w przyszłości mogącą stanowić istotną rolę w unieszkodliwianiu odpadów. W krajach UE
pracuje aktualnie około 22 takich zakładów, głównie we Włoszech oraz Szwecji. Najbardziej
rozpowszechniona grupę zakładów stanowią zakłady oparte na technologii rusztowej
będącej najchętniej wykorzystywanym rozwiązaniem do termicznego przekształcania
odpadów zarówno komunalnych jak wysokoenergetycznej frakcji. W krajach UE pracuje
około 350 tego typu zakładów.
Mając na uwadze powyŜsze argumenty do dalszej analizy wzięto pod uwagę wariant
polegający na realizacji instalacji do unieszkodliwiania odpadów technologią termicznego
przekształcania odpadów w piecach rusztowych.
MoŜliwość współspalania odpadów komunalnych w cementowniach
Współspalanie odpadów w piecach cementowych jest interesującym i coraz częściej
podejmowanym zabiegiem pozwalającym na zaoszczędzenie paliw kopalnych oraz redukcję
części odpadów kierowanych na składowiska.
Bardzo wysokie temperatury spalania rzędu 2000 °C, długi czas przebywania spalin
w temperaturze powyŜej 1100 °C oraz du Ŝa pojemność cieplna pieca gwarantują świetne
wypalenie materii organicznej, niską emisję metali cięŜkich oraz dioksyn i furanów i zerową
produkcję popiołów. Stałe pozostałości po spaleniu odpadów w całości wchodzą w skład
wypalanego klinkieru wobec czego nie ma problemu z zagospodarowaniem pozostałości
poprocesowych. Alkaliczny charakter wypalanego materiału ze względu na dominujący
tlenek wapnia zawarty w surowcu pozwala na neutralizowanie i wychwytywanie kwaśny
zanieczyszczeń powstałych ze spalenia odpadów w procesie wypalania.
Największą przeszkodą we współspalaniu zmieszanych odpadów komunalnych w piecach
cementowych stanowi ich wartość opałowa oraz niejednorodność składu. Cement
wytwarzany jest w bardzo duŜych ilościach i jego jakość musi być utrzymywana na bardzo
wysokim poziomie, dlatego teŜ współspalane odpady w części zastępujące węgiel muszą
mieć znany skład oraz wartość opałową utrzymywaną na stałym poziomie. Dolna, graniczna
wartość opałowa odpadów przy której koszty utylizacji nie są wyŜsze niŜ uzyskany efekt
energetyczny wynosi 12 MJ/kg. Bez wydzielenia ze zmieszanych odpadów komunalnych
frakcji energetycznej jest trudne to osiągnięcia. Skład danej partii zmieszanych odpadów
komunalnych jest rzadko znany, a ich wartość opałowa wynosi w polskich warunkach
średnio około 8-9 MJ/kg. Odpady muszą spełniać ściśle określone wymagania stawiane
przez cementownie. Kryteria jakościowe narzucane przez zakłady cementowe mogą róŜnić
się od siebie i nie moŜna ich ujednolicić dla wszystkich zakładów cementowych. Przed
zastosowaniem paliwa z odpadów zwraca się uwagę na zawartość w odpadach alkaliów,
chloru, fluoru, metali cięŜkich oraz zawartość toksycznych wielkocząsteczkowych cząstek
aromatycznych. Chlor negatywnie wpływa na proces wypalania klinkieru. Konieczne jest
indywidualne uzgadnianie z dostawcą odpadów parametrów takich jak: granulacja,
zawartość chloru, zawartość metali cięŜkich oraz innych substancji. Skład chemicznych
odpadów uzgadniany jest indywidualnie dla kaŜdej instalacji piecowej. Parametry
dostarczanego paliwa alternatywnego powinny być stabilne w kaŜdej kolejnej dostawie przez
długi okres czasu. Zapewnia to stabilność procesu oraz wysoką jakość wypalanego
cementu.
Strona 93
W piecach cementowych mogą być współspalane: zuŜyte opony samochodowe, odpady
lateksowe i gumowe, emulacje ropopochodne, odpadowy koksik chemiczny, odpady
drzewne, mączka mięsno-kostna, odpady z przemysłu meblarskiego i wysokoenergetyczna
frakcja otrzymywana z odpadów. Odpady przeznaczone do współspalania w piecach
cementowych muszą być pozbawione metali Ŝelaznych, nieŜelaznych oraz plastików
o wysokiej zawartości chloru. Rozdrobnione na kruszarkach odpady do odpowiedniej
granulacji mogą być podawane do pieca cementowego.
Standardy emisyjne przy współspalaniu paliw z odpadów są w większości przypadków
bezproblemowo dotrzymywane przez co wysokie nakłady związane z modernizacją węzłów
oczyszczania spalin nie są wymagane. Wysoka temperatura procesu spalania oraz długi
czas przebywania spalin w tej temperaturze (średnio 4-6 s.) gwarantuje spełnienie
narzuconych wymagań prawnych. Zakłady cementowe współspalające paliwo alternatywne
z odpadów muszą spełniać limity emisyjne zawarte w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z
dnia 20 grudnia 2005 r. w sprawie standardów emisyjnych z instalacji (Dz. U. Nr 260, poz.
2181).
Preferowane przez zakłady cementowe parametry paliwa alternatywnego z odpadów
przedstawione są w poniŜszej tabeli.
1
Tabela 6.6 Preferowane parametry paliwa alternatywnego .
Parametr
Zawartość wilgoci, %
Wartość opałowa, MJ/kg
Zawartość popiołu, %
Zawartość siarki, %
Wartość preferowana dla paliw alternatywnych w stanie
dostawy
<20
>15
Niedefiniowana ze względu na charakter odpadów
<1
Aby odpady z aglomeracji białostockiej spełniały wymagania stawiane przez cementownie co
do ich składu fizyko-chemicznego i wartości opałowej konieczna byłaby budowa instalacji do
mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów (MBP). W instalacji tej wydzielana
byłaby frakcja energetyczna, która następnie byłaby przetwarzana w instalacji do przeróbki
paliwa alternatywnego. Część wytwarzanego paliwa alternatywnego mogłaby zasilać zakłady
cementowe. Jednak dodatkowa instalacja przygotowująca paliwo z odpadów znacząco
podnosząca koszty systemu gospodarki odpadami dla Białegostoku oraz brak pewności, Ŝe
zakłady cementowe będą odbierać odpady nie jest na chwilę obecną korzystnym
rozwiązaniem.
Przegląd technologii do mechaniczno – biologicznego przekształcania odpadów (MBP)
pod kątem wpływu na środowisko
Mechaniczno – biologiczne przekształcanie, polega na przetwarzaniu odpadów komunalnych
poprzez obróbkę mechaniczną (tj. procesy rozdrabniania, przesiewania, sortowania,
homogenizacji, separacji metali Ŝelaznych i nieŜelaznych, wydzielania frakcji palnej) na
frakcje dające się w całości lub w częściowo wykorzystać materiałowo lub/i na frakcję
ulegającą biodegradacji przeznaczoną do biologicznej stabilizacji.
WyróŜnia się dwa rozwiązania mechaniczno – biologicznego przekształcania odpadów:
Mechaniczno – biologiczne przekształcanie odpadów jako technologia
przygotowania do składowania;
ich
1
Paliwo alternatywne na bazie sortowanych odpadów komunalnych dla przemysłu cementowego. Dokument
przygotowany przez Stowarzyszenie Producentów Cementu.
Strona 94
Mechaniczno – biologiczne
przetworzeniem termicznym.
przetwarzanie
odpadów
przed
właściwym
Systemy MBP są reprezentowane zarówno przez bardzo proste instalacje oparte na
pojedynczych urządzeniach, jak i rozbudowanych, kompleksowych technologiach.
Mechaniczno – biologiczne
przygotowania do składowania
przetwarzanie
odpadów
jako
technologia
ich
Celem mechaniczno – biologicznego przetwarzania odpadów jako technologii ich
przygotowania do składowania jest osiągnięcie wysokiego stopnia rozkładu związków
organicznych.
Ze strumienia zmieszanych odpadów komunalnych jest wydzielana mechanicznie frakcja
energetyczna oraz frakcje metali Ŝelaznych i nieŜelaznych. Uzyskana w ten sposób frakcja
organiczna poddawana jest biologicznej stabilizacji (tlenowej lub beztlenowej), a następnie
składowana. Przed etapem biologicznym stosuje się sita, najczęściej bębnowe o rozmiarach
oczka od 80 do 150 mm.
Ustabilizowana frakcja organiczna poddawana jest obróbce końcowej w następujący sposób:
najpierw odpad przesiewany jest przez sito o oczkach od 40 do 60 mm, następnie
odsiew dodawany jest do frakcji energetycznej, a przesiew kierowany na
składowisko.
lub
odpad przesiewa się przez sito o oczkach 20 mm, następnie z odsiewu
w klasyfikatorach powietrznych wydzielane są składniki lekkie, które dodaje się do
frakcji grubej powyŜej 80 mm, a pozostała frakcja cięŜka jest ponownie mieszana
z przesiewem i usuwana na składowisko.
Mechaniczno – biologiczne przetwarzanie
przygotowania do termicznej przeróbki
odpadów
jako
technologia
ich
Celem mechaniczno – biologicznego przetwarzania odpadów jako technologii ich
przygotowania do termicznej przeróbki jest obniŜenie zawartości wody w odpadach
i przekazanie ich do zakładów termicznej obróbki.
Strumień zmieszanych odpadów komunalnych jest rozdrabniany (< 25 cm), usuwane są
niego metale Ŝelazne, a następnie w przeciągu 10 dni odpady są poddawane intensywnemu
napowietrzaniu w specjalnie zamykanych tunelach (boksach), tak aby po procesie zawartość
wody wynosiła ok. 20%.
W zaleŜności od zapotrzebowania na rynku w przypadku obu rozwiązań frakcja
energetyczna moŜe być poddana dalszej obróbce, w zaleŜności od późniejszego
wykorzystania.
Podstawowym efektem mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów jest ich
stabilizacja. Ponadto część mechaniczna instalacji pozwala na wydzielenie frakcji
energetycznej i surowcowej nadającej się następnie do przetworzenia. Procesy te pozwalają
na zaoszczędzenie pojemności składowisk ze względu na uzyskana po procesie redukcję
masy i objętości odpadów.
Strona 95
Procesy mechaniczne
Do procesów mechanicznych zalicza się:
rozdrabnianie - jest to proces przeprowadzania surowców (odpadów) w materiał
o ustalonej ziarnistości i polega na podziale brył lub ziaren odpadów na cząstki
mniejsze. Efektem rozdrobnienia jest wzrost podatności odpadów na rozkład
biologiczny oraz poprawa własności transportowych odpadów. Do rozdrobnienia
odpadów komunalnych stosowane są przede wszystkim młyny (kruszarki) młotkowe,
udarowe, rozdrabniarki noŜowe i młyny kulowe;
przesiewanie, homogenizacja - ; jest to proces stosowany w celu rozdzielnie
odpadów na frakcje o roŜnych wielkościach ziarna, określonych wymiarem oczka sita.
Najczęściej odpady rozdziela się na frakcje: grubą (odsiew, nadziarno) oraz drobną
(przesiew, podziarno). Podczas przesiewania odpadów, oprócz klasyfikacji wg.
wielkości ziarna, moŜe odbywać się takŜe rozrywanie worków, rozdrabnianie
i ujednorodnianie materiału (homogenizacja). W procesie przesiewania stosowane są
sita obrotowe (bębnowe) lub wibracyjne (przesiewacze wibracyjne). Ponadto,
w procesach stosowanych w MBP wykorzystywane są takŜe przesiewacze
przegubowo-wstrząsowe.
separacja metali Ŝelaznych - jest przeznaczona do wydzielania metali
ferromagnetycznych. Stosowane są separatory podłuŜne i poprzeczne. Efektywność
wydzielania metali z odpadów komunalnych za pomocą separatorów magnetycznych
wynosi 50-90%;
separacja metali nieŜelaznych - jest przeznaczona do wydzielania z odpadów
aluminium, miedzi, ołowiu, cynku i innych metali paramagnetycznych. Najczęściej
stosowane są separatory indukcyjne , indukujące prądy wirowe;
usuwanie składników niebezpiecznych i problemowych - ma na celu usunięcie
składników niebezpiecznych oraz problemowych, zanieczyszczających materiał
przeznaczonych do obróbki w części biologicznej lub podczas produkcji paliwa
alternatywnego;
usuwanie składników inertnych - ma na celu usunięcie składników inertnych,
obojętnych, nie przydatnych w późniejszym biologicznym etapie przeróbki odpadów;
wydzielanie frakcji palnej - zastosowanie odpowiednich urządzeń w części
mechanicznej pozwala na produkcję paliwa alternatywnego, zastępczego z odpadów
komunalnych.
Przygotowane odpady, po części mechanicznej podawane są procesom biologicznym
tlenowym lub beztlenowym.
Stabilizacja tlenowa
Metody tlenowe moŜna umownie podzielić, w zaleŜności od stopnia zaawansowana na:
ekstensywne (wykorzystujące generalnie zjawiska zachodzące w sposób naturalny)
progresywne (w których stabilizacje osiąga się w krótszym czasie poprzez
zastosowanie róŜnego rodzaju reaktorów wyposaŜonych w systemy wymuszonego
przepływu powietrza oraz kontroli procesu).
Stabilizacja beztlenowa
Spośród dostępnych metod metanizacji moŜna wymienić jej dwie podstawowe odmiany
stosowane do unieszkodliwiania odpadów stałych:
•
•
Fermentacja mokra – najczęściej mezofilowa,
Fermentacja sucha lub półsucha – najczęściej termofilowa.
Strona 96
Procesy biologicznego przetwarzania odpadów zgodnie z ustawą o odpadach klasyfikowane
są w następujący sposób:
Procesy odzysku (R):
o R3 - recykling lub regeneracja substancji organicznych, które nie są
stosowane jako rozpuszczalniki (włączając kompostowanie i inne biologiczne
procesy przekształcania).
Procesy unieszkodliwiania (D):
o D8 – obróbka biologiczna nie wymieniona w innym punkcie niniejszego
załącznika, w wyniku której powstają odpady, unieszkodliwiane za pomocą
któregokolwiek z procesów wymienionych w punktach od D1 do D12
(np. fermentacja).
Zgodnie z definicją zawartą w ustawie o odpadach (tekst jednolity Dz. U. 2007 Nr 39, poz.
251 z późn. zm.) przez odzysk rozumie się wszelkie działania polegające na wykorzystaniu
odpadów w całości lub części lub prowadzące do odzyskania z odpadów substancji,
materiałów lub energii i ich wykorzystania. Mając na uwadze powyŜszą definicję, jeśli jakość
produktu procesu R3 nie odpowiada wymaganiom dla nawozów lub środków
wspomagających uprawę roślin naleŜy uznać, Ŝe proces taki powinien być klasyfikowany
jako D8, czyli proces unieszkodliwiania.
W zaleŜności od uŜytej techniki otrzymywane są nowe produkty: kompost, biogaz, paliwo
alternatywne, surowce wtórne do recyklingu, części stabilizowane biologicznie (kompost),
nawóz organiczny, wreszcie balast przeznaczony do składowania.
PoniŜej przedstawiono wykaz produktów i odpadów powstających w procesach mechaniczno
– biologicznego przekształcania odpadów.
Tabela 6.7 Produkty i odpady powstające w procesach mechaniczno-biologicznego
Rodzaj produktu
Kod odpadu
19 12 12 – inne odpady (w tym zmieszane substancje i przedmioty) z
Frakcja drobna < 20 mm*
mechanicznej obróbki odpadów inne niŜ wymienione w 19 12 11
Proces tlenowy
19 05 99 – inne niewymienione odpady
Stabilizat
19 06 04 – przefermentowane odpady z beztlenowego rozkładu odpadów
Proces beztlenowy
komunalnych
19 12 12 – inne odpady (w tym zmniejszane substancje i przedmioty) z
Frakcja gruba > 80 mm*
mechanicznej obróbki odpadów inne niŜ wymienione w 19 12 11
19 05 01 – nieprzekompostowane frakcje odpadów komunalnych i
Zanieczyszczenia z
Proces tlenowy
podobnych
oczyszczania stabilizatu
Proces beztlenowy
19 06 99 – inne niewymienione odpady
19 05 03 – kompost nieodpowiadający wymaganiom (nienadający się do
Oczyszczony stabilizat
wykorzystania)
*w rozwiązaniach technologicznych stosowanych przez producentów mogą być zastosowane róŜne wielkości sit
Źródło: na podstawie Jędrczak, Szpadt „Wytyczne dotyczące wymagań dla procesów kompostowania, fermentacji
i mechaniczno-biologicznego przekształcania odpadów”
W sensie prawnym produkty te częściowo zachowują swój status odpadów. Niesie to za
sobą problem z zagospodarowaniem powstałych produktów, a więc konieczne jest
przewidzenie w planach inwestycyjnych stałych rynków zbytu dla produktów otrzymanych
z MBP. Technologie MBP nie stanowią równieŜ ostatecznego rozwiązania dla przetwarzania
odpadów. Pozostający odpad balastowy musi być składowany. Ilość zagospodarowanej
materii organicznej zmniejsza się tylko częściowo, więc korzyści dla środowiska są takŜe
ograniczone.
Strona 97
NaleŜy jednak wskazać na pewne korzyści stosowania metod MBP, które odnoszą się
generalnie do globalnego systemu zarządzania odpadami. Polegają one na zmniejszeniu
negatywnego wpływu na środowisko, poprzez ogólne zmniejszenie ilości składowanych
odpadów oraz na moŜliwości ostatecznego przeznaczenia powstałych produktów
końcowych, poprzez zmianę ich statutu z „odpadów na surowce” (nie w sensie prawnym)
moŜliwych do dalszego wykorzystania. Polega to na dodaniu wartości początkowemu
odpadowi dzięki oddzieleniu zawartej w nim energii i materiałów.
Praktyczne zastosowanie metod MBP powinno być jednak poprzedzone refleksją
w kontekście miejsca, a zwłaszcza moŜliwych rynków zbytu dla produktów końcowych.
Podsumowanie
Metody tlenowe charakteryzują się następującymi cechami:
Są to procesy wymagające stosunkowo duŜych powierzchni zabudowy oraz kubatur,
w przypadku metod progresywnych. Nawet w metodach reaktorowych stosuje się
ekstensywną drugą fazę procesu,
Bilans energetyczny kompostowania jest zawsze ujemny. W prawdzie proces jest
egzotermiczny, ale moŜliwości odzysku ciepła są ograniczone i w praktyce
sprowadzają się do jego recyrkulacji wewnątrz obiegu,
W trakcie procesu nie jest wytwarzany biogaz, który zgodnie z polskim
prawodawstwem w całości moŜe być traktowany jako paliwo ze źródeł odnawialnych,
a jednocześnie generuje energię, której sprzedaŜ lub wykorzystanie na terenie
instalacji obniŜa koszty jej eksploatowania,
Proces jest trudniejszy w kontroli i automatyzacji niŜ proces beztlenowy,
Potencjalne uciąŜliwości dla środowiska są większe i trudniejsze do kontrolowania niŜ
w przypadku metod beztlenowych.
W ostatnich latach zmienia się rola oraz miejsce kompostowania zmieszanych odpadów
komunalnych w systemie gospodarki odpadami. W technologii kompostowania całej masy
odpadów komunalnych otrzymuje się kompost nieodpowiedniej jakości gdyŜ zawiera on
przewaŜnie nadmierne ilości szkła, tworzyw sztucznych oraz metali cięŜkich. Prowadzi to do
produkowania nowych odpadów wymagających dalszego unieszkodliwiania. Zawartość
metali cięŜkich jest oprócz kryteriów sanitarnych, najwaŜniejszym czynnikiem
determinującym moŜliwość wykorzystania produktu po procesie biologicznego ich
unieszkodliwiania.
Technologia unieszkodliwiania odpadów komunalnych z zastosowaniem fermentacji
metanowej zyskuje coraz większe grono zwolenników, poniewaŜ zapobiega ona przyszłym
problemom z emisją biogazu na składowisku. Występuje sucha i mokra metoda stabilizacji
beztlenowej.
Obie odmiany stabilizacji beztlenowej występują w Europie w podobnych proporcjach
i posiadają wiele skutecznych wdroŜeń. Z polskich doświadczeń wynika, Ŝe metody mokre,
charakteryzujące się większą kubaturą reaktorów oraz zuŜyciem wody i produkcją ścieków
procesowych, korzystniej jest lokalizować w pobliŜu oczyszczalni ścieków, co pozwala na
wykorzystanie ich infrastruktury zwłaszcza w zakresie odwadniania osadów
pofermentacyjnych. W efekcie rozwaŜań zespół autorów raportu przyjął do analiz
szczegółowych jako jeden z wariantów biologicznego unieszkodliwiania odpadów oparty o
metodę beztlenową, suchą.
Strona 98
Technologia przetwarzania odpadów komunalnych z zastosowaniem metanizacji stanowi
bez wątpienia nowoczesne rozwiązanie problemu unieszkodliwiania odpadów komunalnych.
Na przykładzie pracujących instalacji moŜna stwierdzić, Ŝe zakłady pracujące w oparciu
o proces fermentacji nie tylko wypełniają zobowiązania ustawowe w zakresie gospodarki
odpadami i chronią środowisko naturalne, ale równieŜ osiągają określone korzyści
materialne. WaŜną zaletą instalacji jest brak konieczności wcześniejszego wysortowywania
z odpadów komunalnych frakcji „bio”. Do przeróbki trafiają odpady zmieszane, z których we
wstępnej fazie obróbki wydziela się i następnie sprzedaje surowce wtórne nadające się do
recyklingu, takie jak: metale, stłuczka szklana czy papier. W procesie metanizacji powstaje
biogaz, który jako paliwo moŜe być spalany dla pozyskania energii, choćby na potrzeby
własne zakładu, a jej nadmiar moŜe być sprzedawany na zewnątrz.
Do ograniczeń metody naleŜy zaliczyć fakt, Ŝe nie stanowi ona ostatecznego rozwiązania dla
przetwarzania odpadów, nie eliminuje konieczności składowania pozostającego odpadu
balastowego. RównieŜ ilość zagospodarowanej materii organicznej zmniejsza się choć
zasadniczo to jednak tylko częściowo, więc korzyści dla środowiska są takŜe ograniczone.
Przy analizie moŜliwości praktycznego zastosowania technologii opartej na fermentacji
naleŜy rozwaŜyć problemy wynikające z konieczności zagospodarowania odpadu
balastowego oraz zapewnienia wysokiej jakości produktów końcowych, co jest trudne
i bezpośrednio przekłada się na potencjał rynków zbytu dla tych produktów.
Koszty inwestycyjne i eksploatacyjne zakładu fermentacji są zaleŜne od jego przepustowości
oraz zastosowanej technologii. DuŜa rozpiętość kosztów instalacji o tej samej wydajności
wynika z zastosowanej technologii.
Podstawowym załoŜeniem, warunkującym optymalne rozwiązania gospodarki odpadami
ulegającymi biodegradacji, jest dokładne rozpoznanie i zbadanie dostępności rynku dla
produktów początkowych (odpady) i końcowych czyli zidentyfikowanie potencjalnych
odbiorców i chłonności rynku na produkt.
Jako elementy ryzyka inwestycji instalacji biologicznego unieszkodliwiania odpadów zarówno
w przypadku tlenowej stabilizacji czy beztlenowej stabilizacji naleŜy wymienić:
1. ciągła dbałość o materiał wsadowy,
2. ograniczony i niepewny rynek dla produktów procesu.
PoniŜej przedstawiono syntetyczne porównanie technologii do mechaniczno – biologicznego
Tabela 6.8 Porównanie metod przeróbki frakcji organicznej odpadów.
Wyszczególnienie
Metoda tlenowa
Regulowane, biofiltry do oczyszczania
powietrza, zawracanie odcieków do obiegu
Metoda beztlenowa
NieduŜa objętość powietrza, powietrze jest
Emisje do powietrza, odcieki
oczyszczane, duŜa ilość odcieków
NieduŜe, przy dojrzewaniu w pryzmach ok. 2ha
Zapotrzebowanie miejsca
DuŜe, ok. 4ha dla obiektu 20 000 Mg/rok
dla obiektu 20 000Mg/rok
Często problematyczna jakość wsadu, róŜna
Jakość kompostu
Dobra, zaleŜy od wsadu
jakość kompostu
Faza termofilna wymaga doprowadzenia
Temperatura ponad 65oC, dobre efekty
Higienizacja
energii z zewnątrz, najczęściej konieczne
higienizacji
dojrzewanie w pryzmach
Produkowane ciepło nie znajduje
Uzysk metanu, wykorzystanie w
Bilans energetyczny
zastosowania
elektrociepłowniach, produkcja prądu
Źródło: Wewetzer D.: "Biotechnologiczny" pomysł dla Łodzi. Przegląd Komunalny. Gospodarka Odpadami
10(109)/2000, s.32-33.
Z uwagi na to, Ŝe cały system gospodarki odpadami jest projektowany dla miasta Białystok
oraz gmin biorących udział w przedsięwzięciu, to odnosząc się do całego regionu, do dalszej
analizy wzięto pod uwagę wariant polegający na realizacji systemu w oparciu o instalację do
przetwarzania odpadów zarówno metodą tlenową oraz metodę beztlenową.
Strona 99
6.3 Analiza podstawowa
Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE w sprawie odpadów oraz
uchylająca niektóre dyrektywy z dnia 19 listopada 2008r. wprowadza zapis: „przygotowanie
do ponownego wykorzystania i recyklingu materiałów odpadowych, przynajmniej takich jak
papier, metal, plastik i szkło z gospodarstw domowych i w miarę moŜliwości innego
pochodzenia, pod warunkiem Ŝe te strumienie odpadów są podobne do odpadów z
gospodarstw domowych, zostanie zwiększone wagowo do minimum 50%.”. W związaku z
powyŜszym dla kaŜdego z wariantów oprócz Wariantu 0 zaproponowano system, który
zakłada znaczny wzrost ilości odpadow selektywnie zebranych.
W związku z powyŜszym dla systemu gospodarki odpadami dla Białegostoku oraz gmin
biorących udział w przedsięwzięciu zaproponowano 4 warianty inwestycyjne. Badaniu
poddano następujące opcje:
Opcja bezinwestycyjna – Wariant 0 (opis opcji przedstawiono w rozdziale 5)
Opcje inwestycyjne – Wariant I,II, III i IV
Wariant I – rozbudowa systemu selektywnego zbierania i odzysku odpadów oraz rozbudowa
istniejącego układu technologicznego na terenie ZUOK Hryniewicze – proces mechaniczno –
biologicznego przekształcania odpadów z tlenową stabilizacją
Wariant II – rozbudowa systemu selektywnego zbierania i odzysku odpadów oraz proces
mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów
Wariant III – rozbudowa systemu selektywnego zbierania i odzysku odpadów oraz termiczne
przekształcanie odpadów bez ich wstępnego przetwarzania
Wariant IV – rozbudowa systemu selektywnego zbierania i odzysku odpadów oraz
mechaniczno – biologiczne przekształcanie odpadów z beztlenową stabilizacją biologiczną
Szczegółowy opis systemu przedstawiono w tabeli poniŜej:
Tabela 6.9 Szczegółowy opis systemu.
Wariant
1.
2.
3.
4.
Opis Wariantów
Wariant I - ZUOK zlokalizowany w całości na terenie funkcjonującego ZUOK w Hryniewiczach, z
zastosowaniem segregacji mechaniczno - ręcznej zmieszanych odpadów komunalnych oraz tlenowej
stabilizacji (kompostowania) jako technologii przetwarzania odpadów ulegających biodegradacji.
Wariant II - ZUOK w postaci dwóch zakładów zlokalizowanych w miejscowościach Hryniewicze (obecnie
funkcjonujący ZUOK) i Białymstoku. Na terenie ZUOK Hryniewicze będzie realizowana segregacja
mechaniczno - ręczna zmieszanych odpadów komunalnych i kompostowanie jako technologia przetwarzania
odpadów ulegających biodegradacji (istniejąca kompostownia) oraz mechaniczne przygotowanie paliwa
alternatywnego. Na terenie ZUOK Białystok będzie realizowane termiczne unieszkodliwianie paliwa
alternatywnego będącego produktem ZUOK Hryniewicze.
Wariant III - ZUOK w postaci dwóch zakładów zlokalizowanych w miejscowościach Hryniewicze (obecnie
funkcjonujący ZUOK) i Białymstoku. Na terenie ZUOK Hryniewicze będzie realizowana obróbka strumieni
odpadów pochodzących z selektywnej zbiórki (odpady materiałowe, zielone, wielkogabarytowe, budowlane i
niebezpieczne). Na terenie ZUOK Białystok będzie realizowane termiczne unieszkodliwianie zmieszanych
odpadów komunalnych.
Wariant IV - ZUOK zlokalizowany w całości na terenie funkcjonującego ZUOK w Hryniewiczach, z
zastosowaniem segregacji mechaniczno - ręcznej odpadów komunalnych zmieszanych oraz beztlenowej
stabilizacji (fermentacji) i kompostowania (istniejąca kompostowania odpadów) jako technologii przetwarzania
odpadów ulegających biodegradacji.
Źródło: Studium Wykonalności dla realizacji przedsięwzięcia
Strona 100
W kaŜdym z powyŜszych wariantów będą występowały tzw. procesy technologiczne wspólne
tj.:
• Sortownie ręczno - mechaniczne odpadów opakowaniowych – odpady
pochodzące z selektywnego zbierania będą na terenie ZUOK rozsegregowane na
frakcje handlowe. Produktem segregacji odpadów materiałowych będą wybrane
frakcje surowcowe, w tym przede wszystkim: papier opakowaniowy, karton, tworzywa
sztuczne opakowaniowe, opakowania szklane, puszki aluminiowe i stalowe, itp.
• W wariantach I, II i IV zostanie wybudowany nowy obiekt. W wariancie III, na
potrzeby sortowni odpadów materiałowych zostanie zmodernizowana i dostosowana
do nowej funkcji istniejąca sortownia zmieszanych odpadów komunalnych.
• Sortowanie i kruszenie odpadów budowlanych – dowoŜone wydzielonym
transportem odpady budowlane, poddawane będą rozdziałowi materiałowemu oraz
kruszeniu, w celu ujednorodnienia odzyskiwanych frakcji. Produktem będą frakcje
materiałowe nadające się do ponownego wykorzystania np. kruszywo ceramiczne
i betonowe, asfalt oraz wydzielone z rozdrabnianych odpadów ferromagnetyki.
• DemontaŜ odpadów wielkogabarytowych – podstawowy strumień odpadów
wielkogabarytowych dowoŜonych do ZUOK podzielić moŜna, na odpady białe
(sprzęt AGD: pralki, lodówki itp.) oraz brązowe (meble). Odzyskiwane frakcje
surowcowe to przede wszystkim: drewno, złom i tworzywa sztuczne.
• Magazynowanie małych ilości odpadów niebezpiecznych – funkcją tego obiektu
będzie przyjmowanie i czasowe magazynowanie odpadów niebezpiecznych
(z zachowaniem niezbędnych warunków bezpieczeństwa) wydzielonych z odpadów
komunalnych. Odpady niebezpieczne w strumieniu odpadów komunalnych, to przede
wszystkim: akumulatory i baterie, opakowania po farbach i innych chemikaliach,
lampy fluorescencyjne itp.
• Magazynowanie odpadów poakcyjnych – funkcją tego obiektu będzie
przyjmowanie i czasowe magazynowanie odpadów poakcyjnych (z zachowaniem
niezbędnych warunków bezpieczeństwa),
• Unieszkodliwianie przez złoŜenie w misie składowiska – do składowania w misie
składowiska, kierowane będą odpady procesowe z terenu zakładu: niepalne odpady
balastowe ze stacji demontaŜu odpadów wielkogabarytowych, stacji recyklingu
odpadów budowlanych.
KaŜdy z opisanych wariantów spełnia załoŜenia wynikające z analizy popytu. Podejście takie
umoŜliwiło autorom raportu bezpośrednie porównywanie analizowanych rozwiązań bez
dodatkowych uwarunkowań. RóŜnice w załoŜeniach technologicznych poszczególnych
wariantów przekładają się w sposób jasny na policzalne, a zatem i porównywalne ilościowo
parametry takie jak:
ilość i rodzaj odpadów procesowych oraz innych emisji,
stopień zmniejszenia ilości odpadów przeznaczanych do składowania,
zapotrzebowanie na powierzchnię składowisk,
efekt odzysku materiałowego i/lub energetycznego,
energochłonność i zapotrzebowanie innych mediów.
W poniŜszych rozdziałach przedstawiono szczegółową analizę wariantów 1 - 4. Analiza
została przeprowadzona w pierwszej kolejności dla instalacji wiodących w danym wariancie.
Rok 2020 ustanowiono rokiem odniesienia ze względu na wyznaczony przez dyrektywę
1999/31/WE poziom redukcji ilości odpadów ulegających biodegradacji kierowanych na
składowiska, jak równieŜ wyznaczone dyrektywą 2008/98/WE cele do przygotowania do
ponownego wykorzystania i recyklingu materiałów odpadowych oraz odpadów innych niŜ
niebezpieczne, odpadów budowlanych i rozbiórkowych.
Strona 101
6.4 Wariant I – rozbudowa systemu selektywnego zbierania i
odzysku odpadów oraz
mechaniczno – biologiczne
przekształcanie odpadów z tlenową stabilizacją
W Wariancie I przyjęto, Ŝe nie powstanie nowy zakład w Białymstoku, natomiast nastąpi
modernizacja i przebudowa istniejącego ZUOK Hryniewicze.
Dla Wariantu I przyjęto następujące załoŜenia:
•
•
•
•
•
•
•
Intensywna selektywna zbiórka odpadów (w systemie mieszanym w zaleŜności od
rodzaju zabudowy) dla całego obsługiwanego obszaru, przy załoŜeniu wydzielenia
składników o charakterze surowców wtórnych, odpadów niebezpiecznych
(występujących w strumieniu odpadów komunalnych), wielkogabarytowych oraz
odpadów gruzu budowlanego, jak równieŜ częściowo odpadów ulegających
biodegradacji pochodzących z infrastruktury tj. restauracje, zbiorowe Ŝywienie itp.;
DemontaŜ odpadów wielkogabarytowych;
Przetwarzanie odpadów poremontowych, w tym odpadów gruzu;
Sortowanie i doczyszczanie zebranych surowców wtórnych;
Sortowanie pozostałej masy zmieszanych odpadów komunalnych z odzyskiem
surowców wtórnych oraz wydzieleniem organicznej ze strumienia zmieszanych
odpadów komunalnych;
Stabilizacja tlenowa wydzielonej frakcji organicznej;
Składowanie odpadów balastowych.
Technologiczne elementy zagospodarowania Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów
Komunalnych (ZUOK) w Hryniewiczach
Wobec powyŜszego dla Wariantu I przyjęto, Ŝe na terenie ZOUK Hryniewicze będą
funkcjonowały następujące instalacje:
•
instalacja do segregacji mechaniczno - ręczna odpadów zmieszanych – celem
procesu będzie wydzielenie ze zmieszanych odpadów komunalnych strumienia
bogatego we składniki organiczne tzw. biofrakcji, a następnie poddanie go procesom
biologicznemu przetwarzaniu;
Hala technologiczna segregacji odpadów zmieszanych (obiekt istniejący). W ramach
rozbudowy zakładu oraz dostosowania jego do nowych potrzeb istniejąca linia
technologiczna segregacji odpadów zmieszanych, o przepustowości ok. 72 tys. Mg/rok,
zostanie poddana modernizacji. Celem modernizacji obiektu będzie zwiększenie wydajności
linii do 98 tys. Mg/rok poprzez wymianę bębna w istniejącym sicie.
•
instalacja do stabilizacji biologicznej metodą tlenową – kompostowanie biofrakcji
prowadzone będzie systemem dynamicznym, co zapewni optymalny rozkład
substancji organicznych z jednoczesnym napowietrzaniem i utrzymywaniem
odpowiedniej wilgotności przetwarzanego materiału.
Stabilizacja tlenowa w kompostowni tunelowej stanowi odmianę kompostowania w
reaktorach zamkniętych. W tym wypadku rolę reaktorów pełnią Ŝelbetowe tunele z
wbudowanymi w posadzkę elementami instalacji napowietrzania i odbioru odcieków. Proces
odbywa się w warunkach dynamicznych – z przerzucaniem materiału przeznaczonego do
kompostowania, w trakcie trwania fazy intensywnej. Układ taki składa się z jednego lub
większej ilości tuneli (koryt) technologicznych, wyposaŜonych w samojezdną przerzucarkę.
Planowana maksymalna przepustowość wynosząca około 45 tys. Mg/rok
wybudowania 6 reaktorów.
wymaga
Strona 102
Reaktory (lub zespoły reaktorów) tego typu, z zasady umieszcza się w budynkach (halach)
i wyposaŜa się w wysokowydajną wentylację, połączoną z systemem biologicznej
dezodoryzacji powietrza zuŜytego.
Istniejąca kompostownia odpadów organicznych (kompostownia kontenerowa KNEER –
wydajność do 10 tys. Mg/rok) zostanie zdemontowana.
Bilans masowy dla Wariantu I
W tabeli poniŜej przedstawiono bilans masowy odpadów trafiających do systemu w ramach
Wariantu I z uwzględnieniem redukcji ilości odpadów ulegających biodegradacji trafiających
na składowisko odpadów.
Tabela 6.10 Zakładana masa odpadów trafiających z miasta Białystok i terenów gmin objętych
przedsięwzięciem do systemu w ramach Wariantu I.
Wyszczególnienie
2020
Odpady komunalne przywiezione do ZUOK oraz odpady surowcowe zbierane selektywnie
i zagospodarowywane przez prywatnych przedsiębiorców razem [Mg]
Odpady ulegające biodegradacji kierowane do stabilizacji tlenowej
Odpady wielkogabarytowe kierowane do instalacji demontaŜu odpadów
wielkogabarytowych
Odpady gruzu i odpady poremontowe kierowane do instalacji odzysku gruzu
- odpady kompostu niespełniającego norm oraz odpady z przesiewania kompostu [Mg]
Redukcja masy odpadów trafiających do ostatecznego unieszkodliwienia poprzez
składowanie (%)
Odpady ulegające biodegradacji:
Redukcja masy odpadów ulegających biodegradacji kierowanych do składowania
Niedobór w systemie w stosunku do wymagań dotyczących odpadów ulegających
biodegradacji (Mg/rok)
biodegradacji (%)
Źródło: opracowanie własne oraz Studium Wykonalności dla realizacji przedsięwzięcia
154 653
146 920
37 201
11 160
26 041
86 673
43 666
2129
16 185
104 124
0
67 430
36 694
25,2%
43 001
59 996
16 994
28,3%
Strona 103
6.5 Wariant II – rozbudowa systemu selektywnego zbierania i
odzysku odpadów oraz
mechaniczno – biologiczne
przekształcanie odpadów z tlenową stabilizacją wraz z
termicznym unieszkodliwianiem frakcji energetycznej
W Wariancie II zaproponowano rozbudowę istniejącego układu technologicznego
w Zakładzie Utylizacji Odpadów Komunalnych w Hryniewiczach i budowę instalacji
termicznego przekształcania frakcji energetycznej wydzielonej z odpadów.
Dla Wariantu II przyjęto następujące załoŜenia:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
surowców wtórnych oraz wydzieleniem frakcji energetycznej i organicznej ze
strumienia zmieszanych odpadów komunalnych;
Przygotowanie frakcji energetycznej odpadów zmieszanych do procesu termicznego
przekształcania odpadów;
Stabilizacja tlenowa wydzielonej frakcji organicznej;
Termiczne przekształcanie frakcji energetycznej z odzyskiem energii;
Waloryzacja ŜuŜli po procesie termicznego przekształcania frakcji energetycznej;
W celu dostosowana istniejącego ZUOK w Hryniewiczach do nowych potrzeb niezbędna
będzie modernizacja, przebudowa lub rozbiórka istniejących obiektów i linii technologicznych
oraz budowa nowych obiektów.
Na terenie ZUOK w Hryniewiczach po modernizacji i rozbudowie będą realizowane
następujące procesy technologiczne:
• Segregacja mechaniczno – ręczna odpadów zmieszanych – główny strumień
odpadów dowoŜonych na teren ZUOK będą stanowiły zmieszane odpady komunalne.
Proces polegał będzie na mechanicznym rozdzieleniu zmieszanych odpadów
komunalnych na frakcje wielkościowe za pomocą sita bębnowego. Celem procesu
będzie wydzielenie ze zmieszanych odpadów komunalnych strumienia bogatego we
składniki organiczne tzw. biofrakcji, a następnie poddanie go procesom
biologicznemu przetwarzaniu.
• Stabilizacja biologiczna metodą tlenową – kompostowaniu poddawane będą
odpady zielone. Produktem procesu będzie wysokiej jakości kompost.
Strona 104
•
Produkcja paliwa alternatywnego – proces polega na wstępnym doborze
określonych odpadów o postaci stałej, innych niŜ niebezpieczne, takich jak: tworzywa
sztuczne, guma, róŜnego rodzaju opakowania, tekstylia, włókniny, drewno itp., czyli
odpadów posiadających wysoką wartość energetyczną oraz określone parametry
fizykochemiczne. Następnie odpady są poddawane obróbce mechanicznej
polegającej na kruszeniu, rozdrabnianiu, mieszaniu, homogenizacji i separacji
zanieczyszczeń. Gotowy przemiał jest kontrolowany i przygotowywany do wywozu,
jako pełnowartościowe paliwo zastępcze.
Technologiczne elementy zagospodarowania Zakładu Termicznego Unieszkodliwiania
Odpadów Komunalnych Frakcji Energetycznej (ZTUOFE) w Białymstoku
W skład zakładu przekształcania odpadów w Białymstoku wchodzić będą następujące
instalacje:
• instalacja do termicznego unieszkodliwiania frakcji energetycznej z odzyskiem
energii,
• instalacja do waloryzacji ŜuŜli wraz z placem dojrzewania ŜuŜli.
DowoŜone wydzielonym transportem przetworzone odpady komunalne zmieszane (frakcja
energetyczna) oraz wybrane frakcje energetyczne odpadów balastowych stanowiących
produkt zakładu w Hryniewiczach.
Wydajność instalacji do termicznego przekształcania frakcji energetycznej pochodzącej ze
zmieszanych odpadów komunalnych wyniesie ok. 57 000 Mg/rok.
Technologia termicznego przetwarzania frakcji energetycznej oparta zostanie na
rekomendowanej technologii pieca z paleniskiem rusztowym zintegrowanego z kotłem
odzysknicom, wyposaŜonego w wydajną instalację do oczyszczania spalin.
Produktem termicznego przekształcania odpadów będzie energia elektryczna i energia
cieplna. Energia będzie wykorzystywana częściowo na potrzeby własne zakładu, a jej
nadwyŜka będzie sprzedawana do sieci zawodowych. Odpady stałe po poddaniu ich
odpowiednim procesom waloryzacji mogą stanowić wartościowe kruszywa budowlane.
Na terenie ZTUOFE w Białymstoku poza obiektem głównym zostaną wykonane pozostałe
przewidziane dla wariantu instalacje odzysku odpadów oraz obiekty i budowle peryferyjne,
takie jak: wagi wjazdowa i wyjazdowa, budynek wagowego, magazyn ŜuŜli, oraz niezbędne
elementy uzbrojenia terenu (wodociągi, kanalizacje, inne). Obiekty zostaną powiązane
układem drogowym umoŜliwiającym komunikację wewnątrzzakładową. Przewiduje się
równieŜ budowę drogi technologicznej do zakładu oraz węzła ciepłowniczego łączącego
ZTUOFE z ciepłowniczą siecią miejską.
Tabela 6.11 Szacowana przepustowość instalacji ZTUOFE w Białymstoku (Wariant II).
INSTALACJA/ PROCES
Instalacja termicznego przekształcania
zmieszanych odpadów komunalnych w
ZTPOFE w Białymstoku
Instalacja do waloryzacji ŜuŜli w ZTPOFE w
Białymstoku
RODZAJ WSADU
Odpady frakcji energetycznej ze
zmieszanych odpadów komunalnych
śuŜel po procesie termicznego
Wydajność [Mg/rok]
57 000
1140
Strona 105
Bilans masowy dla Wariantu II
Wariantu II z uwzględnieniem redukcji ilości odpadów ulegających biodegradacji trafiających
przedsięwzięciem do systemu w ramach Wariantu II.
Wyszczególnienie
2020
Odpady komunalne przywiezione do ZUOK oraz odpady surowcowe zbierane selektywnie
i zagospodarowywane przez prywatnych przedsiębiorców razem [Mg]
wielkogabarytowych
154 653
Odpady kierowane do tlenowej stabilizacji [Mg]
72 000
18 754
Odpady kierowane do instalacji paliwa alternatywnego [Mg]
Odpady kierowane do instalacji termicznego przekształcania odpadów komunalnych
(ZTPOFE) w Białymstoku w odniesieniu do odpadów powstających na terenie objętym
przedsięwzięciem
- odpady po procesie termicznego unieszkodliwiania odpadów [Mg]
składowanie (%) w odniesieniu do odpadów wytwarzanych na terenie objętym
przedsięwzięciem
biodegradacji (%)
75 964
56 973
146 920
37 201
11 160
26 041
2410
16 185
54 359
0
35 697
14 614
4048
61,0%
59 109
59 996
887
1,5%
6.6 Wariant III - rozbudowa systemu selektywnego zbierania i
odzysku odpadów oraz termiczne przekształcanie odpadów
resztkowych z odzyskiem energii
Wariant nr III – opcja ta jest oparta na załoŜeniu rozbudowy systemu selektywnego zbierania
i odzysku odpadów z jednoczesnym unieszkodliwianiem frakcji resztkowej zmieszanych
odpadów komunalnych w instalacji do termicznego przekształcania odpadów.
W III Wariancie analizy przyjęto modernizację istniejącego układu technologicznego
w Zakładzie Utylizacji Odpadów Komunalnych w Hryniewiczach i budowę instalacji
termicznego unieszkodliwiania odpadów komunalnych zmieszanych w Białymstoku.
Strona 106
W celu dostosowana istniejącego ZUOK w Hryniewiczach do nowych potrzeb niezbędna
będzie modernizacja, przebudowa lub rozbiórka istniejących obiektów i linii technologicznych
oraz budowa nowych obiektów.
następujące procesy technologiczne (w zestawieniu pominięto procesy technologiczne
wyszczególnione wcześniej, które będą realizowane we wszystkich wariantach):
•
Stabilizacja biologiczna metodą tlenową – kompostowaniu poddawane będą
Na terenie planowanego ZUOK w Białymstoku będą realizowane następujące procesy
technologiczne:
•
Instalacja termicznego unieszkodliwiania odpadów – dowoŜone wydzielonym
transportem odpady komunalne zmieszane oraz wybrane frakcje energetyczne
odpadów balastowych stanowiących produkt zakładu utylizacji w Hryniewiczach,
poddawane będą termicznemu procesowi unieszkodliwiania. Produktem procesu
będzie energia elektryczna i energia cieplna. Energia będzie wykorzystywana
częściowo na potrzeby własne zakładu, a jej nadwyŜka będzie sprzedawana do sieci
zawodowych.
W ramach przedsięwzięcia ZUOK w Białymstoku stanowić będzie centralny zakład
przetwarzania odpadów z technologią termicznego przekształcania odpadów jako wiodącą.
Dla opcji tej przyjęto następujące załoŜenia:
•
•
•
•
•
•
•
•
Intensywna selektywna zbiórka odpadów (w systemie mieszanym) dla całego
obsługiwanego obszaru, przy załoŜeniu wydzielenia składników o charakterze
surowców wtórnych, odpadów zielonych, odpadów niebezpiecznych (występujących
w strumieniu odpadów komunalnych), wielkogabarytowych oraz odpadów gruzu
budowlanego, jak równieŜ częściowo odpadów ulegających biodegradacji
pochodzących z infrastruktury tj. restauracje, zbiorowe Ŝywienie itp.;
Przetwarzanie odpadów gruzu i odpadów poremontowych;
Kompostowanie masy roślinnej – odpadów tzw. zielonych;
Termiczne przekształcanie odpadów resztkowych z odzyskiem energii;
Waloryzacja ŜuŜli po procesie termicznego przekształcania frakcji energetycznej;
Dla wariantu tego, oprócz budowy ZUOK w Białymstoku, modernizację istniejącego układu
technologicznego w Zakładzie Utylizacji Odpadów Komunalnych w Hryniewiczach.
W ramach modernizacji istniejącego ZUOK w Hryniewiczach przewiduje się modernizację,
przebudowę lub rozbiórkę istniejących obiektów i linii technologicznych oraz budowa nowych
obiektów.
następujące procesy technologiczne:
• stabilizacja biologiczna metodą tlenową - kompostowaniu poddawane będą odpady
zielone, a produktem procesu będzie wysokiej jakości kompost.
Strona 107
Modernizacja kompostowni odpadów ulegających biodegardacji będzie polegała na
zmniejszeniu jej przepustowości z 10 do 3,5 tys. Mg/rok. DemontaŜowi zostaną poddane
cztery z siedmiu modułów kompostujących. Kompostowaniu będą poddawane jedynie
selektywnie zbierane odpady zielone. Dotychczas w kompostowni tej była kompostowana
tzw. biofrakcji wydzielona ze strumienia odpadów zmieszanych.
Komunalnych (ZUOK) w Białymstoku
Na terenie ZUOK w Białymstoku zlokalizowana będzie:
• instalacja do termicznego unieszkodliwiania odpadów z odzyskiem energii,
• instalacja do waloryzacji ŜuŜli wraz z placem sezonowania ŜuŜli.
Termiczne przekształcanie zmieszanych odpadów komunalnych tzw. odpadów
resztkowych z odzyskiem energii - dowoŜone wydzielonym transportem odpady
komunalne zmieszane oraz wybrane frakcje energetyczne odpadów balastowych
stanowiących produkt zakładu utylizacji w Hryniewiczach, poddawane będą termicznemu
procesowi unieszkodliwiania. Produktem procesu będzie energia elektryczna i energia
nadwyŜka będzie sprzedawana do sieci zawodowych.
Wraz ze wzrostem ilości odpadów selektywnie zebranych zmniejszać się będzie ilość
zmieszanych odpadów komunalnych w całkowitym strumieniu odpadów, tak Ŝe w roku 2020
– roku docelowym dla poziomu selektywnego zbierania odpadów wskazanym przez
dyrektywę 2008/98/WE - instalacja teremicznego przekształcania odpadów będzie mogła
przyjąć oprócz zmieszanych odpadów komunalnych oraz odpadów z instalacji odzysku w
Hryniewiczach, niewielką ilość odpadów spoza zakładu w Hryniewiczach. MoŜna spodziewać
się, ze będzie to wydzielona w innych instalacjach odzysku frakcja energetyczna.
Wydajność instalacji do termicznego przekształcania przewidziano na 120 000 Mg/rok.
Technologia termicznego przetwarzania odpadów oparta zostanie na rekomendowanej
technologii pieca z paleniskiem rusztowym zintegrowanego z kotłem odzysknicowym,
wyposaŜonego w wydajną instalacje do oczyszczania spalin oraz turbozespołem
z niezbędną infrastrukturą.
Produktem termicznego przekształcania odpadów będzie energia elektryczna i energia
nadwyŜka będzie sprzedawana do sieci zawodowych.
Odpady ŜuŜla podprocesowego będą poddane waloryzacji (z odzyskiem metali), w wyniku
której wyprodukowane zostaną kruszywa, które będą zastosowane na potrzeby
drogownictwa.
Przyjęto, Ŝe dla potrzeb realizacji instalacji, wybudowany zostanie główny budynek
technologiczny w postaci hali. Obiekt zostanie wyposaŜony w niezbędne urządzenia
technologiczne do procesu spalania odpadów oraz w instalację oświetleniową, wentylacyjną
i niezbędne przyłącza wodnokanalizacyjne oraz system odbioru energii elektrycznej i cieplnej
oraz instalację do waloryzacji ŜuŜli.
Na terenie ZUOK w Białymstoku poza obiektem głównym zostaną wykonane obiekty
i budowle peryferyjne, takie jak: wagi wjazdowa i wyjazdowa, budynek wagowego, magazyn
ŜuŜli, oraz niezbędne elementy uzbrojenia terenu (wodociągi, kanalizacje, inne). Obiekty
zostaną powiązane układem drogowym umoŜliwiającym komunikację wewnątrzzakładową.
Przewiduje się równieŜ budowę drogi technologicznej do zakładu oraz węzła ciepłowniczego
łączącego ZUOK z ciepłowniczą siecią miejską.
Strona 108
Tabela 6.13 Szacowana przepustowość instalacji ZUOK w Białymstoku.
INSTALACJA/ PROCES
Instalacja termicznego przekształcania
zmieszanych odpadów komunalnych w ZUOK
w Białymstoku
Instalacja do waloryzacji ŜuŜli w ZUOK w
Białymstoku
RODZAJ WSADU
Wydajność [Mg/rok]
Frakcja resztkowa zmieszanych odpadów
komunalnych oraz odpady frakcji
energetycznej
śuŜel po procesie termicznego
120 000
33 600
Bilans masowy dla Wariantu III
Wariantu III z uwzględnieniem redukcji ilości odpadów ulegających biodegradacji trafiających
przedsięwzięciem do systemu w ramach Wariantu III.
Wyszczególnienie
2020
Odpady komunalne przywiezione do instalacji naleŜących do systemu gospodarki
odpadami miasta Białystok oraz gmin biorących udział w przedsięwzięciu oraz odpady
surowcowe zbierane selektywnie i zagospodarowywane przez prywatnych
przedsiębiorców razem [Mg]
wielkogabarytowych
Odpady kierowane do tlenowej stabilizacji [Mg]
Odpady kierowane do instalacji termicznego przekształcania odpadów komunalnych
(ZUOK) w Białymstoku w odniesieniu do odpadów powstających na terenie objętym
przedsięwzięciem z uwzględnieniem frakcji energetycznej
- odpady po procesie termicznego unieszkodliwiania odpadów [Mg]
składowanie (%) w odniesieniu do odpadów wytwarzanych na terenie objętym
przedsięwzięciem
Odpady ulegające biodegradacji*:
NadwyŜka w systemie w stosunku do wymagań dotyczących odpadów ulegających
NadwyŜka w systemie w stosunku do wymagań dotyczących odpadów ulegających
biodegradacji (%)
*obliczenia redukcji masy odpadów oraz masy odpadów ulegających biodegradacji
odniesieniu do odpadów z terenu przedsięwzięcia
Źródło: opracowanie oraz Studium Wykonalności dla realizacji przedsięwzięcia
154 653
146 920
37 201
11 160
26 041
2410
16 185
3617
120 000
- 107 349
20 346
0
8294
2819
9233
85,4%
74 390
59 996
14 395
24,0%
zostały wyliczone w
Strona 109
6.7 Wariant IV - rozbudowa systemu selektywnego zbierania i
odzysku
odpadów
oraz
mechaniczno-biologiczne
przekształcanie odpadów z beztlenową stabilizacją biologiczną
W Wariancie IV przyjęto, Ŝe nie powstanie nowy zakład w Białymstoku, natomiast nastąpi
modernizacja i przebudowa istniejącego ZUOK Hryniewicze.
Dla Wariantu IV przyjęto następujące załoŜenia:
•
•
•
•
•
•
•
•
surowców wtórnych oraz wydzieleniem organicznej ze strumienia zmieszanych
odpadów komunalnych;
Stabilizacja biologiczna metodą beztlenową wydzielonej frakcji organicznej;
Kompostowanie odpadów zielonych;
W Wariancie IV przyjęto, Ŝe istniejący ZUOK Hryniewicze zostanie przebudowany. Na
terenie ZUOK w Hryniewiczach po modernizacji i rozbudowie będą realizowane następujące
procesy technologiczne:
•
Segregacja mechaniczno - ręczna odpadów zmieszanych – główny strumień
odpadów dowoŜonych na teren ZUOK będą stanowiły zmieszane odpady komunalne.
Celem procesu będzie wydzielenie ze zmieszanych odpadów komunalnych
strumienia bogatego w składniki organiczne tzw. biofrakcji, a następnie poddanie go
procesom biologicznemu przetwarzaniu.
Hala technologiczna segregacji odpadów zmieszanych (obiekt istniejący). W ramach
rozbudowy zakładu oraz dostosowania go do nowych potrzeb, istniejąca linia technologiczna
segregacji odpadów zmieszanych, o przepustowości ok. 72 tys. Mg/rok, zostanie poddana
modernizacji. Celem modernizacji obiektu będzie zwiększenie przepustowości linii do 98 tys.
Mg/rok poprzez wymianę bębna w istniejącym sicie.
•
Stabilizacja biologiczna metodą tlenową – kompostowaniu poddawane będą
Na terenie obecnie funkcjonuje instalacja do kompostowania kontenerowego odpadów
ulegających biodegradacji. Kompostownia posiada przepustowość do 10 tys. Mg/rok.
Po przebudowie ZUOK Hryniewicze obiekt będzie pracował z wydajnością 17 tys. Mg/rok.
Kompostowaniu będą poddawane głównie odpady zielone i bioodpady pochodzące
z selektywnego zbierania oraz jako uzupełnienie do pełnej mocy przerobowej obiektu, część
strumienia biofrakcji, wydzielonej ze strumienia zmieszanych odpadów komunalnych.
Strona 110
•
Stabilizacja biologiczna metodą beztlenową – polega na fermentacji biofrakcji.
Zaplanowano realizację instalacji do suchej fermentacji odpadów. Przygotowanie
biofrakcji do fermentacji wymaga:
− rozdrobnienia do wymiaru średnicy zastępczej ziaren dz ≤ 40 mm,
− oczyszczenie z metali Ŝelaznych.
Proces prowadzony będzie w komorze fermentacyjnej. W najniŜszym punkcie komory
usuwane będą osady z procesu fermentacji. Za pomocą przenośników ślimakowych
wyładowczych osady te podawane będą z leja dennego komory fermentacyjnej do pompy
załadowczej (recyrkulacja) i tam mieszane z świeŜą biofrakcją. Część materiału przenoszona
będzie przez przenośnik ślimakowy do instalacji odwodnienia. Biogaz gromadzący się w
przestrzeni gazowej komory (powyŜej wypełnienia) i wydalany będzie z komory
automatycznie poprzez występowanie nadciśnienia.
Fermentację odpadów o zawartości suchej masy od 20 do 40% określa się jako „suchą”.
Sucha fermentacja, w porównaniu z mokrą, wymaga mniejszej objętości reaktora. Mniejsze
są równieŜ strumienie przerabianej materii. W konsekwencji mniejsze są koszty eksploatacji
instalacji.
Przewidywana przepustowość instalacji fermentacji suchej wyniesie ok. 50 000 Mg/rok.
Wydzielona na linii segregacji mechanicznej frakcja drobna bogata w składniki ulegające
biodegradacji, po wydzieleniu z niej ferromagnetyków, kierowana będzie do rozdrabniania do
wielkości zastępczej ziaren, w co najmniej dwóch wymiarach, < 40 mm. Rozdrobniona
biofrakcja podawana będzie do kosza zasypowego przenośnika ślimakowego i następnie
transportowana do pompy załadowczej wyposaŜonej w moduł mieszający (świeŜe odpady
mieszane będą z recyrkulowanym przefermentowanym osadem, z wodą technologiczną,
pochodzącą z odwadniania osadu pofermentacyjnego usuwanego z procesu oraz
czynnikiem grzewczym (para wodna). Następnie mieszanka pompowana jest do komory
fermentacyjnej. Komora fermentacyjna wykonana będzie ze stali, w kształcie ustawionego
pionowo cylindra. W celu redukcji strat ciepła posiadać będzie efektywną warstwę izolacyjną.
Dno komory ukształtowane będzie w formie stoŜkowego leja. Osady z procesu fermentacji
usuwane będą w najniŜszym punkcie komory za pomocą przenośników ślimakowych
wyładowczych. Część materiału zostanie recyrkulowana, a pozostała część będzie
przenoszona przez przenośnik ślimakowy do instalacji odwodnienia. Odwadnianie za
pomocą prasy ślimakowej do 40 - 50% zawartości suchej masy. Odwodnione osady są
transportowane do kontenera wielkogabarytowego otwartego, ustawionego wewnątrz hali, w
którym wywoŜone są na składowisko balastu. Biogaz zbierać się będzie w przestrzeni
gazowej komory (powyŜej wypełnienia) i wydalany będzie z komory automatycznie poprzez
występowanie nadciśnienia.
Strona 111
Bilans masowy dla Wariantu IV
Wariantu IV z uwzględnieniem redukcji ilości odpadów ulegających biodegradacji trafiających
na składowisko odpadów
przedsięwzięciem do systemu w ramach Wariantu IV.
Wyszczególnienie
Odpady komunalne przywiezione do instalacji naleŜących do systemu gospodarki
odpadami miasta Białystok oraz gmin biorących udział w przedsięwzięciu oraz odpady
surowcowe zbierane selektywnie i zagospodarowywane przez prywatnych
przedsiębiorców razem [Mg]
Odpady ulegające biodegradacji kierowane do stabilizacji tlenowej [Mg]
- brakująca przepustowość instalacji do kompostowania [Mg]
wielkogabarytowych
- odpady procesowe z fermentacji [Mg]
składowanie (%)
biodegradacji (%)
Źródło: opracowanie oraz Studium Wykonalności dla realizacji przedsięwzięcia
2020
154 653
146 920
37 201
11 160
26 041
86 673
36 089
19 089
2129
16 185
99 288
0
48 478
14 286
36 534
28,7%
49 468
59 996
10 528
17,5%
6.8 Analiza zapotrzebowania na energię wytwarzaną w procesie
termicznego przekształcania odpadów i moŜliwość jej zbytu
RozwaŜając wybór systemu gospodarki odpadami dla miasta Białystok oraz gmin biorących
udział w przedsięwzięciu, kryterium decydującym będzie wybór systemu, który spełni
wszystkie wymagania prawa UE oraz polskiego, będzie systemem, który pozwoli na
przetworzenie jak największej ilości odpadów i na powstanie jak najmniejszej ilości odpadów
podprocesowych oraz będzie systemem najbardziej ekonomicznym. Na ekonomię systemu
wpływa niewątpliwie moŜliwość uzyskania i sprzedaŜy „produktów” po procesach odzysku i
unieszkodliwiania. Produkt ten stanowią zarówno odzyskane surowce wtórne, jak i energia.
NaleŜy zwrócić uwagę, Ŝe w analizowanym Wariancie II oraz III element wspólny stanowi
instalacja termicznego przekształcania odpadów – w przypadku Wariantu II – instalacja
termicznego przekształcania wyłącznie frakcji energetycznej, dla Wariantu III - instalacja
termicznego przekształcania frakcji resztkowej zmieszanych odpadów komunalnych (ok.
60%) oraz frakcji energetycznej wydzielonej w procesach odzysku).
Strona 112
MoŜna zatem uznać, Ŝe w obu przypadkach „odpad” = „paliwo” i tak jak kaŜdy proces
spalania generuje produkt, którym jest wytwarzana energia.
Proces termicznego przekształcania odpadów pozwala na produkcję energii elektrycznej lub
cieplnej lub energii w skojarzeniu – w zaleŜności od potrzeb rynku, a to powoduje uzyskanie
przychodów z jej sprzedaŜy, a tym samym zmniejszenie kosztów unieszkodliwiania
odpadów.
Zbyt na produkowaną z odpadów energię wiąŜe się ściśle z zapotrzebowaniem rynku.
W związku z powyŜszym poniŜej przeprowadzono analizę zarówno sytuacji obecnej
i prognoz dla sektora energetycznego w Polsce i mieście Białystok.
6.8.1 Prognozy popytu na energię elektryczna i cieplną
Popyt na energię elektryczna i cieplną będzie wzrastał. Zawarta w rządowym dokumencie
„Polityka energetyczna Polski do 2025 r.” prognoza zapotrzebowania na energię mówi
o zakładanym wzroście krajowego zuŜycia o 80%-93%. Analiza wzrostu popytu bazuje na
makroekonomicznym scenariuszu rozwoju kraju, będącym elementem projektu Narodowego
Planu Rozwoju na lata 2007-2013, który szacuje wzrost krajowego PKB na 4%-5,1%
średniorocznie(załoŜenie Banku Światowego).
W najbliŜszej przyszłości sektor energetyczny będzie musiał stawić czoła dwóm wyzwaniom,
jakimi są:
•
•
zapewnienie bezpieczeństwa dostaw energii; Niezbędna jest modernizacja
przestarzałych aktywów i sieci przesyłowych, które juŜ kilkakrotnie zawodziły w
przeciągu ostatnich lat, a takŜe budowa nowych źródeł wytwórczych, zwłaszcza na
północy Polski, gdzie deficyt źródeł wytwórczych zmusza do przesyłania energii z
południa kraju co jest kosztowne i coraz trudniejsze biorąc pod uwagę zły stan
techniczny sieci przesyłowych;
spełnienie narzuconych wymogów, wynikających z proekologicznej polityki unijnej.
Niezbędne jest teŜ dostosowanie polskiego sektora energetycznego do wymagań
stawianych przez unie europejską. Redukcja emisji gazów i pyłów, zwiększenie
udziału odnawialnych źródeł energii w strukturze krajowej a takŜe redukcja
energochłonności to najwaŜniejsze cele stawiane polskiej energetyce do 2020 r.
Ze względu na polską strukturę wytwarzania energii, opartą głównie na paliwach stałych,
pogodzenie tych dwóch kierunków działania będzie wymagało ogromnego wysiłku, a przede
wszystkim znacznych nakładów finansowych, czasu oraz mobilizacji ze strony rządu
w określeniu i realizacji długookresowej polityki energetycznej.
Pewnym jest, Ŝe szykujące się zmiany w sektorze energetycznym będą miały znaczący
wpływ na wzrost cen energii. Prognozy mówią o wzroście w przedziale od 30% do 100%
w przeciągu najbliŜszych dwóch lat. Za przyczyny bezpośrednie przyjmuje się wzrost cen
węgla oraz koszty zakupu uprawnień do emisji dwutlenku węgla, ponadto zakłada się, Ŝe
dodatkowy wpływ będą tez miały nowe obowiązki związane z promowaniem energii
wytwarzanej ze źródeł odnawialnych i w kogeneracji.
Strona 113
6.8.2 Charakterystyka rynku energetycznego w Białymstoku
Charakterystyka istniejących źródeł wytwórczych w Białymstoku
Zapotrzebowanie na ciepło w Białymstoku zaspokajane jest przez kilka źródeł wytwórczych.
Do największych z nich naleŜą Elektrociepłownia Białystok S.A. oraz Ciepłownia Zachód.
Pozostałą część ciepła zaspokajana jest z indywidualnych źródeł ciepła oraz kotłowni
zakładowych. Największy wytwórca ciepła w mieście czyli EC Białystok dysponuje osiągalną
mocą cieplną równą 557 MW th, a w skojarzeniu osiągalną mocą 334 MWth. Poza sezonem
grzewczym EC wytwarza ciepło tylko na potrzeby ciepłej wody uŜytkowej i pary
technologicznej o całkowitej mocy cieplnej 55 MW th. Kolejne duŜe źródło ciepła czyli
Ciepłownia Zachód dysponuje zainstalowaną mocą 167 MW th. Nominalna moc osiągana
przez ciepłownie wynosi 155,6 MW th. Praca zakładu ograniczona jest do wytwarzania ciepła
tylko w sezonie grzewczym na potrzeby ogrzewania i ciepłej wody uŜytkowej. Poza sezonem
grzewczym zapotrzebowanie na ciepło pokrywane jest przez ECB. Na rysunku poniŜej
przedstawiony jest układ sieci ciepłowniczej w Białymstoku z zaznaczonymi największymi
źródłami wytwórczymi.
Źródło: MPEC Białystok
Rysunek 6.1 Układ sieci cieplnej w Białymstoku.
Strona 114
Aktualne oraz prognozowane zapotrzebowanie na ciepło Białegostoku
Zgodnie z zapisem Studium Uwarunkowań, według Planu rozwoju MPEC na lata 2005-2010
zapotrzebowanie ciepła do 2010 r. nie zmieni się w istotny sposób w stosunku do stanu
obecnego i wyniesie ok. 470-480 MW. Po 2010 r. Plan zakłada wzrost zapotrzebowania na
ciepło wynikające z zabudowy i zasiedlania nowych obszarów miasta. Przewiduje się, Ŝe w
2020 r. zapotrzebowanie na ciepło wyniesie 600-620 MW.
Ilości sprzedaŜy ciepła w wodzie i parze w latach 2006-2008 zgodnie z danymi uzyskanymi
od MPEC Białystok, oraz zamówione moce i produkcja energii cieplnej przez ECB i CZ
przedstawione są w tabelach 6.16 i 6.17.
Tabela 6.16 Zestawienie ilości sprzedanego ciepła w latach 2006-2008
Okres
Rok
2006
2007
2008
2009 (plan)
październik-maj
4 132 285 GJ
3 865 506 GJ
3 791 483 GJ
czerwiec-wrzesień
368 503,4 GJ
402 392,9 GJ
449 802,1 GJ
4.023.957 GJ
Tabela 6.17 Zestawienie mocy zamówionych i produkowanej energii cieplnej w latach 20002004.
Rok
Moc zamówiona [MW]
EC Białystok
Ciepłownia Zachód
Razem
Produkcja energii cieplnej [TJ]
EC Białystok
Ciepłownia Zachód
Razem
% spadek mocy w stosunku do roku
poprzedniego
2000 r.
2001 r.
2002 r.
2003 r.
2004 r.
484,5
140,0
624,5
440
137
577
430
135
565
425
123
548
395
121
516
4154
965
5119
4453
999
5452
4122
1086
5208
4006
1146
5152
3789
997
4786
-
7,5
2,0
3,0
9,0
Źródło: Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Białegostoku
Sezonowość
ZUOK moŜe produkować energie w postaci ciepła wykorzystywanego do podgrzewania
wody z miejskiej sieci ciepłowniczej. Przewiduje się, Ŝe zakład będzie dysponował
maksymalnie mocą cieplną w ilości około 20 MW. Przy takim załoŜeniu ZUOK pracując
wytworzy w skali roku 561 600 GJ/rok. Jednak ze względu na zbyt małe zapotrzebowanie na
ciepło poza sezonem grzewczym, ZUOK będzie musiał ograniczyć swą produkcję ciepła.
Zgodnie z informacją uzyskaną od MPEC w Białymstoku, zawartą w piśmie nr TS/10/2009
maksymalna ilość odbieranego ciepła od ZUOK nie będzie mogła przekroczyć 5 MW poza
sezonem grzewczym. Wówczas ZUOK wyprodukuje w sezonie grzewczym 380 160 GJ, a w
letnim 45 360 GJ przy załoŜeniu, Ŝe sezon grzewczy będzie trwać 220 dni. Bilans
energetyczny przedstawiony w rozdziale opisującym technologię instalacji termicznego
unieszkodliwiania odpadów komunalnych uwzględnia pracę ZUOK w dwóch sezonach,
grzewczym i „letnim”.
W zaleŜności od temperatury powietrza, sezon grzewczy w Białymstoku trwa średnio około
220 dni. Długość sezonu grzewczego oraz średnie temperatury w nim panujące na latach
1996-2008 przedstawione są w tabeli nr. 6.18.
Strona 115
Tabela 6.18 Długość sezonu grzewczego oraz średnie temperatury.
Wyszczególnienie
Średnia temperatura w
sezonie grzewczym w oC
Długość sezonu grzewczego
w dniach
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
-0,4
+1,2
+1,3
+2,5
+3,8
+2,4
+2,1
+0,7
+2,2
+1,9
+0,9
+3,6
+3,4
222
219
205
224
214
226
217
210
220
222
207
238
233
Kogeneracja
Praca zakładu termicznego unieszkodliwiania odpadów z odzyskiem energii w trybie
kogeneracji umoŜliwia jednoczesne produkowanie energii elektrycznej i cieplnej.
Zastosowanie turbin przeciwpręŜnych lub upustowo-kondensacyjnych daje moŜliwość
wykorzystywania części pary do produkcji energii elektrycznej i reszty do produkcji ciepła.
Procent odzysku energii z termicznego przekształcania odpadów bez zastosowania
skojarzonego wytwarzania energii czyli przy produkcji samej energii elektrycznej wynosi od
19 do 24 % przy zastosowaniu klasycznych pieców rusztowych zintegrowanych z kotłem lub
fluidalnych. W trybie skojarzonym sprawność odzysku energii wynosi od 74 do 80 %. Praca
zakładu w trybie kogeneracji daje nieporównywalnie większą wartość odzysku energii
z termicznego unieszkodliwiania odpadów niŜ w przypadku braku jej stosowania.
MoŜliwość sprzedaŜy ciepła do miejskiej sieci ciepłowniczej znacznie poprawania
rentowność instalacji termicznego unieszkodliwiania odpadów komunalnych. Dochody z
tytyłu sprzedaŜy ciepła bezpośrednio wpływają na cenę przyjęcia odpadów do termicznego
przekształcania.
Energia elektryczna
Charakterystyka źródeł zasilania Białegostoku
Główne źródło zasilania w energię elektryczną województwa podlaskiego w tym miasta
Białegostoku stanowi krajowy system wysokiego napięcia. Główne linie zasilające to linia
WN 400 kV relacji Miłosna k/Warszawy – GPZ „Narew” 400/110 kV. Kolejnym źródło
zasilania stanowi Elektrociepłownia Białystok S.A. Zainstalowana moc elektryczna
elektrociepłowni wynosi 203,5 MW, a osiągalna 167 MW.
ZuŜycie energii elektrycznej miasta Białegostoku w latach 2000-2008 z uwzględnieniem roku
2008 przedstawia tabela 6.19.
Tabela 6.19 ZuŜycie energii elektrycznej miasta Białegostoku w latach 2000-2008 z
uwzględnieniem roku 2008.
Lp.
Rok
rozliczeniowy
ZuŜycie w
przedsiębiorstwie
[MWh]
Odbiorcy na wysokim
napięciu
Odbiorcy na średnim
napięciu
Ogółem (odbiorcy na
niskim napięciu)
Liczba
odbiorców
MWh
Liczba
odbiorców
MWh
Liczba
odbiorców
MWh
ZuŜycie
ogółem
[MWh]
1
2000
2 077
0
0
105
205 315
122 814
300 281
508 129
2
2002
2 302
1
54
104
200 131
126 640
312 304
514 791
3
2004
2 378
1
12
91
215 566
130 061
335 117
553 073
4
2005
2 458
2
12
92
216 283
131 264
346 408
565 161
5
2008
bd
bd
bd
bd
bd
bd
bd
617 307
Źródło: Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Białegostoku, PGE
Dystrybucja Białystok Sp. z o.o.
Strona 116
Energia elektryczna w ilości 15 734 MWh (po zaspokojeniu potrzeb własnych ZUOK) będzie
mogła być w całości sprzedana do sieci elektroenergetycznej w sezonie zimowym przy
maksymalnej produkcji energii cieplnej. Rosnące zapotrzebowanie na ten rodzaj energii
zapewni, ZUOK jej ciągły zbyt.
6.9 Wskazanie
najkorzystniejszego
rozwaŜanych wariantów
rozwiązania
spośród
W przeprowadzonej analizie wariantów zostały wzięte pod uwagę najwaŜniejsze cele dla
całego systemu tj.:
•
•
•
•
•
•
•
stworzenie optymalnego systemu gospodarki odpadami który pozwoli na
postępowanie z odpadami zgodne z zapisami prawa unijnego i polskiego;
zwiększenie ilości zbieranych selektywnie odpadów, które pozwoli na ich ponowne
wykorzystanie, odzysk i recykling;
wykorzystanie potencjału surowcowego i energetycznego odpadów;
zmniejszenie ilości odpadów ulegających biodegradacji, które podlegać będą
składowaniu;
wprowadzenie nowych instalacji odzysku i unieszkodliwienia odpadów (poza
składowaniem odpadów);
kompleksowe rozwiązanie problemu odzysku i/lub unieszkodliwiania róŜnego typu
odpadów komunalnych W Białymstoku i gminach biorących udział w przedsięwzięciu;
zmniejszenie całkowitej ilości składowanych odpadów.
Omówione warianty analizowane pod kątem wykonalności zadań polityki ekologicznej Polski
zapewniają w pełni lub częściowo ich realizację. Jest to jednym z istotnych elementów
realizacji zasad ochrony środowiska i zrównowaŜonego rozwoju, poprzez realizację:
•
•
•
•
•
zasady prewencji - zapobieganie i ograniczanie powstawania odpadów,
zasady recyklingu - waloryzacja i powtórne wykorzystanie odpadów;
zasady unieszkodliwiania - eliminacja odpadów bezpieczna dla środowiska;
zasady bliskości i samowystarczalności - unieszkodliwianie odpadów jak najbliŜej
miejsca ich wytworzenia;
zasady odpowiedzialności - koszty eliminacji odpadów ponosi wytwórca.
Zdefiniowane warianty poddano analizie wielokryterialnej, której wyniki przedstawiono
w tabeli poniŜej.
Tabela 6.20 Porównanie podstawowych kryteriów wyboru rozwaŜanych wariantów.
WYSZCZEGÓLNIENIE
Wariant 1
Wariant 2
Wariant 3
Wariant 4
1
1
1
1
0
1
1
0
1
1
1
1
1
1
1
1
5
Zgodność z aktualnie obowiązującymi
przepisami w zakresie ochrony środowiska
Zgodność z Krajowym Planem Gospodarki
Odpadami i przepisami UE (do roku 2020)
MoŜliwość realizacji obiektów zakładu w
obrębie wskazanych przez Wnioskodawcę
lokalizacji
Zapotrzebowanie
terenu
umoŜliwiające
funkcjonowanie systemu na dostępnym
obszarze
Produkty handlowe:
a)
Frakcje handlowe surowców wtórnych
1
1
1
1
b)
Recykling energetyczny
Paliwo alternatywne lub waloryzacja termiczna
odpadów
0
0
1
1
1
1
1
0
Lp.
1
2
3
4
c)
Strona 117
Lp.
WYSZCZEGÓLNIENIE
d)
Stabilny biologicznie odpad do składowania
6
10
Poziom techniczny proponowanych rozwiązań
Brak potencjalnych, istotnych zagroŜeń dla
środowiska
Istotna (ponad 50%) redukcja masy odpadów
przeznaczonych do składowania
Doświadczenia na terenie UE – wdroŜenia na
skalę przemysłową
Ilość przewag i zalet wg w/w kryteriów:
11
Ranking przewag i zalet wg w/w kryteriów:
7
8
9
Wariant 1
Wariant 2
Wariant 3
Wariant 4
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
0
1
1
0
1
1
1
1
8
12
12
9
67
100
100
75
Analiza wielokryterialna wypada pozytywnie i w sposób dość zbliŜony dla Wariantu II i III.
JednakŜe Wariant III pozwala na osiągnięcie redukcji ilości odpadów ulegających
biodegradacji kierowanych na składowisko oraz uzyskanie najmniejszej ilości odpadów
poprocesowych, które będą musiały być składowane. Generuje takŜe największą ilość
energii, która moŜe zostać sprzedana do sieci, a uzyskany przychód wpłynie znacząco na
koszt przyjęcia odpadów do Zakładu.
KaŜdy z wariantów proponuje rozwiązania systemu gospodarki odpadami, jak równieŜ
planowane wyposaŜenie techniczne instalacji zgodnie z wymaganymi w Unii Europejskiej
standardami technologicznymi i ekologicznymi dla tego rodzaju przedsięwzięć - zgodnie
z kryteriami najlepszej dostępnej techniki.
Dla ostatecznego podsumowania parametrów charakteryzujących osiągnięcie najlepszych
efektów technologicznych, prawnych i środowiskowych wykonano przedstawiony poniŜej
zbiorczy ranking rozpatrywanych opcji.
Tabela 6.21 Ranking zbiorczy dla rozwaŜanych wariantów.
Lp.
WYSZCZEGÓLNIENIE
Wariant 1
Wariant 2
Wariant 3
Wariant 4
1
Ranking
najistotniejszych
parametrów technologicznych - waga
50%
21
39
48
28
2
Ranking przewag i zalet zgodnie z
analizą kryteriów - waga 50%
33
50
50
38
3
Ranking zbiorczy
54
89
98
65
Na podstawie przeprowadzonej analizy oraz biorąc pod uwagę prognozowane ilości
odpadów, ich skład morfologiczny, wymogi prawne i tendencje przewidujące zakaz
składowania odpadów nieprzetworzonych lub o określonej wartości opałowej, brak nowych
miejsc pod lokalizację nowych składowisk odpadów - najbardziej racjonalny dla miasta
Białegostoku jest wybór Wariantu III zakładającego rozwój selektywnego zbierania odpadów
i odzysku odpadów z wiodącą technologią termicznego przekształcania odpadów
resztkowych (zmieszanych odpadów komunalnych) z odzyskiem energii.
Wybór wariantu polegającego na włączeniu instalacji termicznego przetwarzania odpadów
komunalnych do kompleksowego systemu gospodarki odpadami dla miasta Białystok oraz
okolicznych gmin jest wariantem najbardziej odpowiednim, dzięki któremu miasto spełni
wszystkie zakładane prawem polskim i unijnym wymagania prawne dot. gospodarki
odpadami, jak równieŜ najbardziej racjonalnym z uwagi na specyfikę miasta i aglomeracji, z
uwzględnieniem czynników środowiskowych i ekonomicznych.
Strona 118
W załoŜeniach do systemu uwzględniono zapisy nowej dyrektywy Parlamentu Europejskiego
i Rady 2008/98/WE w sprawie odpadów oraz uchylającej niektóre dyrektywy z dnia 19
listopada 2008r. (wejście w Ŝycie dnia 11 grudnia 2008r.), która koncentruje się na
oddziaływaniu na środowisko wywieranym przez wytwarzanie odpadów i gospodarowanie
nimi w trakcie całego cyklu Ŝycia zasobów.
Rozpatrując system selektywnego zbierania odpadów, pomimo braku na dzień dzisiejszych
stosownych zapisów w stosunku do Polski, uwzględniono zapisy dyrektywy 2008/98/WE,
które wskazują, Ŝe do roku 2020 państwa członkowskie podejmą niezbędne środki słuŜące
realizacji następujących celów:
• przygotowanie do ponownego wykorzystania i recyklingu materiałów odpadowych,
przynajmniej takich jak papier, metal, plastik i szkło z gospodarstw domowych i w
miarę moŜliwości innego pochodzenia, pod warunkiem Ŝe te strumienie odpadów są
podobne do odpadów z gospodarstw domowych, zostanie zwiększone wagowo do
minimum 50%.
• przygotowanie do ponownego wykorzystania, recyklingu i innych sposobów
odzyskiwania materiałów (…), w odniesieniu do innych niŜ niebezpieczne odpadów
budowlanych i rozbiórkowych (kod odpadu: 17 05 04) zostanie zwiększone do
minimum 70%.
Proponując system gospodarki odpadami dla miasta Białystok wzięto pod uwagę wymagania
szczegółowe dotyczące sposobów gospodarowania odpadami ulegającymi biodegradacji
regulowane dyrektywą Rady 1999/31/WE w sprawie składowania odpadów, określającą
m.in. wymagania w zakresie deponowania na składowiskach odpadów komunalnych
ulegających biodegradacji, jak równieŜ decyzję Rady 2003/33/WE z dnia 19 grudnia 2002 r.
ustanawiającą kryteria i procedury przyjęcia odpadów na składowiska, na podstawie art.16 i
załącznika II do dyrektywy 1999/31/WE.
Dyrektywa 1999/31/WE w sprawie składowania odpadów za główny cel postawiła
wprowadzenie środków, procedur i zasad postępowania zmierzających do zapobiegania
negatywnym dla środowiska skutkom składowania odpadów w trakcie całego cyklu istnienia
składowiska. Równolegle z celami zasadniczymi dyrektywa zobowiązała państwa
członkowskie do przyjęcia środków mających na celu zredukowanie wytwarzania metanu na
składowiskach odpadów, między innymi w celu zmniejszenia globalnego ocieplenia. NaleŜy
zauwaŜyć, Ŝe oddziaływanie na klimat metanu jest 23 razy silniejsze niŜ dwutlenku węgla.
Wybór technologii termicznego przekształcania odpadów jako wiodącej, zapewnia prawie
całkowite zagospodarowanie odpadów i zminimalizowanie ilości odpadów przeznaczonych
do składowania wraz z produkcją znaczących ilości energii cieplej i elektrycznej na potrzeby
mieszkańców Białegostoku.
Słuszność wyboru Wariantu III, jako opcji najbardziej prorozwojowej i proekologicznej,
potwierdzają takŜe wieloletnie doświadczenia krajów zachodnioeuropejskich.
Biorąc pod uwagę proponowany system gospodarki odpadami dla miasta Białystok i
okolicznych gmin naleŜy zauwaŜyć, Ŝe przedsięwzięcie będzie ono zlokalizowane na terenie
aglomeracji miejskiej o liczbie ludności ponad 390 tys. mieszkańców.
Dla takich aglomeracji metodą preferowana w Europie jest termiczne przetwarzanie
odpadów z odzyskiem energii, z uwagi na duŜą niejednorodność odpadów, ich skład
morfologiczny, trudności związane z prowadzeniem selektywnego zbierania odpadów
ulegających biodegradacji, a przede wszystkim z niemoŜliwości uzyskania kompostu
spełniającego normy, który mógłby być wykorzystany.
Termiczne przekształcanie odpadów, w tym frakcji ulegającej biodegradacji jest alternatywą
dla produkcji nawozów poniewaŜ nie ma moŜliwości zagwarantowania jakości bioodpadów w
duŜych miastach i aglomeracjach.
Strona 119
Planowane przedsięwzięcie jest zgodnie z zapisami Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i
Rady 2008/98/WE w sprawie odpadów oraz uchylającej niektóre dyrektywy z dnia 19
listopada 2008r., gdzie w zaleŜności od efektywności energetycznej procesu spalania,
spalanie moŜna uznać za odzyskiwanie energii lub za unieszkodliwianie odpadów.
Preferowanie odzysku energetycznego jest zgodne z polityką wprowadzania nowych źródeł
pozyskania energii, a odzysk z odpadów to moŜliwość wytworzenia w skojarzeniu ponad 15
735 (sezon grzewczy) MWh/sezon energii elektrycznej sprzedawanej do sieci energetycznej
oraz 380 160 GJ/sezon (sezon grzewczy) energii cieplnej dostarczanej na potrzeby miejskiej
sieci ciepłowniczej.
Planowane przedsięwzięcie w rozumieniu zapisów nowej dyrektywy zgodnie z załącznikiem
II będzie obiektem przetwarzania termicznego przeznaczonym do przetwarzania odpadów
komunalnych stałych, który będzie uznany za prowadzący operacje odzyskiwania, gdyŜ
będzie spełniał warunek określony w dyrektywie tj. Ŝe sprawność energetyczna będzie równa
lub większa niŜ 0,65.
W analizie wariantów porównano ilości wytwarzanej w procesie przetwarzania odpadów
energii. Instalacja termicznego przetwarzania odpadów jest instalacją, która pozwala na
największy odzysk energetyczny z odpadów, w której wytwarza się energię elektryczną i
cieplną oraz która w przeciwieństwie do procesu kompostowania i recyklingu ma dodatni
bilans energetyczny.
Energia pozyskiwana z odpadów w ZUOK zastępuje paliwa kopalne, co powoduje
zmniejszenie emitowanych do atmosfery zanieczyszczeń, głównie dwutlenku węgla (CO2)
oraz metanu z tytułu umieszczania odpadów na składowisku. NaleŜy zauwaŜyć, Ŝe odpady
komunalne zawierają węgiel uwięziony w dłuŜszych lub krótszych łańcuchach
molekularnych. Morfologiczne badania odpadów komunalnych dowodzą, Ŝe 1 tona odpadów
zawiera przeciętnie 170 kg organicznego węgla (na postawie: Zielona księga w sprawie
gospodarowania bioodpadami w Unii Europejskiej). Proponowana instalacja będzie miała
zatem wpływ na ograniczenie emisji gazów cieplarnianych w odniesieniu do Krajowej Polityki
Klimatycznej, wynikającej z pakietu klimatyczno-energetycznego.
Natomiast większość emisji, w tym równieŜ gazów cieplarnianych CH4, N2O oraz CO2 z
mechaniczno-biologicznych metod przetwarzania odpadów komunalnych wynika z
biologicznego przetwarzania odpadów ulegających biodegradacji. Dopiero po stabilizacji
uzyskanej dzięki biologicznemu przetworzeniu otrzymany materiał wiąŜe dwutlenek węgla o
krótkim cyklu obiegu na określony okres.
Odpady ulegające biodegradacji w strumieniu zmieszanych odpadów komunalnych są
zanieczyszczone, zatem patrząc jednak na produkt końcowy (stabilizat), moŜna stwierdzić,
Ŝe w większości przypadków jest on zanieczyszczony w stopniu utrudniającym jego dalsze
wykorzystanie.
Typowe zanieczyszczenia występujące w kompoście to metale cięŜkie i nieczystości (np.
stłuczone szkło), ale istnieje teŜ potencjalne ryzyko zanieczyszczenia trwałymi substancjami
organicznymi. Korzyści ze stosowania kompostu są oczywiste, ale wyłącznie kompostu o
odpowiedniej jakości.
Biorąc powyŜsze pod uwagę, naleŜy zauwaŜyć, Ŝe technologie MBT nie stanowią
ostatecznego rozwiązania dla przetwarzania odpadów. Pozostający odpad balastowy musi
być składowany lub przetwarzany termicznie. Ilość zagospodarowanej materii organicznej
zmniejsza się tylko częściowo, więc korzyści dla środowiska są takŜe ograniczone.
Strona 120
Wydzielona w procesie mechanicznego przetwarzania frakcja energetyczna, w przypadku jej
przeróbki na paliwo alternatywne mogłaby być wykorzystana w przemyśle cementowym lub
energetycznym, lub w przypadku braku popytu na nią zmagazynowana, a następnie
przekształcona w zakładach termicznego przekształcania odpadów.
Odpad taki wymaga specjalnego przygotowania w instalacjach do przygotowania paliwa
alternatywnego i musi charakteryzować się stałymi parametrami fizyko-chemicznymi.
NaleŜałoby zatem rozwaŜyć wprowadzenie standardów dla składu fizykochemicznego paliw,
standardów dla podawania paliw do pieców cementowych, odpadów wytwarzanych na bazie
zmieszanych odpadów komunalnych.
NaleŜy takŜe wspomnieć, Ŝe ceny sprzedaŜy energii produkowanej z klasycznych źródeł
energii są coraz wyŜsze, dlatego teŜ instalacje wytwarzające energię z odpadów będą coraz
bardziej konkurencyjne w stosunku do instalacji energetycznych wytwarzających energię w
sposób klasyczny, a dodatkowo będą spełniać funkcje ekologiczne.
Budowa instalacji termicznych pracujących w systemie kogeneracji wpisuje się w zalecenia
dyrektywy UE 2004/8/WE dotyczącej promocji kogeneracji, zakładającej osiągnięcie w 2010
roku wielkości produkcji energii w skojarzeniu w UE na 18%. Jest to waŜny element
wpływający na akceptację społeczną przez mieszkańców miasta.
Instalacje termiczne stwarzają moŜliwość zapewnienia właściwych poziomów odzysku dla
odpadów opakowaniowych, które nawet po zakładanym wzroście poziomu zbiórki
selektywnej stanowić będą, co najmniej 60-70% masy odpadów niesegregowanych. Trzeba
takŜe mieć na uwadze, Ŝe część odpadów opakowaniowych znajdujących się w strumieniu
odpadów komunalnych z uwagi na niską jakość nadaje się wyłącznie do odzysku
energetycznego.
Rekomendowany wariant przez zakładany wysoki poziom zbiórki selektywnej pozwoli na
zdecydowanie większy odzysk i recykling materiałowy oraz objęcie zbiórką nowych grup
odpadów m.in. odpadów zielonych czy zwiększenia moŜliwości zbiórki odpadów
niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunlanych. Istniejące instalacje zapewnią m.in.
wytwarzanie wyłącznie kompostu o jakości pozwalającej na jego uŜytkowanie dla celów
ogrodniczych na terenie miasta.
Dyrektywa 2008/98/WE z dnia 19 listopada 2008r w sprawie odpadów oraz uchylająca
niektóre dyrektywy wymaga przygotowania do ponownego wykorzystania i recyklingu
materiałów odpadowych, przynajmniej takich jak papier, metal, plastik i szkło z gospodarstw
domowych i w miarę moŜliwości innego pochodzenia, pod warunkiem Ŝe te strumienie
odpadów są podobne do odpadów z gospodarstw domowych wagowo do minimum 50%.
Dyrektywa mówi o okresach przejściowych, jednakŜe w związku z tym, Ŝe są one do dnia
dzisiejszego nie wskazane przez Komisję Europejską, autorzy raportu załoŜyli, Ŝe
selektywne zbieranie odpadów materiałowych wyniesie tak jak zakłada dyrektywa 50%.
W związku z powyŜszym, zakładając, Ŝe w systemie będzie zbieranych ok. 95% całego
strumienia odpadów wytwarzanych oraz przyjmując załoŜone poziomy selektywnego
zbierania do zakładu termicznego przekształcania odpadów trafiać będzie:
• 2015 rok - 120 914 zmieszanych odpadów komunalnych + 3615 balastu
Strona 121
Wobec powyŜszego dla zakładu termicznego przekształcania odpadów przyjęto wydajność
120 tys. Mg/rok. Zakłada się, Ŝe w związku ze wzrostem selektywnie zebranych odpadów
ilość zmieszanych odpadów komunalnych kierowanych do instalacji będzie się zmniejszać,
natomiast nastąpi wzrost ilości dostarczanego do zakładu balastu (frakcji energetycznej) po
procesach odzysku zebranych selektywnie odpadów. Ponadto przy osiągnięciu załoŜonych
poziomach selektywnego zbierania moŜe wystąpić tzw. ok. „10 tys. Mg odpadów
buforowych” tj., Ŝe będą mogły być przyjęte odpady spoza ZUOK Hryniewicze.
200 000 [Mg/rok]
180 000
Wytw arzane odpady komunlane [Mg]
Ilość odpadów materiałow ych w strumieniu w g Dyr. 2008/98/WE [Mg]
Odpady komunlane trafiające do systemu [Mg]
Selektyw ne zbieranie odpadów (Mg/rok)
Odpady komunlane trafiające do spalarni - zmieszane odpady komunlane + balast z odzysku odpadów (Mg/rok)
w ydajność ZTPO (120 tys. Mg)
160 000
140 000
120 000
100 000
80 000
60 000
40 000
20 000
2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030
Rysunek 6.2 Prognozowane ilości róŜnych strumieni odpadów
Metoda termicznego przekształcania odpadów z odzyskiem energii pozwoli na:
• unieszkodliwienie w sumie około 120 000 Mg/rok odpadów komunalnych,
• redukcji masy odpadów po termicznym unieszkodliwianiu odpadów do około 90%,
• zachowanie najwyŜszych standardów ochrony środowiska,
• spełnienie warunków dyrektywy UE 1999/31/WE dotyczącej ograniczania
składowania odpadów biodegradowalnych,
• spełnienie warunków dyrektywy 94/62/WE i jej nowelizacji, dotyczącej odpadów
opakowaniowych i określającej poziom 60 % odzysku rocznie,
• produkcję energii ze źródeł odnawialnych i w przyszłości na uzyskanie tzw. „zielonych
certyfikatów”,
• produkcji energii w kogeneracji zgodnie z warunkami dyrektywy 2004/8/WE,
• uzyskanie kosztu unieszkodliwiania odpadów porównywalnego z innymi metodami,
• ponownego wykorzystania odpadów poprocesowych tj. ŜuŜli, odzyskania metali,
• rozwiązanie problemu zagroŜenia sanitarnego środowiska przez odpady.
Strona 122
6.10 Szacunkowe koszty dla planowanego przedsięwzięcia
Zgodnie z Listą projektów indywidualnych dla Programu Operacyjnego Infrastruktura
i Środowisko 2007 – 2013 (pozycja POIiŚ 2.1-5) orientacyjny, całkowity koszt projektu
„Zintegrowany system gospodarki odpadami dla aglomeracji białostockiej” obejmującego
budowę zakładu termicznego unieszkodliwiania odpadów, budowę nowego pola składowego,
rekultywację zamykanych pól składowych, modernizację i rozbudowę istniejącego Zakładu
Utylizacji Odpadów Komunalnych w Hryniewiczach wyniesie 413,89 mln PLN.
6.11 Charakterystyka rozwiązań lokalizacyjnych dla Zakładu
Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku
Wybór optymalnej lokalizacji dla instalacji termicznego przekształcania odpadów wymaga
podjęcia szeregu trudnych decyzji. Decyzją, przed podjęciem której stoją decydenci jest
decyzja o kształcie przyszłego systemu gospodarki odpadami dla miasta Białystok oraz gmin
biorących udział w przedsięwzięciu. Podstawową decyzją jest decyzja o wyborze lokalizacji
inwestycji, w celu wskazania najlepszego miejsca dla realizacji celu, jakim jest inwestycja –
budowa ZUOK.
Pomocnym narzędziem dla określenia najlepszej lokalizacji pod budowę zakładu jest analiza
porównawcza róŜnych wariantów lokalizacji. Rolą tej analizy jest porównanie kilku
moŜliwości i ocenienie ich rangi w świetle przyjętych kryteriów. Dlatego narzędzie to
uznawane jako niezaleŜne w procesje decyzyjnym, oparte musi być na zestawieniu wielu
elementów opisujących daną lokalizację.
Dla potrzeb ROŚ ZUOK przeprowadzono uproszczoną analizę porównawczą, bez całego
procesu wyznaczania wag kryteriów, ich oceny i waloryzacji. gdyŜ jest to pierwsze podejście
do procesu selekcji i w tej fazie naleŜy wyeliminować potencjalne lokalizacje, które nie
spełniają wymagań brzegowych.
Doświadczenie wskazuje, Ŝe inwestycjom związanym z lokowaniem czy rozbudową obiektów
lub instalacji związanych z gospodarką odpadami towarzyszy ryzyko wystąpienia protestów
i konfliktów społecznych, utrudniających bądź niejednokrotnie uniemoŜliwiających
wybudowanie instalacji w miejscu optymalnym z punktu widzenia innych parametrów np.
technicznych i ekonomicznych. Szczególnie w przypadku instalacji termicznego
przekształcania odpadów, moŜliwość wystąpienia potencjalnych konfliktów społecznych jest
bardzo duŜa. Wśród mieszkańców powstaje zwykle poczucie zagroŜenia stwarzane przez
zastosowanie nowej technologii, której skutki zastosowania nie są powszechnie znane. To
zjawisko nazywane jest przez socjologów zjawiskiem „braku bezpieczeństwa
ekologicznego”. W praktyce, głównym parametrem oceny wariantów lokalizacji w kontekście
akceptowalności społecznej jest odległość od zabudowy, którą to odległość jest liczona do
zabudowy o charakterze zwartym jak i rozproszonym. Dlatego dla poprawnej analizy
wariantowej lokalizacji szczególnie waŜne jest dogłębne przeanalizowanie warunków
społecznych.
Drugim równie istotnym parametrem określającym potencjał poszczególnych wariantów jest
ich ocena w kontekście uwarunkowań środowiskowych. Szczególne znaczenia ma w tej
ocenie odległość od obszarów objętych róŜnorodnymi formami ochrony, głównie w stosunku
do obszarów Natura 2000 i parków narodowych. W ocenie porównawczej tego potencjału,
uwzględnia się równieŜ odległość do terenów i obiektów objętych ochroną konserwatorską i
archeologiczną oraz wszystkich innych obiektów wartościowych w sensie przyrodniczym i
kulturowym.
Strona 123
Kolejną grupą uwarunkować lokalizacyjnych są uwarunkowania (ograniczenia) dające się
wyrazić za pomocą pojęć ekonomii. W sensie ekonomicznym, porównanie poszczególnych
wariantów lokalizacji powinno móc zobrazować je pod kątem nakładów inwestycyjnych na
realizację instalacji, nakładów na realizację przyłączy do odbioru produktów – energii cieplnej
i elektrycznej oraz nakładów na modernizację lub budowę dróg dojazdowych czy wreszcie
kosztów transportu odpadów.
MoŜliwość wykonania tak szczegółowej analizy, uwzględniającej koszty ukazane w
konkretnych kwotach, na obecnym etapie jest niemoŜliwe. Tym bardziej, Ŝe dla potrzeb
niniejszego dokumentu, wystarczającą analizą w tym zakresie jest analiza porównawcza, w
sensie jakościowym, a nie ilościowym. Dlatego głównym czynnikiem, oprócz wielkości
nakładów na samą instalację, determinującym warunki ekonomiczne, jest czynnik wynikający
z odległości planowanej lokalizacji od producentów odpadów oraz przyłączy głównych
mediów czy węzłów. W analizie tej naleŜy dodatkowo ocenić, jaki wpływ na nakłady
inwestycyjne mogą wywrzeć ogólne warunki środowiskowe, bowiem konkretna lokalizacja
generuje działania, które w sposób znaczący mogą wpłynąć na nakłady inwestycyjne.
MoŜliwość oceny wariantów lokalizacji w ujęciu ekonomicznym wynika z wiedzy i
doświadczenia konsultanta z realizacji analogicznych instalacji w krajach europejskich, dla
których znane są zarówno nakłady na realizację samej instalacji, jak i nakłady zaleŜne od
pozostałych uwarunkowań (np. budowy geologicznej, konfiguracji terenu, dojazdu, odległości
od węzłów). Zatem dla poszczególnych wariantów lokalizacji dokonano oceny porównawczej
wielkości nakładów, w zaleŜności od warunków i ograniczeń, jakie zdaniem autorów, stwarza
dla inwestycji dana lokalizacja.
6.11.1 WARUNKI BRZEGOWE – kryteria oceny wariantów lokalizacji
Jedną z podstawowych czynności we wstępnym etapie analizy jest przyjęcie i zdefiniowanie,
na podstawie określonych powyŜej warunków brzegowych, kryteriów (właściwości), za
pomocą których dokonana zostanie charakterystyka porównywanych lokalizacji.
Zasadą doboru kryteriów jest, aby charakteryzowały one warianty lokalizacji w sposób
opisowy, na poziomie pozwalającym na ich zróŜnicowanie.
Na potrzeby niniejszej analizy posłuŜono się kryteriami, które nie będą poddane
kwantyfikowaniu, gdyŜ idea niniejszej analizy sprowadza się do określenia stosunku
wariantów lokalizacji do warunków brzegowych (czyli określenie stopnia spełnienia wymagań
minimalnych) lokalizacji. Jest więc to analiza o charakterze jakościowym, a nie ilościowym.
Porównanie poszczególnych wariantów odbywa się na zasadzie oceny stopnia spełnienia
bądź niespełnienia danego warunku brzegowego. Jako ocenę końcową przyjmuje się sumę
pozytywnych ocen poszczególnych kryteriów dla danego wariantu.
Do analizy przyjęto warunki brzegowe, które usystematyzowano wg podziału na warunki:
• techniczne,
• ekonomiczne,
• społeczne,
• środowiskowe.
Aby móc ocenić i porównać rozpatrywane warianty dokonano podziału poszczególnych
warunków brzegowych na odpowiednie kryteria opisujące te warunki.
Strona 124
Jako kryteria opisujące warunki techniczne, przyjęto kryteria związane są bezpośrednio
z lokalizacją i mogące ją scharakteryzować pod kątem warunków prowadzenia transportu
odpadów, a więc opisują układ komunikacyjny, dostępu do niezbędnych mediów, uzbrojenia
terenu, moŜliwości przekazania produktów procesowych instalacji oraz zgodność z planami
zagospodarowania przestrzennego:
łatwość dojazdu do instalacji i ocena układu komunikacyjnego
moŜliwości etapowania budowy
dostępność wymaganej powierzchni terenu dla instalacji
dostępność sieci energetycznej do dostawy i odbioru energii elektrycznej
dostępność sieci cieplnej do odbioru energii cieplnej
zgodność z PZP, Studium UiKZP i innymi dokumentami planistycznymi
Warunki ekonomiczne podzielono na kryteria, które mają za zadanie scharakteryzowanie
poszczególnych lokalizacji pod kątem kosztów związanych ze zrealizowaniem
przedsięwzięcia, zarówno w aspekcie technologicznym – koszty eksploatacji, jak
i w aspekcie odbioru społecznego i związanych z tym kosztów, a takŜe ekonomiki
funkcjonowania zakładu opartej na moŜliwości zbytu produktów czyli energii cieplnej
i elektrycznej:
dostępność mediów
nakłady inwestycyjne – drogi dojazdowe
popyt na energię cieplną i elektryczną
koszty pozyskania gruntu
koszty transportu odpadów
koszty kompromisu społecznego
koszty rekompensat środowiskowych
Bardzo waŜne dla prawidłowej oceny lokalizacji są warunki brzegowe określające aspekty
społeczne. Opisują one warianty lokalizacyjne z punktu odbioru społecznego oraz
moŜliwości akceptacji społecznej dla inwestycji.
moŜliwość wystąpienia potencjalnych konfliktów społecznych
wprowadzenie nowych uciąŜliwości transportowych
odległość od zabudowy
potencjalny rozwój budownictwa mieszkaniowego
akceptacja społeczna
Wśród warunków brzegowych opisujących warunki środowiskowe wyróŜniane są kryteria
oceniające jakość i stan środowiska w analizowanych lokalizacjach bezpośrednio samej
działki jak i jego najbliŜszego otoczenia. Rolą tego kryterium jest scharakteryzowanie
lokalizacji pod kątem warunków i stanu środowiska.
Wśród kryteriów środowiskowych wyróŜniono następujące kryteria cząstkowe:
sąsiedztwo obszarów chronionych
sąsiedztwo obiektów chronionych
warunki geotechniczne podłoŜa
tereny zagroŜone powodzią
Przedstawione i scharakteryzowane powyŜej kryteria głównych grup warunków brzegowych
stanowią podstawę do opisu i oceny poszczególnych wariantów.
Wybór wariantów lokalizacji do analizy, podyktowany jest w pierwszej kolejności
uwarunkowaniami natury prawnej i planistycznej. Dokument określający w sposób ogólny
planowany sposób zagospodarowania całego terytorium gminy, zawierający informacje o
połoŜeniu obszarów przeznaczonych pod zabudowę i inne funkcje, o przebiegu głównych
szlaków komunikacyjnych, terenów chronionych itp.
Strona 125
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego dla miasta
Białegostoku zostało uchwalone uchwałą Nr XXXI/373/08 Rady Miejskiej Białegostoku z dnia
08.09.2008 r. Studium uwarunkowań i zagospodarowania przestrzennego jest, obok
miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, aktem planowania przestrzennego;
a nie jest aktem prawa miejscowego a więc nie zawiera przepisów powszechnie
obowiązujących i nie moŜe być podstawą do wydania Ŝadnej decyzji administracyjnej.
Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego jest, obok studium uwarunkowań i
zagospodarowania przestrzennego, aktem planowania przestrzennego; nieobowiązkowy
aczkolwiek mający przymiot prawa miejscowego, a zatem powszechnie obowiązujący (w
ramach danej jednostki terytorialnej). Wg. informacji uzyskanych z UM Białegostoku, miasto
uchwaliło 88 mpzp (wg. stanu na 12.03.2009 r.). Łącznie mpzp pokrytych jest ok. 2 594,3 ha,
czyli ok. 25,4% pow. Miasta Białystok.
Logika wyboru miejsca budowy zakładu termicznego wskazuje na poszukiwanie lokalizacji
w pobliŜu wytwórcy odpadów i moŜliwie blisko odbiorcy produktów działalności instalacji
tzn. odbiorców energii cieplnej i elektrycznej. Podejście takie ma swoje uzasadnienie
ekonomiczne, co bezpośrednio przekłada się na odbiór społeczny na etapie eksploatacji
zakładu, albowiem od ekonomiki jego działania zaleŜy opłata, jaką mieszkańcy będą musieli
ponosić za funkcjonowanie całego systemu gospodarki odpadami.
Przed wyborem lokalizacji pod budowę zakładu naleŜy określić jego główne cechy, wziąć
pod uwagę jego zakres działalności oraz zapotrzebowanie na powierzchnię.
Planowany zakład przeróbki odpadów będzie zakładem kompleksowym, na terenie którego
dokonywane będą zarówno procesy odzysku, jak i unieszkodliwiania odpadów.
Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych (ZUOK) obejmuje:
budowę linii technologicznej do termicznego przekształcania odpadów komunalnych,
budowę instalacji do waloryzacji ŜuŜla wraz z placem do dojrzewania i placem
składowym na otrzymany po waloryzacji produkt (kruszywo),
instalację do zestalania i chemicznej stabilizacji odpadów podprocesowych.
Zastosowanie pół-suchego systemu oczyszczania spalin nie wymaga budowy przemysłowej
oczyszczalni ścieków. Woda wprowadzana do schładzania spalin w reaktorze pod wpływem
wysokiej temperatury zmieni się w parę, i wymiesza się ze spalinami.
Natomiast ZUOK pracując w systemie Kogeneracji powinien mieć moŜliwość odprowadzenia
produkowanej energii cieplnej i elektrycznej do sieci.
Przewiduje się, Ŝe hala wyładunkowa odpadów oraz główny budynek spalania, wewnątrz
którego będą się znajdowały: bunkier na odpady, piece, kotły, maszynownia, stacja
przygotowania wody technologicznej, silosy z reagentami oraz centralna dyspozytornia
zajmie powierzchnię około 3100 m2.
Budynek zestalania i chemicznej stabilizacji, instalacja do waloryzacji ŜuŜla wraz z placem
przyjęcia i dojrzewania ŜuŜla zajmie powierzchnię około 5 240 m2.
Budynek administracyjny i portiernia zajmie powierzchnię około 660 m2.
Swobodne poruszanie się pojazdów przywoŜących odpady do termicznego przekształcania
oraz wywoŜących odpady podprocesowe musi zapewnić dobrze zorganizowana sieć
wewnątrz zakładowych dróg. Sieć dróg wewnętrznych i placów manewrowych zajmą
powierzchnię około 12 000 m2.
Pomieszczenia techniczne, magazyny zajmą powierzchnię około 2 000 m2.
Strona 126
Oraz dodatkowo tereny zielone.
Wobec powyŜszego budowa instalacji do termicznego przekształcania odpadów o
wydajności 120 tys. Mg rocznie z załoŜonym zapasem ok. 0,5 ha wymaga minimalnej
powierzchni ok. 2,5 – 3,0 ha.
Zakład Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych powinien mieć zapewnioną moŜliwość
poboru wody na potrzeby technologiczne i bytowe, jak równieŜ odprowadzenia powstałych
ścieków do kanalizacji.
Biorąc pod uwagę powyŜsze wymagania do analizy wytypowano potencjalne lokalizacje,
opisane w rozdziale poniŜej.
6.11.2 ANALIZA PORÓWNAWCZA LOKALIZACJI
6.11.2.1 Wstęp
Wybór optymalnej lokalizacji dla instalacji termicznego przekształcania odpadów wymaga
podjęcia szeregu trudnych decyzji, przed podjęciem których stoją decydenci kształtujący
przyszły system gospodarki odpadami dla miasta Białegostoku.
Pomocnym narzędziem w podjęciu odpowiedniej decyzji jest analiza porównawcza róŜnych
wariantów lokalizacji. Rolą analizy porównawczej jest porównanie kilku moŜliwości i
ocenienie ich rangi w świetle przyjętych kryteriów. Dlatego to narzędzie uznawane jako
niezaleŜne w procesje decyzyjnym, musi być oparte na zestawieniu wielu elementów
opisujących daną lokalizację. W praktyce analiza taka powinna być wykonana niezaleŜnie od
docelowego dokumentu, w którym będą wykorzystane jej rezultaty.
6.11.2.2 Warunki brzegowe
Celem przeprowadzenia analizy porównawczej, ustalone zostały podstawowe właściwości
jakimi powinna charakteryzować się lokalizacja instalacji termicznej. Właściwości te są w
praktyce minimalnymi wymaganiami, jakie musi spełniać dana lokalizacja aby zasadne było
przeprowadzenie na jej terenie procesu inwestycyjnego.
Projektowany system gospodarki odpadami dla Białegostoku, oparty o Zakład
Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych winien być w pełni zgodny z wymogami prawa,
spełniać wymagania BAT (najlepszej dostępnej techniki), zapewniać osiągnięcie moŜliwie
największego efektywnego wykorzystania energii przy najniŜszych nakładach inwestycyjnych
oraz kosztach obsługi instalacji przy jednoczesnym osiągnięciu akceptowalności społecznej
(lub minimalizacji sprzeciwu społecznego).
Zatem optymalny wariant lokalizacji instalacji termicznej powinien spełniać warunki
brzegowe, które charakteryzują się:
1. wielkością działki umoŜliwiającą posadowienie instalacji i jej przyszłościowe
rozbudowywanie czyli moŜliwością etapowania budowy instalacji, co zagwarantuje jej
ekonomiczne uzasadnienie w przyszłości;
2. efektywnością układu komunikacyjnego gwarantującą łatwość dojazdu i brakiem
konfliktów na tym tle;
3. zgodnością z miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego i innymi
planami rozwojowymi miasta;
4. moŜliwością zagwarantowania prawa do dysponowania gruntem oraz moŜliwie
najniŜszymi kosztami pozyskania gruntu pod inwestycję;
5. odległością od zabudowy gwarantującą najniŜsze koszty kompromisu społecznego
oraz gwarantującą uzyskanie akceptacji społecznej;
6. niską oceną potencjału rozwój budownictwa w najbliŜszym sąsiedztwie inwestycji;
Strona 127
7. brakiem sąsiedztwa i moŜliwości wystąpienia konfliktu z obszarami cennymi
przyrodniczo, obszarami chronionymi, obiektami ochrony archeologicznej i
architektonicznej.
8. moŜliwością bezpośredniego dostępu do węzłów sieci energetycznej i cieplnej;
9. moŜliwością zapewnienia popytu na wyprodukowaną energię cieplną i elektryczną;
10. brakiem konieczności ponoszenia kosztów rekompensat środowiskowych lub ich
minimalną wysokością;
11. dogodnymi warunki hydrogeologicznymi i geotechnicznymi podłoŜa.
PowyŜsze warunki brzegowe, moŜna rozumieć równieŜ jako ograniczenia stawiane
lokalizacjom wariantowym, gdyŜ w znaczącym stopniu ograniczają one moŜliwość wyboru
miejsca posadowienia instalacji, określając ponadto ich charakter. Dotyczą w szczególności
potencjału technicznego, środowiskowego, ekonomicznego oraz kładą duŜy nacisk na
potencjał społecznego odbioru lokalizacji inwestycji.
6.11.3 Rozpatrywane warianty lokalizacji
Wybór wariantów lokalizacji do analizy, podyktowany jest w pierwszej kolejności
uwarunkowaniami natury prawnej i planistycznej. W sensie prawnym warunkiem wyboru
danego miejsca dla posadowienia instalacji jest jej ujęcie w Planie Zagospodarowania
Przestrzennego (PZP), który to dokument jest aktem prawa miejscowego. W obecnej sytuacji
prawnej miasto Białystok nie ma uchwalonego PZP. Istnieją wprawdzie Miejscowe Plany
Zagospodarowania Przestrzennego, które są uchwalane dla konkretnych miejsc pod kątem
konkretnych działań i celów. W związku z brakiem PZP dla miasta Białegostoku,
dokumentem planistycznym niŜszej rangi (nie będącym aktem prawa miejscowego) jest
Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego (SUiKZP)
uchwalone uchwałą Nr XXXI/373/08 Rady Miejskiej Białegostoku z dnia 8 września 2008 r.
Wybór lokalizacji dla instalacji termicznej jest uwarunkowany podjęciem decyzji co do
kształtu całego systemu zagospodarowania odpadów, dlatego dla wyboru wariantów
lokalizacji pomocna jest analiza dokumentów planistycznych z zakresu gospodarki odpadami
czyli Plan Gospodarki Odpadami dla Województwa Podlaskiego na lata 2007 – 2010
(WPGO), Plan Gospodarki Odpadami dla Miasta Białegostoku na lata 2004 – 2015 (PGO).
Zaktualizowany Plan Gospodarki Odpadami dla województwa podlaskiego na lata 20072010, zakłada budowę Zakładu Zagospodarowania Odpadów w Hryniewiczach dla
Białegostoku i gmin ościennych, na bazie funkcjonującego od 2001 roku Zakładu Utylizacji
Odpadów Komunalnych w Hryniewiczach. Planowana jest modernizacja i rozbudowa
Zakładu m.in. o Zakład Przetwarzania Termicznego Odpadów na terenie miasta Białystok
(przewidziana na lata 2010 – 2013). Zaktualizowany Plan Gospodarki Odpadami dla Miasta
Białegostoku (PGO) na lata 2004-2015 przewiduje powstanie do 2015 na terenie Miasta
Białystok zakładu termicznego przekształcania odpadów komunalnych.
Logika wyboru miejsca budowy zakładu termicznego wskazuje na poszukiwanie lokalizacji w
pobliŜu wytwórcy odpadów i moŜliwie blisko odbiorcy produktów działalności instalacji tzn.
odbiorców energii cieplnej i elektrycznej. Podejście takie ma swoje uzasadnienie
ekonomiczne, co bezpośrednio przekłada się na odbiór społeczny na etapie eksploatacji
zakładu, albowiem od ekonomiki jego działania zaleŜy opłata, jaką mieszkańcy będą musieli
ponosić za funkcjonowanie całego systemu gospodarki odpadami.
Doświadczenia wielu krajów, od lat realizujących politykę gospodarki odpadami opartą o
termiczne przekształcanie odpadów, wskazują na ekonomiczne uzasadnienie budowy takich
obiektów jako części systemu energetycznego. Zatem niemal naturalnym miejscem
lokowania instalacji jest bliskie sąsiedztwo instalacji wytwarzających energię elektryczną i
cieplną. Dlatego teŜ do analizy wytypowano takŜe tereny zlokalizowane w bliskim
sąsiedztwie istniejących elektrociepłowni.
Strona 128
Ponadto w analizie uwzględniono tereny przewidywane w dokumentach planistycznych
Białegostoku pod zabudowę handlowo-usługową i przemysłową oraz zabudowę związaną z
funkcją usługową i produkcyjną z zakresu energetyki cieplnej wraz urządzeniami
towarzyszącymi.
Wybrano tereny będące przede wszystkim własnością Gminy Białystok oraz tereny
deklarowane jako potencjalne warianty lokalizacyjne o wielkości diagnozowanej jako
wystarczająca pod tego typu funkcję.
Wybrano tereny, które w m.p.z.p. lub obowiązującym Studium (w przypadku braku planu)
wyznaczone są jako tereny produkcyjne.
Miasto Białystok przystępując do projektu budowy zakładu termicznego dokonało wstępnej
selekcji potencjalnych lokalizacji. Wykorzystując słuŜby miejskie, głownie urbanistyczne i
planistyczne wytypowano kilka potencjalnych lokalizacji, ukazanych poniŜej:
•
•
•
•
•
•
teren w rejonie ul. Elewatorskiej,
teren w rejonie ul. Starosielce,
teren w rejonie ul. Przędzialnianej,
teren w rejonie ul. Produkcyjnej,
teren w rejonie ul. Andersa,
teren w rejonie ul. Paderewskiego.
W załączniku 6.1 przedstwiono połoŜenie poszczególnych potencjalnych lokalizacji ZUOK na
planie miasta Białystok. Załącznik 6.2 przedstawia potencjalne lokalizacje na tle istniejących
systemów przyrodniczych miasta, natomiast załącznik 6.3. na tle systemu ochrony zasobów
wód podziemnych.
PoniŜej dokonano wstępnej charakterystyki poszczególnych lokalizacji.
1. Teren w rejonie ul. Elewatorskiej
działki nr. 4-16/3; 4-16/4; 4-16/5; 4-16/6; 4-17/2; 4-17/1;4-18/1
Powierzchnia: 4,6 ha
Stan prawny: teren połoŜony na obszarze objętym miejscowym planem zagospodarowania
przestrzennego części osiedla Starosielce w Białymstoku (rejon ulicy Elewatorskiej) Uchwała
Nr LVIII/684/06 Rady Miejskiej Białegostoku z dnia 26 czerwca 2006 r. oznaczony symbolem
2.3 PU i przeznaczony pod zabudowę produkcyjną i usługową wraz z urządzeniami
towarzyszącymi, parkingami, zielenią towarzyszącą oraz ogólno miejską infrastrukturą
techniczną.
Własność: prywatna
Obsługa komunikacyjna: od ul. Elewatorskiej
Dostępność mediów: woda projektowana - tak, gaz projektowany - tak, kanalizacja ściekowa
projektowana - tak, sieć cieplna projektowana – tak
Uwarunkowania fizjograficzne terenu: sprzyjające, jedynie niesprzyjające połoŜenie pod
względem przewaŜających wiatrów zachodnich.
Strona 129
2. Teren w rejonie ul. Starosielce
Teren 1 w rejonie ul. Starosielce (Starosielce 1)
działki nr: 7-711; 7-712; 7-713; 7-714; 7-715; 7-716; 7-717; 7-718; 7-719; 7-720; 7-721; 7722; 7-723; 7-724/1; 724/2; 7-725; 7-726; 7-727; 7-728; 7-729; 7-731; 7-736; 7-737
działki nr: 7-733; 7-734; 7-735
działki nr: 7-728; 7-229/2; 7-730/4; 7-732/2; 7-733/3; 7-734/3; 7-7228/1; 7-730/1; 7-7226/4; 7303/1; 7-303/2; 7-234/1
Powierzchnia: 8,7 ha
Stan prawny: teren połoŜony na obszarze objętym miejscowym planem zagospodarowania
przestrzennego części osiedla Nowe Miasto w Białymstoku (w rejonie Alei I. J.
Paderewskiego) Uchwała Nr LXI/748/06 Rady Miejskiej Białegostoku z dnia 25 września
2006 r. oznaczony symbolem 1 P,ZL i przeznaczony pod zabudowę produkcyjną wraz z
urządzeniami towarzyszącymi, parkingami i zielenią.
Własność: prywatna
Obsługa komunikacyjna: od projektowanej drogi KD-5L
Dostępność mediów: woda projektowana - tak, gaz projektowany - tak, kanalizacja ściekowa
projektowana - tak, sieć cieplna projektowana – tak
Uwarunkowania fizjograficzne terenu: sprzyjające, jedynie niesprzyjające połoŜenie pod
względem przewaŜających wiatrów zachodnich.
3. Teren w rejonie ul. Przędzialnianej
teren byłej ciepłowni zakładu przemysłowewego „Fasty”
Powierzchnia: 6,5 ha.
Stan prawny: teren połoŜony na obszarze miasta Białegostoku, który nie posiada
opracowanego planu miejscowego ani nie została podjęta uchwała o przystąpieniu do
sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Zgodnie z ustaleniami
Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego miasta Białegostoku
zatwierdzonym Uchwałą Rady Miejskiej Białegostoku Nr XX/256/99 z dn. 29.11.1999 r., zm.
Uchwałą Nr. X/82/03 z dn. 30 czerwca 2003 r. i uchwałą Nr. XLIV/502/05 z dn. 27 czerwca
2005r. i uchwałą nr XLV/520/05 z dn. 25 lipca 2005 r. przedmiotowe działki połoŜone są na
obszarze oznaczonym jako tereny przemysłowe, bazy, składy i rzemiosło do sukcesywnej
modernizacji i przekształceń.
Własność: prywatna.
Obsługa komunikacyjna: od ul.Produkcyjnej, działką Skarbu Państwa nr 295.
Dostępność mediów: woda - tak, gaz - tak, kanalizacja ściekowa - tak, sieć cieplna – tak ,
sieć energetyczna –tak.
Strona 130
Uwarunkowania fizjograficzne: niesprzyjające. PołoŜenie w bezpośrednim sąsiedztwie doliny
rzeki Białej (częste inwersje powietrza w dolinie powodujące spływ zanieczyszczeń w
kierunku doliny); połoŜenie od strony nawietrznej miasta - przewaŜające wiatry zachodnie wwiewanie zanieczyszczeń do miasta.
4. Teren w rejonie ul. Produkcyjnej 1
działki nr:
• 67/6
• 67/10
• 67/9
• 116/1,
• 124/3
• 123/3
• 122/3
• 121/3
• 120/3
• 119/3
• 118/3
• 117/3
• 66/1
• 67/5
PołoŜone w obrębie 1.
Stan prawny: teren połoŜony na obszarze miasta Białegostoku, na który została podjęta
uchwała o przystąpieniu do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania
przestrzennego części osiedla Bacieczki w Białymstoku (rejon ul. Produkcyjnej) nr. uchwały
XV/147/07 Rady Miejskiej Białegostoku z dn. 3 września 2007 r. Zgodnie z ustaleniami
2005r. i uchwałą nr XLV/520/05 z dn. 25 lipca 2005 r. przedmiotowa działka połoŜona jest na
obszarze oznaczonym jako tereny niezabudowane do utrzymania i przekształceń.
Własność: gminna.
Obsługa komunikacyjna: od ul. Produkcyjnej.
Dostępność mediów: woda - tak, gaz - tak, kanalizacja ściekowa
najbliŜsz w ul.Kołłątaja , sieć energetyczna –tak.
- nie, sieć cieplna –
Uwarunkowania fizjograficzne: niesprzyjające. PołoŜenie w bezpośrednim sąsiedztwie doliny
rzeki Białej (częste inwersje powietrza w dolinie powodujące spływ zanieczyszczeń w
kierunku doliny); na obszarze głównego zbiornika wód podziemnych - GZWP nr. 218 –
niebezpieczeństwo zanieczyszczenia wód podziemnych; połoŜenie od strony nawietrznej
miasta - przewaŜające wiatry zachodnie - wwiewanie zanieczyszczeń do miasta.
Strona 131
5. Teren w rejonie ul. Produkcyjnej 2
działki nr: 1-115/9
Stan prawny: teren połoŜony na obszarze miasta Białegostoku, na którym została podjęta
uchwała o przystąpieniu do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania
przestrzennego części doliny rzeki Białej w Białymstoku (odcinek od ujścia do rzeki Supraśl
do ul. Gen. S. Maczka) nr. uchwały XXXII/354/04 Rady Miejskiej Białegostoku z dn.6 grudnia
2004 r. Obecnie sporządzany jest miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego.
Przestrzennego miasta Białegostoku zatwierdzonym Uchwałą Rady Miejskiej Białegostoku
Nr XX/256/99 z dn. 29.11.1999 r., zm. Uchwałą Nr. X/82/03 z dn. 30 czerwca 2003 r. i
uchwałą Nr. XLIV/502/05 z dn. 27 czerwca 2005r. i uchwałą nr XLV/520/05 z dn. 25 lipca
2005 r. przedmiotowe działki połoŜone są na obszarze oznaczonym jako tereny
przemysłowe, bazy, składy i rzemiosło do sukcesywnej modernizacji i przekształceń.
Własność: gminna (zarząd mienia komunalnego).
Obsługa komunikacyjna: od ul. Produkcyjnej.
Dostępność mediów: woda - tak, , kanalizacja ściekowa - nie, sieć energetyczna –tak.
Uwarunkowania fizjograficzne: niekorzystne. Wysoki poziom wód gruntowych; połoŜenie na
terenie dolinnym – prawdopodobnie naraŜony na niebezpieczeństwo zalania wodami rzeki
Białej; na obszarze głównego zbiornika wód podziemnych - GZWP nr. 218; występowanie
nieizolowanych utworów aluwialnych – niebezpieczeństwo zanieczyszczenia wód
podziemnych; połoŜenie od strony nawietrznej miasta - przewaŜające wiatry zachodnie wwiewanie zanieczyszczeń do miasta, połoŜenie na terenie dolinnym gdzie tworza się tzw.
zastoiska zimnego powietrza w tym zanieczyszczonego.
6. Teren w rejonie ul. Andersa
działki nr. 13-190/36;13-190/37;190/38;13-190/26;13-190/27
Stan prawny: teren połoŜony na obszarze miasta Białegostoku, który nie posiada
opracowanego planu miejscowego ani nie została podjęta uchwała o przystąpieniu do
sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Zgodnie z ustaleniami
2005r. i uchwałą nr XLV/520/05 z dn. 25 lipca 2005 r. przedmiotowe działki połoŜone są na
obszarze oznaczonym jako strategiczne, które mogą być przeznaczone do zabudowy
rzemieślniczej i usługowej.
Własność: gminna.
Obsługa komunikacyjna: od ul.Andersa, działką gminna nr 190/7 .
Dostępność mediów: woda - tak, gaz - tak, kanalizacja ściekowa - tak, sieć cieplna – tak ,
sieć energetyczna –tak.
Strona 132
Uwarunkowania fizjograficzne: sprzyjające. Teren wyniesiony, sąsiedztwo duŜego
kompleksu leśnego, dobre połoŜenie pod względem przewaŜających kierunków wiatrów.
7. Teren w rejonie ul. Paderewskiego
działki z obrebu nr 7 o nr ewidencyjnych: 228/2; 229/2; 230/4; 232/2; 233/3; 234/3; 236.
Stan prawny: proponowana lokalizacja przy ul. Paderewskiego objęta jest miejscowym
planem zagospodarowania przestrzennego części osiedla Nowe Miasto w Białymstoku (w
rejonie Al. I. J. Paderewskiego), uchwalonego uchwała nr LXI/748/06 Rady Miejskiej
Białegostoku z dnia 25.09.2006 r.. W planie teren ten oznaczony jest symbolem 3PU, jako
teren pod zabudowę produkcyjną i usługową z zakresu energetyki cieplnej wraz z
urządzeniami towarzyszącymi, parkingami i zielenią oraz teren oznaczony symbolem 6PU
przeznaczonym pod zabudowę produkcyjną i usługową wraz z urządzeniami
towarzyszącymi, parkingami i zielenią
Własność: prywatna.
Obsługa komunikacyjna: niekorzystna.
Dostępność mediów bezpośrednio w działce: woda - brak, gaz - brak, kanalizacja ściekowa brak, sieć cieplna – brak, sieć energetyczna – brak.
Uwarunkowania fizjograficzne:
kompleksów mieszkaniowych.
niesprzyjające.
Bardzo
bliskie
sąsiedztwo
duŜych
6.11.4 Wstępna analiza porównawcza
Dla potrzeb wstępnej selekcji przeprowadzono uproszczoną analizę porównawczą, bez
całego procesu wyznaczania wag kryteriów, ich oceny i waloryzacji, gdyŜ jest to pierwsze
podejście do procesu selekcji i w tej fazie naleŜy wyeliminować potencjalne lokalizacje, które
nie spełniają wymagań brzegowych. Bardziej wyrafinowane metody przeprowadzenia analizy
lokalizacyjnej stosuje się celem określenia najlepszej z pozornie równie dobrych lokalizacji,
co będzie celem dalszej części tego rozdziału.
Przedstawione w poprzedniej części informacje, charakteryzujące poszczególne warianty
lokalizacyjne w kontekście ich mocnych i słabych stron, są podstawowymi informacjami
opisowymi. Dla ilościowego uporządkowania tych informacji, wykonano, przedstawioną
poniŜej macierz, która na podstawie opisanych wcześniej kryteriów – warunków brzegowych,
ocenia poszczególne warianty.
Strona 133
Tabela 6.22 Ocena warunków brzegowych wariantów lokalizacji.
w rejonie ul. Produkcyjna 1 (4)
w rejonie ul. Produkcyjnej 2 (5)
w rejonie ul. Andersa (6)
w rejonie ul. Paderewskiego (7)
Łatwość dojazdu do instalacji i ocena układu
komunikacyjnego
2.
MoŜliwości etapowania budowy
Dostępność wymaganej powierzchni terenu dla
3.
instalacji
Dostępność sieci energetycznej do dostawy i odbioru
4.
energii elektrycznej
5.
Dostępność sieci cieplnej do odbioru energii cieplnej
6.
Zgodność z PZP i innymi dokumentami planistycznymi
7.
Dostępność mediów
Brak konieczności modernizacji lub budowy
8.
bezpośredniego dojazdu
9.
Zapewniony popyt na energię cieplną i elektryczną
10.
Niskie koszty pozyskania gruntu
11.
Niskie koszty transportu odpadów
12.
Niskie koszty kompromisu społecznego
13.
Niskie koszty rekompensat środowiskowych
Brak ryzyka wystąpienia potencjalnych konfliktów
14.
społecznych
Brak wprowadzenia nowych uciąŜliwości
15.
transportowych - konflikty
16.
Dogodna odległość od zabudowy
17.
Brak potencjału rozwój budownictwa mieszkalnego
18.
MoŜliwość uzyskania akceptacji społecznej
19.
Brak sąsiedztwa obszarów chronionych
20.
Brak sąsiedztwa obiektów chronionych
ILOŚĆ PRZEWAG (MAX-MIN)
+ spełniony warunek brzegowy
- nie spełniony warunek brzegowy
1.
w rejonie ul. Przędzalnianej (3)
Kryterium brzegowe
w rejonie ul. Starosielce (2)
L.p
w rejonie ul. Elewatorskiej (1)
Potencjalna lokalizacja
+
-
+
+
+
+
+
+
+
+/-
+
-
+
+
+
+
+/-
+
-
+
+
+/-
+/-
+
+
+
+
+
+/+
+/-
+/+
+/-
+
+
+
+/+
+/-
+/+
+/-
+
+
+
+
+
+/-
+/-
+/-
-
+
-
-
-
+
+
+
+
+
+/-
+
+
+/+
+
+
+
+/+/-
+
+
+
+/+/-
+
+
+
+
+/-
+
+
+/-
-
-
+/-
+/-
+/-
+/-
-
-
-
+
+/-
+/-
+/-
-
+/+/+
+
15-9
+
+
12-6
+/+
+/+
+
18-12
+/+/+/+
+
20-11
+/+/+/+
+
17-7
+
+
+
+
+
19-16
+
+
12-10
Wynik powyŜszej analizy wskazuje, Ŝe najmniej przeciwwskazań dla realizacji celu generuje
lokalizacja przy ulicy Produkcyjnej 1 i Andersa. Z uwagi na bliskie sąsiedztwo terenu działki
przy ulicy Paderewskiego z istniejącą ciepłownią (odbiorca ciepła) szczegółowej ocenie
poddano takŜe tę lokalizację, pomimo uzyskania niskiego wyniku w rankingu zbiorczym.
Warianty te posiadają najmniej przeciwwskazań w świetle analizowanych warunków
brzegowych, szczególnie biorąc pod uwagę uwarunkowania urbanistyczne i techniczne.
Wśród wskazanych i ocenionych dla kaŜdego wariantu warunków brzegowych moŜna
wyróŜnić takie, których spełnienie jest bezwzględnie wymagane dla lokalizacji zakładu
termicznego przekształcania odpadów. Do warunków tych naleŜą (oprócz oczywistego jakim jest dostępność wymaganej powierzchni, której brak w przypadku lokalizacji w rejonie
ul. Produkcyjnej 2) moŜliwość etapowania budowy, czy moŜliwość uzyskania akceptacji
społecznej, a takŜe moŜliwość uzyskania prawa dysponowania gruntem.
Strona 134
MoŜliwość etapowania budowy jest w praktyce odpowiedzią na pytanie, czy dany wariant
umoŜliwia dalszy rozwój instalacji tzn. dobudowanie w przyszłości nowej linii. Z tych teŜ
powodów lokalizacja przy ulicy Produkcyjnej 2 (5) została uznane we wstępnej ocenie jako
lokalizacje o nie wystarczającym potencjale dla realizacji inwestycji.
Kolejny warunek, którym jest moŜliwość uzyskania akceptacji społecznej jest bardzo trudny
do zwartościowania. Ocenia się, Ŝe na poziom akceptowalności społecznej wpływ mają
najbliŜsi mieszkańcy, co jest poniekąd pochodną gęstości zaludnienia najbliŜszych okolic i
potencjału rozwoju budownictwa zaleŜnego od atrakcyjności terenu, czyli od jego charakteru.
Na akceptowalność wpływa równieŜ doświadczenie mieszkańców zdobyte w procesach
dialogu społecznego, posiadana wiedza oraz zaufanie do władz lokalnych. Na tej podstawie
oceniono, Ŝe ze względu na moŜliwość braku uzyskania akceptowalności społecznej
(mierzonej potencjałem konfliktu społecznego i wielkością kosztów kompromisu
społecznego) do wykluczenia z wariantów lokalizacji instalacji termicznej zakwalifikowano
lokalizację w rejonie ulicy Starosielce (2), a takŜe Elewatorskiej (1) z uwagi na bliskie
sąsiedztwo zabudowy jednorodzinnej na zachód od lokalizacji, tuŜ za granicami
administracyjnymi miasta Białystok.
Z uwagi na wysoki wynik uzyskany w analizie wariantów lokalizacji w oparciu o warunki
brzegowe moŜliwości budowy zakładu we wskazanych lokalizacjach, naleŜy rozwaŜyć
równieŜ lokalizację przy ul. Przędzalnianej (teren byłych Zakładów Bawełnianych „Fasty”).
Nie mniej jednak, z uwagi na konieczność uporządkowana działki z istniejących obiektów, co
wiąŜe się z koniecznością wyburzania obiektów i budowli nieczynnych zakładów, ww.
lokalizacji nie wzięto pod uwagę w dalszej analizie.
Mając powyŜsze na uwadze, na podstawie wstępnej waloryzacji moŜliwości lokowania
instalacji termicznej, podjęto decyzję, Ŝe ostatecznej analizie jakościowej poddane będą
następujące potencjalne lokalizacje z terenu miasta Białystok:
•
•
•
w rejonie ulicy Produkcyjnej 1 (4),
w rejonie ulicy Gen. W. Andersa (6),
w rejonie ulicy Paderewskiego (7).
Szczegółową charakterystykę wskazanych lokalizacji przedstawiono poniŜej.
Strona 135
6.11.4.1 Lokalizacja ZUOK nr 1 w rejonie ul. Produkcyjnej
PołoŜenie terenu
Wg. podziału administracyjnego Białegostoku lokalizacja ta znajduje się na Osiedlu Zawady,
przy ul. Produkcyjnej. Od północy graniczy ona z terenami otwartymi doliny rzeki Supraśl, od
wschodu z miejską oczyszczalnią ścieków, a od zachodu i południa z pojedynczymi
budynkami mieszkalnymi.
Rysunek 6.3 Potencjalna lokalizacja pod budowę ZUOK przy ul. Produkcyjnej.
Strona 136
Dostępność, przeznaczenie terenu po budowę ZUOK
Dla obszaru, gdzie znajduje się wskazana lokalizacja podjęto uchwałę nr. XV/147/07 Rady
Miejskiej Białegostoku z dn. 03.09.2007 r. o przystąpieniu do sporządzenia miejscowego
planu zagospodarowania przestrzennego części osiedla Bacieczki w Białymstoku (w rejonie
ul. Produkcyjnej). Przewidywany termin uchwalenia miejscowego planu nastąpi we wrześniu
2009 r.
Przestrzennego miasta Białegostoku (Uchwała Rady miejskiej Białegostoku nr. XX/256/99 z
dn.29.11.1999 r. z późniejszymi zmianami) przedmiotowe działki wskazane pod potencjalną
lokalizację ZUOK połoŜone są na obszarze oznaczonym jako tereny niezabudowane, do
utrzymania i przekształceń.
Opisywana lokalizacja połoŜona jest w obrębie1 – Bacieczki i mieści się na działkach o
numerach ewidencyjnych:
• 67/6
• 67/10
o łącznej powierzchni 5,7 ha, oraz
• 67/9
• 116/1,
• 124/3
• 123/3
• 122/3
• 121/3
• 120/3
• 119/3
• 118/3
• 117/3
• 66/1
• 67/5
o łącznej powierzchni ok. 0,39 ha.
Działki są własnością Gminy Białystok.
Okoliczna zabudowa
Od strony ul. Produkcyjnej, tuŜ za granicą, w kierunku Pd od działki proponowanej pod
lokalizację ZUOK znajdują się pojedyncze budynki mieszkalne.
Ok.. 250 m od granic działki, w kierunku Pd-Zach znajdują się równieŜ zabudowania
mieszkalne miejscowości Kolonia Fasty (gm. Dobrzyniewo Kościelne).
NajbliŜsza zwarta zabudowa mieszkaniowa (osiedla), liczona od granic działki znajduje się w
odległości:
• ok.1,4 km w kierunku Pd – Wsch. – zabudowa jednorodzinna osiedla Bacieczki;
• ok. 1,7 km w kierunku Wsch. – zabudowa jednorodzinna osiedla „Zawady”;
• ok. 1,4 km w kierunku Pd. - zabudowa wielorodzinna osiedla „TBS Bacieczki”;
Ok. 1,5 km w kierunku Pd znajduje się zabudowa ogródków działkowych, skupiona wzdłuŜ
ul. Gen. F. Kleberga i ul. Narodowych Sił Zbrojnych, dalej pojedyncze zabudowania przy ul.
Owocowej i Miętowej, w odległości ok. 1,6 km
Strona 137
W dalszej odległości, znajdują się:
• ok. 2,5 km w kierunku Pd – Wsch – zabudowa wielorodzinna osiedla „Dziesięciny II”
oraz „Wysoki Stoczek”
• ok. 1,7 km w kierunku Pn - Zach. – zabudowa jednorodzinna miejscowości
Dobrzyniewo Fabryczne
• ok. 1,8 km w kierunku Pn zabudowa mieszkalna miejscowości Leńce (gm.
Dobrzyniewo Kościelne);
• ok. 2 km w kierunku Pn - Zach pojedyncze zabudowania miejscowości Kolonia
Osowicze (Gm. Wasilków).
Komunikacja
Dojazd do potencjalnej lokalizacji zapewnia ul. Produkcyjna – droga główna, klasy G.
Przedmiotowy teren bezpośrednio przylega do ul. Produkcyjnej w związku z czym nie
zachodzi potrzeba budowy dodatkowy ciągów komunikacyjnych. Dojazd do terenu
planowanego ZUOK moŜe odbywać się po ul. Produkcyjnej od strony miasta tj. od ulic: Gen.
F., Kleeberga – Gen. S. Maczka, po których bez ograniczeń mogą poruszać się pojazdy
cięŜarowe. Na w/w ciągu ulic przebiega ruch tranzytowy (droga krajowa nr 8 i 65).
W przyszłości dojazd do lokalizacji polepszy się za sprawą przebudowy ul. Produkcyjnej (na
drogę dwujezdniową, przystosowaną do ruchu pojazdów cięŜarowych) na odcinku od
dwupoziomowego węzła drogowego na skrzyŜowaniu ulic: Gen. F. Kleaberga – Gen. S.
Maczka do granicy miasta (tzw. Trasa Generalska). Dodatkowo, planowana modernizacja
(przebudowa) istniejącej sygnalizacji świetlnej na skrzyŜowaniu ulic: Produkcyjna –Gen. F.
Kleeberga – Gen. S. Maczka spowoduje poprawę warunków ruchu na samym skrzyŜowaniu
jak równieŜ w jego sąsiedztwie. Planowany termin zakończenia przebudowy i modernizacji
nastąpi w 2011 roku. Mapa projektowanych dróg transportu w okolicy przedstawiona jest w
załączniku 6.4.
Media
Na rozpatrywanym terenie istnieje dostęp do sieci gazowej i energetycznej. NajbliŜsza sieć
cieplna znajduje się w ul. Kołłątaja. Obecnie nie ma dostępu do sieci wodociągowej
i kanalizacyjnej, jest jednak (zgodnie z informacją uzyskaną od Wodociągów Białostockich –
pismo znak SD10-3/BOK-2323/002527/09 z dnia 28.04.2009 r.) opracowana dokumentacja
na budowę i przebudowę sieci wodociągowej oraz kanalizacyjnej sanitarnej i deszczowej w
ulicy Produkcyjnej, zlecona przez Urząd Miasta.
Energia elektryczna
obliczeń technicznych do stacji 110/15/6kV FASTY. Określenie szczegółowego zakresu
inwestycji dotyczącego modernizacji i rozbudowy sieci związanej z przyłączeniem ww.
obiektu moŜliwe będzie po złoŜeniu przez inwestora kompletnego wniosku o określenie
warunków przyłączenia.
Ciepło
RozwaŜana lokalizacja jest rozwiązaniem optymalnym z punktu widzenia współpracy z
miejską siecią cieplną. Główną zaletą lokalizacji ZUOK jest jego centralne umieszczenie w
systemie źródła ECB, Ciepłownia Zachód i Fasty. Zapewnia ona moŜliwość całkowitego
odbioru ciepła ze źródła o zmiennych parametrach (sytuacje awaryjne, zwiększanie mocy
źródła itp.).
Strona 138
W rejonie lokalizacji przy ul. Produkcyjnej nie znajdują się Ŝadne znaczące źródła wytwórcze
ciepła. Umiejscowienie ZUOK w systemie ciepłowniczym przy ul. Produkcyjnej utworzyłoby
korzystny dla miasta trójkątny układ sieci ciepłowniczej razem z ECB i Ciepłownią Zachód.
Woda
Zgodnie z informacją uzyskaną od Wodociągów Białostockich istnieje moŜliwość podłączenia
do sieci wodociągowej w oparciu o przewód wodociągowy Ø 200 mm z rur Ŝeliwnych
połoŜony w ul. Produkcyjnej na wysokości wjazdu do Oczyszczalni Ścieków. W tym celu
naleŜy wykonać odcinek sieci wodociągowej w ul. Produkcyjnej oraz w drodze dojazdowej do
wysokości nieruchomości (ok. 350 mb).
Ścieki
w oparciu o sieć kanalizacji sanitarnej Ø 250 mm, biegnącej na wysokości działki nr 143/2 w
ul. Produkcyjnej. W tym celu naleŜy wybudować sieć kanalizacji sanitarnej w ul. Produkcyjnej
do wysokości drogi dojazdowej bocznej na teren Oczyszczalni Ścieków oraz odcinek sieci
kanalizacji sanitarnej do wysokości działki proponowanej pod inwestycję (łącznie ok. 1400
mb rurociągu).
PołoŜenie fizjogeograficzne
Budowa geologiczna
Działka proponowana pod lokalizację leŜy na terenie wysoczyzny moreny dennej,
pochodzenia lodowcowego. Działka połoŜona jest na podłoŜu przydatnym do zabudowy ze
względu na występowanie nośnych glin zwałowych stadiału górnego zlodowacenia Warty.
Miejscowo występują piaski, Ŝwiry, mułki i gliny deluwialne. Ze względu na płytką wodę
gruntową, zalegająca w gruncie poniŜej 2 m p.p.t. posadowienie budynków ma ograniczony
zakres.
Wyniki badań geologii gruntów i zasobów wód podziemnych rejonu Białegostoku
przeprowadzone w 1994 r. przez przedsiębiorstwo geologiczne „Pol Geol Zakład w
Warszawie” wskazują, Ŝe grunt w rejonie ul. Produkcyjnej ze względu na swoje właściwości
geotechniczne odpowiada warunkom posadowienia budynków i budowli.
Hydrografia/hydrogeologia
NajbliŜej lokalizacji przy ul. Produkcyjnej przepływa rzeka Biała połoŜona ok. 600 m na Pn
oraz rzeka Supraśl połoŜona ok. 800 m na Pn.
Odległość do największego zbiornika wód powierzchniowych w Dojlidach wynosi w linii
prostej 11 km w kierunku Pd - Wsch.
Poziom występowania wód gruntowych na obszarze działki i w okolicy nie przekracza 2 m
p.p.t.
Z uwagi na bliskie sąsiedztwo doliny rzeki Supraśl oraz zasięg zalewu wodą wezbraniową z
1979 r. niniejszą potencjalna lokalizację naleŜało rozpatrzyć pod kątem zagroŜenia ryzykiem
zalania na skutek powodzi.
Na podstawie informacji uzyskanych od RZGW w Warszawie w piśmie znak OZ-0212/69/09
z dnia 05.05.2009 r. wynika, iŜ proponowana lokalizacja nie jest zagroŜona ryzykiem zalania
na skutek powodzi, co przedstawia poniŜszy rysunek oraz Załącznik 6.5.
Strona 139
Proponowana lokalizacja połoŜona jest na obszarze Głównego Zbiornika Wód Podziemnych
nr 218 – Pradolina Supraśl oraz równocześnie w III Sektorze ochronnym Głównego Zbiornika
Wód Podziemnych nr 218 – Pradolina Supraśli (załącznik 6.3). Planowana inwestycja nie
wpłynie negatywnie na pełnione funkcje zarówno Głównego Zbiornika Wód Podziemnych nr
218 – Pradolina Supraśli przy spełnieniu wymogów ochrony środowiska zakładanych w
procesie budowy i eksploatacji.
Strona 140
Źródło: Studium dla potrzeb ochrony przeciwpowodziowej – ETAP 1. Rzeka Supraśl” RZGW Warszawa, wrzesień 2006 r,.
Rysunek 6.4 Zasięg zalewu wodą wezbraniową (historyczną) z 1979 r. oraz wodami o prawdopodobieństwie Q1% i Q0,5% w rejonie potencjalnej
lokalizacji ZUOK przy ul. Produkcyjnej.
Strona 141
Rzędne wód wezbraniowych dla prawdopodobieństwa występowania raz na 100 i 200 lat
wynoszą:
rz. Q 1%
rz. Q 0,5%
dla km 11 + 000
113,33 m npm Kr
113,29 m npm Kr
dla km 12 + 000
113,82m npm Kr
113,78 m npm Kr
Fauna, flora, obszary chronione, obszary Natura 2000
Flora
Wg. informacji zawartych w opracowaniu „Opis warunków przyrodniczych na obszarze trzech
potencjalnych lokalizacji ZTPOK w Białymstoku” sporządzonym na zlecenie Zamawiającego,
na obszarze wskazanym pod lokalizację inwestycji w rejonie ul. Produkcyjnej wyróŜniono trzy
kategorie zbiorowisk roślinnych. Są to: Roślinność naturalna i półnaturalna, antropogeniczna
roślinność upraw i ugorów oraz antropogeniczna roślinność ruderalna.
Roślinność naturalna i półnaturalna reprezentowana jest przez pastwiska świeŜe ze
związku Cynosurion. Ubogie florystycznie, zbiorowisko zajmuje Ŝyzne siedlisko w obrębie
gliniastej moreny dennej oraz niecki denudacyjnej. Wyodrębniono jeden zespół roslinności
Lolio-Cynosuretum.
Antropogeniczną roślinność upraw i ugorów w większości stanowią kilkuletnie ugory z
typową roślinnością dla Ŝyznych siedlisk gliniastych. W składzie gatunkowym dominuje perz,
szczaw, oset i mniszek. Pojawiają się pierwsze naloty brzozy i sosny.
Antropogeniczna roślinność ruderalna, zajmuje południową część obszaru. DuŜa
mozaikowatość zespołów tu występujących jest efektem przekształceń siedliska w wyniku
nagromadzenia zróŜnicowanych pod względem geologicznym i troficznym utworów
nasypowych.
PoniŜszy rysunek przedstawia mapę rozkładu roślinności i form uŜytkowania terenu na
obszarze potencjalnej lokalizacji oraz działkach do niej przyległych przy ul. Produkcyjnej.
Strona 142
Źródło: „Opis warunków przyrodniczych na obszarze trzech potencjalnych lokalizacji ZTPOK w Białymstoku”,
Białystok 2009 r.
Rysunek 6.5 Mapa rozkładu roślinności i form uŜytkowania terenu na obszarze potencjalnej
lokalizacji przy ul. Produkcyjnej.
W obrębie wyróŜnionych zbiorowisk nie stwierdzono gatunków roślin z Załącznika I
Dyrektywy siedliskowej oraz roślin chronionych i rzadkich wpisanych do Polskiej Czerwonej
Księgi Rzadkich Gatunków Roślin i Zwierząt.
W załączniku 6.6 przedstawiono dokumentację fotograficzną siedlisk roślinnych.
Fauna
Na terenie lokalizacji wg. „Opis warunków przyrodniczych na obszarze trzech potencjalnych
lokalizacji ZTPOK w Białymstoku” stwierdzono najmniej gatunków ptaków, bowiem tylko 24,
w tym 17 lęgowych oraz 7 przelotnych lub o niepotwierdzonym statusie gniazdowania. Były
to głównie gatunki związane z krajobrazem rolniczym oraz nieuŜytkami, zabudową
przemysłową i podmiejską. W przypadku tej lokalizacji trudno wskazać szczególnie cenne
pod względem ornitologicznym miejsce. Nie zanotowano tu Ŝadnego z gatunków, który był
by objęty ochroną w ramach Dyrektywy Ptasiej. W trakcie kontroli odnotowano przelotne
mewy śmieszki (Larus ridibundus), kawki (Corvus monedula) i gawrony (Corvus frugilegus).
Ptaki te leciały z rejonu miasta na Ŝerowiska zlokalizowane w rejonie doliny rzeki Supraśl lub
z nich powracały.
Strona 143
Tabela 6.23 Lista gatunków stwierdzonych na obszarze przy ul. Produkcyjnej.
Rodzina
Galliformes
Phasianidae
Phasianus colchicus
baŜant
L
Charadriiformes
Laridae
Larus ridibndus
mewa śmieszka
P
Columbiformes
Columbidae
Columba palumbus
grzywacz
L
Apodiformes
Apodiae
Apus apus
jerzyk
P
Alaudidae
Alauda arvensis
skowronek
L
Hirundo rustica
dymówka
P
Delichon urbica
oknówka
P
Motacilla flava
pliszka Ŝółta
L
Phoenicurus ochruros
kopciuszek
L
Saxicola ruberta
pokląskwa
L
Turdus merula
kos
L
Turdus pilaris
kwiczoł
L
łozówka
L
piecuszek
L
Sylvia communis
cierniowka
L
Emberizidea
Emberiza citrinella
trznadel
L
Fringillidae
Carduelis chloris
dzwoniec
L
Carduelis canabina
makolągwa
L
Ploceidae
Passer montanus
mazurek
L
Sturnidae
Sturnus vulgaris
szpak
P
Oriolodae
Oriolus oriolus
wilga
L
Corvidae
Pica pica
sroka
L
Corvus monedula
kawka
P
Corvus frugilegus
gawron
P
Hirundidae
Motacilidae
Turdiae
Sylvidae
Passeriformes
Nazwa naukowa
Status
gatunku
Rząd
Nazwa polska
24
17
7
0
Strona 144
Obszary chronione i cenne przyrodniczo
W odległości około 200 m na północ od analizowanego obszaru znajdują się naturalne
zbiorowiska doliny Supraśli, będącej istotnym elementem wieloprzestrzennego systemu
przyrodniczego miasta Białegostoku (Załącznik 6.2). System doliny Supraśli stanowi
równocześnie bardzo waŜny ciąg powiązań przyrodniczych o znaczeniu regionalnym pełniąc
rolę korytarza ekologicznego. Planowana inwestycja nie wpłynie negatywnie na pełnione
funkcje przez wieloprzestrzenny system przyrodniczy i korytarz ekologiczny pod warunkiem
spełnienia wymogów ochrony środowiska zakładanych w procesie budowy i eksploatacji.
NajbliŜszy Park Narodowy - Narwiański Park Narodowy znajduje się daleko, w odległości
15 km na Zach od proponowanej lokalizacji, a Biebrzański Park Narodowy w odległości
ok. 43 km na Pn-Wsch od proponowanej lokalizacji.
W odległości ok. 5 km w kierunku Pn-Wsch od proponowanej lokalizacji znajduje się Park
Krajobrazowy Puszczy Knyszyńskiej im. Prof. Witolda Sławińskiego.
Na terenie miasta znajdują się takŜe rezerwaty:
• Rezerwat Antoniuk połoŜony ok. 3,5 km na wschód od wskazanej lokalizacji;
• Rezerwat Las Zwierzyniecki połoŜony ok. 8 km na południowych wschód od
wskazanej lokalizacji.
Obszary Natura 2000
Ponadto w okolicy miasta znajdują się obszary Natura 2000. Są one oddalone od terenu
inwestycji. Szczegółowe dane odnośnie obszarów Natura 2000 zlokalizowanych w okolicy
proponowanej lokalizacji przedstawia poniŜsza tabela.
Tabela 6.24 Obszary Natura 2000 w okolicy proponowanej lokalizacji.
Wyszczególnienie
Natura 2000
SOO (Specjalne Obszary Ochrony)
Dyrektywa siedliskowa
Ostoja Knyszyńska PLH 200006
Dolina Biebrzy PLH 200008
Ostoja w Dolinie Górnej Narwi PLH 200010
Narwiańskie Bagna PLH 200002
OSO (Obszary Specjalnej Ochrony)
Dyrektywa ptasia
Puszcza Knyszyńska PLB 200003
Bagienna Dolina Narwi PLB 200001
Dolina Górnej Narwi PLB 200007
Ostoja Biebrzańska PLB 200006
odległość od lokalizacji
kierunek od lokalizacji
4 km
24 km
26 km
14,5 km
na północ
na zachód
na południe
na zachód
4 km
7 km
26 km
24 km
na północ
na zachód
na południe
na zachód
Na podstawie informacji otrzymanych od Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w
Białymstoku w piśmie znak: RDOŚ-20-WPN-I-6638-102/09/PS z dnia 27.04.2009 r. w rejonie
ok. 500 m od proponowanej lokalizacji znajduje się teren doliny rzeki Supraśl i Biała, który
stanowi element wieloprzestrzenny systemu przyrodniczego, stanowiący ciąg powiązań
przyrodniczych o znaczeniu regionalnym, pozbawiony zabudowy przemysłowej,
mieszkaniowej i zagrodowej, na który naleŜy zwrócić uwagę przy tworzeniu raportu i
projektowaniu inwestycji. W bezpośrednim sąsiedztwie lokalizacji nie występują pomniki
przyrody.
Strona 145
Obszary i obiekty objęte ochroną wojewódzkiego konserwatora zabytków
6.11.4.2 Lokalizacja ZUOK nr 2 w rejonie ul. Andersa
PołoŜenie terenu
Wg. podziału administracyjnego Białegostoku lokalizacja ta znajduje się przy ul. Gen. W.
Andersa na tyłach giełdy rolnej. Od północy graniczy ona z terenami leśnymi, od
południowego zachodu z terenami produkcyjno-usługowymi, a od wschodu w odległości ok.
800 znajduje się osiedle domków jednorodzinnych, częściowo odizolowane terenem leśnym..
Obszar znajdujący się przy ulicy Gen. W. Andersa jest wyniesiony i sąsiaduje od strony
północnej z duŜym kompleksem leśnym (Las Pietrasze).
Strona 146
Rysunek 6.6 Potencjalna lokalizacja pod budowę ZUOK przy ul. Gen. W. Andersa.
Dla obszaru gdzie wskazano potencjalną lokalizację przy ul. Gen. W. Andersa nie
opracowano miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego oraz nie podjęto
stosownej uchwały o przystąpieniu do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania
przestrzennego.
Przestrzennego miasta Białegostoku (Uchwała Rady miejskiej Białegostoku Nr XX/256/99 z
dn. 29.11.1999 r., zm. Uchwałą Nr X/82/03 z dn. 30 czerwca 2003 r., Uchwałą Nr
XLIV/502/05 z dnia 27 czerwca 2005 r., Uchwałą Nr XVV/520/05 z dn. 25 lipca 2005 r.,
uchwałą XXVIII/317/08 z dnia 26 maja 2008r. oraz uchwałą Nr XXXI/373/08 z dnia 8
września 2008r.) przedmiotowe działki połoŜone są na obszarze oznaczonym jako tereny
przemysłowe, bazy składy i rzemiosło - do sukcesywnej modernizacji - uzupełnień
i przekształceń.
Strona 147
Opisywana lokalizacja połoŜona jest w obrębie 13 – Białostoczek Płn. i mieści się na
działkach o numerach ewidencyjnych:
• 190/36 o pow. 3,22 ha;
• 190/37 o pow. 1,09 ha;
• 190/38 o pow. 1,09 ha;
• 190/26 o pow. 1,18 ha;
• 190/27 o pow. 0,76 ha.
Wymienione działki są własnością Gminy Białystok.
W celu zapewnienia dojazdu od ul. Gen. W. Andersa do planowanej lokalizacji będzie
poprowadzona droga dojazdowa przez działkę 190/7, przewidziana do realizacji przez
Miasto Białystok
Okoliczna zabudowa
NajbliŜsza zabudowa mieszkaniowa zwarta zlokalizowana jest od strony wschodniej terenu.
W odległości ok. 700 m w linii prostej od granicy działki znajduje się osiedle domków
jednorodzinnych „Pietrasze”, częściowo odizolowane od proponowanej lokalizacji terenem
leśnym, a dalej w kierunku Wsch, w odległości ok. 1,3 km – zabudowa jednorodzinna osiedla
„Zgoda”. Ponadto, w odległości ok. 800 m w kierunku Pd – Zach znajdują się zabudowania
osiedla wielorodzinnego „Białostoczek”, które rozciąga się takŜe za rzeką Białą.
NajbliŜsze pojedyncze zabudowania, skupione wzdłuŜ osi ul. Gen Maczka i Alei Tysiąclecia
Państwa Polskiego znajdują się w odległości ok. 860 m w kierunku Zach od granicy działki.
Dalej, znajdują się:
• w odległości ok. 2 km w kierunku Zach, , za linią kolejową - zabudowania ogródków
działkowych.;
• w odległości ok. 1,2 km w kierunku Pn - Zach za linią kolejową znajduje się osiedle
domów jednorodzinnych „Dziesięciny I”;
• w odległości ok. 1,3 km w kierunku Pd – Wsch osiedle domów jednorodzinnych (ul.
Wąska, Węglowa, Fabryczna, Traugutta), a dalej (ok. 1,65 km od granicy działki) za
ul. Wasilkowską – osiedle wielorodzinne „R. Traugutta”
• w odległości ok. 1,6 km w kierunku: Pd – osiedle zabudowy wielorodzinnej „H.
Sienkiewicza”, Pd - zach. – wielorodzinna zabudowa osiedla „Waryńskiego”.
Od Pn lokalizacja graniczy z terenami leśnymi (Las Pietrasze).
W bezpośrednim sąsiedztwie lokalizacji przewaŜa jednak zabudowa handlowo - usługowa.
Komunikacja
W pobliŜu proponowanej lokalizacji przebiega ulica Gen. W. Andersa. Ulicą tą odbywa się
ruch miejski oraz ruch tranzytowy (ciąg drogi krajowej Nr 8). Dojazd do lokalizacji jest
moŜliwy po wybudowaniu odcinka ulicy dojazdowej, łączącej ul. Gen .W. Andersa z terenem
planowanym pod inwestycję.
Dojazd do ZUOK bez większych problemów mógłby się odbywać po w/w ulicy nie wpływając
znacząco na ruch drogowy.
Planowane przedłuŜenie Trasy Generalskiej znacząco poprawi dojazd do planowanej
inwestycji z kaŜdej strony miasta. Mapa projektowanych dróg transportu w okolicy
przedstawiona jest w załączniku 6.4.
Strona 148
Media
Do rozpatrywanego terenu (zgodnie z informacją uzyskaną od Wodociągów Białostockich –
pismo znak SD10-3/BOK-2323/002527/09 z dnia 28.04.2009 r.) nie jest doprowadzona sieć
kanalizacyjna ani wodociągowa. Jednak planowana jest przebudowa ul. Gen. W. Andersa
wraz z wykonaniem uzbrojenia w sieć kanalizacyjną i wodociągową. W/w zadanie (zgodnie z
opinią Departamentu Urbanistyki) przewidziane jest do realizacji na lata 2010 – 2012.
Energia elektryczna
obliczeń technicznych do stacji 110/15kV EC. Określenie szczegółowego zakresu inwestycji
dotyczącego modernizacji i rozbudowy sieci związanej z przyłączeniem ww. obiektu moŜliwe
będzie po złoŜeniu przez inwestora kompletnego wniosku o określenie warunków
przyłączenia.
Ciepło
Istniejąca w pobliŜu sieć cieplna jest własnością EC Białystok. W odległości ok. 1 km od
planowanej lokalizacji pod ZUOK znajduje się największe źródło wytwórcze ciepła w mieście
- Elektrociepłownia Białystok. Brak jest moŜliwości ustalenia obszaru zasilania odpowiednio
do szacowanych zdolności produkcyjnych ZUOK. Największy problem stanowi konieczność
pracy dwu źródeł na wspólną sieć (komplikacje natury technicznej i eksploatacyjnej, tym
większe, Ŝe byłoby dwóch róŜnych właścicieli obu źródeł).
Bliskie sąsiedztwo zakładu wytwórczego ciepła w przypadku ul. Andersa oraz konieczność
odprowadzenia ciepła do wspólnej sieci stanowi duŜą przeszkodę natury technicznej. W
przypadku lokalizacji ZUOK w rejonie ul. Andersa zakład musiałby współpracować z ECB w
celu oddawania ciepła do sieci A, B i C. Tworzy to problem techniczny oraz utrudnia
planowanie i prognozowanie zaopatrzenia sieci w ciepło zarówno przez ECB i ZUOK.
Aktualnie najwięcej odbiorców zasilanych jest w obszarze działania sieci cieplnej A i B.
Woda
Istnieje moŜliwość podłączenia do sieci w oparciu o magistrale wodociągową Ø 600 mm z rur
Ŝeliwnych połoŜoną w ul. Gen. W. Andersa. NaleŜy wykonać odcinek ok. 470 mb sieci
wodociągowej rozdzielczej do proponowanej lokalizacji projektując przewody w drodze
dojazdowej.
Ścieki
w rejonie. NajbliŜej połoŜna sieć kanalizacji sanitarnej Ø 800 mm przecina ul. Gen. W.
Andersa na wysokości nieruchomości nr 46. W celu przyłączenia naleŜy wybudować sieć
kanalizacji sanitarnej w ul. Gen. W. Andersa do wysokości drogi dojazdowej bocznej oraz
odcinek sieci kanalizacji sanitarnej do wysokości nieruchomości (ok. 1300 mb sieci). Ze
względu na konfigurację terenu moŜe zajść potrzeba zastosowania przepompowni ścieków.
Po wybudowaniu i przekazaniu do eksploatacji powyŜszych sieci wodociągowo –
kanalizacyjnych naleŜy wykonać przyłącze wodociągowe i kanalizacyjne do nieruchomości.
Strona 149
Budowa geologiczna
Działka rejonie ul. Gen. W. Andersa połoŜna jest na obszarze wysoczyzny moreny dennej i
ablacyjnej, z niewielkimi pagórkowatymi formami rzeźby pochodzenia lodowcowego w
postaci kemów.
Analizując dokumentację hydrogeologiczną zasobów wód podziemnych rejonu Białegostoku,
opracowaną w 1994 roku przez Przedsiębiorstwo Geologiczne Pol GEOL Zakład w
Warszawie stwierdzono, iŜ budowa geologiczna gruntu odpowiada warunkom i celom
zabudowy. Grunt, na którym połoŜona jest proponowana działka pod lokalizację ZUOK
stanowi warstwę nieprzepuszczalnych glin zwałowych stadiału górnego zlodowacenia Warty,
z miejscowymi, przypowierzchniowymi skupiskami glin z domieszką piasku i utworów
iłowcowych (m.in. piasków pylastych oraz glin pylastych).
NajbliŜej lokalizacji przy ul. Gen. W. Andersa przepływa rzeka Biała połoŜona ok. 1,2 km na
Pd-Zach oraz rzeka Supraśl połoŜona ok. 4,2 km na Pn.
Odległość z wybranej lokalizacji w rejonie ul. Gen. W. Andersa do największego zbiornika
wód powierzchniowych w Dojlidach wynosi w linii prostej 5,6 km w kierunku Pd - Wsch.
Głębokość zalegania wód gruntowych w lokalizacji w rejonie ul. Gen. W. Andersa wynosi od
2 do 4 m p.p.t. W części zachodniej działki stwierdzono występowanie wód gruntowych na
poziomie do 2 m p.p.t.
Lokalizacja nie jest zagroŜona ryzykiem zalania na skutek powodzi.
Flora
Na obszarze planowanego przedsięwzięcia
roślinnych.
wyróŜniono dwie kategorie zbiorowisk
Roślinność naturalna i półnaturalna – reprezentowana jest przez łąki świeŜe ze Związku
Arrhenatherion elatioris. Zbiorowisko zajmuje niewielki fragment moreny ablacyjnej w
północno - zachodniej części analizowanego obszaru. Od południa ograniczone jest
sztuczną skarpą nasypu ziemnego.
WyróŜniona postać łąki świeŜej nie reprezentuje siedliska z Załącznika I Dyrektywy
Siedliskowej.
Antropogeniczna roślinność ruderalna – zajmuje południową, większą część obszaru.
DuŜa mozaikowatość zespołów tu występujących jest efektem przekształceń siedliska w
wyniku nagromadzenia zróŜnicowanych pod względem geologicznym i troficznym utworów
nasypowych. Sztuczne nasypy dochodzą do kilku metrów miąŜszości. Wykształciły się na
nich zarówno płaty roślinności środowisk bagiennych i wilgotnych (łozowiska, turzycowiska)
jak teŜ skrajnie suchych i ubogich.
PoniŜszy rysunek przedstawia mapę rozkładu roślinności i form uŜytkowania terenu na
obszarze potencjalnej lokalizacji w rejon ul. Gen. Wł. Andersa.
Strona 150
Białystok 2009 r.
lokalizacji w rejonie ul. Gen. Wł. Andersa.
W obrębie mozaiki tych zespołów nie zinwentaryzowano gatunków roślin z Załącznika I
Dyrektywy Siedliskowej oraz roślin chronionych i rzadkich wpisanych do Polskiej Czerwonej
Księgi Rzadkich Gatunków Roślin i Zwierząt.
W załączniku 6.6 przedstawiono dokumentację fotograficzną zaobserwowanych siedlisk
roślinnych.
Fauna
W proponowanej lokalizacji w rejonie ul. Gen. W. Andersa zaobserwowano 40 gatunków, w
tym 27 lęgowych i 13 przelotnych lub o niepotwierdzonym statusie gniazdowania. Są to
gatunki związane z krajobrazem leśnym i terenami otwartymi zakrzaczonymi w wyniku
sukcesji roślinnej. Szczególnie atrakcyjnym ptasio terenem były zakrzaczenia i drzewostany
w rejonie cieku wodnego. Stwierdzono gniazdowanie dwóch gatunków „naturowych”,
tj gąsiorka co najmniej 2 pary i lerki co najmniej 1 terytorialny samiec.
Strona 151
Ze względu na przyleganie tej lokalizacji do drzewostanów Lasu Pietrasze stwierdzono tu
krzyŜodzioby świerkowe (Loxia curvirostra).
Tabela 6.25 Lista gatunków stwierdzonych na obszarze przy ul. Gen. W. Andersa.
Rząd
Rodzina
Nazwa naukowa
Status
gatunku
Nazwa polska
Falconiformes
Accipitridae
Bueto bueto
myszołów
P
Columbiformes
Columbidae
Columba palumbus
grzywacz
L
Cuculiformes
Cuculidae
Cuculus canorus
kukułka
L
Apodiformes
Apodiae
Apus apus
jerzyk
P
Piciformes
Picidae
Dendrocopos major
dzięcioł duŜy
P
Passeriformes
Alaudidae
Lullula arborea*
lerka*
L
Hirundidae
Hirundo rustica
dymówka
P
Motacilidae
Anthus trivialis
świergotek drzewny
P
Lanidae
Lanius collurio*
gąsiorek*
L
Troglotydiae
Troglodytes
troglodytes strzyŜyk
L
Prunelidae
Prunella modularis
pokrzywnica
P
Erithacus rubecula
rudzik
L
Luscinia luscinia
słowik szary
L
pleszka
L
Turdus merula
kos
L
Turdus pilaris
kwiczoł
L
Turdus philomelos
śpiewak
L
łozówka
L
Hippolais icterina
zaganiacz
L
piecuszek
L
pierwiosnek
L
Phylloscopus sibilatrix
świstunka
L
Sylvia atricapilla
L
Sylvia borin
gajówka
L
Sylvia curruca
piegŜa
L
Sylvia communis
cierniówka
L
Parus montanus
czarnogłówka
P
Parus cristatus
czubatka
P
Parus major
bogatka
P
Parus caeruleus
modraszka
P
Certhidae
Certhia familiaris
pełzacz leśny
P
Emberizidea
Emberiza citrinella
trznadel
L
Fringillidae
Fringilla coelebs
zięba
L
Carduelis carduelis
szczygieł
L
Turdiae
Sylvidae
Paridae
Strona 152
Carduelis canabina
makolągwa
L
Loxia curvirostra
krzyŜodzób świerkowy
P
Sturnidae
Sturnus vulgaris
szpak
P
Oriolodae
Oriolus oriolus
wilga
L
Garrulus glandarius
sójka
L
Pica pica
sroka
L
Corvidae
40
27
13
2
zinwentaryzowano co najmniej sześć gatunków motyli, w tym przestrojnika trawnika
(Aphantopus hyperantus), przestrojnika jurtina (Maniola jurtina), polowca szachownicę
(Melanargia galatea) oraz modraszka ariona (Maculinea arion).
Proponowana lokalizacja połoŜona jest w odległości 60 m od kompleksu leśnego Las
Pietrasze - Załącznik 6.2. Las Pietrasze w połączeniu z przylegającym od strony zachodniej
Lasem Antoniuk oraz graniczącą od strony północnej doliną Supraśli stanowią waŜne ogniwo
w strukturze wieloprzestrzennego systemu przyrodniczego miasta Białegostoku.
Las Pietrasze wraz z Lasem Antoniuk ze względu na swoje walory przyrodnicze, kulturowe,
edukacyjne i turystyczne zaproponowany został do ochrony w formie Zespołu PrzyrodniczoKrajobrazowego. W polityce przestrzennej miasta Las Pietrasze przeznaczony został
równieŜ do pełnienia funkcji rekreacyjnych. Obecnie, szczególnie od strony rozpatrywanej
inwestycji, pozostaje on w stanie zaniedbanym.
NajbliŜszy Park Narodowy - Narwiański Park Narodowy znajduje się 18 km na Pd-Zach od
proponowanej lokalizacji.
Na Pn-Wsch od proponowanej lokalizacji w odległości ok. 47 km znajduje się takŜe
Biebrzański Park Narodowy.
Ponadto w odległości ok. 5,5 km w kierunku Pn od proponowanej lokalizacji znajduje się
Park Krajobrazowy Puszczy Knyszyńskiej im. Prof. Witolda Sławińskiego.
•
•
Rezerwat Antoniuk połoŜony ok. 3 km na północny-zachód od proponowanej
lokalizacji;
Rezerwat Las Zwierzyniecki połoŜony ok. 4 km na południe od proponowanej
lokalizacji.
Strona 153
Obszary Natura 2000
Obszary Natura 2000 są w większości znacznie oddalone od proponowanej lokalizacji, co
przedstawia poniŜsza tabela.
Wyszczególnienie
Natura 2000
Dyrektywa ptasia
5,5 km
30 km
27 km
20 km
na północ
na zachód
na południowy zachód
5,5 km
12 km
27 km
30 km
na północ
na zachód
na zachód
lokalizacji przy ul. Gen. W. Andersa występują tereny leśne, jednakŜe nie są one objęte
ochroną na podstawie przepisów o ochronie przyrody. W bezpośrednim sąsiedztwie
lokalizacji nie występują pomniki przyrody.
6.11.4.3 Lokalizacja ZUOK nr 3 w rejonie ul. Paderewskiego
PołoŜenie terenu
Wg. podziału administracyjnego Białegostoku lokalizacja ta znajduje się na Osiedlu Nowe
Miasto, przy ul. Paderewskiego.
W odległości ok. 180 m w kierunku północnym znajdują się teren zabudowy mieszkaniowej
jednorodzinnej części osiedla Nowe Miasto oraz usługowej. Na wschodzie w odległości ok.
350 m w linii prostej znajduje się osiedle domków jednorodzinnych, a w odległości ok. 500 m
zabudowa wielorodzinna osiedla Nowe Miasto. Tereny mieszkaniowe są częściowo
odizolowane niewielkim terenem zadrzewionym. Od południowego-wschodu tereny SA
przeznaczone pod działalność produkcyjną i usługową.
Strona 154
Rysunek 6.8 Potencjalna lokalizacja pod budowę ZUOK przy ul. Paderewskiego.
Proponowany lokalizacja przy ul. Paderewskiego objęta jest miejscowym planem
zagospodarowania przestrzennego części osiedla Nowe Miasto w Białymstoku ( w rejonie Al.
I. J. Paderewskiego), uchwalonego uchwała nr LXI/748/06 Rady Miejskiej Białegostoku z
dnia 25.09.2006 r.. W planie teren ten oznaczony jest symbolem 3PU, jako teren pod
zabudowę produkcyjną i usługową z zakresu energetyki cieplnej wraz z urządzeniami
towarzyszącymi, parkingami i zielenią oraz teren oznaczony symbolem 6PU przeznaczonym
pod zabudowę produkcyjną i usługową wraz z urządzeniami towarzyszącymi, parkingami i
zielenią.
Opisywana lokalizacja mieści się na działkach o numerach ewidencyjnych:
•
•
•
•
228/2;
229/2;
230/4;
232/2;
Strona 155
•
•
•
233/3
234/3
236.
Wymienione działki są własnością osób prywatnych.
Okoliczna zabudowa
NajbliŜsza zabudowa mieszkaniowa znajduje się w bardzo bliskim sąsiedztwie proponowanej
lokalizacji, bo zaledwie w odległości ok. 150-180 m w kierunku północnym od granicy działki.
Jest to zwarta zabudowa osiedla domków jednorodzinnych „Ścianka”. Za osiedlem „Ścianka”
znajduje się strefa handlowo-usługowa.
W bliskim sąsiedztwie (ok. 300 m w kierunku wschodnim od granicy działki) znajduje się
takŜe osiedle zabudowy wielorodzinnej „Nowe Miasto”. Dalej, za osiedlem wielorodzinnym
„Nowe Miasto” w odległości ok. 1,4 km znajduje się osiedle domów jednorodzinnych
(ograniczone ulicami Kalwaryjską, Sławińskiego, Pułaskiego, Krętą, Zachodnią).
Tereny mieszkaniowe są częściowo odizolowane od terenu lokalizacji niewielkim terenem
zadrzewionym od strony wschodniej.
W odległości ok. 600 m w kierunku Pd – Wsch znajduje się osiedle wielorodzinne „Kleosin”
(Gm. Juchnowiec Kościelny)
Dalej, w odległości:
• ok. 1 km w kierunku Pn, za torami kolejowymi znajduje się osiedle zabudowy
wielorodzinnej „Zielone Wzgórza”
• ok. 1,1 km w kierunku Zach znajdują się pojedyncze zabudowania mieszkalne
miejscowości Klepacze (Gm. Choroszcz) oraz miejscowości Turczyn (Gm.
Choroszcz) - 1,4 km w kierunku Pd – Zach.
Komunikacja
Dojazd do potencjalnej lokalizacji ZUOK przy ul. Paderewskiego jest bardzo niekorzystny.
Teren przy ulicy Paderewskiego i Starosielce znajduje się na obszarze osiedla mieszkalnego
Nowe Miasto. W rejonie proponowanej inwestycji brak jest ulic, które przejęły by zwiększony
ruch pojazdów cięŜarowych. W tym rejonie miasta wszystkie ulice przebiegają przez
zabudowę wielorodzinną. Ulice w obrębie osiedli mieszkaniowych zostały przewidziane do
ruchu lokalnego. Pełnią one funkcję ulic osiedlowych i zbiorczych, których parametry
techniczne nie są dostosowane do ruchu cięŜarowego. Dodatkowo, planowane ciągi
komunikacyjne w tym rejonie miasta równieŜ będą przebiegały przez tereny mieszkalne co
przy duŜym udziale pojazdów cięŜarowych spowoduje wystąpienie uciąŜliwości w postaci
problemów komunikacyjnych. Mapa projektowanych dróg transportu w okolicy przedstawiona
jest w załączniku 6.4.
Media
Na przedmiotowym terenie brak jest w bezpośrednim sąsiedztwie omawianych działek
ewidencyjnych sieci wodociągowej oraz kanalizacyjnej. NajbliŜsza sieć wodno –
kanalizacyjna przebiega w rejonie ul. Starosielice (zgodnie z informacją uzyskaną od
Wodociągów Białostockich – pismo znak SD10-3/BOK-2323/002527/09 z dnia 28.04.2009r.).
Strona 156
Wg Departamentu Urbanistyki Urzędu Miejskiego w Białymstoku na etapie projektowania są
sieci: wodociągowo – kanalizacyjna, gazowa oraz cieplna.
Energia elektryczna
obliczeń technicznych do stacji 110/15kV RPZ5. Określenie szczegółowego zakresu
inwestycji dotyczącego modernizacji i rozbudowy sieci związanej z przyłączeniem ww.
obiektu moŜliwe będzie po złoŜeniu przez inwestora kompletnego wniosku o określenie
warunków przyłączenia.
Ciepło
Obecnie trwają zaawansowane prace nad koncepcją zagospodarowania omawianych
działek w sposób, który uczyni ten obiekt centrum techniczno-logistycznym MPEC z opcją
wdroŜenia w ciepłowni kogeneracji (produkcja energii cieplnej i elektrycznej). Wg MPEC nie
da się pogodzić realizacji tych inwestycji na wskazanych działkach z budową zakładu
termicznego przetwarzania odpadów komunalnych.
W najbliŜszym sąsiedztwie lokalizacji ZUOK przy ul. Paderewskiego znajduje się Ciepłownia
Zachód pracująca tylko w sezonie grzewczym. Bliskie sąsiedztwo zakładu wytwórczego
ciepła w przypadku ul. Paderewskiego oraz konieczność odprowadzenia ciepła do wspólnej
sieci z CZ stanowi duŜą przeszkodę natury technicznej
Woda
Istnieje moŜliwość podłączenia do sieci wodociągowej w oparciu o przewód wodociągowy
Ø150 mm z rur Ŝeliwnych połoŜony na wysokości nieruchomości.
Ścieki
kanalizacji sanitarnej w oparciu o kolektor sanitarny Ø1000 mm połoŜony na wysokości
nieruchomości.
Budowa geologiczna
Teren, na którym połoŜona jest działka jest obszarem wysoczyzny moreny dennej
pochodzenia lodowcowego oraz formy pochodzenia wodnolodowcowego w postaci wzgórz
akumulacji szczelinowej.
Działka pod budowę ZUOK w lokalizacji w rejonie ulicy Paderewskiego połoŜna jest na
obszarze gruntów przydatnych do zabudowy bez Ŝadnych zastrzeŜeń i ograniczeń, ze
względu na występowanie nośnych glin zwałowych z miejscowymi, szczelinowymi
skupiskami piasków oraz Ŝwirów akumulacji szczelinowej. Zarówno gliny zwałowe jak piaski
oraz Ŝwiry są pozostałością stadiału górnego zlodowacenia Warty.
Głębokość zalegania wód gruntowych wynosi poniŜej 2 m. p.p.t. Grunt ze względu na swoje
właściwości geotechniczne odpowiada warunkom posadowienia budynków i budowli.
Strona 157
NajbliŜej lokalizacji przy ul. Paderewskiego przepływa rzeka BaŜantarka, uchodząca do rzeki
Białej połoŜona ok. 1 km na Pd.
Odległość do największego zbiornika wód powierzchniowych w Dojlidach wynosi w linii
prostej 7 km w kierunku Wsch.
Głębokość zalegania wód gruntowych waha się od 2 do 4 m p.p.t. Na granicy działki, w
kierunku północno-zachodnim, na obszarze zadrzewionym głębokość występowania wód
gruntowych miejscowo zmniejsza się do poniŜej 2 m. p.p.t.
Lokalizacja nie jest zagroŜona ryzykiem zalania na skutek powodzi.
Flora
Wg. opracowania „Opis warunków przyrodniczych…” biocenozy na obszarze planowanego
przedsięwzięcia są pozostałością półnaturalnych ekosystemów oraz agroekosystemów
(aktualnie rolniczo nieuŜytkowanych), które razem tworzą zróŜnicowany gatunkowo i
ekosystemowo układ ekologiczny.
Obecny stan szaty roślinnej w duŜym stopniu ukształtowany jest przez wpływy
antropogeniczne, które dotyczyły uŜytkowania gruntów i przekształcania stosunków wodnych
w zlewni BaŜantarki.
Część północną analizowanego obszaru zajmują łąki świeŜe ze Związku Arrhenatherion
elatioris. Grunty odłogowane zajmują suche murawy napiaskowe z Klasy SedoScleranthetea. Rośnie tu rzadki juŜ goździk kropkowany Dianthus deltoides, jastrzębiec
kosmatek Hieracium pilosella, macierzanka piaskowa Thymus serpyllum, szczotlicha siwa
Corynophorus canescens oraz częściowo chronione kocanki piaskowe Helichrysum
arenarium.
Oba zbiorowiska podlegają szybkiej sukcesji wtórnej w efekcie której cały obszar pokrywają
mniej lub bardziej zwarte skupiska młodych drzew: sosny, brzozy, topole i wierzby.
Niewielki fragment terenu zajmuje zespół boru mieszanego sosnowo-dębowego QuercoPinetum. WyróŜnione zbiorowisko reprezentowane jest przez dosyć ubogą i przekształconą
postać boru powstałą w wyniku zalesienia. W drzewostanie występuje prawie wyłącznie
sosna w wielu około 30 lat. Warstwa krzewów jest słabo rozwinięta. Pojedynczo pojawia się
kruszyna, jarzębina i leszczyna. Runo leśne równieŜ ubogie, składa się w przewadze z
krzewinek, mchów i innych gatunków Klasy Vaccinio-Piceetea.
W części południowej grunty odłogowane fragmentarycznie zalesiono. Kilkuletni młodnik
buduje drzewostan sosny, świerka, modrzewia i brzozy.
WyróŜnione zbiorowiska w reprezentowanej postaci nie kwalifikują się do zaliczenia ich do
siedlisk z Załącznika I Dyrektywy Siedliskowej.
W załączniku 6.6 przedstawiono dokumentację fotograficzną siedlisk roślinnych.
Strona 158
Białystok 2009 r.
lokalizacji przy ul. Paderewskiego.
Fauna
W lokalizacji w rejonie ul. Paderewskiego stwierdzono łącznie 33 gatunki ptaków, w tym 22
lęgowe, w przypadku pozostałych 11 gatunków nie udało się potwierdzić gniazdowania.
Najliczniej reprezentowane były gatunki leśne związane z borem sosnowym, a takŜe ptaki
strefy ekotonalnej związane z luźnymi zakrzaczeniami i sukcesją lasu. Pod względem
ornitologicznym najbardziej cennym miejscem są łęgi w rejonie cieku BaŜantarka oraz
zakrzaczenie na terenie przeznaczonym pod inwestycję. Najmniej atrakcyjnym terenem są
obszary połoŜone na południe i zachód od planowanej inwestycji porośnięte przez
monokultury sosnowe w róŜnej klasie wieku. Na badanym terenie stwierdzono gniazdowanie
tylko dwóch „gatunków naturowych”, tj lerki (Lulula arborea) i pokrzewki jarzębatej (Sylwia
nisoria). Liczebność lerki szacuje się na co najmniej 3 pary, terytorialne ptaki obserwowano
w rejonie torowiska na skraju monokultur sosnowych. Pokrzewkę jarzębatą stwierdzono w
północno zachodniej części w zakrzaczeniach na skraju olsu, populację szacuje się na co
najmniej 1 parę. Na uwagę zasługuje równieŜ fakt iŜ na terenie elektrociepłowni gniazduje
pustułka (Falco tinnunculus). Zerującego ptaka obserwowano w rejonie torowiska, a takŜe na
otwartym terenie przeznaczonym pod budowę inwestycji.
Strona 159
Tabela 6.27 Lista gatunków stwierdzonych na obszarze w rejonie ul. Paderewskiego.
Rząd
Rodzina
Nazwa naukowa
Nazwa polska
Status gatunku
Falconiformes
Falconidae
Falco tinnunculus
pustułka
P
Columbiformes
Columbidae
Columba palumbus
grzywacz
L
Apodiformes
Apodiae
Apus apus
jerzyk
P
Piciformes
Picidae
Dendrocopos major
dzięcioł duŜy
P
Alaudidae
Lullula arborea*
lerka*
L
Hirundidae
Hirundo rustica
dymówka
P
Motacilidae
Motacilla alba
pliszka siwa
L
Lanidae
Lanius collurio*
gąsiorek*
L
Troglotydiae
Troglodytes troglodytes
strzyŜyk
L
Erithacus rubecula
rudzik
P
Luscinia luscinia
słowik szary
L
pleszka
L
Turdus merula
kos
L
Turdus philomelos
śpiewak
L
łozówka
L
Hippolais icterina
zaganiacz
L
piecuszek
L
pierwiosnek
L
Sylvia atricapilla
L
Sylvia borin
gajówka
L
Sylvia communis
cierniówka
L
Sylvia nisoria*
pokrzewka jarzębata*
L
Parus cristatus
czubatka
P
Parus major
bogatka
L
Parus caeruleus
modraszka
P
Certhidae
Certhia familiaris
pełzacz leśny
P
Emberizidea
Emberiza citrinella
trznadel
L
Fringilla coelebs
zięba
L
Carduelis chloris
dzwoniec
P
Coccothraustes coccothraustes
grubodziób
L
Sturnus vulgaris
szpak
P
Garrulus glandarius
sójka
P
Pica pica
sroka
L
Turdiae
Passeriformes
Sylvidae
Paridae
Fringillidae
Sturnidae
Corvidae
33
22
11
2
Strona 160
zinwentaryzowano co najmniej pięć gatunków motyli, w tym rusałkę osetnika (Vanessa
cardui) i czerwończyka dukacika (Lycaena virguarea).
Proponowana lokalizacja połoŜona jest w bezpośrednim sąsiedztwie górnego odcinka doliny
BaŜantarki, będącej elementem wieloprzestrzennego systemu przyrodniczego miasta
Białegostoku. Lokalizacja inwestycji moŜe mieć wpływ na funkcjonowanie łęgu jesionowo olszowego Circaeo-Alnetum połoŜonego we wspomnianej dolinie.
NajbliŜszy Park Narodowy - Narwiański Park Narodowy znajduje się 12 km na Zach od
proponowanej lokalizacji.
Na Pn-Zach od proponowanej lokalizacji w odległości ok. 50 km znajduje się takŜe
Biebrzański Park Narodowy.
Ponadto w odległości ok. 11 km w kierunku Pn od proponowanej lokalizacji znajduje się Park
Krajobrazowy Puszczy Knyszyńskiej im. Prof. Witolda Sławińskiego.
•
•
Rezerwat Antoniuk połoŜony ok. 7 km na północ od proponowanej lokalizacji;
Rezerwat Las Zwierzyniecki połoŜony ok. 3,6 km na wschód od proponowanej
lokalizacji.
Obszary Natura 2000
Obszary Natura 2000 znajdują się w znacznym oddaleniu od proponowanej lokalizacji, co
przedstawia poniŜsza tabela.
Wyszczególnienie
Natura 2000
Dyrektywa ptasia
11 km
28 km
21,5 km
12 km
na północ
na północny-zachód
na zachód
11 km
8,5 km
21,5 km
28 km
na północ
na północny-zachód
Strona 161
lokalizacji przy ul. Paderewskiego występują tereny leśne, jednakŜe nie są one objęte
ochroną na podstawie przepisów o ochronie przyrody. W bezpośrednim sąsiedztwie
lokalizacji nie występują pomniki przyrody.
6.11.5 Analiza SWOT dla trzech rozpatrywanych lokalizacji
Opierając się na informacjach, przedstawionych w charakterystyce proponowanych
lokalizacji Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych
w Białymstoku
przeprowadzono analizę SWOT przedstawiającą słabe i mocne strony analizowanych
wariantów.
Stosując technikę analizy SWOT posegregowano posiadane informacji o poszczególnych
wskazanych lokalizacjach na dwie grupy (kategorie) czynników strategicznych:
mocne strony: wszystko to co stanowi atut, przewagę, zaletę analizowanego terenu,
słabe strony: wszystko to co stanowi słabość, barierę, wadę analizowanego terenu.
Tabela 6.29 Analiza SWOT dla lokalizacji przy ulicy Produkcyjnej.
Silne strony lokalizacji
Wystarczająca powierzchnia terenu pod lokalizację ok. 5,8 ha;
Dobra konfiguracja terenu działki pod budowę ZUOK;
Słabe strony lokalizacji
Wg. Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania
Przestrzennego miasta Białystok, działka leŜy na obszarze terenów
niezabudowanych, przeznaczonych do utrzymania lub
przekształceń;
Właścicielem działek jest Gmina Białystok;
Korzystne połoŜenie w zakresie współpracy z miejską siecią
cieplną i odbioru ciepła;
Brak miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, ale
podjęto uchwałę o przystąpieniu do sporządzenia (uchwała nr.
XV/147/07 Rady Miejskiej Białegostoku z dn. 03.09.2007 r.);
NajbliŜsza zabudowa zwarta – osiedla jedno i wielorodzinne w
odległości ok.1,4 km od planowanej lokalizacji;
Pojedyncze zabudowania tuŜ za granicą działki, przy ul.
Produkcyjnej;
Istnieje moŜliwość łatwego przyłączenia się do mediów;
Brak bezpośrednio na terenie działki sieci wodno - kanalizacyjnej;
Planowany dobry układ komunikacyjny
Obecnie utrudniony dojazd
Strona 162
Tabela 6.30 Analiza SWOT dla lokalizacji przy ul. Gen. W. Andersa.
oznaczonych tereny przemysłowe, bazy składy i rzemiosło - do
sukcesywnej modernizacji - uzupełnień i przekształceń.
Brak miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, nie
podjęto uchwały o przystąpieniu do sporządzenia mpzp
Największa powierzchnia terenu spośród rozpatrywanych lokalizacji
ok. 7,3 ha
Brak bezpośrednio na terenie działki sieci wodno - kanalizacyjnej
Obecnie dojazd utrudniony
Dogodna konfiguracja terenu działki pod budowę ZUOK
Właścicielem działek jest Gmina Białystok
NajbliŜsza zabudowa zwarta w odległości ok. 800 m
Planowany dobry układ komunikacyjny
Istnieje moŜliwość łatwego przyłączenia się do mediów;
Tabela 6.31 Analiza SWOT dla lokalizacji przy ul. Paderewskiego.
Posiada uchwalony miejscowy plan zagospodarowania
przestrzennego
Właścicielami działek są osoby prywatne – konieczność wykupu z
rąk prywatnych
przeznaczonych do zabudowy usługowej i produkcyjnej z zakresu
energetyki cieplnej wraz urządzeniami towarzyszącymi oraz
zabudowy usługowej i produkcyjnej wraz urządzeniami
towarzyszącymi.
Bardzo bliskie sąsiedztwo rozległej zabudowy zwartej jedno i
wielorodzinnej począwszy od ok.180 m;
Dobra konfiguracja terenu działki pod budowę ZUOK;
Wystarczająca powierzchnia terenu pod lokalizację ZUOK ok. 5,7
ha
Istnieje moŜliwość łatwego przyłączenia się do mediów
Brak bezpośrednio na terenie działki sieci wodno - kanalizacyjnej i
elektroenergetycznej;
Obecnie bardzo niekorzystny dojazd, wszystkie ulice przebiegają
przez zabudowę wielorodzinną
Planowana poprawa układu komunikacyjnego, nadal
przebiegającego przez tereny mieszkalne.
6.11.6 Kryteria oceny wariantów lokalizacji
Jedną z podstawowych czynności we wstępnym etapie analizy jest przyjęcie i zdefiniowanie,
na podstawie określonych warunków brzegowych, kryteriów (właściwości), za pomocą
których dokonana zostanie charakterystyka porównywanych lokalizacji. Zasadą doboru
kryteriów jest, aby charakteryzowały one warianty lokalizacji w sposób opisowy, na poziomie
pozwalającym na ich zróŜnicowanie.
Na potrzeby niniejszej analizy posłuŜono się kryteriami, które nie będą poddane
kwantyfikowaniu, gdyŜ idea niniejszej analizy sprowadza się do określenia stosunku
wariantów lokalizacji do warunków brzegowych (czyli określenie stopnia spełnienia wymagań
minimalnych) lokalizacji. Jest więc to analiza o charakterze jakościowym, a nie ilościowym.
Porównanie poszczególnych wariantów odbywa się na zasadzie oceny stopnia spełnienia
bądź niespełnienia danego warunku brzegowego. Jako ocenę końcową przyjmuje się sumę
pozytywnych ocen poszczególnych kryteriów dla danego wariantu.
Do analizy przyjęto warunki brzegowe, które usystematyzowano wg podziału na warunki:
techniczne,
ekonomiczne,
społeczne,
środowiskowe.
Strona 163
Aby móc ocenić i porównać rozpatrywane warianty dokonano podziału poszczególnych
warunków brzegowych na odpowiednie kryteria opisujące te warunki.
Jako kryteria opisujące warunki techniczne, przyjęto kryteria związane są bezpośrednio z
lokalizacją i mogące ją scharakteryzować pod kątem warunków prowadzenia transportu
odpadów, a więc opisują układ komunikacyjny, dostępu do niezbędnych mediów, uzbrojenia
terenu, moŜliwości przekazania produktów procesowych instalacji oraz zgodność z planami
zagospodarowania przestrzennego
łatwość dojazdu do instalacji i ocena układu komunikacyjnego
zgodność z PZP i innymi dokumentami planistycznymi
Warunki ekonomiczne podzielono na kryteria, które mają za zadanie scharakteryzowanie
poszczególnych lokalizacji pod kątem kosztów związanych ze zrealizowaniem
przedsięwzięcia, zarówno w aspekcie technologicznym – koszty eksploatacji, jak i w
aspekcie odbioru społecznego i związanych z tym kosztów, a takŜe ekonomiki
funkcjonowania zakładu opartej na moŜliwości zbytu produktów czyli energii cieplnej i
elektrycznej
dostępność mediów
popyt na energię cieplną i elektryczną
koszty pozyskania gruntu
Bardzo waŜne dla prawidłowej oceny lokalizacji są warunki brzegowe określające aspekty
społeczne. Opisują one warianty lokalizacyjne z punktu odbioru społecznego oraz
moŜliwości akceptacji społecznej dla inwestycji.
potencjalny rozwój budownictwa mieszkaniowego
Wśród warunków brzegowych opisujących warunki środowiskowe wyróŜniane są kryteria
oceniające jakość i stan środowiska w analizowanych lokalizacjach bezpośrednio samej
działki jak i jego najbliŜszego otoczenia. Rolą tego kryterium jest scharakteryzowanie
lokalizacji pod kątem warunków i stanu środowiska.
Wśród kryteriów środowiskowych wyróŜniono następujące kryteria cząstkowe:
sąsiedztwo obiektów chronionych
PoniŜej zdefiniowano poszczególne kryteria cząstkowe uŜyte w analizie.
MoŜliwości etapowania budowy – moŜliwość rozbudowy instalacji o dodatkowe linie
technologiczne czyli zapas powierzchni terenu.
Nakłady inwestycyjne – instalacja – nakłady związane z budową instalacji tj. nakłady
poniesione na budowę samej instalacji bez budowy elementów peryferyjnych.
Strona 164
Nakłady inwestycyjne – sieć elektryczna – nakłady związane z przyłączeniem instalacji do
istniejącej sieci elektrycznej.
Nakłady inwestycyjne – sieć cieplna – nakłady związane z przyłączeniem instalacji do
sieci cieplnej.
Nakłady inwestycyjne – drogi dojazdowe – nakłady związane z modernizacją istniejących
dróg oraz budową nowych tras itp. czyli z zapewnieniem dojazdu do instalacji
Nakłady inwestycyjne – instalacje towarzyszące – nakłady związane z budową wyłącznie
instalacji towarzyszących (np. doprowadzenie wody, odprowadzenie ścieków itd.).
Ceny gruntu – wartość gruntu, za jaką mógłby być teoretycznie sprzedany, zaleŜna od
połoŜenia, wcześniejszego uŜytkowania oraz moŜliwego przeznaczenia terenu pod
inną działalność.
Koszty eksploatacji – koszty, które muszą być ponoszone w celu zapewnienia
prawidłowego funkcjonowania instalacji.
Koszty transportu odpadów do instalacji termicznej – koszty transportu odpadów (frakcji
energetycznej) do instalacji.
Koszty transportu i zagospodarowania odpadów poprocesowych – stabilizacji popiołów
z oczyszczania spalin, transportu do składowiska i opłaty za składowanie.
Koszty kompromisu społecznego – koszty związane z uzyskaniem akceptacji społecznej
dla budowy instalacji.
Koszty rekompensat środowiskowych – koszty związane z rekompensatami kosztów
społeczno-ekonomicznych wytworzonych w środowisku poprzez budowę instalacji.
Łatwość dojazdu do instalacji – łatwość dojazdu, będąca wypadkową stopnia rozwoju
układu komunikacyjnego obecnego i planowanego.
Ocena układu komunikacyjnego – ogólna ocena układu komunikacyjnego określająca
charakterystykę dróg dojazdowych w kontekście konfliktów z innymi uŜytkownikami i
innymi drogami.
Ocena stanu technicznego dróg – ogólna ocena warunków technicznych dróg
dojazdowych do instalacji, z uwzględnieniem skrajni i stanu technicznego.
Nośność dróg – max. nośność i ewentualne ograniczenia w odniesieniu do ładowności
samochodów transportowych 40 Mg.
Łatwość dojazdu do miejsca unieszkodliwiania/ odzysku odpadów poprocesowych –
łatwość dojazdu, będąca wypadkową: stopnia rozwoju układu komunikacyjnego,
stanu technicznego dróg i ich nośności.
Dostępność wymaganej powierzchni terenu dla instalacji – ocena wielkości działki jaką
dysponuje dana lokalizacja, niezbędna do wybudowania instalacji.
Dostępność wymaganej powierzchni terenu ew. instalacji waloryzacji ŜuŜli – ocena
wielkości działki jaką dysponuje dana lokalizacja, niezbędna dla zapewnienia
stworzenia zapasu frakcji energetycznej dla zachowania płynności pracy instalacji.
Dostępność sieci energetycznej do dostawy i odbioru energii elektrycznej – odległość
do elementów układu energetycznego zapewniającego funkcjonowanie zakładu oraz
umoŜliwiająca odbiór wytworzonej w instalacji energii elektrycznej.
Dostępność sieci cieplnej do odbioru energii cieplnej – odległość do elementów układu
sieci cieplnej zapewniającej odbiór ciepła do miejskiej sieci ciepłowniczej.
Dostępność wody – dostępność przyłącza wody (np.: odległość od wodociągu, warunki
przyłącza) niezbędnej do procesów technologicznych.
Dostępność odbioru ścieków procesowych – odległość odbiornika dla ścieków
procesowych.
Zgodność z PZP i SUiKZP– ocena danej lokalizacji w kontekście zgodności z zapisami
planów zagospodarowania przestrzennego lub Studium Uwarunkowań i Kierunków
Zagospodarowania Przestrzennego
Popyt na energię cieplną – szacowana wielkość zapotrzebowania na energię cieplną
wyprodukowaną przez instalację, moŜliwość wprowadzenia wyprodukowanej energii
cieplnej do sieci ciepłowniczej.
Strona 165
Popyt na energię elektryczną – szacowana wielkość zapotrzebowania na energię
energetyczną wyprodukowaną przez instalację, moŜliwość wprowadzenia
wyprodukowanej energii elektrycznej do sieci energetycznej.
MoŜliwość wystąpienia potencjalnych konfliktów społecznych – odnosi się do
moŜliwości powstania konfliktów społecznych wywołanych poprzez budowę i
funkcjonowanie instalacji.
Wprowadzenie nowych uciąŜliwości transportowych – ocena stopnia powstania nowych
uciąŜliwości wynikających z wprowadzenia dodatkowego transportu.
Odległość od zabudowy – odległość instalacji od zabudowy zwartej (wsi, osady, miasta).
Potencjalny rozwój budownictwa – przewidywany stopień i kierunek rozwoju zabudowy
mieszkaniowej w pobliŜu inwestycji.
Akceptacja społeczna – ocena moŜliwości pozyskania akceptacji społecznej dla inwestycji,
czyli elementy, które mogą wpływać na akceptowalność inwestycji.
Wprowadzenie dodatkowych emisji – rodzaje emisji wprowadzanych do środowiska wraz
z efektem ich wprowadzania, wynikające głównie z natęŜenia ruchu samochodów.
Obszar potencjalnie cenny przyrodniczo – ocena wartości działki w kontekście walorów
przyrodniczych.
Zachowanie cech „pierwotnych” – ocena stopnia zachowania terenów o naturalnych
cechach lub o niewielkiej ingerencji człowieka.
Teren przekształcony antropogenicznie – stopień przekształcenia terenu działki w wyniku
działalności człowieka.
Sąsiedztwo obszarów chronionych – Natura 2000 – odległość od najbliŜszego obszaru
Natura 2000.
Sąsiedztwo obszarów chronionych (PN, PK, OChK, RP) – odległość od najbliŜszego
obszaru chronionego np. parku narodowego, parku krajobrazowego, obszaru
chronionego krajobrazu czy rezerwatu przyrody.
Sąsiedztwo obszarów potencjalnie cennych – obszary, które mogą zostać wskazane w
przyszłości jako cenne przyrodniczo występujące w sąsiedztwie instalacji.
Sąsiedztwo obiektów archeologicznych – lokalizacja obiektów podlegających ochronie
archeologicznej.
Sąsiedztwo obiektów ochrony architektonicznej – lokalizacja obiektów podlegających
ochronie architektonicznej.
Warunki hydrogeologiczne – warunki hydrogeologiczne podłoŜa analizowanego obszaru
tj.: ilość poziomów wodonośnych, głębokość zalegania poziomu uŜytkowego,
występowanie GZWP lub ich stref zasilania.
Warunki geotechniczne podłoŜa – parametry gruntów określające moŜliwość
posadowienia budynków i budowli, takie jak: nośność gruntu, płytkie występowanie
wód gruntowych itd.
Tereny zagroŜone powodzią – obszary, na których istnieje ryzyko zalania inwestycji i dla
których naleŜy przewidzieć nakłady na stworzenie systemu zabezpieczenia.
Przedstawione i scharakteryzowane powyŜej kryteria głównych grup warunków brzegowych
stanowią podstawę do opisu i oceny poszczególnych wariantów.
6.11.7 Ocena waŜności kryteriów
Ocena waŜności kryteriów to ocena poszczególnych kryteriów ukazana w skali 1 do 6,
przypisane jako wartości charakteryzujące dany wariant lokalizacji poprzez poszczególne
parametry - kryteria. Punktem wyjścia dla tej oceny były analizy i dane pozyskane na etapie
studialnym. W tabeli poniŜej przedstawiono wynik tej analizy, jako ocenę poszczególnych
kryteriów. Oceny te są niejednokrotnie oparte na konkretnym zwymiarowaniu
(kwantyfikowalności) poszczególnych kryteriów np. odległości, a następnie ukazane w formie
oceny relacyjnej. Część z analizowanych kryteriów lokalizacyjnych jest obarczona pewną
subiektywnością oceny dokonanej przez autorów. NaleŜy jednak podkreślić, Ŝe sposób
Strona 166
oceny kryteriów był konsultowany zarówno na etapie przygotowania dokumentu jak i w toku
późniejszych konsultacji społecznych.
Przedstawione oceny odzwierciedlają przede wszystkim pogląd i stanowisko autorów
opracowania, którzy mają świadomość, iŜ oceny te mogą być uznana za „niewłaściwe”.
Dlatego naleŜy zaakcentować fakt, Ŝe przedmiotowa ocena ma charakter porównawczy
(relacyjny) co oznacza, Ŝe warianty lokalizacji są oceniane względem siebie poprzez
wzajemną relację, czyli ocena poszczególnych wariantów lokalizacji wynika z porównania
z innymi. Dlatego teŜ przedstawione oceny nie mogą być traktowane jako bezwzględna
ocena czy opinia na temat danej lokalizacji. Ponadto ocena ta została sporządzona
w oparciu o konkretne kryteria, których zdefiniowanie przedstawiono we wstępie, dla potrzeb
konkretnego dokumentu studialnego a nie decyzyjnego. Dlatego teŜ prezentowane oceny i
wnioski nie mogą być traktowane równoznacznie z jakąkolwiek decyzją. Rolą opracowania
jest wskazanie jedynie moŜliwości i ograniczeń jakie posiadają poszczególne warianty
lokalizacji dla potrzeb inwestycji.
Dla potrzeb analizy przyjęto ocenę relacyjną w skali 1 do 6 rozumianą w ten sposób, Ŝe
1 oznacza najsłabsze spełnienie danego kryterium w porównaniu do pozostałych, zaś
6 oznacza najkorzystniejsze warunki danego kryterium dla lokalizacji w stosunku do
pozostałych rozpatrywanych wariantów.
Wyniki oceny kryteriów prezentuje poniŜsza tabela: Ocena waŜności poszczególnych
kryteriów jest procesem niezmiernie złoŜonym. Część kryteriów jest kryteriami
wektoryzowanymi czyli dającymi się określić w skali bezwzględnej i te kryteria są
stosunkowo łatwe do zwymiarowania. Trudności i niejednoznaczności budzi ocena kryteriów
niewektoryzowanych, jak ocena walorów środowiskowych czy odbiór społeczny inwestycji. W
takich przypadkach moŜna zdać się jedynie na subiektywną oceną danego kryterium przez
decydentów. Z tego teŜ punktu widzenia analiza wielokryterialna jest analizą zarówno
ilościową (kryteria wektoryzowane), jak i jakościową (ocena relacyjna kryterium) w której
kryteria te mają róŜne znaczenie dla podejmującego decyzję. Subiektywność w ocenie
kryteriów jakościowych powoduje, iŜ są one zdecydowanie trudniejsze do określenia i z
punktu widzenia procesu modelowania matematycznego skomplikowane do uŜycia i
interpretacji. Jednak z punktu widzenia odbiorców analizy mają ogromne znaczenie, gdyŜ
dotyczą najczęściej bardzo waŜnej i delikatnej materii związanej ze społeczną oceną
przedsięwzięcia. Wychodząc naprzeciw tak sformułowanemu problemowi, posłuŜono się w
analizie modelami decyzyjnymi. Idea modeli polega na stworzeniu hierarchii waŜności
poszczególnych grup kryteriów i kryteriów cząstkowych, z punktu widzenia róŜnych grup
odbiorców. Idealnym rozwiązaniem jest pozyskanie do współpracy grup reprezentujących
bezpośrednio zainteresowane grupy społeczne. Często wykorzystywanym narzędziem tego
typu procedur są badania ankietowe czy tworzenie paneli dyskusyjnych, mających za cel
wypracowanie wspólnej perspektywy. Stronami oceny kryteriów powinni być mieszkańcy,
przedstawiciele administracji i samorządu lokalnego, przedstawiciele organizacji
ekologicznych, przedstawiciele inwestora czy wreszcie specjaliści, zarówno praktycy jak i
przedstawiciele kręgów naukowych.
Zespół podejmujący decyzję nadaje więc poszczególnym kryteriom wagi liczbowe
β l , (l = 1,2,3,..., k ) , będące wyznacznikiem waŜności poszczególnych kryteriów zaleŜnie od
uwarunkowań zewnętrznych, takich jak np. minimalizacja kosztu realizacji danego procesu
w określonym okresie czasu, bądź teŜ realizacja polityki ekologicznej, łagodzenie konfliktów
społecznych itp. KaŜdy spośród decydentów ma więc moŜliwość wykreowania własnego
sposobu oceny lokalizacji.
Strona 167
Tabela 6.32 Kryteria i ich oceny dla analizowanych lokalizacji.
Kryterium wyboru wariantu
Produkcyjna
Andersa
Paderewskiego
6
6
6
nakłady inwestycyjne - instalacja
4
5
6
nakłady inwestycyjne – sieć elektryczna
5
6
6
nakłady inwestycyjne – sieć cieplna
2
4
6
4
3
4
nakłady inwestycyjne – instalacje towarzyszące
6
6
6
ceny gruntu
6
5
2
koszty eksploatacji
6
3
6
koszty transportu odpadów do instalacji termicznej
6
6
6
koszty transportu i zagospodarowania odpadów poprocesowych
6
6
6
2
3
1
1
3
1
łatwość dojazdu do instalacji
5
4
3
ocena układu komunikacyjnego
5
5
2
ocena stanu technicznego dróg
3
5
2
nośność dróg
4
6
2
łatwość dojazdu do miejsca unieszkodliwienia/odzysku odpadów poprocesowych
4
6
2
6
6
6
dostępność wymaganej powierzchni terenu dla ew. inst. Waloryzacji ŜuŜli
6
6
6
4
6
6
6
2
5
dostępność wody
5
4
6
dostępność odbioru ścieków
6
4
5
zgodność z PZP lub SUiKZP
1
4
6
popyt na energię cieplną
6
1
5
popyt na energię elektryczną
6
6
6
2
4
1
4
5
3
1
4
1
potencjalny rozwój budownictwa
1
4
2
2
2
1
wprowadzenie dodatkowych emisji
6
5
4
obszar potencjalnie cenny przyrodniczo
2
4
4
zachowanie cech „pierwotnych”
3
5
3
teren przekształcony antropogenicznie
3
5
3
sąsiedztwo obszarów chronionych - Natura 2000
3
4
5
sąsiedztwo obszarów chronionych (PK, OChK, RP)
5
4
5
sąsiedztwo obszarów potencjalnie cennych
2
1
3
sąsiedztwo obiektów archeologicznych
6
6
6
sąsiedztwo obiektów ochrony architektonicznej
6
6
6
warunki hydrogeologiczne
4
6
6
4
6
6
Strona 168
5
6
6
źródło: opracowanie własne
6.11.8 Modele decyzyjne – modele preferencji wyboru
Warunkiem prawidłowego przeprowadzenia analizy wielokryterialnej, oprócz wytypowania
kryteriów, jest teŜ wyznaczenie ich wag. Wyznaczenie wag kryteriów wyboru oparto na
analizie ich hierarchiczności tj. wpływu (uwarunkowania) dla poszczególnych kryteriów, czyli
w sposób arbitralny wg wiedzy i doświadczenia konsultanta oraz w oparciu o ocenę
społeczną czyli skonsultowaną z szerokim gremium.
WaŜne jest jednocześnie uwzględnienie roli poszczególnych grup kryteriów. Na podstawie
wydzielonych grup moŜliwe jest zbudowanie modelu preferencji wyboru. Określenie modelu
pozwala spojrzeć na inwestycję z róŜnych perspektyw, nie tylko z punktu widzenia rachunku
ekonomicznego, ale równieŜ z punktu widzenia społecznego czy środowiskowego, a takŜe
moŜliwości technologicznych. Dlatego ocenę poszczególnych wariantów lokalizacji
przeprowadzono z punktu widzenia modelu technologicznego, ekonomicznego
i środowiskowego.
ZałoŜenia modeli preferencji wyboru:
1. Model technologiczny: W modelu tym liczą się przede wszystkim te kryteria, które
wynikają z funkcji technologicznych instalacji, choć ekonomia, ochrona przyrody i kwestie
społeczne w procesie inwestycyjnym mogą być istotne. Model technologiczny został
utworzony przez ocenę wag kryteriów w ujęciu specjalistów branŜy technologicznej
związanej z technologiami unieszkodliwiania odpadów.
2. Model ekonomiczny: Interes ekonomiczny uznany jest w tym modelu za najwaŜniejszy,
obok niego liczy się forma instytucjonalna. Racje ochrony środowiska przyrodniczego i
środowiska społecznego mogą mieć mniejsze znaczenie. Model został utworzony na bazie
oceny wartości kryteriów przez specjalistów ekonomii.
3. Model środowiskowy: W modelu tym kryteria ochrony środowiska społecznego
i przyrodniczego liczą się przede wszystkim, zaś kwestie ekonomiczne i technologiczne
powinny ustąpić przed interesem społecznym, czyli uzyskaniem akceptacji społecznej
i ograniczeniem oddziaływania środowiskowego inwestycji. Model ten został stworzony
w oparciu o ustalenie wag kryteriów przez zespół specjalistów z zakresu ochrony środowiska
i nauk przyrodniczych.
4. Model ekspercki: W modelu tym oceniono kryteria pod kątem skutecznego i jednocześnie
zgodnego z prawem i moŜliwego do zaakceptowania społecznego sposobu przeprowadzenia
inwestycji. Rola ekspercka polegała na wspólnym wypracowaniu wartości kryteriów przez
zespół składający się ze specjalistów branŜy technologicznej, budowlanej z zakresu ochrony
środowiska i gospodarki odpadami. Model ekspercki ma pełnić rolę głównej oceny w analizie
wielokryterialnej.
Tworzenie hierarchii waŜności kryteriów jest procesem skomplikowanym, wyraŜonym za
pomocą wskaźników wagowych dla poszczególnych kryteriów. Wagi kryteriów oznaczają ich
istotność z punktu widzenia decydenta. Stąd idea modeli decyzyjnych. Zastosowane
w niniejszej analizie modele pozwalają na określenie wag kryteriów z punktu widzenia
technicznego, ekonomicznego i społeczno – ekologicznego planowanej inwestycji.
Dodatkowo, celem zobiektywizowania wartościowania kryteriów, posłuŜono się modelem
eksperckim, jako najbardziej obiektywnym. Wynika to z faktu, Ŝe modele technologiczny,
ekonomiczny i środowiskowy są obarczone pewną stronniczością podejścia do problemu
decyzyjnego. Modele te preferują pewne kryteria nadając im duŜe znaczenia (wysoki
wskaźnik wagowy) ze względu na reprezentowane poglądy.
Strona 169
W oparciu o przedstawioną powyŜej ideę modeli preferencji wyboru dokonano oceny
poszczególnych kryteriów pod kątem ich waŜności, czyli przypisano wagi poszczególnym
kryteriom głównym, a następnie kryteriom cząstkowym. Wagi reprezentują stanowisko grup
określonych w modelach preferencji, reprezentują ich punkt widzenia na analizowane
zagadnienie. Dla zobiektywizowania oceny posłuŜono się następnie modelem eksperckim,
w którym równieŜ dokonano przypisania wag dla poszczególnych kryteriów. Rezultat oceny
wartości kryteriów przedstawiono w tabeli poniŜej.
Strona 170
wagi transformowane wg ilości
kryteriów
wagi surowe
KRYTERIUM
GŁÓWNE
KRYTERIUM CZĄSTKOWE
Model
technologiczny
Waga
nakłady inwestycyjne - instalacja
Inwestycyjne 5
nakłady inwestycyjne – sieć
elektryczna
nakłady inwestycyjne – sieć cieplna
nakłady inwestycyjne – drogi
dojazdowe
nakłady inwestycyjne – instalacje
towarzyszące
koszty eksploatacji
Ekonomiczne 9
8
10
6
Model
środowiskowy
Waga
8
10,0
10
3,0
T
E
S
2
1,08
0,31
0,22
5
2,15
2,44
0,79
3
1,35
1,95
0,47
4
1,62
2,44
0,63
wagi surowe
wagi
transformowane
wg ilości
kryteriów
model ekspercki
10,0
10,0
6,0
1,04
1,94
5,0
0,97
7,0
1,35
4
7
5
1,08
1,71
0,79
5,0
0,97
3
6
2
0,81
1,46
0,32
4,0
0,77
3
10
3
0,93
1,69
0,28
4
3,10
1,69
0,38
3
1,55
1,69
0,28
5
10
10,0
10
3,0
7,0
7,0
1,17
9,0
1,50
5,0
0,83
3
9
2
0,93
1,53
0,19
5,0
0,83
4
10
10
1,24
1,69
0,94
8,0
1,33
4
10
10
1,24
1,69
0,94
8,0
1,33
7
7
ocena układu komunikacyjnego
Infrastrukturalne
11
5
10
9,0
łatwość dojazdu do instalacji
Komunikacyjne i
logistyczne 5
8
5
7,0
ceny gruntu
koszty transportu i zagospodarowania
odpadów poprocesowych
Model ekonomiczny
Waga
waga
kryterium
głównego
Tabela 6.33 Wartości wag kryteriów.
ocena stanu technicznego dróg
7
7,0
nośność dróg
łatwość dojazdu do miejsca
unieszkodliwienia/odzysku odpadów
poprocesowych
dostępność wymaganej powierzchni
terenu dla instalacji
dostępność wymaganej powierzchni
terenu dla magazynu buforowego
dostępność sieci energetycznej do
10,0
6
7
5,0
4
5,0
6
1,53
1,46
1,43
6
1,53
1,46
1,43
3
1,31
0,83
0,71
8,0
5,0
1,48
6,0
1,11
4,0
0,74
5
3
2
1,09
0,63
0,48
4,0
0,74
7
3
4
1,53
0,63
0,95
5,0
0,93
1
1,35
0,44
0,11
10,0
1,04
10
4,0
7
3,0
7,0
10
7
1
1,35
0,44
0,11
9,0
0,94
10
10
5
1,35
0,63
0,56
9,0
0,94
Strona 171
dostawy i odbioru energii elektrycznej
dostępność sieci cieplnej do odbioru
energii cieplnej
dostępność wody
dostępność odbioru ścieków
procesowych
zgodność z PZP
Bilans
energetyczny 5
Aspekty
społeczne 5
popyt na energię cieplną
10,0
10
5
1,35
0,63
0,56
9,0
0,94
10
10
5
1,35
0,63
0,56
8,0
0,84
10
9
5
1,35
0,56
0,56
8,0
0,84
6
6
3
0,81
0,38
0,33
4,0
0,42
10
10
6
5,00
5,00
2,18
9,0
4,00
10,0
4,0
8,0
popyt na energię elektryczną
10
10
5
5,00
5,00
1,82
9,0
4,00
moŜliwość wystąpienia potencjalnych
konfliktów społecznych
wprowadzenie nowych uciąŜliwości
transportowych
10
5
9
1,43
0,95
2,00
10,0
2,00
9
0,43
0,57
2,00
8,0
1,60
4,0
3
4,0
3
10,0
9,0
6
5
9
0,86
0,95
2,00
10,0
2,00
potencjalny rozwój budownictwa
5
3
9
0,71
0,57
2,00
7,0
1,40
4
5
9
0,57
0,95
2,00
10,0
2,00
1
3
10
0,08
0,20
1,04
2,0
0,18
5
3
10
0,42
0,20
1,04
7,0
0,62
2
3
8
0,17
0,20
0,83
4,0
0,35
1
3
6
0,08
0,20
0,63
5,0
0,44
2
5
10
0,17
0,34
1,04
7,0
0,62
10
0,17
0,20
1,04
6,0
0,53
wprowadzenie dodatkowych emisji
obszar potencjalnie cenny
przyrodniczo
zachowanie cech „pierwotnych”
Aspekty
środowiskowe 12
10
teren przekształcony antropogenicznie
sąsiedztwo obszarów chronionych Natura 2000
(PK, OChK, RP)
sąsiedztwo obszarów potencjalnie
cennych
sąsiedztwo obiektów
archeologicznych
sąsiedztwo obiektów ochrony
architektonicznej
warunki hydrogeologiczne
5,0
2
3,0
3
10,0
6,0
2
2
9
0,17
0,14
0,94
5,0
0,44
8
4
7
0,67
0,27
0,73
5,0
0,44
8
4
7
0,67
0,27
0,73
5,0
0,44
9
4
8
0,75
0,27
0,83
8,0
0,71
Warunki geotechniczne podłoŜa
10
4
1
0,83
0,27
0,10
9,0
0,79
10
6
10
0,83
0,41
1,04
5,0
0,44
Strona 172
Technika optymalizacji matematycznej oferuje uporządkowane, systemowe podejście do
podejmowania decyzji. Chodzi o to, aby zautomatyzować pewne rutynowe czynności
(obliczenia), umoŜliwiając tym samym skoncentrowanie się na prawdziwie kreatywnych
aspektach decyzyjnych.
Podstawą przeprowadzenia modelowania matematycznego jest załoŜenie, Ŝe wyboru
rozwiązania najlepszego moŜna dokonać poprzez działanie matematyczne polegające na
obliczeniu sumy waŜonej oceny kryteriów dla danej lokalizacji i wagi kryteriów.
W celu ostatecznego wykonania modelowania procesu decyzyjnego, analizę wielokryterialną
przeprowadzono stosując transponowane wagi kryteriów cząstkowych oceniających
poszczególne lokalizacje. Obliczenia przeprowadzono dla poszczególnych modeli preferencji
wyboru czyli w ujęciu róŜnych zainteresowanych stron procesu decyzyjnego.
Wskazane wartości sum waŜonych dla poszczególnych lokalizacji w ujęciu społecznym
uzupełniono obliczeniami w oparciu o analogiczny model matematyczny dla eksperckiego
modelu preferencji.
KaŜde kryterium było odpowiednio przeliczane z uwzględnieniem oceny kryterium dla danej
lokalizacji z uwzględnieniem wagi kryterium cząstkowego po transpozycji oraz wagę
kryterium głównego dla kaŜdego z modeli osobno. Dodatkowo, kaŜde kryterium zostało
podsumowane jako ocena średnia dla wszystkich społecznych modeli decyzyjnych. Model
ekspercki potraktowano jako osobne narzędzie w procesje analizy wielokryterialnej.
Rezultatem przeprowadzonego procesu jest suma punktów charakteryzująca poszczególne
lokalizacje. ZałoŜenia modelu matematycznego pozwoliły na ocenę kaŜdej z lokalizacji
poprzez pryzmat oceny w ujęciu technicznym, ekonomicznym i ekologicznym, a więc we
wszystkich niezbędnych płaszczyznach oceny. Oceny te wzbogacono dodatkowo oceną
poprzez pryzmat oceny eksperckiej wolnej od „stronniczego” punktu widzenia
reprezentowanego z załoŜenia w modelach społecznych.
PoniewaŜ uzyskane w toku analizy wartości sumaryczne są trudne do uszeregowania,
dlatego w tabeli poniŜej przedstawiono podsumowanie analizy w postaci wartości ocen
uzyskanych dla kaŜdej z lokalizacji w ujęciu poszczególnych modeli preferencji wyboru jako
wartości znormalizowane.
Tabela 6.34 Ranking zbiorczy dla rozpatrywanych lokalizacji.
Wyszczególnienie
Produkcyjna
Andersa
Paderewskiego
Ranking wg modelu technologicznego
100,0
95,5
98,7
Ranking wg modelu ekonomicznego
100,0
95,8
97,8
Ranking wg modelu ekologicznego
87,7
100,0
83,9
Ranking wg modelu eksperckiego
96,2
100,0
93,7
Teren przy ul. Andersa wskazywano jako korzystny ze względu na ewentualne procedury
zwrotowe w przypadku chęci zbycia go jako terenu inwestycyjnego miasta. Tereny
pozyskane przez miasto na określony cel w przypadku wykorzystania ich na inne cele
gminne nie naraŜa na wszczęcie procedur zwrotu.
Strona 173
7 OKREŚLENIE PRZEWIDYWANEGO ODDZIAŁYWANIA NA
ŚRODOWISKO ANALIZOWANYCH WARIANTÓW
7.1 Warianty technologiczne
W tabeli poniŜej przedstawiono porównanie parametrów technologicznych wraz ze
wskazaniem efektu ekologicznego wynikającego z realizacji poszczególnych wariantów. W
bilansie redukcji masy odpadów i odpadów ulegających biodegradacji nie wzięto pod uwagę
przyjęcia do instalacji termicznego przekształcania odpadów frakcji energetycznej
przywoŜonej spoza zakładu w Hryniewiczach.
Tabela 7.1 Zestawienie porównawcze istotnych parametrów technologicznych rozpatrywanych
Opcji dla roku 2020.
L.P.
WYSZCZEGÓLNIENIE
I. Obsługiwana populacja (M)
II. Łączna masa odpadów komunalnych
generowanych przez populację (Mg)
III. Odpady komunalne przywiezione do
ZUOK oraz odpady surowcowe
zbierane selektywnie i
zagospodarowywane przez prywatnych
przedsiębiorców [Mg]
IV. Łączna masa odpadów komunalnych,
które będą zagospodarowane przez
ZUOK (Mg)
V. Zbywalne produkty ZUOK:
1 Paliwo alternatywne do
unieszkodliwiania termicznego lub
odpady do unieszkodliwiania
termicznego (Mg) (z terenu objętego
przedsięwzięciem)
2 Energia elektryczna do zbytu w
zawodowej sieci elektroenergetycznej
(MWh)
- Energia elektryczna do zbytu w
zawodowej sieci elektroenergetycznej
włączając frakcję energetyczną spoza
zakładu w Hryniewiczach (MWh)
3 Energia cieplna do zbytu (MWh)
- Energia cieplna do zbytu włączając
frakcję energetyczną spoza zakładu w
Hryniewiczach (MWh)
4 Surowce wtórne nadające się do
ponownego wykorzystania (Mg)
5
VI.
1
WARIANT I
WARIANT II
WARIANT III
389 483
WARIANT IV
153 639
146 920
120 880
56 973
107 349
0
11 154
14 737
16 384
0
92 567
125 599
139 639
12 530
17 139
20 073
11 632
17 666
8 796
8 796
8 796
8 796
Odpady procesowe powstające na
terenie ZUOK:
100 776
54 359
20 346
95 940
Frakcja mineralna (popioły i piaski)
przekazywana obecnie jako materiał
eksploatacyjny na składowisko
odpadów
14 698
12 210
0
0
Kruszywa budowlane nadające się do
wykorzystania w budownictwie
0
0
9 745
Strona 174
2
3
Balast z segregacji frakcji nadsitowych
przekazywany do składowania na polu
składowym (Mg/rok)
Niesegregowane odpady komunalne
kierowane do składowania (Mg/rok)
4
Odpady z demontaŜu odpadów
wielkogabarytowych (Mg/rok)
5
Odpady budowlane obecnie kierowane
do składowania lub balast z kruszenia i
segregacji odpadów budowlanych
(Mg/rok)
Kompost gotowy przekazywany jako
materiał eksploatacyjny na pole
składowe (Mg/rok)
Odpady procesowe z przesiewania
kompostu przekazywane do
składowania na polu składowym
(Mg/rok)
Odpady procesowe z procesu
fermentacji suchej frakcji organicznych
odpadów komunalnych (Mg/rok)
Odpady organiczne i biofrakcja nie
poddane stabilizacji biologicznej
(Mg/rok)
Odpady balastowe z produkcji paliwa
alternatywnego (Mg/rok)
6
7
8
9
10
11
VII.
1
2
Odpady balastowe z procesu
termicznego przetwarzania odpadów
(Mg/rok)
Efekty ekologiczne wynikające z
realizacji ZUOK:
Redukcja masy składowanych odpadów
komunalnych i budowlanych (Mg)
Redukcja masy odpadów organicznych
przekazywanych do składowania bez
przetwarzania (Mg)
41 090
0
0
36 836
0
0
0
0
964
964
964
964
7 330
7 330
7 330
7 330
34 027
14 614
2 819
13 247
2 667
0
0
1 038
0
0
0
36 524
0
0
0
0
0
15 193
0
0
0
4 048
9 233
0
35 081
84 846
118 859
39 918
43 001
59 109
74 390
49 468
Analizowane warianty rozwiązań systemów gospodarki odpadami dla miasta Białegostoku
oraz gmin biorących udział w przedsięwzięciu zakładają oparcie systemu na rozbudowie
systemu selektywnego zbierania odpadów oraz ich odzysku i recyklingu, a następnie
poddaniu pozostałej frakcji odpadów procesom unieszkodliwiania w instalacjach do tego
przeznaczonych.
Wariant I i IV są wariantami opartymi na instalacjach mechaniczno-biologicznego
przetwarzania i przygotowania odpadów po przetworzeniu do spalenia lub składowania.
Wariant II jest opcją systemu złoŜonego, tzn., Ŝe system zostałby oparty na kilku elementach
ze sobą powiązanych tj. procesie mechaniczno-biologicznego przekształcania odpadów ze
stabilizacją biologiczną (segregacja mechaniczna w połączeniu z biologicznym
przekształcaniem odpadów) i przygotowaniem frakcji energetycznej do termicznego
przekształcenia w instalacji do termicznego przekształcania odpadów z odzyskiem energii.
Strona 175
Wariant III jest opcją polegającą na termicznym przekształcaniu odpadów tzw. frakcji
resztkowej, czyli zmieszanych odpadów komunalnych po wydzieleniu z ich strumienia
odpadów, które posiadają wartość materiałową lub są odpadami problemowymi, które są
zbierane w selektywnej zbiórce.
Praktyka eksploatacyjna instalacji mechaniczno-biologicznego przekształcania odpadów
wskazuje, Ŝe produkty wysegregowane ze strumienia zmieszanych odpadów komunalnych
oraz biologicznej stabilizacji są niskiej jakości. Technologia fermentacji jest jednak korzystna
ze względu na moŜliwość odzyskania energii w postaci metanu, która moŜe być
wykorzystana na potrzeby zakładu, a jej nadwyŜka sprzedana.
Efektywność wydzielania surowców wtórnych w wyniku sortowania zmieszanych odpadów
komunalnych jest zazwyczaj zdecydowanie niŜsza niŜ załoŜenia projektowe, a jakość
wydzielonych surowców wtórnych jest bardzo niska. W wyniku procesu mechanicznobiologicznego przetwarzania odpadów otrzymywane są w zaleŜności od przyjętego
rozwiązania produkty końcowe tj. stabilizat oraz metan i frakcja energetyczna z odpadów.
Uzyskany w procesie biologicznym kompost nie spełnia wymaganych norm i nie moŜe
stanowić produktu rynkowego. Stanowi on odpad balastowy, który jest unieszkodliwiany
poprzez składowanie lub termiczne przekształcanie, co powoduje podwyŜszenie kosztów
funkcjonowania systemu gospodarki odpadami z instalacją MBP jako wiodącą.
Frakcja energetyczna ze zmieszanych odpadów komunalnych, wymaga specjalnych
instalacji do ich przetwarzania lub konieczności dostosowania istniejących zakładów
(np. cementowni) do wymogów prawnych dla instalacji do termicznego przekształcania
odpadów komunalnych. Ponadto zakłady współspalające odpady wymagają dostarczanie
wydzielonej frakcji odpadów o stałych parametrach, co jest trudne do spełnienia w przypadku
odpadów komunalnych. Dodatkowo zakłady muszą spełniać niezwykle rygorystyczne
wymogi emisyjne wymagające oczyszczania spalin między innymi z furanów i dioksyn,
a takŜe NOx.
Natomiast moŜliwość składowania frakcji energetycznej ze zmieszanych odpadów
komunalnych ogranicza wymóg prawny - Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia
12 czerwca 2007 r. w sprawie kryteriów oraz procedur dopuszczania odpadów do
składowania na składowisku odpadów danego typu (Dz. U. z 2007 r., Nr 121, poz. 121),
które określa kryteria składowania odpadów, między innymi o kodach 19 12 12 oraz z grupy
„20”. Kryterium dopuszczającym do składowania odpadów na składowisku opadów innych
niŜ niebezpieczne i obojętne uznaje się zawartość: ogólnego węgla organicznego (TOC) –
do 5 % suchej masy, ciepło spalania – maksimum 6 MJ/kg suchej masy oraz straty przy
praŜeniu (LOI) – max. 8 % suchej masy.
Dlatego do rozwaŜanego systemu Wariantu II włączono instalację termicznego
przekształcania frakcji energetycznej wydzielonej ze zmieszanych odpadów komunalnych z
odzyskiem energii, która pozwoli na przekształcenie pozostałej po sortowaniu frakcji
energetycznej odpadów.
Wariant III jest opcją, która zakłada oparcie systemu na instalacji do termicznego
przekształcania odpadów resztkowych z odzyskiem energii, jako instalacji wiodącej.
W rozwiązaniu systemu gospodarki odpadami wg Wariantu III uzyskujemy największy
stopień redukcji objętościowej i masowej odpadów, przez co uzyskujemy najmniejszą ilość
odpadów przeznaczonych do składowania.
Uzupełnieniem dla opisanych w Wariantach I, II, III i IV instalacji będą instalacje do odzysku
odpadów z selektywnego zbierania, odpadów zielonych, odpadów surowcowych (szkło,
tworzywa, papier, metal), odpadów wielkogabarytowych oraz odzysku odpadów gruzu i
poremontowych.
Strona 176
Do składowania przeznaczone byłyby odpady balastowe oraz odpady, które nie mogą być
poddane procesom odzysku/unieszkodliwiania termicznego.
PoniŜej przedstawiono ocenę prezentowanych opcji w oparciu o kryteria technologiczne
i środowiskowe.
Tabela 7.2 Zestawienie rankingowe rozpatrywanych wariantów w odniesieniu do
najistotniejszych parametrów technologicznych.
Lp.
WYSZCZEGÓLNIENIE
Wariant I
Wariant II
Wariant III
Wariant IV
1
Paliwo alternatywne do termicznego unieszkodliwiania
0
8
15
0
2
Energia elektryczna do zbytu w zawodowej sieci elektroenergetycznej
Odpady materiałowe - tzw. surowce wtórne nadające się do
ponownego wykorzystania
Kruszywa budowlane nadające się do wykorzystania w budownictwie
0
11
15
9
9
10
6
9
10
10
10
10
6
14
20
7
18
24
30
20
42
78
96
55
3
4
5
6
7
Redukcja masy składowanych odpadów komunalnych i budowlanych
Redukcja masy odpadów organicznych przekazywanych do
składowania bez przetwarzania
Ocena łączna z zakresu od 0 - 100 punktów, jako suma
powyŜszych ocen cząstkowych
Dokonując zestawienia rozpatrywanych opcji w odniesieniu do najistotniejszych parametrów
technologicznych, moŜna stwierdzić, Ŝe Wariant III jest opcją najbardziej korzystną, z punktu
widzenia redukcji odpadów kierowanych na składowisko, w tym odpadów ulegających
biodegradacji, a takŜe uzyskiem, w wyniku przekształcania odpadów, największej ilości
energii cieplnej i elektrycznej, która moŜe zostać wykorzystana na potrzeby mieszkańców.
Wariant II i IV oparte o technologię MBP otrzymały średnią ocenę ze względu na złoŜone
technologie i skutki środowiskowe. NaleŜy takŜe dodać, Ŝe w Wariancie I,i IV stycznia 2013r.
moŜe wystąpić sytuacja w której odpady wydzielonej frakcji energetycznej nie będą mogły
być składowane na składowisku odpadów, jak równieŜ nie znajdzie się na nie rynek zbytu.
Warianty w których występuje instalacja z procesem termicznego przekształcania
zmieszanej frakcji resztkowej odpadów zmieszanych, czy frakcji energetycznej odpadów
pozwala na znaczny odzysk odpadów poprocesowych, które w efekcie będą wykorzystane
dla celów przemysłowych (ŜuŜle), co pozwoli na efektywne ograniczenie ilości odpadów,
które będą składowane na składowisku.
Wielkość strumienia odpadów kierowanych na składowisko po procesach odzysku
i unieszkodliwiania ma wpływ na wielkość niezbędnego terenu pod budowę nowych kwater
składowiska odpadów.
W Wariancie I, II i IV mimo zastosowania wielu zaawansowanych technologii obróbki
odpadów redukcja ilości odpadów kierowanych na składowisko jest znacznie niŜsza i
wymaga znacznie większego terenu do składowania.
Pod tym względem zdecydowanie korzystniej wypada Wariant III z termicznym
przekształcaniem frakcji resztkowych zmieszanych odpadów komunalnych, w której powstaje
najmniej odpadów przeznaczonych do składowania tj. ok. 13-15%. W związku z tym wielkość
powierzchni do składowania jest znacznie niŜsza niŜ dla pozostałych wariantów.
Strona 177
Ilość balastu po procesach odzysku i unieszkodliwiania odpadów
Wytwarzany w procesach technologicznych balast, czyli
składowania wymagać będzie zapewnienia niezbędnej
składowiska. Najmniej korzystnie wypada w tym porównaniu
generował większą ilość balastu z uwagi na proces
odpady przeznaczone do
powierzchni i pojemności
Wariant I i IV który będzie
mechaniczno-biologicznego
Z ilością składowanego balastu wiąŜą się takŜe wymierne koszty finansowe związane
z ponoszeniem kosztów eksploatacyjnych instalacji składowiska oraz kosztów zewnętrznych
jaką niewątpliwie jest opłata za składowanie odpadów tzw. „opłata marszałkowska”. NaleŜy
liczyć się z perspektywą silnego wzrostu poziomu tej opłaty.
Emisja zanieczyszczeń do atmosfery
Z punktu widzenia środowiskowego, redukcja odpadów kierowanych na składowiska
umoŜliwia zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych – metanu i dwutlenku węgla (emisja
gazów cieplarnianych przez przestarzałe składowiska to 150 % procentowy wzrost emisji
gazów cieplarnianych). Termiczne przekształcania odpadów z odzyskiem energii
elektrycznej i cieplnej traktowane jest jako proces powodujący zmniejszenie efektu
cieplarnianego, poniewaŜ jest on procesem zastępczym w stosunku do spalania
równowaŜnej ilości paliw kopalnych dla wytworzenia tej samej ilości energii, przy
jednoczesnym uzyskaniu efektu skutecznego unieszkodliwienia odpadów.
Zgodnie z wynikami badań francuskiej rządowej agencji ekologicznej ADEME, inne formy
zagospodarowania odpadów, w tym przede wszystkim składowanie, powoduje znacznie
większe emisje gazów cieplarnianych do atmosfery. Są to przede wszystkim CO2, NH4,
i N2O. Szczegóły w tabeli poniŜej.
Tabela 7.3 Emisje gazów cieplarnianych w róŜnych technologiach.
Technologie gospodarki odpadami a emisja gazów cieplarnianych
Ton CO2 wyemitowanych na 1000 ton
Metoda unieszkodliwiania odpadów komunalnych
odpadów zebranych i unieszkodliwionych
Składowanie bez odzysku gazów
+ 150 %
Składowanie z niskim poziomem odzysku gazów
+ 100 %
Składowanie z przeciętnym poziomem odzysku gazów + segregacja i kompostowanie
+ 50 %
Składowanie z bardzo wysokim odzyskiem
+ 25 %
Spalanie bez waloryzacji
+ 40 %
Spalanie + produkcja energii elektrycznej +segregacja
+ 20 %
Spalanie, przeciętny poziom kogeneracji + segregacja + kompostowanie
0%
Spalanie, optymalna kogeneracja + segregacja
- 25 %
Źródło: ADEME 2002
Prognozy europejskie przewidują wzrost ilości wytwarzanych odpadów oraz zwiększony
odzysk odpadów i ograniczenie ilości odpadów kierowanych na składowiska, który
zminimalizuje ich negatywne oddziaływanie na środowisko. Europejska Agencja Środowiska
przewiduje, Ŝe do 2020 roku nastąpi:
spadek ilości składowanych odpadów do 35%
zwiększenie odzysku materiałowego do 42%
zwiększenie termicznego przekształcania odpadów do 25%.
Taka sytuacja powoduje spadek emisji gazów cieplarnianych netto pochodzących z sektora
odpadów komunalnych (recykling przyczyni się do 75% całości „unikniętych” emisji,
a spalanie – do prawie 25%), co prezentuje poniŜszy rysunek.
Strona 178
Źródło: ETC/RWM
Rysunek 7.1 Emisje gazów cieplarnianych w sektorze gospodarki odpadami komunalnymi w
Unii Europejskiej – tendencje i prognozy.
Wobec powyŜszego, Wariant III - Rozbudowa systemu odzysku odpadów oraz termiczne
przekształcania odpadów resztkowych z odzyskiem energii jest opcją, która w sposób
najbardziej efektywny przyczyni się do zmniejszenia ilości gazów cieplarnianych do
środowiska.
Osobną kwestią jest emisja gazów pochodzących z procesu termicznego przekształcania
odpadów. Zabezpieczeniem są wysokiej klasy rozwiązania technologiczne stosowane
w instalacjach termicznych, wymuszone rygorystycznymi warunkami kontroli emisji. Mają
one na celu zapewnienie pełnej kontroli nad emisją oraz eliminację związków szczególnie
szkodliwych tj. dioksyn, furanów, związków chloru, siarki a takŜe metali cięŜkich. W praktyce
emisja do atmosfery ogranicza się do emisji CO2, CO i NOx. W Wariancie I koszty związane
z zapewnieniem standardów emisyjnych będą największe z uwagi na masę
przekształcanych termicznie odpadów.
NaleŜy jednak pamiętać, Ŝe nieodłącznym produktem procesu termicznego przekształcania
odpadów będzie produkcja energii elektrycznej i cieplnej. Wytwarzanie energii pochodzącej
ze spalania odpadów pozwala na uniknięcie emisji pochodzącej ze spalania paliw
konwencjonalnych. Doświadczenia technologiczne z istniejących instalacji wskazują, Ŝe
1 Mg odpadów zmieszanych posiadająca kaloryczność rzędu 8 000 – 9 000 kJ/Mg jest
ekwiwalentem około 200 kg ropy naftowej lub 300 kg węgla kamiennego.
Emisja ścieków w obiektach
Emisja ścieków występująca w poszczególnych opcjach dotyczy ścieków bytowych
(zaplecza socjalne), ścieków powstających w instalacjach oraz na składowiskach.
Największa ilości generowanych odcieków jest związana z procesem stabilizacji biologicznej.
Natomiast w instalacjach termicznego przekształcania odpadów ilość powstających ścieków
procesowych jest ograniczona w praktyce do odcieków związanych z uwalnianiem wilgoci w
trakcie zalegania odpadów w fosie buforowej i odcieków z placów ŜuŜla. ChociaŜ woda jest
niezbędnym elementem procesu technologicznego w instalacjach termicznych, ścieki nie
powstają, gdyŜ woda uŜywana jest w obiegu zamkniętym bądź uwalniana w postaci pary.
Podsumowując moŜna stwierdzić, iŜ emisja ścieków będzie wyŜsza w Wariancie I i IV w
porównaniu z Wariantem III i II.
Strona 179
Podsumowanie
W odniesieniu do przedstawionych w rozdziale 6.9 „Wskazanie najkorzystniejszego
rozwiązania spośród rozwaŜanych wariantów” argumentów oraz na podstawie powyŜej
przedstawionych porównań jako wariant najkorzystniejszy dla środowiska rekomendowany
jest wariant III - polegający na termicznym przekształcaniu odpadów tzw. frakcji resztkowej,
czyli zmieszanych odpadów komunalnych po wydzieleniu z ich strumienia odpadów, które
posiadają wartość materiałową lub są odpadami problemowymi zbieranymi w sposób
selektywny.
7.2 Warianty lokalizacyjne
Porównanie oddziaływania na środowisko inwestycji w zaleŜności od miejsca jej ulokowania
przedstawiono na dwa sposoby tak, aby ująć zagadnienie w jak najszerszy sposób.
W tabelach 7.4 – 7.6 zestawiono dla kaŜdej lokalizacji oddziaływanie na róŜne komponenty
środowiska tak na etapie realizacji jak i eksploatacji, oszacowując je ilościowo, a takŜe
wskazując na istotność potencjalnych zagroŜeń i skutów oraz proponując środki
minimalizujące, eliminujące, kompensujące.
W matrycach (tab. 7.7 – 7.9) z kolei przeanalizowano syntetycznie dla kaŜdej lokalizacji
moŜliwe do wystąpienia oddziaływania, odnoszących się do zagadnienia w zasięgu
lokalnym, z wyszczególnieniem nasilenia oddziaływania (znaczące, nieznaczące), czasu
trwania oddziaływania (krótko- średnio- i długoterminowe), charakteru oddziaływania (stałe,
chwilowe, bezpośrednie, pośrednie, odwracalne, nieodwracalne). Określono oddziaływania
wynikające z istnienia przedsięwzięcia jego realizacji oraz w sytuacji zaniechania z jego
realizacji (wariant zerowy). Przy ocenie nasilenia oddziaływania uwzględniono moŜliwość
kumulacji oddziaływań oraz moŜliwości występowania oddziaływań wtórnych i pośrednich.
Następnie w matrycy (tab 7.10) przedstawiono syntetycznie moŜliwe do wystąpienia
oddziaływania, odnoszących się do zagadnienia w zasięgu regionalnym. Jest ono
analogiczne dla wszystkich trzech lokalizacji
Strona 180
Tabela 7.4 Określenie przewidywanego oddziaływania na środowisko wariantu lokalizacji przy ul. Andersa.
Charakterystyka oddziaływania
FAZA REALIZACJI
Oddziaływanie na
powietrze atmosferyczne
Oszacowanie ilościowe
Istotność potencjalnych
zagroŜeń i skutków
Środki minimalizujące, eliminujące, kompensujące
Głównymi źródłami zanieczyszczeń będą prace budowlane,
eksploatacja pojazdów oraz maszyn budowlanych.
Zanieczyszczenia to m. in. tlenki azotu, dwutlenek siarki, tlenek
węgla, węglowodory alifatyczne oraz pylenie. Oddziaływanie
lokalne.
Powstające zanieczyszczenia: dwutlenek siarki
ok. 0,416 kg/h, tlenek węgla ok. 2,081 kg/h,
dwutlenek azotu ok. 1,301 kg/h, węglowodory
alifatyczne ok. 0,78 kg/h.
Oddziaływanie nie będzie stanowiło
istotnej uciąŜliwości. Nie spowoduje
zmian istniejącego tła zanieczyszczeń
wokół ZUOK.
Prace prowadzone będą głównie na niskiej wysokośc. Pojazdy
oraz maszyny muszą być sprawne technicznie.
Oddziaływanie na klimat
akustyczny
Wykonywanie typowych prac konstrukcyjnych, związanych
głównie ze wznoszeniem obiektów kubaturowych o lekkiej
szkieletowej konstrukcji. Praca maszyn i pojazdów budowlanych.
Oddziaływanie lokalne.
Biorąc pod uwagę charakter prac budowlanych
czyli ich etapowość i ograniczony czas ich
prowadzenia oraz fakt, Ŝe wszystkie maszyny i
urządzenia budowlane nie będą pracowały w tym
samym czasienie załoŜono, Ŝe nie będzie
dochodziło do przekroczeń emisji hałasu na
terenach sąsiadujących, objętych ochroną
akustyczną. W związku z tym nie wykonywano
obliczeń akustycznych dla okresu budowy.
Prace budowlane nie będą
powodowały przekroczenia
dopuszczalnego poziomu hałasu w
środowisku i nie będą stanowiły
uciąŜliwości dla sąsiednich terenów.
Prace prowadzone będą w porze dziennej. Gotowe elementy
konstrukcyjne dowoŜone będą na plac budowy Pojazdy oraz
maszyny muszą być sprawne technicznie.
Oddziaływanie na wody
podziemne i
powierzchniowe
Realizacja inwestycji nie będzie miała wpływu na wody
powierzchniowe ani na wody podziemne.
Z uwagi na brak wpływu nie określa się
parametrów oddziaływania.
Brak istotnych zagroŜeń i negatywnych
skutków wynikających z realizacji
inwestycji.
Przy prawidłowej realizacji na etapie budowy nie wystąpi
oddziaływanie na jakość wód podziemnych i powierzchniowych. W
celu zapobiegania moŜliwości powstania zanieczyszczenia
gruntów i – poprzez infiltrację - takŜe wód podziemnych
substancjami ropopochodnymi z pracujących pojazdów i maszyn,
pojazdy powinny być sprawnie technicznie, a zaplecze budowy
powinno zostać zlokalizowane na terenie utwardzonym,
zabezpieczonym podłoŜem betonowym. Oleje, smary, paliwa, itp.
muszą być przechowywane w szczelnych, zamkniętych
zbiornikach. W czasie budowy moŜe dojść do naruszenia lub
czasowego usunięcia warstw ochronnych wód podziemnych,
dlatego wszystkie roboty wgłębne powinny być wykonywane z
naleŜytą starannością.
Gospodarka odpadami
Źródłem odpadów będzie przede wszystkim przygotowanie
wykopów pod nowe inwestycje jak równieŜ niwelacja terenu.
Głównym rodzajem powstających odpadów będzie gleba i ziemia,
w tym kamienie (17 05 04). W trakcie realizacji inwestycji (budowy)
powstawać będą równieŜ odpady związane z prowadzeniem takich
prac jak: roboty budowlane, roboty ziemne, murarskie, drogowe,
roboty konstrukcyjne, roboty instalacyjne. Wszystkie odpady
powstawać będą na zapleczu budowy oraz placu budowy.
Podczas realizacji przedsięwzięcia wytwarzane będą odpady
niebezpieczne, jak teŜ inne niŜ niebezpieczne.
Szacuje się, Ŝe ilość odpadów z wykopów (17 05
04) będzie wynosić co najmniej 30 000 m3. Ilość
pozostałych odpadów będzie moŜliwa do
oszacowania na etapie pozwolenia budowlanego.
inwestycji.
Wytworzone w czasie realizacji inwestycji odpady będą okresowo
magazynowane w wyznaczonym miejscu na terenie inwestycji, a
następnie wywoŜone. Odpady, szczególnie niebezpieczne powinny
być magazynowane selektywnie, w wyznaczonych miejscach, w
warunkach uniemoŜliwiających rozprzestrzenianie się ich w
środowisku. Odpady mogą być przekazywane wyłącznie
podmiotom posiadającym zezwolenie na prowadzenie działalności
w zakresie gospodarki odpadami (z wyjątkiem odpadów, które
dopuszczone są do przekazania do wykorzystania osobom
fizycznym lub jednostkom organizacyjnym, niebędącym
przedsiębiorcami, na ich własne potrzeby.
Oddziaływanie na
powierzchnię ziemi,
krajobraz, gleby
Konieczne będzie wykonanie niwelacji terenu jak równieŜ wykopów
pod fundamenty planowanych obiektów. Będzie to jednak typowe
oddziaływanie związane z posadowieniem obiektów na
niezagospodarowanym terenie.
Budowa wpłynie na zmianę ukształtowania
powierzchni ziemi, powstaną nasypy i zwałowiska
ziemi co moŜe pogorszyć stan gleb i spowoduje
krótkoterminową zmianę krajobrazu.
inwestycji.
Zaleca się, aby w największym moŜliwym stopniu zdjąć warstwę
gleby przed rozpoczęciem prac budowlanych, a następnie
wykorzystać ją po ich zakończeniu, celem zagospodarowania i
urządzenia terenu. Park maszyn budowlanych powinien być
wydzielony na utwardzonym podłoŜu, które zostanie przygotowane
w tym celu na czas budowy w ramach projektu organizacji robót.
Pozwoli to na ograniczenie oddziaływania na gleby.
Strona 181
Oddziaływanie na ludzi,
zwierzęta i rośliny
Nie wystąpi negatywne oddziaływanie na ludzi. Oddziaływania
mają charakter lokalny, ograniczony w zasadzie do terenu budowy
i drogi dojazdowej. Teren nie jest cenny pod względem
florystycznym. W trakcie budowy nastąpi usunięcie szaty roślinnej
na terenie pod inwestycję, co wymagać będzie nasadzeń po
zakończeniu budowy. Oddziaływanie na ptaki związane moŜe być
z niepokojeniem oraz usunięciem roślinności stanowiącej
Ŝerowiska lub miejsca lęgowe.
Na analizowanym terenie stwierdzono m.in.
gniazdowanie dwóch gatunków chronionych na
podstawie Dyrektywy Ptasiej, tj gąsiorka - co
najmniej 2 pary i lerki - co najmniej 1 terytorialny
samiec.
Oddziaływanie na obszary Realizacja inwestycji nie będzie powodować negatywnych skutków Z uwagi na brak wpływu nie określa się
chronione, w tym obszary dla obszarów podlegających ochronie, w tym obszarów Natura
2000.
Obszary
chronione
połoŜone
są
w
takiej
odległości
od
Natura 2000
Ilość gniazdujących na terenie
inwestycji par gatunków chronionych
jest niewielka. W otoczeniu znajdują
się siedliska o podobnym charakterze,
gdzie ptaki mogą równieŜ znaleźć
miejsce Ŝerowania i lęgowe. NaleŜy
jednak podjąć środki kompensujące i
minimalizujące oddziaływanie, aby
zapewnić im jak najlepsze warunki do
rozrodu. MoŜe to być np. nasadzenie
odpowiednich gatunków krzewów i
drzew.
Po zakończeniu budowy, część terenu naleŜy przeznaczyć pod
zieleń urządzoną. Północną część działek przeznaczonych pod
inwestycję w jak największym stopniu zachować nienaruszoną, ze
szczególnym uwzględnieniem atrakcyjnych dla ptaków zakrzaczeń
i drzewostanów w rejonie cieku wodnego. Prace przygotowawcze
do budowy (głównie usunięcie drzew i krzewów) wykonać poza
sezonem lęgowym ptaków, tj. w okresie od 1 września do 15
marca. Prace budowlane naleŜy rozpocząć przed sezonem
lęgowym tak, aby ptaki na terenie przylegającym do placu budowy
mogły wybrać miejsce gniazdowania w którym budowa nie będzie
im przeszkadzać.
inwestycji.
W związku z brakiem oddziaływania nie przewiduje się podjęcia
środków minimalizujących, eliminujących czy zapobiegawczych.
miejsca inwestycji, Ŝe oddziaływanie związane z prowadzeniem
prac budowlanych (np. emisje do powietrza, hałas) nie będzie w
ich rejonie odczuwalne i nie będzie wpływać na organizmy, których
ochrona stała się celem powołania w/w obszarów.
Realizacja inwestycji nie będzie oddziaływać na zabytki, dobra
kulturyoraz dobra materialne.
inwestycji.
Obliczenia wykazały, Ŝe dla większości zanieczyszczeń
emitowanych z instalacji stęŜenia w powietrzu są bardzo niskie i
nie stanowią Ŝadnego zagroŜenia dla czystości atmosfery. W nieco
większych stęŜeniach występuje dwutlenek azotu, arsen, nikiel
oraz pył zawieszony PM10, lecz obliczenia w siatce receptorów
potwierdziły, Ŝe wszystkie normy jakości powietrza będą
dotrzymane, a więc emitowane zanieczyszczenia nie będą miały
negatywnego wpływu na środowisko.
Oddziaływanie odorowe będzie eliminowane i nie będzie
uwalniane na zewnątrz instalacji.
Obliczenia oraz graficzną prezentację stanu
zanieczyszczenia z uwagi na obszerność
materiału przedstawiono w załączniku 8.2.
ZałoŜenia i metodyka obliczeń, analogiczne dla
wszystkich lokalizacji, opisane są szczegółowo w
rozdziale 8.2.1.
Brak istotnych zagroŜeń wynikających
z emisji do powietrza.
Redukcję zanieczyszczeń zawartych w gazach odlotowych do
bezpiecznego poziomu zapewni nowoczesny i wysokosprawny
system oczyszczania spalin, oparty na metodzie pół-suchej (w celu
redukcji związków kwaśnych oraz dioksyn i furanów) oraz
alternatywnie metodzie SNCR z wykorzystaniem mocznika lub
wody amoniakalnej w celu redukcji NOx. Aby zapobiec emisji
odorów odpady będą przyjmowane bezpośrednio do szczelnej
fosy, w której panuje podciśnienie, a strumień powietrza z odorami
podawany będzie do procesu spalania odpadów, gdzie odory
będą dopalane w kotle.
akustyczny
Oddziaływanie na klimat akustyczny generowane jest poprzez
funkcjonowanie instalacji wchodzących w skład zakładu oraz przez
transport odpadów dowoŜonych do przetworzenia i wywóz
produktów będących wynikiem przetworzenia.
Tereny leŜące w bezpośrednim otoczeniu
instalacji nie podlegają ochronie akustycznej. Od
południa i zachodu instalacja graniczy z terenami
produkcyjno usługowymi, natomiast od północy i
wschodu z terenami zielonymi na których
przewaŜają zadrzewienia. NajbliŜsze
zabudowania mieszkalne jednorodzinne znajdują
się poza zasięgiem izofony 50dB, która to wartość
jest dopuszczalna dla tego typu zabudowy. W
porze nocnej, podobnie jak w porze dziennej nie
będzie dochodziło do przekroczenia
dopuszczalnych wartości na terenach
podlegających ochronie akustycznej.
skutków wynikających z eksploatacji
inwestycji.
W celu ograniczenia rozprzestrzeniania się hałasu proponuje się
wykonanie nasadzeń drzew, które będą pełniły rolę ekranów
akustycznych.
podziemne i
powierzchniowe
Brak oddziaływania na wody podziemne i powierzchniowe.
inwestycji.
Pobór wody nastąp z sieci wodociągowej, natomiast ścieki
zrzucane będą do kanalizacji. Fosa na odpady będzie szczelna, a
place i drogi utwardzone i wyposaŜone w system kanalizacji
deszczowej.
Oddziaływanie na zabytki
oraz dobra kultury i dobra
materialne
FAZA EKSPLOATACJI
Oddziaływanie na
Strona 182
Gospodarka odpadami
Oddziaływanie na
krajobraz, gleby
z produkcji odpadów eksploatacyjnych.
Odpady o kodach 19 01 07* ,19 01 13* oraz 19 01 15* powinny
być w gromadzone w zamkniętych zbiornikach, a po zestaleniu i
stabilizacji (19 03 07) – pod wiatą. śuŜle i popioły paleniskowe
będą kierowane do instalacji waloryzacji. Metale Ŝelazne i
nieŜelazne powinny być gromadzony w kontenerzach lub boksach.
Ilość przyjmowanych i wytwarzanych odpadów musi być
ewidencjonowana.
Negatywnym skutkiem wynikającym z
zaistnienia inwestycji jest zmiana w
krajobrazie
Przy projektowaniu obiektu naleŜy uwzględnić jego
wkomponowanie w otoczenie oraz nasadzenie zieleni.
Inwentaryzacja przyrodnicza wykazała, Ŝe
omawiana lokalizacja jest zdegradowana pod
względem florystycznym i jednocześnie cenna pod
względem ornitologicznym. Fragmenty Lasu
Pietrasze objęte oddziaływaniem akustycznym
pokazane zostały w graficznym przedstawieniu
oddziaływania akustycznego ZUOK.
Ze względu na ograniczony zasięg
oddziaływania akustycznego na Las
Pietrasze brak jest istotnych zagroŜeń i
negatywnych skutków wynikających z
eksploatacji inwestycji.
W związku z oograniczonym oddziaływaniem akustycznym na Las
Pietrasze oraz brakiem pozostałych oddziaływań na ludzi,
zwierzęta i rośliny nie przewiduje się podjęcia środków
minimalizujących, eliminujących czy zapobiegawczych. W celu
ograniczenia rozprzestrzeniania się hałasu, a takŜe stworzenia
zwierzętom miejsc do rozrodu i znajdowania pokarmu proponuje
się wykonanie nasadzeń drzew i krzewów na terenie ZUOK.
inwestycji.
inwestycji.
Eksploatacja projektowanego Zakładu nie będzie powodować
znaczącego oddziaływania transgranicznego i w związku z tym nie Obliczenia oddziaływania ZUOK na stan jakości inwestycji.
wymaga
przeprowadzenia
postępowania
transgranicznego powietrza wskazują, Ŝe stęŜenia będą niŜsze od
oddziaływania na środowisko.
10% wielkości dopuszczalnych.
Odpady przyjmowane do przekształcania rozładowywane będą
do szczelnej fosy, skąd kierowane będą bezpośrendnio do pieca.
W wyniku funkcjonowania zakładu powstawać będą odpady
technologiczne, eksploatacyjne oraz bytowe wynikające z
obecności pracowników. Odpady te nie będą powodować
negatywnego wpływu na środowisko. Powstające w procesie
odpady niebezpieczne są na miejscu poddawane stabilizacji.
Budowa ZUOK wpłynie na znaczne ograniczenie ilości
deponowanych odpadów, odzysk surowców wtórnych i odzysk
materiałowy z terenu objętego projektem.
Szacuje się, Ŝe w wyniku funkcjonowania instalacji
o wydajności 120 000 Mg/rok powstanie
następująca ilość odpadów: ŜuŜle i popioły
paleniskowe inne niŜ wymienione w 19 01 11*(kod
19 01 12) - 31 920 Mg/rok (do odzysku 31 920
Mg/rok; popioły lotne zawierające substancje
niebezpieczne - kod 19 01 13* (natomiast po
zestaleniu i stabilizacji - odpady stabilizowane
inne niŜ wymienione w 19 03 04 - kod 19 03 05)
w ilości 3 531 Mg/rok ; odpady stałe z
oczyszczania gazów odlotowych kod 19 01 07
(natomiast po zestaleniu i stabilizacji - odpady
stabilizowane inne niŜ wymienione w 19 03 04kod 19 03 05) w ilości 3 598 Mg/rok ; pyły z kotłów
zawierające substancje niebezpieczne - kod 19
01 15* (natomiast po zestaleniu i stabilizacji odpady stabilizowane inne niŜ wymienione w 19
03 04) w ilości 1 513 Mg/rok; złom Ŝelazny
usunięty z popiołów paleniskowych kod 19 01 02
w ilości 2 058 Mg/rok; metale nieŜelazne z
mechanicznej obróbki odpadów 19 12 03 w ilości
882 Mg/rok. Odpady eksploatacyje - róŜne odpady
z grup 13, 15 i 16.
Brak wpływu na powierzchnię ziemi i ukształtowanie terenu.
Zidentyfikowane oddziaływanie na krajobraz
PołoŜenie rozwaŜanego miejsca pod inwestycję sprawia, Ŝe zakład trudne jest do oszacowania ilościowego.
nie będzie widoczny z daleka. Jego wybudowanie nie będzie
stanowiło istotnej zmiany w krajobrazie. Oddziaływanie na gleby
mogłoby się odbywać w sposób pośredni, poprzez emisję
zanieczyszczeń do powietrza, a następnie ich opadanie na gleby.
Biorąc pod uwagę proponowane technologie przekształcania
odpadów oraz - system oczyszczania spalin instalacji termicznego
przekształcania, które zapewnią przestrzeganie standardów
ochrony powietrza przed zanieczyszczeniem, nie przewiduje się
istotnego wpływu na zanieczyszczenie gleb.
Eksploatacja inwestycji nie będzie powodować negatywnego
oddziaływania na ludzi. NajbliŜsze zabudowania mieszkalne
znajdują się poza zasięgiem oddziaływania akustycznego.
PołoŜony obok Las Pietrasze reprezentuje walory przyrodnicze,
kulturowe i rekreacyjne. Jego fragmenty, które sąsiadują
bezpośrednio z analizowaną lokalizacją będą połoŜone w zasięgu
oddziaływania akustycznego instalacji. Dolina Supraśli znajduje się
poza zasięgiem oddziaływań zakładu.
Oddziaływanie na obszary
chronione, w tym obszary Uwzględniając specyfikę funkcjonowania zakładu, potencjalne
oddziaływanie na obszary chronione mogłoby być związane z
Natura 2000
oraz dobra kultury
Oddziaływanie
transgraniczne
transportem zanieczyszczeń w powietrzu. JednakŜe zastosowane
technologie i zabezpieczenia są wystarczające dla spełnienia
rygorystycznych norm jakości powietrza. Ponadto obszary
podlegające ochronie, połoŜone są w znacznym oddaleniu od
projektowanego zakładu.
Brak oddziaływania na zabytki oraz dobra kultury.
Strona 183
Wpływ inwestycji w
wypadku wystąpienia
powaŜnej awarii
przemysłowej
Na terenie ZUOK będą wykorzystywane substancje niebezpieczne
takie jak hydrazyna, fosforan III sodu, roztwór chlorowodoru oraz
do wspomagania procesu spalania olej opałowy. Substancje te
będą magazynowane na terenie zakładu w ilościach nie
kwalifikujących go do zakładów o zwiększonym ryzyku wystąpienia
powaŜnej awarii przemysłowej zgodnie z rozporządzeniem Ministra
Gospodarki z dnia 9 kwietnia 2002 r. w sprawie rodzajów i ilości
substancji niebezpiecznych, których znajdowanie się w zakładzie
decyduje o zaliczeniu go do zakładu o zwiększonym ryzyku albo
zakładu o duŜym ryzyku wystąpienia awarii przemysłowej (Dz. U.
Nr 58, poz. 535, zmienione Dz. U. z 2006 r. Nr 30 poz. 208).
Przewidywane roczne zuŜycie materiałów
niebezpiecznych wyniesie: Hydrazyna – 0,48 Mg,
Fosforan III sodu – 1,08 Mg, Roztwór
chlorowodoru – 16,8 Mg, Olej opałowy – 18,36 Mg
Brak moŜliwości wstąpienia powaŜnej
awarii przemysłowej. ZUOK
wyposaŜony będzie w szereg
zabezpieczeń eliminujących i
minimalizujących moŜliwość
wystąpienia innej awarii, poŜaru itp.
Wszystkie zbiorniki oraz miejsca magazynowania materiałów
niebezpiecznych będą odpowiednio wentylowane, zabezpieczone i
oznaczone zgodnie z wymaganiami i normami. Zminimalizuje to
moŜliwość ich rozszczelnienia i wystąpienie zagroŜenia. Personel
ZUOK będzie odpowiednio przeszkolony zarówno w kwestii
bezpiecznej eksploatacji ZUOK jak równieŜ zachowania się w
sytuacjach awaryjnych. Cały zakład będzie wyposaŜony w systemy
przeciwpoŜarowe oraz rozwiązania zapewniające jego bezpieczną
pracę minimalizujące moŜliwość wystąpienia awarii.
Analiza oddziaływań
skumulowanych z innymi
istniejącymi i
planowanymi
przedsięwzięciami
Od południowego zachodu z terenami inwestycji sąsiadują tereny
produkcyjno-usługowe oraz Giełda Rolna. WaŜniejszym obiektem
znajdującym się w dalszej odległości na południowy-wschód jest
Elektrociepłownia Białystok. Kumulacja oddziaływań moŜe
następować w zakresie emisji hałasu, natęŜenia transportu z bliŜej
połoŜonych zakładów oraz w zakresie emisji do powietrza - m.in. z
Elektrociepłownią Białystok.
Obliczenia emisji do powietrza i emisji hałasu
zakładu skumulowanych z aktualnym stanem
zanieczyszczenia powietrza oraz wielkością tła
akustycznego wykazały, Ŝe nie będzie dochodziło
do przekroczeń dopuszczalnych norm w wyniku
funkcjonowania inwestycji.
skutków wynikających z kumulacji
oddziaływania inwestycji z pobliskimi
zakładami.
Nie przewiduje się podjęcia środków minimalizujących,
eliminujących czy zapobiegawczych, poza środkami
przewidzianymi w ramach ochrony powietrza. Transport odpadów
z dalszych odległości powinien być zoptymalizowany tak, aby
zmniejszyć ilość samochodów dowoŜących odpady i
zminimalizować oddziaływanie akustyczne.
Strona 184
Tabela 7.5 Określenie przewidywanego oddziaływania na środowisko wariantu lokalizacji przy ul. Paderewskiego.
FAZA REALIZACJI
Oddziaływanie na
lokalne.
wokół ZUOK
Prace prowadzone będą głównie na niskiej wysokości. Pojazdy
akustyczny
podziemne i
powierzchniowe
inwestycji.
Przy prawidłowej realizacji na etapie budowy nie wystąpi
oddziaływanie na jakość wód podziemnych i powierzchniowych, w
tym głównie cieku BaŜantarki. W celu zapobiegania moŜliwości
powstania zanieczyszczenia gruntów i wód substancjami
ropopochodnymi z pracujących pojazdów i maszyn, pojazdy
powinny być sprawnie technicznie, a zaplecze budowy powinno
zostać zlokalizowane na terenie utwardzonym, zabezpieczonym
podłoŜem betonowym. Oleje, smary, paliwa, itp. muszą być
przechowywane w szczelnych, zamkniętych zbiornikach. W czasie
budowy moŜe dojść do naruszenia lub czasowego usunięcia
warstw ochronnych wód podziemnych, dlatego wszystkie roboty
wgłębne powinny być wykonywane z naleŜytą starannością.
Gospodarka odpadami
w tym kamienie (kod odpadu 17 05 04). W trakcie realizacji
inwestycji (budowy) powstawać będą równieŜ odpady związane z
prowadzeniem takich prac jak: roboty budowlane, roboty ziemne,
murarskie, drogowe, roboty konstrukcyjne, roboty instalacyjne.
Wszystkie odpady powstawać będą na zapleczu budowy oraz
placu budowy. Podczas realizacji przedsięwzięcia wytwarzane
będą odpady niebezpieczne, jak teŜ inne niŜ niebezpieczne.
Szacuje się, Ŝe ilość odpadów z wykopów (kod
odpadu 17 05 04) będzie wynosić co najmniej 30
000 m3. Ilość pozostałych odpadów będzie
moŜliwa do oszacowania na etapie pozwolenia
budowlanego.
inwestycji.
Wytworzone w czasie realizacji inwestycji odpady będą okresowo
Strona 185
Oddziaływanie na
krajobraz, gleby
Budowa nieznacznie wpłynie na zmianę
ukształtowania powierzchni ziemi oraz nie
pogorszy stanu gleb. Prace budowlane jako takie
będąc działaniem krótkoterminowym nie
spowodują wpływu na krajobraz, wpłyną natomiast
na zmianę wykorzystania terenu, który obecnie
jest niezagospodarowany, porośnięty roślinnością
będącą pozostałością półnaturalnych
ekosystemów oraz terenów porolnych,
podlegających sukcesji, ze skupiskami młodych
drzew.
inwestycji, chociaŜ realizacjia inwestycji
pozbawi mieszkańców okolicznych
bloków terenu atrakcyjnego wizualnie.
Pozwoli to na ograniczenie oddziaływania na gleby. Po
zrealizowaniu inwestycji konieczne będzie wykonanie nasadzeń
zieleni urządzonej.
Nie wystąpi negatywne oddziaływanie na ludzi poprzez emisje do
środowiska. Oddziaływania mają charakter lokalny, ograniczony w
zasadzie do terenu budowy i drogi dojazdowej. Mogą nastąpić
okresowe utrudnienia w ruchu na drogach dojadowych
prowadzących przez osiedla. W trakcie budowy nastąpi usunięcie
szaty roślinnej na terenie pod inwestycję, co wymagać będzie
nasadzeń zieleni urządzonej po zakończeniu budowy.
Obszar ten jest najcenniejszy spośród
analizowanych pod względem florystycznym
jednak wyróŜnione zbiorowiska nie kwalifikują się
do zaliczenia ich do siedlisk z Załącznika I
Dyrektywy Siedliskowej.Na obszarze tym
stwierdzono łącznie 33 gatunki ptaków.
Odnotowano tu gniazdowanie dwóch „gatunków
naturowych”, tj lerki i pokrzewki jarzębatej.
Liczebność lerki szacuje się na co najmniej 3 pary
a populację pokrzewki jarzębatej szacuje się na co
najmniej 1 parę.
inwestycji. Teren nie jest szczególnie
cenny pod względem florystycznym
oraz faunistycznym
Po zakończeniu budowy, część terenu naleŜy przeznaczyć pod
zieleń urządzoną. Po zakończeniu budowy, część terenu naleŜy
przeznaczyć pod zieleń urządzoną. Prace przygotowawcze do
budowy (głównie usunięcie drzew i krzewów) wykonać poza
sezonem lęgowym ptaków, tj. w okresie od 1 września do 15
marca. Prace budowlane naleŜy rozpocząć przed sezonem
lęgowym tak, aby ptaki na terenie przylegającym do placu budowy
mogły wybrać miejsce gniazdowania w którym budowa nie będzie
im przeszkadzać.
inwestycji.
2000. Obszary chronione połoŜone są w takiej odległości od
Natura 2000
prac budowlanych (np. emisje do powietrza, hałas) nie będzie w
ich rejonie odczuwalne i nie będzie wpływać na organizmy, których
ochrona stała się celem powołania w/w obszarów. Oddziaływanie
nie obejmie rówieŜ doliny BaŜantarki, sąsiadującej z terenem
inwestycji
oraz dobra kultury
FAZA EKSPLOATACJI
Oddziaływanie na
kultury. W pobliŜu terenu pod inwestycję nie występują zabytki
nieruchome i archeologiczne.
inwestycji.
W przypadku natrafienia w trakcie prowadzonych robot
budowlanych, na przedmioty lub obiekty mogące być zabytkami,
naleŜy wstrzymać roboty, mogące uszkodzić zabytek,
zabezpieczyć odkrycie i powiadomić właściwy organ
nie stanowią Ŝadnego zagroŜenia dla czystości atmosfery, takŜe w
stosunku do najbliŜej połoŜonej zabudowy mieszkalnej. W nieco
negatywnego wpływu na środowisko. Oddziaływanie odorowe
będzie eliminowane i nie będzie uwalniane na zewnątrz instalacji.
rozdziale 8.2.1.
podawany będzie do procesu spalania odpadów, gdzie odory
będą dopalane w kotle.
Strona 186
akustyczny
Obliczenia wykazały, Ŝe w wyniku funkcjonowania
instalacji nastąpi przekroczenie dopuszczalnych
poziomów hałasu na terenach mieszkalnych
zarówno w porze dziennej jak i nocnej.
Ponadnormatywnym oddziaływaniem objęte są
zabudowania połoŜone na wschód od terenu
inwestycji naleŜące do Osiedla Ścianka i Osiedla
Nowe Miasto.
Istotne oddziaływanie wynikające z
przekroczenia dopuszczalnych
poziomów hałasu 50dB w dzień i 40dB
w nocy
W celu ograniczenia rozprzestrzeniania się hałasu konieczne
byłoby wykonanie rozległych ekranów akustycznych oraz
zwiększenie izolacyjności obiektów budowlanych pod względem
akustycznym tak, aby dopuszczalne poziomy hałasu były
dotrzymane. Generuje to znaczące zwiększenie kosztów
inwestycyjnych.
podziemne i
powierzchniowe
inwestycji.
Pobór wody nastąp z sieci wodociągowej, natomiast ścieki
deszczowej.
Gospodarka odpadami
Odpady przyjmowane do przekształcania rozładowywane będą
do szczelnej fosy, skąd kierowane będą bezpośrendnio do pieca.
W wyniku funkcjonowania zakładu powstawać będą odpady
19 01 12) - 31 920 Mg/rok (do odzysku 31 920
z grup 13, 15 i 16.
PołoŜenie rozwaŜanego miejsca pod inwestycję sprawia, Ŝe zakład trudne jest do oszacowania ilościowego.
będzie widoczny z daleka od strony doliny Supraśli. Jego
wybudowanie będzie stanowiło zmianę w krajobrazie takŜe dla
okolicznych mieszkańców. Oddziaływanie na gleby mogłoby się
odbywać w sposób pośredni, poprzez emisję zanieczyszczeń do
powietrza, a następnie ich opadanie na gleby. Biorąc pod uwagę
proponowane technologie przekształcania odpadów oraz - system
oczyszczania spalin instalacji termicznego przekształcania, które
zapewnią przestrzeganie standardów ochrony powietrza przed
zanieczyszczeniem, nie przewiduje się istotnego wpływu na
zanieczyszczenie gleb.
z produkcji odpadów eksploatacyjnych.
Odpady o kodach 19 01 07* ,19 01 13* oraz 19 01 15* powinny
być w gromadzone w zamkniętych zbiornikach, a po zestaleniu i
ewidencjonowana.
krajobrazie.
Zmniejszenie wpływu na krajobraz stanowić powinno staranne
zaprojektowanie architektury obiektów, uwzględniającej
wkomponowanie ich w otoczenie oraz odpowiednie nasadzenia
zieleni.
oddziaływania na zwierzęta, w tym ptaki oraz rośliny. W stosunku
do ludzi negatywne oddziaływanie zidentyfikowane zostało w
zakresie oddziaływnia akustycznego oraz wpływu na krajobraz dla
połŜonych w pobliŜu zabudowań mieszkalnych, a co za tym idzie
pogorszenia warunków w miejscach zamieszkania. Dodatkową
uciąŜliwość będzie stanowił transport, który odbywał się będzie
małymi lokalnymi ulicami.
Jak wyŜej w punkcie dotyczącym
oddziaływnaia akustycznego oraz
oddziaływania na krajobraz.
Jak wyŜej w punkcie dotyczącym oddziaływnaia akustycznego
oraz oddziaływania na krajobraz.
Oddziaływanie na
krajobraz, gleby
Jak wyŜej w punkcie dotyczącym oddziaływnaia
akustycznego oraz oddziaływania na krajobraz.
Strona 187
Oddziaływanie na obszary Uwzględniając specyfikę funkcjonowania zakładu, potencjalne
chronione, w tym obszary oddziaływanie na obszary chronione prawnie mogłoby być
związane z transportem zanieczyszczeń w powietrzu. JednakŜe
Natura 2000
inwestycji.
Brak oddziaływania na zabytki oraz dobra kultury. W pobliŜu terenu Z uwagi na brak wpływu nie określa się
pod inwestycję nie występują zabytki nieruchome i
archeologiczne.
inwestycji.
Obliczenia oddziaływania ZUOK na stan jakości
powietrza wskazują, Ŝe stęŜenia będą niŜsze od
inwestycji.
dodatkowych środków minimalizujących, eliminujących czy
zapobiegawczych poza przewidzianymi w zakresie ochrony
powietrza.
Instalacja geneneruje negatywne
skumulowane oddziaływanie w sferze
emisji hałasu. Ponadnormatywnym
oddziaływaniem objęte są tereny
zurbanizowane zaliczone do zabudowy
jednorodzinnej oraz wielorodzinnej i
zamieszkania zbiorowego.
inwestycyjnych.
zastosowane technologie i zabezpieczenia są wystarczające dla
spełnienia rygorystycznych norm jakości powietrza. Ponadto
obszary podlegające ochronie, połoŜone są w znacznym oddaleniu
od projektowanego zakładu.
oraz dobra kultury
Oddziaływanie
transgraniczne
Wpływ inwestycji w
powaŜnej awarii
przemysłowej
istniejącymi i
planowanymi
przedsięwzięciami
znaczącego oddziaływania transgranicznego i w związku z tym nie
wymaga
przeprowadzenia
postępowania
transgranicznego
Od północy z terenem inwestycji sąsiaduje bezpośrednio z
Obliczenia emisji do powietrza ZUOK
Elektroiepłownią II, która jest głównym emitorem zanieczyszczeń w skumulowanych z aktualnym stanem
okolicy.
zanieczyszczenia powietrza będącego wynikiem
funkcjonowania m. in. ciepłowni wykazały, Ŝe nie
będzie dochodziło do przekroczeń
dopuszczalnych norm. Analiza oddziaływania
akustycznego w której uwzględniono tło
akustyczne wykazała, Ŝe będzie dochodziło do
przekroczenia dopuszczalnego poziomu w porze
dziennej na terenie naleŜącym do Osiedla Ścianka
natomiast w porze nocnej na terenie Osiedla
Ścianka i Osiedla Nowe Miasto.
Strona 188
Tabela 7.6 Określenie przewidywanego oddziaływania na środowisko wariantu lokalizacji przy ul. Produkcyjnej.
FAZA REALIZACJI
Oddziaływanie na
lokalne.
wokół ZUOK
Prace prowadzone będą głównie na niskiej wysokości. Pojazdy
akustyczny
podziemne i
powierzchniowe
Brak istotnych zagroŜeń i negatywnych Przy prawidłowej realizacji na etapie budowy nie wystąpi
oddziaływanie na jakość wód podziemnych i powierzchniowych. W
inwestycji.
celu zapobiegania moŜliwości powstania zanieczyszczenia gruntów
i wód podziemnych (szczególnie z uwagi na połoŜenie terenu
inwestycji na obszarze GZWP nr 218 – Pradolina Supraśli oraz
równocześnie w III Sektorze ochronnym GZWP nr 218)
substancjami ropopochodnymi z pracujących pojazdów i maszyn,
pojazdy powinny być sprawnie technicznie, a zaplecze budowy
powinno zostać zlokalizowane na terenie utwardzonym,
zabezpieczonym podłoŜem betonowym. Oleje, smary, paliwa, itp.
muszą być przechowywane w szczelnych, zamkniętych
zbiornikach. W czasie budowy moŜe dojść do naruszenia lub
czasowego usunięcia warstw ochronnych wód podziemnych,
dlatego wszystkie roboty wgłębne powinny być wykonywane z
naleŜytą starannością.
Gospodarka odpadami
w tym kamienie (kod odpadu 17 05 04). W trakcie realizacji
inwestycji (budowy) powstawać będą równieŜ odpady związane z
prowadzeniem takich prac jak: roboty budowlane, roboty ziemne,
murarskie, drogowe, roboty konstrukcyjne, roboty instalacyjne.
Wszystkie odpady powstawać będą na zapleczu budowy oraz
placu budowy. Podczas realizacji przedsięwzięcia wytwarzane
będą odpady niebezpieczne, jak teŜ inne niŜ niebezpieczne.
Szacuje się, Ŝe ilość odpadów z wykopów (kod
odpadu 17 05 04) będzie wynosić co najmniej
30 000 m3. Ilość pozostałych odpadów będzie
moŜliwa do oszacowania na etapie pozwolenia
budowlanego.
Brak istotnych zagroŜeń i negatywnych Wytworzone w czasie realizacji inwestycji odpady będą okresowo
inwestycji.
Oddziaływanie na
krajobraz, gleby
Budowa nieznacznie wpłynie na zmianę
ukształtowania powierzchni ziemi oraz nie
pogorszy stanu gleb. Prace budowlane jako takie
będąc działaniem krótkoterminowym nie
spowodują wpływu na krajobraz, wpłyną natomiast
na zmianę wykorzystania terenu, który obecnie w
części wykorzystywany jest pod uprawy zboŜowe
(w pozostałej części są to ugory, pastwiska i
roślinność ruderalna.
inwestycji. W wyniku realizacji
inwestycji w zajęta zostanie niewielka
powierzchnia wykorzystywana
dotychczas na cele rolnicze (uprawę).
Strona 189
Pozwoli to na ograniczenie oddziaływania na gleby. Po
zrealizowaniu inwestycji konieczne będzie wykonanie nasadzeń
zieleni urządzonej.
MoŜe wystąpić negatywne oddziaływanie akustyczne na
sąsiadujące zabudowania mieszkalne. Oddziaływania mają
charakter lokalny, ograniczony w zasadzie do terenu budowy i
drogi dojazdowej. Mogą nastąpić okresowe utrudnienia w ruchu na
drodze dojadowej dotychczas niezmodernizowanej. W trakcie
budowy nastąpi usunięcie szaty roślinnej na terenie pod
inwestycję, co wymagać będzie nasadzeń zieleni urządzonej po
zakończeniu budowy.
Teren obecnie w części wykorzystywany jest pod
uprawy zboŜowe poza tym są to ugory, pastwiska
i roślinność ruderalna. W wyniku realizacji
inwestycji konieczne będzie zaprzestanie
gospodarki rolnej na terenie inwestycji, lecz areał
pod uprawy jest niewielki. Na terenie lokalizacji
stwierdzono 24 gatunki ptaków, w tym 17
lęgowych oraz 7 przelotnych lub o
niepotwierdzonym statusie gniazdowania. Są to
głównie gatunki związane z krajobrazem rolniczym
oraz nieuŜytkami, zabudową przemysłową i
podmiejską. Nie zanotowano tu Ŝadnego z
gatunków który, był by objęty ochroną w ramach
Dyrektywy Ptasiej.
2000. Obszary chronione połoŜone są w takiej odległości od
Natura 2000
Brak istotnych zagroŜeń i negatywnych Po zakończeniu budowy, część terenu naleŜy przeznaczyć pod
zieleń urządzoną.
inwestycji. Teren nie jest cenny pod
względem florystycznym.Teren nie jest
szczególnie cenny pod względem
faunistycznym w tym ornitologicznym,
nie obejmuje Ŝerowisk lub miejsca
lęgowych chronionych gatunków
ptaków.
Brak istotnych zagroŜeń i negatywnych W związku z brakiem oddziaływania nie przewiduje się podjęcia
inwestycji.
prac budowlanych (np. emisje do powietrza, hałas) nie będzie w ich
rejonie odczuwalne i nie będzie wpływać na organizmy, których
ochrona stała się celem powołania w/w obszarów. Oddziaływanie
nie obejmie rówieŜ systemu doliny Supraśli (korytarza
ekologicznego)
kultury. W pobliŜu terenu pod inwestycję nie występują zabytki
nieruchome i archeologiczne.
Brak istotnych zagroŜeń i negatywnych W przypadku natrafienia w trakcie prowadzonych robot
budowlanych, na przedmioty lub obiekty mogące być zabytkami,
inwestycji.
naleŜy wstrzymać roboty, mogące uszkodzić zabytek,
zabezpieczyć odkrycie i powiadomić właściwy organ
Oddziaływanie na
nie stanowią Ŝadnego zagroŜenia dla czystości atmosfery, takŜe w
stosunku do najbliŜej połoŜonej zabudowy mieszkalnej. W nieco
negatywnego wpływu na środowisko. Oddziaływanie odorowe
będzie eliminowane i nie będzie uwalniane na zewnątrz instalacji.
rozdziale 8.2.1.
podawany będzie do procesu spalania odpadów, gdzie odory będą
dopalane w kotle.
akustyczny
W wyniku funkcjonowania instalacji w porze
dziennej występuje przekroczenie dopuszczalnych
poziomów hałasu na terenach mieszkalnych
sąsiadujących z instalacją od strony zachodniej,
na terenie zabudowań połoŜonych na wschód od
oczyszczalni oraz na południe od analizowanej
instalacji. W przypadku pory nocnej
ponadnormatywne oddziaływanie akustyczne
obejmuje zabudowania sąsiadujące z instalacją od
strony zachodniej, większym zasięgiem niŜ w
porze dnia. Dodatkowo poziom hałasu w nocy
przekroczony jest na terenie zabudowań
połoŜonych na południe od lokalizacji.
Oddziaływanie akustyczne na pobliskie
zabudowania mieszkalne jest bardzo
wyraźne. Wynika ono z
bezpośredniego sąsiadowania
zabudowań mieszkalnych z terenem
inwestycji.
inwestycyjnych.
oraz dobra kultury
FAZA EKSPLOATACJI
Strona 190
podziemne i
powierzchniowe
Brak istotnych zagroŜeń i negatywnych Pobór wody nastąp z sieci wodociągowej, natomiast ścieki
inwestycji.
deszczowej.
Gospodarka odpadami
Odpady przyjmowane do przekształcania rozładowywane będą do
szczelnej fosy, skąd kierowane będą bezpośrendnio do pieca. W
wyniku funkcjonowania zakładu powstawać będą odpady
Brak istotnych zagroŜeń wynikających Odpady o kodach 19 01 07* ,19 01 13* oraz 19 01 15* powinny być
z produkcji odpadów eksploatacyjnych. w gromadzone w zamkniętych zbiornikach, a po zestaleniu i
ewidencjonowana.
Oddziaływanie na
krajobraz, gleby
PołoŜenie rozwaŜanego miejsca pod inwestycję sprawia, Ŝe zakład
będzie widoczny z daleka od strony doliny Supraśli. Jego
wybudowanie będzie stanowiło zmianę w krajobrazie takŜe dla
okolicznych mieszkańców. Oddziaływanie na gleby mogłoby się
odbywać w sposób pośredni, poprzez emisję zanieczyszczeń do
powietrza, a następnie ich opadanie na gleby. Biorąc pod uwagę
proponowane technologie przekształcania odpadów oraz system
oczyszczania spalin instalacji termicznego przekształcania, które
zapewnią przestrzeganie standardów ochrony powietrza przed
zanieczyszczeniem, nie przewiduje się istotnego wpływu na
zanieczyszczenie gleb.
19 01 12) - 31 920 Mg/rok (do odzysku 31 920
z grup 13, 15 i 16.
trudne jest do oszacowania ilościowego.
oddziaływania na zwierzęta i rośliny. W stosunku do ludzi
negatywne oddziaływanie zidentyfikowane zostało w zakresie
oddziaływnia akustycznego oraz wpływu na krajobraz dla
połŜonych w pobliŜu zabudowań mieszkalnych, a co za tym idzie
pogorszenia warunków w miejscach zamieszkania.
Jak wyŜej w punkcie dotyczącym oddziaływnaia
akustycznego oraz oddziaływania na krajobraz.
krajobrazie
Zmniejszenie wpływu na krajobraz stanowić powinno staranne
zaprojektowanie architektury obiektów, uwzględniającej
wkomponowanie ich w otoczenie oraz odpowiednie nasadzenia
zieleni.
Jak wyŜej w punkcie dotyczącym
oddziaływnaia akustycznego oraz
Jak wyŜej w punkcie dotyczącym oddziaływnaia akustycznego oraz
Oddziaływanie na obszary Uwzględniając specyfikę funkcjonowania zakładu, potencjalne
chronione, w tym obszary oddziaływanie na obszary chronione, w tym obszary Natura 2000
mogłoby być związane z transportem zanieczyszczeń w powietrzu.
Natura 2000
inwestycji.
Brak oddziaływania na zabytki oraz dobra kultury. W pobliŜu terenu Z uwagi na brak wpływu nie określa się
pod inwestycję nie występują zabytki nieruchome i archeologiczne. parametrów oddziaływania.
inwestycji.
JednakŜe zastosowane technologie i zabezpieczenia są
wystarczające dla spełnienia rygorystycznych norm jakości
powietrza. Ponadto obszary podlegające ochronie, połoŜone są w
znacznym oddaleniu od projektowanego zakładu.
oraz dobra kultury
Strona 191
Oddziaływanie
transgraniczne
znaczącego oddziaływania transgranicznego i w związku z tym nie
wymaga przeprowadzenia postępowania transgranicznego
Obliczenia oddziaływania ZUOK na stan jakości
powietrza wskazują, Ŝe stęŜenia będą niŜsze od
inwestycji.
Wpływ inwestycji w
powaŜnej awarii
przemysłowej
istniejącymi i
planowanymi
przedsięwzięciami
Analizowana lokalizacja sąsiaduje od wschodu bezpośrednio z
oczyszczalnią ścieków. Natomiast na południe od lokalizacji
funkcjonuje elektrociepłownia połoŜona na terenie zakładów
FASTY S.A. jednak jej moc jest wykorzystywana jedynie w ok.
20%. Kumulacja oddziaływań moŜe następować w zakresie emisji
hałasu do środowiska i emisji do powietrza.
Obliczenia emisji do powietrza zakładu
skumulowanych z aktualnym stanem
zanieczyszczenia powietrza będącego wynikiem
funkcjonowania pobliskich emitorów wykazały, Ŝe
nie będzie dochodziło do przekroczeń
dopuszczalnych norm.Obliczenia emisji hałasu
zakładu skumulowanej z wielkością tła
akustycznego wykazały, Ŝe w wyniku
funkcjonowania ZUOK dojdzie do przekroczenia
dopuszczalnych poziomów hałasu na terenach
podlegających ochronie akustycznej. Zakres
przekroczeń opisany został w punkcie dotyczącym
oddziaływania akustycznego.
Oddziaływanie akustyczne na pobliskie
zabudowania mieszkalne jest bardzo
wyraźne. Wynika ono z
bezpośredniego sąsiadowania
zabudowań mieszkalnych z terenem
inwestycji.
inwestycyjnych.
Strona 192
Tabela 7.7 Matryca przewidywanych oddziaływań na środowisko w skali lokalnej – lokalizacja przy ul. Produkcyjnej.
Okres budowy
Element środowiska
Wody powierzchniowe
Czynnik
Jakość wód
Wody podziemne
Jakość wód
Nz
K
-
-
Hałas
-
-
Zajęcie terenu
-
-
Powietrze atmosferyczne Zanieczyszczenie
Z
Ś
D
St
Okres eksploatacji
Ch
B
-
-
P
Od
No
Z
-
Nz
-
K
Ś
D
St
-
-
Ch
Wariant zerowy
B
P
Od
-
-
-
No
Z
Nz
K
Ś
D
St
Ch
Odory
Klimat
Powierzchnia terenu
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
+
+
+
+
+
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Zanieczyszczenie gleb
Roślinność i zwierzęta, Ekosystemy wodne
obszary chronione i
Świat zwierzęcy
przyrodniczo cenne
Roślinność
Obszary NATURA 2000
Ludność
Korzyści społeczne
UciąŜliwość obiektu
-
Krajobraz
Emisje do środowiska
-
-
-
Dobra kultury
Legenda:
Z
Nz
K
Ś
D
Nasilenie oddziaływania w związku z realizacją inwestycji
znaczące (w tym wynikające z kumulacji oddziaływań i
występowania oddziaływań wtórnych i pośrednich
nieznaczne
Czas trwania oddziaływania
krótkoterminowe
średnioterminowe
długoterminowe
Od
No
St
Ch
B
P
Częstotliwość oddziaływania
stałe
chwilowe
odwracalne
nieodwracalne
(+)
oddziaływanie dodatnie (korzystne),
(-)
oddziaływanie ujemne (niekorzystne),
brak oznaczenia - brak istotnego oddziaływania
Charakter oddziaływania
bezpośrednie
pośrednie
Strona 193
B
P
Od
No
Tabela 7.8 Matryca przewidywanych oddziaływań na środowisko w skali lokalnej – lokalizacja przy ul. Andersa.
Okres budowy
Element środowiska
Wody powierzchniowe
Czynnik
Jakość wód
Wody podziemne
Jakość wód
Nz
K
-
-
Hałas
-
-
Zajęcie terenu
-
-
-
-
Z
Ś
D
St
Okres eksploatacji
Ch
B
-
-
P
Od
No
Z
Nz
K
Ś
D
St
-
-
-
-
Ch
Wariant zerowy
B
P
Od
-
-
-
No
Z
Nz
K
Ś
D
St
Ch
Odory
Klimat
Powierzchnia terenu
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
+
+
+
+
+
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
obszary chronione i
Świat zwierzęcy
przyrodniczo cenne
Roślinność
Obszary NATURA 2000
Ludność
Krajobraz
-
-
-
Dobra kultury
Legenda:
Z
Nz
K
Ś
D
nieznaczne
krótkoterminowe
średnioterminowe
długoterminowe
St
Ch
B
P
Od
No
stałe
chwilowe
(+)
(-)
bezpośrednie
pośrednie
- brak istotnego oddziaływania
odwracalne
nieodwracalne
Strona 194
B
P
Od
No
Tabela 7.9 Matryca przewidywanych oddziaływań na środowisko w skali lokalnej – lokalizacja przy ul. Paderewskiego.
Okres budowy
Element środowiska
Wody powierzchniowe
Czynnik
Jakość wód
Wody podziemne
Jakość wód
Nz
K
-
-
Hałas
-
-
Zajęcie terenu
-
-
-
Z
Ś
D
St
Okres eksploatacji
Ch
B
-
-
P
Od
No
Z
-
Nz
-
K
Ś
D
St
-
-
Ch
Wariant zerowy
B
P
Od
-
-
-
No
Z
Nz
K
Ś
D
St
Ch
Odory
Klimat
Powierzchnia terenu
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
+
+
+
+
+
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
obszary chronione i
Świat zwierzęcy
przyrodniczo cenne
Roślinność
-
Obszary NATURA 2000
Ludność
-
Krajobraz
-
-
-
Dobra kultury
Legenda:
Z
Nz
K
Ś
D
nieznaczne
krótkoterminowe
średnioterminowe
długoterminowe
St
Ch
B
P
Od
No
stałe
chwilowe
odwracalne
nieodwracalne
(+)
(-)
bezpośrednie
pośrednie
Strona 195
B
P
Od
No
Tabela 7.10 Matryca przewidywanych oddziaływań na środowisko w skali regionalnej – lokalizacja przy ul. Produkcyjnej, Andersa, Paderewskiego.
Okres budowy
Element środowiska
Wody powierzchniowe
Czynnik
Jakość wód
Wody podziemne
Jakość wód
Z
Nz
K
Ś
D
St
Okres eksploatacji
Ch
B
P
Od
No
Z
Nz
+
+
K
Ś
Ch
Wariant zerowy
D
St
B
P
+
+
+
+
+
+
Od
No
Z
Nz
-
K
Ś
D
St
Ch
B
P
Od
No
-
-
-
-
-
-
-
-
Odory
Klimat
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
-
-
+
+
+
+
+
-
-
+
+
+
+
+
-
+
+
+
+
+
+
Hałas
Powierzchnia terenu
Zajęcie terenu
+
obszary chronione i
Świat zwierzęcy
przyrodniczo cenne
Roślinność
Obszary NATURA 2000
Ludność
+
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
+
-
+
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Krajobraz
+
+
+
Dobra kultury
Legenda:
Z
Nz
K
Ś
D
nieznaczne
krótkoterminowe
średnioterminowe
długoterminowe
St
Ch
B
P
Od
No
stałe
chwilowe
odwracalne
nieodwracalne
(+)
(-)
bezpośrednie
pośrednie
Strona 196
-
Podsumowanie
Porównując oddziaływanie na środowisko przedmiotowej inwestycji w zaleŜności od miejsca
jej zlokalizowania stwierdzono, Ŝe w skali regionalnej miejsce lokalizacji wyznaczone w
obrębie miasta nie ma znaczenia i realizacja inwestycji będzie miała pozytywny wpływ na
środowisko wynikający ze znaczącego zmniejszenia emisji do środowiska ze strumienia
odpadów, które nie są kierowane na składowiska, zmniejszenie oddziaływania na klimat
(przetwarzanie odpadów na energię pozwala uniknąć emisji CO2 i metanu ze składowisk,
gdzie metan jest gazem 21 razy silniej potęgującym efekt cieplarniany niŜ CO2), pozytywne
oddziaływanie na krajobraz, rośliny, zwierzęta i obszary Natura 2000 w rejonie objętym
projektem, poprzez uszczelnienie systemu gospodarki odpadami i brak konieczności
budowania nowych składowisk, duŜe korzyści społeczne związane z utworzeniem
sprawnego i wydajnego zakładu gospodarki odpadami, z moŜliwością uzyskania energii.
Analizując zagadnienie w skali lokalnej stwierdzono, Ŝe część oddziaływań będzie
analogiczna lub porównywalna we wszystkich trzech lokalizacjach (oddziaływanie na
powietrze, powierzchnię ziemi, rośliny, wody podziemne i powierzchniowe, obszary
chronione, w tym obszary Natura 2000, zabytki oraz dobra kultury, oddziaływanie
transgraniczne czy gospodarka odpadami, brak moŜliwości wystąpienia powaŜnej awarii
przemysłowej) zarówno na etapie realizacji jak i eksploatacji inwestycji i nie przewiduje się
wystąpienia negatywnego oddziaływania analiza oddziaływań skumulowanych z innymi
istniejącymi i planowanymi przedsięwzięciami
Parametrami, w obrębie których występuje zróŜnicowanie oddziaływania w zaleŜności od
lokalizacji jest:
na etapie realizacji: oddziaływanie na zwierzęta
na etapie eksploatacji: oddziaływanie na zwierzęta, klimat akustyczny, ludzi
krajobraz,
Występujące na etapie realizacji oddziaływanie na zwierzęta jest waŜne z punktu widzenia
ptaków. Na terenie lokalizacji 2 (Andersa) oraz 3 (Paderewskiego) stwierdzono, Ŝe występują
po 2 gatunki ptaków chronionych w ramach Dyrektywy Ptasiej. Realizacja inwestycji w tych
lokalizacjach wymagałaby zapewnienia określonego reŜimu terminów prowadzenia prac
budowlanych. Na terenach pod lokalizację 1 nie zaobserwowano gatunków chronionych.
Występujące na etapie eksploatacji oddziaływanie na ptaki na terenie lokalizacji 2 (Andersa)
oraz 3 (Paderewskiego) wymaga zapewnienia kompensacji z uwagi na uszczuplenie
powierzchni siedlisk gatunków chronionych. Kompensacja realizowana byłaby poprzez
nasadzenie gatunków roślin preferowanych przez te gatunki na terenie inwestycji. Uznano,
Ŝe zachowanie i odnowa siedlisk jest łatwiejsze do zrealizowania na terenie lokalizacji 2
(Andersa), z uwagi na większą powierzchnię działek i tereny o zbliŜonym charakterze
występujące w pobliŜu. Oddziaływanie akustyczne na ptaki chronione, które moŜe
występować na terenie lokalizacji 2 i 3 nie jest normowane. JednakŜe ptaki te spotykane są
na terenach przemysłowych, gdzie znajdują dogodne dla siebie miejsca Ŝerowania i
gniazdowania. W przypadku analizowanych lokalizacji są to zaledwie pojedyncze pary.
WaŜne jest zapewnienie braku ich bezpośredniego niepokojenia. Wykonane rozległych
nasadzeń drzew i krzewów sprzyjających tym gatunkom, jak równieŜ procesy technologiczne
prowadzone w duŜej mierze w zamkniętych obiektach i transport po stałych i określonych
szlakach powinny pozwolić zachować populację tych ptaków na analizowanym terenie na
zbliŜonym poziomie.
Modelowanie akustyczne wykazało, Ŝe na etapie eksploatacji w lokalizacji 1 (Produkcyjna)
oraz lokalizacji 3 (Paderewskiego) w wyniku realizacji inwestycji występować będą
przekroczenia dopuszczalnych poziomów hałasu w porze dziennej i nocnej obejmujące
tereny zabudowy mieszkalnej. Eliminacja tego oddziaływania za pomocą ekranów czy
większej izolacyjności budynków byłaby bardzo kosztowna.
Strona 197
W lokalizacji 2 (Andersa) nie występują przekroczenia i normy dotyczące dopuszczalnych
poziomów hałasu są dotrzymane przy zakładanych parametrach obiektów.
Innym oddziaływaniem istotnym z punktu widzenia ludzi jest oddziaływanie wynikające z
transportu odpadów. W przypadku lokalizacji 1 oraz lokalizacji 2 transport ten będzie się
odbywał głównie drogami przelotowymi o duŜej przepustowości. W przypadku lokalizacji 3
drogi dojazdowe prowadziłyby częściowo w rejonie osiedli mieszkaniowych.
W lokalizacji 1 zakład będzie widoczny z daleka (otwarte przestrzenie) od strony doliny
Supraśli i zmieni charakter krajobrazu na bardziej przemysłowy. Jego wybudowanie będzie
stanowiło zmianę w krajobrazie takŜe dla okolicznych mieszkańców . W lokalizacji 2
inwestycja będzie równieŜ widoczna dla mieszkańców sąsiadujących rozległych osiedli,
zajmując teren obecnie atrakcyjny wizualnie. W przypadku lokalizacji 3, zmiana w krajobrazie
będzie najmniej zauwaŜalna.
Osobną sprawą jest odbiór społeczny inwestycji, który jest związany z postrzeganiem
inwestycji, a niekoniecznie jej faktycznym oddziaływaniem. Obawy społeczeństwa związane
są najczęściej z obawą o zagroŜenie zdrowotne, pogorszenie jakości Ŝycia w miejscach
zamieszkania, spadek cen nieruchomości, utrudnienia transportowe itp.
Dokonując wyboru lokalizacji pod uwagę wzięto zatem zarówno uwarunkowania stricto
środowiskowe, związane z oddziaływaniem na środowisko, jak i uwarunkowania dyktowane
odbiorem społecznym czy parametrami technicznymi. Te wszystkie parametry zestawiono i
poddano analizie wielokryterialnej. Metodyka i wyniki tej analizy zaprezentowano w rozdziale
6.
Strona 198
8 OKREŚLENIE PRZEWIDYWANEGO ODDZIAŁYWANIA NA
ŚRODOWISKO WYBRANEGO WARIANTU
8.1 Określenie przewidywanego oddziaływania na środowisko
wybranego wariantu – faza realizacji
8.1.1
Oddziaływanie na powietrze atmosferyczne
Głównymi źródłami zanieczyszczeń na terenie przewidzianym pod inwestycję w fazie
realizacji będą prace budowlane.
Eksploatacja pojazdów samochodowych oraz maszyn budowlanych będzie generować
zanieczyszczenia pochodzące ze spalania paliw w silnikach (m. in. tlenki azotu, dwutlenek
siarki, tlenek węgla, węglowodory alifatyczne) oraz będą źródłem pylenia podczas prac
budowlanych.
Emisja zanieczyszczeń będzie zachodzić w większości na małej wysokości, co znacznie
ograniczy rozprzestrzenianie się zanieczyszczeń w poziomie. Biorąc pod uwagę
proponowane lokalizacje dróg dojazdowych oraz proponowanych rejonów prac budowlanych
uciąŜliwość dla powietrza związana z budową Zakładu będzie niewielka i ograniczy się do
granic inwestycji. MoŜna więc stwierdzić, Ŝe wpływ emisji na powietrze atmosferyczne będzie
miał charakter lokalny, związany z miejscem powstawania (teren budowy oraz drogi
dojazdowe).
Szacuje się, Ŝe największe natęŜenie prac będzie miało miejsce podczas budowy
planowanych obiektów zgodnie z harmonogramem budowy. W miarę wzrostu
zaawansowania inwestycji uciąŜliwości te będą maleć. W dalszych etapach budowy będą
miały miejsce: rozruch instalacji i pomiary oraz odbiory techniczne.
W związku z tym oddziaływanie Zakładu na powietrze atmosferyczne w fazie realizacji nie
będzie stanowiło istotnej uciąŜliwości, a takŜe nie spowoduje zmian istniejącego tła
zanieczyszczeń wokół ZUOK. Ze względu na lokalny charakter oddziaływań budowa Zakładu
nie będzie równieŜ stanowić zagroŜenia dla Ŝycia i zdrowia okolicznych mieszkańców.
Obliczone wielkości emisji niezorganizowanej przedstawiono poniŜej. Emisję zanieczyszczeń
dla źródeł powierzchniowych określono wg wzoru:
E=
B⋅k
1000
gdzie:
E
B
k
– emisja danego zanieczyszczenia [kg/h],
– maksymalne zuŜycie paliwa przez maszyny budowlane [kg/h],
– wskaźnik emisji danego zanieczyszczenia [kg zanieczyszczenia/tonę oleju
napędowego],
praca maszyn budowlanych:
• maksymalna ilość spalonego paliwa przez maszyny budowlane na placu budowy:
100 kg/h,
• czas realizacji inwestycji – ok. 21 miesięcy, w tym najcięŜszych robót
budowlanych ok. 8 miesięcy.
• czas emisji w roku: 12 h * 6 dni w tyg * 32 tygodni = ok. 2300 h/rok
Strona 199
wyraŜonej w Mg/rok).
Emisja maksymalna
kg/h
1,3010
2,0810
0,7800
0,4160
g/s
0,3614
0,5781
0,2167
0,1156
Dwutlenek azotu
Tlenek węgla
Dwutlenek siarki
Mg/rok
2,9923
4,7863
1,7940
0,9568
W miarę dokładna wielkość emisji zanieczyszczeń z pojazdów samochodowych na obecnym
etapie procesu inwestycyjnego jest niemoŜliwa do oszacowania. Będzie to moŜliwe dopiero
na etapie projektu technicznego i ubiegania się o pozwolenie na budowę. W oparciu
o zawarty tam harmonogram robót będzie moŜliwe określenie emisji zanieczyszczeń
z pojazdów. W chwili obecnej, w oparciu o ogólna wiedze i doświadczenie dot. organizacji
robót dla inwestycji tej wielkości (terenu i kubatury) i cykl inwestycyjny ok. 21 miesięcy,
moŜna wstępnie przyjąć następujące ilości i rodzaje poruszających się po terenie
samochodów w pierwszym etapie budowy i na pierwszej zmianie (o największej presji)
w ciągu jednej godziny:
•
•
•
30 pojazdów cięŜarowych:
15 pojazdów dostawczych
5 pojazdów osobowych.
Wskaźniki emisji zanieczyszczeń dla źródeł liniowych przyjęto wg „Assessment of Sources of
Air, Water and Land Pollution – A Guide to Rapid Source Inventory Techniques and their
Formulating Environmental Control Strategies”, Aleksander P. Economopoulos, World Health
Organization, Genewa 1993 r., dla pojazdów poruszających się z niewielką prędkością.
Tabela 8.2 Wskaźniki emisji [g/1km/poj.]
Samochody osobowe i dostawcze
Lp.
1
2
3
4
5
Zapłon iskrowy z
katalizatorem
0,25
1,49
0,19
0,29
0,07
Dwutlenek azotu
Tlenek węgla
Dwutlenek siarki
Pył zawieszony
Zapłon
samoczynny
0,7
1
0,15
0,58
0,2
Samochody
cięŜarowe
Zapłon
samoczynny
18,2
7,3
5,8
3,63
1,6
Emisję zanieczyszczeń określono wg wzoru:
E = n⋅k ⋅l ⋅ p
gdzie:
E
n
k
l
p
–
–
–
–
–
emisja danego zanieczyszczenia [g/h],
potok pojazdów [poj/h],
wskaźnik emisji danego zanieczyszczenia [g/km/poj],
długość trasy przejazdu [km],
udział pojazdów o danym typie silnika [-] – przyjęto 0,8 dla
samochodów o zapłonie iskrowym i 0,2 dla samochodów o
zapłonie samoczynnym.
Strona 200
Przyjmując do obliczeń powyŜsze dane literaturowe, długość przejazdu na poziomie 0,5 km
oraz czas przejazdu na poziomie 2400 h/rok, sumaryczna maksymalna emisja
zanieczyszczeń została przedstawiona w tabeli poniŜej.
Tabela 8.3 Wielkość emisji z pojazdów samochodowych
Lp.
1
2
3
4
5
Rodzaj
zanieczyszczenia
Dwutlenek azotu
Tlenek węgla
Dwutlenek siarki
Pył zawieszony
Węglowodory
alifatyczne
Emisja
Samochody osobowe i dostawcze
Samochody cięŜarowe
[g/s]
[kg/h]
[Mg\rok]
[g/s]
[kg/h]
[Mg\rok]
0,00094
0,00340
0,00816
0,07583
0,27300
0,65520
0,00387
0,01392
0,03341
0,03042
0,10950
0,26280
0,00097
0,00348
0,00835
0,01513
0,05445
0,13068
0,00027
0,00096
0,00230
0,00667
0,02400
0,05760
0,00051
0,00182
0,00437
0,02417
0,08700
0,20880
Niezorganizowana emisja pyłu z podłoŜa podczas tych prac nie jest moŜliwa do
oszacowania. Biorąc jednak pod uwagę jej powstawianie w zasadzie na wysokości terenu, to
zasięg oddziaływania będzie bardzo bliski, zarówno z tego tytułu jak i opadania pyłu
w bezpośrednim sąsiedztwie jego wzbudzania.
8.1.2 Oddziaływanie na klimat akustyczny
W okresie realizacji inwestycji będą wykonywane typowe prace konstrukcyjne związane
głównie ze wznoszeniem obiektów kubaturowych o lekkiej szkieletowej konstrukcji stalowej.
Gotowe do montaŜu elementy będą przywoŜone na teren Zakładu, na placu budowy nie
przewiduje się wytwórni konstrukcji stalowych. Biorąc pod uwagę lokalizację inwestycji oraz
charakter sąsiednich terenów, które nie podlegają ochronie przed hałasem, nie wykonywano
obliczeń akustycznych dla okresu budowy. Prace budowlane nie będą powodowały
przekroczenia dopuszczalnego poziomu hałasu w środowisku i nie będą stanowiły
8.1.3 Oddziaływanie na wody podziemne i powierzchniowe
Realizacja inwestycji nie będzie miała bezpośredniego wpływu na wody powierzchniowe.
Przy prawidłowej realizacji na etapie budowy nie wystąpi oddziaływanie na jakość wód
podziemnych. W celu zapobiegania moŜliwości powstania zanieczyszczenia gruntów i –
poprzez infiltrację - takŜe wód podziemnych substancjami ropopochodnymi z pracujących
pojazdów i maszyn, pojazdy powinny być sprawnie technicznie, a zaplecze budowy powinno
zostać zlokalizowane na terenie utwardzonym, zabezpieczonym podłoŜem betonowym.
Oleje, smary, paliwa, itp. muszą być przechowywane w szczelnych, zamkniętych
zbiornikach.
W czasie budowy moŜe dojść do naruszenia lub czasowego usunięcia warstw ochronnych
wód podziemnych, dlatego wszystkie roboty wgłębne powinny być wykonywane z naleŜytą
starannością.
Podczas fundamentowania obiektów moŜe być konieczne wykonanie odwodnienia w rejonie
wykopów, co lokalnie i okresowo moŜe obniŜyć zwierciadło wód gruntowych. W przypadku,
gdyby lej depresyjny sięgał poza granice terenu, do którego wnioskodawca ma tytuł prawny,
konieczne będzie uzyskanie pozwolenia wodno-prawnego. Nie jest natomiast przewidywane
wykonanie bezpośrednich ujęć wód podziemnych.
Strona 201
8.1.4 Gospodarka odpadami
Źródłem odpadów będzie przede wszystkim przygotowanie wykopów pod nowe inwestycje
jak równieŜ niwelacja terenu. Będą to gleba i ziemia w tym kamienie (17 05 04). Szacuje się,
Ŝe ilość tych odpadów będzie wynosić co najmniej 30 000 m3 (urobek z wykopów).
W trakcie realizacji inwestycji (budowy) powstawać będą równieŜ odpady związane z
prowadzeniem takich prac budowlanych jak: prace ziemne, roboty budowlane, murarskie,
drogowe, roboty konstrukcyjne, roboty instalacyjne, uŜytkowanie sprzętu budowlanego.
Wszystkie odpady powstawać będą na zapleczu budowy oraz placu budowy. Podczas
realizacji przedsięwzięcia wytwarzane będą odpady niebezpieczne, jak teŜ inne niŜ
niebezpieczne. Ich wykaz zamieszczono w poniŜszej tabeli.
Tabela 8.4 Wyszczególnienie rodzajów odpadów przewidzianych do wytwarzania.
Lp.
Rodzaje wytwarzanych odpadów
Kod
odpadu
Źródło wytwarzania odpadów
Odpady niebezpieczne
1
Odpady farb i lakierów zawierające rozpuszczalniki organiczne lub inne
substancje niebezpieczne
08 01 11*
Malowanie i zabezpieczanie konstrukcji
oraz obiektów
2
Zawiesiny wodne farb lub lakierów zawierające rozpuszczalniki organiczne
08 01 19*
lub inne elementy niebezpieczne
oraz obiektów
3
Odpadowe kleje i szczeliwa zawierające rozpuszczalniki organiczne lub
inne substancje niebezpieczne
08 04 09*
oraz obiektów
4
Mineralne oleje hydrauliczne nie zawierające związków
chlorowcoorganicznych
13 01 10*
5
Mineralne oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe niezawierające
związków chlorowcoorganicznych
13 02 05*
6
Mineralne oleje i ciecze stosowane jako elektroizolatory oraz nośniki
ciepła nie zawierające związków chlorowcoorganicznych
13 02 07*
7
Inne nie wymienione odpady
13 08 99*
8
Inne rozpuszczalniki i mieszaniny rozpuszczalników
14 06 03*
Konserwacja i przygotowanie powierzchni
konstrukcji i obiektów
9
Szlamy i odpady stale zawierające inne rozpuszczalniki
14 06 05*
Konserwacja i przygotowanie powierzchni
konstrukcji i obiektów
10
Opakowania zawierające pozostałości substancji niebezpiecznych
15 01 10*
Magazyny materiałów budowlanych
11
Sorbenty, materiały filtracyjne (w tym filtry olejowe nieujęte w innych
grupach), tkaniny do wycierania (np. szmaty, ścierki) i ubrania ochronne
zanieczyszczone substancjami niebezpiecznymi
15 02 02*
Konserwacja, remonty, utrzymywanie
czystości maszyn i pojazdów, likwidowanie
wycieków, itp.
12
ZuŜyte urządzenia zawierające niebezpieczne elementy inne niŜ
wymienione w 16 02 09 do 16 02 12 (lampy fluorescencyjne słuŜące do
oświetlenia pomieszczeń)
16 02 13*
Budynki, oświetlenie placu budowy
13
ZuŜyte akumulatory ołowiowe
16 06 01*
Pojazdy na placu budowy: wózki widłowe,
samochody
Remonty, awarie, konserwacja lub naprawa
pojazdów na placu budowy: samochodów,
wózków widłowych, itp
Odpady inne niŜ niebezpieczne
1
Odpady farb i lakierów inne niŜ wymienione w 08 01 11*
08 01 12
2
Zawiesiny wodne farb i lakierów inne niŜ wymienione w 08 01 19*
08 01 20
3
08 01 99
4
Odpady proszków powlekających
08 02 01
oraz obiektów
oraz obiektów
oraz obiektów
oraz obiektów
Strona 202
Lp.
Kod
odpadu
oraz obiektów
oraz obiektów
5
Odpadowe kleje i szczeliwa nie wymienione w 08 04 09*
08 04 10
6
08 04 99
7
Odpady z toczenia i piłowania Ŝelaza oraz jego stopów
12 01 01
MontaŜ konstrukcji i obiektów
8
Odpady z toczenia i piłowania metali nieŜelaznych
12 01 03
9
Odpady spawalnicze
12 01 13
10
Odpady poszlifierskie nie zawierające substancji niebezpiecznych
12 01 17
11
Odpady z toczenia i piłowania tworzyw sztucznych
12 01 05
12
Odpady poszlifierskie inne niŜ wymienione w 12 01 16*
12 01 17
13
ZuŜyte materiały szlifierskie inne niŜ wymienione w 12 01 20
12 01 21
14
12 01 99
15
Opakowania z papieru i tektury
15 01 01
Plac budowy i magazyny
16
Opakowania z tworzyw sztucznych ( folia PE)
15 01 02
17
Opakowania z drewna (palety drewniane)
15 01 03
18
Opakowania metalowe (beczki metalowe)
15 01 04
19
Opakowanie wielomateriałowe
15 01 05
20
Zmieszane odpady opakowaniowe
15 01 06
21
Opakowania ze szkła (stłuczka szklana)
15 01 07
22
Opakowania z tekstyliów
15 01 09
23
Sorbenty, materiały filtracyjne (w tym filtry olejowe nieujęte w innych
grupach), tkaniny do wycierania (np. szmaty, ścierki) i ubrania ochronne
inne niŜ wymienione w 15 02 02 (filtry workowe, świecowe, wentylacyjne)
15 02 03
Konserwacja, remonty, utrzymywanie
czystości maszyn i pojazdów, likwidowanie
wycieków, itp.
24
ZuŜyte opony
16 01 03
Pojazdy na placu budowy
25
ZuŜyte lub nie nadające się do uŜytkowania pojazdy nie zawierające
cieczy i innych niebezpiecznych elementów
16 01 06
Plac budowy
26
Elementy usunięte z zuŜytych urządzeń inne niŜ wymienione w 16 02 15
16 02 16
Plac budowy
27
Odpady betonu oraz gruz betonowy z rozbiórek i remontów
17 01 01
28
Gruz ceglany
17 01 02
29
Zmieszane odpady z betonu, gruzu ceglanego,
17 01 07
odpadowych materiałów ceramicznych i elementów wyposaŜenia inne, niŜ
wymienione w 17 01 06
30
Odpady z remontów i przebudowy dróg
17 01 81
31
17 01 82
32
Drewno
17 02 01
33
Szkło
17 02 02
34
Tworzywa sztuczne
17 02 03
35
Asfalt inny niŜ wymieniony w 17 03 01
17 03 02
36
Odpadowa papa
17 03 80
37
śelazo i stal
17 04 05
Przygotowanie powierzchni terenu,
uporządkowanie placu budowy
Przygotowanie powierzchni terenu
likwidacja placu budowy i uporządkowanie
placu budowy
Strona 203
Lp.
Kod
odpadu
17 05 04
39 Gleba i ziemia, w tym kamienie inne niŜ wymienione w 17 05 03
Zmieszane odpady z budowy, remontów i demontaŜu inne niŜ wymienione
17 09 04
40
w 17 09 01, 17 09 02 i 17 09 03
20 03 03 Sprzątanie placu budowy
41 Odpady z czyszczenia ulic i placów
klasyfikacja odpadów zgodna z katalogiem odpadów stanowiącym załącznik do rozporządzenia Ministra
Środowiska z dnia 27 września 2001r - Dz. U. Nr 112 z dnia 8 października 2001r, poz. 1206.
38
Mieszaniny metali
17 04 07
Odpady wytworzone na etapie budowlanym powinny zostać przekazane firmom zajmującym
się wywozem odpadów, posiadającym stosowne zezwolenia.
Odpady w postaci gruzu po zakończeniu realizacji inwestycji mogą zostać wykorzystane na
potrzeby rekultywacji terenów (wypełnienia terenów niekorzystnie przekształconych) lub
utwardzania powierzchni terenów, budowy wałów nasypów, podbudów dróg itp.. Powinny
zostać rozkruszone. Odpady stalowe powinny zostać przekazane do odzysku.
Papa odpadowa moŜe zostać odzyskana zgodnie z ww. rozporządzeniem, pod warunkiem
wykorzystania jej do wykonywania drobnych napraw i konserwacji.
Wytworzone w czasie realizacji inwestycji odpady będą okresowo magazynowane na
wydzielonym placu na terenie inwestycji, a następnie wywoŜone.
8.1.5 Oddziaływanie na powierzchnię ziemi, krajobraz, gleby
Budowa Zakładu nieznacznie wpłynie na zmianę ukształtowania powierzchni ziemi.
Konieczne będzie wykonanie niwelacji terenu jak równieŜ wykopów pod fundamenty
planowanych obiektów.
Będzie to jednak typowe oddziaływanie związane z posadowieniem obiektów na
niezagospodarowanym terenie. Ponadto teren ten jest juŜ przekształcony przez człowieka,
stanowią go w duŜej mierze nasypy i zwałowiska, porośnięte na nowo roślinnością.
Zaleca się, aby w największym moŜliwym stopniu zdjąć warstwę gleby przed rozpoczęciem
prac budowlanych, a następnie wykorzystać ją po ich zakończeniu, celem
zagospodarowania i urządzenia terenu. Park maszyn budowlanych powinien być wydzielony
na utwardzonym podłoŜu, który zostanie przygotowany w tym celu na czas budowy
w ramach projektu organizacji robót. Pozwoli to na ograniczenie oddziaływania na gleby.
8.1.6 Oddziaływanie na ludzi, zwierzęta i rośliny
W rozdziale 3 oraz 6.11.4.2 opisany został szczegółowo charakter środowiska wokół ZUOK.
Jest to teren przeznaczony m.in. pod zabudowę przemysłową, połoŜony na terenie w duŜej
części przeobraŜonym antropogenicznie, przy ciągach komunikacyjnych. W rejonie
funkcjonują zakłady przemysłowe i produkcyjno-usługowe, tereny mieszkalne są oddalone
(za lasem). Tereny chronione z uwagi na walory przyrodnicze są rówieŜ oddalone. W
odległości kilkudziesięciu m od granic działki zaczyna się Las Pietrasze, stanowiący ogniwo
w systemie przyrodniczym miasta , razem z Lasem Antoniuk i doliną Supraśli.
Podczas realizacji przedsięwzięcia nastąpi zniszczenie szaty roślinnej na terenie pod
inwestycję. Występujące tu gatunki i zbiorowiska roślinne nie są cenne – największe
pokrycie działek pod inwestycję stanowi roślinność ruderalna powstała na nasypach i
zwałowiskach.
Strona 204
Po zakończeniu budowy naleŜy część terenu przeznaczyć pod zieleń urządzoną. Północną
część analizowanego terenu porasta roślinność naturalna i półnaturalna (łąki świeŜe),
równieŜ nie przedstawiająca szczególnych wartości pod względem przyrodniczym. Niemniej,
z uwagi na połoŜenie bliŜej lasu jak równieŜ wartości jako siedliska i miejsca Ŝerowania
ptaków naleŜy ją w jak największym stopniu zachować nienaruszoną, takŜe na etapie
budowy. Szczególnie atrakcyjnym ornitologicznie terenem są zakrzaczenia i drzewostany w
rejonie cieku wodnego.
Mając na uwadze awifaunę, w tym szczególnie dwa gatunki wyszczególnione w Załączniku I
Dyrektywy Ptasiej (gąsiorek i lerka) istotnym jest, aby prace przygotowawcze do budowy
(roboty bezpośrednio przyczyniające się do zniszczenia siedlisk, takie jak usunięcie drzew i
krzewów, usunięcie wierzchniej warstwy gleby) wykonać poza sezonem lęgowym ptaków,
tj. w okresie od 1 września do 15 marca. Prace budowlane naleŜy rozpocząć przed
sezonem lęgowym tak, aby ptaki na terenie przylegającym do placu budowy mogły wybrać
miejsce gniazdowania w którym budowa nie będzie im przeszkadzać.
Na terenie pod inwestycję zinwentaryzowano zaledwie łącznie kilka gniazdujących par.
PoniewaŜ w otoczeniu znajdują się inne tereny niezagospodarowane o podobnym
charakterze ta niewielka liczba osobników na pewno znajdzie w okolicy dogodne miejsca
lęgowe.
Trzeba podkreślić, Ŝe w przypadku realizacji inwestycji naleŜy na wybranym terenie
przeprowadzić ponowną kompleksową inwentaryzację przyrodniczą. Ze względu na dłuŜszy
czas obserwacji inwentaryzacja taka moŜe być przeprowadzona jeszcze przed rozpoczęciem
procedur zmierzających do wydania pozwolenia na realizację inwestycji, co pomoŜe skrócić
czas przygotowywania dokumentacji potrzebnej do uzyskania pozwolenia na budowę.
Pewną uciąŜliwością ze względu na ludzi przebywających w okolicy moŜe być hałas od
pracujących urządzeń, prac budowlanych oraz, okresowo, wywoŜonych odpadów. NaleŜy
jednak podkreślić, Ŝe uciąŜliwość ta, opisana szerzej w rozdziale dot. oddziaływania hałasu,
będzie niewielka i okresowa.
Z budowlanym etapem inwestycji wiąŜe się równieŜ zapylenie i zanieczyszczenie powietrza
od pracujących maszyn i pojazdów. Jest to równieŜ czynnik okresowy, który nie wpłynie na
pogorszenie jakości środowiska, mającej znaczenie dla mieszkańców, fauny oraz flory
w dłuŜszym interwale czasowym.
W pewnym stopniu na działanie tych czynników będą wystawieni pracownicy budowy.
Bezpieczeństwo i higiena ich pracy warunkowana będzie jednak odrębnymi przepisami.
8.1.7 Oddziaływanie na obszary chronione, w tym obszary Natura 2000
Realizacja inwestycji nie będzie powodować negatywnych skutków dla obszarów
podlegających ochronie, w tym obszarów Natura 2000. Obszary te połoŜone są w takiej
odległości od miejsca inwestycji, Ŝe oddziaływanie związane z prowadzeniem prac
budowlanych (np. zapylenie, hałas) nie będzie w ich rejonie odczuwalne i nie będzie
wpływać na to, co podlega ochronie.
8.1.8 Oddziaływanie na zabytki oraz dobra kultury i dobra materialne
Podczas etapu realizacji inwestycji nie przewiduje się oddziaływania na zabytki, dobra
kultury i dobra materialne.
Strona 205
8.1.9 Podsumowanie
Wpływ inwestycji na środowisko w fazie budowy będzie niewielki, okresowy i będzie
ograniczony ze względu na wykonywanie prac w porze dziennej, zgodnie z podanymi
powyŜej zasadami.
Okresowa i krótkotrwała emisja zanieczyszczeń ze środków transportu i maszyn
budowlanych odbywających się na niskiej wysokości ograniczy oddziaływanie tych źródeł do
skali lokalnej w zasadzie nie wykraczającej poza granice Zakładu. Istotnym oddziaływaniem
będzie powstanie znacznego tonaŜu odpadów z wykopów. Konieczne będzie równieŜ
wykonanie kompensacji z uwagi na 2 gatunki ptaków.
wybranego wariantu – faza eksploatacji
8.2.1 Oddziaływanie na stan jakości powietrza atmosferycznego
8.2.1.1 Przedmiot i zakres analizy
Przedmiotem analizy jest ocena stanu zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego
spowodowanego emisją substancji pyłowych i gazowych ze źródeł usytuowanych na terenie
obiektu w fazie eksploatacji przedsięwzięcia polegającego na budowie Zakładu
Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku wraz z oceną, z punktu widzenia
ochrony powietrza, zaproponowanych w rozdziale 2 rozwiązań techniczno –
technologicznych.
Niniejsza część zawiera następujące elementy:
•
•
•
•
•
•
•
•
przedstawienie wymagań formalno - prawnych w zakresie ochrony powietrza,
syntetyczny opis i ocenę przyjętych rozwiązań techniczno – technologicznych,
metodykę oceny jakości powietrza,
charakterystykę źródeł emisji,
określenie rodzajów i ilości zanieczyszczeń w g/s, kg/h i Mg/rok, jakie będą
odprowadzane do atmosfery z poszczególnych źródeł,
określenie maksymalnych stęŜeń zanieczyszczeń w powietrzu,
określenie częstości przekraczania wartości odniesienia lub dopuszczalnego poziomu
substancji w powietrzu, obliczonych ze stęŜeń poszczególnych substancji odniesionych
do 1 godziny, a takŜe stęŜeń średnich, uwzględniając tło zanieczyszczeń atmosfery i
okoliczne warunki fizjograficzne.
sformułowanie wniosków wynikających z przedstawionej analizy.
8.2.1.2 Wymagania formalno – prawne
Obowiązujące w kraju przepisy prawne nakładają na źródła emisji zanieczyszczeń powietrza
obowiązek dotrzymania norm stęŜeń substancji zanieczyszczających (imisji) oraz norm
emisji.
Wielkości dopuszczalne imisji zawarte są w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 3
marca 2008 roku w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. nr 47 poz.
281). Wartości te prezentuje tabela poniŜej. Dla planowanej inwestycji przyjęto poziomy jak
dla roku 2010, ze względu na termin zakończenia budowy.
Strona 206
Tabela 8.5 Dopuszczalne poziomy niektórych substancji w powietrzu.
Lp.
1
Nazwa
substancji
(numer CAS)*
3
4
5
Dopuszczalna
Częstość przekraczania
dopuszczalnego
poziomu w roku
kalendarzowym
Margines tolerancji
[%]
[µg/m3]
2007
2008
2009
60
3
15
30
15
6
40
2
10
20
10
4
20
1
5
10
5
2
rok
kalendarzowy
jedna
godzina
rok
kalendarzowy
5c)
-
200 c)
18 razy
40 c)
-
rok
kalendarzowy
30 c)
od
01.01.2003
0
0
0
jedna
godzina
350 c)
24 razy
0
24
godziny
125 c)
3 razy
Rok kalendarzowy i
pora zimowa (okres
od 01.X do 31.III)
20e)
Ołówf)
(7439-92-1)
rok kalendarzowy
Pył
zawieszony
PM10 g)
24
godziny
rok
kalendarzowy
Benzen
Dwutlenek
azotu
(10102-44-0)
2.
Okres uśredniania
wyników
pomiarów
Dopuszczalny
poziom
substancji
w powietrzu
[µg/m3]
Tlenki
azotu d)
(10102-44-0,
10102-43-9)
Dwutlenek
siarki
(7446-09-5)
Termin
osiągnięcia
poziomów
dopuszczal
nych
od
2010
0
2010 r.
0
2010 r.
0
2010 r.
0
0
2003 r.
0
0
0
2005 r.
0
0
0
0
2005 r.
-
0
0
0
0
2003 r.
0,5c)
-
0
0
0
0
2005 r.
50 c)
35 razy
0
0
0
0
2005 r.
40 c)
-
0
0
0
0
2005 r.
Tlenek
osiem
6
węgla
10000 c) h)
0
0
0
0
2005 r.
godzin h)
(630-08-0)
Objaśnienia:
a)
oznaczenie numeryczne substancji wg Chemical Abstracts Service Registry Number
b)
w przypadku programów ochrony powietrza o których mowa w art. 91 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku, częstość przekraczania odnosi się do
poziomu dopuszczalnego wraz a marginesem tolerancji
c)
poziom dopuszczalny ze względu na ochronę zdrowia ludzi
d)
Suma dwutlenku azotu i tlenku azotu w przeliczeniu na dwutlenek azotu
e)
Poziom dopuszczalny ze względu na ochronę roślin
f)
Suma metalu i jego związków w pyle zawieszonym PM10
g)
StęŜenie pyłu o średnicy aerodynamicznej ziaren do 10 µm (PM10) mierzone metodą wagową z separacją frakcji lub metodami uznanymi za
równorzędne
h)
maksymalna średnia ośmiogodzinna spośród średnich kroczących, obliczanych co godzinę z ośmiu średnich jednogodzinnych w ciągu doby.
kaŜdą tak obliczoną średnią 8-godzinną przypisuje się dobie, w której się ona kończy. Pierwszym okresem obliczeniowym dla kaŜdej doby jest
okres od godziny 17.00 dnia poprzedniego do godziny 01.00 danego dnia. Ostatnim okresem obliczeniowym dla kaŜdej doby jest okres od
godziny 16.00 do 24.00 tego dnia czasu środkowoeuropejskiego CET
Źródło: Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 3 marca 2008 roku w sprawie poziomów niektórych
substancji w powietrzu (Dz. U. nr 47 poz. 281).
Drugim aktem prawnym regulującym poziomy imisji jest rozporządzenie Ministra Środowiska
z dnia 5 grudnia 2002 roku w sprawie wartości odniesienia dla niektórych substancji w
powietrzu (Dz. U. nr 1/2003 poz.12). Prezentuje je tabela poniŜej.
Strona 207
Tabela 8.6 Wartości odniesienia substancji zanieczyszczających w powietrzu oraz czasy ich
obowiązywania i tło zanieczyszczeń w rejonie inwestycji.
Nazwa substancji
numer CAS
Dwutlenek azotu
Dwutlenek siarki
Tlenek węgla
Pył zawieszony PM10
Chlorowodór
Fluorowodór
Kadm *
Tal*
Rtęć*
Ołów*
Antymon i jego związki*
Arsen*
Chrom*
Kobalt*
Miedź*
Mangan*
Nikiel*
Wanad*
Cyna*
10102-44-0
7446-09-05
630-08-0
7647-01-0
7782-41-4
7440-43-9
7440-28-0
7439-97-6
7439-92-1
7440-36-0
7440-38-2
7440-47-3
7440-48-4
7440-50-8
7439-96-5
7440-02-0
7440-62-2
7440-31-5
Wartości odniesienia uśrednione dla
Tło zanieczyszczeń
okresu
R
D1 [1 godz.]
Da [1 rok]
µg/m3
µg/m3
µg/m3
200
40
30
350
30
8
30000
687
280
40
60
200
25
2,5
30
2
0,2
0,52
0,01
0,001
1
0,13
0,013
0,7
0,04
0,004
5
0,5
0,06
23
2
0,2
0,2
0,01
0,001
4,6
0,4
0,04
5
0,4
0,04
20
0,6
0,06
9
1
0,1
0,23
0,025
0,0025
2,3
0,25
0,025
50
3,8
0,38
Da - R
µg/m3
10
22
9
22,5
1,8
0,009
0,117
0,036
0,44
1,8
0,009
0,36
0,36
0,54
0,9
0,0225
0,225
3,42
*suma metalu i jego związków w pyle zawieszonym PM10
Źródło: Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 5 grudnia 2002 roku w sprawie wartości odniesienia dla
niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. nr 1/2003 poz.12).
Rozporządzenie to określa takŜe wartość odniesienia opadu substancji pyłowej, która wynosi
200 g/(m2 rok).
Uznaje się, Ŝe wartość odniesienia substancji w powietrzu uśredniona dla jednej godziny jest
dotrzymana, jeŜeli wartość ta nie jest przekraczana więcej niŜ przez 0,274% czasu w roku
dla dwutlenku siarki oraz więcej niŜ 0,2% czasu w roku dla pozostałych zanieczyszczeń.
W przypadku dwutlenku azotu, dwutlenku siarki, pyłu zawieszonego, tlenku węgla i benzenu
częstość przekraczania odnosi się do wartości odniesienia wraz z marginesem tolerancji
określonym w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 3 marca 2008 roku w sprawie
poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. nr 47 poz.281).
JeŜeli dopuszczalna wartość odniesienia lub dopuszczalny poziom substancji uśrednione dla
roku nie są przekroczone, naleŜy uznać, Ŝe nie nastąpiło przekroczenie dopuszczalnej
wartości.
Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 5 grudnia 2002 r. w sprawie
wartości odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. Nr 1, poz. 12 z 2003 r.)
oraz Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 3 marca 2008 roku w sprawie poziomów
niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. nr 47 poz.281), jeśli wokół rozpatrywanego
Zakładu i w odległości mniejszej niŜ 30 xmm, czyli 30-krotność odległości, na której wystąpią
maksymalne stęŜenia chwilowe, występują obszary ochrony uzdrowiskowej, podczas
obliczeń naleŜy wziąć pod uwagę zaostrzone normy czystości powietrza.
Obszary ochrony uzdrowiskowej oraz parków narodowych nie występują w odległości 30 *
xmm (30 * 392 m) od Zakładu.
Strona 208
Z punktu widzenia ochrony atmosfery nie istnieją specjalne wymagania co do ochrony
obiektów zabytkowych oraz dóbr materialnych. Dotrzymanie ogólnych wymagań ochrony
powietrza będzie więc oznaczać, Ŝe wpływ Zakładu na ww. obiekty będzie znikomy i nie
spowoduje pogorszenia ich ogólnego stanu.
Dla niektórych instalacji zostały określone równieŜ dopuszczalne do wprowadzania do
powietrza normy emisji. Reguluje je Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20.12.2005
r. w sprawie standardów emisyjnych z instalacji (Dz. U. nr 260 z 2005 r., poz. 2181). Dla
omawianej spalarni odpadów komunalnych normy te prezentuje tabela poniŜej.
Tabela 8.7 Standardy emisyjne z instalacji spalania odpadów.
Lp.
Nazwa substancji
1
1
2
Pył ogółem
Substancje organiczne w postaci gazów i par wyraŜone jako całkowity węgiel
organiczny
chlorowodór
fluorowodór
Dwutlenek siarki
Tlenek węgla
Tlenek azotu i dwutlenek azotu w przeliczeniu na dwutlenek azotu z istniejących
instalacji o zdolności przerobowej do 6 Mg odpadów spalanych w ciągu godziny
2
3
4
5
6
7
Metale cięŜkie i ich związki wyraŜone jako metal
8
kadm + tal
rtęć
Antymon + arsen + ołów + chrom + kobalt + miedź + mangan + nikiel + wanad
9
Dioksyny i furany
Standardy emisyjne w mg/m3u(dla dioksyn i
furanów w ng/m3u) przy zawartości 11% tlenu w
gazach odlotowych
Średnie
Średnie trzydziestominutowe
dobowe
A
B
3
4
5
101)
30
10
10
20
10
10
1
50
50
60
4
200
100
10
2
50
1502)
400 5)
-
-
Średnie z próby o czasie trwania 30 minut do
8 godzin
0,05
0,05
0,5
Średnia z próby o czasie trwania od 6 do 8
godzin
0,14)
Objaśnienia:
1)
do dnia 31.12.2007 r. standard emisyjny pyłu z instalacji spalania odpadów wynosi 20 mg/m3
wartość średnia dziesięciominutowa
4)
jako suma iloczynów stęŜeń dioksyn i furanów w gazach odlotowych oraz ich współczynników równowaŜności toksycznej
5)
do dnia 31.12.2007 r. standard emisyjny NOx z istniejących instalacji spalania odpadów o nominalnej zdolności przerobowej
do 6 Mg odpadów spalanych w ciągu godziny wynosi 500 mg/m3u prz zawartości 11% tlenu w gazach odlotowych
2)
Źródło: Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20.12.2005 r. w sprawie standardów emisyjnych z instalacji
(Dz. U. nr 260 z 2005 r., poz. 2181).
8.2.1.3 Syntetyczne charakterystyka technologii w aspekcie emisji zanieczyszczeń
Szczegółowe załoŜenia technologiczne zostały przedstawione w rozdziale 2 niniejszego
opracowania. PoniŜej natomiast syntetycznie przedstawiono rozwiązania technologiczne
najbardziej istotne z punktu widzenia ochrony atmosfery.
Rozwiązania technologiczne i uŜytkowe dla procesu termicznego przekształcania
odpadów
W zaproponowanej koncepcji wykorzystano doświadczenia aglomeracji europejskich
dotyczące termicznego przekształcania stałych odpadów komunalnych w oparciu o spalanie
w piecu rusztowym.
Strona 209
Do najistotniejszych cech wskazanego rozwiązania naleŜą:
ruszt pochylony do tyłu lub poziomy, którego konstrukcja sprawdziła się w zakładach
termicznego przekształcania odpadów komunalnych na całym świecie, i który naleŜy
uwzględnić juŜ teraz, aby zapewnić moŜliwość spalania odpadów o róŜnej wartości
opałowej,
piec zintegrowany z kotłem, umoŜliwiający osiąganie temperatury w kotle ≥ 850ºC
gwarantujące destrukcję dioksyn i furanów zgodnie z wymaganiami ochrony
środowiska,
optymalny odzysk energii zawartej w odpadach poprzez współpracę
z turbogeneratorem kondensacyjno-upustowym o parametrach pary 400 °C i 40 bar,
pozwalającym na skojarzone funkcjonowanie, zapewniające zasilanie miejskiej sieci
w ciepłą wodę i sieci publicznej w energię elektryczną. PowyŜsze spełnia warunek
ochrony środowiska polegający na produkcji energii elektrycznej i ciepła w
skojarzeniu (kogeneracji) podnoszącej zdecydowanie sprawność cieplną instalacji i
obniŜając w ten sposób wielkość emisji zanieczyszczeń do środowiska.
oczyszczanie spalin z efektywnym systemem, typu selektywnej niekatalitycznej
redukcji SNCR, w celu redukcji tlenków azotu, spełniającym najbardziej
rygorystyczne wymagania emisyjne oraz pół-suchym systemem oczyszczania spalin
w celu redukcji kwaśnych zanieczyszczeń, pyłów, metali cięŜkich oraz dioksyn
i furanów.
Zakładane parametry techniczne instalacji przedstawiono w tabeli 2.2 (rozdział 2.4.2.1)
Wszystkie emitowane substancje zanieczyszczające nie mogą przekroczyć standardów
emisyjnych wymaganych przez Dyrektywę 2000/76/WE z dnia 4 grudnia 2000 r. (Dz.
Urz. WE L 332 z 28.12.2000, str. 91) w sprawie spalania odpadów jak i kompatybilne z tą
Dopuszczalne parametry emisyjne przedstawione zostały w tabeli 8.3 i 8.4.
Przebieg procesu termicznego przekształcania odpadów komunalnych w aspekcie
emisji zanieczyszczeń do powietrza
Podstawowy schemat procesu przedstawiono na rysunku 2.2 (rozdział 2.4.3.10)
Analiza przedstawionego schematu i charakterystyki technologii szczegółowo wskazuje, Ŝe
w czasie eksploatacji występują potencjalne następujące miejsca i źródła emisji
zanieczyszczeń do powietrza:
A)
B)
C)
D)
E)
przywóz i wyładunek odpadów,
proces załadunku pieca i spalania odpadów,
proces oczyszczania spalin,
proces odŜuŜlania i waloryzacji ŜuŜla,
gospodarka sorbentem, węglem aktywnym i odpadami poprocesowymi instalacji
− gospodarka sorbentem
− gospodarka węglem aktywnym,
−
proces stabilizacji popiołów i odpadów poprocesowych z instalacji
Strona 210
Ad. A. Przywóz i wyładunek odpadów
Po przyjeździe do zakładu samochody będą waŜone na wadze pomostowej wyposaŜonej
w komputerowy system waŜenia.
Odpady będą wyładowywane do wybetonowanej fosy z poziomu wyładunkowego
w zamkniętej hali. Następnie z fosy odpady podawane będą do pieca. Rampa wyładowcza
będzie
przykryta
konstrukcją
umoŜliwiającą
całkowite
odizolowanie
procesu
technologicznego od środowiska zewnętrznego. Przykrycie rampy zredukuje całkowicie
moŜliwość oddziaływań odorowych. Wentylatory powietrza pierwotnego zasysające
powietrze z rejonu hali wyładunkowej będą wytwarzać podciśnienie zapobiegając emisji
zanieczyszczeń (pyły i odory) powietrza do środowiska. Zassane powietrze z nad fosy
będzie stanowić powietrze pierwotne w komorze paleniskowej, gdzie całkowitej redukcji
ulegną odory. Części palne pyłu z nad fosy zostaną równieŜ spalone w komorze
paleniskowej.
W świetle powyŜszego przywóz i wyładunek odpadów powodować będzie jedynie emisję
zanieczyszczeń z silników samochodów przywoŜących odpady komunalne i wywoŜących
pozostałości procesowe.
Ad. B. Proces załadunku pieca i spalania odpadów
Przewiduje się mechaniczny załadunek pieca bez wstępnej segregacji stałych odpadów
komunalnych. Fosa zapewni całkowitą pojemność na zapas odpadów na trzy dni, przy
maksymalnym obciąŜeniu linii.
Wejście do pieca stanowi lej z urządzeniem dozującym zaopatrzonym w hydrauliczny
wypychacz wykonujący ruchy posuwisto-zwrotne. Wypchnięte odpady spadają na początek
rusztu. W operacji załadunku brak emisji zanieczyszczeń do powietrza.
Powietrze pierwotne niezbędne do procesu spalania odpadów, spełniające takŜe rolę
czynnika chłodzącego ruszt, pobierane będzie częściowo lub całkowicie znad fosy
gromadzącej odpady, zwanej teŜ zbiornikiem odpadów, co pozwala na utrzymywanie
w zbiorniku stałej wartości podciśnienia, dzięki czemu następuje zasysanie powietrza do
wnętrza fosy eliminując w ten sposób przedostawanie się na zewnątrz stacji rozładunku
odorów i pyłów, które wraz z zassanym powietrzem pierwotnym kierowane są pod ruszt,
a tym samym do pieca i tam dopalane.
Komora paleniskowa wyposaŜona będzie w zasilane olejem opałowym palniki rozruchowowspomagające. Spełniają one podwójną rolę, umoŜliwiają dokonanie rozruchu instalacji
i doprowadzenie temperatury spalin w komorze paleniskowej do min. 850oC, co jest
warunkiem prawnym wymagań ochrony powietrza rozpoczęcia podawania odpadów na ruszt
oraz rolę wspomagającą, co moŜe mieć miejsce, gdy np. obniŜy się na skutek wahań
wartości opałowej odpadów temperatura procesu. Palniki wspomagające muszą wówczas
zapewnić odpowiednio wysoką temperaturę spalin w komorze paleniskowej, wynoszącą
w najbardziej niekorzystnych warunkach co najmniej 850 °C.
W normalnych warunkach nie ma konieczności uŜywania palników wspomagających. Ich
obecność zwiększa niezawodność prowadzonego procesu termicznego przekształcania
odpadów. Kiedy temperatura spalin osiąga minimalną dopuszczalną wartość lub spada
poniŜej system alarmowy uruchamia palniki wspomagające.
Palniki rozruchowo-wspomagające będą równieŜ uŜywane podczas fazy wygaszania
procesu spalania odpadów, która podobnie jak faza procesu rozruchu musi zostać
zakończona przy ściśle określonej temperaturze spalin, przy której moŜna dopiero
wstrzymać podawanie ostatniej partii odpadów.
Strona 211
Ad. C. Proces oczyszczania spalin
Gazy ze spalania będą przechodzić kolejno przez :
•
•
•
•
kocioł odzysknicowy,
instalację oczyszczania spalin,
wentylator ciągu,
komin wypychający spaliny do atmosfery.
Proponowany system oczyszczania spalin będzie spełniał wymagania standardów
emisyjnych wymaganych przez dyrektywę 2000/76/WE z dnia 4 grudnia 2000 r. (Dz. Urz.
WE L 332 z 28.12.2000, str. 91) w sprawie spalania odpadów jak i kompatybilne z tą
Szczegółowy opis oczyszczania spali metodą pół – suchą przedstawiono w rozdziale 2.5.1.
Wyniki pomiarów emisji z istniejących instalacji.
W celu potwierdzenia prawidłowości wyboru systemu oczyszczania spalin, oprócz
rekomendowanie jej przez dokumenty BAT przeanalizowano te same rozwiązania
technologiczne oraz ten sam system oczyszczania spalin. Lista referencyjna zwiera ponad
30 obiektów (tabela 2.6), a przykładowe wyniki pomiarów dostępne w Internecie dla instalacji
w SHEFFIELD w Wielkiej Brytanii przedstawiono poniŜej w tabeli. W załączniku nr 8.1
przedstawiono równieŜ wyniki pomiarów emisji do powietrza dla innych obiektów.
Instalacja termicznego przekształcania odpadów komunalnych zlokalizowana w Sheffield
w Wielkiej Brytanii o nominalnej przepustowości 28 Mg/h. System oczyszczania spalin opiera
się na pól-suchej metodzie odsiarczania spalin oraz strumieniowo pyłowej na bazie węgla
aktywnego w celu redukcji dioksyn, furanów i metali cięŜkich. W tabeli poniŜej znajduje się
zestawienie dopuszczalnych i osiąganych przez ZUOK Sheffield emisji do powietrza w roku
2007. Na stronie internetowej przedstawione są wyniki pomiarów emisji od roku 2006,
aktualizowane co miesiąc.
Tabela 8.8 Dopuszczalne i osiągane wartości emisji przez ZUOK Sheffield.
Zanieczyszczenia
•
•
•
•
•
•
•
•
Pył całkowity
HCl
SO2
HF
NO + NO2 jako NO2
NH3
CO
Substancje organiczne
w postaci gazów i par,
w przeliczeniu na
całkowity węgiel
organiczny
• Cd+Tl
• Hg
• Sb+As+Pb+Cr+Co
+Cu+Mn+Ni+V
(mg/mu3)
(mg/mu3)
(mg/mu3)
(mg/mu3)
(mg/mu3)
(mg/mu3)
(mg/mu3)
Średnie wartości dobowe
(dopuszczalne)
10
10
50
1
200
10
50
Średnie wartości dobowe (osiągane przez
instalację)
1,01
7,43
12,67
Nie wykryto
146
3
3,03
(mg/mu3)
10
0,49
Jednostki
(mg/mu3)
(mg/mu3)
(mg/mu3)
Wartości średnie dotyczące minimum 30 minutowego i maksymalnie 8 godzinnego
okresu pobierania próbek
0,05
0,0023
0,05
0,00085
0,5
0,045
Wartości średnie mierzone w minimum 6 godzinnym i maksimum 8 godzinnym
okresie pobierania próbek
Strona 212
Zanieczyszczenia
• Dioksyny i furany
Średnie wartości dobowe
Średnie wartości dobowe (osiągane przez
(dopuszczalne)
instalację)
(ng/mu3)
0,1
0,011
Dopuszczalne wartości emisji do powietrza (1)
Jednostki
(1) 1013 mbar ; 0 °C ; 11 % O2 gaz suchy
2
Źródło: Sheffield Energy Recovery Facility Annual Performance Report 2007
Analiza uzyskanych wyników pomiarów wyraźnie wskazuje, Ŝe w rzeczywistości moŜna
oczekiwać wielokrotnie mniejszych emisji od zawartych w standardach.
Ad. D. Proces odŜuŜlania i waloryzacji ŜuŜla
Ruszt będzie wyposaŜony w odŜuŜlacz z zamknięciem wodnym. Woda w odŜuŜlaczu
znajduje się na stałym poziomie i działa, jako przesłona, uniemoŜliwiająca przepływ
tzw. fałszywego powietrza do komory paleniskowej jak takŜe wypływ spalin i pyłów z komory
na zewnątrz instalacji.
OdŜuŜlacz z zamknięciem wodnym:
•
•
•
gwarantuje schładzanie ŜuŜla do temperatury rzędu 80 °do 90 °C;
nawilŜa ŜuŜel zapobiegając emisji pyłów;
wraz z komorą paleniskową zapewnia osłonę od gazów i zapobiega napływaniu
powietrza i wypływaniu pyłu i spalin.
Zgarniacz z napędem hydraulicznym będzie przesuwać ŜuŜel z końcowej strefy rusztu,
z tzw. strefy wypalania, poprzez stoŜkową rynnę odŜuŜlacza.
Następnie ŜuŜel będzie transportowany na taśmie przenośnika na plac przyjęcia ŜuŜla i
następnie do instalacji waloryzacji ŜuŜla. Po sezonowaniu będzie zbywany jako produkt dla
celów przemysłowych (np. wykorzystanie jako kruszywo do podbudowy dróg). Z uwagi na
znaczne nawilŜenia ŜuŜla przedstawione w technologii odŜuŜlania nie przewiduje się emisji
pyłu z taśmy przenośnika.
Popioły paleniskowe opadające z rusztu kierowane będą do lejów rozdzielających pod
rusztem i odprowadzane będą do studzienek ŜuŜlowych. Dalej po zmieszaniu z ŜuŜlem będą
razem z nim waloryzowane. Popioły pochodzące z lejów pod kotłem i ekonomizerem oraz z
instalacji do oczyszczania spalin będą grupowane i usuwane odrębnie w stosunku do ŜuŜla.
zestalenia w przeznaczonej do tego celu instalacji przy wykorzystaniu środków wiąŜących.
Z procesu tego nie przewiduje się emisji zanieczyszczeń do powietrza.
Ad. E. gospodarka sorbentem, węglem aktywnym i odpadami poprocesowymi
instalacji oczyszczania spalin.
W zaproponowanej koncepcji gospodarki sorbentem ograniczenie emisji pyłu rozwiązano na
drodze magazynowania sorbentów w silosie ok. 8 m. Napełnianie silosu odbywać się będzie
co 7 dni. Zainstalowanie na „oddechu” filtra tkaninowego ograniczy emisję pyłu sorbentu do
minimum.
Przewidywany do procesu oczyszczania spalin węgiel aktywny, podobnie jak sorbent, będzie
magazynowany w oddzielnym silosie o wysokości ok. 6 m. Napełnianie silosu odbywać się
będzie co 14 dni, a potencjalna emisja pyłu węgla aktywnego będzie ograniczona do
minimum przez filtr tkaninowy zainstalowany na „oddechu” silosu.
2
http://www.veoliaenvironmentalservices.co.uk/sheffield/pdf/Annual_Performance_Report.pdf
Strona 213
Ad. G proces stabilizacji
oczyszczania spalin
popiołów
i
odpadów
poprocesowych z
instalacji
Popioły pochodzące z lejów pod kotłem i ekonomizerem oraz z instalacji do oczyszczania
spalin będą grupowane i usuwane odrębnie w stosunku do ŜuŜla i podlegać będą procesowi
zestalania w przeznaczonej do tego celu instalacji przy wykorzystaniu środków wiąŜących. Z
procesu tego przewiduje się emisję pyłu do powietrza jedynie z silosu popiołów spod lejów
kotła i ekonomizera.
Podsumowanie
Podsumowując niniejszy rozdział naleŜy stwierdzić, Ŝe z punktu widzenia technologii
termicznego przetwarzania odpadów, w tym ochrony powietrza przyjęte rozwiązania dla
instalacji cechuje bardzo duŜa i pozytywna dojrzałość techniczno-technologiczna,
organizacyjna oraz ekologiczna polegająca między innymi na:
•
•
•
•
•
•
•
Wyeliminowaniu emisji odorów i pyłu ze stanowiska wyładunku odpadów poprzez
budowę zamkniętej hali wyładowczej (na rampie), wytworzenie w niej podciśnienia
poprzez zasysanie z niej powietrza i kierowanie go jako powietrza pierwotnego do
spalania w piecu.
Zaprojektowaniu procesu załadunku i spalania odpadów w sposób dający gwarancję
bardzo dobrego spalania, zbliŜonego do spalania zupełnego i całkowitego.
Zapewnieniu produkcji energii elektrycznej i ciepła w skojarzeniu (kogeneracji), co
jest rozwiązaniem z punktu widzenia ochrony środowiska (powietrza) nowoczesnym
i oczekiwanym.
Zaproponowaniu
nowoczesnego
i
kompleksowego
oczyszczania
spalin,
gwarantującego spełnienie z nadwyŜką wymagań rozporządzenia Ministra
Środowiska z dnia 20 grudnia 2005 r. w sprawie standardów emisyjnych z instalacji
(Dz. U. Nr 260, poz. 2181).
Zaproponowaniu odŜuŜlacza z zamknięciem wodnym umoŜliwiającym taśmociągowy
przesył ŜuŜla do hali waloryzacji i eliminującego pylenie z taśmociągu.
Zaproponowaniu w węzłach waloryzacji ŜuŜla, gospodarki popiołami pochodzącymi
z lejów spod kotłów i ekonomizera oraz popiołów i stałych pozostałości z systemu
oczyszczania spalin z poszanowaniem i właściwymi rozwiązaniami ochrony powietrza
przed pyleniem.
Zaproponowaniu ograniczenia emisji pyłu przez zainstalowanie filtrów tkaninowych
w silosach sorbentu i węgla aktywnego ograniczy do realnego minimum ich emisję do
atmosfery
Na zakończenie naleŜy podkreślić, Ŝe w istniejącym przedsięwzięciu najbardziej istotny
element ochrony powietrza jakim jest oczyszczanie spalin jest dobrany i zaprojektowany
w sposób optymalny, zapewniający spełnienie wszelkich obowiązujących norm w tym
zakresie. Potwierdzają to w pełni przedstawione wyniki pomiarów emisji z instalacji
wykorzystujących tę samą metodę oczyszczania spalin.
8.2.1.4 Metodyka obliczania stanu jakości powietrza
Obliczenia wykonano wg pakietu OPERAT 2000 dla Windows firmy PROEKO, Usługi
Komputerowe w Ochronie Środowiska, Al. Wolności 21/11, Kalisz. System obliczeń
rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w powietrzu atmosferycznym OPERAT uwzględnia
referencyjne metody obliczeniowe zawarte w rozporządzeniu Ministra Środowiska z 5
grudnia 2002 r. w sprawie wartości odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu (Dz. U.
Nr 1/2003, poz. 12).
Strona 214
8.2.1.5 Analiza uciąŜliwości
8.2.1.5.1 Warunki meteorologiczne i analiza szorstkości terenu
Przy wykonaniu analizy rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w powietrzu niezbędne jest
poznanie warunków meteorologicznych panujących na danym terenie.
W niniejszej ocenie uwzględniono elementy klimatyczne, które bezpośrednio wpływają na
rozkład przestrzenny zanieczyszczeń: temperaturę powietrza, rozkład kierunków i prędkości
wiatru oraz stany równowagi atmosfery.
Dane pochodzą ze stacji Białystok jako najbliŜej połoŜonej względem omawianej inwestycji:
•
•
•
•
wysokość wiatromierza – 19 m,
średnia roczna temperatura powietrza: 280,1 K,
średnia temperatura okresu zimowego: 273,6 K,
średnia temperatura okresu letniego: 286,6 K.
W tabeli poniŜej przedstawiono udziały poszczególnych kierunków wiatru [%] oraz
zestawienie częstości poszczególnych prędkości wiatru [%], które w sposób jakościowy
pozwalają ocenić wpływ omawianego obiektu na otoczenie.
Tabela 8.9 Zestawienie udziałów poszczególnych kierunków wiatru [%].
1
NNE
5,99
2
ENE
5,36
3
E
6,61
4
ESE
9,41
5
SSE
11,04
6
S
10,25
7
SSW
8,54
8
WSW
10,05
9
W
10,80
10
WNW
9,93
11
NNW
7,70
12
N
4,32
Tabela 8.10 Zestawienie częstości poszczególnych prędkości wiatru [%].
1 m/s
25,22
2 m/s
20,56
3 m/s
17,97
4 m/s
13,09
5 m/s
9,40
6 m/s
5,45
7 m/s
3,72
8 m/s
2,51
9 m/s
1,37
10 m/s
0,48
11 m/s
0,23
W ciągu roku obserwuje się przewagę wiatrów z kierunków zachodnich oraz południowowschodnich oraz południowych, w związku z tym najbardziej naraŜone na negatywny wpływ
Zakładu będą tereny połoŜone po jego wschodniej, północno-zachodniej i północnej stronie.
Stany równowagi atmosfery dla poszczególnych kierunków i prędkości wiatrów uwzględnione
zostały w obliczeniach za pomocą pakietu programów komputerowych OPERAT 2000.
Szorstkość aerodynamiczną podłoŜa wyznaczono na podstawie mapy topograficznej 1:10
000 w zasięgu równym 50 hmax. Dla kaŜdego sektora róŜy wiatrów obliczono średnią wartość
z0 według wzoru:
z0 =
1
F
∑F
c
⋅ z 0c
c
gdzie:
z0 – średnia wartość współczynnika aerodynamicznej szorstkości terenu na obszarze
objętym obliczeniami [m],
z0c – średnia wartość współczynnika aerodynamicznej szorstkości terenu na obszarze o
danym typie pokrycia terenu [m],
F
– powierzchnia obszaru objętego obliczeniami,
Fc – powierzchnia obszaru o danym typie pokrycia terenu.
Strona 215
Biorąc pod uwagę charakter terenu sąsiadującego z projektowaną inwestycją, do obliczeń
stęŜeń przyjęto średnia wartość z0 z wartości obliczonych dla występujących obszarów o
danym typie pokrycia terenu, tj. 1,0 m.
Ze względu na charakter przedsięwzięcia, pomimo iŜ najbliŜsza zabudowa leŜy w odległości
od Zakładu większej niŜ 10-krotnośc wysokości najwyŜszego z emitorów (10 hmax = 10 x 50
m), dla tych budynków wykonano dodatkowe obliczenia stęŜeń zanieczyszczeń emitowanych
z Zakładu na róŜnych poziomach zabudowy mieszkaniowej ze skokiem co 1 m. Takie
obliczenia były obligatoryjne dla pozostałych rozpatrywanych lokalizacji tj. Produkcyjna i
Paderewskiego, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z 5 grudnia 2002 r.
w sprawie wartości odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. Nr 1/2003, poz.
12).
8.2.1.5.2 Tło zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego
Zgodnie z pismem Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska w Białymstoku z dn.
23.04.2009 r. znak: WM.6618-21/09 aktualne tło zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego
w rejonie lokalizacji inwestycji wynosi:
•
•
•
•
dwutlenek siarki – 2,6 µg/m3,
dwutlenek azotu – 14,5 µg/m3,
pył zawieszony PM10 – 23,9 µg/m3,
benzen – 2,0 µg/m3.
Dla pozostałych zanieczyszczeń przyjęto wartości odniesienia zgodnie z Rozporządzeniem
Ministra Środowiska z dnia 5 2002 r. w sprawie wartości odniesienia dla niektórych
substancji w powietrzu (Dz. U. z 2003 r. Nr 1, poz. 12) w wysokości 10% dopuszczalnego
stęŜenia średniorocznego.
8.2.1.5.3 Źródła emisji
Na bazie przedstawionych dotychczas w opracowaniu informacji, a głównie charakterystyki
procesu technologicznego spalania odpadów i oczyszczania spalin oraz organizacji
eksploatacji wyodrębniono miejsca i źródła emisji zanieczyszczeń powietrza.
Źródła te moŜna podzielić na źródła punktowe, powierzchniowe i liniowe oraz na emisję
zorganizowaną i niezorganizowaną.
Analizując schemat eksploatacji Zakładu oraz proces technologiczny uznaje się, Ŝe w
okresie eksploatacji moŜna wyodrębnić następujące źródła emisji:
Budynek fos
Budynek ten jest potencjalnym źródłem niezorganizowanej emisji pyłu i odorów, zachodzącej
podczas rozładunku odpadów. Aby zminimalizować wpływ budynku fos na powietrze
atmosferyczne, podjęto decyzję zabudowy rampy wyładowczej przykrytą konstrukcją
umoŜliwiającą całkowite odizolowanie procesu technologicznego od środowiska
zewnętrznego. Dodatkowo w celu ochrony powietrza przyjęto rozwiązanie poboru powietrza
pierwotnego do spalania odpadów z nad budynku fos oraz ww. zamkniętej konstrukcji rampy.
Rozwiązanie takie sprawi, Ŝe powstające w fosie i stacji rozładunku odory i pył są zasysane
pod rusz pieca i dopalane podczas spalania odpadów. Sprawność zasysania jest zaleŜna od
wytworzonego podciśnienia i moŜe osiągać wartość zbliŜoną do 100%. Ewentualne emisje
podczas otwierania bram do rampy będą emisjami śladowymi.
Strona 216
W świetle przedstawionych informacji w ocenie uciąŜliwości nie uwzględniono tego
potencjalnego źródła emisji, a zaproponowane rozwiązanie ograniczenia/wyeliminowania go
jako źródła emisji zanieczyszczeń do powietrza uznaje się za w pełni prawidłowe
i spełniające swoje zadanie.
MoŜna zatem stwierdzić, Ŝe źródłami emisji w operacji przywozu i wyładunku odpadów
emitowane będą tylko zanieczyszczenia z pojazdów przywoŜących odpady (od bramy)
i odjeŜdŜające po wyładunku (do bramy).
Linia do spalania odpadów
Głównym źródłem emisji zanieczyszczeń gazowych na terenie Zakładu Unieszkodliwiania
Odpadów KomunalnychKomunalnych jest prowadzony tam proces technologiczny
termicznego przekształcania odpadów, polegający na kompleksowej przeróbce stałych
odpadów komunalnych z odzyskiem energii elektrycznej i ciepła. W wyniku spalania
odpadów w piecu i złoŜonych procesów chemicznych zachodzących w wysokich
temperaturach powstają zanieczyszczenia gazowe i pyłowe. Przed wydaleniem ich do
atmosfery podlegać będą systemowi oczyszczania spalin opisanemu szczegółowo w
rozdziale 2.5.1.
Do obliczeń uciąŜliwości Zakładu przyjęto maksymalną dopuszczalną emisję substancji
zanieczyszczających, wynikająca z iloczynu ilości spalin i standardów emisyjnych. Takie
podejście do zagadnienia na tym etapie projektowania jest uzasadnione, bowiem określa
maksymalną potencjalną uciąŜliwość w zakresie powietrza przy dotrzymaniu standardów
emisji. Zgodnie z podanymi w tekście informacjami w rzeczywistości osiągane wielkości
emisji są znacznie mniejsze od standardów.
Planowana jest budowa jednej linii termicznego unieszkodliwiana odpadów o wydajności
15,5 Mg/h. Linia będzie wyposaŜona w komin i wentylator ciągu. Zakłada się ciągłą pracę linii
przez 24 h na dobę, siedem dni w tygodniu z czasem wykorzystania mocy zainstalowanej
7800h/rok..
Instalacja waloryzacji ŜuŜli
Powstały w wyniku procesu technologicznego ŜuŜel będzie transportowany na taśmie
przenośnika na plac przyjęcia ŜuŜli. Proces waloryzacji i obróbki ŜuŜli prowadzony będzie
w instalacji waloryzacji ŜuŜla. Po obróbce mechanicznej i wydzieleniu odpowiednich frakcji
będzie układany w pryzmy na placu dojrzewania ŜuŜla. śuŜel po sezonowaniu będzie
zbywany jako produkt.
System wentylacyjny budynku przeznaczonego pod instalacje waloryzacji ŜuŜli został
wyposaŜony w filtry tkaninowe, co w bardzo duŜym stopniu ograniczy emisję pyłów do
atmosfery. Hala waloryzacji ŜuŜla posiada wysokość ok. 10 m, a zadaszony wylot będzie
znajdował się 2 m ponad dachem budynku. Prace związane z funkcjonowaniem placu
składowania ŜuŜla funkcjonować będą w godzinach 600 – 1600 w dni robocze.
Silos sorbentu
W silosie przechowywany będzie sorbent uŜywany w metodzie półsuchej odsiarczania spalin
stosowanej w Zakładzie. Silos będzie miał wysokość ok. 8 m i podczas napełniania go moŜe
być źródłem emisji pyłu. Aby ograniczyć jego uciąŜliwość przewiduję się „na otworze
oddechowym” silosu zainstalowanie filtra workowego, który ograniczy emisje pyłów do
minimum. Określenie stopnia redukcji emisji zostanie dokonane na etapie projektu
technicznego. MoŜna jednak przewidywać, ze zgodnie z praktyką maksymalne stęŜenie pyłu
w gazach odlotowych nie przekroczy 5 mg/Nm3. Silos funkcjonował będzie przez 24 h/d
i siedem dni w tygodniu.
Strona 217
Silos węgla aktywnego
W silosie magazynowany będzie węgiel aktywny wykorzystywany w procesie oczyszczania
spalin. Silos będzie miał wysokość około 6 m i potencjalnie moŜe być źródłem emisji pyłu
węgla aktywnego. Z uwagi na nie istotną wielkość unosu pyłu podczas załadunku, zakłada
się, Ŝe zabudowa filtra workowego ograniczy tę emisję do umownego zera. Zakłada się
ciągłą pracę silosa przez 24h/d i 7 dni w tygodniu.
Linia zestalania pozostałości z oczyszczania spalin
zestalania w przeznaczonej do tego celu instalacji przy wykorzystaniu środków wiąŜących.
Z uwagi na mocno wilgotny stan ww. popiołów i pozostałości oraz przyjęty proces zestalania
nie przewiduje się emisji pyłu do powietrza. Zakłada się ciągłą pracę silosa.
Linia stabilizacji popiołów
Lotne popioły gromadzone w lejach pod rusztem i pozostałości z filtra workowego będą
transportowane za pomocą przenośników pneumatycznych do silosów. Po stabilizacji będą
składowane na składowisku przystosowanym do składowania tego typu odpadów. Silos
będzie miał wysokość ok. 8 m. Potencjalna emisja pyłu z operacji napełniania silosu będzie
ograniczona do minimum poprzez zainstalowanie na „oddechu” filtra tkaninowego. Zakłada
się ciągłą pracę linii.
Środki transportu
dowóz odpadów
Samochody dostarczające odpady będą waŜone na wadzie znajdującej się na wjeździe do
ZUOK obok portierni.
Odpady komunalne będą transportowane samochodami cięŜarowymi o ładowności 7 Mg. Po
zwaŜeniu będą kierowały się do zamkniętej konstrukcji przy rampie wyładowczej.
Proces rozładunku samochodu obejmować będzie podjazd pod bramę, otwarcie bramy
budynku fos, postój na biegu jałowym, opróŜnienie samochodu, zamknięcie bramy i odjazd.
Emisja związana z dowozem i rozładunkiem odpadów ograniczona zostanie do emisji
zanieczyszczeń z pojazdów samochodowych dowoŜących odpady i wracających po
rozładunku.
Taka sama sytuacja będzie miała miejsce w przypadku odpadów zielonych dowoŜonych do
kompostowania, odpadów wielkogabarytowych oraz gruzu i odpadów poremontowych
przeznaczonych do odzysku.
transport ŜuŜla
Wytworzony w kotle (piecu) mokry ŜuŜel będzie transportowany na taśmie przenośnika do
pomieszczenia kruszarki w budynku waloryzacji. Po rozdrobnieniu kruszarką zostanie
przemieszczony do głównej hali waloryzacji. Następnie ŜuŜel przenośnikiem taśmowym
będzie transportowany do miejsca czasowego składowania na terenie ZUOK i następnie
zbywany jako produkt do celów gospodarczego wykorzystania.
Obsługa miejsca składowania odpadów prowadzona będzie przez ładowarkę pracującą 2-3
godziny dziennie i załadowującej samochody wywoŜące zwaloryzowany ŜuŜel. Przewiduje
się wywóz ŜuŜla samochodami o ładowności 20 Mg w ilości około 16/dzień. Praca ładowarki i
wywóz odpadów odbywał się będzie w godzinach dziennych w dni robocze.
Strona 218
Analiza procesu waloryzacji ŜuŜla wskazuje, Ŝe źródłami punktowymi emisji zanieczyszczeń
będzie pomieszczenie kruszarki z odpowiednim odciągiem i filtrem workowym opisanym
powyŜej oraz emisja z silników samochodowych przyjeŜdŜających po ŜuŜel, na trasie od
bramy wyjazdowej do składowiska i od składowiska do bramy.
Ponadto wystąpi emisja zanieczyszczeń z silnika ładowarki.
Jak juŜ podano wcześniej w opracowaniu emisja pyłu z pracy przenośnika taśmowego nie
będzie występować z uwagi na znaczną zawartość wilgoci w ŜuŜlu.
dowóz sorbentu
Sporadycznie (ok. 1 raz w tygodniu) do ZUOK dowoŜony będzie sorbent. Podczas
wyładunku będzie występować minimalna emisja pyłu z „oddechu” silosa wyposaŜonego
w filtr tkaninowy opisana powyŜej. Dodatkowo występować będzie emisja z samochodu
przywoŜącego sorbent na trasie: brama – silos –brama.
dowóz węgla aktywnego
Emisja zanieczyszczeń związana z dowozem węgla aktywnego uŜywanego w procesie
oczyszczania spalin będzie podobna jak przy dowozie sorbentu.
odbiór pozostałości podprocesowych z procesu termicznego unieszkodliwiania
odpadów
Z odbiorem pozostałości poprocesowych wiązać się równieŜ będzie emisja zanieczyszczeń
z silników samochodowych o ładowności 20 Mg na trasie: brama – miejsca składowania –
brama. Przewiduje się operacje tę wykonywać nieregularnie: co drugi, trzeci dzień
w tygodniu w godzinach dziennych.
8.2.1.6 Obliczenia emisji z poszczególnych źródeł
W fazie eksploatacji emisja zanieczyszczeń do powietrza atmosferycznego z terenu obiektu
będzie miała charakter zorganizowany oraz niezorganizowany.
8.2.1.6.1 Emisja z procesu technologicznego – emisja zorganizowana
Linia termicznego unieszkodliwiania odpadów
Proces spalania odpadów stanowi główne źródło uciąŜliwości ZTPO dla powietrza
atmosferycznego. Wynika to z faktu powstawania w procesie spalania odpadów
zanieczyszczeń m.in. dioksyn i furanów. Przewidziane jest zaprojektowanie nowego systemu
kominowego dla planowanej linii. Oczyszczone spaliny będą kierowane przez wentylator
ciągu do komina i dalej do atmosfery. Ostateczne rozstrzygnięcie szczegółowej lokalizacji
komina nastąpi na etapie projektu technicznego.
Głównym źródłem emisji zorganizowanej zanieczyszczeń gazowych na terenie Zakładu
Unieszkodliwiania Stałych Odpadów Komunalnych będzie prowadzony tam proces
technologiczny, polegający na kompleksowej przeróbce stałych odpadów komunalnych
i związane z tym termiczne unieszkodliwianie odpadów Poza głównymi składnikami spalin
takimi jak, dwutlenek węgla i para wodna, w wyniku spalania powstają równieŜ wykazujące
właściwości toksyczne związki nieorganiczne i organiczne. Są to między innymi: tlenki azotu
(NOx), dwutlenek siarki (SO2), tlenek węgla (CO), chlorowodór (HCl), fluorowodór (HF),
metale cięŜkie (As, Co, Pb, Cd i in.), a takŜe całkowity węgiel organiczny (TOC) oraz
dioksyny i furany. Wykaz wszystkich substancji podlegających uwzględnieniu w obliczeniach
uciąŜliwości zawarty jest w standardach emisyjnych z instalacji spalania odpadów (zał. 8.1).
Strona 219
Charakterystyka fizyczna projektowanych punktowych źródeł emisji do powietrza (emitorów)
została zebrana poniŜej w tabeli poniŜej.
Tabela 8.11 Charakterystyka emitorów w ZUOK.
Symbol
emitora
E1
Opis emitora
Wysokość
emitora [m]
Średnica
wewnętrzna
emitora [m]
Przepływ w emitorze
lub wydajność
wentylatora [Nm3/h]
Temperatura
wylotowa gazów
[oC]
50
1,6
68 103
124
8,5
1,0
0
20
4
1,0
0
20
8,5
1,0
0
20
12
1,0
0
20
Komin z pieca linii
Odpowietrzenie
silosu
sorbentu
Odpowietrzenie silosu węgla
E3
aktywnego
Odpowietrzenie
silosu
E4
popiołów
Wentylacja hali waloryzacji
E5
ŜuŜli
E2
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 23 grudnia 2005 r. w sprawie
standardów emisyjnych z instalacji (dz. U. Nr 260, poz. 2181) wielkości dopuszczalnych
stęŜeń zanieczyszczeń w gazach odlotowych z nowej instalacji termicznego
unieszkodliwiania odpadów przedstawiają się następująco:
Tabela 8.12 Wielkości dopuszczalne.
Parametry instalacji
CO w gazach odlotowych (gaz suchy, 11 % O2, warunki normalne)
Pyły w gazach odlotowych (gaz suchy, 11 % O2, warunki normalne)
HCl w gazach odlotowych (gaz suchy, 11 % O2, warunki normalne)
HF w gazach odlotowych (gaz suchy, 11 % O2, warunki normalne)
SO2 w gazach odlotowych (gaz suchy, 11 % O2, warunki normalne)
Substancje organiczne wyraŜone w (TOC) (gaz suchy, 11 % O2, warunki normalne)
Dioksyny i furany w w gazach odlotowych (gaz suchy, 11 % O2, warunki normalne)
NOx wyraŜony jako NO2 w gazach odlotowych (gaz suchy, 11 % O2, warunki
normalne)
Metale cięŜkie w gazach odlotowych
Cd + Ti
Hg
Sb + As + Pb + Cr + Co + Cu + Mn + Ni + V
mg/m3u
mg/m3u
mg/m3u
mg/m3u
mg/m3u
mg/m3u
ng/m3u
StęŜenie
maksymalne
50
10
10
1
50
10
0,1
mg/m3u
200
mg/m3u
mg/m3u
mg/m3u
0,05
0,05
0,5
Jednostka
Oszacowanie emisji dla linii termicznego unieszkodliwiania odpadów wykonano poprzez
iloczyn standardów emisyjnych i strumienia gazów suchych w warunkach normalnych przy
11% O2. Zgodnie z danymi projektowymi strumień gazów wynosi 68 103 Nm3/h:
Strona 220
Wobec tego emisja z linii przedstawiać się będzie się następująco:
Tabela 8.13 Wielkości emisji z jednej linii termicznego unieszkodliwiania odpadów.
Lp.
1.
antymon i jego związki
2.
arsen
3.
całkowity węgiel organiczny
4.
chlorowodór
5.
chrom
6.
dioksyny i furany
7.
dwutlenek siarki
8.
fluorowodór
9.
kadm
10.
kobalt
11.
mangan
12.
miedź
13.
nikiel
14.
ołów
15.
pył ogółem*
16.
rtęć
17.
tal
18.
tlenek węgla
19.
tlenki azotu
20.
wanad
Źródło: Obliczenia własne
Linia termicznego unieszkodliwiania odpadów
[kg/h]
[Mg/rok]
0,034
0,266
0,034
0,266
0,681
5,312
0,681
5,312
0,034
0,266
0,000000007
0,000000053
3,405
26,560
0,068
0,531
0,003
0,027
0,034
0,266
0,034
0,266
0,034
0,266
0,034
0,266
0,034
0,266
0,681
5,312
0,003
0,027
0,003
0,027
3,405
26,560
13,621
106,241
0,034
0,266
*na obecnym etapie projektowania przyjęto, Ŝe cały pył emitowany po przejściu przez wysokosprawne odpylacze
tkaninowe będzie się zawierał we frakcji PM10 (dotyczy to równieŜ emisji pyłu z silosu). Takie podejście do
zagadnienia i sprawdzenie dotrzymania jakości norm powietrza jest wskazane w celu określenia potencjalnie
maksymalnej uciąŜliwości. Spełnienie bowiem wymagań jakości powietrza przy takim załoŜeniu gwarantuje
dotrzymanie norm dla rzeczywistego rozkładu frakcji w emitowanym pyle.
Maksymalny przepływ spalin wilgotnych w warunkach normalnych dla linii termicznego
unieszkodliwiania odpadów wyniesie ok. 77 117 Nm3/h.
W warunkach rzeczywistych maksymalny przepływ spalin będzie kształtował się następująco
(przy załoŜeniu, Ŝe stosunek róŜnicy ciśnień na poziomie terenu i wysokości komina jest
praktycznie równy 1):
Qrz = Qn ⋅
Tg
Tn
= 77117 ⋅
397
m3
≅ 112144
273
h
W związku z tym maksymalna prędkość wylotowa gazów będzie wynosić:
v rz =
Qrz
112144
m
m
=
≅ 55804 ≅ 15,5
2
2
h
s
Π⋅r
3,14 ⋅ 0,8
Silos węgla aktywnego
ZuŜycie sorbentu do zuŜycia węgla aktywnego zachodzi w stosunku ok. 3:1. Emisja
dopuszczalna z silosu węgla aktywnego została więc oszacowana na podstawie emisji
z silosu sorbentu i będzie wynosić 0,0056 kg/h (0,0015 Mg/rok)
Strona 221
Silos popiołów
Maksymalne stęŜenie na wylocie silosu po zainstalowaniu filtra workowego będzie wynosić
5 mg/Nm3. Ilość powietrza uŜywanego do wtłaczania do silosu popiołów wynosi w ciągu
godziny ok. 2 m3, a zakładany czas pracy silosu to 7800 h/rok. Emisja pyłu do powietrza
wynosić będzie więc wynosić 10 mg/h (0,078 kg/rok czyli 0,000078 Mg/rok).
Tok obliczeń przedstawiono poniŜej:
kg
Nm 3
kg
mg
E1h = 0,000005
⋅2
= 0,000010
= 10
3
h
h
h
Nm
kg
h
Mg
E a = 0,000010 ⋅ 7800
= 0,000078
h
rok
rok
Hala waloryzacji wraz pomieszczeniem kruszarki
Maksymalne stęŜenie na wylocie hali waloryzacji ŜuŜli po zainstalowaniu filtra workowego
będzie wynosić 5 mg/Nm3. Kruszarka będzie pracować 3 h/dobę przez 325 dni w roku.
Kubatura hali wynosić będzie ok. 12250 m3 (35m x 35m x 10m), ilość wymian powietrza w
ciągu godziny – 2. Emisja maksymalna będzie więc kształtować się na poziomie 0,088 kg/h
(0,0858 Mg/rok).
Tok obliczeń przedstawiono poniŜej:
kg
kg
⋅ 12250 Nm 3 ⋅ 2 wymiany = 0,1225
3
h
Nm
dni
Mg
kg
h
⋅ 325
= 0,1194
E a = 0,1225 ⋅ 3
dobę
rok
rok
h
E1h = 0,000005
8.2.1.6.2 Emisja niezorganizowana
Emisja niezorganizowana na terenie Zakładu będzie pochodzić z operacji dowozu odpadów
do bunkra rozładunkowego (podjazd pod bramę, otwarcie bramy budynku fos, postój na
biegu jałowym, opróŜnienie samochodu, zamknięcie bramy i odjazd), transportu ŜuŜla i pracy
ładowarki.
Środki transportu
dowóz odpadów
Odpady przeznaczone do spalenia dowoŜone będą do ZUOK samochodami cięŜarowymi o
ładowności ok. 7 Mg. Przewiduje się, Ŝe dziennie w godzinach 6.00-20.00 do ZUOK będą
przyjeŜdŜały ok. 172 samochody cięŜarowe dowoŜące odpady.
Proces rozładunku samochodu obejmować będzie podjazd pod bramę, otwarcie bramy
budynku fos, postój na biegu jałowym, opróŜnienie samochodu, zamknięcie bramy i odjazd.
Szacowany czas powyŜszych operacji to ok. 3 min. Długość drogi przejazdu samochodu
dowoŜącego odpady to ok. 450 m.
transport ŜuŜla, odpadów z oczyszczania spalin i stabilizacji ŜuŜla
śuŜel będzie okresowo składowany pod wiatą, a następnie odbierany przez zewnętrznego
odbiorcę. Dodatkowo z ZUOK będą wywoŜone odpady z oczyszczania spalin, popioły po
stabilizacji, które ostatecznie mają trafić na składowisko i złom przeznaczony na sprzedaŜ.
Wszystkie te produkty równieŜ będą wywoŜone samochodami o ładowności ok. 20 Mg.
Strona 222
Na podstawie zakładanych parametrów projektowanych linii do termicznej obróbki odpadów
ustalono, Ŝe jednego dnia będzie miało miejsce ok. 12 kursów samochodów związanych w
sumie z transportem ŜuŜla, odpadów z oczyszczania spalin i popiołów po stabilizacji w
godzinach 6.00-20.00. Przejazd jednego samochodu na terenie ZUOK trwać będzie ok. 3
min i wynosić ok. 600 m.
Ładowarka na placu składowym ŜuŜli,
Ładowarka będzie pracowała na placu kładowym ŜuŜli po waloryzacji przez ok. 3 godz.
dziennie.
Wskaźniki emisji zanieczyszczeń dla źródeł liniowych przyjęto wg „Assessment of Sources of
Air, Water and Land Pollution – A Guide to Rapid Source Inventory Techniques and their
Formulating Environmental Control Strategies”, Aleksander P. Economopoulos, World Health
Organization, Genewa 1993 r., dla pojazdów poruszających się z niewielką prędkością.
Tabela 8.14 Wskaźniki emisji [g/1km/poj.].
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
Dwutlenek azotu
Tlenek węgla
Dwutlenek siarki
Pył zawieszony
Samochody cięŜarowe
Zapłon samoczynny
18,20
7,30
5,80
3,63
1,60
Wskaźniki emisji zanieczyszczeń dla źródeł powierzchniowych przyjęto wg publikacji
Wydawnictwa Komunikacji i Łączności „Paliwa, Oleje i Smary”, J. Michałowska (poniŜej):
Tabela 8.15 Ilość szkodliwych składników gazów spalinowych ze spalania oleju napędowego
(kg/Mg paliwa).
Dwutlenek azotu
Tlenek węgla
Dwutlenek siarki
Ilość składnika gazów spalinowych w kg pochodząca z 1 tony spalonego
oleju napędowego
13,01
20,81
4,16
7,80
Emisję zanieczyszczeń dla źródeł liniowych określono wg wzoru:
E = n⋅k ⋅l ⋅ p
gdzie:
E –
n
–
k
–
l
–
p
–
emisja danego zanieczyszczenia [g/h],
potok pojazdów [poj/h],
wskaźnik emisji danego zanieczyszczenia [g/km/poj],
długość trasy przejazdu [km],
udział pojazdów o danym typie silnika [-]
Emisję zanieczyszczeń dla źródeł powierzchniowych określono wg wzoru:
E=
B⋅k
1000
gdzie:
E – emisja danego zanieczyszczenia [kg/h],
B – maksymalne zuŜycie paliowa przez maszyny budowlane [kg/h],
k
– wskaźnik emisji danego zanieczyszczenia [g/km/poj],
Strona 223
1.
dowóz odpadów
• ilość pojazdów: maksymalnie 86 w ciągu 14 godzin (6-20)
• czas przejazdu jednego pojazdu: 3 min
• droga: 0,45 km
• czas emisji w roku: 3/60 h * 172 pojazdy* 250 dni w roku = 2150 h/rok
Tabela 8.16 Wielkość emisji generowanej podczas dowozu odpadów
Lp.
1
Dwutlenek azotu
2
Tlenek węgla
3
Dwutlenek siarki
4
Pył zawieszony
5
2.
[g/s]
Emisja
[kg/h]
[Mg/rok]
0,02795
0,01121
0,00557
0,00246
0,00891
0,10062
0,04036
0,02007
0,00885
0,03207
0,21633
0,08677
0,04315
0,01902
0,06894
transport ŜuŜla , odpadów z oczyszczania spalin i popiołów po stabilizacji
•
•
•
•
ilość pojazdów: maksymalnie 12 w ciągu 14 godzin (6-20);
czas przejazdu jednego pojazdu: 3 min;
droga: 0,6 km;
czas emisji w roku: 3/60 h * 12 pojazdów * 250 dni w roku = 150 h/rok.
Tabela 8.17 Wielkość emisji generowanej podczas transportu ŜuŜla, odpadów z oczyszczania
spalin i popiołów ze stabilizacji.
Lp.
1
Dwutlenek azotu
2
Tlenek węgla
3
Dwutlenek siarki
4
Pył zawieszony
5
3.
[g/s]
0,00260
0,00104
0,00052
0,00023
0,00083
Emisja
[kg/h]
0,00936
0,00375
0,00187
0,00082
0,00298
[Mg/rok]
0,00140
0,00056
0,00028
0,00012
0,00045
ładowarka
•
•
•
czas pracy w ciągu dnia: 3 godz.;
maksymalne zuŜycie oleju napędowego – 40 kg/h;
czas emisji w roku: 3 h * 250 dni w roku = 750 h/rok.
Tabela 8.18 Wielkość emisji generowanej podczas pracy ładowarki.
Lp.
1
Dwutlenek azotu
2
Tlenek węgla
3
4
Dwutlenek siarki
[g/s]
Emisja
[kg/h]
[Mg/rok]
0,1446
0,2312
0,0462
0,0867
0,5204
0,8324
0,1664
0,3120
0,3903
0,6243
0,1248
0,2340
Strona 224
Emisja sumaryczna:
Tabela 8.19 Wielkość sumarycznej emisji niezorganizowanej z terenu ZUOK.
Lp.
1.
Dwutlenek azotu
2.
Tlenek węgla
3.
Dwutlenek siarki
4.
Pył zawieszony
5.
[g/s]
0,17511
0,24348
0,09276
0,00269
0,05596
Emisja sumaryczna
[kg/h]
[Mg/rok]
0,63038
0,87651
0,33394
0,00967
0,20145
0,60804
0,71163
0,27743
0,01914
0,19419
W związku ze specyficzną działalnością Zakładu, obejmującą przede wszystkim termiczne
unieszkodliwianie odpadów komunalnych, jego uciąŜliwość względem powietrza
atmosferycznego bierze swoje źródło przede wszystkim w tych procesach. Transport
samochodowy na terenie Zakładu stanowić będzie niejako poboczne źródło emisji o
charakterze lokalnym, o niewielkiej uciąŜliwości i zasięgu. Częstotliwość przejazdów
samochodów transportujących odpady to najczęściej kilka samochodów w ciągu godziny, a
więc emisja pochodząca z transportu będzie stanowić znikomy procent całkowitej emisji
Zakładu.
Biorąc pod uwagę omówione wyŜej czynniki decydujące o uciąŜliwości Zakładu względem
powietrza atmosferycznego, emisje niezorganizowaną pochodzącą ze spalania paliw przez
samochody dostawcze, pominięto w dalszych obliczeniach, ze względu na jej marginalne
znaczenie.
8.2.1.7 Obliczenia uciąŜliwości
Zgodnie z wymaganiami metodyki referencyjnej w pierwszej fazie obliczeń uciąŜliwości
wykonywane są obliczenia stęŜeń maksymalnych jedno-godzinnych. Wyniki tych obliczeń
stanowią podstawę zakresu dalszych obliczeń dla poszczególnych zanieczyszczeń. Przyjęto,
Ŝe dla zanieczyszczeń, dla których stęŜenie maksymalne jest mniejsze od 10% stęŜenia
dopuszczalnego nie wymagają one dalszych obliczeń (rozkładów przestrzenno-czasowych)
i ich uciąŜliwość uznaje się za nieistotną i gwarantującą dotrzymanie norm. Dla
zanieczyszczeń, dla których stęŜenia maksymalne są większe od 10% wielkości
dopuszczalnej (doniesienia) wykonuje się tzw. pełny zakres obliczeń uciąŜliwości w postaci
rozkładów przestrzenno czasowych.
8.2.1.7.1 Określenie maksymalnych stęŜeń oraz zakres obliczeń
Obliczenia maksymalnych stęŜeń zanieczyszczeń (Smm) przeprowadzono na komputerze w
oparciu o pakiet programów OPERAT 2000.
W obliczeniach uwzględniono maksymalne emisje zanieczyszczeń,
zanieczyszczeń oraz maksymalne czasokresy pracy źródeł.
aktualne
tło
Strona 225
Cemisy dla poszczególnych źródeł emisji przedstawiono w tabeli poniŜej:
Tabela 8.20 Cemisy.
Numer emitora
Rodzaj emitora
E1
E2
Linia termicznego przekształcania
Odpowietrzenie silosu sorbentu
Odpowietrzenie silosu węgla
aktywnego
Odpowietrzenie silosu popiołów
Wentylacja hali waloryzacji ŜuŜli
E3
E4
E5
Źródło: Obliczenia własne
Czas
emisji
[h/rok]
7800
260
Cemisy (udziały w roku)
0,8904
0,0297
260
0,0297
7800
975
0,8904
0,1113
Parametry emitorów, dane do obliczeń oraz klasyfikację emitorów w stosunku do stęŜeń
dopuszczalnych obliczonych z D1 przedstawia poniŜsza tabela i załącznik 8.2.
Tabela 8.21 Klasyfikacja emitorów.
Lp.
Nazwa zanieczyszczenia
Suma stęŜeń max. ΣSmm
StęŜ. dopuszcz.D1 [µg/m3]
[µg/m3]
1 arsen
0,0605
2 dwutlenek azotu
48,384
3 dwutlenek siarki
12,096
4 kadm
0,00605
5 nikiel
0,0605
6 ołów
0,0605
7 pył zawieszony PM10
46,618
8 rtęć
0,00605
9 tlenek węgla
12,096
10 antymon i jego związki
0,0605
11 chlorowodór
2,419
12 chrom związki III i IV wartośc
0,0605
13 kobalt
0,0605
14 mangan
0,0605
15 miedź
0,0605
16 tal
0,00605
17 wanad
0,0605
18 węgiel elementarny
1,210
19 fluorowodór
0,242
*skrócony zakres obliczeń oznacza ΣSmm≤0.1 D1
8.2.1.7.2 Obliczenia rozkładów
powietrza
0,2
200
350
0,52
0,23
5
280
0,7
30000
23
200
20
5
9
20
1
2,3
150
30
Σ Smm
D1
Ocena
0.1*D1< Smm <D1
0.1*D1< Smm <D1
Smm < 0.1*D1
Smm < 0.1*D1
0.1*D1< Smm <D1
Smm < 0.1*D1
0.1*D1< Smm <D1
Smm < 0.1*D1
Smm < 0.1*D1
Smm < 0.1*D1
Smm < 0.1*D1
Smm < 0.1*D1
Smm < 0.1*D1
Smm < 0.1*D1
Smm < 0.1*D1
Smm < 0.1*D1
Smm < 0.1*D1
Smm < 0.1*D1
Smm < 0.1*D1
przestrzenno – czasowych stanu
0,303
0,242
0,035
0,012
0,263
0,012
0,166
0,009
0,000
0,003
0,012
0,003
0,012
0,007
0,003
0,006
0,026
0,008
0,008
zanieczyszczenia
Przestrzenne
rozkłady
maksymalnych,
sumarycznych
stęŜeń
poszczególnych
zanieczyszczeń emitowanych na terenie obiektu w trzech rozpatrywanych lokalizacjach w
stosunku do obowiązujących norm – uwzględniając tło zanieczyszczeń – obliczono w oparciu
o program OPERAT 2000.
Ze względu na wartość Σ Smm do pełnego zakresu obliczeń zakwalifikowane zostały
dwutlenek azotu, arsen, nikiel i pył zawieszony PM10. Spośród tych zanieczyszczeń emisja
dwutlenku azotu będzie miała zdecydowanie największe znaczenie dla stanu środowiska
(stosunek stęŜenia maksymalnego do stęŜenia dopuszczalnego dla tego zanieczyszczenia
jest największy w porównaniu z innymi zanieczyszczeniami).
Strona 226
Pozostałe emitowane zanieczyszczenia nie stanowią zagroŜenia dla stanu czystości
powietrza w okolicy, poniewaŜ ich maksymalne stęŜenia są mniejsze od wartości 0,1 D1 i nie
wymagają dalszych obliczeń (zakres skrócony).
Dane do obliczeń długookresowych zawiera załącznik 8.2.
Do obliczeń przyjęto siatkę obliczeniową 50 x 50 [m].
Dopuszczalne stęŜenia średnioroczne oraz częstości przekroczeń stęŜeń jednogodzinnych
będą dotrzymane dla wszystkich trzech rozpatrywanych lokalizacji.
Obliczone częstości przekraczania wartości odniesienia lub dopuszczalnych poziomów
substancji oraz wartości stęŜeń substancji odniesionych do roku [Sa] dla trzech rozwaŜanych
lokalizacji inwestycji oraz graficzną prezentację stanu zanieczyszczenia przedstawiono
przedstawiono w załączniku 8.2.
8.2.1.8 Ocena uciąŜliwości
Otrzymane wyniki prognozowanej uciąŜliwości projektowanego Zakładu Unieszkodliwiania
Odpadów Komunalnych (ZUOK) wskazują na minimalne jego oddziaływanie na stan jakości
powietrza. Jest to głównie efektem bardzo dobrego z punktu widzenia ochrony powietrza
zaprojektowania technologii spalania wraz z instalacją oczyszczania spalin oraz
organizacji/logistyki pracy i rozwiązań technicznych (np. zakryta wiata rozładunku odpadów).
NaleŜy przy tym zauwaŜyć, Ŝe przyjęte do obliczeń uciąŜliwości emisji wynikają z iloczynu
ilości spalin i dopuszczalnego standardu emisyjnego. W rzeczywistości – co przedstawiono
w opracowaniu – wielkości pomiarowe stęŜeń w spalinach po ich oczyszczeniu w takich
samych rozwiązaniach technologicznych oraz oczyszczania spalin są w wielkości
zanieczyszczeń wielokrotnie mniejsze od dopuszczalnych standardów. Stąd moŜna
wyciągnąć wniosek, Ŝe rzeczywista uciąŜliwość ZUOK będzie znacznie mniejsza od
obliczonej i zaprezentowanej w opracowaniu.
8.2.1.9 Wnioski i zalecenia
W niniejszej analizie dokonano oceny uciąŜliwości dla powietrza atmosferycznego
wynikającej z budowy Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku w
lokalizacji: rejon ul. Produkcyjnej, Andersa i Paderewskiego, ze szczególnym
uwzględnieniem fazy eksploatacji, dla której wykonano obliczenia emisji oraz
rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń z emitorów zakładowych z uwzględnieniem tła oraz
istniejących warunków fizjograficznych.
W opracowaniu uwzględniono metodykę obliczeń i wartości odniesienia zawarte w
Rozporządzeniu Ministra Środowiska z 5 grudnia 2002 r. w sprawie wartości odniesienia dla
niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. 1/2003, poz. 12) oraz dopuszczalne poziomy
zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 3 marca 2008 r. w sprawie
dopuszczalnych poziomów niektórych substancji w powietrzu, alarmowych sprawie
poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. Nr 47/2008 r., poz. 281).
Na terenie obiektu występować będą następujące źródła emisji zanieczyszczeń:
•
•
faza realizacji - spalanie oleju napędowego oraz pylenie przez maszyny budowlane
(emisja niezorganizowana),
faza eksploatacji - emisja pochodząca z instalacji termicznego unieszkodliwiania
odpadów oraz silosu sorbentu, węgla aktywnego, popiołów oraz hali waloryzacji ŜuŜli
(emisja zorganizowana) oraz emisja spalin w wyniku ruchu pojazdów
samochodowych po terenie Zakładu (emisja niezorganizowana).
Strona 227
Jak wykazała analiza, realizacja inwestycji zgodnie z przyjętymi załoŜeniami nie powinna
spowodować ponadnormatywnego oddziaływania na powietrze atmosferyczne planowanego
obiektu poza jego granicami. Faza budowy będzie stosunkowo krótkotrwała, a uciąŜliwości
ograniczać się będą do placu budowy, co wykluczy moŜliwość negatywnego oddziaływania
inwestycji na zdrowie okolicznych mieszkańców.
Dla fazy eksploatacji przedsięwzięcia, jako fazy najbardziej uciąŜliwej pod względem
oddziaływania na powietrze atmosferyczne, dokonano we wszystkich trzech wariantach
lokalizacyjnych szczegółowej i kompleksowej analizy rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń
z instalacji termicznego unieszkodliwiania odpadów.
Wstępne obliczenia wykazały, Ŝe większość zanieczyszczeń emitowanych z instalacji została
zakwalifikowana do skróconego zakresu obliczeń, co oznacza, Ŝe ich stęŜenia w powietrzu
są bardzo niskie i nie stanowią Ŝadnego zagroŜenia dla czystości atmosfery. Do pełnego
zakresu obliczeń zostały zakwalifikowane dwutlenek azotu, arsen nikiel oraz pył zawieszony
PM10.. Przeprowadzone obliczenia w siatce receptorów dla trzech wariantów lokalizacyjnych
potwierdziły ich znikomy wpływ na środowisko – zarówno wartości stęŜeń średniorocznych
jak i jednogodzinnych są znacznie poniŜej dopuszczalnych wartości, równieŜ na róŜnych
poziomach najbliŜej połoŜonej zabudowy mieszkaniowej.
Nowoczesny i wysokosprawny system oczyszczania spalin, oparty na metodzie pół-suchej
(w celu redukcji związków kwaśnych oraz dioksyn i furanów) oraz alternatywnie metodzie
SNCR z wykorzystaniem mocznika lub wody amoniakalnej w celu redukcji NOx zapewni
redukcję zanieczyszczeń zawartych w gazach odlotowych do bezpiecznego poziomu, co
potwierdziły przeprowadzone obliczenia.
Analiza wykazała, Ŝe dla wszystkich rozpatrywanych zanieczyszczeń zarówno w czasie
budowy, eksploatacji jak i likwidacji ZUOK, spełnione będą wymagania przepisów ochrony
powietrza. Realizacja przedsięwzięcia z uwagi m. in. na korzystną lokalizację wobec terenów
zabudowy mieszkalnej i terenów szczególnie chronionych nie spowoduje uciąŜliwości
względem powietrza atmosferycznego.
8.2.2 Oddziaływanie na klimat akustyczny
8.2.2.1 Wymagania dotyczące ochrony przed hałasem
Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku, powodowanego przez poszczególne grupy
źródeł hałasu, określone zostały w Rozporządzeniu Ministra Środowiska dnia 14 czerwca
2007 w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku. (Dz. U nr 120 poz. 826).
Dopuszczalne wartości poziomu hałasu są wyraŜone wskaźnikami odpowiednio dla pory
dziennej LAeq D i pory nocnej LAeq N. Wartości dopuszczalne zaleŜą od rodzaju źródła hałasu,
charakteru terenów naraŜonych na jego oddziaływanie oraz od pory doby.
W Rozporządzeniu zostały zdefiniowane dwie podstawowe grupy źródeł hałasu; drogi lub
linie kolejowe oraz pozostałe obiekty i działalność będąca źródłem hałasu (dodatkowo poza
dwoma głównymi grupami źródeł są wyodrębnione wymagania dotyczące hałasu lotniczego
i hałasu od linii elektroenergetycznych). W rozpatrywanym przypadku źródła związane
z okresem budowy i eksploatacji projektowanej inwestycji naleŜy zaliczyć do grupy
obejmującej pozostałe obiekty i działalność będącą źródłem hałasu. Dla tej grupy do oceny
warunków akustycznych przyjmuje się przedział czasu odniesienia dla pory dziennej równy
8 najmniej korzystnym godzinom dnia kolejno po sobie następującym, natomiast dla pory
nocnej przedział równy 1 najmniej korzystnej godzinie nocy. Wyciąg z powyŜej
wspomnianego Rozporządzenia, zawierający wartości dopuszczalne poziomów hałasu
obowiązujące w przypadku hałasu związanego z budową i eksploatacją ZUOK w
Białymstoku zamieszczono w tabeli poniŜej.
Strona 228
Tabela 8.22 Dopuszczalne poziomy hałasu instalacyjnego w środowisku.
Lp.
1
2
3
4
Przeznaczenie terenu
a.
b.
a)
b)
c)
d)
a)
b)
c)
d)
a)
Strefa ochronna „A” uzdrowiska
Tereny szpitali poza miastem
Tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej
Tereny zabudowy związanej ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieŜy 1)
Tereny domów opieki społecznej
Tereny szpitali w miastach
Tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej i zamieszkania zbiorowego
Tereny zabudowy zagrodowej
Tereny rekreacyjno-wypoczynkowe1)
Tereny mieszkaniowo usługowe
Tereny w strefie śródmiejskiej miast powyŜej 100 tys. mieszkańców2)
dzień
LAeq D
noc
LAeq N
45 dB
40 dB
50 dB
40 dB
55 dB
45 dB
55 dB
45 dB
1)
W przypadku niewykorzystywania tych terenów, zgodnie z ich funkcją, w porze nocy, nie obowiązuje na nich dopuszczalny poziom
hałasu w porze nocy.
2)
Strefa śródmiejska miast powyŜej 100tys. Mieszkańców to teren zwartej zabudowy mieszkaniowej
z koncentracją obiektów administracyjnych, handlowych i usługowych. W przypadku miast, w których występują dzielnice o liczbie
mieszkańców pow. 100 tys. MoŜna wyznaczyć w tych dzielnicach strefę śródmiejską, jeŜeli charakteryzuje się ona zwartą zabudową
mieszkaniową z koncentracją obiektów administracyjnych, handlowych i usługowych.
Źródło: Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 w sprawie dopuszczalnych poziomów
hałasu w środowisku. (Dz. U nr 120 poz. 826).
8.2.2.2 Charakterystyka źródeł hałasu
Charakterystyka technologiczna ZUOK pod kątem emisji hałasu
Zmieszane odpady komunalne i ŜuŜel transportowane będą samochodami cięŜarowymi
o ładowności odpowiednio 7 Mg i 20 Mg. Samochody dostarczające odpady będą waŜone na
wadze umiejscowionej obok portierni. Następnie będą kierowały się na rampę wyładowczą,
która znajduje się wewnątrz hali rozładunkowej. Odpady będą wyładowywane do betonowej
fosy z poziomu wyładunkowego. Po rozładunku, samochody opuszczą halę a następnie
skierują się w stronę wyjazdu z ZUOK. Przed opuszczeniem terenu ZUOK zostaną ponownie
zwaŜone.
Wyładowane do fosy odpady będą następnie kierowane do pieca. Ich załadunek będzie
odbywał się przy pomocy suwnicy. Dodatkowo przy pomocy suwnicy będzie wykonywane
mieszanie odpadów przed ich załadowaniem do pieca. Wejście do pieca będzie stanowił lej
z urządzeniem dozującym zaopatrzonym w hydrauliczny wypychacz wykonujący ruchy
posuwisto-zwrotne. Wypchnięte odpady spadają na początek rusztu.
Odpady komunalne będą przekształcane do postaci ŜuŜli i popiołów, które będą
przekazywane dalej do zestalenia. Powstały w wyniku procesu technologicznego ŜuŜel
będzie transportowany na taśmie przenośnika do miejsca sezonowania i po odpowiedniej
obróbce zbywany jako produkt dla celów przemysłowych. Przed sezonowaniem ŜuŜel będzie
rozdrabniany na kruszarce.
Popioły opadające z rusztu kierowane będą do lejów rozdzielających pod rusztem
i odprowadzane będą do studzienek ŜuŜlowych. Dalej po zmieszaniu z ŜuŜlem będą razem
z nim waloryzowane. Popioły i stałe pozostałości z systemu oczyszczania spalin podlegać
będą procesowi zestalenia w przeznaczonej do tego celu instalacji przy wykorzystaniu
środków wiąŜących. Lotne popioły gromadzone w lejach pod rusztem i pozostałości z filtra
workowego będą transportowane za pomocą przenośników mechanicznych lub
pneumatycznych do silosów. Po stabilizacji będą składowane na składowisku
przystosowanym do składowanie tego typu odpadów.
Strona 229
Linia termicznego unieszkodliwiania stałych odpadów komunalnych z systemem
oczyszczania spalin będzie działała w sposób ciągły przez całą dobę, równieŜ w godzinach
nocnych. Wszystkie urządzenia związane z załadunkiem odpadów do pieca, spalaniem oraz
obsługą procesu spalania będą działały w porze dziennej i w porze nocnej. Przez całą dobę
będzie działała takŜe maszynownia z turbiną i generatorem prądu oraz stacja
demineralizacji. Skraplacze obsługujące turbinę pracują z wydajnością zaleŜną od
aktualnego zapotrzebowania na chłód będą pracowały w porze dziennej i nocnej.
W godzinach 6.00-22.00, tj. tylko w porze dziennej, będzie działała hala waloryzacji ŜuŜla
oraz budynek zestalania odpadów z systemu oczyszczania spalin. Wyłącznie w porze
dziennej będą odbywać się równieŜ prace związane z funkcjonowaniem placu składowania
ŜuŜla. Dowóz odpadów i transport zewnętrzny będzie odbywał się przez pięć dni w tygodniu
w godzinach 6.00 - 20.00. W tym samym okresie będzie działała hala wyładunkowa.
Biorąc pod uwagę realizowane procesy technologiczne i związane z nimi urządzenia
stanowiące źródła hałasu emitowanego do środowiska, w modelu obliczeniowym instalacji
zostaną uwzględnione źródła punktowe reprezentujące pojedyncze urządzenia znajdujące
się na zewnątrz, źródła typu „budynek” reprezentujące obiekty kubaturowe charakteryzujące
się określonym poziomem hałasu we wnętrzu i określoną izolacyjnością akustyczną
zewnętrznych przegród budowlanych, źródła liniowe reprezentujące drogi dojazdowe i trasy,
po których poruszają się środki transportu oraz źródła powierzchniowe obejmujące obszary
działania ładowarek.
Parametry akustyczne źródeł hałasu zostały ustalone głównie na podstawie pomiarów
akustycznych wykonanych na terenie ZUSOK Warszawa oraz innych obiektów o podobnym
przeznaczeniu.
RównowaŜny poziom mocy akustycznej zastępczych źródła został obliczony ze wzoru:
LAW,eq = LAW + 10lg((nxt)/T)
gdzie:
LAW – poziom mocy akustycznej działającego źródła dźwięku
LAW,eq - równowaŜny poziom mocy akustycznej dla czasu odniesienia T
T - czas odniesienia równy 480 min w porze dziennej, 60 min w porze nocnej
n - liczba działających jednocześnie maszyn
Źródła typu „budynek”
Hala rozładunkowa - będzie to budynek o konstrukcji stalowej szkieletowej, ściany i dach
wykonane będą z blachy stalowej trapezowej bez ocieplenia. Samochody z odpadami będą
wjeŜdŜać do wnętrza budynku a następnie ustawiać się na stanowiskach rozładunkowych.
Po otworzeniu wrót fosy nastąpi wyładunek odpadów z cięŜarówek. Po zakończeniu
wyładunku wrota fosy zostaną zamknięte, natomiast cięŜarówki opuszczą halę. RównowaŜny
poziom hałasu we wnętrzu hali oszacowany w oparciu o wyniki pomiarów hałasu
wykonanych na rampie rozładunkowej ZUSOK Warszawa wynosi LAeq = 80 dB.
Budynek spalania, fosa i maszynownia– będzie to budynek o lekkiej konstrukcji stalowej
szkieletowej, ściany i dach będą wykonane z blachy stalowej trapezowej bez ocieplenia.
Fragment hali obejmujący fosę przy hali wyładunkowej częściowo Ŝelbetowy. Ściany i dach
w pomieszczeniu maszynowni z turbiną i generatorem będą wyposaŜone w dodatkową
izolację akustyczną. Wentylatory spalin będą się znajdowały we wnętrzu hali spalania (nie na
zewnątrz budynku).
Strona 230
Poziom hałasu w poszczególnych częściach budynku będzie zróŜnicowany, do obliczeń
akustycznych przyjęto następujące wartości ustalone w oparciu o wcześniejsze pomiary
hałasu:
- fosa 83 dB
- hala spalarnia 85 dB.
- maszynownia z turbogeneratorem kondensacyjno-upustowym 100 dB.
Stacja demineralizacji – będzie ona połoŜona przy maszynowni. Hałas powstający we
wnętrzu budynku będzie związany głównie z działaniem pomp instalacji obiegu wody,
pracujących w sposób ciągły równieŜ w godzinach nocnych. Poziom hałasu we wnętrzu
stacji ustalono na podstawie pomiarów hałasu wykonanych w ZUSOK Warszawa
LA eq= 82dB. Stacja będzie miała lekką konstrukcję stalową, ściany i dach z blachy
trapezowej bez ocieplenia.
Budynek zestalania odpadów z systemu oczyszczania spalin – Hałas powstający we
wnętrzu będzie związany głównie z okresowym działaniem urządzeń mieszających i
transportowych. W obecnej fazie projektowej poziom hałasu we wnętrzu budynku moŜna
jedynie oszacować na ok. LA eq= 80 dB. Projektowany budynek będzie miał lekką konstrukcję
stalową.
Budynek waloryzacji ŜuŜli – będzie to wolnostojący budynek. Hałas w nim powstający
będzie związany z obróbką ŜuŜla, głównie z działaniem kruszarki. W projekcie załoŜono, Ŝe
kruszarka będzie się znajdowała odrębnym odpowiednio wydzielonym pod względem
akustycznym pomieszczeniu. Do obliczeń emisji hałasu do środowiska przyjęto poziom
hałasu we wnętrzu budynku LA eq= 90 dB. Podobnie jak w przypadku większość pozostałych
obiektów budynek będzie miał lekką konstrukcję stalową.
W tabeli poniŜej zestawiono obliczeniowe wartości poziomu hałasu ustalone
w poszczególnych budynkach na podstawie przeprowadzonych pomiarów hałasu, oraz
oszacowaną wartość wskaźnika izolacyjności akustycznej właściwej RA2 ścian i dachu
poszczególnych obiektów.
Tabela 8.23 Zestawienie obliczeniowych parametrów akustycznych źródeł hałasu typu
„budynek”.
L.p
Nazwa budynku
B1
Hala rozładunkowa
B2
Fosa
B3
Budynek spalania
B4
Maszynownia
B5
Stacja DEMI
B6
Budynek zestalania
B7
Budynek waloryzacji ŜuŜli
Źródło: ROŚ ZUSOK Warszawa
LA, dB
80
83
85
100
82
80
90
RA2, dB
ściany
20
20
20
33
20
20
20
dach
20
20
20
33
20
20
20
Źródła powierzchniowe
Plac składowy ŜuŜla – emitorem hałasu będzie tutaj ładowarka kołowa, której zadaniem
będzie formowanie pryzm i załadunek ŜuŜla na samochody cięŜarowe. Do obliczeń przyjęto,
Ŝe ładowarka będzie pracowała przez 3 godziny w trakcie 8 godzinnego dnia pracy.
Działanie ładowarki będzie reprezentowane przez jedno źródło powierzchniowe.
W tabeli poniŜej przedstawiono poziom mocy akustycznej zastępczego powierzchniowego
źródła hałasu reprezentującego działanie ładowarki.
Strona 231
Tabela 8.24 Zestawienie powierzchniowych źródeł hałasu reprezentujących działanie
ładowarek.
Nr
Obszar działania
LAW, dB
Liczba
maszyn
n
Czas działania t,
[min]
Pw1
Plac składowania
ŜuŜla
109
1
180
Poziom mocy akustycznej zastępczego
źródła powierzchniowego LAW,eq dB
dzień
noc
105
-
Punktowe źródła stacjonarne działające na zewnątrz
Na obecnym etapie nie moŜna wskazać wszystkich punktowych stacjonarnych źródeł hałasu.
Jednym z głównych emitorów na terenie ZUOK będzie skraplacz usytuowany obok głównej
części instalacji. Zgodnie z przyjętą koncepcją technologiczną wentylatory spalin będą
usytuowane we wnętrzu hali spalania odpadów, nie będą stanowiły zewnętrznych źródeł
hałasu (będą wpływały na warunki akustyczne we wnętrzu hali). RównieŜ proponowany
system chłodzenia leja zsypowego do pieca nie będzie wymagał zastosowania zewnętrznych
urządzeń chłodniczych, ciepło będzie wytracane na wymiennikach, co pozwoli na
wyeliminowanie powaŜnych zewnętrznych źródeł hałasu. Na obecnym etapie nie są znane
inne urządzenia zewnętrzne stanowiące źródło emisji hałasu do środowiska związane
z systemem wentylacji (klimatyzacji) hali wyładunkowej, budynku spalania, stacji TRAFO,
budynku administracyjnego, oraz pozostałych obiektów kubaturowych przewidywanych na
terenie instalacji.
Urządzenia takie jak wentylatory dachowe, klimatyzatory, wywietrzaki, czerpnie i wyrzutnie
powietrza a takŜe przenośniki taśmowe stanowią drugorzędne źródło hałasu, jednak ich
akustyczne oddziaływanie powinno być uwzględnione w fazie projektowania obiektu na
odpowiednim poziomie szczegółowości.
Obecnie nie są znane typy i parametry akustyczne urządzeń stanowiących główne
zewnętrzne źródła hałasu. Do obliczeń przyjęto dane uzyskane w wyniku wcześniejszych
pomiarów hałasu wykonanych w ZUSOK Warszawa oraz innych obiektach o podobnym
przeznaczeniu. ZałoŜono, Ŝe skraplacze działają w sposób ciągły równieŜ w godzinach
nocnych.
W analizie uwzględniono równieŜ operację hamowania i startu pojazdów przy wadze
znajdującej się przy wjeździe na teren ZUOK. ZałoŜono, Ŝe waga stanowić będzie punktowe
źródło hałasu.
Zgodnie z Instrukcją ITB Nr 338 przyjętoŜe, operacja hamowania jednego pojazdu
cięŜarowego trwa T= 3 s i LAW = 111dB. Natomiast start samochodu cięŜarowego trwa T= 5 s
i LAW = 105 dB.
W wyniku obliczeń otrzymano dla operacji hamowania LAW,eq= 112dB i dla operacji startu
LAW,eq= 108dB. W obliczeniach uwzględniono wszystkie pojazdy cięŜarowe oraz operacje
dokonywane przy wjeździe oraz wyjeździe z terenu ZUOK.
Strona 232
Tabela 8.25 Poziom mocy akustycznej dominujących punktowych źródeł hałasu.
Nr
Nazwa i lokalizacja urządzenia
LAW, dB
Czas działania w okresie
odniesienia, min
dzień
noc
480
60
Poziom mocy akustycznej
zastępczego źródła LAW,eq, dB
dzień
noc
106
106
P1
Skraplacz pary
1061)
P2
Hamowanie pojazdów przy wadze
111
480
-
112
-
P3
Start pojazdów przy wadze
105
480
-
108
-
1) Poziom mocy akustycznej skraplacza podczas działania wentylatora na niŜszych obrotach moŜe być mniejszy
Środki transportu
Odpady przeznaczone do spalenia dowoŜone będą do ZUOK samochodami cięŜarowymi
o ładowności ok. 7 Mg. Do transportu ŜuŜla planuje się uŜycie samochodów o ładowności
ok. 20 Mg.
ZałoŜono, Ŝe na drodze publicznej pojazdy będą poruszać się z prędkością ok. 50 km/h,
natomiast na terenie instalacji z prędkością ok. 20 km/h. Dowóz odpadów będzie
reprezentowany przez jedno liniowe źródło hałasu, podzielone na odcinki usytuowane na
trasie przejazdu. Przewiduje się, Ŝe dziennie w godzinach 6.00 - 20.00 do ZUOK będzie
przyjeŜdŜało ok. 172 samochodów cięŜarowych dowoŜących odpady do spalenia. Przy
obliczeniach tras przejazdu połoŜonych na terenie Zakładu daje to 98 samochodów w
okresie odniesienia wynoszącym dla pory dziennej T = 8 godz.
Proces rozładunku samochodów obejmujący podjazd pod bramę fosy, otwarcie bramy postój
na biegu jałowym, opróŜnienie samochodu, zamknięcie bramy i odjazd, będzie się odbywał
we wnętrzu hali wyładunkowej, jest uwzględniony jako odrębne źródło typu budynek.
Transport ŜuŜla, odpadów z oczyszczania spalin, popiołów po stabilizacji i złomu ŜuŜel powstały w wyniku działania instalacji będzie waloryzowany i okresowo składowany,
a następnie odbierany przez zewnętrznego odbiorcę. Do transportu ŜuŜla wykorzystywane
będą samochody o ładowności ok. 20 Mg. Dodatkowo z ZUOK będą wywoŜone odpady
z oczyszczania spalin, popioły po stabilizacji, które to finalnie mają trafić na składowisko
i złom przeznaczony na sprzedaŜ. Wszystkie te produkty równieŜ będą wywoŜone
samochodami o ładowności ok. 20 Mg.
Na podstawie zakładanych parametrów projektowanej linii do termicznej obróbki odpadów
ustalono, Ŝe jednego dnia będzie miało miejsce ok. 12 kursów samochodów związanych
w sumie z transportem ŜuŜla, odpadów z oczyszczania spalin i popiołów po stabilizacji. Do
obliczeń dla transportu na terenie Zakładu przyjęto 7 samochodów w ciągu czasu
odniesienia równego w porze dziennej T = 8 godz.
Transport ŜuŜla będzie reprezentowany przez jedno liniowe źródło hałasu, podzielone na
odcinki usytuowane na trasie przejazdu. Sam załadunek za pomocą ładowarki będzie
traktowany jako odrębne źródło hałasu.
Do obliczeń wzięto sumę wszystkich samochodów cięŜarowych uwzględniając ich przejazd
do instalacji oraz drogę powrotną.
Poziom mocy akustycznej samochodów cięŜarowych poruszających się po terenie przyjęto
wg Instrukcji ITB Nr 338 - Metoda określania emisji i imisji hałasu przemysłowego
w środowisku oraz programu komputerowego HPZ 2001.
Strona 233
Obliczeniowy poziom mocy akustycznej zastępczych liniowych
reprezentujących transport na terenie ZUOK obliczono w tabeli poniŜej.
źródeł
hałasu
Tabela 8.26 Zestawienie parametrów akustycznych środków transportu.
Odcinek
Długość
odcinka [m]
T1
T2
T3
T4
T5
125
137
62
175
162
Prędkość
pojazdów
[km/h]
20
20
20
20
20
Czas działaniat, [s]
23
26
20
33
30
Poziom mocy akustycznej zastępczego
źródła liniowego LAW,eq dB
dzień
noc
91
83
81
84
92
-
8.2.2.3 Dane wyjściowe do obliczeń akustycznych
Analizę potencjalnego oddziaływania na środowisko akustyczne wykonano przy pomocy
programu komputerowego HPZ 2001. Obliczenia przeprowadzono zgodnie z zaleceniami
zawartymi w:
•
•
•
•
Dyrektywie 2002/49/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 25 czerwca
2002 r. odnosząca się do oceny i zarządzania poziomem hałasu w środowisku.
Zaleceniach Komisji Wspólnot Europejskich 2003/613/EC w sprawie wytycznych
dotyczących zmodyfikowanych przejściowych metod obliczeniowych dla hałasu
przemysłowego, lotniczego, ruchu kołowego oraz ruchu szynowego, oraz danych
o emisji.
Instrukcji ITB Nr 338 - Metoda określania emisji i imisji hałasu przemysłowego
w środowisku oraz programie komputerowym HPZ_95_ITB.
Normie PN EN ISO 9613.
Dane do programu dotyczące parametrów akustycznych istniejących źródeł hałasu ustalono
głównie na podstawie wyników pomiarów akustycznych wykonanych ma terenie ZUSOK
Warszawa, we wnętrzu poszczególnych pomieszczeń, a takŜe w bezpośrednim sąsiedztwie
źródeł hałasu. Wykorzystano równieŜ wcześniejsze wyniki pomiarów hałasu wykonane dla
obiektów o podobnym przeznaczeniu. Do pomiarów zastosowano miernik poziomu dźwięku
firmy SVANTEK typ SVAN 945, I klasy dokładności, spełniający wymagania normy IEC 651,
IEC 804, IEC 61672-1, oraz Polskiej Normy PN-79/T-06460.
Zestaw pomiarowy składał się z:
•
•
•
mikrofonu pomiarowego 1/2"
przedwzmacniacza
miernika poziomu dźwięku
typ 40 AN firmy G.R.A.S nr 13518
typ SV 11 nr 1503
typ SVAN 945 nr 3505
Świadectwo Legalizacji Okręgowego Urzędu Miar Nr 1 w Warszawie Nr W3/39-1/06
wystawione dn. 10.03.2006 waŜne do dnia 31 marca 2008.
Obliczenia wykonano odrębnie dla pory dziennej i pory nocnej uwzględniając okresy
działania poszczególnych źródeł hałasu.
Przy obliczeniach uwzględniono tło akustyczne.
Dane uŜyte do komputerowego modelowania oddziaływania akustycznego dla 3 lokalizacji
znajdują się w załączniku 8.3.
Strona 234
8.2.2.4 Wyniki obliczeń oddziaływania obiektów ZUOK na klimat akustyczny
Analizowana lokalizacja graniczy od północy kompleksem leśnym – Las Pietrasze. Od
wschodu do lokalizacji przylegają nieuŜytki za którymi połoŜone jest Osiedle Pietrasze.
Tereny rozciągające się na południe od lokalizacji zajęte są przez zakłady produkcyjno
usługowe. Wśród nich w bliskiej odległości od planowanej instalacji znajdują się m. in.
Centrum handlowe i giełda rolno towarowa. Dalej na południe, za ul. Andersa leŜą tereny
zajęte przez magazyny i warsztaty. Od zachodu w bliskiej odległości od analizowanej działki
w otoczeniu terenów niezagospodarowanych znajduje się mała oczyszczalnia ścieków.
Przeprowadzona analiza oddziaływania akustycznego wykazała, Ŝe funkcjonowanie instalacji
w porze dziennej nie będzie powodowało przekroczenia obowiązujących norm akustycznych.
W modelowaniu komputerowym ze względu na odmienne wartości dopuszczalnych
poziomów hałasu dla róŜnych typów zabudowy przeprowadzono analizę dla izofony 50 i 55
dB dla pory dziennej oraz 40 i 45 dB dla pory nocnej. Regulacje dotyczące tych wartości
znajdują się w tabeli 8.20.
Izofona 55 dB wybiega w kierunku wschodnim poza teren inwestycji na odległość ok. 200 m.
W kierunku zachodnim i północnym jej przebieg kształtuje się w bliskiej odległości od terenu
inwestycji. W zasięgu oddziaływania hałasu o wartości 55 dB nie znajdują się Ŝadne tereny,
które objęte byłyby ochroną akustyczną.
Izofona 50 dB obejmuje teren o większej powierzchni. W kierunku zachodnim i północnym
wybiega ona ok. 200 m poza granice inwestycji. Na północy obejmuje ona Las Pietrasze. W
tym wypadku naleŜy się jednak spodziewać się, Ŝe w rzeczywistości zasięg tej izofony
będzie mniejszy ze względu na ograniczenie rozchodzenia się dźwięku przez zieleń wysoką.
W kierunku wschodnim i południowym izofona wybiega na odległość ok. 400 m jednak nie
dociera ona do Ŝadnych budynków naleŜących do Osiedla Pietrasze. Od południa obejmuje
ona zakłady przemysłowe i usługowe leŜące pomiędzy terenem inwestycji a ul. Andersa. Na
terenach objętych oddziaływaniem akustycznym w wysokości 50 dB nie dojdzie w wyniku
funkcjonowania instalacji do przekroczenia obowiązujących dopuszczalnych poziomów
hałasu.
Przedstawienie graficzne oddziaływania akustycznego w porze dziennej znajduje się w
załączniku 8.4.
W porze nocnej układ rozprzestrzeniania się hałasu pochodzącego z funkcjonowania
instalacji będzie inny niŜ dla pory dziennej. Ma to związek z faktem, Ŝe w tym czasie nie
będzie odbywał się transport odpadów i ŜuŜla oraz nie będą pracowały niektóre systemy
instalacji. Podobnie jak w porze dziennej nie dojdzie tu do przekroczenia obowiązujących
norm.
Izofona 45 dB wybiegała będzie poza teren zakładu na ok. 100 m w kierunku zachodnim,
300 m w kierunku północnym i 200 m na wschód. Od strony południowej nie przekroczy ona
terenu zakładu. Główną część terenu przez nią objętego zajmuje Las Pietrasze. NaleŜy się
jednak jak juŜ wspomniano spodziewać ograniczenia jej zasięgu przez istniejącą zieleń.
Rozkład izofony 40 dB będzie podobny jak do poprzedniej jednak będzie miała większy
zasięg. Od południa będzie przebiegać ona w odległości ok. 100 m od granic instalacji,
obejmując sąsiadujący zakład produkcyjny. Na większe odległości będzie ona odbiegać od
granic zakładu w pozostałych kierunkach. Będzie to odpowiednio: na zachód ok. 300 m, na
północ ok. 600 m i na wschód ok. 500 m. W zasięgu tej izofony nie ma terenów objętych
ochroną akustyczną.
Strona 235
Przedstawienie graficzne oddziaływania akustycznego w porze nocnej znajduje się w
załączniku 8.5.
Podsumowując, w wyniku funkcjonowania zakładu w omawianej lokalizacji nie dojdzie do
przekraczania dopuszczalnych norm oddziaływania akustycznego w porze dziennej i nocnej
zarówno na terenach mieszkalnych jak i na innych terenach na których obowiązują takie
normy.
Porównanie graficzne oddziaływania akustycznego
lokalizacjach znajduje się w załączniku 8.6.
we
wszystkich
analizowanych
8.2.3 Oddziaływanie na wody podziemne i powierzchniowe
8.2.3.1 Pobór wody
Na potrzeby ZUOK pobór wody do celów pitnych, technologicznych i sanitarnych
następować będzie z sieci wodociągowej. Działanie to nie spowoduje oddziaływania na wody
powierzchniowe i podziemne.
W poniŜszej tabeli przedstawiono zestawienie zuŜycia wody przez Zakład na poszczególne
cele. ZałoŜono, Ŝe zuŜycie wody przez pracowników zmianowych korzystających z
natrysków wynosić będzie 60 l/os/d, a pracowników pracujących na jedną zmianę nie
korzystających z natrysków 15 l/os/d. ZałoŜenie to uwzględnia parametry zawarte w
rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 14 stycznia 2002 r. w sprawie określenia
przeciętnych norm zuŜycia wody (Dz.U. z 2002 r. nr 8 poz. 70) Zakłada się, Ŝe w ZUOK
będzie pracować 30 osób korzystających z natrysków. Zapotrzebowanie na wodę na cele
technologiczne określono na podstawie danych z funkcjonujących instalacji i doświadczenia
konsultantów.
Tabela 8.27 Zestawienie zapotrzebowania ZUOK na wodę.
Wyszczególnienie
Woda przemysłowa
Cele bytowe
3
Ilość m /rok
37 280
620
Woda do celów technologicznych
Woda do celów technologicznych wykorzystywana będzie na kilku etapach procesu
termicznego przekształcania odpadów. Całkowite zapotrzebowanie wynosi około 37 280
m3/rok.
Woda będzie wykorzystywane do systemu oczyszczania spalin metodą pół-suchą, do
zasilania kotłów. Ewentualne ubytki wody kotłowej w procesie będą uzupełniane ze stacji
demineralizacji. Woda w kotle będzie cyrkulowała w obiegu zamkniętym. W ramach
zapewnienia bezawaryjnej pracy elementów parowych kotła dwa kotły parowe będą
regularnie odsalane i odmulane. W trakcie remontów moŜe zaistnieć potrzeba opróŜnienia i
ponowne napełnienia kotłów.
Wody wykorzystywana będzie równieŜ w zbiorniku z zamknięciem wodnym, który ma za
zadanie uniemoŜliwić przedostawanie się powietrza do komory paleniskowej a jednocześnie
chłodzić gorący ŜuŜel. Ubytek tej wody wynikać będzie z parowania i nasiąkania ŜuŜla. Woda
ta będzie na bieŜąco uzupełniana i utrzymywana na stałym poziomie.
Brak jest zapotrzebowania na wodę do celów przemysłowych w instalacji do waloryzacji
ŜuŜla.
Strona 236
8.2.3.2 Emisja zanieczyszczeń do wód
Brak będzie emisji ścieków do wód lub ziemi. Nie wystąpi wprowadzanie energii do wód.
Zakład będzie wyposaŜony w kanalizację, której rodzaj zostanie określony w warunkach
technicznych przyłączenia.
Instalacja termicznego przekształcania odpadów komunalnych oraz instalacja do waloryzacji
ŜuŜli nie będą źródłem powstawania ścieków. Część wody będzie krąŜyć w systemie
zamkniętym, cześć wody będzie parować. Gorące ŜuŜle przechodzące przez zbiornik
z zamknięciem wodnym będą nasiąkać wodą, a następnie parować i nie będą powodować
powstawania odcieków.
Dla zakładu wyszczególniono następujące typy powstających ścieków, które w kolejnych
podrozdziałach zostaną opisane bardziej szczegółowo:
• przemysłowe
• bytowe
• opadowe i roztopowe
W tabeli poniŜej wyszczególniono rodzaje i ilości poszczególnych typów ścieków.
Tabela 8.28 Rodzaje i ilość ścieków.
Rodzaj ścieków
bytowe
ścieki przemysłowe (technologiczne) z linii
termicznego przekształcania
ścieki z odwadniania placu przyjęcia ŜuŜla i
placu dojrzewania ŜuŜla (zawracane do procesu
gaszenai Ŝuzli)
Ścieki bytowe i z laboratorium
opadowe i roztopowe
Wody opadowe i roztopowe
przemysłowe
Ilość
0 m3/rok
0,031 m3/s
(przy miarodajnym deszczu w
ciągu roku t = 15 min.)
620 m3/rok
deszczu w ciągu roku t = 15 min.)
8.2.3.2.1 Ścieki przemysłowe
W linii termicznego przekształcania odpadów ścieki przemysłowe będą powstawać głównie z
gaszenia ŜuŜli na mokro. Wykorzystana woda będzie zawracana i powtórnie
wykorzystywana do tego samego procesu.
Woda wykorzystywana do systemu oczyszczania spalin będzie wyparowywała w procesie i
w postaci pary wodnej, zmieszanej ze spalinami wylatywać będzie przez komin.
Nie będą powstawać odcieki ze zmieszanych odpadów komunalnych tymczasowo
magazynowanych w fosie na odpady. W przypadku wystąpienia awarii i gaszenia poŜaru
odpadów wodą, będzie ona wsiąkała w odpady lub będzie wypompowywana i wywoŜona
przez wozy asenizacyjne.
Ścieki z odwadniania placu przyjęcia ŜuŜla i placu dojrzewania ŜuŜla będą odprowadzane do
bezodpływowego zbiornika. Stamtąd będą kierowane do procesu gaszenia ŜuŜli.
Ilość ścieków z odwadniania placów ŜuŜla wyliczono przy załoŜeniu współczynnika spływu
ψ =0,7 i powierzchni placów wynoszącej ok. 3400 m2.
Strona 237
8.2.3.2.2 Ścieki bytowe
Przyjęto, Ŝe ilość wytwarzanych ścieków bytowych równa jest ilości wody pobranej z sieci na
ten cel.
Ścieki bytowe odprowadzane będą do kanalizacji (planowana jest przebudowa ul. Andersa
wraz z wykonaniem uzbrojenia w sieć kanalizacyjną i wodociągową w latach 2010 – 2012).
Łączna ilość ścieków bytowych wynosić będzie około 960 m3/rok.
Ścieki z laboratorium mogą być kierowane łącznie ze ściekami bytowymi z uwagi na fakt, iŜ
stęŜenie zanieczyszczeń jest w tych ściekach duŜo mniejsze niŜ w ściekach bytowych (ścieki
powstałe podczas mycia szkła laboratoryjnego). Ich ilość wyniesie średnio 2 m3/d i nie
powinna przekraczać 4 m3/d pracy Zakładu. Laboratorium ma pełnić jedynie funkcje
pomocnicze.
Łączna ilość ścieków bytowych i z laboratorium wyniesie około 620 m3/rok.
8.2.3.2.3 Ścieki opadowe i roztopowe
System kanalizacji ujmować będzie:
• wody opadowe z dachów obiektów
• wody opadowe z dróg i placów ( z wyłączeniem placów ŜuŜla)
• wody opadowe z terenów zielonych
Powierzchnie, z których odprowadzane będą wody deszczowe są następujące:
• dachy – ok. 7 537 m2,
• drogi i place – 11 825 m2,
• tereny zielone – 3 250 m2.
Wody te odprowadzane będą do kanalizacji. MoŜna rozwaŜyć rozwiązanie gromadzenia wód
z dachów i terenów zielonych w zbiorniku na cele p-poŜ lub utrzymanie zieleni.
Obliczenia ilości powstających ścieków deszczowych wykonano wg wzoru:
Q=qxFxψ
gdzie :
q – natęŜenie deszczu miarodajnego = 0,13 m3/s/ha
F – odwadniana powierzchnia
ψ – współczynnik spływu
Do obliczeń przyjęto następujące współczynniki spływu:
•
z dachów 0,9
•
z dróg i placów 0,9
•
z terenów zielonych - 0,5
W efekcie otrzymano następujące wyniki:
• z dachów 0,088 m3/s
• z dróg i placów 0,138 m3/s
• z terenów zielonych - 0,022 m3/s.
Strona 238
8.2.4.1 Poprawa stanu środowiska
przedsięwzięcia
jako
podstawowa
funkcja
realizowanego
Podstawową funkcją ZUOK, jako istotnego elementu systemu gospodarki odpadami dla
miasta Białegostoku oraz gmin biorących udział w przedsięwzięciu jest efektywne i zgodne z
najlepszymi dostępnymi technikami (BAT) gospodarowanie odpadami, które ma na celu
ochronę środowiska oraz poprawę jego stanu.
Cele te będą realizowane poprzez:
• zagospodarowywanie strumienia odpadów komunalnych z terenu miasta
Białegostoku oraz gmin biorących udział w przedsięwzięciu;
• zastosowanie sprawdzonego i bezpiecznego termicznego sposobu przekształcania
odpadów dla przewaŜającej części strumienia odpadów komunalnych trafiających do
systemu;
• prowadzenie waloryzacji ŜuŜli z odzyskiem metali w celu minimalizacji powstawania
odpadów z procesu termicznych.
Tak więc budowa ZUOK wpłynie na znaczne ograniczenie ilości deponowanych odpadów,
odzysk surowców wtórnych i odzysk materiałowy z terenu objętego projektem i stosowanie
metod odzysku i unieszkodliwiania zgodnych z najlepszymi dostępnymi technikami. Zakład
pozwoli takŜe na efektywny odzysk energii z odpadów w układzie kogeneracyjnym (ciepło
+elektryczność).
W aspekcie eksploatacji obiektów i urządzeń na terenie ZUOK powinny obowiązywać
zasady:
• ograniczenia wytwarzania odpadów u źródła,
• odzysku i regeneracji frakcji moŜliwych do wykorzystania,
• selektywnego zbierania odpadów surowcowych.
8.2.4.2 Rodzaje odpadów
8.2.4.2.1 Odpady technologiczne powstające w wyniku przetwarzania odpadów
Ze względu na charakter działalności ZUOK na terenie całego zakładu powstaną przede
wszystkim odpady z procesów odzysku i/lub unieszkodliwiania przewidzianych z zakładzie.
Na rysunku poniŜej przedstawiono schemat masowy przedstawiający ilości przyjmowanych i
powstających w wyniku procesów odpadów oraz dalszy sposób ich zagospodarowania.
W tabelach poniŜej wyszczególniono grupy odpadów, które przewiduje się, Ŝe powstaną w
wyniku przetwarzania odpadów w zakładzie, a takŜe sposób postępowania z tymi odpadami.
Strona 239
Tabela 8.29 Szacowane ilości i rodzaje odpadów powstających w ciągu roku w wyniku
procesów technologicznych (procesów odzysku i/lub unieszkodliwiania) w ZUOK.
Kod odpadu
Rodzaj odpadu
Ilość [Mg/rok]
odpady z procesu termicznego przekształcania odpadów komunalnych*
19 01 02
(po mechanicznej obróbce
ŜuŜla 19 12 02)
19 12 03 (po mechanicznej
obróbce ŜuŜla)
stabilizacji- 19 03 05)
19 01 12
złom Ŝelazny usunięty z popiołów paleniskowych (po mechanicznej
obróbce ŜuŜla - metale Ŝelazne)
2 058
metale nieŜelazne
882
odpady stałe z oczyszczania gazów odlotowych (po zestaleniu i
ŜuŜle i popioły paleniskowe inne niŜ wymienione w 19 01 11*
popioły lotne zawierające substancje niebezpieczne (po zestaleniu i
pyły z kotłów zawierające substancje niebezpieczne (po zestaleniu i
3 598 Mg)
31 920 do odzysku, z tego ok.
1 680 do unieszkodliwienia
poprzez składowanie
3 531)
1 513)
Tabela 8.30 Sposób postępowania z odpadami
Kod odpadu
Sposób postępowania/ zagospodarowania odpadów
Usunięcie metali z odpadów ŜuŜla następuje za pomocą urządzeń do separacji metali Ŝelaznych
i nieŜelaznych zamontowanych w instalacji waloryzacji ŜuŜla.
19 01 02; 19 12 03
Tymczasowe magazynowanie w kontenerach na terenie zakładu.
SprzedaŜ złomu przedsiębiorcom zewnętrznym.
Waloryzacja w instalacji waloryzacji ŜuŜla, a następnie sezonowanie.
19 01 12
SprzedaŜ ŜuŜla jako materiału budowlanego (kruszywa).
19 01 07* (po zestaleniu i stabilizacji- 19
03 05);
19 01 13* (po zestaleniu i stabilizacji 19 03 05)
19 01 15* (po zestaleniu i stabilizacji 19 03 05)
Zestalanie i chemiczna stabilizacja przy uŜyciu środków wiąŜących i substancji stabilizującej.
Tymczasowe magazynowanie w zamkniętych pojemnikach (kod 19 01 07*, kod 19 01 13*, kod
19 01 15*) lub w kontenerze po procesie zestalania i stabilizacji (kod 19 03 05).
Po zapełnieniu kontenera zestalone pozostałości będą tymczasowo magazynowane pod
zadaszoną wiatą przylegającą do budynku zestalania i chemicznej stabilizacji. Dalej będą
wywoŜone na składowisko odpadów innych niŜ niebezpieczne i obojętne.
Miejsca magazynowania odpadów muszą zostać wyznaczone na etapie opracowywania
projektu zakładu.
8.2.4.2.2 Odpady eksploatacyjne
Ze względu na eksploatację zakładu powstawać będą równieŜ odpady produkcyjne
powstające jako efekt eksploatacji urządzeń i instalacji oraz zaplecza technicznego. Ilość
tych odpadów będzie moŜliwa do określenia na bardziej zaawansowanym etapie
projektowania inwestycji, do zweryfikowania w trakcie eksploatacji. Będą to głównie odpady
wyszczególnione w tabeli.
Strona 240
Tabela 8.31 Szacunkowe rodzaje i maksymalne ilości odpadów powstających w wyniku
eksploatacji Zakładu – sprzętu i obiektów (z wyłączeniem odpadów z procesów odzysku i/lub
unieszkodliwiania).
Kod odpadu
Rodzaj odpadu
Ilość
Sposób postępowania/
odpadów Miejsce powstawania odpadów
zagospodarowania odpadów
[Mg/rok]
wytwarzane w wyniku utrzymania Odpad czasowo magazynowany
pojazdów, maszyn, sprzętu
w specjalnym kontenerze;
25
wykorzystywanego przy
przekazywany do odzysku
eksploatacji zakładu
16 01 03
zuŜyte opony
16 01 22
Inne niewymienione
elementy - zuŜyte bądź
uszkodzone gumowe
elementy taśmociągów
16 01 17
Metale Ŝelazne - części
zamienne maszyn i
urządzeń (np. stalowe,
Ŝelazne)
15 02 03
sorbenty, odzieŜ ochronna,
materiały filtracyjne itp.
b.d.
13 02 08*
inne oleje silnikowe,
przekładniowe, smarowe
1,5
13 01 13*
inne oleje hydrauliczne
8
16 02 13*
zuŜyte urządzenia
zawierające elementy
niebezpieczne
0,08
30
niewielkie pojazdów, maszyn, sprzętu
cięŜkiego wykorzystywanego
ilości przy eksploatacji składowiska
16 06 01*
baterie i akumulatory
ołowiowe
65
15 02 02*
sorbenty, odzieŜ ochronna,
materiały filtracyjne itp
b.d.
Odpad pochodzący z wymiany
odzieŜy ochronnej
Odpad czasowo magazynowany
w specjalnym kontenerze w hali
garaŜowej; przekazywany do
odzysku
wytwarzane w wyniku utrzymania magazynowanie w zbiornikach o
pojemności 1,0 m3 w
wyznaczonym miejscu hali
przy eksploatacji zakładu
garaŜowej; przekazywane do
odzysku
wytwarzane w wyniku
magazynowanie w zbiornikach o
odzysku lub unieszkodliwiania
wytwarzane w wyniku
magazynowanie w specjalnych
eksploatacji zakładu; wymiana pojemnikach; przekazywane do
sprzętu
do specjalistycznych zakładów
wytwarzane w wyniku utrzymania magazynowanie w
specjalistycznych pojemnikach
typu ASP-800 w wyznaczonym
przy eksploatacji składowiska
miejscu hali garaŜowej;
przekazywane do odzysku lub
unieszkodliwiania do
specjalistycznych zakładów
wytwarzane w wyniku usuwania magazynowanie w szczelnych
ewentualnych rozlewów płynów pojemnikach ustawionych w
eksploatacyjnych; pracy
pracowników
do specjalistycznych zakładów
Kod odpadu
Rodzaj odpadu
Sposób
Ilość
Miejsce powstawania
postępowania/
odpadów
odpadów
zagospodarowania
[Mg/rok]
odpadów
Strona 241
25
wytwarzane w wyniku
utrzymania pojazdów,
maszyn, sprzętu
Odpad czasowo
magazynowany w
specjalnym kontenerze;
przekazywany do
odzysku
30
wytwarzane w wyniku
maszyn, sprzętu
Odpad czasowo
magazynowany w
przekazywany do
odzysku
16 01 03
zuŜyte opony
16 01 22
Inne niewymienione
elementy - zuŜyte bądź
uszkodzone gumowe
elementy taśmociągów
16 01 17
wytwarzane w wyniku
Metale Ŝelazne - części
zamienne maszyn i
niewielkie utrzymania pojazdów,
maszyn, sprzętu cięŜkiego
urządzeń (np. stalowe,
ilości wykorzystywanego przy
Ŝelazne)
eksploatacji składowiska
15 02 03
sorbenty, odzieŜ
ochronna, materiały
filtracyjne itp.
b.d.
13 02 08*
inne oleje silnikowe,
przekładniowe,
smarowe
1,5
13 01 13*
inne oleje hydrauliczne
8
16 02 13*
zuŜyte urządzenia
zawierające elementy
niebezpieczne
0,08
16 06 01*
baterie i akumulatory
ołowiowe
65
15 02 02*
sorbenty, odzieŜ
ochronna, materiały
filtracyjne itp
b.d.
Odpad czasowo
magazynowany w
przekazywany do
odzysku
Odpad pochodzący z
wymiany odzieŜy
ochronnej
Odpad czasowo
magazynowany w
specjalnym kontenerze
w hali garaŜowej;
przekazywany do
odzysku
wytwarzane w wyniku
magazynowanie w
zbiornikach o
maszyn, sprzętu cięŜkiego pojemności 1,0 m3 w
wyznaczonym miejscu
hali garaŜowej;
przekazywane do
odzysku
wytwarzane w wyniku
magazynowanie w
zbiornikach o
wyznaczonym miejscu
hali garaŜowej;
przekazywane do
odzysku lub
unieszkodliwiania
wytwarzane w wyniku
magazynowanie w
eksploatacji zakładu;
specjalnych
wymiana sprzętu
pojemnikach;
przekazywane do
odzysku lub
specjalistycznych
zakładów
wytwarzane w wyniku
magazynowanie w
specjalistycznych
maszyn, sprzętu cięŜkiego pojemnikach typu ASPwykorzystywanego przy
800 w wyznaczonym
eksploatacji składowiska miejscu hali garaŜowej;
przekazywane do
odzysku lub
specjalistycznych
zakładów
wytwarzane w wyniku
magazynowanie w
usuwania ewentualnych
szczelnych pojemnikach
rozlewów płynów
ustawionych w
eksploatacyjnych; pracy
wyznaczonym miejscu
pracowników
hali garaŜowej;
przekazywane do
odzysku lub
Strona 242
specjalistycznych
zakładów
Lokalizacja miejsc magazynowania odpadów musi zostać wyznaczona na etapie
opracowywania projektu zakładu.
Strona 243
Rysunek 8.1 Schemat bilansu masowego
Strona 244
8.2.4.2.3 Odpady komunalne
W zakładzie zatrudnionych będzie około 37 pracowników. Wytwarzane przez nich odpady
komunalne będą kierowane do instalacji termicznego przekształcania.
8.2.4.2.4 Przyjmowane odpady
Do ZUOK będzie przyjmowanych 120 000 Mg/rok odpadów. Przyjmowane do ZUOK odpady
komunalne będą kierowane bezpośrednio do instalacji termicznej.
Rodzaje przyjmowanych odpadów, według kodu z katalogu odpadów opisane są w rozdziale
2.3.6.
8.2.4.3 Ocena wpływu na środowisko gospodarki odpadami
Gospodarka odpadami w ZUOK, dzięki zastosowanej technologii, pozwoli na minimalizację
odpadów, które powinny zostać przekazane do odzysku i unieszkodliwienia.
Z resztkowych odpadów komunalnych przyjmowanych na teren zakładu do termicznego
przekształcenia powstawać będzie przede wszystkim ciepło i energia elektryczna, co w
sposób zasadniczy wpływa na ograniczenie ilości koniecznych do składowania odpadów.
Emisja do powietrza z instalacji spalania jest monitorowana i sterowana, co zapewnia
bezpieczeństwo i kontrolę nad procesem, w odróŜnieniu np. od niezorganizowanej i trudnej
do ujęcia i oszacowania emisji z terenów składowisk odpadów.
Największą masę odpadów stanowią ŜuŜle. Dzięki procesowi waloryzacji 95% tej masy
będzie podlegało odzyskowi.
Pozostałe odpady wytwarzane w wyniku procesów technologicznych oraz eksploatacji
przekazywane będą w celu ich odzysku bądź unieszkodliwienia.
Biorąc pod uwagę powyŜsze uwarunkowania naleŜy stwierdzić, Ŝe gospodarka odpadami
w ZUOK jest zaplanowana w sposób pozwalający na minimalizację ilości wytwarzanych
odpadów i ich zagospodarowania jak najbliŜej miejsca wytworzenia.
Patrząc na zagadnienie w szerszym kontekście, budowa zakładu odgrywa kolosalną rolę
w rozwiązaniu problemu gospodarki odpadami dla Białegostoku poprzez:
•
•
•
wypełnienie zasady bliskości zagospodarowania odpadów;
uniknięcie konieczności budowania składowisk dla odpadów pochodzących z miasta;
wpłynie na poprawę stanu środowiska dzięki ograniczeniu emisji do środowiska
z innych instalacji zagospodarowania odpadów lub źródeł rozproszonych.
8.2.5 Oddziaływanie na powierzchnię ziemi, krajobraz, gleby
8.2.5.1 Wpływ na powierzchnię ziemi i ukształtowanie terenu
Eksploatacja Zakładu nie będzie miała wpływu na powierzchnię ziemi i ukształtowanie
terenu.
Strona 245
8.2.5.2 Wpływ na krajobraz
W ramach realizacji inwestycji powstaną bryły nowych obiektów
przemysłowym wraz z kominem linii termicznego przekształcania.
o
charakterze
PołoŜenie rozwaŜanego miejsca pod inwestycję sprawia, Ŝe Zakład nie będzie widoczny z
daleka. JednakŜe przy projektowaniu naleŜy przywiązać wagę do takiego zaprojektowania
obiektu, aby był on odpowiednio wkomponowany w otoczenie. Obecne trendy w
architekturze przemysłowej wskazują, Ŝe jest to moŜliwe.
8.2.5.3 Wpływ na glebę
W przypadku analizowanej inwestycji oddziaływanie na gleby moŜe się odbywać w sposób
pośredni, poprzez emisję zanieczyszczeń do powietrza, a następnie ich opadanie na gleby.
Biorąc pod uwagę proponowane technologie przekształcania odpadów oraz dla instalacji
termicznego unieszkodliwiania odpadów - system oczyszczania spalin, które zapewnią
przestrzeganie standardów ochrony powietrza przed zanieczyszczeniem, nie przewiduje się
istotnego wpływu na zanieczyszczenie gleb spowodowanego eksploatacją ZUOK.
8.2.6 Oddziaływanie na ludzi, zwierzęta, rośliny
Rozpatrując zagadnienie w szerokim kontekście obszarowym, realizacja przedsięwzięcia
wiązać się będzie z korzystnym oddziaływaniem na człowieka oraz świat zwierzęcy
i roślinny. Ujęcie gospodarki odpadami w Białymstoku oraz w gminach objętych
przedsięwzięciem w dobrze zorganizowany system, którego domykającym elementem
będzie ZUOK pozwoli na bezpieczniejsze dla zdrowia ludzkiego gospodarowanie odpadami.
Jak wykazała analiza oddziaływania projektowanej inwestycji na powietrze dotrzymane
zostaną rygorystyczne normy dopuszczalnej emisji i imisji, a zatem eksploatacja planowanej
inwestycji nie będzie w sposób istotny oddziaływać negatywnie na ludzi, zwierzęta i rośliny.
Dotrzymane zostaną równieŜ normy akustyczne dla obszarów podlegających ochronie przed
hałasem.
Na ptaki zinwentaryzowane na terenie inwestycji, moŜe mieć wpływ oddziaływanie
akustyczne. Oddziaływanie to powodowane będzie głównie poprzez pracę urządzeń i ruch
pojazdów po określonych trasach, a tym samym zwierzęta nie będą bezpośrednio
niepokojone. Gąsiorki często gnieŜdŜą się w pobliŜu człowieka, takŜe w zbiorowiskach
roślinności ruderalnej na terenach przemysłowych, gdzie nie przeszkadzają im pracujące
maszyny ani hałas. Często gnieŜdŜą się równieŜ w pasach krzewów przy ruchliwych
szlakach kolejowych i szosach. Warunkiem jest niska aktywność ludzi na danym terenie
(pracownicy znajdujący się w pojazdach i maszynach nie są postrzegani przez gąsiorki jako
zagroŜenie) i dostępność miejsc ustronnych.
Utrzymanie w obecnym stanie sukcesji roślinności w północnej części działki (od strony
lasu), w tym szczególnie rejonu wokół cieku wodnego, nasadzenia od północnej strony
inwestycji gatunków preferowanych przez gąsiorki i lerki (w tym szczególnie głogu, tarniny,
dzikiej róŜy, jeŜyny) sprzyjać będzie ich pozostaniu na tym terenie. Pozostałe sztuczne
nasadzenia na terenie przedsięwzięcia stworzą nowe siedliska dla innych gatunków ptaków.
Strona 246
Na etapie uzyskiwania pozwolenia budowlanego, gdy będą znane szczegółowe parametry
rozmieszczenia i wielkości obiektów naleŜy przeprowadzić konsultacje z ornitologiem, który
określi czy zmiana charakteru i wielkości dotychczasowego siedliska moŜe pogorszyć
warunki bytowania tych ptaków oraz czy nasadzenie gatunków roślin preferowanych przez
gąsiorka i lerkę po wykonaniu budowy i w trakcie eksploatacji jest wystarczającą
kompensacją oddziaływania.
W przypadku normalnej eksploatacji ZUOK nie stwarza zagroŜenia dla warunków zdrowia
i Ŝycia ludzi mieszkających w jego sąsiedztwie, jak równieŜ przebywających na jego terenie.
Na wypadek wystąpienia awarii przewidziane są zabezpieczenia (m.in. samoczynne
przerwanie załadunku odpadów do pieca, awaryjne dysze dopalania). Proces jest
w znaczącym stopniu zautomatyzowany, takŜe i w takich sytuacjach wykluczona jest
moŜliwość zagroŜenia.
Pracowników zakładu obowiązywać będzie regulamin zakładowy oraz zasady BHP,
dostosowane do specyfiki funkcjonowania ZUOK i zapewniające bezpieczeństwo ich pracy.
Szacuje się, Ŝe dziennie w godzinach 8-20 do instalacji będą przyjeŜdŜać łącznie ok. 184
samochodów cięŜarowych związanych z transportem odpadów, transportem ŜuŜla, odpadów
z oczyszczania spalin i popiołów po stabilizacji. Daje to w przybliŜeniu 16 pojazdów na
godzinę, czyli średnio 1 samochód na ok. 4 min. Taka ilość dodatkowych transportów nie
stanowi istotnej wielkości, w stosunku do ruchu panującego na ul. Andersa. Natomiast
dojazd do samej instalacji od ul. Andersa planowany jest do wytyczenia na działce o nr
ewidencyjnym 190/7, co punktowo spowoduje wzrost natęŜenia ruchu, gdyŜ będzie się
łączyć z ruchem pojazdów kierujących się do Centrum Rolno-Towarowego. Uwzględniając
nierównomierność natęŜenia ruchu obu strumieni pojazdów, ograniczoną dodatkowo
szerokością drogi dojazdowej, moŜna zakładać, Ŝe nie wpłynie to jednak znacząco na
chwilowy wzrost emisji do powietrza i natęŜenia hałasu w wyniku ruchu drogowego na
odcinku wspólnym dla obu obiektów. Pojazdy dowoŜące odpady muszą być sprawne i
kontrolowane zgodnie z wymaganiami Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 16
czerwca 2009 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy gospodarowaniu odpadami
komunalnymi.
Linie elektroenergetyczne emitują pola elektromagnetyczne. Od wielu lat na całym świecie
trwają badania nad wpływem pola elektroenergetycznego na ludzi. Oddziaływanie
elektromagnetyczne linii energetycznej na środowisko regulują Normy elektryczne:
PN-EN 61000-6-3:2008 Kompatybilność elektromagnetyczna (EMC) - Część 6-3:
Normy ogólne - Norma emisji w środowiskach: mieszkalnym, handlowym i lekko
uprzemysłowionym,
PN-EN 61000-6-4:2008 Kompatybilność elektromagnetyczna (EMC) - Część 6-4.
Normy ogólne - Norma emisji w środowiskach przemysłowych.
Dopuszczalne poziomy pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposoby sprawdzania
dotrzymania tych poziomów określone są w Rozporządzenie Ministra Środowiska
z 30 października 2003 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych
w środowisku oraz sposobow sprawdzania dotrzymania tych poziomow (Dz.U. z 2003 r.
Nr 192, poz. 1883).. Wartości dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych zostały
przedstawione w tabelach poniŜej
Strona 247
Tabela 8.32 Zakres częstotliwości pól elektromagnetycznych, dla których określa się parametry
fizyczne charakteryzujące oddziaływanie pól elektromagnetycznych na środowisko, dla
terenów przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową oraz dopuszczalne poziomy pól
elektromagnetycznych, charakteryzowane przez dopuszczalne wartości parametrów
fizycznych, dla terenów przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową
Zakres częstotliwości pola
elektromagnetycznego
Parametr fizyczny
Składowa elektryczna
1.
50 Hz
1
2.
1 kV/m
Składowa
magnetyczna
3.
60 A/m
Gęstość mocy
4.
-
Objaśnienia:
a) 50 Hz - częstotliwość sieci elektroenergetycznej,
b) podane w kolumnach 2 i 3 tabeli wartości graniczne parametrów fizycznych charakteryzujących
oddziaływanie pól elektromagnetycznych odpowiadają wartościom skutecznym natęŜeń pól
elektrycznych i magnetycznych.
Tabela 8.33 Zakres częstotliwości pól elektromagnetycznych, dla których określa się parametry
fizyczne charakteryzujące oddziaływanie pól elektromagnetycznych na środowisko, dla miejsc
dostępnych dla ludności oraz dopuszczalne poziomy pól elektromagnetycznych,
charakteryzowane przez dopuszczalne wartości parametrów fizycznych, dla miejsc dostępnych
dla ludności
Zakres częstotliwości pola elektromagnetycznego
1
2
3
4
5
6
7
0 Hz
od 0 Hz do 0,5 Hz
od 0,5 Hz do 50 Hz
od 0,05 kHz do 1 kHz
od 0,001 MHz do 3 MHz
od 3 MHz do 300 MHz
od 300 MHz do 300 GHz
Składowa
elektryczna
10 kV/m
10 kV/m
20 V/m
7 V/m
7 V/m
Składowa
magnetyczna
2.500 A/m
2.500 A/m
60 A/m
3/f A/m
3 A/m
-
Gęstość mocy
0,1 W/m2
Objaśnienia:
Podane w kolumnach 2 i 3 tabeli wartości graniczne parametrów fizycznych charakteryzujących
oddziaływanie pól elektromagnetycznych odpowiadają:
a) wartościom skutecznym natęŜeń pól elektrycznych i magnetycznych o częstotliwości do 3 MHz,
podanym z dokładnością do jednego miejsca znaczącego,
b) wartościom skutecznym natęŜeń pól elektrycznych o częstotliwości od 3 MHz do 300 MHz,
podanym z dokładnością do jednego miejsca znaczącego,
c) wartości średniej gęstości mocy dla pól elektromagnetycznych o częstotliwości od 300 MHz do
300 GHz lub wartościom skutecznym dla pól elektrycznych o częstotliwościach z tego zakresu
częstotliwości, podanej z dokładnością do jednego miejsca znaczącego po przecinku,
d) f - częstotliwość w jednostkach podanych w kolumnie 1,
e) 50 Hz - częstotliwość sieci elektroenergetycznej.
NatęŜenie pola elektrycznego w otoczeniu linii elektroenergetycznych zaleŜy od:
•
•
•
•
•
napięcia linii
wysokości zawieszenia przewodów
wzajemnej odległości pomiędzy zawieszonymi przewodami
przekroju przewodów
rozpiętości przęseł
Orientacyjne wielkości maksymalnych natęŜeń pól elektrycznych
elektroenergetycznymi wynoszą przy napięciu 110 kV 2,0 – 3,5 kV/m.
pod
liniami
Strona 248
Obecnie moŜna jedynie stwierdzić, Ŝe ryzyko zdrowotne wynikające z naraŜenia polem
elektromagnetycznym, o cechach spotykanych w środowisku naturalnym, naleŜy uznać za
znikome i hipotetyczne. Nie przewiduje się wystąpienia oddziaływania elektromagnetycznego
na ludzi.
8.2.7 Oddziaływanie na obszary chronione
Występowanie oraz charakterystyka obszarów chronionych połoŜonych najbliŜej miejsca
inwestycji zostały przedstawione w rozdziale 3.6.3.
Uwzględniając specyfikę funkcjonowania zakładu, potencjalne oddziaływanie na obszary
chronione mogłoby być związane z transportem zanieczyszczeń w powietrzu. JednakŜe, jak
wykazano w rozdziale dotyczącym oddziaływania na powietrze atmosferyczne, zastosowane
technologie i zabezpieczenia są wystarczające dla spełnienia rygorystycznych norm jakości
powietrza. Ponadto obszary podlegające ochronie, połoŜone są w znacznym oddaleniu od
projektowanego zakładu.
NaleŜy równieŜ załoŜyć, Ŝe utworzenie sprawnego systemu gospodarki odpadami
komunalnymi opartym na ZUOK wpłynie na uszczelnienie systemu, znaczące zmniejszenie
powstawania dzikich wysypisk śmieci. Powinno to w sposób korzystny wpłynąć na stan
jakości środowiska na obszarze objętym projektem.
8.2.8 Oddziaływanie na obszary NATURA 2000
Występowanie istniejących oraz projektowanych obszarów Natura 2000 połoŜonych w
rejonie miejsca opisano w rozdziale 3.7.
Uwzględniając specyfikę funkcjonowania zakładu, potencjalne oddziaływanie na obszary
chronione mogłoby być związane z transportem zanieczyszczeń w powietrzu. JednakŜe, jak
wykazano w rozdziale dotyczącym oddziaływania na powietrze atmosferyczne, zastosowane
technologie i zabezpieczenia są wystarczające dla zapewnienia odpowiedniej jakości
powietrza, biorąc pod uwagę funkcję rozpatrywanych obszarów Natura 2000.
8.2.9 Oddziaływanie na zabytki oraz dobra kultury i dobra materialne
Oddziaływanie opisywanego Zakładu na zabytki lub dobra kultury mogłoby jedynie
następować poprzez emisję zanieczyszczeń do powietrza.
Z punktu widzenia ochrony atmosfery nie istnieją specjalne wymagania co do ochrony
obiektów zabytkowych oraz dóbr materialnych. Dotrzymanie ogólnych wymagań ochrony
powietrza w trakcie funkcjonowania Zakładu jak równieŜ fakt oddalenia od tego typu
obiektów sprawi, Ŝe oddziaływanie Zakładu nie spowoduje pogorszenia ich ogólnego stanu.
8.2.10 Matryca przewidywanych oddziaływań inwestycji na środowisko
W oparciu o informacje o oddziaływaniu projektowanego ZUOK na środowisko,
przedstawione w poprzednich rozdziałach, sporządzono matryce przewidywanych
oddziaływań na środowisko. MoŜliwe do wystąpienia oddziaływania zestawiono w dwóch
matrycach, odnoszących się do zagadnienia w zasięgu lokalnym, a następnie regionalnym.
Przedstawiono w nich w sposób syntetyczny oddziaływanie na poszczególne elementy
środowiska.
Strona 249
Oddziaływania przedstawiono dla okresu realizacji inwestycji oraz w warunkach eksploatacji
zgodnej z zakładanym procesem technologicznym, z wyszczególnieniem nasilenia
oddziaływania (znaczące, nieznaczące), czasu trwania oddziaływania (krótkośrednio- i długoterminowe), charakteru oddziaływania (stałe, chwilowe, bezpośrednie,
pośrednie, odwracalne, nieodwracalne). Określono oddziaływania wynikające z istnienia
przedsięwzięcia oraz w sytuacji zaniechania z jego realizacji (wariant zerowy). Przy ocenie
nasilenia oddziaływania uwzględniono moŜliwość kumulacji oddziaływań oraz moŜliwości
występowania oddziaływań wtórnych i pośrednich.
Z podsumowania w postaci matryc wynika, Ŝe w przypadku inwestycji związanej
z gospodarką odpadami konieczne jest wykazanie oddziaływania o zasięgu lokalnym oraz
regionalnym, a następnie ich porównanie. Dopiero tak przeprowadzona analiza pozwala na
pełne wykazanie oddziaływania inwestycji.
W okresie realizacji inwestycji moŜe zachodzić niekorzystne oddziaływanie. Elementy
środowiska, które będą podlegać ujemnemu wpływowi to: stan zanieczyszczania powietrza
i klimat akustyczny. Oddziaływanie to będzie miało nieznaczne nasilenie, będzie
krótkotrwałe, odwracalne i będzie miało zasięg lokalny; ustąpi ono w pełni po zakończeniu
prac budowlanych.
Niekorzystne oddziaływanie realizacji inwestycji związane z usunięciem części roślinności
występującej na terenie inwestycji zostanie zrekompensowane nasadzeniem nowych drzew i
krzewów.
W warunkach eksploatacji wyróŜniać się będzie oddziaływanie pozytywne w szerokim
kontekście obszarowym (regionalnym) wynikające ze znaczącego zmniejszenia emisji do
środowiska ze strumienia odpadów, które nie są kierowane na składowiska, zmniejszenie
oddziaływania na klimat (przetwarzanie odpadów na energię pozwala uniknąć emisji CO2
i metanu ze składowisk, gdzie metan jest gazem 21 razy silniej potęgującym efekt
cieplarniany niŜ CO2), pozytywne oddziaływanie na krajobraz, rośliny, zwierzęta i obszary
Natura 2000 w rejonie objętym projektem, poprzez uszczelnienie systemu gospodarki
odpadami i brak konieczności budowania nowych składowisk, duŜe korzyści społeczne
związane z utworzeniem sprawnego i wydajnego zakładu gospodarki odpadami,
z moŜliwością uzyskania energii. Zdecydowanie rekompensuje to lokalne oddziaływania
negatywne związane z funkcjonowaniem ZUOK jako typowego obiektu przemysłowego –
emisje hałasu, emisje zanieczyszczeń do powietrza wynikające z ruchu pojazdów itp.
Wariant zerowy, czyli rezygnacja z realizacji przedsięwzięcia, nie przyniesie korzyści z uwagi
na utrzymującą się znaczącą emisję odpadów do środowiska oraz emisje technologiczne
(pył, hałas) związane z eksploatacją składowisk i transportem odpadów. Obecne
składowiska byłyby miejscami o moŜliwej silnej degradacji z uwagi na składowanie coraz
większej ilości odpadów. W przypadku składowisk znaczące jest teŜ ryzyko oddziaływania,
głównie emisji odcieków.
Zabezpieczenia i systemy monitorowania przewidziane w ZUOK, szczególnie w odniesieniu
do instalacji termicznego przekształcania odpadów gwarantują jego bezawaryjną pracę.
Korzyści wynikające z braku emisji związanych z realizacją przedsięwzięcia i eksploatacją
nie zrekompensują zagroŜeń wynikających z niedotrzymywania obowiązujących standardów
w zakresie gospodarki odpadami.
Strona 250
Tabela 8.34 Matryca przewidywanych oddziaływań na środowisko dla projektowanego przedsięwzięcia w skali lokalnej.
Okres budowy
Element środowiska
Wody powierzchniowe
Czynnik
Jakość wód
Wody podziemne
Jakość wód
Nz
K
-
-
Hałas
-
-
Zajęcie terenu
-
-
-
-
Z
Ś
D
St
Okres eksploatacji
Ch
B
-
-
P
Od
No
Z
Nz
K
Ś
D
St
-
-
-
-
Ch
Wariant zerowy
B
P
Od
-
-
-
No
Z
Nz
K
Ś
D
St
Ch
B
P
Od
No
Odory
Klimat
Powierzchnia terenu
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
+
+
+
+
+
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
obszary chronione i
Świat zwierzęcy
przyrodniczo cenne
Roślinność
Obszary NATURA 2000
Ludność
Krajobraz
-
-
-
Dobra kultury
Legenda:
Z
Nz
K
Ś
D
nieznaczne
krótkoterminowe
średnioterminowe
długoterminowe
St
Ch
B
P
Od
No
stałe
chwilowe
odwracalne
nieodwracalne
(+)
(-)
bezpośrednie
pośrednie
Strona 251
Tabela 8.35 Matryca przewidywanych oddziaływań na środowisko dla projektowanego przedsięwzięcia w skali regionalnej.
Okres budowy
Element środowiska
Wody powierzchniowe
Czynnik
Jakość wód
Wody podziemne
Jakość wód
Z
Nz
K
Ś
D
St
Ch
Okres eksploatacji
B
P
Od
No
Z
Nz
K
Ś
+
+
D
St
Ch
Wariant zerowy
B
P
Od
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
No
Z
Nz
-
K
Ś
D
St
Ch
B
P
Od
No
-
-
-
-
-
-
-
-
Odory
Klimat
+
Hałas
Powierzchnia terenu
+
Zajęcie terenu
+
-
-
-
-
-
-
-
+
+
+
+
-
-
+
+
+
+
-
-
Świat zwierzęcy
+
+
+
+
+
-
-
Roślinność
+
+
+
+
+
-
-
+
+
+
+
+
-
+
+
+
+
+
+
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Ekosystemy wodne
Obszary NATURA 2000
Ludność
-
+
Roślinność i zwierzęta,
obszary chronione i
przyrodniczo cenne
-
+
+
-
-
Krajobraz
+
+
+
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Dobra kultury
Legenda:
Z
Nz
K
Ś
D
nieznaczne
krótkoterminowe
średnioterminowe
długoterminowe
St
Ch
B
P
Od
No
stałe
chwilowe
pośrednie
odwracalne
nieodwracalne
(+)
(-)
bezpośrednie
Strona 252
PoniŜej podsumowano przedstawione w matrycach oddziaływania w zakresie
poszczególnych elementów środowiska, z uwzględnieniem oddziaływań skumulowanych.
Wody powierzchniowe
Brak jest zagroŜeń dla wód powierzchniowych. Pobór wód ani zrzut ścieków nie będzie
następował do wód powierzchniowych.
Wody podziemne
Brak jest realnych, znaczących zagroŜeń w warunkach istnienia (eksploatacji)
przedsięwzięcia, pod warunkiem poprawnego i bezpiecznego dla środowiska
zagospodarowania wszystkich strumieni ścieków powstających na terenie zakładu.
NaleŜy odnotować znaczące, pozytywne oddziaływanie wynikające z ograniczenia emisji
odcieków na składowiskach (w wyniku zmniejszonej objętości odpadów kierowanych do
składowania), które potencjalnie, w sytuacji uszkodzenia uszczelnienia stanowiłyby powaŜne
zagroŜenie dla wód podziemnych. Rezygnacja z realizacji przedsięwzięcia
charakteryzowałaby się powstaniem zagroŜeń wynikających z utrzymywania składowania
jako dominującej metody unieszkodliwiania odpadów, które jest technologią stwarzającą
największe potencjalne zagroŜenia dla wód podziemnych.
Powietrze atmosferyczne
Uwzględniono następujące czynniki: zanieczyszczenia powietrza, odory, hałas i klimat.
W okresie budowy i eksploatacji nie będą powstawały znaczące, negatywne oddziaływania.
Mając na uwadze szczególnie okres eksploatacji zastosowane zostaną rozwiązania, które
minimalizują lub eliminują oddziaływanie.
W skali lokalnej na etapie eksploatacji będzie generowane nieznaczące oddziaływanie
negatywne, jak dla kaŜdego obiektu o charakterze przemysłowym – emisje do powietrza od
pracujących maszyn i pojazdów czy hałas. Emisje do powietrza z Zakładu dotrzymywać
będą wszelkich norm. Pozytywne oddziaływanie moŜna odnotować w skali regionalnej
w zakresie ograniczenia emisji do powietrza. Będą one wynikać: ze spalania
z odzyskiem energii w skojarzeniu (kogeneracji), zmniejszeniem zapotrzebowania na paliwa
kopalne oraz ze zmniejszenia emisji zanieczyszczeń (głównie metan) do powietrza
wynikającego z ograniczenia składowania odpadów ulegających biodegradacji.
Powierzchnia terenu
Eksploatacja Zakładu nie będzie znacząco oddziaływała na powierzchnię ziemi. Znaczące,
pozytywne oddziaływanie inwestycji to ograniczenie składowania odpadów, a tym samym
ograniczenie konieczności zajęcia powierzchni ziemi pod realizacje kwater składowania
odpadów. Przy wariancie zerowym i kontynuacji dotychczasowego sposobu
zagospodarowania odpadów, w perspektywie pojawiłaby się konieczność realizacji kolejnych
kwater składowania odpadów i tym samym zajęcia powierzchni ziemi, co naleŜy wskazać
jako znaczące działanie negatywne.
Roślinność, zwierzęta, tereny chronione i przyrodniczo cenne
W kontekście lokalnym inwestycja nie będzie miała istotnego wpływu na faunę, florę oraz
obszary chronione. Z uwagi na ptaki zaproponowano kompensację.
Strona 253
W skali regionalnej moŜna się spodziewać pośredniego, pozytywnego oddziaływania na
faunę, florę oraz obszary chronione z uwagi na zmniejszenie zagroŜeń wiąŜących się ze
składowaniem odpadów, uszczelnienie systemu gospodarki odpadami itp.
Ludność
Budowa i eksploatacja zakładu nie będzie stwarzać znaczących, negatywnych oddziaływań
(hałas, odory, zanieczyszczenie powietrza) odczuwalnych / szkodliwych dla okolicznych
mieszkańców z uwagi na dotrzymanie standardów ochrony środowiska, stosowane
zabezpieczenia i z racji oddalenia Zakładu od zabudowy.
W szerszym kontekście, budowa zakładu i zmiana sposobu zagospodarowania odpadów
poprzez minimalizowanie ich składowania powinna wpłynąć pośrednio na zmniejszenie
zagroŜeń dla zdrowia ludzi. Realizacja Zakładu przyczyni się teŜ do powstania nowych
stanowisk pracy. Wytwarzana będzie energia elektryczna i cieplna na potrzeby mieszkańców
lub miasta.
Planowana działalność będzie związana z uŜytkowaniem energii elektrycznej z sieci
energetycznej oraz wody z sieci wodociągowej w ilościach nie powodujących uciąŜliwości
w dostawach tych mediów innym odbiorcom.
Krajobraz
Nieznaczne oddziaływanie w kontekście lokalnym, to zagospodarowanie terenu inwestycji
wraz z niwelacją terenu, Zarówno budynki, jak i komin nie będą stanowić istotnej negatywnej
zmiany w krajobrazie, z uwagi na sąsiedztwo terenów przemysłowych, pod warunkiem
zaprojektowania ukierunkowanego na uwzględnienie aspektów krajobrazowych.
Wskazane pozytywne oddziaływania o zasięgu regionalnym i charakterze znaczącym,
zdecydowanie przewaŜają nad oddziaływaniami typowymi dla nowoczesnych, średnich
obiektów przemysłowych (emisja hałasu wynikająca z funkcjonowania Zakładu
przemysłowego oraz z ruchu pojazdów, emisje zanieczyszczeń do powietrza z procesów
spalania). Wszystkie te uciąŜliwości (emisje) są ograniczone technologicznie i organizacyjnie
do moŜliwie technicznego minimum, spełniając wymagania ochrony środowiska. Mając na
uwadze moŜliwość kumulacji oddziaływań stwierdzono, Ŝe nie spowoduje ona przekroczeń
dopuszczalnych norm. Rezygnację z realizacji przedsięwzięcia (wariant zerowy) naleŜy
scharakteryzować jako wariant stwarzający znaczące zagroŜenie w związku z wysokimi
emisjami odpadów (strumień odpadów kierowanych do składowania) oraz zanieczyszczeń
do powietrza z obszaru składowiska odpadów.
Dobra kultury
Brak jest oddziaływań w kontekście lokalnym i regionalnym.
8.2.11 Oddziaływanie transgraniczne
Postępowanie w sprawie transgraniczego oddziaływania na środowisko przeprowadza się
w razie stwierdzenia moŜliwości znaczącego transgranicznego oddziaływania na środowisko,
pochodzącego z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na skutek realizacji planowanych
przedsięwzięć objętych decyzją o środowiskowych uwarunkowaniach.
Strona 254
W rozpatrywanym przypadku analizie oddziaływania na środowisko naleŜy rozpatrywać
jedynie zagadnienia ochrony powietrza, bowiem dla pozostałych komponentów problem ten
w ogóle nie występuje.
Przeprowadzone obliczenia oddziaływania ZUOK na stan jakości powietrza wskazują, Ŝe
stęŜenia będą niŜsze od 10% wielkości dopuszczalnych i nie będą przekraczały nawet granic
m. Białegostoku.
W świetle powyŜszego eksploatacja projektowanego Zakładu nie będzie powodować
znaczącego oddziaływania transgranicznego i w związku z tym nie wymaga
przeprowadzenia postępowania transgranicznego oddziaływania na środowisko, o którym
mowa w art. 104 - 112 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji
o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach
oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199/2008, poz. 1227).
8.2.12 Wpływ inwestycji w wypadku wystąpienia powaŜnej awarii przemysłowej
Zgodnie z ustawą Prawo ochrony środowiska przez powaŜną awarię rozumie się zdarzenie,
w szczególności emisję, poŜar tub eksplozję, powstałe w trakcie procesu przemysłowego,
magazynowania lub transportu, w których występuje jedna lub więcej niebezpiecznych
substancji, prowadzące do natychmiastowego powstania zagroŜenia Ŝycia lub zdrowia ludzi
lub środowiska lub powstania takiego zagroŜenia z opóźnieniem. Przez powaŜną awarię
przemysłową rozumie się powaŜną awarię w zakładzie.
W fazie eksploatacji na terenie ZUOK będą wykorzystywane substancje niebezpieczne do
procesu uzdatniania wody takie jak hydrazyna, fosforan III sodu, roztwór chlorowodoru oraz
do wspomagania procesu spalania olej opałowy. Substancje te będą magazynowane na
terenie zakładu w ilościach nie kwalifikujących go do zakładów o zwiększonym ryzyku
wystąpienia powaŜnej awarii przemysłowej zgodnie z rozporządzeniem Ministra Gospodarki
z dnia 9 kwietnia 2002 r. w sprawie rodzajów i ilości substancji niebezpiecznych, których
znajdowanie się w zakładzie decyduje o zaliczeniu go do zakładu o zwiększonym ryzyku
albo zakładu o duŜym ryzyku wystąpienia awarii przemysłowej (Dz. U. Nr 58, poz. 535,
zmienione Dz. U. z 2006 r. Nr 30 poz. 208).
Przewidywane roczne zuŜycie materiałów niebezpiecznych wyniesie:
1. Hydrazyna – 0,48 Mg
2. Fosforan III sodu – 1,08 Mg
3. Roztwór chlorowodoru – 16,8 Mg
4. Olej opałowy – 18,36 Mg
Wszystkie substancje niebezpieczne będą magazynowane w ilościach mniejszych niŜ
przewiduje rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 9 kwietnia 2002 r. w sprawie rodzajów
i ilości substancji niebezpiecznych, których znajdowanie się w zakładzie decyduje
o zaliczeniu go do zakładu o zwiększonym ryzyku albo zakładu o duŜym ryzyku wystąpienia
awarii przemysłowej.
Wszystkie zbiorniki oraz ich miejsca magazynowania będą odpowiednio wentylowane,
zabezpieczone i oznaczone zgodnie z wymaganiami i normami. Zminimalizuje to moŜliwość
ich rozszczelnienia i wystąpienie zagroŜenia. Personel ZUOK będzie odpowiednio
przeszkolony zarówno w kwestii bezpiecznej eksploatacji ZUOK jak równieŜ zachowania się
w sytuacjach awaryjnych.
Cały zakład będzie wyposaŜony w systemy przeciwpoŜarowe oraz rozwiązania
zapewniające jego bezpieczną pracę minimalizujące moŜliwość wystąpienia awarii.
Strona 255
Fosa odpadów komunalnych będzie podzielona na sekcje. W przypadku zapłonu odpadów w
jednej sekcji, ogień nie będzie rozprzestrzeniał się na kolejne co ułatwi ugaszenie ogniska
poŜaru. Obszar fosy będzie zabezpieczony urządzeniami przeciwpoŜarowymi.
W tabeli poniŜej zostały przedstawione przykładowe karty charakterystyk substancji
niebezpiecznych zawierających dane o zagroŜeniu jakie stwarzają, sposobie postępowania
w przypadku stworzenia zagroŜenia oraz sposób ich magazynowania.
Tabela 8.36 Karty charakterystyk substancji niebezpiecznych.
Identyfikacja zagroŜenia
Postępowanie w przypadku
poŜaru
Hydrazyna (H4N2)
Substancja niebezpieczna w myśl dyrektywy 1999/45/EEG.
ZagroŜenie poŜarowe:
Ciecz łatwo palna. Pary tworzą z powietrzem mieszaniny wybuchowe. Pary są cięŜsze od powietrza –
gromadzą się przy powierzchni i w dolnych partiach pomieszczeń. W ogniu wydzielają się toksyczne
gazy, pary i dymy.
ZagroŜenie toksykologiczne:
Hydrazyna działa silnie trująco. Powoduje silne oparzenia skóry. Do organizmu moŜe przeniknąć
przez skórę, drogami oddechowymi i układem pokarmowym. MoŜe wywoływać raka.
ZagroŜenie ekotoksykologiczne:
Hydrazyna działa toksycznie na organizmy Ŝywe, w szczególności organizmy wodne. W środowisku
ulega biologicznej degradacji.
Szczególne zagroŜenia:
Pojemniki z hydrazyną naraŜone na działanie ognia lub wysokiej temperatury mogą eksplodować.
Środki gaśnicze:
• gaśnice CO2,
• gaśnice proszkowe z proszkiem gaszącym ABC lub BC,
• gaśnice pianowe,
• gaśnice płynowe z dodatkowym wodnym roztworem środka.
Zalecenia szczegółowe:
Mały poŜar gasić gaśnicą śniegową (CO2) lub proszkową (ABC albo BC), duŜy poŜar gasić pianą lub
w ostateczności rozproszonymi prądami wody.
Uwaga: Nie kierować zwartych strumieni wody na powierzchnię palącej się hydrazyny. Powoduje to
rozrzucanie palącej się substancji, a tym samym rozprzestrzenianie ognisk poŜaru. Pojemniki
naraŜone na działanie ognia lub wysokiej temperatury chłodzić wodą i w miarę moŜliwości usunąć z
zagroŜonego obszaru.
niezamierzonego uwolnienia
do środowiska
Sprzęt ochronny straŜaków:
Aparaty izolujące drogi oddechowe. Ubrania ochronne odporne na działanie hydrazyny. Eksplozymetr.
Uwaga dodatkowa:
W ogniu powstają tlenki azotu i para wodna.
Zalecenia ogólne:
W przypadku wydostania się z pojemników większej ilości hydrazyny do środowiska, skaŜony teren
naleŜy wyizolować z otoczenia, a poza jego obręb wyprowadzić osoby postronne. W pierwszej
kolejności odciąć źródło skaŜenia środowiska. Wezwać ekipy ratownicze.
Środki ochrony osobistej:
Unikać kontaktu z uwalniającą się hydrazyną. Stosować ubrania ochronne z tkanin powlekanych,
rękawice ochronne, okulary ochronne w szczelnej obudowie, ochrony dróg oddechowych w szczelnej
obudowie. NaleŜy pamiętać o ograniczonym czasie działania ochronnego filtrów cząsteczkowych i
gazowych (filtr cząsteczkowy oznaczony kolorem białym i symbolem P2, filtr par oznaczony literą K).
Usunąć źródło zapłonu (ugasić otwarty ogień), ogłosić zakaz palenia i uŜywania narzędzi iskrzących),
zabezpieczyć pojemniki przed nagrzaniem, pary rozcieńczać rozproszonym strumieniem wody, starać
się odciąć źródło skaŜenia środowiska (zamknąć dopływ cieczy, uszczelnić uszkodzone opakowanie i
umieścić w opakowaniu awaryjnym), miejsce gromadzenia się cieczy obwałować, zebrane duŜe ilości
cieczy odpompować, małe ilości rozlanej cieczy przysypać niepalnym mineralnym materiałem
chłonnym (piasek, sproszkowany torf), zebrać, skierować do ewentualnego zagospodarowania lub
zniszczenia. Wszelkie czynności wykonywać zgodnie z kierunkiem wiatru.
Zabezpieczenie środowiska:
Zabezpieczyć studzienki ściekowe. W przypadku skaŜenia wód powiadomić odpowiednie władze.
SkaŜony grunt podlega wymianie.
Metody utylizacji:
Kontrolowane spalanie – zgodnie z wymogami przepisów prawa polskiego.
Strona 256
Magazynowanie:
poŜaru
do środowiska
Magazynowanie:
poŜaru
do środowiska
Magazynowanie:
W oryginalnych, właściwie oznakowanych opakowaniach, szczelnie zamkniętych, w oddzieleniu, w
magazynie cieczy palnych, toksycznych, wyposaŜonym w instalację wentylacyjną i elektryczną w
wykonaniu przeciwwybuchowym, w miejscu chłodnym i suchym, na twardym podłoŜu, najlepiej
ceramicznym. Opakowania chronić przed nagrzaniem. Na terenie magazynu przestrzegać zakazu
palenia, spoŜywania posiłków, uŜywania otwartego ognia i narzędzi iskrzących.
UWAGA: Izolować od silnych utleniaczy, mocnych kwasów.
Fosforan III Sodu
Powoduje oparzenia
Odpowiednie środki gaśnicze:
W zaleŜności od materiałów składowanych w najbliŜszym sąsiedztwie
Specjalne zagroŜenia:
Wydziela toksyczne pary w warunkach poŜaru
Środki ochrony indywidualnej dla straŜaków:
Stosować gazoszczelną odzieŜ ochronną i indywidualny aparat do oddychania.
Inne:
Niepalny
Nie dopuścić do przedostania się wody po gaszeniu poŜaru do wód powierzchniowych lub
gruntowych.
Zebrać na sucho, przekazać do likwidacji. Oczyścić zanieczyszczony teren (zmyć wodą). Nie dopuścić
do dostania się do wód, ścieków i gleby.
Szczelne opakowania, suche pomieszczenie. W temperaturze pokojowej (+15 do +25°C). Zapewnić
skuteczną wymianę powietrza (wentylacja).
Chlorowodór (HCl)
Chlorowodór jest klasyfikowany jako substancja niebezpieczna,
znajduje sie w wykazie substancji niebezpiecznych.
T; R23
C; R35
ZagroŜenie poŜarowe:
Gaz niepalny
ZagroŜenie toksykologiczne:
Działa toksycznie przez drogi oddechowe. Powoduje powaŜne oparzenia.
ZagroŜenie ekotoksykologiczne:
Chlorowodór moŜe działać szkodliwie na organizmy wodne i glebowe na skutek lokalnego
zakwaszenia środowiska.
Rodzaj zagroŜenia:
Gaz niepalny, toksyczny, Ŝrący.
Środki gaśnicze:
W zaleŜności od rodzaju materiałów znajdujących sie w sąsiedztwie.
Środki ochrony straŜaków:
Ubrania przeciwchemiczne, ochrony dróg oddechowych.
Unikać bezpośredniego kontaktu z uwalniającą się substancją. Nie dopuścić do przedostania się
produktu do ścieków i wód; zabezpieczyć kratki i studzienki kanalizacyjne; usunąć źródła zapłonu;
jeśli to moŜliwe zlikwidować wyciek (uszczelnić, uszkodzony pojemnik umieścić w hermetycznej
komorze awaryjnej) Nie kierować wody bezpośrednio na miejsce wycieku.)
Przechowywać w oryginalnych, właściwie oznakowanych, szczelnych zbiornikach w chłodnym,
suchym, dobrze wentylowanym pomieszczeniu magazynowym, wyposaŜonym w instalację
wentylacyjną, bez ogrzewania. Przechowywać z dala od źródeł ciepła. Chronić przed działaniem
wilgoci.
Olej opałowy lekki
Zgodnie z obowiązującymi przepisami produkt jest zaklasyfikowany jako niebezpieczny dla zdrowia i
dla środowiska.
ZagroŜenie poŜarowe
Palna ciecz nie jest sklasyfikowana jako niebezpieczna ze względu na właściwości palne.
Pary tworzą z powietrzem mieszaniny wybuchowe. Pary są cięŜsze od powietrza, gromadzą się przy
powierzchni ziemi i w dolnych partiach pomieszczeń. Zapłon od otwartego płomienia, iskry, gorącej
powierzchni.
ZagroŜenie dla zdrowia
Produkt o moŜliwym działaniu rakotwórczym na człowieka - Rakotwórczy kat.3. Ograniczone dowody
działania rakotwórczego (R40).
Skutki naraŜenia
ZagroŜenie dla środowiska
Produkt niebezpieczny dla środowiska. Działa szkodliwie na organizmy wodne; moŜe powodować
długo utrzymujące się niekorzystne zmiany w środowisku wodnym (R52-53).
Strona 257
poŜaru
do środowiska
Magazynowanie
Zalecenia ogólne
Zawiadomić otoczenie o poŜarze; usunąć z obszaru zagroŜenia wszystkie osoby niebiorące udziału w
likwidowaniu awarii; w razie potrzeby zarządzić ewakuację; wezwać ekipy ratownicze, StraŜ PoŜarną i
Policję Państwową.
Środki gaśnicze
Właściwe: dwutlenek węgla, proszki gaśnicze, piany, rozproszone prądy wody.
Niewłaściwe ze względów bezpieczeństwa: zwarte strumienie wody.
Gaszenie poŜaru
Małe poŜary gasić gaśnicą proszkową lub śniegową; duŜe poŜary gasić pianą lub rozproszonymi
prądami wody; UŜywać zdalne urządzenia tryskaczowe lub zwalczać ogień zza osłon ochronnych –
groźba wybuchu.
Zbiorniki naraŜone na działanie ognia lub wysokiej temperatury chłodzić wodą, z bezpiecznej
odległości - groźba wybuchu. O ile to moŜliwe i bezpieczne, usunąć je z obszaru zagroŜenia.
Nie dopuścić do przedostania się ścieków po gaszeniu poŜaru do kanalizacji i wód.
Postępować zgodnie z procedurami obowiązującymi przy gaszeniu poŜarów chemikaliów.
Szczególne zagroŜenia stwarzane przez produkt, produkty spalania, powstające gazy
W środowisku poŜaru powstają tlenki węgla. Unikać wdychania produktów spalania, mogą stwarzać
zagroŜenie dla zdrowia.
Środki ochrony dla osób biorących udział w akcji gaśniczej
Osoby biorące udział w gaszeniu poŜaru powinny być przeszkolone, wyposaŜone w odzieŜ ochronną i
aparaty oddechowe z niezaleŜnym dopływem powietrza.
Zalecenia ogólne
Zawiadomić otoczenie o awarii; usunąć z obszaru zagroŜenia wszystkie osoby niebiorące udziału w
likwidowaniu awarii, w razie potrzeby zarządzić ewakuację; wezwać ekipy ratownicze, StraŜ PoŜarną i
Policję Państwową.
UWAGA: Obszar zagroŜony wybuchem. Pary mogą przemieszczać wzdłuŜ podłogi / gruntu do
odległych źródeł zapłonu i stwarzać zagroŜenie spowodowane cofającym się płomieniem.
Indywidualne środki ostroŜności
Usunąć źródła zapłonu - ugasić otwarty ogień, ogłosić zakaz palenia i UŜywania narzędzi iskrzących,
zabezpieczyć opakowania przed nagrzaniem - groźba wybuchu.
Pary rozcieńczać rozproszonymi prądami wody.
Unikać bezpośredniego kontaktu z uwalniającym się produktem. Unikać wdychania par. Stosować
odzieŜ i sprzęt ochronny.
Środki ostroŜności dotyczące środowiska
Nie dopuścić do przedostania się produktu do studzienek ściekowych, wód lub gleby. W przypadku
uwolnienia duŜych ilości produktu powiadomić odpowiednie władze.
Metody oczyszczania/usuwania
JeŜeli to moŜliwe i bezpieczne, zlikwidować lub ograniczyć wyciek (uszczelnić, zamknąć dopływ
cieczy), uszkodzone opakowanie umieścić w opakowaniu awaryjnym.
Ograniczyć rozprzestrzenianie się rozlewiska przez obwałowanie terenu; zebrane duŜe ilości cieczy
odpompować.
Małe ilości rozlanej cieczy przysypać niepalnym materiałem chłonnym (ziemia, piasek wermikulit),
zebrać do zamykanego pojemnika na odpady.
Unieszkodliwiać zgodnie z obowiązującymi przepisami
W razie potrzeby skorzystać z pomocy firm uprawnionych do transportu i likwidowania odpadów.
MoŜna składować w zbiornikach magazynowych, zgodnie z obowiązującymi przepisami.
8.2.13 Analiza skumulowanych efektów inwestycji z innymi istniejącymi i
planowanymi przedsięwzięciami
Podstawowe oddziaływanie projektowanego ZUOK zostało zidentyfikowane w zakresie
emisji do powietrza. W przypadku pozostałych elementów środowiska oddziaływanie jest
niewielkie i nie będzie powodować istotnego oddziaływania skumulowanego.
Strona 258
wybranego wariantu – faza likwidacji
W chwili obecnej nie przewiduje się terminu likwidacji Zakładu. Przyjmuje się, Ŝe będzie on
funkcjonował co najmniej 30 lat. Przewiduje się, Ŝe po tym okresie likwidacja przebiegać
będzie zgodnie z obowiązującymi wtedy wymogami ochrony środowiska. Gdyby jednak
zaszła taka konieczność, moŜna załoŜyć, Ŝe oddziaływanie Zakładu w tej fazie byłoby
podobne, jak w fazie realizacji.
W takiej sytuacji moŜna załoŜyć, Ŝe działanie takie nie będzie stanowiło istotnej uciąŜliwości
dla powietrza, a takŜe nie spowoduje znaczących zmian istniejącego tła zanieczyszczeń.
Podobnie w przypadku oddziaływania na klimat akustyczny, powierzchnię ziemi i gleby,
organizmy Ŝywe.
Strona 259
9 OPIS METOD PROGNOZOWANIA ZASTOSOWANYCH W
RAPORCIE
Powietrze
Obliczenia uciąŜliwości wykonano wg pakietu OPERAT 2000 dla Windows firmy PROEKO,
Usługi Komputerowe w Ochronie Środowiska, Al. Wolności 21/11, Kalisz. System obliczeń
rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w powietrzu atmosferycznym OPERAT uwzględnia
referencyjne metody obliczeniowe zawarte w rozporządzeniu Ministra Środowiska z 5
grudnia 2002 r. w sprawie wartości odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu (Dz. U.
Nr 1/2003, poz. 12).
Obliczenia emisji i jej parametrów wykonano w oparciu o obowiązujące formuły fizykochemiczne i matematyczne. Ponadto do oceny wielkości emisji zanieczyszczeń
wykorzystano dane technologiczne przedstawione w poprzednich rozdziałach raportu.
Hałas
Analizę potencjalnego oddziaływania na środowisko akustyczne wykonano przy pomocy
programu komputerowego HPZ 2001.
Dane do programu dotyczące parametrów akustycznych istniejących źródeł hałasu ustalono
głównie na podstawie wyników pomiarów akustycznych wykonanych ma terenie ZUSOK
Warszawa, we wnętrzu poszczególnych pomieszczeń, a takŜe w bezpośrednim sąsiedztwie
źródeł hałasu. Wykorzystano równieŜ wcześniejsze wyniki pomiarów hałasu wykonane dla
obiektów o podobnym przeznaczeniu.
Inwentaryzacja przyrodnicza
Opis środowiska przyrodniczego na terenach ujętych w analizie wariantów lokalizacji
przedstawiony w opracowaniu „Opis warunków przyrodniczych na obszarze trzech
potencjalnych lokalizacji ZTPOK w Białymstoku” przeprowadzono według załoŜeń
metodycznych opisanych poniŜej.
Kartowanie terenowe roślinności przeprowadzono metodą transeptów. Jako podkład
kartograficzny uŜyto zdjęcia lotniczego w skali 1:5 000. Wyznaczone na transektach zasięgi
poszczególnych zespołów roślinnych, jak teŜ typów uŜytkowania ziemi wyinterpolowano na
całość badanych powierzchni. Podczas prac terenowych szczególną uwagę zwracano na
obecność siedlisk przyrodniczych z I Załącznika Dyrektywy Siedliskowej oraz obecność
gatunków roślin i zwierząt z II Załącznika Dyrektywy Siedliskowej. Inwentaryzowano równieŜ
wszystkie gatunki roślin i zwierząt podlegające ochronie ścisłej lub częściowej i znajdujące
się w Polskiej Czerwonej Księdze Rzadkich Gatunków Roślin i Zwierząt.
Kontrole terenowe pod kątem ornitologicznym prowadzone były w godzinach porannych na
terenie planowanej inwestycji oraz w strefie akustycznego oddziaływania inwestycji. Kontrola
w kaŜdym z miejsc trwała około 2,5 – 3 godzin, w tym czasie spenetrowano wszystkie
siedliska w strefie potencjalnego oddziaływania inwestycji. Ze względu na bliskie sąsiedztwo
(ok. 4 km) OSO Natura 2000 Puszcza Knyszyńska (PLB 200003) w czasie obserwacji
szczególną uwagę zwracano na gatunki objęte ochroną w ramach Dyrektywy Ptasiej (ptaki
wymienione w Załączniku nr I, tzw. „gatunki naturowe”). W przypadku tych gatunków starano
się oszacować wielkość populacji lęgowej.
Strona 260
Za lęgowe uznano ptaki wykazujące takie zachowania jak: śpiew godowy, obserwacja
ptaków z pokarmem czy karmiących pisklęta. Pozostałe pojedyncze obserwacje
poszczególnych gatunków nie mogą juŜ świadczyć o gniazdowaniu na badanym ternie. Ptaki
odnotowane w ten sposób mogą znajdować się na terenie inwestycji w wyniku dyspersji
polęgowej (dzięcioły, sikory) lub tylko Ŝerowania, czy teŜ przelatywać pomiędzy Ŝerowiskiem
a miejscem gniazdowania (ptaki szponiaste, mewy, jerzyki, jaskółki i ptaki krukowate).
Wszystkie lokalizację zinwentaryzowano uŜywając w/w metodyki.
Pozostałe prognozy
Prognoza wytwarzania odpadów, zapotrzebowania na wodę, wytwarzania ścieków
w Zakładzie sporządzona została na podstawie obliczeń własnych i dostępnych danych
technologicznych porównywalnych instalacji.
Korzystano równieŜ z danych dotyczących funkcjonowania działającej obecnie w Warszawie
w ZUSOK instalacji, jej zapotrzebowania na media oraz surowce, jak równieŜ wytwarzanych
ścieków, odpadów itp.
Strona 261
10 OPIS PRZEWIDYWANYCH DZIAŁAŃ MAJĄCYCH NA
CELU ZAPOBIEGANIE, OGRANICZANIE LUB
KOMPENSACJĘ PRZYRODNICZĄ NEGATYWNYCH
ODDZIAŁYWAŃ NA ŚRODOWISKO – FAZA REALIZACJI,
EKSPLOATACJI I LIKWIDACJI
10.1 Faza realizacji
10.1.1 Powietrze atmosferyczne
Oddziaływanie Zakładu na powietrze atmosferyczne w fazie realizacji nie będzie stanowiło
istotnego wzrostu uciąŜliwości dla powietrza, a takŜe nie spowoduje znaczących zmian
istniejącego stanu jakości powietrza w otoczeniu ZUOK. Ze względu na lokalny charakter
oddziaływań budowa Zakładu nie będzie równieŜ stanowić zagroŜenia dla Ŝycia i zdrowia
okolicznych mieszkańców.
Prace będą prowadzone na małej wysokości i będą miały charakter krótkotrwały. MoŜna
więc stwierdzić, Ŝe wpływ emisji na powietrze atmosferyczne związany z realizacją
przedsięwzięcia będzie miał charakter lokalny i zmienny, związany z miejscem powstawania
(teren budowy oraz drogi dojazdowe) i nie będzie wykraczał poza granice Zakładu. Nie ma
więc konieczności wdraŜania działań i zabezpieczeń mających na celu ograniczenie emisji
zanieczyszczeń do powietrza w tej fazie realizacji przedsięwzięcia. Szczegółowe wymagania
ochrony środowiska w tej fazie realizacji inwestycji będą określone wykonawcom
w pozwoleniu budowlanym i wynikać będą z projektu technicznego.
10.1.2 Klimat akustyczny
Podstawowym sposobem zapobiegania oddziaływania akustycznego będzie prowadzenie
prac tylko w porze dziennej, co spowoduje, Ŝe nie będą one w istotny sposób wpływały na
warunki akustyczne w środowisku.
10.1.3 Wody podziemne i powierzchniowe
W trakcie budowy przewiduje się wykonywanie wykopów pod fundamenty, co moŜe
wymagać okresowego odwadniania wykopów i spowodować okresowe obniŜenie zwierciadła
wód podziemnych. Jest to działanie krótkotrwałe, okresowe i odwracalne, nie wymaga
przeprowadzenia dodatkowych działań zapobiegawczych lub kompensacyjnych.
W przypadku prowadzenia prac związanych z odwadnianiem obiektów lub wykopów
budowlanych, gdy zasięg leja depresji wykracza poza granice terenu, którego zakład jest
właścicielem, wymagane jest uzyskanie pozwolenia wodnoprawnego zgodnie z art. 122
ustawy Prawo wodne.
Pojazdy i maszyny budowlane muszą być sprawne, zapewniające brak skaŜenia
substancjami ropopochodnymi.
Strona 262
Odpady powstałe w fazie realizacji inwestycji naleŜy usunąć z miejsca wytworzenia poprzez
przekazanie do odzysku bądź unieszkodliwienia. Odpady te powinny być magazynowane na
utwardzonej powierzchni.
Na placu budowy naleŜy rozwaŜyć zainstalowanie kruszarki do betonu w celu przygotowania
gotowego surowca (kruszywa), który moŜe być przewieziony od razu w miejsce jego
przyszłego wykorzystania. Przygotowanie jednorodnej frakcji kruszywa daje moŜliwość
większego upakowania na cięŜarówce i poprawia efektywność jego wywozu z placu budowy.
10.1.5 Powierzchnia ziemi, krajobraz, gleby
Nie przewiduje się realizowania czynności, które w sposób istotny będą wpływać na
powierzchnię ziemi, krajobraz bądź gleby.
Działania niwelacyjne terenu realizowane będą na terenie juŜ przekształconym (nasypy
zwałowiska) Taka zmiana ukształtowania powierzchni terenu nie będzie miała duŜego
znaczenia, nie spowoduje istotnych zmian w krajobrazie terenu obszaru przeznaczonego na
tereny przemysłowe, bazy itp..
Nie ma konieczności wdraŜania działań i zabezpieczeń mających na celu ograniczenie
oddziaływania i emisji zanieczyszczeń.
10.1.6 Ludzie, zwierzęta, rośliny
Nie przewiduje się realizowania czynności, które w sposób istotny będą wpływać na ludzi,nie
ma więc konieczności wdraŜania działań i zabezpieczeń mających na celu ograniczenie
oddziaływania i emisji zanieczyszczeń, poza działaniami opisanymi w rozdziałach
dotyczących klimatu akustycznego oraz ochrony powietrza.
Po zakończeniu budowy naleŜy część terenu przeznaczyć pod zieleń urządzoną. Północną
część działek przeznaczonych pod inwestycję, z uwagi na połoŜenie bliŜej lasu jak równieŜ
wartości jako siedliska i miejsca Ŝerowania ptaków, naleŜy w jak największym stopniu
zachować nienaruszoną, ze szczególnym uwzględnieniem. zakrzaczeń i drzewostanów w
rejonie cieku wodnego, atrakcyjnych dla ptaków.
Prace przygotowawcze do budowy (roboty bezpośrednio przyczyniające się do zniszczenia
siedlisk, takie jak usunięcie drzew i krzewów, usunięcie wierzchniej warstwy gleby) wykonać
poza sezonem lęgowym ptaków, tj. w okresie od 1 września do 15 marca. Prace budowlane
naleŜy rozpocząć przed sezonem lęgowym tak, aby ptaki na terenie przylegającym do placu
budowy mogły wybrać miejsce gniazdowania w którym budowa nie będzie im przeszkadzać.
10.1.7 Obszary chronione
Nie przewiduje się realizowania czynności, które w sposób istotny będą wpływać na obszary
chronione. Nie ma więc konieczności wdraŜania działań i zabezpieczeń mających na celu
ograniczenie oddziaływania i emisji zanieczyszczeń, poza działaniami opisanymi
w rozdziałach dotyczących klimatu akustycznego oraz ochrony powietrza.
Strona 263
10.1.8 Obszary NATURA 2000
Nie przewiduje się realizowania czynności, które w sposób istotny mogłyby wpływać na
obszary Natura 2000.
Nie ma więc konieczności wdraŜania działań i zabezpieczeń mających na celu ograniczenie
oddziaływania i emisji zanieczyszczeń pod kątem ochrony obszarów Natura 2000.
10.1.9 Zabytki i dobra kultury
zabytki i dobra kultury.
oddziaływania i emisji zanieczyszczeń pod kątem ochrony zabytków i dóbr kultury.
10.2 Faza eksploatacji
10.2.1 Powietrze atmosferyczne
Podstawowym sposobem zapobiegania oddziaływania Zakładu na powietrze atmosferyczne
jest nowoczesny i wysokosprawny system spalania odpadów oraz oczyszczania spalin.
System oczyszczania został oparty na metodzie pół-suchej (w celu redukcji związków
kwaśnych, pyłów, metali cięŜkich, węglowodorów w przeliczeniu na sumaryczny węgiel
organiczny oraz dioksyn i furanów) oraz na metodzie SNCR z wykorzystaniem mocznika
w celu redukcji NOx. Metody te zapewnią redukcję zanieczyszczeń zawartych w gazach
odlotowych do bezpiecznego poziomu, co potwierdziły przeprowadzone pomiary emisji na
istniejących instalacjach tego typu. Ponadto wykonane obliczenia uciąŜliwości dla powietrza
wykazują znikome oddziaływanie dla większości zanieczyszczeń.
Inne działania proponowane
niezorganizowanej to:
•
•
•
•
dla
Zakładu
w
celu
ograniczenia
głównie
emisji
zainstalowanie systemu wentylatorów utrzymujących stałe podciśnienie w budynku
fos w celu ograniczenia emisji odorów i pyłu oraz wykorzystywanie uzyskanego w ten
sposób strumienia powietrza w procesie spalania odpadów, gdzie powstałe w fosie
i podczas rozładunku odory i pyły zostają dopalane w kotle.
wyposaŜenie systemu wentylacyjnego budynku przeznaczonego pod instalację
waloryzacji ŜuŜli w filtry tkaninowe, co zapobiegnie emisji pyłów do atmosfery
wyposaŜenie wylotu „oddechowego” silosów sorbentu i węgla aktywnego w filtr
workowy
wyposaŜenie wylotu „oddechowego” silosu pyłów pochodzących z lejów pod kotłem i
ekonomizerem.
Strona 264
10.2.2 Klimat akustyczny
Obliczenia akustyczne dla stanu prognozowanego dla ZUOK przeprowadzono przy
poniŜszych załoŜeniach i zaleceniach, warunkujących zachowanie wymogów prawnych pod
kątem hałasu.
1. Poziom mocy akustycznej nowych źródeł hałasu nie będzie większy od wartości
przyjętych do obliczeń. PoniewaŜ w obecnej fazie brak jest dokładnych danych
dotyczących parametrów akustycznych nowych elementów instalacji dane te naleŜy
zweryfikować w fazie projektu budowlanego po ostatecznym zaprojektowaniu
konkretnych urządzeń i rozwiązań technologicznych.
2. Poziom hałasu we wnętrzu hal nie będzie większy od poziomu oszacowanego na
podstawie pomiarów wykonanych w obiektach istniejących i przyjętego do obliczeń
dla stanu prognozowanego. PoniewaŜ w obecnej fazie, podobnie jak w przypadku
źródeł zewnętrznych, brak jest dokładnych danych dotyczących parametrów
akustycznych nowych elementów technologicznych projektowanych wewnątrz
budynków, dane te naleŜy zweryfikować w fazie projektu budowlanego po
ostatecznym zaprojektowaniu konkretnych urządzeń i rozwiązań technologicznych.
W przypadku stwierdzenia moŜliwości wystąpienia wyŜszych poziomów hałasu we
wnętrzu budynków moŜe wystąpić konieczność zwiększenia izolacyjności
akustycznej fragmentów ścian. Przypadek taki wymaga wykonania powtórnych
obliczeń akustycznych.
3. Wszystkie prace związane z waloryzacją ŜuŜla będą się odbywały we wnętrzu
budynku łącznie z działaniem kruszarek (z wyjątkiem transportu na składowisko).
4. Wszystkie hałaśliwe prace budowlane naleŜy wykonywać tylko w porze dziennej.
Spełnienie obowiązujących wymagań akustycznych będzie moŜliwe jedynie przy
uwzględnieniu powyŜszych warunków. W fazie projektu technicznego naleŜy wykonać
ponowne obliczenia akustyczne z uwzględnieniem parametrów akustycznych
charakterystycznych dla ostatecznie przyjętych rozwiązań technologicznych i ostatecznej
lokalizacji urządzeń. Po zakończeniu prac modernizacyjnych i uruchomieniu nowej instalacji
naleŜy wykonać kontrolne pomiary hałasu w środowisku. Następne pomiary środowiskowe
naleŜy wykonać po dwóch latach od uruchomienia nowej instalacji.
10.2.3 Wody podziemne i powierzchniowe
Potencjalne oddziaływanie na wody podziemne i powierzchniowe moŜe być skutecznie
ograniczane poprzez następujące środki zapobiegawcze:
W obiektach do których przyjmowane są odpady (szczególnie fosie oraz budynku waloryzacji
i placu dojrzewania ŜuŜla) podłoŜe musi być szczelne, uniemoŜliwiające drenaŜ odcieków,
pozwalające na ich ujmowanie w system kanalizacji. Odcieki te zgodnie z Prawem Wodnym
stanowić będą ścieki przemysłowe i powinny być kierowane są do szczelnego zbiornika
bezodpływowego, a następnie wozami asenizacyjnymi wywoŜone do oczyszczalni.
Ścieki z zaplecza socjalno-biurowego wraz ze ściekami z laboratorium odprowadzane będą
do kanalizacji miejskiej. Konieczne będzie zawarcie umowy na zaopatrzenie w wodę
i odprowadzenie ścieków.
W celu ochrony przed potencjalnym oddziaływaniem na wody podziemne i powierzchniowe,
pojazdy na terenie ZUOK poruszać się będą po utwardzonych drogach i placach
uzbrojonych w system kanalizacji deszczowej. Muszą to być pojazdy sprawne, zapewniające
brak skaŜenia substancjami ropopochodnymi.
Strona 265
Wody opadowe z dachów obiektów oraz terenów utwardzonych będą kierowane do
kanalizacji. Aby minimalizować ładunek zanieczyszczeń spłukiwany z terenu zakładu z
wodami opadowymi i roztopowymi naleŜy utrzymywać w czystości teren zakładu. W celu
zapewnienia oszczędnej gospodarki wodą wody opadowe z dachów budynków moŜna
gromadzić w zbiorniku na cele ppoŜ lub utrzymania zieleni.
Projektowany ZUOK przy prawidłowej realizacji budowy i eksploatacji nie będzie stanowił
zagroŜenia dla wód podziemnych i powierzchniowych.
Budowa ZUOK sprawi, Ŝe jedynie niewielkie ilości wytwarzanych i przetwarzanych odpadów
komunalnych będzie przekazywana do składowania. Zaoszczędzona zostanie wolna
powierzchnia składowania na składowiskach, zapewnione kontrolowane i monitorowane
warunki unieszkodliwienia.
Zgodnie z Ustawą o odpadach, wytwórca odpadów zobowiązany jest do działań mających na
celu zapobieganie i minimalizację ilości wytwarzanych odpadów jak równieŜ do odzysku
odpadów.
Na znaczącą minimalizację wytwarzania odpadów w wyniku eksploatacji zakładu, które będą
musiały zostać poddane składowaniu będzie miało wpływ:
• prowadzenie waloryzacji ŜuŜli,
• odzysk metali Ŝelaznych z ŜuŜli,
Powstałe odpady technologiczne i eksploatacyjne oraz surowce wtórne będą przekazywane
posiadaczom zewnętrznym posiadającym stosowne zezwolenia, w celu ich odzysku bądź
unieszkodliwienia.
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 21 marca 2002 w sprawie wymagań
dotyczących prowadzenia procesu termicznego przekształcania odpadów (Dz. U.
nr 37 poz. 339 ze zm.) § 13.1. pozostałości po termicznym przekształcaniu odpadów poddaje
się odzyskowi, a w przypadku braku takiej moŜliwości — unieszkodliwia się, ze szczególnym
uwzględnieniem unieszkodliwienia frakcji metali cięŜkich.
śuŜel z termicznego przekształcania odpadów moŜe być wykorzystywany jako materiał
budowlany, np. jako materiał do podbudowy dróg. Nie jest on odpadem niebezpiecznym.
Do czasu przekazania, odpady będą magazynowane w sposób odpowiedni dla danego typu
odpadu. Magazynowanie odpadów powinno być realizowane z zachowaniem następujących
zasad:
−
−
miejsca magazynowania odpadów powinny być oznakowane i zabezpieczone przed
dostępem osób postronnych oraz zwierząt oraz przed rozprzestrzenianiem. PodłoŜe
powinno być utwardzone.
odpady przeznaczone do odzysku bądź unieszkodliwienia w sposób inny niŜ
składowanie mogą być magazynowane przez okres nie dłuŜszy niŜ 3 lata.
Odpady niebezpieczne (popioły, odpady z suchego oczyszczania gazów odlotowych) będą
stabilizowane na terenie Zakładu, co umoŜliwi ich składowanie na składowisku odpadów
innych niŜ niebezpieczne i obojętne.
Pozostałości po termicznym przekształcaniu odpadów magazynuje się i transportuje
w sposób uniemoŜliwiający ich rozprzestrzenianie się w środowisku.
Strona 266
10.2.5 Powierzchnia ziemi, krajobraz, gleby
Eksploatacja inwestycji nie będzie skutkować znaczącym oddziaływaniem na powierzchnię
ziemi lub gleby. Nie przewiduje się zastosowania szczególnych środków zabezpieczających
te komponenty środowiska. Oddziaływanie na gleby będzie minimalizowane poprzez
zastosowanie metod zapobiegających przedostawaniu się zanieczyszczeń do powietrza.
Oddziaływanie na jakość krajobrazu naleŜy zminimalizować poprzez wykonanie
przemyślanego pod tym kątem zaprojektowania obiektu.
10.2.6 Ludzie, zwierzęta, rośliny
Podstawowe oddziaływanie na ludzi, zwierzęta, rośliny mogłoby odbywać się pośrednio,
poprzez zanieczyszczenie atmosfery. Zastosowane rozwiązania, pozwalające na
przestrzeganie norm emisji substancji zanieczyszczających powietrze, gwarantują
dotrzymanie (z zapasem) norm jakości powietrza, a tym na stan zdrowia ludzi zostały
opisane w podrozdziale dotyczącym zanieczyszczeń powietrza.
Minimalizację oddziaływania odorowego uzyska się poprzez wyprowadzanie powietrza
z fosy, w której gromadzone są odpady przed spaleniem, do instalacji termicznego
przekształcania odpadów jako tzw. powietrza pierwotnego. W fosie panować będzie
podciśnienie i odory nie będą wydostawać się na zewnątrz.
Poziom dopuszczalnego hałasu nie zostanie przekroczony na najbliŜszych zakładowi
terenach podlegających ochronie akustycznej, o ile zostaną zastosowane uwagi opisane
w rozdziałach dotyczących hałasu.
ZUOK wyposaŜony będzie w brodzik dezynfekcyjny, zapobiegający przedostawaniu się
skaŜeń mikrobiologicznych poza teren zakładu na kołach wyjeŜdŜających samochodów.
Teren zakładu jak równieŜ urządzenia będą musiały być utrzymywane w czystości.
Ponadto ludzie pracujący na terenie ZUOK będą musieli przestrzegać zasad BHP
związanych z pracą w styczności z odpadami i instrukcji obsługi maszyn i urządzeń.
Utrzymanie w obecnym stanie sukcesji roślinności w północnej części działki (od strony
lasu), w tym szczególnie rejonu wokół cieku wodnego, nasadzenia drzew i krzewów od
północnej strony inwestycji, preferowanych przez gąsiorki i lerki sprzyjać będzie ich
pozostaniu na tym terenie. Pozostałe sztuczne nasadzenia na terenie przedsięwzięcia
stworzą nowe siedliska dla innych gatunków ptaków.
Na etapie uzyskiwania pozwolenia budowlanego, gdy będą znane szczegółowe parametry
rozmieszczenia i wielkości obiektów naleŜy przeprowadzić konsultacje z ornitologiem, który
określi czy zmiana charakteru i wielkości dotychczasowego siedliska moŜe pogorszyć
warunki bytowania tych ptaków oraz czy nasadzenie gatunków roślin preferowanych przez
gąsiorka i lerkę (w tym szczególnie głogu, tarniny, dzikiej róŜy, jeŜyny) po wykonaniu budowy
i w trakcie eksploatacji jest wystarczającą kompensacją oddziaływania.
Strona 267
10.2.7 Obszary chronione
Podstawowe oddziaływanie na obszary chronione mogłoby odbywać się pośrednio, poprzez
zanieczyszczenie atmosfery. Zastosowane rozwiązania, pozwalające na przestrzeganie
norm emisji substancji zanieczyszczających do powietrza, zostały opisane w podrozdziale
dotyczącym zanieczyszczeń powietrza.
Biorąc pod uwagę charakter emisji, specyfikę obszarów chronionych oraz ich oddalenie od
miejsca inwestycji, nie przewiduje się realizowania czynności, które w sposób istotny
mogłyby wpływać na obszary Natura 2000.
oddziaływania i emisji zanieczyszczeń pod kątem obszarów chronionych.
10.2.8 Obszary NATURA 2000
Biorąc pod uwagę charakter emisji, specyfikę obszarów Natura 2000 oraz ich oddalenie od
miejsca inwestycji, nie przewiduje się realizowania czynności, które w sposób istotny
mogłyby wpływać na obszary Natura 2000.
oddziaływania i emisji zanieczyszczeń pod kątem ochrony obszarów Natura 2000.
10.2.9 Zabytki i dobra kultury
zabytki i dobra kultury.
oddziaływania i emisji zanieczyszczeń pod tym kątem.
10.3 Faza likwidacji
Faza likwidacji inwestycji moŜe np. polegać na zaadaptowaniu istniejących obiektów do
nowych funkcji. Przed zakończeniem eksploatacji konieczne będzie zaprzestanie
przyjmowania odpadów, termiczne unieszkodliwienie odpadów zmagazynowanych w fosie,
wywiezienie odpadów powstałych w trakcie eksploatacji inwestycji, zgodnie
z obowiązującymi w czasie likwidacji przepisami (na chwilę obecną likwidacja nie jest
zakładana przez okres najbliŜszych kilkudziesięciu lat).
Strona 268
11 PORÓWNANIE ZASTOSOWANEJ TECHNOLOGII Z
NAJLEPSZYMI DOSTĘPNYMI TECHNIKAMI (BAT)
W części raportu poświęconej analizie oddziaływania inwestycji na środowisko
przedstawiono metody ochrony środowiska uwzględniające poszczególne jego składowe
komponenty. Podsumowując naleŜy stwierdzić, Ŝe zastosowane metody i urządzenia są
wystarczające z punktu widzenia ochrony środowiska – co potwierdza takŜe zestawienie
(załącznik 11.1) sporządzone w ramach analizy spełniania wymagań BAT (najlepsze
dostępne techniki).
Ponadto naleŜy podkreślić, Ŝe stosowana w Zakładzie technologia nie jest uciąŜliwa dla
środowiska, a stosowane procedury i systemy monitorowania procesów produkcyjnych,
pozwalają na dostateczną kontrolę i panowanie nad nimi.
Dla procesów spalania odpadów zostały sformułowane oficjalne wytyczne dotyczące
najlepszej dostępnej techniki (w formie dokumentu BREF – Reference Document of the Best
Available Techniques for Waste Incineration, dated August 2006). W niniejszym wniosku
rozpatrzono równieŜ inne materiały referencyjne o charakterze ogólnym (magazynowanie
surowców i materiałów niebezpiecznych, systemy chłodzenia, systemy monitoringu i inne).
Generalnie naleŜy stwierdzić, Ŝe korzystając z dostępnych materiałów moŜna kierować się
przede wszystkim pewnymi ogólnymi zasadami, które sprowadzają się do podstawowych
załoŜeń definicji i filozofii najlepszych dostępnych technik (BAT), w tym zwłaszcza:
I.
II.
III.
IV.
V.
VI.
dotrzymywanie standardów emisyjnych,
dotrzymywanie standardów jakości środowiska,
zapewnienie efektywnej gospodarki materiałowo-surowcowej,
zapewnienie efektywnej gospodarki energetycznej,
zapewnienie bezpiecznej gospodarki substancjami niebezpiecznymi,
zapewnienie rentowności produkcji przy spełnieniu powyŜszych wymagań.
W przypadku termicznego przekształcania odpadów w ZUOK wszystkie powyŜsze kryteria
będą spełnione, gdyŜ:
•
•
•
•
•
•
•
•
nie odnotowuje się przekroczeń dopuszczalnych wartości emisyjnych
zanieczyszczeń,
zastosowano nowoczesną instalację do termicznego przekształcania odpadów,
dotrzymane będą normy jakości środowiska poza terenem, do którego
Wnioskodawca ma tytuł prawny,
zastosowane urządzenia ochronne są wystarczające z punktu widzenia
dotrzymywania standardów emisyjnych i imisyjnych,
wykorzystanie surowców, materiałów i energii moŜna uznać za racjonalne
i efektywne, co wymuszane jest przede wszystkim wymaganiami rynkowymi
(zastosowano procedury racjonalizacji zuŜycia surowców i energii),
realizowana jest zasada minimalizacji ilości powstających odpadów oraz stosowane
jest selektywne zbieranie odpadów w miejscach ich wytwarzania,
stosowane substancje niebezpieczne są odpowiednio zabezpieczone,
monitoring procesów technologicznych i emisji zanieczyszczeń pozwala na kontrolę
w zakresie oddziaływania Zakładu na środowisko oraz utrzymanie i kontrolę reŜimów
prowadzenia procesu spalania.
Strona 269
Wobec powyŜszych stwierdzeń zaproponowano, aby uznać dopuszczalne parametry
emisyjne przedstawione w części operacyjnej niniejszego raportu jako parametry
charakteryzujące najlepszą dostępną technikę dla tej konkretnej technologii i w jej aktualnej
lokalizacji.
W myśl obowiązujących przepisów:
•
art. 201, ust. 1 Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 z późn.
zm.);
• pkt. 5 ppkt. 2 załącznika do rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 26 lipca
2002 r. w sprawie rodzajów instalacji mogących powodować znaczne
zanieczyszczenie poszczególnych elementów przyrodniczych albo środowiska jako
całości (Dz. U. Nr 122, poz. 1055)
dla planowanej inwestycji konieczne jest uzyskanie pozwolenia zintegrowanego.
Pozwolenie zintegrowane naleŜy uzyskać przed oddaniem instalacji do uŜytkowania.
Zgodnie z art. 66 ust. 1 lit.11 ustawy z dnia 3 października 2008 r o udostępnianiu informacji
o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach
oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008 r. Nr 199, poz 1227 ze zm.) jeŜeli planowane
przedsięwzięcie jest związane z uŜyciem instalacji – raport o oddziaływaniu na środowisko
powinien zawierać porównanie proponowanej technologii z technologią spełniającą
wymagania, o których mowa w art. 143 ustawy Prawo ochrony środowiska.
PoniŜej przedstawiono porównanie technologii z technologią spełniającą wymagania, o
których mowa w art. 143 ustawy POŚ.
Technologia stosowana w nowo uruchamianych lub zmienianych w sposób istotny
instalacjach i urządzeniach powinna spełniać wymagania, przy których określaniu
uwzględnia się w szczególności:
1) stosowanie substancji o małym potencjale zagroŜeń;
W ZUOK wykorzystywane będą substancje sklasyfikowane jako niebezpieczne jednak w
ilościach nie klasyfikujących go do zakładów o zwiększonym ani duŜym ryzyku wystąpienia
awarii przemysłowej. NaleŜy dąŜyć do jak najmniejszego wykorzystania substancji
stwarzających zagroŜenie. W systemie oczyszczania spalin SNCR w celu redukcji tlenków
azotu zastosowano mocznik, który nie jest traktowany jako substancja niebezpieczna. W ten
sposób do celu oczyszczania nie musi być wykorzystywany szkodliwy amoniak.
2) efektywne wytwarzanie oraz wykorzystanie energii;
Zastosowany w ZUOK system odzysku i produkcji energii zapewni jej efektywne
wykorzystanie. System odzysku ciepła ze spalin w celu podgrzewania wody zasilającej,
powietrza pierwotnego, oraz wytwarzania pary w maksymalny sposób wykorzysta zawarte w
nich ciepło. Produkcja energii elektrycznej w generatorze sprzęŜonym z turbiną upustowokondensacyjną pozwoli na zaspokojenie potrzeb własnych i odsprzedaŜ pozostałej części
energii do sieci energetycznej. Ciepło odzyskane z pary w wymienniku ciepła pozwoli na
podgrzanie wody z miejskiej sieci ciepłowniczej. Wszystkie zastosowane systemy zapewnią
efektywne wytwarzanie oraz wykorzystanie energii.
3) zapewnienie racjonalnego zuŜycia wody i innych surowców oraz materiałów i paliw;
Praca instalacji, maszyn i urządzeń wchodzących skład ZUOK będzie tak zoptymalizowana
aby zuŜycie wszystkich surowców, wody, materiałów i paliw było na jak najniŜszym poziomie.
Opomiarowanie elementów związanych z przepływem mediów, prowadzenie monitoringu
zuŜycia reagentów w systemie oczyszczania spalin, wody wykorzystywanej w obiegu
parowym, chłodzenia ŜuŜli i innych, prowadzenia monitoringu zuŜycia ilości oleju opałowego
w piecu zapewni racjonalne zuŜycie wszystkich mediów.
Strona 270
4) stosowanie technologii bezodpadowych i małoodpadowych oraz moŜliwość odzysku
powstających odpadów;
W wyniku prowadzenia procesu termicznego przekształcania odpadów komunalnych będą
powstawać stale pozostałości w postaci ŜuŜla, pyłów oraz stałych pozostałości z
oczyszczania spalin. śuŜle i popioły paleniskowe będą poddawane procesowi waloryzacji w
instalacji na terenie ZUOK. Po odpowiednio długim okresie sezonowania i przejściu testów
na wymywalność metali cięŜkich z ŜuŜla będzie on zbywany jako produkt nadający się
podbudowy dróg lub przesypka wykorzystywana na składowiskach odpadów. Pyły i stałe
pozostałości z oczyszczania spalin poddane procesowi zestalenia i stabilizacji w instalacji na
terenie ZUOK będą wywoŜone i składowane na składowisku odpadów innym niŜ
niebezpieczne i obojętne.
5) rodzaj, zasięg oraz wielkość emisji;
W fazie eksploatacji moŜliwe największe oddziaływanie inwestycji będzie odbywało się w
sferze
oddziaływania
na
powietrze
oraz
na
klimat
akustyczny.
Z przeprowadzonej analizy i obliczeń wynika, iŜ realizacja budowy ZUOK w proponowanym
zakresie
zapewni
dotrzymanie
obowiązujących
standardów
w zakresie dopuszczalnych emisji i imisji. Oddziaływanie na pozostałe komponenty
środowiska jak równieŜ oddziaływanie na ludzi, dzięki zastosowanej technologii
i systemom oczyszczania będzie nieistotne. Biorąc pod uwagę bezpieczeństwo
funkcjonowania instalacji nie ma potrzeby ustanowienia obszaru ograniczonego uŜytkowania
dla ZUOK w Białymstoku.
6) wykorzystywanie porównywalnych
zastosowane w skali przemysłowej;
procesów
i
metod,
które
zostały
skutecznie
Proponowana technologia termicznego przekształcania odpadów komunalnych, system
oczyszczania spalin, zestalanie i stabilizacja odpadów poprocesowych
oraz proces
waloryzacji ŜuŜla są technologiami szeroko stosowanymi w krajach UE. Podlegają one
ciągłemu rozwojowi i ulepszaniu. W Europie pracuje ponad 400 tego typu instalacji.
W tabeli poniŜej zostały przedstawione przykładowe instalacje pracujące w Europie w
oparciu o pół-suchy system oczyszczania spalin.
Tabela 11.1 Przykładowe instalacje pracujące w Europie w oparciu o pół-suchy system
Kraj
Belgia
Czechy
Dania
Dania
Dania
Francja
Francja
Francja
Francja
Francja
Francja
Francja
Francja
Francja
Niemcy
Niemcy
Niemcy
Wielka Brytania
Wielka Brytania
Wielka Brytania
Wielka Brytania
Miejscowość
Oostende
Brno
Nykøbing F
Roskilde
Rønne
Grand Quevilly
La Veuve
Lasse
Le Fayet
Orisane
Poitiers
Sainte Gemmes sur Loire - ANGERS
Toulon
Villejust
Lauta
Olching
Schwandorf
Billingham
Huddersfield
Stoke on Trent
Sheffield
Wydajność [Mg/h]
18
45
12
34
2,5
43,5
12,5
12,5
7,5
15
6,6
25,2
3
11
30
18
98
28
17
24
28
Strona 271
Wielka Brytania
Węgry
Włochy
Włochy
Włochy
Norwegia
Portugalia
Portugalia
Portugalia
Hiszpania
Hiszpania
Hiszpania
Hiszpania
Hiszpania
Wolverhampton
Budapest
Macomer
Mergozzo
Verona
Al.
Funchal
Moreira da Maia
S. Joao de Talha
Bilbao
Cerceda
Madrid
Mataro
Palma De Mallorca
14
60
6
4,4
24
3
16
49,4
140
30
26
27,51
20
37,5
W tabeli poniŜej zostały przedstawione przykładowe instalacje pracujące w oparciu o
technologię spalania w piecach rusztowych.
Tabela 11.2 Przykładowe instalacje pracujące w oparciu o technologię spalania w piecach
rusztowych.
Referencje
Termiczne przekształcanie odpadów w piecach rusztowych
Corteolona (Włochy) – 1 linia – przepustowość – 37 400 Mg/rok;
Livorno (Włochy) – 2 linie – przepustowość – 44 806 Mg/rok;
Pietrasanta (Włochy) – 2 linie – przepustowość – 46 849 Mg/h;
Trezzo Sul (Włochy) – 2 linie – przepustowość – 152 540 Mg/h;
Weurt (Holandia) – 2 linie – przepustowość 269 585 Mg/rok
Arnoldstein (Austria) – 1 linia – przepustowość – 40 644 Mg/rok;
Zwentendorf (Austria) – 2 linie – przepustowość – 323 000 Mg/rok;
Doel-Beveren (Belgia) – 3 linie – przepustowość – 397 029 Mg/rok;
Praga (Czechy) – 4 linie – przepustowość – 211 383 Mg/rok;
Liberec (Czechy) – 1 linia – przepustowość – 92 260 Mg/rok;
Horsens (Dania) – 2 linie – przepustowość – 70 713 Mg/rok;
Esbjerg (Dania) – 1 linia – przepustowość – 181 635 Mg/rok;
Bessieres (Francja) – 2 linie – przepustowość 155 000 Mg/rok;
Blois (Francja) – 2 linie – przepustowość 89 700 Mg/rok;
Fourchambault (Francja) – 1 linia – 20 650 mg/rok;
Guichainville (Francja) – 2 linie – przepustowość 90 000 Mg/rok;
Halluin (Francja) – 3 linie – przepustowość – 332 976 Mg/rok;
La Veuve (Francja) – 1 linia – przepustowość – 97 500 Mg/rok;
Lasse (Francja) – 1 linia – przepustowość – 97 500 Mg/rok;
Frankfurt (Niemcy) – 4 linie – przepustowość – 211 000 mg/rok;
Lauta (Niemcy) – 2 linie – przepustowość – 225 000 Mg/rok;
Schweinfurt (Niemcy) – 3 linie – przepustowość – 155 000 Mg/rok;
Weißenfels (Niemcy) – 2 linie – przepustowość – 300 000 Mg/rok
Sheffield (Wlk. Brytania) – 1 linia – przepustowość – 226 200 Mg/rok;
Portsmouth (Wlk. Brytania) – 1 linia – przepustowość – 171 600 Mg/rok;
Marchwood (Wlk. Brytania) – 1 linia – przepustowość – 171 600 Mg/rok;
Budapeszt (Węgry) – 4 linie – przepustowość – 160 054 Mg/rok;
Bergen (Norwegia) – 1 linia – przepustowość – 105 000 Mg/rok;
Oslo (Norwegia) – 2 linie – przepustowość – 148 161 Mg/rok;
Funchal (Portugalia) – 2 linie – przepustowość – 113 823 Mg/rok;
S. Joao de Talha (Portugalia) – 5 linii – przepustowość – 534 640 Mg/rok;
Bilbao (Hiszpania) – 1 linia – przepustowość – 157 808 Mg/rok;
Melilla (Hiszpania) – 1 linia – przepustowość – 46 227 Mg/rok;
Palma De Mallorca (Hiszpania) – 2 linie – przepustowość – 328 747 Mg/rok;
Jönköping (Szwecja) – 1 linia – przepustowość – 156 000 Mg/rok;
Uddevalla (Szwecja) – 1 linia – przepustowość – 85 800 Mg/rok;
Uppsala (Szwecja) – 4 linie – przepustowość – 273 000 Mg/rok;
Lausanne (Szwajcaria) – 1 linia – przepustowość – 44 117 Mg/rok;
Posieux (Szwajcaria) – 1 linia – przepustowość – 88 401 Mg/rok;
Weinfelden (Szwajcaria) – 2 linie – przepustowość – 113 097 Mg/rok.
7) (uchylony);
Strona 272
8) postęp naukowo-techniczny;
Wszystkie zastosowane technologie będą uwzględniały postęp naukowo-techniczny. W
nowo wybudowanej instalacji termicznego przekształcania odpadów będą zastosowane
najnowsze, sprawdzone rozwiązania z dziedziny spalania odpadów, odzysku energii,
oczyszczania spalin oraz bezpiecznego zagospodarowania pozostałości poprocesowych.
Strona 273
12 USTALENIE POTRZEBY USTANOWIENIA OBSZARU
OGRANICZONEGO UśYTKOWANIA ZE WZGLĘDU NA
ODDZIAŁYWANIE INWESTYCJI NA ŚRODOWISKO
W ustawie Prawo ochrony środowiska (tekst jednolity Dz. U. 2008r. nr 25 poz. 150 z późn.
zm.) w art. 135 mowa jest o potrzebie i warunkach ustalenia obszaru ograniczonego
uŜytkowania dla inwestycji mogących znacząco oddziaływać na środowisko w przypadku gdy
z postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko, z analizy porealizacyjnej
albo z przeglądu ekologicznego wynika, Ŝe mimo zastosowania dostępnych rozwiązań
technicznych, technologicznych i organizacyjnych nie mogą być dotrzymane standardy
jakości środowiska poza terenem zakładu lub innego obiektu to tworzy się obszar
ograniczonego uŜytkowania.
Wśród przedsięwzięć wymienionych w art. 135 ustępie 1 nie wymieniono instalacji do
termicznego unieszkodliwiania odpadów. Nie naleŜy ona do inwestycji, dla których tworzy się
obszar ograniczonego uŜytkowania z racji tego, Ŝe daje ona moŜliwość dotrzymania
standardów środowiska.
Strona 274
13 ANALIZA MOśLIWYCH KONFLIKTÓW SPOŁECZNYCH
ZWIĄZANYCH Z PLANOWANYM PRZEDSIĘWZIĘCIEM
13.1 Cele i zadania
społecznych
przeprowadzania
procedury
konsultacji
Doświadczenie wskazuje, Ŝe inwestycjom związanym z lokowaniem czy budową obiektów
lub instalacji dotyczących gospodarki odpadami towarzyszy ryzyko wystąpienia protestów
i konfliktów społecznych.
Szczególne emocje budzi instalacja termicznego przekształcania odpadów, która w Polsce
jest mało rozpowszechniona, a dostępne informacje propagowane na jej temat w środkach
masowego przekazu zazwyczaj sugerują i wyolbrzymiają jej szkodliwe oddziaływanie na
ludzi i środowisko. Spowodowane jest to głównie brakiem wiedzy o zasadach działania
instalacji, o dopuszczalnych wartościach emisji zanieczyszczeń i nieznajomością procedur
administracyjnych. Charakterystyczną w takich sytuacjach jest postawa NIMBY (ang. Not In
My Back Yard), zgodnie z którą mieszkańcy rozumiejąc potrzebę powstania inwestycji, nie
godzą się na usytuowanie jej w pobliŜu ich domostw.
W związku z tym, moŜliwość wystąpienia potencjalnych konfliktów społecznych w przypadku
instalacji termicznego przekształcania odpadów jest bardzo duŜa. Wśród mieszkańców
powstaje zwykle poczucie zagroŜenia stwarzane przez zastosowanie nowej technologii,
której skutki nie są powszechnie znane. To zjawisko nazywane jest przez socjologów
zjawiskiem „braku bezpieczeństwa ekologicznego”.
Jednocześnie wielu mieszkańców nie zdaje sobie sprawy, iŜ ochrona ich interesów jest
zagwarantowana prawnie, m.in. na podstawie ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo
budowlane (tekst jednolity Dz. U z 2006 r. nr 156, poz. 1118 z późn. zm.). Według ustawy
obiekt budowlany wraz ze związanymi z nim urządzeniami budowlanymi naleŜy, biorąc pod
uwagę przewidywany okres uŜytkowania, projektować i budować w sposób określony
w przepisach, w tym techniczno budowlanych, oraz zgodnie z zasadami wiedzy technicznej,
zapewniając poszanowanie uzasadnionych interesów osób trzecich występujących
w obszarze oddziaływania obiektu w tym zapewnienie dostępu do drogi publicznej.
W przypadku przedmiotowej inwestycji powyŜsze uwarunkowania zostaną spełnione. DuŜym
atutem jest usytuowanie przedsięwzięcia w strefie przeznaczonej pod zabudowę
przemysłową, składy itp. Z obszarem planowanej inwestycji sąsiadują bezpośrednio tereny
głównie o zabudowie przemysłowej, produkcyjnej i usługowej oraz tereny
niezagospodarowane oraz zalesione.
Budowa Zakładu we wskazanej lokalizacji nie przyczyni się do znaczącej zmiany krajobrazu.
Sprzyja to minimalizacji potencjalnych sprzeciwów lokalnych społeczności, wynikających z
obawy o straty finansowe będące następstwem spadku wartości nieruchomości połoŜonych
w sąsiedztwie planowanego przedsięwzięcia.
Tendencje tego typu wynikają takŜe z potencjalnych zagroŜeń związanych
z funkcjonowaniem zakładów termicznego przekształcania odpadów, dla innych
uŜytkowników środowiska, które zostały szczegółowo opisane we wcześniejszych
rozdziałach niniejszego raportu. Główna kwestią problematyczną jest emisja zanieczyszczeń
do atmosfery i symbolizujący ją komin, który w wielu przypadkach jest widoczny z dalszej
odległości (w obecnie projektowanych instalacjach, między innymi z opisywanych poniŜej
powodów, dąŜy się do stosowania jak najniŜszych kominów).
Strona 275
W społeczeństwie panuje przeświadczenie, Ŝe emisja z kominów instalacji przyczynia się do
znacznego zanieczyszczenia środowiska i tym samym jest niezwykle szkodliwa dla ich
zdrowia. Co ciekawe praktyka spalania plastików, drewna impregnowanego lub
lakierowanego zamiast węgla w paleniskach domowych, szeroko stosowana wśród
mieszkańców korzystających z indywidualnych systemów ogrzewania nie spotyka się z
podobnym sprzeciwem.
Przy dostępnej wiedzy i stosowanych rozwiązaniach technologicznych termiczne
przekształcanie odpadów jest najbezpieczniejszym sposobem ich unieszkodliwiania - emisja
jest punktowa i łatwa do ujęcia w sprawny system oczyszczania. Pomimo to większą
aprobatą społeczeństwa cieszą się, obecne w naszej rzeczywistości od kilkudziesięcioleci
składowiska. Paradoksalnie, wspomniane składowiska czasami nie są odpowiednio
zabezpieczone, zaś emisja z ich terenu, choć często niewidoczna, powoduje trudne do
ograniczenia i kontrolowania rozprzestrzeniania się skaŜenie mikrobiologiczne, zagroŜenie
dla wód podziemnych i powierzchniowych, gleby, atmosfery itp., a więc pośrednio takŜe dla
zdrowia samych mieszkańców.
Podstawowym zadaniem edukacji społeczeństwa jest obalenie mitów dotyczących
termicznego przekształcania odpadów i jednoczesne przekazanie wiarygodnych informacji.
Ponadto celem szeroko pojętej edukacji społeczeństwa powinien być wzrost świadomości
odnośnie szkodliwości spalania odpadów w paleniskach domowych, oraz propagowanie
dobrej praktyki postępowania z odpadami w gospodarstwach domowych. Edukacja powinna
równieŜ uzmysłowić indywidualną odpowiedzialność za stan środowiska wywołany
niewłaściwie prowadzoną gospodarką odpadami.
W ramach przygotowywania projektu związanego z gospodarką odpadami mieszkańcy
otrzymują rzetelne informacje odnośnie przedsięwzięcia. Dialog ze społecznością lokalną,
umoŜliwia jej zaangaŜowanie w plan realizacji oraz gwarantuje moŜliwość przedstawienia
swoich racji odnośnie warunków realizacji inwestycji. W ten sposób powstaje płaszczyzna
porozumienia i poczucie współodpowiedzialności.
W efekcie działań informacyjnych społeczność lokalna otrzymuje duŜą ilość merytorycznych,
łatwych w odbiorze informacji, które powinny wyjaśniać następujące kwestie:
celowość realizacji takiego właśnie projektu,
jak władze zabezpieczyły interes mieszkańców,
na czym polega proponowana technologia,
jakie korzyści osiągną mieszkańcy.
Znaczącym argumentem promującym Zakład powinno być takŜe podkreślenie korzyści dla
uŜytkowników środowiska, wynikających z proponowanej inwestycji. NaleŜy je rozpatrywać
obszarowo, nie tylko w skali miasta Białystok, ale takŜe miejsc, gdzie odpady wywoŜone są
na składowiska oraz na trasach ich transportu. Dzięki budowie Zakładu Unieszkodliwiania
Odpadów Komunalnych stworzone zostaną:
1. moŜliwość minimalizacji odpadów składowanych na składowiskach;
2. spowolnienie tempa zapełniania składowisk (oszczędzanie pojemności składowania)
i zmniejszenia kosztów związanych z rekultywacją, budową nowych kwater itp.
3. zmniejszenie ryzyka zanieczyszczenia środowiska, w tym mikrobiologicznego,
w obrębie składowisk, głównie wód powierzchniowych i podziemnych oraz gleby;
4. zmniejszenie ryzyka roznoszenia zagroŜeń środowiskowych i epidemiologicznych
w otoczeniu składowisk moŜliwość obniŜenia kosztów i zuŜycia energii potrzebnych
na transport, przeładunek, pośrednie przetworzenie odpadów (jak np. sortowanie
odpadów zmieszanych), surowców wtórnych oraz balastu;
5. moŜliwość polepszenia lub zachowania wartości krajobrazowych rejonów, gdzie
połoŜone są lub byłyby połoŜone nowe składowiska;
Strona 276
6. moŜliwość produkcji dodatkowej ilości energii elektrycznej i cieplnej, która pozwala na
oszczędzenie typowych zasobów energetycznych.
NaleŜy przy tym połoŜyć szczególny nacisk na korzyści wynikające z uzyskiwania energii
cieplnej i elektrycznej ze spalania odpadów w procesie kogeneracji i przekazywania jej do
sieci. Zmiana sposobu postrzegania instalacji jest bardzo istotnym elementem społecznej
akceptacji metod termicznych. W powszechnej świadomości funkcjonuje określenie
„spalarnia odpadów”. Takie określenie budzi raczej negatywne skojarzenia, zaś jego
percepcja jest dalece odbiegająca od stanu faktycznego. MoŜna równieŜ spotkać się
z innymi nazwami dla takich instalacji: zakład termicznej utylizacji, zakład unieszkodliwiania
odpadów, zakład utleniania odpadów itp. Pomimo funkcjonującej róŜnorodności
semantycznej określeń, nie oddają one prawdy oczywistej, a mianowicie faktu odzysku
energii zawartej w odpadach. Takie postawienie sprawy, nadaje potocznemu pojęciu
„spalarnia śmieci”, zupełnie nowy wymiar. Rodzi się skojarzenie, Ŝe jest to instalacja, która
produkuje/odzyskuje z odpadów czystą energię (elektryczną i/lub cieplną) poprzez ich
termicznie utlenianie. Dobrym przykładem czysto semantycznego zabiegu jest uŜywanie
określenia stosowanego w krajach zachodnich. Zakłady te nazwane są „waste to energy”, co
dosłownie oznacza „odpad w energię”.
Od strony prawnej argument stanowi dyrektywa Parlamentu Europejskiego
i Rady 2008/98/WE z dnia 19 listopada 2008r., która uznaje spalarnie odpadów za zakłady
odzyskiwania energii. Odpadom nadany został status potencjalnych surowców
energetycznych, a ich spalanie będzie jednym ze wspieranych przez UE sposobów
wykorzystania odpadów.
W tym wypadku równieŜ merytoryczny argument w dyskusji z oponentami stanowić mogą
zapisy nowej dyrektywy o odpadach. Dyrektywa ta „dokonując hierarchii postępowania
z odpadami zasadniczo ustanawia kolejność priorytetów tego, co stanowi najlepsze z punktu
widzenia środowiska - całościowe rozwiązanie w zakresie prawodawstwa i polityki
dotyczących odpadów - zaś odstępstwo od takiej hierarchii moŜe być konieczne w przypadku
określonych strumieni odpadów, jeŜeli jest to uzasadnione między innymi wykonalnością
techniczną, opłacalnością ekonomiczną i ochroną środowiska. Ponadto wskazuje, Ŝe
„naczelnym priorytetem w gospodarce odpadami powinno być zapobieganie ich
powstawaniu oraz Ŝe ponowne wykorzystanie i recykling materiałów powinny mieć
pierwszeństwo przed odzyskiem energii z odpadów, o ile i tylko w takim zakresie, w jakim są
to najbardziej ekologiczne z dostępnych metod”.
W przypadku wybudowania Zakładu działania informacyjno-promujące nie powinny
zakończyć się wraz z zamknięciem procesu inwestycyjnego. Prowadzony i udostępniany do
wiadomości publicznej monitoring jakości powietrza (elektroniczna tablica informacyjna
wywieszona na zewnątrz zakładu), a takŜe udostępnienie terenu Zakładu celom
edukacyjnym (moŜliwość zwiedzania wraz z prezentacją instalacji i przebiegających
procesów) są pomocne w wypracowywaniu pozytywnego wizerunku samego Zakładu jak
i zastosowania procesu spalania jako właściwej i bezpiecznej metody przekształcania
odpadów. Tego typu długofalowe działania mają bardzo istotny wpływ na budowanie opinii
i utrwalanie postaw społecznych.
Strona 277
13.2 Przebieg procedury konsultacji społecznych
Miasto Białystok przystępując do projektu budowy zakładu termicznego dokonało wstępnej
selekcji potencjalnych lokalizacji. Wykorzystując słuŜby miejskie, głównie urbanistyczne i
planistyczne wytypowano kilka potencjalnych lokalizacji, wymienionych poniŜej:
• teren w rejonie ul. Elewatorskiej,
• teren w rejonie ul. Starosielce,
• teren w rejonie ul. Przędzialnianej,
• teren w rejonie ul. Produkcyjnej,
• teren w rejonie ul. Andersa,
• teren w rejonie ul. Paderewskiego.
Następnie, na podstawie, wstępnej analizy moŜliwości lokowania instalacji termicznej,
podjęto decyzję, Ŝe ostatecznej analizie jakościowej poddane będą następujące potencjalne
lokalizacje z terenu miasta Białystok:
• w rejonie ulicy Produkcyjnej,
• w rejonie ulicy Gen. W. Andersa,
• w rejonie ulicy Paderewskiego.
Wobec powyŜszego konsultacje społeczne przeprowadzono dla trzech ww. lokalizacji.
13.2.1 Wstępne badania ankietowe – listopad 2008 r.
Pierwsze spotkanie informacyjne dot. realizacji Zintegrowanego systemu gospodarki
odpadami dla aglomeracji białostockiej odbyło się 18 czerwca 2008 r. Zaproszono na nie
listownie m.in. przedstawicieli urzędów, instytucji, uczelni wyŜszych, organizacji
ekologicznych a takŜe dziennikarzy lokalnych mediów. Na spotkaniu zaprezentowano m.in.
analizowane w opracowywanym w tym czasie Studium Wykonalności do Projektu cztery
warianty systemu gospodarki odpadami bez wskazywania, który z nich, zdaniem autorów
Studium, jest optymalny dla aglomeracji białostockiej. PoniewaŜ jednak wśród branych pod
uwagę wariantów dwa przewidywały budowę instalacji do termicznego przekształcania
odpadów, władze miasta uznały za niezbędne podanie do publicznej wiadomości informacji,
które lokalizacje tego typu zakładu będą brane pod uwagę w przypadku podjęcia
ewentualnej decyzji o jego budowie. Podczas tego spotkania poinformowano równieŜ o
uruchomieniu adresu e-mail ([email protected]) pod który zainteresowane
osoby mogą wysyłać swoje uwagi i wnioski.
W listopadzie 2008 r. na zlecenie Miasta Białystok instytut badań opinii publicznej, Millward
Brown SMG/KRC przeprowadził badania metodą wywiadu telefonicznego wspomaganego
komputerowo (CATI) na grupie 1000 pełnoletnich białostoczan pytając ich m.in. o opinię w
sprawie selektywnej zbiórki odpadów u źródła oraz propozycji budowy spalarni.
W badaniu tym 93% respondentów wskazało, iŜ miasto powinno mieć spalarnię, a budowę
takiego zakładu popiera aŜ 89% z nich.
Jednocześnie brak jest jednoznacznych wyników co do lokalizacji takiej inwestycji, gdzie
zdania są podzielone, jednakŜe aŜ 75% respondentów przyznaje iŜ sprzeciw mieszkańców
powinien być wzięty pod uwagę w procesie decyzyjnym wyboru wariantu lokalizacji ZUOK w
Białymstoku.
Strona 278
Wg. przeprowadzonych badań ankietowych lokalizacja ZUOK przy ul. Produkcyjnej uzyskała
21% poparcie, przy ul. Andersa -11%, a teren przy ul. Paderewskiego -26%.
13.2.2 Konsultacje społeczne i kampania informacyjna
W celu przedstawienia opinii publicznej proponowanych rozwiązań oraz poznania opinii
zainteresowanych społeczności miasto Białystok rozpoczęło szeroko zakrojone konsultacje
społeczne i kampanię informacyjną.
13.2.2.1 Konsultacje społeczne
W ramach konsultacji społecznych, w dniach 8-9 czerwca 2009 r. przeprowadzono spotkania
konsultacjyjne z mieszkańcami Białegostoku w rejonach lokalizacji wskazanych pod
realizację inwestycji - ZUOK, a w szczególności społecznością lokalną. Na spotkania zostali
zaproszeni (listownie, bądź poprzez publiczne ogłoszenie informacji) przedstawiciele
samorządu, instytucje rządowe, przedstawiciele świata nauki, organizacje pozarządowe, w
tym POE, przedstawiciele okolicznych gmin, spółdzielnie mieszkaniowe, okoliczne firmy,
osoby prywatne zamieszkujące w okolicy.
Ponadto dla biorących udział w spotkaniach konsultacyjnych, przeprowadzono kolejne
badania ankietowe - uproszczony sondaŜ na temat opinii mieszkańców na temat gospodarki
odpadami, a następnie dokonano analizy zebranych ankiet.
Z podsumowania w postaci ankiet wynika, iŜ budowa ZUOK nie znajduje duŜej akceptacji
społeczeństwa. Ankietowani mają mieszane uczucia co do potrzeby obróbki termicznej
odpadów. Negatywne postawy zajmują jednak wobec budowy zakładu w ich najbliŜszym
otoczeniu, co szczególnie było widoczne dla lokalizacji przy ulicy Paderewskiego. Tym
samym niezbędne jest przeprowadzenie odpowiednich konsultacji, w których zostaną
przedstawione pozytywne aspekty budowy ZUOK, jak równieŜ wyraźnie podkreślony i
udokumentowany analizami brak zagroŜeń dla osób mieszkających w jego pobliŜu.
Odpowiednie działania podjęte wśród mieszkańców wytypowanych terenów mogą słuŜyć
zmianie przekonań części z nich i zaakceptowanie planowanej inwestycji z biegiem czasu.
Wśród znacznej części ankietowanych osób stanowisko przeciwko inwestycji w swojej
dzielnicy wynika z braku dostatecznej wiedzy na temat metody funkcjonowania, jak równieŜ
wpływu na środowisko. Nie uświadamiają sobie, iŜ moŜliwości współczesnej techniki
minimalizują negatywne oddziaływanie na środowisko naturalne i zdrowie ludzi. Brak wiedzy
potęguje uczucie strachu przed potencjalnym zagroŜeniem. Stąd taka obawa o poziom
oddziaływania ZUOK. Dopiero kampania informacyjna oraz spotkania podczas których
będzie moŜliwość uzyskania odpowiedzi na wszelkie wątpliwości, jak równieŜ zostaną
zaprezentowane osiągnięcia innych miast i państw w dziedzinie termicznej obróbki odpadów,
mogą pomóc rozwiać budzące się wśród mieszkańców obawy. Aby przekonać ich do
koncepcji budowy zakładu naleŜy poświęcić sporo miejsca podczas prowadzonych spotkań
na przedstawianie korzyści płynących z inwestycji. Konieczne jest wykonanie
profesjonalnego badania opinii publicznej po kolejnym cyklu przeprowadzonych działań
konsultacyjnych.
Ponadto naleŜy ocenić, Ŝe spotkania konsultacyjne przyniosły nieznaczny, ale spodziewany
efekt w postaci:
1. Wzrostu wiedzy mieszkańców uczestniczących (mieszkańcy z potencjalnych
lokalizacji) w spotkaniach konsultacyjnych na temat technologii dotyczącej spalania
odpadów;
2. W związku z konsultacjami wzrosło zainteresowanie medialne programem:
Zintegrowany System Gospodarki Odpadami.
Strona 279
Wyniki oraz spodziewane efekty z przebiegu konsultacji w poszczególnych lokalizacjach
podano poniŜej, za „Raportem z konsultacji społecznych przeprowadzonych w Białymstoku
w okresie od 8.06.2009 roku do 30.06.2009 roku.”, opracowanym przez firmę Południe II.
Spotkanie dotycząc lokalizacji ZUOK w rejonie ul. Produkcyjnej odbyło się 8 czerwca 2009 r.
o godz. 17.00 w Szkole Podstawowej Nr 16 im. Tadeusza Kościuszki przy ul. StraŜackiej 25.
Społeczność lokalna związana z potencjalną lokalizacją ZUOK przy ulicy Produkcyjnej w
Białymstoku uzyskała podstawowe informacje na temat Zintegrowanego Systemu
Gospodarki Odpadami dla aglomeracji białostockiej, a w tym technologii termicznego
przekształcania odpadów. Ankieta wykazała, Ŝe ww. mieszkańcy widzą potrzebę
wykorzystania nowoczesnych technologii termicznej utylizacji odpadów, widząc jednocześnie
ogromne zagroŜenie innych technologii, a w tym szczególnie składowania. Lokalizacja przy
ulicy Produkcyjnej wzbudza nieznaczny niepokój społeczny. Autorzy wyŜej wspomnianego
raportu są zdania, iŜ pełna akceptacja społeczna lokalizacji ZUOK przy ulicy Produkcyjnej
jest moŜliwa, pod warunkiem kontynuowania konsultacji społecznych.
Wg. danych UM Białystok oficjalnie nie zawiązał się komitet protestacyjny przeciwko
budowie ZUOK w tej lokalizacji.
Spotkanie dotycząc lokalizacji ZUOK w rejonie ul. Andersa odbyło się 9 czerwca 2009 r. o
godz. 15.00 w Technikum Elektrycznym (Zespół Szkół Elektrycznych) przy ul. 1000-lecia
Państwa Polskiego 14.
Społeczność lokalna związana z potencjalną lokalizacją ZUOK przy ulicy Andersa uzyskała
podstawowe informacje dotyczące Zintegrowanego systemu gospodarki odpadami dla
aglomeracji białostockiej, a w tym technologii termicznego przekształcania odpadów. Ankieta
wykazała, Ŝe ww. mieszkańcy mają mieszane uczucia w zakresie wykorzystania
nowoczesnych technologii termicznej utylizacji odpadów, widząc jednocześnie ogromne
zagroŜenie innych technologii, a w tym szczególnie składowania. Lokalizacja przy ulicy
Andersa wzbudza niepokój społeczny. Autorzy niniejszego raportu są zdania, iŜ pełna
akceptacja społeczna lokalizacji ZUOK przy ulicy Andersa jest moŜliwa, pod warunkiem
kontynuowania konsultacji społecznych.
Po przeprowadzonych w dniach 8-9 czerwca 2009 r. konsultacjach społecznych, odnośnie
budowy ZUOK we wskazanych lokalizacjach, do UM Białystok wpłynął protest, zgłoszony
przez mieszkańców „Osiedla Pietrasze” przeciwko lokalizacji Zakładu w rejonie ul. Gen Wł.
Andersa.
Spotkanie dotycząc lokalizacji ZUOK w rejonie ul. Paderewskiego odbyło się 9 czerwca
2009r. o godz. 17.00 w Szkole Podstawowej Nr 50 im. Św. Jadwigi Królowej Polski, przy ul.
Pułaskiego 96.
Społeczność lokalna związana z potencjalną lokalizacją ZUOK przy ulicy Paderewskiego nie
uzyskała podstawowych informacji na temat Zintegrowanego Systemu Gospodarki
Odpadami dla aglomeracji białostockiej. Nie zdołano przekazać takŜe informacji dotyczących
technologii termicznego przekształcania odpadów. Ankieta wykazała, Ŝe ww. mieszkańcy nie
widzą potrzeby wykorzystania nowoczesnych technologii termicznej utylizacji odpadów.
Okoliczni mieszkańcy kategorycznie nie zgadzają się na tę lokalizację. Zdaniem autorów
wwym. raportu zmiana opinii wiązałaby się z duŜym zakresem pracy dotyczącej
doinformowania społeczeństwa chociaŜ skutek takich działań jest nieprzewidywalny, a
umowa społeczna moŜe w tym wypadku być nie skuteczna.
Strona 280
Po przeprowadzonych w dniach 8-9 czerwca 2009 r. konsultacjach społecznych, odnośnie
budowy ZUOK we wskazanych lokalizacjach, do UM Białystok wpłynął protest, zgłoszony
przez mieszkańców „Osiedla Ścianka i BaŜantarnia” przeciwko lokalizacji Zakładu w rejonie
ul. Paderewskiego. Skargę złoŜyli takŜe m.in.: mieszkańcy Spółdzielni „ Elemencik”, a takŜe
mieszkańcy nowobudowanego osiedla przy ul. Ekologicznej, Łobodzińskiego i
Transportowej, mieszkańcy osiedla „Pietrasze” oraz osoby prywatne, Zarząd Dywanów
Fabryki Agnella SA oraz Zarząd Podlaskiego Centrum Rolno-Towarowego SA..
WyraŜane obawy dotyczą głównie następujących aspektów, które wyszczególniono w tabeli.
Opracowywany obecnie raport zawiera wyjaśnienia i analizy, które stanowią odpowiedź.
Tabela 13.1 Główne obawy mieszkańców
Główne obawy
Oddziaływanie
(+ pozytywne, - negatywne, 0 nieistotne)
Wskazanie rozdziału w raporcie,
w którym zagadnienie jest
opisane szczegółowo
zanieczyszczenie
powietrza będzie
szkodliwe dla zdrowia
ludzi
0 (dotrzymanie wszelkich norm
takŜe na poziomie zabudowy)
8.2.1. (głównie 8.2.1.9)
uciąŜliwy hałas
0 (dotrzymanie wszelkich norm na terenach podlegających
ochronie akustycznej)
10.2.1.
8.2.2.
10.2.2.
pogorszenie
jakości
środowiska, m.in. wpływ
na Las Pietrasze
0 poprzez brak wpływu na powietrze, wody. Oddziaływanie
akustyczne wystąpi na terenach przyleśnych, w przypadku
braku ekranowania (tereny nie podlegające ochronie
akustycznej)
8.2.1.; 8.2.2.; 8.2.3.; 8.2.6.
10.2.6.
Podstawowa zasada oceny długotrwałych skutków emisji
spalin na siedliska przyrodnicze polega na dotrzymaniu
istniejących norm jakości powietrza, które to normy
stanowią granicę poniŜej której ta uciąŜliwość nie
występuje wg posiadanej obecnie wiedzy. Normy te
ustalone są na podstawie wieloletnich prac zespołów
naukowych i badawczych i dotyczą całej UE. Z porównania
wpływu ZUOK z normami, z uwzględnieniem aktualnego
stanu jakości powietrza, wynika iŜ brak będzie
negatywnego oddziaływania.
wpływ na krajobraz i
gleby
- / 0 niewielki wpływ na krajobraz, brak negatywnego
wpływu na gleby
8.2.5.
10.2.5.
zanieczyszczenie wód
podziemnych i studni
0 pobór wody będzie następować z sieci wodociągowej, a
ścieki i odcieki będą odbierane
8.2.3.
10.2.3.
uciąŜliwości wynikające
z zagospodarowywania
odpadów – szczury,
odory
uciąŜliwości
transportowe
0 odpady magazynowane będą w szczelnej fosie, z której
kierowane będą prosto do pieca
2.4.3.1.
10.2.1.
0
8.2.6.
Strona 281
wystąpienie powaŜnej
awarii
0. instalacja w ZUOK spełniać teŜ będzie wymagania BAT
– najlepszej dostępnej techniki
8.2.12
11 (BAT)
kontrola pracy zakładu
+ ZUOK będzie posiadał rozbudowany, wielostopniowy
system monitorowania
14
ŜuŜle – czy to odpad
bezpieczny?
0 / + ŜuŜel po waloryzacji moŜe być z powodzeniem
wykorzystywany przemysłowe(a nie składowany)
odzyskuje się teŜ metale Ŝelazne i nieŜelazne.
2.7.
występować będą
odpady niebezpieczne
0 procesowe odpady niebezpieczne będą stabilizowane,
dzięki czemu nie będą juŜ niebezpieczne.
2.8.
transport odpadów do
spalarni z całej Polski
nie wystąpi, jest to niemoŜliwe z prawnego punktu
widzenia. Transport odpadów nastąpi z rejonu objętego
przedsięwzięciem (10 miast i gmin)
6.1
składowanie śmieci,
duŜe ilości śmieci
+ Nie występuje składowanie odpadów na terenie zakładu.
Dzięki ZUOK składowanych będzie znacznie mniej
odpadów i rozwiązany zostanie problem
zagospodarowania duŜej ilości odpadów w bezpieczny
sposób.
8.2.4.
zbudowanie spalarni w
mieście, a nie poza
miastem
+. Wybudowanie ZUOK w mieście daje moŜliwość
zagospodarowania wytworzonego ciepła i energii
elektrycznej, co wpływa na zmniejszenie opłaty za odpady,
która w innym przypadku byłaby znacznie większa
2.4.2.2.
Do spalarni
przyjmowane będą
telewizory, odpady
medyczne, odpady
mięsne itp.
Nie wystąpi. Do ZUOK przyjmowane będą mogły być tylko
określone grupy odpadów.
2.3.6.
śródło: opracowanie własne
13.2.2.2 Kampania informacyjna
W ramach kampanii informacyjnej rozpoczęto działania na rzecz zwiększenia świadomości
ekologicznej mieszkańców miasta. W kampanii obok działań promocyjnych w postaci
opracowanych banerów, broszur, plakatów, materiałów informacyjnych, animacji
multimedialnych realizowane są spotkania informacyjne, warsztaty edukacyjne dla
nauczycieli, konkurs fotograficzny.
W maju 2009 r. odbyły się „Dni Otwarte” Zakładu Utylizacji Odpadów Komunalnych w
Hryniewiczach skierowane przede wszystkim do uczniów białostockich szkół zorganizowane
przez PUHP „LECH” Spółka z o. o. w porozumieniu z Urzędem Miejskim w Białymstoku.
Program „Dni Otwartych” przewidywał zwiedzanie Zakładu pod opieką przewodnika oraz
konkursy i test wiedzy o prawidłowej gospodarce odpadami.
Strona 282
W
czerwcu
2009
r.
Gmina
Białystok
uruchomiła
stronę
internetową
(www.czystaenergia.bialystok.pl), na której umieszczone zostały podstawowe informacje
dotyczące Projektu, aktualności, galerię zdjęć, zakładki z materiałami do pobrania, linkami
odsyłającymi do informacji podawanych przez media i dotyczących gospodarki odpadami na
terenie aglomeracji białostockiej. W zakładce „Kontakt” znajduje się formularz kontaktowy
usprawniający wymianę informacji między zainteresowaną społecznością a urzędnikami
odpowiedzialnymi za przygotowanie i realizację Projektu. Strona posiada równieŜ funkcję
umoŜliwiającą wysyłanie zainteresowanym osobom na podane adresy e-mail’owe tzw.
newsletter’a zawierającego informacje dot. bieŜących wydarzeń związanych z
przygotowaniem i realizacją Projektu.
Odbył się równieŜ wyjazd studyjny do instalacji termicznego przekształcania odpadów
działającej na terenie UE (Magdeburg), realizowane są równieŜ kolejne spotkania
konsultacyjne w rejonie rozpatrywanych lokalizacji inwestycji, a takŜe planowane spotkania
tzw. Okrągłego Stołu Odpadowego.
W spotkaniach Okrągłego Stołu Odpadowego wezmą udział m.in.: przedstawiciele Miasta,
mieszkańcy miasta, przedstawiciele organizacji ekologicznych, eksperci, a takŜe inne
zainteresowane osoby. Zadaniem nadrzędnym Okrągłego Stołu Odpadowego jest udzielenie
odpowiedzi na pytanie dotyczące ostatecznego docelowego kierunku zagospodarowania
odpadów komunalnych oraz planowanego ZUOK w Białymstoku w ramach realizowanego
przedsięwzięcia „Zintegrowany system gospodarki odpadami dla aglomeracji białostockiej”.
Szczegółowy harmonogram rzeczowy kampanii informacyjnej został przedstawiony w tabeli
poniŜej.
Tabela 13.2 Szczegółowy zakres rzeczowy kampanii informacyjnej w Białymstoku.
L.p.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
Zakres zadań
Dopracowanie koncepcji hasła kampanii informacyjnej, przedstawionego w ofercie przetargowej
Materiał drukowany: broszura informacyjno-edukacyjna z zakresu gospodarki odpadami dla
mieszkańców i dziennikarzy, nakład 1x5000 egzemplarzy
Materiał drukowany: projekt i wykonanie teczek, A4, 250 sztuk
Przygotowanie i przeprowadzenie warsztatów edukacyjnych dla nauczycieli, poświęcone
zagadnieniom związanym z ekologiczną gospodarką odpadami i wprowadzaniem przez Zamawiającego
„Zintegrowanego systemu gospodarki odpadami dla aglomeracji białostockiej”
Materiał drukowany: ulotka informacyjno-edukacyjna z zakresu gospodarki odpadami, nakład 1x114
000 egzemplarzy
Przygotowanie animacji multimedialnej w 3D na temat “Zintegrowanego systemu gospodarki odpadami
dla aglomeracji białostockiej”
Organizacja konkursu fotograficznego o tematyce z zakresu ochrony środowiska i ekologicznej
gospodarki odpadami
Przygotowanie oraz przeprowadzenie spotkania informacyjnego z udziałem eksperta ds. gospodarki
odpadami dla przedstawicieli organów administracji rządowej i samorządowej, liderów społecznych
oraz dla przedstawicieli pozarządowych organizacji ekologicznych /POE/, poświęconego realizacji
przez Zamawiającego Projektu “Zintegrowany system gospodarki odpadami dla aglomeracji białostockiej”,
ok. 100 osób
Przygotowanie i realizacja wyjazdu studyjnego dla dziennikarzy, radnych, przedstawicieli
samorządów, przedstawicieli mieszkańców, w tym liderów społecznych i POE do zakładu
termicznego unieszkodliwiania odpadów w technologii rusztowej na terenie Unii Europejskiej
Przygotowanie wystąpienia na sesji Rady Miejskiej Białegostoku z udziałem eksperta ds. gospodarki
odpadami, poświęconego realizacji przez Zamawiającego Projektu “Zintegrowany system gospodarki
odpadami dla aglomeracji białostockiej”
Przygotowanie oraz przeprowadzenie spotkania informacyjnego z udziałem eksperta ds. gospodarki
odpadami dla dziennikarzy, poświęconego realizacji przez Zamawiającego Projektu “Zintegrowany
system gospodarki odpadami dla aglomeracji białostockiej”
Organizacja “Dni otwartych ZUOK w Hryniewiczach” – trzy wyjazdy
Strona 283
13.
Materiał graficzny: kampania banerowa w Internecie. Emisja trzech reklam w formacie billboard: 750 x
100 pikseli na portalu Onet.pl (z geotargetowaniem na miasto Białystok), 100 tys. odsłon oraz
dwutygodniowa na białystokonline.pl
Przygotowanie oraz przeprowadzenie spotkań konsultacyjnych dla zainteresowanych mieszkańców w
trzech miejscach rozpatrywanych lokalizacji ZTPOK :
14.
1) przy ul. Produkcyjnej
2) przy ul. Paderewskiego
3) przy ul. Wł. Andersa
Przygotowanie oraz przeprowadzenie pierwszego spotkania Okrągłego Stołu Odpadowego z udziałem
15.
przedstawicieli grup społecznych zainteresowanych udziałem w projekcie “Zintegrowany system
gospodarki odpadami dla aglomeracji białostockiej”
Materiał audio: przygotowanie scenariusza i produkcja 30 sekundowego spotu radiowego
16.
zapowiadającego event “Ekologiczny piknik rodzinny”
17.
Materiał drukowany dot. eventu: plakat, nakład 1000 sztuk
18.
Przygotowanie i organizacja eventu “Ekologiczny piknik rodzinny
Przygotowanie oraz przeprowadzenie spotkania konsultacyjnego w gminie Juchnowiec Kościelny dla
19.
jej mieszkańców, z udziałem eksperta
20.
Przygotowanie oraz przeprowadzenie drugiego spotkania Okrągłego Stołu Odpadowego
21.
Przygotowanie oraz przeprowadzenie trzeciego spotkania Okrągłego Stołu Odpadowego
Przygotowanie i organizacja konferencji prasowej w Urzędzie Miejskim połączonej z rozstrzygnięciem
22.
konkursu fotograficznego o tematyce ekologicznej gospodarki odpadami oraz prezentacją prac.
Źródło: UM Białystok
Strona 284
14 MONITORING ODDZIAŁYWANIA PLANOWANEGO
PRZEDSIĘWZIĘCIA - ETAP REALIZACJI
I EKSPLOATACJI
14.1 Etap realizacji
Okres budowy Zakładu nie będzie wymagał prowadzenia pomiarów monitoringowych. Na
etapie budowy powinna być prowadzona jedynie ewidencja odpadów wytwarzanych podczas
realizacji budowy zgodnie z wydanymi decyzjami/postanowieniami w zakresie ochrony
środowiska uzyskanymi przez firmę wykonawczą.
14.2 Etap eksploatacji
14.2.1 Monitoring emisji zanieczyszczeń powietrza
Monitoring oddziaływania przedsięwzięcia na etapie eksploatacji realizowany będzie poprzez
pomiary emisji zanieczyszczeń do powietrza. ZałoŜenie takie jest konieczne i stosowane
powszechnie z uwagi na współoddziaływanie w analizowanym terenie bardzo wielu źródeł
emisji i niemoŜność wydzielenia z tego oddziaływania rozpatrywanego źródła.
Ponadto zgodnie z wynikami analizy uciąŜliwości przedstawionej w rozdziale 8.2.1.5 wynika,
Ŝe udział rozpatrywanego źródła będzie znikomy i wszelkie normy jakości powietrza w
rejonie oddziaływania będą dotrzymane.
Wszystkie te działania umoŜliwiają realizację oceny oddziaływania na stan jakości powietrza
w skali całego m. Białystoka i wszystkich źródeł wpływających na stan tej jakości.
14.2.1.1 Wymagania formalno – prawne
Wymagania dotyczące prowadzenia pomiarów emisji z instalacji szczegółowo określa
rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów
wielkości emisji oraz ilości pobieranej wody (Dz. U. Nr 206 poz. 1291 z 2008 r.).
Przedmiotem rozporządzenia są obowiązki pomiarowe związane z eksploatacją tych samych
instalacji, do których stosuje się przepisy rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 20
grudnia 2005 r. w sprawie standardów emisyjnych z instalacji.
Zakres oraz metodyki referencyjne wykonywania pomiarów ciągłych i okresowych emisji
zanieczyszczeń do powietrza z Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych zawarte
ww. rozporządzeniu przedstawiają się następująco:
Tabela 14.1 Substancje i parametry mierzone w sposób ciągły oraz metodyki referencyjne
wykonywania pomiarów ciągłych.
Lp.
Nazwa substancji lub parametru - zakres
Jednostka
miary
1.
Pył ogółem
mg/m3
2.
SO2
mg/m3
3.
NOx (w przeliczeniu na NO2)
mg/m3
4.
CO
mg/m3
Metodyka referencyjna
Technika dowolna wzorcowana metoda
grawimetryczną
Absorpcja promieniowania IR lub inna metoda
optyczna z uwzględnieniem normy PN-ISO 7935
Absorpcja promieniowania IR lub inna metoda
optyczna z uwzględnieniem normy PN-ISO 10849
Absorpcja promieniowania IR
Strona 285
5.
7.
HCl
Substancje organiczne w postaci gazów i par
wyraŜone jako całkowity węgiel organiczny
HF
8.
O2
6.
mg/m3
mg/m3
mg/m3
%
Prędkość przepływu spalin lub ciśnienie dynamiczne
spalin
Temperatura spalin w przekroju pomiarowym
Ciśnienie statyczne lub bezwględne spalin
Wilgotność bezwzględna gazów odlotowych lub
stopień zawilŜenia gazów
9.
10
11.
12.
Technika ciągłej detekcji płomieniowo-jonizacyjnej
(FID)
Metoda paramagnetyczna, celi cyrkonowej lub
elektrochemiczna gwarantująca niepewność pomiaru
nie gorszą niŜ ± 0,4% obj. O2
m/s Pa
1), 2)
K
Pa
% obj.
kg/kg
3)
4)
2), 5)
Objaśnienia:
IR - promieniowanie podczerwone,
1)
w przypadku braku moŜliwości technicznych lub metrologicznych zainstalowania urządzeń do ciągłego pomiaru
prędkości przepływu spalin lub ciśnienia dynamicznego spalin dopuszcza się odstępstwa od prowadzenia ciągłych pomiarów
prędkości przepływu spalin lub ciśnienia dynamicznego spalin oraz wyznaczanie strumienia objętości spalin metodą bilansową,
gdy gwarantuje ona uzyskanie niepewności wyniku mniejszej niŜ 10 %,
2)
pomiary parametrów mogą być wykonywane dowolnymi metodami gwarantującymi niepewność pomiaru mniejszą niŜ
10 %,
3)
dowolna metoda gwarantująca niepewność pomiaru ±5 K,
4)
dowolna metoda gwarantująca niepewność pomiaru ± 10 Pa,
5)
dopuszcza się odstępstwa od prowadzenia ciągłych pomiarów wilgotności bezwzględnej lub stopnia zawilŜenia oraz
ich wyznaczanie metodą bilansową, gdy gwarantuje ona uzyskanie niepewności wyniku mniejszej niŜ 10 %,
6)
metodykę naleŜy dobrać odpowiednio do stęŜenia oznaczanego pierwiastka.
Źródło: Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów wielkości
emisji oraz ilości pobieranej wody (Dz. U. Nr 206 poz. 1291 z 2008 r.).
Tabela 14.2 Substancje mierzone w sposób okresowy oraz metodyki referencyjne
wykonywania pomiarów okresowych.
Nazwa
substancji
Lp.
Jednostka
miary
1
Pb
mg/m3
2
Cr
mg/m3
3
Cu
mg/m3
4
Mn
mg/m3
5
Ni
mg/m3
6
As
mg/m3
7
Cd
mg/m3
8
Hg
mg/m3
9
Tl
mg/m3
10
Sb
mg/m3
11
V
mg/m3
12
Co
mg/m3
13
Dioksyny
furany
i
ng/m3
Metodyka referencyjna
Spektrometria absorpcji
plazmowym6)
plazmowym6)
plazmowym6)
plazmowym6)
plazmowym6)
plazmowym6)
plazmowym6)
Norma PN-EN 13211
plazmowym6)
plazmowym5)
plazmowym6)
plazmowym6)
atomowej lub emisyjna spektrometria atomowa ze wzbudzeniem
Norma PN-EN 1948 - 1,2,3
Objaśnienia:
5)
Wartości przedziału ufności dla pojedynczego wyniku pomiaru określa się zgodnie z normą PN-EN 14181, przyjmując,
Ŝe 95% wartości przedziału ufności pojedynczego wyniku pomiaru nie powinno przekraczać następujących wartości
wyraŜonych w procentach standardu emisyjnego:
1) 10% - w przypadku tlenku węgla
2) 20% - w przypadku dwutlenku siarki
3) 20% - w przypadku dwutlenku azotu
Strona 286
4) 30% - w przypadku pyłu całkowitego
5) 30% - w przypadku całkowitego węgla organicznego
6) 40% - w przypadku chlorowodoru
7) 40% - w przypadku fluorowodoru
6)
JeŜeli z podowu niesprawności lub konserwacji systemu pomiarów ciągłych, w ciągu roku kalendarzowego wystąpi
więcej niŜ 10 dni, w których z kaŜdej doby więcej niŜ pięć średnich trzydziestominutowych wartości stęŜeń substancji jest
niewaŜnych, to prowadzący instalację podejmuje działania w celu zwiększenia niezawodności systemu ciągłego pomiaru emisji i
informuje wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska o podjętych działaniach.
Źródło: Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów wielkości
emisji oraz ilości pobieranej wody (Dz. U. Nr 206 poz. 1291 z 2008 r.).
Rozporządzenie to zawiera równieŜ wytyczne, co do częstotliwości wykonywania pomiarów
okresowych, zasad prowadzenia pomiarów ciągłych dla tlenków azotu, kontroli systemów
ciągłych pomiarów i dokładności pojedynczego pomiaru, sposobu uśredniania stęŜeń
dobowych oraz zasad postępowania w przypadku awarii systemu pomiarów ciągłych. Zostały
one przedstawione poniŜej:
• Ciągłe pomiary emisji tlenków azotu (NOx) wykonuje się wtedy, gdy w pozwoleniu na
wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza lub w pozwoleniu zintegrowanym
ustalono wielkość dopuszczalnej emisji tej substancji.
• Systemy do ciągłych pomiarów emisji do powietrza co najmniej raz w roku podlegają
procedurom zgodnym z normą PN-EN 14181, zapewniającym odpowiedni poziom
jakości, w tym co najmniej raz na trzy lata kontroli za pomocą pomiarów równoległych
prowadzonych z uŜyciem innych systemów z zastosowaniem metodyk referencyjnych
lub manualnych (dla pyłu zgodnie z normą PN-Z-04030-7 lub normą PN-EN 13284-1,
dla NOx zgodnie z normą PN-EN 14792, dla HCl zgodnie z normą PN-EN 1911, dla
SO2 zgodnie z normą PN-EN 14791, dla O2 zgodnie z normą PN-EN 14789).
• Systemy do ciągłych pomiarów emisji do powietrza podlegają zgodnie z normą PNEN 14181 pełnej procedurze kalibracji i walidacji w przypadku:
• systemów nowo instalowanych,
• systemów istniejących - co najmniej raz w ciągu trzech lat,
• kaŜdej większej zmiany w pracy instalacji spalania paliw i większych zmian lub
napraw systemów istniejących.
• Wartości średnie dobowe wyznaczane są na podstawie wartości średnich
trzydziestominutowych lub dziesięciominutowych stęŜeń substancji zmierzonych
w czasie eksploatacji instalacji, z uwzględnieniem okresów rozruchu i zatrzymywania,
o ile podczas ich trwania spalane są odpady, po odjęciu wartości przedziału ufności
określonego w pkt 5 niniejszego załącznika.
• Wartości przedziału ufności dla pojedynczego wyniku pomiaru określa się zgodnie
z normą PN-EN 14181, przyjmując, Ŝe 95 % wartości przedziału ufności
pojedynczego wyniku pomiaru nie powinno przekraczać następujących wartości
wyraŜonych w procentach standardu emisyjnego:
o 10 % - w przypadku tlenku węgla;
o 20 % - w przypadku dwutlenku siarki;
o 20 % - w przypadku dwutlenku azotu;
o 30 % - w przypadku pyłu całkowitego;
o 30 % - w przypadku całkowitego węgla organicznego;
o 40 % - w przypadku chlorowodoru;
o 40 % - w przypadku fluorowodoru.
• JeŜeli z powodu niesprawności lub konserwacji systemu do pomiarów ciągłych,
w ciągu roku kalendarzowego wystąpi więcej niŜ 10 dni, w których z kaŜdej doby
więcej niŜ pięć średnich trzydziestominutowych wartości stęŜeń substancji jest
niewaŜnych, to prowadzący instalację podejmuje działania w celu zwiększenia
niezawodności systemu ciągłego pomiaru emisji i informuje wojewódzkiego
inspektora ochrony środowiska o podjętych działaniach.
Strona 287
14.2.1.2 Wymagania w stosunku do ZUOK
Przeprowadzona analiza wymagań formalnych w zakresie dopuszczalnych poziomów
niektórych substancji w powietrzu, wartości odniesienia oraz ww. wymagań dotyczących
wymagań w zakresie prowadzenia wielkości emisji wskazuje, Ŝe pomiarami naleŜy objąć
wszystkie rozpatrywane zanieczyszczenia zawarte w rozporządzeniu Ministra Środowiska z
dnia 20 grudnia 2005 r. w sprawie standardów emisyjnych z instalacji (Dz.U. Nr 260, poz.
2181). Podział na pomiary ciągłe i okresowe dla rozpatrywanych substancji wynika z ww.
przepisów oraz oceny uciąŜliwości i przedstawia się następująco:
Pomiary ciągłe dla dwóch linii termicznego przekształcania odpadów naleŜy prowadzić dla:
• pyłu ogółem,
• NOx (w przeliczeniu na NO2),
• CO,
• SO2,
• HCl,
• HF,
• substancji organicznych w postaci gazów i par wyraŜone jako całkowity węgiel
organiczny,
• O2,
• prędkości przepływu spalin lub ciśnienia dynamicznego spalin,
• temperatury spalin w przekroju pomiarowym,
• ciśnienia statycznego spalin,
• współczynnik wilgotności.
PoniewaŜ ocena uciąŜliwości Zakładu jak i przedstawione rzeczywiste wyniki pomiarów
emisji z obiektów tego typu wykazują, Ŝe emisje chlorowodoru i fluorowodoru oraz dwutlenku
siarki są znacznie niŜsze niŜ ich standardy emisyjne, to pomiary tych substancji mogą być
prowadzone okresowo, co najmniej dwa razy w roku – raz w sezonie zimowym (październik
– marzec) oraz raz w sezonie letnim (kwiecień – wrzesień) dla istniejącej instalacji, a przez
pierwszy rok eksploatacji nowych instalacji – co najmniej raz na trzy
miesiące.Rozstrzygnięcie tego problemu będzie przedmiotem analizy na etapie pozwolenia
zintegrowanego bądź pozwolenia na emsiję gazów i pyłów do powietrza.
Pozostałe pomiary okresowe naleŜy prowadzić dla:
• Pb,
• Cr,
• Cu,
• Mn,
• Ni,
• As,
• Cd,
• Hg,
• Tl,
• Sb,
• V,
• Co,
• dioksyn i furanów.
Pomiary okresowe dla linii termicznego przekształcania odpadów naleŜy prowadzić co
najmniej raz na sześć miesięcy, a przez pierwszy rok eksploatacji – co najmniej raz na trzy
miesiące.
Strona 288
Systemy ciągłych pomiarów emisji do powietrza zainstalowane w Zakładzie naleŜy
kontrolować za pomocą równoległych pomiarów prowadzonych przy uŜyciu innych systemów
z zastosowaniem metodyk referencyjnych (zgodnie z rozporządzeniem) co najmniej raz na
trzy lata.
W przypadku awarii takiego systemu, która wystąpi więcej niŜ 10 dni w ciągu roku,
w których z kaŜdej doby więcej niŜ trzy razy średnie jednogodzinne wartości stęŜeń
substancji będą niewaŜne, Zakład będzie musiał podjąć działania w celu zwiększania
niezawodności systemu ciągłego pomiaru emisji oraz poinformować Wojewódzkiego
Inspektora Ochrony Środowiska o podjętych działaniach.
14.2.2 Monitoring parametrów procesowych
Dla ZUOK przewiduje się monitoring parametrów procesowych, tzw. monitoring
technologiczny, który jest pomiarem uzupełniającym i wspomagającym monitoring emisji
zanieczyszczeń do powietrza i w łącznym spełnieniu wymagań daje gwarancję dotrzymania
norm emisji. W rozwaŜanym przypadku proponuje się następujący układ monitoringu
technologicznego.
Układ spalania:
W piecach naleŜy przeprowadzać pomiary ciągłe następujących parametrów:
• temperatura spalin,
• podciśnienie,
• zawartość tlenu w spalinach,
• czas przebywania spalin (nie jest wymagany prawnie).
W komorze dopalania monitorowane powinny być:
• temperatura spalin,
• pomiar ilości czynników podawanych do układu spalania (powietrze
pierwotne/wtórne, paliwo wspomagające),
• komory dopalania powinny być wyposaŜone w luki i wzierniki umoŜliwiające nadzór
zarówno wzrokowy, jak i przy pomocy przyrządów pomiarowych nie zainstalowanych
na stałe.
I stopień oczyszczania spalin
Zakres monitoringu:
• pomiar ciągły strumienia masy wtryskiwanego stałego mocznika,
• pomiar ciągły temperatury roztworu mocznika,
• pomiar ciągły ciśnienia roztworu mocznika.
II stopień oczyszczania spalin
Zakres monitoringu:
• pomiar ciągły ilości wdmuchiwanego sorbentu,
• pomiar ciągły recyrkulatu z nieprzereagowanym sorbentem,
• pomiar ciągły stęŜenia SO2 za filtrem workowym,
• pomiar ciągły ciśnienia przed i za filtrem workowym,
• pomiar ciągły temperatury spalin przed wejściem na filtry workowe.
Strona 289
14.2.3 Monitoring hałasu
Spełnienie obowiązujących wymagań akustycznych będzie moŜliwe jedynie przy
uwzględnieniu warunków opisanych w rozdziale 10.2.2. W fazie projektu technicznego
naleŜy wykonać ponowne obliczenia akustyczne z uwzględnieniem parametrów
akustycznych charakterystycznych dla ostatecznie przyjętych rozwiązań technologicznych
i ostatecznej lokalizacji urządzeń. Po zakończeniu prac budowlanych i uruchomieniu Zakładu
naleŜy wykonać kontrolne pomiary hałasu w środowisku. Następne pomiary środowiskowe
naleŜy wykonać po dwóch latach od uruchomienia nowej instalacji.
Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku, powodowanego przez poszczególne grupy
źródeł hałasu, określone zostały w Rozporządzeniu Ministra Środowiska dnia 14 czerwca
2007 w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U nr 120 poz. 826).
Rozporządzenie weszło w Ŝycie z dniem 20.07.2007. Dopuszczalne wartości poziomu
hałasu są wyraŜone wskaźnikami LAeq D oraz LAeq N odpowiednio dla pory dziennej i pory
nocnej. Wartości te zaleŜą od rodzaju źródła hałasu, charakteru terenów naraŜonych na jego
oddziaływanie oraz od pory doby.
W przypadku hałasu instalacyjnego przedział czasu odniesienia dla pory dziennej jest równy
8 najmniej korzystnym godzinom dnia kolejno po sobie następującym, natomiast dla pory
nocnej przedział ten jest równy 1 najmniej korzystnej godzinie nocy. Wyciąg
z Rozporządzenia w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U nr 120
poz. 826) zawierający wartości dopuszczalne poziomów hałasu obowiązujące w przypadku
hałasu instalacyjnego zamieszczono w tabeli poniŜej.
Tabela 14.3 Dopuszczalne poziomy hałasu instalacyjnego w środowisku wg rozporządzenia w
sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku.
Lp.
Przeznaczenie terenu
dzień
LAeq D
noc
LAeq N
1
Strefa ochronna „A” uzdrowiska
45 dB
40 dB
Tereny szpitali poza miastem
2
Tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej
Tereny zabudowy związanej ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieŜy 1)
50 dB
40 dB
Tereny domów opieki społecznej
Tereny szpitali w miastach
3
Tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej i zamieszkania zbiorowego
Tereny zabudowy zagrodowej
55 dB
45 dB
Tereny rekreacyjno-wypoczynkowe1)
Tereny mieszkaniowo usługowe
4
Tereny w strefie śródmiejskiej miast powyŜej 100 tys. mieszkańców2)
55 dB
45 dB
1) W przypadku niewykorzystywania tych terenów, zgodnie z ich funkcją, w porze nocy, nie obowiązuje na nich dopuszczalny poziom
hałasu w porze nocy.
2) Strefa śródmiejska miast powyŜej 100tys. Mieszkańców to teren zwartej zabudowy mieszkaniowej z koncentracją obiektów
administracyjnych, handlowych i usługowych. W przypadku miast, w których występują dzielnice o liczbie mieszkańców pow. 100 tys.
MoŜna wyznaczyć w tych dzielnicach strefę śródmiejską, jeŜeli charakteryzuje się ona zwartą zabudową mieszkaniową z koncentracją
obiektów administracyjnych, handlowych i usługowych.
W oparciu o rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 roku w sprawie
dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. Nr 120, poz. 826), dopuszczalny
poziom hałasu, w zaleŜności od przeznaczenia terenu waha się w granicach (nie dotyczy
hałasu drogowego i kolejowego):
•
•
w ciągu 8 najmniej korzystnych godzin pory dziennej, w okresie g. 6.00 do 22.00 - od
45 do 55 dB,
w ciągu 1 najmniej korzystnej godziny pory nocnej, w okresie g. 22.00 do 6.00 - od 40
do 45 dB.
Strona 290
14.2.4 Monitoring wód podziemnych
Podstawą określenia lokalizacji otworów obserwacyjnych, słuŜących kontroli jakości
środowiska gruntowo-wodnego oraz zakresu monitoringu powinna być dokumentacja
określająca warunki hydrogeologiczne w związku z projektowaniem inwestycji mogącej
zanieczyścić wody podziemne, wykonana zgodnie z Ustawą Prawo geologiczne i górnicze
(Dz. U. z 2005 r. nr 228 poz 1947 ze zm.) i przyjęta bez zastrzeŜeń przez właściwy organ
administracji geologicznej.
Dodatkowo zaleca się monitorowanie zawartości substancji ropopochodnych dostosowane
do lokalizacji zbiornika na olej opałowy (która zostanie określona przez wykonawcę projektu).
14.2.5 Monitoring poboru wody i wytwarzanych ścieków
Prowadzona będzie bieŜąca rejestracja ilości zuŜytej wody oraz wytworzonych ścieków.
Kontrola funkcjonowania gospodarki odpadami prowadzona będzie następujący sposób:
• przyjęcie odpadów nastąpi po uprzednim ustaleniu masy odpadów oraz sprawdzeniu
zgodności przyjmowanych odpadów z danymi zawartymi w karcie przekazania
odpadów;
• system ewidencji odpadów (przyjmowanych i wytwarzanych) prowadzony zgodnie
z wymogami określonymi w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 14 lutego
2006r. w sprawie wzorów dokumentów stosowanych na potrzeby ewidencji odpadów
(Dz. U. 2006, Nr 30, poz. 213);
• kontrolę dostarczanych odpadów zgodnie z wymaganiami określonymi w art. 45 ust.
1a, 1b oraz 2 ustawy o odpadach (tekst jednolity Dz. U. 2007, Nr 39 poz.251 z póź.
zm.);
• pomiary wartości opałowej i wilgotności w odpadach przyjmowanych do termicznego
przekształcenia - 4 razy do roku;
• roczne sprawozdanie na formularzu M09 na potrzeby Głównego Urzędu
Statystycznego.
14.2.7 Monitoring gleb
Wskazane jest, aby monitoring gleb był prowadzony według metodyki stosowanej
w instalacjach, w których stosowana jest taka sama technologia, co pozwoli na ewentualne
dokonywanie analizy porównawczej pomiędzy tymi instalacjami. Metodyka powinna być
opracowana pod kątem oznaczania tła geochemicznego dla polichlorowanych
dibenzodioksyn, polichlorowanych dibenzofuranów, metali cięŜkich w glebach.
NajbliŜsza analiza powinna zostać przeprowadzona przed uruchomieniem Zakładu jako
poziom odniesienia, kolejną proponuje się przeprowadzić 3 lata później.
14.2.8 Pozostałe systemy kontroli
W ZUOK proponuje się powołanie komórki badawczo-kontrolnej, której zadaniem będzie:
• kontrola procesów technologicznych;
• stały monitoring wszystkich obiektów pod względem ich oddziaływania na środowisko
i zdrowie ludzi.
Strona 291
Ponadto kontrola spełniania warunków ochrony środowiska będzie sprawowana równieŜ
przez odpowiednie zewnętrzne instytucje kontrolne. Kontrole mają na celu stwierdzenie
zgodności sposobu realizacji inwestycji oraz jej eksploatacji z obowiązującymi przepisami
prawa krajowego oraz decyzjami administracyjnymi wydawanymi na etapie planowania,
budowy i eksploatacji inwestycji. Ewentualne nieprawidłowości stwierdzone przez organy
kontroli spowodują konsekwencje o róŜnym stopniu uciąŜliwości dla jednostki zarządzającej
Zakładem.
Strona 292
15 WSKAZANIE TRUDNOŚCI WYNIKAJĄCYCH
Z NIEDOSTATKÓW TECHNIKI LUB LUK WE
WSPÓŁCZESNEJ WIEDZY, JAKIE NAPOTKANO
OPRACOWUJĄC RAPORT
Podczas opracowywania raportu nie napotkano istotnych trudności natury merytorycznej
stanowiących przeszkodę w jego napisaniu na potrzeby uzyskania decyzji o środowiskowych
uwarunkowaniach.
Praktyka w krajach UE pozwoliła naszym ekspertom na czerpanie z doświadczenia
zdobytego podczas budowy lub eksploatacji funkcjonujących juŜ od wielu lat dziesiątek
instalacji i zakładów, opartych na róŜnych systemach spalania odpadów. Zakres dostępnej
wiedzy jest wystarczający do wykonania raportu na potrzeby uzyskania decyzji
o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia.
Korzystano równieŜ z bogatej literatury w tym zakresie, tak dla instalacji europejskich, jak
i amerykańskich (ze względu na inną morfologię odpadów i wykorzystywane systemy
wzorowano się przede wszystkim na doświadczeniach europejskich).
Ponadto istnieje szczegółowa dokumentacja dla obecnie funkcjonującej instalacji
termicznego unieszkodliwiania odpadów komunalnych w ZUSOK w Warszawie, łącznie
z wynikami monitoringu jej oddziaływania na środowisko. Autorzy raportu mieli dostęp do
tych dokumentów, obrazujących specyfikę funkcjonowania instalacji termicznego
unieszkodliwiania odpadów w Warszawie.
Strona 293
16 WSKAZANIE KONIECZNOŚCI PONOWNEGO
PRZEPROWADZENIA OCENY ODDZIAŁYWANIA
PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO
Decyzję o konieczności ponownego przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko
moŜe podjąć m.in. organ wydający decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach lub organ
właściwy do wydania decyzji o pozwoleniu na budowę.
Strona 294
17 WNIOSKI
1. Obecna sytuacja w zakresie gospodarki odpadami w Białymstoku wymaga podjęcia
przez Miasto natychmiastowych działań inwestycyjno-organizacyjnych.
2. Budowa ZUOK jest warunkiem dalszego rozwoju miasta i gmin sąsiednich przy
osiągnięciu standardów ekologicznych i prawnych wymaganych przez Unię
Europejską i pozwoli na „doścignięcie” w tym zakresie aglomeracji europejskich.
ZUOK powinien być elementem uzupełniającym i domykającym system, który
umoŜliwi osiągnięcie wymaganych prawem limitów.
3. Budowa Zakładu zgodna jest z dokumentami strategicznymi w skali kraju,
województwa i miasta, a proponowana technologia spełnia wymagania przepisów
krajowych i UE.
4. Lokalizacja Zakładu jest korzystna biorąc pod uwagę połoŜenie w obrębie
aglomeracji, na terenie o charakterze przemysłowym i usługowym, z dala od
obszarów chronionych i zwartej zabudowy mieszkaniowej.
5. Budowa ZUOK z zastosowaniem metody termicznego przekształcania odpadów
z odzyskiem energii pozwoli na:
a. unieszkodliwienie duŜych ilości odpadów,
b. redukcję ilościową odpadów powyŜej 90%,
c. zachowanie najwyŜszych standardów ochrony środowiska,
d. spełnienie warunków dyrektywy 1999/31/WE dotyczącej ograniczania
składowania odpadów ulegających biodegradacji,
e. spełnienie warunków dyrektywy 94/62/WE i jej nowelizacji, dotyczącej
odpadów opakowaniowych i określającej poziom 60 % odzysku rocznie,
f. produkcję energii z odpadów, uznanych Dyrektywą przyjętą przez Parlament
Europejski 17 czerwca 2008 r. za potencjalne surowce energetyczne, których
spalanie jest jednym ze wspieranych przez UE sposobów wykorzystania
odpadów.
g. produkcję energii w kogeneracji spełniając warunki dyrektywy 2004/8/WE,
zmniejszenie emisji C02 poprzez zmniejszenie spalania paliw kopalnych,
h. ponowne wykorzystanie odpadów poprocesowych tj. ŜuŜli jako materiału
w drogownictwie, odzysk metali Ŝelaznych i nieŜelaznych,
i. rozwiązanie problemu higienizacji odpadów,
j. kompleksowe rozwiązanie unieszkodliwiania odpadów komunalnych róŜnego
typu.
6. Większość z wymienionych powyŜej punktów stanowi efekt ekologiczny, jaki będzie
osiągnięty dzięki podjętym działaniom inwestycyjnym. Pośrednio efektem będzie
takŜe zmniejszenie ilości transportowanych odpadów na składowiska jak równieŜ
zmniejszenie potencjalnego ryzyka zanieczyszczenia środowiska w trakcie transportu
odpadów i w trakcie ich składowania.
7. Proponowana
technologia
termicznego
przekształcania
odpadów
jest
rekomendowana, poniewaŜ:
a. spełnia wymagania BAT;
b. jest zweryfikowana i sprawdzona pod względem technicznym i ekonomicznym
w setkach instalacji w aglomeracjach europejskich;
c. zapewnia optymalne zuŜycie reagentów w stosunku do osiąganych efektów;
d. jest bezściekowa;
e. zapewnia maksymalne wykorzystanie energii zawartej w paliwie (odpadach);
f. wykorzystuje urządzenia zapewniające wydajny system oczyszczania spalin
redukujący poziom emisji zgodnie z wymaganiami dyrektywy 2000/76/WE.
Strona 295
8. Najlepszy wariant budowy ZUOK stanowi budowa Zakładu w rejonie ul. Andersa
uwzględniająca: linię termicznego przekształcania odpadów, instalację do waloryzacji
ŜuŜli oraz instalację do zestalania i stabilizacji chemicznej popiołów oraz pozostałości
z oczyszczania spalin.
9. W przypadku realizacji inwestycji naleŜy na wybranym terenie przeprowadzić
ponowną kompleksową inwentaryzację przyrodniczą. Ze względu na dłuŜszy czas
obserwacji inwentaryzacja taka moŜe być przeprowadzona jeszcze przed
rozpoczęciem procedur zmierzających do wydania pozwolenia na realizację
inwestycji, co pomoŜe skrócić czas przygotowywania dokumentacji potrzebnej do
uzyskania pozwolenia na budowę.
10. Faza realizacji inwestycji będzie stosunkowo krótkotrwała i mało uciąŜliwa.
11. W fazie eksploatacji moŜliwe największe oddziaływanie inwestycji zidentyfikowane
zostało w sferze oddziaływania na powietrze oraz na klimat akustyczny.
Z przeprowadzonej analizy i obliczeń wynika, iŜ realizacja inwestycji
w proponowanym zakresie zapewni dotrzymanie obowiązujących standardów
w zakresie dopuszczalnych emisji i imisji. Oddziaływanie na pozostałe komponenty
środowiska, oddziaływanie na ludzi, obszary i gatunki podlegające ochronie, dzięki
zastosowanej technologii, systemom oczyszczania i zapewnionej kompensacji będzie
nieistotne.
12. W celu maksymalnego zabezpieczenia oddziaływania na klimat akustyczny na etapie
projektowania konieczna będzie konsultacja z akustykiem dotycząca lokalizacji
wybranych urządzeń i zaleŜnego od niej ewentualnego wyciszania budynków gdzie
przewidziane jest umieszczenie turbozespołu. Akustyk powinien przygotować
wytyczne do projektu. Po wybudowaniu Zakładu naleŜy wykonać pomiary hałasu.
13. Konieczne będzie prowadzenie monitoringu emisji zanieczyszczeń, przyjmowanych
i wytwarzanych odpadów. Zakład będzie wyposaŜony w system monitoringu
przebiegu procesu i system automatycznych zabezpieczeń, co pozwoli na kontrolę.
Monitoring procesów, stanu środowiska tj. emisji do powietrza, hałasu, wód
podziemnych
powinien być prowadzony zgodnie z zaleceniami opisanymi
w rozdziale 14 oraz wymaganiami prawnymi.
14. Nawiązanie dialogu społecznego, przygotowanie oraz przeprowadzenie kampanii
informacyjno – konsultacyjnej z duŜą pieczołowitością jak równieŜ prawidłowe
zapewnienie udziału społeczeństwa w postępowaniu w sprawie OOŚ jest bardzo
istotnym elementem postępowania w sprawie uzyskania decyzji o środowiskowych
uwarunkowaniach dla opisywanej inwestycji. Przewiduje się, Ŝe konflikty społeczne,
które najprawdopodobniej pojawią się w związku z planowaną inwestycją dotyczyć
będą obaw przed szkodliwą emisją. Ten dialog ma na celu pełne uświadomienie
społeczeństwa o miejscu i roli termicznego przekształcenia odpadów komunalnych,
które moŜna sformułować:
a) Termiczne przekształcanie odpadów jest jedną z metod odzysku prowadzącą
do wykorzystania energii zawartej w odpadach komunalnych.
b) Z punktu widzenia hierarchii postępowania z odpadami przyjętej na poziomie
prawa Unii Europejskiej, określającej zalecany sposób postępowania
z odpadami, termiczne przekształcanie odpadów z odzyskiem energii moŜna
umiejscowić jako metodę preferowaną przed unieszkodliwianiem odpadów
poprzez składowanie lub spalanie bez odzysku energii, ale zdecydowanie mniej
korzystną niŜ ponowne uŜycie, czy poddanie ich recyklingowi.
c) Termiczne przekształcanie odpadów z odzyskiem energii powinno być zatem
uznawane jako sposób na ograniczenie ilości odpadów poddawanych
unieszkodliwianiu, w tym w szczególności poprzez składowanie, ale nie
powinno być stosowane przed recyklingiem lub negatywnie wpływać na
podejmowane działania w zakresie recyklingu.
Strona 296
d) Dane statystyczne dla kraju pokazują, Ŝe większość, bo ok. 90% ze zbieranych
na poziomie 10 mln Mg odpadów komunalnych w roku jest składowanych na
składowiskach, a Polska posiada tylko jedną instalację do termicznego
przekształcania zmieszanych odpadów komunalnych z odzyskiem energii
o mocy przerobowej zaledwie 40 tys. Mg na rok. Sytuację w kraju w zakresie
termicznego przekształcania odpadów komunalnych z odzyskiem energii
moŜna określić jako obszar wymagający działań dla zwiększenia udziału tej
formy odzysku w ogólnych metodach zagospodarowania odpadów.
e) W ciągu ostatnich 10 lat powstała w Polsce zaledwie jedna instalacja
z przeznaczeniem do odzysku energii z termicznego przekształcania odpadów.
Porównując osiągnięcia Polski w tym zakresie nasz kraj wypada na tle Unii
Europejskiej bardzo niekorzystnie, co przedstawia poniŜsza tabela.
Tabela 17.1 Liczba instalacji do termicznego przekształcania stałych odpadów
komunalnych oraz ich moce przerobowe w państwach członkowskich.
Państwo członkowskie
Austria
Belgia
Czechy
Dania
Finlandia
Francja
Niemcy
Węgry
Włochy
Luksemburg
Holandia
Polska
Portugalia
Hiszpania
Szwecja
Wielka Brytania
Razem
Liczba instalacji do termicznego
przekształcania stałych odpadów
komunalnych
1
17
3
31
1
123
58
1
49
1
12
1
3
11
28
15
359
Moce przerobowe instalacji (mln Mg w
roku)
0,88
1,64
0,40
3,28
0,05
11,25
13,28
0,19
3,47
0,12
5,18
0,04
1,00
1,86
3,13
3,17
48,84
Źródło: Ministerstwo Środowiska
f)
Oprócz zmniejszenia ilości odpadów kierowanych na składowiska, atutem
budowy spalarni odpadów jest fakty pozyskiwania energii powstającej
w procesie termicznego przekształcania odpadów, który to odzysk pozwala
w znacznym stopniu oszczędzić surowce naturalne. Obecnie resort środowiska
prowadzi prace legislacyjne w zakresie opracowania rozporządzenia Ministra
Środowiska w sprawie szczegółowych warunków technicznych kwalifikowania
części energii odzyskanej z termicznego przekształcania odpadów
komunalnych jako energii z odnawialnych źródeł energii. UpowaŜnienie dla
Ministra Środowiska do wydania przedmiotowego rozporządzenia wynika z art.
44 ust. 8 i 9 ustawy o odpadach.
g) Wejście w Ŝycie projektowanego przez resort środowiska rozporządzenia
umoŜliwi szybsze i skuteczniejsze wywiązanie się przez Polskę z obowiązku,
o którym mowa w art. 5 dyrektywy Rady 1999/31/WE z dnia 26 kwietnia 1999r.
w sprawie składowania odpadów (Dz.U. WE L 182 z 16.07.1999, str. 1, z późn.
zm.) Przepisy zawarte w treści przedmiotowego paragrafu zobowiązują bowiem
wszystkie kraje członkowskie do zmniejszenia masy frakcji biodegradowalnych
z odpadów komunalnych kierowanych na składowiska.
Strona 297
18 AUTORZY RAPORTU
Niniejsza dokumentacja została opracowana przez zespół następujących ekspertów:
mgr inŜ. Michał Basiak
mgr inŜ. Mariusz Duszczyk
mgr Agata Komorowska
inŜ. Lech Kotkowski
mgr inŜ. Piotr Milc
dr Tomasz Nowicki
mgr inŜ. Anna Ogrodowczyk
mgr Anita Witkowska
Strona 298
19 WYKORZYSTANE MATERIAŁY
19.1 AKTY PRAWNE
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Dyrektywa 2000/76/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 4 grudnia 2000 r.
w sprawie spalania odpadów,
Dyrektywa 2008/98/WE, Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 19 listopada 2008 r.
w sprawie odpadów oraz uchylająca niektóre dyrektywy,
Dyrektywa 99/31/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 26 kwietnia 1999 r.
w sprawie składowania odpadów,
Dyrektywa 2008//1/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 stycznia 2008 r.
w sprawie zintegrowanego zapobiegania zanieczyszczeniom i ich kontroli,
Dyrektywa 2002/49/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 25 czerwca 2002 r.
w sprawie oceny i zarządzania hałasem w środowisku,
Dyrektywa 2004/8/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 r.
w sprawie wspierania kogeneracji w oparciu o zapotrzebowanie na ciepło uŜytkowe
na rynku wewnętrznym energii oraz zmieniająca dyrektywę 92/42/EWG,
Dyrektywa 2000/14/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 8 maja 2000r.
w sprawie zbliŜenia ustawodawstw Państw Członkowskich odnoszących się do emisji
hałasu do środowiska przez urządzenia uŜywane na zewnątrz pomieszczeń,
Zaleceniach Komisji Wspólnot Europejskich 2003/613/EC w sprawie wytycznych
dotyczących zmodyfikowanych przejściowych metod obliczeniowych dla hałasu
przemysłowego, lotniczego, ruchu kołowego oraz ruchu szynowego, oraz danych o
emisji.
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tekst jednolity Dz. U.
2008 Nr 25, poz. 150 z późn. zm.);
Ustawa z dnia 3 października 2008 o udostępnianiu informacji o środowisku i jego
ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach
oddziaływania na środowisko (Dz. U. 2008, Nr 199, poz. 1227 z późn. zm.);
Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (tekst jednolity Dz. U. 2007, Nr 39 poz.
251 z późn. zm.);
Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym
(Dz. U. 2003, Nr 80, poz. 717 z późn. zm.);
Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych (Dz. U.
2001, Nr 63, poz. 638 z późn. zm.);
Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o zuŜytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym
(tekst jedn. Dz. U. 2005, Nr 180, poz. 1495 z późn. zm.);
Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (tekst jednolity Dz. U. 2006,
Nr 89, poz. 625 z późn. zm. );
Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U.
Nr 162, poz. 1568 z późn. zm.);
Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (tekst jednolity Dz. U. z 2005 r. nr 239,
poz. 2019 z późn. zm.);
Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (tekst jednolity Dz. U z 2006 r.
nr 156, poz. 1118 z późn. zm.);
Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. Prawo geologiczne i górnicze (tekst jednolity Dz. U.
z 2005 r. Nr 228, poz. 1947 z późn. zm.);
Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 o ochronie przyrody (Dz. U. 2004, Nr 92, poz.880
z późn. zm.);
Ustawa z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich
naprawie (Dz. U. 2007, Nr 75 poz. 493 z późn. zm.);
Strona 299
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Rozporządzenie Ministra Środowiska dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie
dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U 2007, Nr 120 poz. 826);
Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 grudnia 2005 w sprawie zasadniczych
wymagań dla urządzeń uŜywanych na zewnątrz pomieszczeń w zakresie emisji
hałasu do środowiska (Dz.U.2005, Nr. 263 poz.2202 z późn. zm.);
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 13 maja 2004 r. w sprawie warunków,
w których uznaje się, Ŝe odpady nie są niebezpieczne (Dz. U. 2004, Nr 128, poz.
1347);
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 24 lipca 2006 r. w sprawie warunków,
jakie naleŜy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi, oraz w sprawie
substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz. U. 2006 r. Nr 137,
poz. 984 z późn. zm.);
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 17 grudnia 2008 r. w sprawie
dokonywania oceny poziomów substancji w powietrzu (Dz. U. 2009, Nr 5, poz. 31);
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 3 marca 2008 r. w sprawie poziomów
niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. 2008, Nr 47, poz. 281);
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 5 grudnia 2002 r. w sprawie wartości
odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. 2003, Nr 1, poz. 12);
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 4 listopada 2008 r. w sprawie wymagań
w zakresie prowadzenia pomiarów wielkości emisji oraz pomiarów ilości pobieranej
wody (Dz. U. 2008, Nr 206, poz. 1291);
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 26 lipca 2002 r. w sprawie rodzajów
instalacji mogących powodować znaczne zanieczyszczenie poszczególnych
elementów przyrodniczych albo środowiska jako całości (Dz. U.2002, Nr 122, poz.
1055);
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004 r. w sprawie określenia
przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych
uwarunkowań związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do sporządzenia
raportu o oddziaływaniu na środowisko (Dz. U. 2004, Nr 257., poz. 2573;
z późn. zm.);
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu
odpadów (Dz. U. 2001, Nr 112, poz. 1206);
Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 marca 2002 r. w sprawie wymagań
dotyczących prowadzenia procesu termicznego przekształcania odpadów (Dz. U.
2002,. Nr 37, poz. 339), zmienione rozporządzeniem Ministra Gospodarki, Pracy
i Polityki Społecznej z dnia 22 grudnia 2003 r. (Dz. U. 2004, Nr 1, poz. 2);
Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 31
października 2003 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie rodzajów odpadów
innych niŜ niebezpieczne oraz rodzajów instalacji i urządzeń, w których dopuszcza
się ich termiczne przekształcanie (Dz. U. 2003, Nr 192, poz. 1877);
Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 23 czerwca 2003 r. w sprawie
informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia oraz planu bezpieczeństwa
i ochrony zdrowia (Dz. U. 2003, Nr 120 poz. 1126);
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 5 grudnia 2002 r. w sprawie wartości
odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. z 2003 r. Nr 1, poz. 12).
Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20 grudnia 2005 r. w sprawie
standardów emisyjnych z instalacji (Dz. U. 2005, Nr 260, poz. 2181).
Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 7 września 2005 r. w sprawie
kryteriów oraz procedur dopuszczania odpadów do składowania na składowisku
odpadów danego typu (Dz. U. 2005, Nr 186 poz. 1553), zmienione Rozporządzeniem
Ministra Gospodarki z dn. 12 czerwca 2007 r. (Dz. U. 2007, Nr 121, poz. 832)
Strona 300
•
•
Projekt rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 24 listopada 2008 w sprawie
szczegółowych warunków technicznych kwalifikowania części energii odzyskanej
z termicznego przekształcania odpadów komunalnych jako energii z odnawialnego
źródła energii.
Rozporządzenie Ministra Środowiska z 30 października 2003 r. w sprawie
dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobow
sprawdzania dotrzymania tych poziomow (Dz.U. z 2003 r. Nr 192, poz. 1883)
19.2 POLSKIE NORMY
•
•
•
•
•
•
•
PN-N-01341:2000 / Ap.1 2001 Hałas środowiskowy. Metody pomiaru i oceny hałasu
przemysłowego.
PN-ISO 1996-1:1999 Akustyka - Opis i pomiary hałasu środowiskowego –
Podstawowe wielkości i procedury.
PN-ISO 1996-2:1999 / A1:2002 Akustyka - Opis i pomiary hałasu środowiskowego –
Zbieranie danych dotyczących sposobu zagospodarowania terenu.
PN-ISO 1996-3:1999 Akustyka - Opis i pomiary hałasu środowiskowego – Wytyczne
dotyczące dopuszczalnych poziomów hałasu.
PN-B-02151:1987 Akustyka budowlana. Ochrona przed hałasem pomieszczeń
w budynkach.
PN-EN 61000-6-3:2008 Kompatybilność elektromagnetyczna (EMC) - Część 6-3:
Normy ogólne - Norma emisji w środowiskach: mieszkalnym, handlowym i lekko
uprzemysłowionym.
PN-EN 61000-6-4:2008 Kompatybilność elektromagnetyczna (EMC) - Część 6-4.
Normy ogólne - Norma emisji w środowiskach przemysłowych.
19.3 LITERATURA
1. Instrukcja ITB Nr 338 - Metoda określania emisji i imisji hałasu przemysłowego
w środowisku oraz program komputerowy HPZ_95_ITB.
2. Reference Document on Best Available Techniques for Waste Incineration, August
2006.
3. Reference Document on Best Available Techniques for the Waste Treatments
Industries August 2006,
4. śuchowicz-Wodnikowska, Emisja i propagacja hałasu przemysłowego w środowisku
zewnętrznym, Prace naukowe ITB - monografia, Warszawa 1988
5. Metody pomiarów hałasu zewnętrznego w środowisku, PIOŚ Biblioteka monitoringu
środowiska, 1996
6. Grochowalski A., „Dioksyny w spalinach ze spalarni oraz w Ŝywności” w: materiały II
Międzynarodowej Konferencji Termiczne przekształcanie odpadów – za i przeciw”;
Abrys, Poznań 2006.
7. Olędzka - Koprowska E., Spalanie odpadów w odbiorze społecznym. Przygotowanie
lokalnej społeczności do pozytywnego odbioru tzw. trudnej inwestycji. w: Materiały XI
Wielkopolskiego Forum Ekologicznego, Abrys, Poznań, 2006.
8. Pająk T., Termiczna utylizacja odpadów komunalnych. Przegląd komunalny 3 (78),
1998
9. Pająk T. Wielgosiński G.: Spalanie odpadów – korzyści i zagroŜenia. Praca zbiorowa
pod redakcją Romana Zarzyckiego, Polska Akademia Nauk Oddział w Łodzi, 2001
10. Sieja L., Pająk T.; „Termiczne przekształcanie odpadów jako niezbędny element
systemu gospodarki odpadami komunalnymi dla duŜych aglomeracji miejskich –
podstawowe uwarunkowania.”; w: materiały II Międzynarodowej Konferencji
Termiczne przekształcanie odpadów – za i przeciw”; Abrys, Poznań 2006.
Strona 301
11. EEA Briefing 2008/01 „Lepsza gospodarka odpadami komunalnymi zmniejszy emisje
gazów cieplarnianych”. Europejska Agencja Ochrony Środowiska, Kopenhaga 2008.
12. „Zielona Księga w sprawie gospodarowania bioodpadami w Unii Europejskiej”
KOM(2008)811,eur-lex.europa.eu;
19.4 DOKUMENTY ŹRÓDŁOWE
1. „Ocena stanu czystości rzek woj. podlaskiego w 2007 roku”. Wojewódzki Inspektorat
Ochrony Środowiska w Białymstoku, Białystok, kwiecień 2008.;
2. „Ocena stanu czystości wód zlewni rzeki Supraśl w 2008 roku”, Wojewódzki Inspektorat
Ochrony Środowiska w Białymstoku, Białystok, marzec 2009 r.;
3. „Wyniki badań wód podziemnych na terenie woj. podlaskiego w 2007 roku” Wojewódzki
Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku, Białystok, marzec 2008 r.
4. Dokumentacja hydrogeologiczna zasobów wód podziemnych rejonu Białegostoku.
Przedsiębiorstwo Geologiczne „Pol GEOL” Zakład w Warszawie, 1994 r.;
5. Pismo od „PGE Dystrybucja Białystok” znak: RP1/7005/2009 z dnia 27.04.2009 r. w
sprawie przyłączenie instalacji do sieci elektroenergetycznej;
6. Pism od Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Białymstoku, znak: RDOŚ-20-WPNI-6638-102/09/PS z dnia 27.04.2009 r.;
7. Pismo z Wodociągów Białostockich znak: SD10-3/BOK-2323/002527/09 z dnia
27.04.2009r.;
8. Pism od RZGW Warszawa, znak OZ-0212/69/09 z dnia 12.05.2009 r. ws. obszarów
zagroŜonych powodzią w rejonie rzeki Supraśl;
9. Pism od Podlaskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Białymstoku, znak ADJM/0713-12/09 z dnia 05.05.2009 r.
10.Pismo od RDOŚ w Białymstoku, znak RDOŚ-20-WPN-I-6638-102/09/PS, z dnia
27.04.2009 r. ws. obszarów cennych przyrodniczo;
11.Stepaniuk M. „Opis warunków przyrodniczych na obszarze trzech potencjalnych
lokalizacji ZTPOK w Białymstoku”, Białystok, lipiec 2009 r.
12.Południe II; Raport z konsultacji społecznych przeprowadzonych w Białymstoku w okresie
od 08.06.2009r. do 30.06.2009 r., lipiec 2009 r.
13.„Projekt zintegrowanego planu rozwoju transportu publicznego dla miasta Białegostoku
do roku 2015 „ Białystok, 2008 r.
14.„Opracowanie ekofizjograficzne dla terenu miasta Białegostoku”, Białystok 2004 r.
15.Pismo od Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska w Białymstoku,
znak WM.6618-21/09 z dnia 23.04.2009 r. ws. stanu zanieczyszczenia powietrza m.
Białystok
Strona 302
20 SPIS ZAŁĄCZNIKÓW
Załącznik 3.1. Stan jakości powietrza we wskazanych lokalizacjach w 2009 r. – pismo WIOŚ
- WM.6618-21/09 z dnia 23.04.2009 r.
Załącznik.3.2.
Potencjalne lokalizacje
przyrodniczego
inwestycji
na
tle
uwarunkowań
środowiska
Załącznik 3.3. Mapa istniejących obszarów Natura 2000 pobliŜu Miasta Białystok.
Załącznik 6.1. Mapa potencjalnych lokalizacji ZUOK w Białymstoku.
Załącznik 6.2. Potencjalne 3 lokalizacje pod budowę ZUOK w Białymstoku na tle istniejących
systemów przyrodniczych miasta.
Załącznik 6.3. Potencjalne 3 lokalizacje ZUOK w Białymstoku na tle systemu ochrony
zasobów wód podziemnych.
Załącznik 6.4. Mapa planowanych inwestycji drogowych.
Załącznik 6.5. Zasięg wody o prawdopodobieństwie Q0,5% i Q1% dla potencjalnej lokalizacji w
rejonie ul. Produkcyjnej.
Załącznik 6.6. Dokumentacja fotograficzna – roślinność w trzech potencjalnych lokalizacjach
pod budowę ZUOK w Białymstoku.
Załącznik 8.1 Wyniki emisji zanieczyszczeń z instalacji termicznego przekształcania
odpadów komunalnych Orisane w mieście Chartres we Francji.
Załącznik 8.2 Wyniki obliczeń emisji do powietrza dla analizowanych wariantów lokalizacji.
Załącznik 8.3 Dane do komputerowego modelowania oddziaływania akustycznego w
analizowanych lokalizacjach.
Załącznik 8.4 Oddziaływanie akustyczne ZUOK – ul. Andersa – pora dzienna.
Załącznik 8.5 Oddziaływanie akustyczne ZUOK – ul. Andersa – pora nocna.
Załącznik 8.6 Oddziaływanie akustyczne ZUOK – dla 3 lokalizacji.
Załącznik 11.1. Analiza spełniania wymogów najlepszej dostępnej techniki (BAT).
Strona 303
21 SPIS TABEL
Tabela 2.1 Rodzaje odpadów przewidzianych do przyjęcia do instalacji termicznego
przekształcania odpadów. ....................................................................................................22
Tabela 2.2 Zakładane parametry techniczne Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów
Komunalnych. ......................................................................................................................24
Tabela 2.3 Bilans energetyczny ZUOK Białystok..................................................................25
Tabela 2.4 Oczekiwane parametry emisyjne. .......................................................................26
Tabela 2.5 Osiągane poziomy emisji dla pół-suchego sytemu oczyszczania spalin. ............37
Tabela 2.6 Instalacje termicznego unieszkodliwiania odpadów z pół-suchymi systemami
oczyszczania spalin. ............................................................................................................40
Tabela 2.7 Zapotrzebowanie instalacji na energię elektryczną. ............................................45
Tabela 2.8 Zapotrzebowanie ZUOK na wodę.......................................................................45
Tabela 2.9 Zapotrzebowanie ZUOK na chemikalia i materiały..............................................45
wyraŜonej w Mg/rok). ...........................................................................................................53
Tabela 2.11 Szacowane rodzaje i ilości odpadów powstających rocznie w wyniku
przetwarzania odpadów w ZUOK w Białymstoku w podziale na poszczególne instalacje.....55
Tabela 2.12 Rodzaje i ilość ścieków.....................................................................................55
Tabela 3.1 Zestawienie udziałów poszczególnych kierunków wiatru [%]. .............................57
Tabela 3.2 Zestawienie częstości poszczególnych prędkości wiatru [%]. .............................58
Tabela 3.3 Kryteria oceny rocznej za rok 2006 pod kątem ochrony zdrowia i ochrony roślin.60
Tabela 3.4 Aktualny stan zanieczyszczenia powietrza. ........................................................61
Tabela 3.5 Wyniki badań stanu czystości rzeki Supraśl i rzeki Białej z 2007 i 2008 roku,
w punkcie kontrolno – pomiarowym w Nowym Aleksandrowie. ............................................62
Tabela 3.6 Lista gatunków stwierdzonych na obszarze przy ul. Gen. W. Andersa................66
Tabela 5.1 Rodzaje odpadów przeznaczonych do unieszkodliwienia poprzez składowanie
(D5) w instalacji (pole składowe Nr 3 + kwatery „wąwóz” i „trójkąt”) na które zarządzający
posiada pozwolenie..............................................................................................................75
Tabela 5.2 Rodzaje odpadów przeznaczonych do odzysku jako warstwa przesypowa (R14).76
Tabela 5.3 Zakładana masa odpadów trafiających z miasta Białystok i gmin biorących udział
w przedsięwzięciu do systemu w ramach Wariantu 0. ..........................................................77
Tabela 6.1 Wykaz referencji dla poszczególnych rodzajów technologii termicznego
Tabela 6.2 ZuŜycie materiałów i energii dla systemu redukcji kwaśnych zanieczyszczeń. ...89
Tabela 6.3 Osiągane poziomy emisji dla systemu redukcji kwaśnych zanieczyszczeń.........89
Tabela 6.4 Zalety i wady metod redukcji kwaśnych zanieczyszczeń. ...................................89
Tabela 6.5 Porównanie technologii termicznego unieszkodliwiania odpadów pod kątem
oddziaływania na środowisko i wykorzystywania zasobów środowiska. ...............................91
Tabela 6.6 Preferowane parametry paliwa alternatywnego. .................................................94
Tabela 6.7 Produkty i odpady powstające w procesach mechaniczno-biologicznego
Tabela 6.8 Porównanie metod przeróbki frakcji organicznej odpadów..................................99
Tabela 6.9 Szczegółowy opis systemu...............................................................................100
Tabela 6.10 Zakładana masa odpadów trafiających z miasta Białystok i terenów gmin
objętych przedsięwzięciem do systemu w ramach Wariantu I. ...........................................103
Tabela 6.11 Szacowana przepustowość instalacji ZTUOFE w Białymstoku (Wariant II).....105
Strona 304
objętych przedsięwzięciem do systemu w ramach Wariantu II. ..........................................106
Tabela 6.13 Szacowana przepustowość instalacji ZUOK w Białymstoku............................109
objętych przedsięwzięciem do systemu w ramach Wariantu III. .........................................109
objętych przedsięwzięciem do systemu w ramach Wariantu IV. .........................................112
Tabela 6.16 Zestawienie ilości sprzedanego ciepła w latach 2006-2008 ............................115
Tabela 6.17 Zestawienie mocy zamówionych i produkowanej energii cieplnej w latach
2000-2004..........................................................................................................................115
Tabela 6.18 Długość sezonu grzewczego oraz średnie temperatury. .................................116
Tabela 6.19 ZuŜycie energii elektrycznej miasta Białegostoku w latach 2000-2008 z
uwzględnieniem roku 2008.................................................................................................116
Tabela 6.20 Porównanie podstawowych kryteriów wyboru rozwaŜanych wariantów. .........117
Tabela 6.21 Ranking zbiorczy dla rozwaŜanych wariantów. ...............................................118
Tabela 6.22 Ocena warunków brzegowych wariantów lokalizacji. ......................................134
Tabela 6.23 Lista gatunków stwierdzonych na obszarze przy ul. Produkcyjnej. .................144
Tabela 6.24 Obszary Natura 2000 w okolicy proponowanej lokalizacji. ..............................145
Tabela 6.25 Lista gatunków stwierdzonych na obszarze przy ul. Gen. W. Andersa............152
Tabela 6.27 Lista gatunków stwierdzonych na obszarze w rejonie ul. Paderewskiego. ......160
Tabela 6.29 Analiza SWOT dla lokalizacji przy ulicy Produkcyjnej. ....................................162
Tabela 6.30 Analiza SWOT dla lokalizacji przy ul. Gen. W. Andersa..................................163
Tabela 6.31 Analiza SWOT dla lokalizacji przy ul. Paderewskiego.....................................163
Tabela 6.32 Kryteria i ich oceny dla analizowanych lokalizacji. ..........................................168
Tabela 6.33 Wartości wag kryteriów...................................................................................171
Tabela 6.34 Ranking zbiorczy dla rozpatrywanych lokalizacji.............................................173
Tabela 7.1 Zestawienie porównawcze istotnych parametrów technologicznych
rozpatrywanych Opcji dla roku 2020...................................................................................174
Tabela 7.2 Zestawienie rankingowe rozpatrywanych wariantów w odniesieniu do
najistotniejszych parametrów technologicznych. ................................................................177
Tabela 7.3 Emisje gazów cieplarnianych w róŜnych technologiach. ...................................178
Tabela 7.4 Określenie przewidywanego oddziaływania na środowisko wariantu lokalizacji
przy ul. Andersa. ................................................................................................................181
przy ul. Paderewskiego. .....................................................................................................185
przy ul. Produkcyjnej. .........................................................................................................189
Tabela 7.7 Matryca przewidywanych oddziaływań na środowisko w skali lokalnej –
lokalizacja przy ul. Produkcyjnej.........................................................................................193
lokalizacja przy ul. Andersa. ...............................................................................................194
lokalizacja przy ul. Paderewskiego. ....................................................................................195
Tabela 7.10 Matryca przewidywanych oddziaływań na środowisko w skali regionalnej –
lokalizacja przy ul. Produkcyjnej, Andersa, Paderewskiego................................................196
Strona 305
wyraŜonej w Mg/rok). .........................................................................................................200
Tabela 8.2 Wskaźniki emisji [g/1km/poj.]............................................................................200
Tabela 8.3 Wielkość emisji z pojazdów samochodowych ...................................................201
Tabela 8.4 Wyszczególnienie rodzajów odpadów przewidzianych do wytwarzania. ...........202
Tabela 8.5 Dopuszczalne poziomy niektórych substancji w powietrzu. ..............................207
Tabela 8.6 Wartości odniesienia substancji zanieczyszczających w powietrzu oraz czasy
ich obowiązywania i tło zanieczyszczeń w rejonie inwestycji. .............................................208
Tabela 8.7 Standardy emisyjne z instalacji spalania odpadów. ..........................................209
Tabela 8.8 Dopuszczalne i osiągane wartości emisji przez ZUOK Sheffield.......................212
Tabela 8.9 Zestawienie udziałów poszczególnych kierunków wiatru [%]. ...........................215
Tabela 8.10 Zestawienie częstości poszczególnych prędkości wiatru [%]. .........................215
Tabela 8.11 Charakterystyka emitorów w ZUOK. ...............................................................220
Tabela 8.12 Wielkości dopuszczalne..................................................................................220
Tabela 8.13 Wielkości emisji z jednej linii termicznego unieszkodliwiania odpadów. ..........221
Tabela 8.14 Wskaźniki emisji [g/1km/poj.]. .........................................................................223
Tabela 8.15 Ilość szkodliwych składników gazów spalinowych ze spalania oleju napędowego
(kg/Mg paliwa)....................................................................................................................223
Tabela 8.16 Wielkość emisji generowanej podczas dowozu odpadów ...............................224
Tabela 8.17 Wielkość emisji generowanej podczas transportu ŜuŜla, odpadów z
oczyszczania spalin i popiołów ze stabilizacji. ....................................................................224
Tabela 8.18 Wielkość emisji generowanej podczas pracy ładowarki. .................................224
Tabela 8.19 Wielkość sumarycznej emisji niezorganizowanej z terenu ZUOK. ..................225
Tabela 8.20 Cemisy. ..........................................................................................................226
Tabela 8.21 Klasyfikacja emitorów. ....................................................................................226
Tabela 8.22 Dopuszczalne poziomy hałasu instalacyjnego w środowisku. .........................229
Tabela 8.23 Zestawienie obliczeniowych parametrów akustycznych źródeł hałasu typu
„budynek”. ..........................................................................................................................231
Tabela 8.24 Zestawienie powierzchniowych źródeł hałasu reprezentujących działanie
ładowarek...........................................................................................................................232
Tabela 8.25 Poziom mocy akustycznej dominujących punktowych źródeł hałasu. .............233
Tabela 8.26 Zestawienie parametrów akustycznych środków transportu............................234
Tabela 8.27 Zestawienie zapotrzebowania ZUOK na wodę. ..............................................236
Tabela 8.28 Rodzaje i ilość ścieków...................................................................................237
Tabela 8.29 Szacowane ilości i rodzaje odpadów powstających w ciągu roku w wyniku
procesów technologicznych (procesów odzysku i/lub unieszkodliwiania) w ZUOK. ............240
Tabela 8.30 Sposób postępowania z odpadami .................................................................240
Tabela 8.31 Szacunkowe rodzaje i maksymalne ilości odpadów powstających w wyniku
eksploatacji Zakładu – sprzętu i obiektów (z wyłączeniem odpadów z procesów odzysku
i/lub unieszkodliwiania)......................................................................................................241
Tabela 8.32 Zakres częstotliwości pól elektromagnetycznych, dla których określa się
parametry fizyczne charakteryzujące oddziaływanie pól elektromagnetycznych na
środowisko, dla terenów przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową oraz dopuszczalne
poziomy pól elektromagnetycznych, charakteryzowane przez dopuszczalne wartości
parametrów fizycznych, dla terenów przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową .........248
Tabela 8.33 Zakres częstotliwości pól elektromagnetycznych, dla których określa się
parametry fizyczne charakteryzujące oddziaływanie pól elektromagnetycznych na
środowisko, dla miejsc dostępnych dla ludności oraz dopuszczalne poziomy pól
Strona 306
elektromagnetycznych, charakteryzowane przez dopuszczalne wartości parametrów
fizycznych, dla miejsc dostępnych dla ludności ..................................................................248
Tabela 8.34 Matryca przewidywanych oddziaływań na środowisko dla projektowanego
przedsięwzięcia w skali lokalnej. ........................................................................................251
Tabela 8.35 Matryca przewidywanych oddziaływań na środowisko dla projektowanego
przedsięwzięcia w skali regionalnej. ...................................................................................252
Tabela 8.36 Karty charakterystyk substancji niebezpiecznych. ..........................................256
Tabela 11.1 Przykładowe instalacje pracujące w Europie w oparciu o pół-suchy system
oczyszczania spalin. ..........................................................................................................271
Tabela 11.2 Przykładowe instalacje pracujące w oparciu o technologię spalania w piecach
rusztowych. ........................................................................................................................272
Tabela 13.1 Główne obawy mieszkańców..........................................................................281
Tabela 13.2 Szczegółowy zakres rzeczowy kampanii informacyjnej w Białymstoku. ..........283
Tabela 14.1 Substancje i parametry mierzone w sposób ciągły oraz metodyki referencyjne
wykonywania pomiarów ciągłych........................................................................................285
Tabela 14.2 Substancje mierzone w sposób okresowy oraz metodyki referencyjne
wykonywania pomiarów okresowych..................................................................................286
Tabela 14.3 Dopuszczalne poziomy hałasu instalacyjnego w środowisku wg rozporządzenia
w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku...............................................290
Tabela 17.1
Liczba instalacji do termicznego przekształcania stałych odpadów
komunalnych oraz ich moce przerobowe w państwach członkowskich...............................297
22 SPIS RYSUNKÓW
Rysunek 2.1 Schemat technologiczny ZUOK ........................................................................................30
Rysunek 2.2 Podstawowy schemat procesu termicznego przekształcania odpadów. ..........................31
Rysunek 2.3 Schemat systemu oczyszczania spalin.............................................................................38
Rysunek 2.4 Schemat instalacji do waloryzacji ŜuŜla. ...........................................................................50
Rysunek 2.5 Schemat instalacji do zestalania i chemicznej stabilizacji odpadów podprocesowych.....52
Rysunek 3.1 RóŜa wiatrów roczna dla Białegostoku. ............................................................................58
Rysunek 6.1 Układ sieci cieplnej w Białymstoku. ................................................................................114
Rysunek 6.2 Prognozowane ilości róŜnych strumieni odpadów ..........................................................122
Rysunek 6.3 Potencjalna lokalizacja pod budowę ZUOK przy ul. Produkcyjnej..................................136
Rysunek 6.4 Zasięg zalewu wodą wezbraniową (historyczną) z 1979 r. oraz wodami o
prawdopodobieństwie Q1% i Q0,5% w rejonie potencjalnej lokalizacji ZUOK przy ul. Produkcyjnej..141
Rysunek 6.5 Mapa rozkładu roślinności i form uŜytkowania terenu na obszarze potencjalnej lokalizacji
przy ul. Produkcyjnej. ...........................................................................................................................143
Rysunek 6.6 Potencjalna lokalizacja pod budowę ZUOK przy ul. Gen. W. Andersa. .........................147
w rejonie ul. Gen. Wł. Andersa.............................................................................................................151
Rysunek 6.8 Potencjalna lokalizacja pod budowę ZUOK przy ul. Paderewskiego..............................155
przy ul. Paderewskiego. .......................................................................................................................159
Rysunek 7.1 Emisje gazów cieplarnianych w sektorze gospodarki odpadami komunalnymi
w Unii Europejskiej – tendencje i prognozy..........................................................................................179
Rysunek 8.1 Schemat bilansu masowego ...........................................................................................244
Strona 307

ROS_Bialystok_2.10.2009 z rozdz16

Transkrypt

Podobne dokumenty