ROS_Bialystok_2.10.2009 z rozdz16
Transkrypt
ROS_Bialystok_2.10.2009 z rozdz16
Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” SPIS TREŚCI SPIS TREŚCI ........................................................................................................................................................ 1 WYKAZ UśYTYCH SKRÓTÓW ...................................................................................................................... 7 1 WPROWADZENIE ..................................................................................................................................... 8 1.1 1.2 1.3 1.4 2 PRZEDSIĘWZIĘCIE INWESTYCYJNE ............................................................................................. 8 INWESTOR .......................................................................................................................................... 8 KLASYFIKACJA PRZEDSIĘWZIĘCIA ............................................................................................. 8 CEL I ZAKRES RAPORTU.................................................................................................................. 9 OPIS PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA .................................................................................... 10 2.1 OCENA PRZEDSIĘWZIĘCIA POD WZGLĘDEM ZGODNOŚCI Z WYMAGANIAMI PRZEPISÓW KRAJOWYCH I UE 10 2.1.1 Zgodność przedsięwzięcia z wymaganiami polskimi i UE .............................................................. 10 2.1.2 Zgodność przedsięwzięcia z dokumentami strategicznymi oraz uwarunkowaniami wynikającymi z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego ............................................................................... 11 2.1.2.1 2.1.2.2 2.1.2.3 2.1.2.4 Strategia Rozwoju Społeczno – Gospodarczego Województwa do 2020r.............................................. 11 Strategia Rozwoju Białegostoku............................................................................................................. 11 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego dla Białegostoku .................... 12 Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego ............................................................................... 12 2.1.3 Zgodność przedsięwzięcia z Planami Gospodarki Odpadami. Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko ................................................................................................................................................... 13 2.1.3.1 2.1.3.2 2.1.3.3 2.1.3.4 Krajowy Plan Gospodarki Odpadami (Kpgo 2010)................................................................................ 14 Wojewódzki Plan Gospodarki Odpadami............................................................................................... 15 Plan Gospodarki Odpadami dla Miasta Białystok .................................................................................. 15 Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko na lata 2007 - 2013................................................... 16 2.2 CHARAKTERYSTYKA PRZEDSIĘWZIĘCIA I WARUNKI UśYTKOWANIA TERENU W FAZIE BUDOWY I EKSPLOATACJI ................................................................................................................................................... 16 2.2.1 Lokalizacja przedsięwzięcia oraz istniejąca infrastruktura techniczno – inŜynieryjna................... 16 2.2.1.1 2.2.1.2 2.2.1.3 2.2.2 Stan formalno – prawny lokalizacji ........................................................................................................ 17 Istniejący stan zagospodarowania terenu................................................................................................ 17 Infrastruktura techniczno – inŜynieryjna ................................................................................................ 18 Warunki uŜytkowania terenu w fazie realizacji przedsięwzięcia..................................................... 18 2.2.2.1 Zakres budowy obiektów i urządzeń ...................................................................................................... 19 2.2.3 Warunki uŜytkowania terenu w fazie eksploatacji przedsięwzięcia................................................. 19 2.3 CHARAKTERYSTYKA PROCESÓW PRODUKCYJNYCH.............................................................................. 20 2.3.1 Ogólna charakterystyka przedsięwzięcia ........................................................................................ 20 2.3.2 Przekształcanie termiczne ............................................................................................................... 20 2.3.3 Waloryzacja ŜuŜli z odzyskiem metali.............................................................................................. 21 2.3.4 Zestalanie i chemiczna stabilizacja popiołów i stałych pozostałości z procesu oczyszczania spalin 21 2.3.5 Budowa systemu energetycznego .................................................................................................... 22 2.3.6 Przyjmowane odpady ...................................................................................................................... 22 2.4 CHARAKTERYSTYKA TECHNOLOGII – INSTALACJA TERMICZNEGO PRZEKSZTAŁCANIA ODPADÓW ........ 24 2.4.1 Rozwiązania technologiczne i uŜytkowe.......................................................................................... 24 2.4.2 Zakładane parametry techniczne instalacji..................................................................................... 24 2.4.2.1 2.4.2.2 2.4.2.3 2.4.3 Podstawowe parametry........................................................................................................................... 24 Bilans energetyczny ZUOK.................................................................................................................... 25 Oczekiwane parametry emisyjne ZUOK ................................................................................................ 25 Przebieg procesu termicznego przekształcania odpadów komunalnych ......................................... 26 2.4.3.1 Przywóz i wyładunek odpadów .............................................................................................................. 26 Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 1 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” 2.4.3.2 Załadunek pieca...................................................................................................................................... 27 2.4.3.3 Ruszt....................................................................................................................................................... 27 2.4.3.4 Obieg “ŜuŜel i złom” .............................................................................................................................. 27 OdŜuŜlacz z zamknięciem wodnym........................................................................................................................... 27 2.4.3.5 Usuwanie ŜuŜla i złomu.......................................................................................................................... 28 2.4.3.6 śuŜel....................................................................................................................................................... 28 2.4.3.7 Obieg powietrze do spalania................................................................................................................... 28 2.4.3.8 Obieg spalin............................................................................................................................................ 28 2.4.3.9 Obieg popioły i odpady .......................................................................................................................... 29 2.4.3.10 Obieg wodno-parowy ............................................................................................................................. 29 2.5 WYPOSAśENIE TECHNOLOGICZNE ........................................................................................................ 31 2.5.1 Odbiór i transport wewnętrzny odpadów ........................................................................................ 31 2.6 ZAPOTRZEBOWANIE NA MATERIAŁY I MEDIA ....................................................................................... 45 2.6.1 Zapotrzebowanie na energię elektryczną ........................................................................................ 45 2.6.2 Zapotrzebowanie na wodę............................................................................................................... 45 2.6.3 Zapotrzebowanie na chemikalia i materiały ................................................................................... 45 2.7 CHARAKTERYSTYKA TECHNOLOGII – INSTALACJA DO WALORYZACJI śUśLI WRAZ Z ODZYSKIEM METALI 48 2.7.1 Przykłady zastosowania ŜuŜla w przemysle..................................................................................... 49 2.8 CHARAKTERYSTYKA TECHNOLOGII – INSTALACJA DO ZESTALANIA I CHEMICZNEJ STABILIZACJI ......... 51 2.9 ZATRUDNIENIE W ZUOK ..................................................................................................................... 52 2.10 PRZEWIDYWANE RODZAJE I ILOŚCI ZANIECZYSZCZEŃ, WYNIKAJĄCE Z FUNKCJONOWANIA ZUOK...... 52 2.10.1 Etap realizacji............................................................................................................................. 52 2.10.1.1 2.10.1.2 2.10.1.3 2.10.1.4 2.10.2 2.10.2.1 2.10.2.2 2.10.2.3 2.10.2.4 2.10.3 Emisje zanieczyszczeń do powietrza atmosferycznego .......................................................................... 52 Hałas....................................................................................................................................................... 53 Odpady ................................................................................................................................................... 53 Ścieki...................................................................................................................................................... 54 Etap eksploatacji......................................................................................................................... 54 Emisje zanieczyszczeń do powietrza atmosferycznego .......................................................................... 54 Hałas....................................................................................................................................................... 54 Odpady ................................................................................................................................................... 55 Ścieki...................................................................................................................................................... 55 Etap likwidacji ............................................................................................................................ 56 3 OPIS ELEMENTÓW PRZYRODNICZYCH ŚRODOWISKA OBJĘTYCH ZAKRESEM PRZEWIDYWANEGO ODDZIAŁYWANIA PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO, W TYM ELEMENTÓW ŚRODOWISKA OBJĘTYCH OCHRONĄ NA PODSTAWIE USTAWY Z DNIA 16 KWIETNIA 2004 R. O OCHRONIE PRZYRODY................................................... 57 3.1 WARUNKI KLIMATYCZNE ..................................................................................................................... 57 3.1.2 Jakość powietrza ............................................................................................................................. 58 3.2 WARUNKI HYDROGRAFICZNE ............................................................................................................... 61 3.2.1 Jakość wód powierzchniowych........................................................................................................ 62 3.3 WARUNKI MORFOLOGICZNE I GEOLOGICZNE ........................................................................................ 63 3.4 WARUNKI HYDROGEOLOGICZNE .......................................................................................................... 64 3.4.1 Jakość wód podziemnych................................................................................................................. 64 3.5 POWIERZCHNIA ZIEMI I GLEB ................................................................................................................ 65 3.6 FAUNA, FLORA, OBSZARY CHRONIONE ................................................................................................. 65 3.6.1 Flora................................................................................................................................................ 65 3.6.2 Fauna .............................................................................................................................................. 66 3.6.3 Obszary chronione i cenne przyrodniczo na terenie miasta Białystok ............................................ 68 3.7 OBSZARY NATURA 2000.................................................................................................................... 69 3.8 OBIEKTY ISTOTNE DLA STANU ŚRODOWISKA W OTOCZENIU LOKALIZACJI INWESTYCJI ........................ 71 Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 2 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” 4 OPIS ISTNIEJĄCYCH W SĄSIEDZTWIE LUB W BEZPOŚREDNIM ZASIĘGU ODDZIAŁYWANIA PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA ZABYTKÓW CHRONIONYCH NA PODSTAWIE PRZEPISÓW O OCHRONIE ZABYTKÓW I OPIECE NAD ZABYTKAMI ................... 73 5 OPIS PRZEWIDYWANYCH SKUTKÓW DLA ŚRODOWISKA W PRZYPADKU NIEPODEJMOWANIA PRZEDSIĘWZIĘCIA............................................................................................... 74 5.1 6 WARIANT 0 – WARIANT BEZINWESTYCYJNY......................................................................................... 74 OPIS ANALIZOWANYCH WARIANTÓW........................................................................................... 79 6.1 6.2 6.3 6.4 ZAKRES ANALIZY ................................................................................................................................. 79 ANALIZA WSTĘPNA .............................................................................................................................. 82 ANALIZA PODSTAWOWA..................................................................................................................... 100 WARIANT I – ROZBUDOWA SYSTEMU SELEKTYWNEGO ZBIERANIA I ODZYSKU ODPADÓW ORAZ MECHANICZNO – BIOLOGICZNE PRZEKSZTAŁCANIE ODPADÓW Z TLENOWĄ STABILIZACJĄ .............................. 102 6.5 WARIANT II – ROZBUDOWA SYSTEMU SELEKTYWNEGO ZBIERANIA I ODZYSKU ODPADÓW ORAZ MECHANICZNO – BIOLOGICZNE PRZEKSZTAŁCANIE ODPADÓW Z TLENOWĄ STABILIZACJĄ WRAZ Z TERMICZNYM UNIESZKODLIWIANIEM FRAKCJI ENERGETYCZNEJ ............................................................................................ 104 6.6 WARIANT III - ROZBUDOWA SYSTEMU SELEKTYWNEGO ZBIERANIA I ODZYSKU ODPADÓW ORAZ TERMICZNE PRZEKSZTAŁCANIE ODPADÓW RESZTKOWYCH Z ODZYSKIEM ENERGII .......................................... 106 6.7 WARIANT IV - ROZBUDOWA SYSTEMU SELEKTYWNEGO ZBIERANIA I ODZYSKU ODPADÓW ORAZ MECHANICZNO-BIOLOGICZNE PRZEKSZTAŁCANIE ODPADÓW Z BEZTLENOWĄ STABILIZACJĄ BIOLOGICZNĄ .... 110 6.8 ANALIZA ZAPOTRZEBOWANIA NA ENERGIĘ WYTWARZANĄ W PROCESIE TERMICZNEGO PRZEKSZTAŁCANIA ODPADÓW I MOśLIWOŚĆ JEJ ZBYTU .................................................................................. 112 6.8.1 Prognozy popytu na energię elektryczna i cieplną ........................................................................ 113 6.8.2 Charakterystyka rynku energetycznego w Białymstoku ................................................................ 114 6.9 WSKAZANIE NAJKORZYSTNIEJSZEGO ROZWIĄZANIA SPOŚRÓD ROZWAśANYCH WARIANTÓW ............ 117 6.10 SZACUNKOWE KOSZTY DLA PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA ......................................................... 123 6.11 CHARAKTERYSTYKA ROZWIĄZAŃ LOKALIZACYJNYCH DLA ZAKŁADU UNIESZKODLIWIANIA ODPADÓW KOMUNALNYCH W BIAŁYMSTOKU .................................................................................................................. 123 6.11.1 WARUNKI BRZEGOWE – kryteria oceny wariantów lokalizacji ............................................ 124 6.11.2 Analiza porównawcza lokalizacji.............................................................................................. 127 6.11.2.1 6.11.2.2 6.11.3 6.11.4 Rozpatrywane warianty lokalizacji........................................................................................... 128 Wstępna analiza porównawcza................................................................................................. 133 6.11.4.1 6.11.4.2 6.11.4.3 6.11.5 6.11.6 6.11.7 6.11.8 Wstęp.................................................................................................................................................... 127 Warunki brzegowe................................................................................................................................ 127 Lokalizacja ZUOK nr 1 w rejonie ul. Produkcyjnej ............................................................................. 136 Lokalizacja ZUOK nr 2 w rejonie ul. Andersa ..................................................................................... 146 Lokalizacja ZUOK nr 3 w rejonie ul. Paderewskiego .......................................................................... 154 Analiza SWOT dla trzech rozpatrywanych lokalizacji.............................................................. 162 Kryteria oceny wariantów lokalizacji ....................................................................................... 163 Ocena waŜności kryteriów ........................................................................................................ 166 Modele decyzyjne – modele preferencji wyboru ....................................................................... 169 7 OKREŚLENIE PRZEWIDYWANEGO ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO ANALIZOWANYCH WARIANTÓW............................................................................................................ 174 7.1 7.2 WARIANTY TECHNOLOGICZNE ........................................................................................................... 174 WARIANTY LOKALIZACYJNE .............................................................................................................. 180 8 OKREŚLENIE PRZEWIDYWANEGO ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO WYBRANEGO WARIANTU ...................................................................................................................................................... 199 8.1 OKREŚLENIE PRZEWIDYWANEGO ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO WYBRANEGO WARIANTU – FAZA REALIZACJI ...................................................................................................................................................... 199 8.1.1 Oddziaływanie na powietrze atmosferyczne.................................................................................. 199 Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 3 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” 8.1.2 Oddziaływanie na klimat akustyczny............................................................................................. 201 8.1.3 Oddziaływanie na wody podziemne i powierzchniowe.................................................................. 201 8.1.4 Gospodarka odpadami .................................................................................................................. 202 8.1.5 Oddziaływanie na powierzchnię ziemi, krajobraz, gleby .............................................................. 204 8.1.6 Oddziaływanie na ludzi, zwierzęta i rośliny .................................................................................. 204 8.1.7 Oddziaływanie na obszary chronione, w tym obszary Natura 2000.............................................. 205 8.1.8 Oddziaływanie na zabytki oraz dobra kultury i dobra materialne ................................................ 205 8.1.9 Podsumowanie .............................................................................................................................. 206 8.2 OKREŚLENIE PRZEWIDYWANEGO ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO WYBRANEGO WARIANTU – FAZA EKSPLOATACJI ................................................................................................................................................. 206 8.2.1 Oddziaływanie na stan jakości powietrza atmosferycznego.......................................................... 206 8.2.1.1 8.2.1.2 8.2.1.3 8.2.1.4 8.2.1.5 8.2.1.6 8.2.1.7 8.2.1.8 8.2.1.9 8.2.2 Przedmiot i zakres analizy .................................................................................................................... 206 Wymagania formalno – prawne............................................................................................................ 206 Syntetyczne charakterystyka technologii w aspekcie emisji zanieczyszczeń ....................................... 209 Metodyka obliczania stanu jakości powietrza ...................................................................................... 214 Analiza uciąŜliwości............................................................................................................................. 215 Obliczenia emisji z poszczególnych źródeł .......................................................................................... 219 Obliczenia uciąŜliwości........................................................................................................................ 225 Ocena uciąŜliwości ............................................................................................................................... 227 Wnioski i zalecenia............................................................................................................................... 227 Oddziaływanie na klimat akustyczny............................................................................................. 228 8.2.2.1 Wymagania dotyczące ochrony przed hałasem .................................................................................... 228 1.1.1.1 ...................................................................................................................................................................... 229 8.2.2.2 Charakterystyka źródeł hałasu.............................................................................................................. 229 8.2.2.3 Dane wyjściowe do obliczeń akustycznych.......................................................................................... 234 8.2.2.4 Wyniki obliczeń oddziaływania obiektów ZUOK na klimat akustyczny ............................................. 235 8.2.3 Oddziaływanie na wody podziemne i powierzchniowe.................................................................. 236 8.2.3.1 8.2.3.2 8.2.4 Gospodarka odpadami .................................................................................................................. 239 8.2.4.1 8.2.4.2 8.2.4.3 8.2.5 Pobór wody .......................................................................................................................................... 236 Emisja zanieczyszczeń do wód............................................................................................................. 237 Poprawa stanu środowiska jako podstawowa funkcja realizowanego przedsięwzięcia ........................ 239 Rodzaje odpadów ................................................................................................................................. 239 Ocena wpływu na środowisko gospodarki odpadami ........................................................................... 245 Oddziaływanie na powierzchnię ziemi, krajobraz, gleby .............................................................. 245 8.2.5.1 8.2.5.2 8.2.5.3 Wpływ na powierzchnię ziemi i ukształtowanie terenu........................................................................ 245 Wpływ na krajobraz ............................................................................................................................. 246 Wpływ na glebę.................................................................................................................................... 246 8.2.6 Oddziaływanie na ludzi, zwierzęta, rośliny ................................................................................... 246 8.2.7 Oddziaływanie na obszary chronione ........................................................................................... 249 8.2.8 Oddziaływanie na obszary NATURA 2000.................................................................................... 249 8.2.9 Oddziaływanie na zabytki oraz dobra kultury i dobra materialne ................................................ 249 8.2.10 Matryca przewidywanych oddziaływań inwestycji na środowisko ........................................... 249 8.2.11 Oddziaływanie transgraniczne.................................................................................................. 254 8.2.12 Wpływ inwestycji w wypadku wystąpienia powaŜnej awarii przemysłowej .............................. 255 8.2.13 Analiza skumulowanych efektów inwestycji z innymi istniejącymi i planowanymi przedsięwzięciami....................................................................................................................................... 258 8.3 OKREŚLENIE PRZEWIDYWANEGO ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO WYBRANEGO WARIANTU – FAZA LIKWIDACJI ...................................................................................................................................................... 259 9 OPIS METOD PROGNOZOWANIA ZASTOSOWANYCH W RAPORCIE................................... 260 10 OPIS PRZEWIDYWANYCH DZIAŁAŃ MAJĄCYCH NA CELU ZAPOBIEGANIE, OGRANICZANIE LUB KOMPENSACJĘ PRZYRODNICZĄ NEGATYWNYCH ODDZIAŁYWAŃ NA ŚRODOWISKO – FAZA REALIZACJI, EKSPLOATACJI I LIKWIDACJI........................................... 262 10.1 FAZA REALIZACJI ............................................................................................................................... 262 Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 4 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” 10.1.1 Powietrze atmosferyczne........................................................................................................... 262 10.1.2 Klimat akustyczny ..................................................................................................................... 262 10.1.3 Wody podziemne i powierzchniowe .......................................................................................... 262 10.1.4 Gospodarka odpadami.............................................................................................................. 263 10.1.5 Powierzchnia ziemi, krajobraz, gleby ....................................................................................... 263 10.1.6 Ludzie, zwierzęta, rośliny.......................................................................................................... 263 10.1.7 Obszary chronione.................................................................................................................... 263 10.1.8 Obszary NATURA 2000 ............................................................................................................ 264 10.1.9 Zabytki i dobra kultury.............................................................................................................. 264 10.2 FAZA EKSPLOATACJI .......................................................................................................................... 264 10.2.1 Powietrze atmosferyczne........................................................................................................... 264 10.2.2 Klimat akustyczny ..................................................................................................................... 265 10.2.3 Wody podziemne i powierzchniowe .......................................................................................... 265 10.2.4 Gospodarka odpadami.............................................................................................................. 266 10.2.5 Powierzchnia ziemi, krajobraz, gleby ....................................................................................... 267 10.2.6 Ludzie, zwierzęta, rośliny.......................................................................................................... 267 10.2.7 Obszary chronione.................................................................................................................... 268 10.2.8 Obszary NATURA 2000 ............................................................................................................ 268 10.2.9 Zabytki i dobra kultury.............................................................................................................. 268 10.3 FAZA LIKWIDACJI ............................................................................................................................... 268 11 PORÓWNANIE ZASTOSOWANEJ TECHNOLOGII Z NAJLEPSZYMI DOSTĘPNYMI TECHNIKAMI (BAT)...................................................................................................................................... 269 12 USTALENIE POTRZEBY USTANOWIENIA OBSZARU OGRANICZONEGO UśYTKOWANIA ZE WZGLĘDU NA ODDZIAŁYWANIE INWESTYCJI NA ŚRODOWISKO......................................... 274 13 ANALIZA MOśLIWYCH KONFLIKTÓW SPOŁECZNYCH ZWIĄZANYCH Z PLANOWANYM PRZEDSIĘWZIĘCIEM ................................................................................................................................... 275 13.1 CELE I ZADANIA PRZEPROWADZANIA PROCEDURY KONSULTACJI SPOŁECZNYCH ............................... 275 13.2 PRZEBIEG PROCEDURY KONSULTACJI SPOŁECZNYCH ......................................................................... 278 13.2.1 Wstępne badania ankietowe – listopad 2008 r.......................................................................... 278 13.2.2 Konsultacje społeczne i kampania informacyjna ...................................................................... 279 13.2.2.2 Kampania informacyjna ....................................................................................................................... 282 14 MONITORING ODDZIAŁYWANIA PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA - ETAP REALIZACJI I EKSPLOATACJI.................................................................................................................. 285 14.1 ETAP REALIZACJI ................................................................................................................................ 285 14.2 ETAP EKSPLOATACJI ........................................................................................................................... 285 14.2.1 Monitoring emisji zanieczyszczeń powietrza ............................................................................ 285 14.2.1.1 14.2.1.2 14.2.2 14.2.3 14.2.4 14.2.5 14.2.6 14.2.7 14.2.8 Wymagania formalno – prawne............................................................................................................ 285 Wymagania w stosunku do ZUOK....................................................................................................... 288 Monitoring parametrów procesowych ...................................................................................... 289 Monitoring hałasu..................................................................................................................... 290 Monitoring wód podziemnych................................................................................................... 291 Monitoring poboru wody i wytwarzanych ścieków ................................................................... 291 Gospodarka odpadami.............................................................................................................. 291 Monitoring gleb ........................................................................................................................ 291 Pozostałe systemy kontroli ........................................................................................................ 291 15 WSKAZANIE TRUDNOŚCI WYNIKAJĄCYCH Z NIEDOSTATKÓW TECHNIKI LUB LUK WE WSPÓŁCZESNEJ WIEDZY, JAKIE NAPOTKANO OPRACOWUJĄC RAPORT ............................... 293 16 WSKAZANIE KONIECZNOŚCI PONOWNEGO PRZEPROWADZENIA OCENY ODDZIAŁYWANIA PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO .............................................................. 294 Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 5 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” 17 WNIOSKI ................................................................................................................................................. 295 18 AUTORZY RAPORTU ........................................................................................................................... 298 19 WYKORZYSTANE MATERIAŁY ....................................................................................................... 299 19.1 19.2 19.3 19.4 AKTY PRAWNE ................................................................................................................................... 299 POLSKIE NORMY ................................................................................................................................. 301 LITERATURA....................................................................................................................................... 301 DOKUMENTY ŹRÓDŁOWE ................................................................................................................... 302 20 SPIS ZAŁĄCZNIKÓW ........................................................................................................................... 303 21 SPIS TABEL ............................................................................................................................................. 304 22 SPIS RYSUNKÓW................................................................................................................................... 307 Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 6 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” WYKAZ UśYTYCH SKRÓTÓW ADEME BAT BIOZ BZT5 FIDIC FS GZWP KE Kpgo 2010 mpzp MBP Mg MPEC NFOŚiGW NIMBY PAN PGE PGO POE POIiŚ POŚ PWKZ RDF OSO SCR SIWZ SNCR SOO SUiKZP UE WIOŚ WPGO ZTUOFE ZUOK ZZO francuska agencja ochrony środowiska best available technique (najlepsza dostępna technologia) plan Bezpieczeństwa i Ochrony Zdrowia Biochemiczne zapotrzebowanie na tlen z fr. Fédération Internationale des Ingénieurs-Conseils - Międzynarodowa Federacja InŜynierów Konsultantów Fundusz Spójności Główny Zbiornik Wód Podziemnych Komisja Europejska Krajowy Plan Gospodarki Odpadami 2010 Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego Mechaniczno-biologiczne przekształcanie jednostka, megagram (1 tona) Miejskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej z ang. Not In My Back Yard - „tylko nie u mnie (nie w okolicy mojego domu”) Polska Akademia Naunk Polska Grupa Energetyczna Plan Gospodarki Odpadami Pozarządowe Organizacje Ekologiczne Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko Prawo Ochrony Środowiska Podlaski Wojewódzki Konserwator Zabytków z ang. Refused Derived Fuel (paliwo alternatywne) Obszar Specjalnej Ochrony (Dyrektywa ptasia) z ang. Selective Catalytic Reduction (selektywna katalityczna redukcja) Specyfikacja Istotnych Warunków Zamówienia z ang. Non Selective Catalytic Reduction (nie selektywna katalityczna redukcja) Specjalny Obszar Ochrony (Dyrektywa siedliskowa) Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzenengo Unia Europejska Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska Wojewódzki Plan Gospodarki Odpadami Zakład Termicznego Unieszkodliwiania Odpadów komunalnych Frakcji Energetycznej Zakład Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych Zakład zagospodarowania Odpadów Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 7 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” 1 WPROWADZENIE 1.1 PRZEDSIĘWZIĘCIE INWESTYCYJNE Niniejszy raport dotyczy przedsięwzięcia pod nazwą: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku”, będącego częścią projektu pt.: „Zintegrowany system gospodarki odpadami dla aglomeracji białostockiej”. Projekt ma przyczynić się do osiągnięcia polskich i europejskich standardów oraz norm ochrony środowiska dotyczących gospodarki odpadami. Poprzez ich realizację moŜliwe będzie osiągnięcie poprawy stanu środowiska, poziomów odzysku i progu ilości odpadów dopuszczanych do składowania zgodnie z krajowymi i międzynarodowymi standardami, co wiąŜe się ze: zmniejszeniem masy i objętości odpadów deponowanych na składowiskach, znaczącą eliminacją składowania odpadów w stanie nieprzetworzonym, racjonalnym zwiększeniem odzysku surowców, uzyskiwaniem energii, której częśc będzie uznana jako energia ze źródeł odnawialnych. oraz pośrednio ma wpływ na: efektywne gospodarowaniem składowiskami, ograniczenie zagroŜeń ekologicznych powodowanych przez składowiska. 1.2 INWESTOR Wnioskodawcą jest Miasto Białystok: Miasto Białystok Ul. Słonimska 1 15-950 Białystok 1.3 KLASYFIKACJA PRZEDSIĘWZIĘCIA Według Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004 r. (Dz. U. 2004, Nr 257, poz. 2573 ze zm.) w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowań związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko w ramach przedsięwzięcia mają powstać: instalacje do odzysku lub unieszkodliwiania odpadów innych niŜ niebezpieczne przy zastosowaniu procesów termicznych lub chemicznych (§ 2 ust. 1 pkt. 40), wymagające sporządzenia raportu, instalacja do odzysku lub unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych (§2 ust.1, pkt. 39) wymagająca sporządzenia raportu, instalacje związane z odzyskiem lub unieszkodliwianiem odpadów, nie wymienione w § 2 ust. 1 pkt. 39-41 (§ 3 ust. 1, pkt. 73), dla których sporządzenie raportu moŜe być wymagane. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 8 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Zgodnie z powyŜszym analizowane przedsięwzięcie na etapie uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia wymaga sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko. Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia jest decyzją administracyjną wydawaną na podstawie Ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. 2008, Nr 199, poz. 1227 z późn. zm). W procesie inwestycyjnym jest umiejscowiona przed złoŜeniem wniosku o pozwolenie na budowę i przed przygotowaniem projektu budowlanego, a takŜe przed rozpoczęciem procedury zmierzającej do uzyskania decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego. W decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia określone są między innymi warunki do uwzględnienia na etapie realizacji i eksploatacji przedsięwzięcia oraz uwzględnienia w projekcie budowlanym. Zgodnie z art. 82 ust. 4 Ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie..., na kolejnych, bardziej zaawansowanych etapach realizacji inwestycji, o ile zajdzie taka potrzeba, procedura oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko moŜe być wykonywana ponownie. Nie rodzi ona praw do terenu ani nie jest pozwoleniem na realizację przedsięwzięcia. 1.4 CEL I ZAKRES RAPORTU Celem wykonania raportu jest określenie potencjalnego oddziaływania planowanej inwestycji na środowisko oraz jego poszczególne komponenty i określenie w tym zakresie moŜliwości realizacji inwestycji w proponowanym zakresie i miejscu, z uwzględnieniem zastosowanych metod zapobiegawczych, kompensacyjnych itp. w świetle standardów i norm ochrony środowiska. Raport ma równieŜ wskazać najkorzystniejszą lokalizację dla planowanej inwestycji, uwzględniającą aspekty środowiskowe. Raport stanowić będzie załącznik do wniosku o wydanie decyzji o uwarunkowaniach środowiskowych planowanego przedsięwzięcia. Celem Raportu jest udzielenie generalnej odpowiedzi dotyczącej moŜliwości realizacji rozwaŜanego przedsięwzięcia w rozpatrywanej lokalizacji. W przypadku stwierdzenia takiej moŜliwości sformułowane będą warunki z zakresu ochrony środowiska do uwzględnienia na etapie realizacji i eksploatacji przedsięwzięcia oraz uwzględnienia w projekcie budowlanym. Merytoryczną podstawę opracowania raportu stanowi dział V, rozdział 2, art. 66 Ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227). Niniejszy Raport obejmuje pełny zakres, jaki jest wymagany przy sporządzaniu tego typu dokumentów, określonych ww. zapisem prawnym. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 9 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” 2 OPIS PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA 2.1 Ocena przedsięwzięcia pod względem z wymaganiami przepisów krajowych i UE zgodności 2.1.1 Zgodność przedsięwzięcia z wymaganiami polskimi i UE Przystąpienie do Unii Europejskiej nałoŜyło na Polskę wiele zobowiązań wynikających z przyjętego dorobku prawnego UE. W zakresie gospodarki odpadami najwaŜniejsze są: • Dyrektywa 2008/98/WE w sprawie odpadów oraz uchylająca niektóre dyrektywy, • Dyrektywa 1999/31/WE w sprawie składowania odpadów, • Dyrektywa 2000/76/WE w sprawie spalania odpadów, • Dyrektywa 1996/61/WE w sprawie zintegrowanego zapobiegania i ograniczania (kontroli) zanieczyszczeń – IPPC, • Dyrektywa 1994/62/WE w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych (zm. 1882/2003/WE, 2004/12/WE, 2005/20/WE), • Dyrektywa 2004/8/WE w sprawie wspierania kogeneracji w oparciu o zapotrzebowanie na ciepło uŜytkowe na rynku wewnętrznym energii oraz zmieniająca dyrektywę 92/42/EWG. Przyjęta przez Parlament Europejski w dniu 11 grudnia 2008 r. nowa ramowa dyrektywa w sprawie odpadów, zakłada bardziej precyzyjne zdefiniowanie pojęcia odpadu oraz działań klasyfikowanych jako odzysk. Dyrektywa stwarza podstawę do ustalenia kiedy odpad przestaje być odpadem, a staje się produktem. Spalanie odpadów traktowane jest jako jedna z form odzysku. Podstawowymi aktami prawnymi regulującymi gospodarkę odpadami w Polsce odnoszącymi się do przedsięwzięcia są: Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tekst jednolity Dz. U. 2008, Nr 25, poz.150 z późn. zm.), Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. o wprowadzeniu ustawy Prawo ochrony środowiska, ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. 2001, Nr 100, poz. 1085 z póź. zm.), Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001r. o odpadach (tekst jedn. Dz. U. 2007, Nr 39, poz. 251 z póź. zm.), Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych (Dz. U. 2001, Nr 63, poz. 638 z póź. zm.), oraz w pewnym zakresie (wybrane akty): Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. - Prawo energetyczne (Dz. U. 2006, Nr 89, poz. 625 z póź. zm. ) Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. - Prawo wodne (tekst jednolity Dz. U. z 2005 r. Nr 239, poz. 2019 z póź. zm.). Powstałe w ramach Projektu instalacje ograniczać będą w największym moŜliwym w praktyce stopniu negatywne skutki dla środowiska oraz dla zdrowia ludzkiego wynikające z konieczności zagospodarowania odpadów jak i funkcjonowania samych instalacji. Zastosowane zostaną BAT, zgodne z obowiązującym prawodawstwem. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 10 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Realizacja Projektu pozwoli zminimalizować składowanie odpadów, które nie zostałyby poddane procesom odzysku lub recyklingu, co jest równoznaczne z wypełnieniem standardów zalecanych przez Radę Europy oraz wymogi dyrektyw 2008/98/WE i 1999/31/WE. Przedsięwzięcie będące przedmiotem niniejszego raportu zgodne jest z ustawodawstwem polskim oraz wspólnotowym. Jego realizacja wpłynie na osiągnięcie standardów obowiązujących kraje członkowskie UE, w szczególności dotyczących osiągnięcia poziomów odzysku, ograniczenia składowania odpadów (w tym ulegających biodegradacji) oraz wykorzystania odpadów jako źródła energii. 2.1.2 Zgodność przedsięwzięcia z dokumentami strategicznymi oraz uwarunkowaniami wynikającymi z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego 2.1.2.1 Strategia Rozwoju Społeczno – Gospodarczego Województwa do 2020r. Strategia Rozwoju Społeczno – Gospodarczego Województwa Podlaskiego do 2020 r. została uchwalona uchwałą nr XXXV/438/06 Sejmiku województwa podlaskiego z dnia 30.01.2006 r. Zadania priorytetowe z zakresu rozwoju systemu gospodarki odpadami na terenie województwa podlaskiego zostały ujęte w zadaniach z zakresu Infrastruktury środowiska, jako działanie 3. - Rozwój systemów zaopatrzenia w wodę, odprowadzania i oczyszczania ścieków oraz usuwania i unieszkodliwiania odpadów stałych, punkt 4. „Strategia…” zakłada rozwój nowoczesnych systemów gromadzenia, usuwania i unieszkodliwiania odpadów stałych w tym odpadów niebezpiecznych, ukierunkowanych na ochronę środowiska i optymalne gospodarcze wykorzystanie części odpadów poprzez: • tworzenie nowoczesnych systemów odzysku, recyklingu i unieszkodliwiania odpadów – budowa Zakładów Zagospodarowania Odpadów; • powszechną selektywną zbiórkę odpadów; • kompleksowe rozwiązywania problemu bezpiecznego unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych, w tym medycznych i budowlanych (azbest) oraz utylizacji odpadów pochodzenia zwierzęcego; • dostosowanie istniejących składowisk i zakładów Zagospodarowania Odpadów do obowiązujących wymogów i standardów; • stałą systematyczną i powszechną edukację społeczeństwa o efektach ekologicznych i gospodarczych stosowania zbiórki selektywnej. 2.1.2.2 Strategia Rozwoju Białegostoku „Strategia rozwoju Białegostoku” została przyjęta przez Radę Miejską Białegostoku uchwałą Nr XL/327/96 z dnia 26 sierpnia 1996 r. Dokument obejmował 160 zadań przewidzianych do realizacji w latach 1996-2010 uporządkowanych według dziedzin: społecznej, gospodarczej, gospodarki przestrzennej, ochrony środowiska, komunikacji oraz infrastruktury technicznej. Aktualizację strategii przeprowadzono 2001 r. (Uchwała Rady Miasta Białegostoku XLV/593/2001 z dnia z dnia 28 listopada 2001 r.). W zaktualizowanej „Strategii…” cele związane z poprawą gospodarki odpadami na terenie miasta Białystok zostały ujęte jako Cel I rzędu: Poprawa jakości Ŝycia mieszkańców i środowiska naturalnego, Zadanie E5 – Ochrona powierzchni ziemii, atmosfery i wód, podzadanie E5.1. Zgodnie zapisami „Strategii…” Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 11 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Poprawa gospodarki odpadami stałymi przez: a) działania prawno-organizacyjne: • • • ustanowienie lokalnego prawa śmieciowego; wprowadzenie obowiązku oddzielnego gromadzenia odpadów toksycznych; prowadzenie kampanii promocyjnej selektywnego gromadzenia odpadów. b) działania inwestycyjne: • • • • • rozbudowa zakładu utylizacji odpadów komunalnych; rozbudowa pola składowego IB (3,3 ha); budowa sortowni odpadów; budowa kompostowni odpadów organicznych; rekultywacja pola składowego IA. 2.1.2.3 Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego dla Białegostoku Dokument określający w sposób ogólny planowany sposób zagospodarowania całego terytorium gminy, zawierający informacje o połoŜeniu obszarów przeznaczonych pod zabudowę i inne funkcje, o przebiegu głównych szlaków komunikacyjnych, terenów chronionych itp. Studium uwarunkowań i zagospodarowania przestrzennego gminy jest, obok miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, aktem planowania przestrzennego gminy; a nie jest aktem prawa miejscowego a więc nie zawiera przepisów powszechnie obowiązujących i nie moŜe być podstawą do wydania Ŝadnej decyzji administracyjnej. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego jest dokumentem poprzedzającym wykonanie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. W studium formułuje się zasady polityki przestrzennej miasta, wsi, jednostki osadniczej oraz integruje dokumenty programowe i wizje związane z rozwojem gospodarczym i społecznym jednostki osadniczej. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego dla miasta Białegostoku zostało uchwalone uchwałą Nr XXXI/373/08 Rady Miejskiej Białegostoku z dnia 08.09.2008 r. „Studium….” zakłada, iŜ odpady komunalne z miasta Białystok unieszkodliwiane będą w ramach miejskiego systemu unieszkodliwiania odpadów stałych, zgodnie, z którym wyspecjalizowane firmy prowadzić będą odbiór odpadów gromadzonych czasowo w pojemnikach, ich wywóz, sortowanie, recykling i unieszkodliwianie w Zakładzie Utylizacji Odpadów Komunalnych w Hryniewiczach. NaleŜy dąŜyć do lokalizowania obiektów gospodarki odpadami (w tym ZUOK) w rejonach podobnych obiektów lub rejonach umoŜliwiających minimalizowanie negatywnego wpływu obiektu na otoczenie. 2.1.2.4 Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego (mpzp) stanowi podstawę "planowania przestrzennego" w gminie. Zgodnie z art. 14 ustawy z dnia 27 marca 2003 roku o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym jest aktem prawa miejscowego. Przy sporządzaniu planów miejscowych wiąŜące są ustalenia studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, pod rygorem niewaŜności planu. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 12 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego jest, obok studium uwarunkowań i zagospodarowania przestrzennego gminy, aktem planowania przestrzennego; nieobowiązkowy aczkolwiek mający przymiot prawa miejscowego, a zatem powszechnie obowiązujący (w ramach danej jednostki terytorialnej); moŜe być podstawą do wydania decyzji administracyjnej; sporządzany dla części terytorium; sporządzany prze wójta, burmistrza bądź prezydenta miasta, zaś uchwalany prze radę gminy; składa się z dwóch części: tekstowej i graficznej. Wg. informacji uzyskanych z UM Białegostoku, miasto uchwaliło 88 mpzp (wg. stanu na 12.03.2009 r.). Łącznie mpzp pokrytych jest ok. 2 594,3 ha, czyli ok. 25,4% pow. Miasta Białystok. 2.1.3 Zgodność przedsięwzięcia z Planami Gospodarki Odpadami. Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych (ZUOK) wpłynie na realizację wymagań wynikających z zapisów Krajowego Planu Gospodarki Odpadami 2010, Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami dla województwa podlaskiego na lata 2007 2010, które mają na celu wdroŜenie prawa Unii Europejskiej w zakresie gospodarki odpadami w Polsce. Jest to przede wszystkim związane ze: • • • zmniejszeniem ilości składowanych odpadów; zmniejszeniem ilości składowanych odpadów ulegających biodegradacji; zwiększeniem stopnia odzysku odpadów. Zakład Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku będzie zakładem spełniającym funkcję kompleksowego zagospodarowania odpadów i będzie stanowił istotny element domykający system gospodarki odpadami dla Białegostoku i gmin powiatu białostockiego biorących udział w przedsięwzięciu. Zastosowana w ZUOK metoda termicznego przekształcania odpadów z odzyskiem energii pozwoli na: • • • • • • • • • • unieszkodliwienie w sumie około 120 tys. Mg odpadów komunalnych redukcję masy odpadów przeznaczonych do składowania po termicznym przekształcaniu odpadów do około 90%, zachowanie najwyŜszych standardów ochrony środowiska, spełnienie warunków dyrektywy UE 1999/31/WE dotyczącej ograniczania składowania odpadów ulegających biodegradacji, spełnienie warunków dyrektywy 94/62/WE i jej nowelizacji, dotyczącej odpadów opakowaniowych i określającej poziom 60 % odzysku rocznie, produkcję energii ze źródeł odnawialnych i w przyszłości na uzyskanie tzw. „zielonych certyfikatów”, produkcję energii w kogeneracji zgodnie z warunkami dyrektywy 2004/8/WE, uzyskanie kosztu przekształcania odpadów porównywalnego z innymi metodami, ponowne wykorzystania odpadów poprocesowych tj. ŜuŜli, odzyskania metali, rozwiązanie problemu zagroŜenia sanitarnego środowiska przez odpady. Pozostałe metody przekształcania odpadów w ZUOK w Hryniewiczach pozwolą na: • • • odzysk odpadów z odpadów wielkogabarytowych i odpadów gruzu i poremontowych, wyprodukowanie kompostu z odpadów zielonych (selektywnie zebranych), który będzie mógł być wykorzystany jako nawóz, bezpieczne magazynowanie odpadów niebezpiecznych pochodzących z selektywnego zbierania odpadów, Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 13 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” • moŜliwość selektywnego zbierania odpadów zarówno surowcowych, problemowych przez mieszkańców, jak i małe przedsiębiorstwa. jak i 2.1.3.1 Krajowy Plan Gospodarki Odpadami (Kpgo 2010) W grudniu 2006 uchwałą Nr 233 Rada Ministrów przyjęła Krajowy Plan Gospodarki Odpadami 2010 (M.P. z 2006 Nr 90 poz. 946), który przedstawia prognozy, cele i zadania gospodarki odpadami na lata 2007 - 2010 oraz perspektywicznie okresu 2011 - 2018. Wymogi polskiego i unijnego prawa narzucają konieczność zmniejszenia ilości składowanych odpadów ulegających biodegradacji. Do końca 2010 roku ilość ta nie powinna przekroczyć 3,29 mln Mg, do końca roku 2013 - 2,19 mln Mg, a w 2020 roku – 1,53 mln Mg. Z wymagań tych moŜna szacować, Ŝe w roku 2010 metodami innymi niŜ składowanie naleŜy unieszkodliwić 2,4 mln a w 2018 co najmniej 3,6 mln Mg. Biorąc pod uwagę prognozy, Kpgo 2010 przewiduje rozwój selektywnego zbierania odpadów, powstawanie ponadgminnych związków celowych dla rozwoju systemów gospodarowania odpadami, zmniejszenie ilości składowisk odpadów oraz rozwój instalacji do biologicznego odzysku i termicznego przekształcania odpadów. Główne cele Kpgo 2010 w gospodarce odpadami: • zwiększenie udziału odzysku, w tym w szczególności odzysku energii z odpadów, zgodnego z wymaganiami ochrony środowiska, • zmniejszenie ilości wszystkich odpadów kierowanych na składowiska odpadów, • zamknięcie do końca 2009 r. wszystkich krajowych składowisk niespełniających standardów Unii Europejskiej, • wyeliminowanie praktyki nielegalnego składowania odpadów. Przyjęte cele szczegółowe dla gospodarowania odpadami komunalnymi dotyczą: • objęcia umowami na odbieranie odpadów komunalnych 100% mieszkańców najpóźniej do 2007 roku, • zapewnienia objęcia wszystkich mieszkańców systemem selektywnego zbierania odpadów, dla którego minimalne wymagania określono w Kpgo 2010, najpóźniej do końca 2007 r., • zmniejszenia ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych na składowiska odpadów, aby nie było składowanych: • w 2010 więcej niŜ 75% • w 2013 więcej niŜ 50% • w 2020 więcej niŜ 35% masy tych odpadów wytworzonych w 1995 r. Dla maksymalizacji odzysku oraz ograniczenia składowania odpadów ulegających biodegradacji Kpgo 2010 jako konieczność przyjmuje budowę linii technologicznych do ich przetwarzania, zarówno metodami termicznymi, jak i biologicznymi i mechaniczno biologicznymi. Podstawowym załoŜeniem funkcjonowania gospodarki odpadami komunalnymi w Polsce ma być system rozwiązań regionalnych, w których są uwzględnione wszystkie niezbędne elementy tej gospodarki w danych warunkach lokalnych (np. z przekształcaniem termicznym). Istotnym jest, by planowane instalacje, w szczególności do termicznego przetwarzania odpadów spełniały kryteria BAT, a stosowane technologie były sprawdzone przez wieloletnie i liczne doświadczenia. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 14 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Kpgo 2010 wskazuje, iŜ dla aglomeracji lub regionów zamieszkałych przez więcej niŜ 300 000 mieszkańców preferowaną metoda zagospodarowania zmieszanych odpadów komunalnych jest ich przekształcenie termiczne. 2.1.3.2 Wojewódzki Plan Gospodarki Odpadami Zaktualizowany Plan Gospodarki Odpadami dla województwa podlaskiego na lata 20072010, przyjęty przez sejmik województwa podlaskiego w dniu 3 marca 2008 r. zakłada utworzenie 7 Regionów Zagospodarowania Odpadów (RZO), w których będą funkcjonować Zakłady Zagospodarowania Odpadów wraz z instalacjami pomocniczymi. Linie graniczne regionów są jedynie schematycznymi zaznaczonymi propozycjami, które mogą podlegać aktualizacji w zaleŜności od uzgodnień międzygminnych. Dla Białegostoku i gmin ościennych WPGO zakłada budowę Zakładu Zagospodarowania Odpadów w Hryniewiczach, na bazie funkcjonującego od 2001 roku Zakładu Utylizacji Odpadów Komunalnych w Hryniewiczach. Planowana jest modernizacja i rozbudowa Zakładu o następujące moduły technologiczne: • segment do rozdrabniania materiałów budowlanych typu gruz, beton itp. oraz odzysku odpadów wielkogabarytowych (przewidziana na lata 2009-2010); • modernizacja i rozbudowa instalacji do kompostowania zebranych selektywnie odpadów ulegających biodegradacji (przewidziana na lata 2009-2013); • budowa nowych pól składowych (przewidziana na lata 2008-2013); • budowa Zakładu Przetwarzania Termicznego Odpadów na terenie miasta Białystok (przewidziana na lata 2010 – 2013); • organizacja punktu (miejsca) czasowego gromadzenia (magazynowania) odpadów wielkogabarytowych i niebezpiecznych. Rozbudowa ZZO Hryniewicze wraz z budową instalacji termicznego przekształcania odpadów jako technologii wiodącej jest częścią projektu „Zintegrowany system gospodarki odpadami dla aglomeracji białostockiej”. Realizacja ww. projektu w ramach POIiŚ została zaakceptowana przez Komisję Europejską do realizacji i dofinansowania w wysokości ok. 60 %. Projekt znajduje się na tak zwanej liście indykatywnej projektów kluczowych POIiŚ. 2.1.3.3 Plan Gospodarki Odpadami dla Miasta Białystok Zaktualizowany Plan Gospodarki Odpadami dla Miasta Białegostoku (PGO) na lata 20042015 został uchwalony w dniu 27.04.2009r. uchwałą nr XLI/518/09 Rady Miasta Białystok. PGO, w ślad za WPGO przewiduje powstanie do 2015 na terenie Miasta Białystok zakładu termicznego przekształcania odpadów komunalnych. Instalacja termicznego przekształcania odpadów komunalnych w Białymstoku, zgodnie z załoŜeniami PGO ma być częścią ZZO Hryniewicze. Zakład Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku, stanowić będzie zespół obiektów i urządzeń technologicznych realizujących podstawowe załoŜenie planowanego systemu zagospodarowania odpadów komunalnych, w procesie termicznego przekształcania odpadów komunalnych z odzyskiem energii i ciepła (kogeneracja). Energia będzie wykorzystywana częściowo na potrzeby własne zakładu, a jej nadwyŜka będzie sprzedawana do sieci zawodowych. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 15 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” 2.1.3.4 Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko na lata 2007 - 2013 Dokument przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 29 listopada 2006 roku i decyzją z dnia 7 grudnia 2007 r. zatwierdzony przez Komisję Europejską. Celem programu jest poprawa atrakcyjności inwestycyjnej Polski i jej regionów poprzez rozwój infrastruktury technicznej przy równoczesnej ochronie i poprawie stanu środowiska, zdrowia, zachowaniu toŜsamości kulturowej i rozwijaniu spójności terytorialnej. Działania w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko (POIiŚ) są uzupełniające w stosunku do działań realizowanych w ramach 16 regionalnych programów operacyjnych oraz innych opracowanych na lata 2007 - 2013 programów operacyjnych. W ramach POIiŚ realizowanych będzie 15 osi priorytetowych. Cele Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko oś priorytetowa II „Gospodarka odpadami i ochrona powierzchni ziemi” skierowane są na zwiększenie korzyści gospodarczych poprzez zmniejszenie udziału składowanych odpadów komunalnych, a co za tym idzie zwiększenie udziału odpadów komunalnych poddawanych odzyskowi i unieszkodliwianiu innymi metodami niŜ składowanie oraz likwidacja zagroŜeń wynikających ze składowania odpadów zgodnie z krajowym i wojewódzkimi planami gospodarki odpadami. W ramach wdraŜania nowoczesnych technologii zakłada się m.in. wprowadzanie termicznego przekształcania odpadów. W ramach tej osi wspierane będą głównie przedsięwzięcia zmierzające do utworzenia kompleksowych, skutecznych i efektywnych systemów lub instalacji gospodarki odpadami komunalnymi przeznaczonych do obsługi co najmniej 150 tysięcy mieszkańców oraz przedsięwzięcia znajdujące się na liście indykatywnej. Projekt pn. „Zintegrowany system gospodarki odpadami dla aglomeracji białostockiej” znajduje się na liście projektów indywidualnych dla Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2007-2013. 2.2 Charakterystyka przedsięwzięcia i warunki uŜytkowania terenu w fazie budowy i eksploatacji 2.2.1 Lokalizacja przedsięwzięcia oraz istniejąca infrastruktura techniczno – inŜynieryjna Proponowany teren pod lokalizację ZUOK połoŜony jest na obszarze miasta Białegostoku. Wg. podziału administracyjnego Białegostoku lokalizacja ta znajduje się na Osiedlu Jaroszówka, przy ul. Gen. W. Andersa. Od północy graniczy ona z terenami leśnymi, od wschodu w odległości ok. 800 znajduje się osiedle domków jednorodzinnych, częściowo odizolowane terenem leśnym, a od południowego zachodu z terenami produkcyjnousługowymi. W sąsiedztwie znajduje się teŜ Giełda Rolna (handel artykułami spoŜywczymi). Obszar znajdujący się przy ulicy Gen. W. Andersa jest wyniesiony i sąsiaduje od strony północnej z duŜym kompleksem leśnym (Las Pietrasze), który jest powiązany z ekosystemem Puszczy Knyszyńskiej. Dla obszaru gdzie wskazano potencjalną lokalizację przy ul. Gen. W. Andersa nie opracowano miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego oraz nie podjęto stosownej uchwały o przystąpieniu do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 16 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Zgodnie z ustaleniami Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego miasta Białegostoku (Uchwała Rady miejskiej Białegostoku nr. XX/256/99 z dn. 29.11.1999 r. z późniejszymi zmianami) przedmiotowe działki połoŜone są na obszarze oznaczonym jako tereny strategiczne, które mogą być przeznaczone do zabudowy rzemieślniczej i usługowej. NajbliŜsza zabudowa mieszkaniowa zwarta zlokalizowana jest od strony wschodniej terenu. W odległości ok. 700 m w linii prostej od granicy działki znajduje się osiedle domków jednorodzinnych „Pietrasze”, częściowo odizolowane od proponowanej lokalizacji terenem leśnym, a dalej w kierunku Wsch, w odległości ok. 1,3 km – zabudowa jednorodzinna osiedla „Zgoda”. Ponadto, w odległości ok. 800 m w kierunku Pd – Zach znajdują się zabudowania osiedla wielorodzinnego „Białostoczek”, które rozciąga się takŜe za rzeką Białą. NajbliŜsze pojedyncze zabudowania, skupione wzdłuŜ osi ul. Gen Maczka i Alei Tysiąclecia Państwa Polskiego znajdują się w odległości ok. 860 m w kierunku Zach od granicy działki. Dalej, znajdują się: • w odległości ok. 2 km w kierunku Zach, , za linią kolejową - zabudowania ogródków działkowych.; • w odległości ok. 1,2 km w kierunku Pn - Zach za linią kolejową znajduje się osiedle domów jednorodzinnych „Dziesięciny I”; • w odległości ok. 1,3 km w kierunku Pd – Wsch osiedle domów jednorodzinnych (ul. Wąska, Węglowa, Fabryczna, Traugutta), a dalej (ok. 1,65 km od granicy działki) za ul. Wasilkowską – osiedle wielorodzinne „R. Traugutta” • w odległości ok. 1,6 km w kierunku: Pd – osiedle zabudowy wielorodzinnej „H. Sienkiewicza”, Pd - zach. – wielorodzinna zabudowa osiedla „Waryńskiego”. Od Pn lokalizacja graniczy z ternami leśnymi (Las Pietrasze). W bezpośrednim sąsiedztwie lokalizacji przewaŜa jednak zabudowa handlowo - usługowa. 2.2.1.1 Stan formalno – prawny lokalizacji Opisywana lokalizacja połoŜona jest w obrębie 13 – Białostoczek Płn. i mieści się na działkach o numerach ewidencyjnych: • 190/36 o pow. 3,22 ha; • 190/37 o pow. 1,09 ha; • 190/38 o pow. 1,09 ha; • 190/26 o pow. 1,18 ha; • 190/27 o pow. 0,76 ha. Działki zajmują łączną powierzchnię 7,3 ha. Wymienione działki są własnością Gminy Białystok. W celu zapewnienia dojazdu od ul. Gen. W. Andersa do planowanej lokalizacji będzie poprowadzona droga dojazdowa przez działkę 190/7, przewidziana do realizacji przez Miasto Białystok. 2.2.1.2 Istniejący stan zagospodarowania terenu Teren przy ul. Gen. Wł. Andersa, na którym planowana jest budowa ZUOK jest niezagospodarowany. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 17 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” 2.2.1.3 Infrastruktura techniczno – inŜynieryjna Do rozpatrywanego terenu (zgodnie z informacją uzyskaną od Wodociągów Białostockich – pismo znak SD10-3/BOK-2323/002527/09 z dnia 28.04.2009 r.) nie jest doprowadzona sieć kanalizacyjna ani wodociągowa. Jednak planowana jest przebudowa ul. Gen. W. Andersa wraz z wykonaniem uzbrojenia w sieć kanalizacyjną i wodociągową. W/w zadanie (zgodnie z opinią Departamentu Urbanistyki) przewidziane jest do realizacji na lata 2010 – 2012. Energia elektryczna Zgodnie z informacją otrzymanymi od PGE Dystrybucja Białystok w piśmie znak: RP1/7005/2009 z dnia 27.04.2009 r. ,istnieje moŜliwość przyłączenia projektowanej instalacji termicznego przekształcania odpadów komunalnych po wybudowaniu linii zasilających – zasilania podstawowego i rezerwowego o przekrojach Ŝył (przewodów) wynikających z obliczeń technicznych do stacji 110/15kV EC. Określenie szczegółowego zakresu inwestycji dotyczącego modernizacji i rozbudowy sieci związanej z przyłączeniem ww. obiektu moŜliwe będzie po złoŜeniu przez inwestora kompletnego wniosku o określenie warunków przyłączenia. Ciepło Istniejąca w pobliŜu sieć cieplna jest własnością EC Białystok. Brak jest moŜliwości ustalenia obszaru zasilania odpowiednio do szacowanych zdolności produkcyjnych ZUOK. Największy problem stanowi konieczność pracy dwu źródeł na wspólną sieć (komplikacje natury technicznej i eksploatacyjnej, tym większe, Ŝe byłoby dwóch róŜnych właścicieli obu źródeł). Problem ten moŜe być rozwiązany po przeprowadzeniu odrębnej analizy technicznoekonomicznej. Woda Do proponowanego terenu pod lokalizację ZUOK nie jest doprowadzona sieć wodociągowa. Istnieje moŜliwość podłączenia do sieci w oparciu o magistrale wodociągową Ø 600 mm z rur Ŝeliwnych połoŜoną w ul. Gen. W. Andersa. NaleŜy wykonać odcinek ok. 470 mb sieci wodociągowej rozdzielczej do proponowanej lokalizacji projektując przewody w drodze dojazdowej. Ścieki Teren nie jest uzbrojony w sieć kanalizacji sanitarnej. Istnieje moŜliwość podłączenia do sieci kanalizacji sanitarnej Ø 800 mm, najbliŜej połoŜonej w rejonie ul. Gen. W. Andersa na wysokości nieruchomości nr 46. W celu przyłączenia naleŜy wybudować sieć kanalizacji sanitarnej w ul. Gen. W. Andersa do wysokości drogi dojazdowej bocznej oraz odcinek sieci kanalizacji sanitarnej do wysokości nieruchomości (ok. 1300 mb sieci). Ze względu na konfigurację terenu moŜe zajść potrzeba zastosowania przepompowni ścieków. Po wybudowaniu i przekazaniu do eksploatacji powyŜszych sieci wodociągowo – kanalizacyjnych naleŜy wykonać przyłącze wodociągowe i kanalizacyjne do nieruchomości. 2.2.2 Warunki uŜytkowania terenu w fazie realizacji przedsięwzięcia Ze względu na realizację przedsięwzięcia według tzw. „Ŝółtego” FIDIC’a, zgodnie z którym to wykonawca ma za zadanie określenie zakresu prac i koncepcji ich realizacji w celu osiągnięcia zleconego przez inwestora zadania, zaproponowane poniŜej warunki wykorzystania terenu stanowią wstępną koncepcję, z której wykonawca moŜe, ale nie musi skorzystać. KaŜdorazowo część terenu wydzielona na plac budowy będzie w pełni chroniona. Wokół placu wykonane zostanie stosowne ogrodzenie o wysokości 2,4 m, ustawione zostaną znaki ostrzegawcze. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 18 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Warunki pracy na terenie budowy, miejsce na zaplecze techniczne oraz socjalno-biurowe, miejsca okresowego składowania materiałów budowlanych oraz odpadów z rozbiórki i adaptacji budynków, itp. zostaną określone w Planie BIOZ (Warunki bezpieczeństwa i ochrona zdrowia na placu budowy). Parking dla pojazdów budowy musi się znajdować na podłoŜu utwardzonym, a pojazdy muszą być sprawne technicznie. W trakcie prowadzenia inwestycji istnieje moŜliwość zanieczyszczenia gruntów, a tym samym pośrednio wód podziemnych substancjami ropopochodnymi pochodzącymi z przebywających tam pojazdów mechanicznych (samochody, koparki, itp.), magazynowania olejów, smarów i innych materiałów niezbędnych do bieŜącej eksploatacji i konserwacji sprzętu. W celu zapewnienia maksymalnej ochrony dla środowiska teren potencjalnie naraŜony na zanieczyszczenie powinien być zabezpieczony, a moŜliwość skaŜenia – minimalizowana. Budowa realizowana będzie zgodnie z harmonogramem robót. Przekazywanie Placu Budowy będzie dokonywane uzgodnionymi etapami. Protokoły przekazania określonych segmentów budowy powinny zawierać załączniki graficzne przedstawiające teren przekazywany Wykonawcy i warunki jego wykorzystania. Wykonawca wykona drogi dojazdowe do wszystkich stanowisk budowlanych. Minimalna szerokość dróg wynosić powinna 3,5 m a nawierzchnia winna być przystosowana do ruchu pojazdów o całkowitym cięŜarze 30 Mg. Place manewrowe muszą zostać wykonane we wszystkich kluczowych obszarach. Ponadto, zostanie wykonane ogrodzenie dróg dojazdowych, placów manewrowych oraz parkingów. Usytuowanie dróg i odległości od obiektów budowlanych powinny zapewnić bezpieczne i łatwe manewrowanie róŜnych typów pojazdów niezbędnych do realizacji inwestycji. W koniecznych przypadkach będą wykonane tymczasowe wjazdy na teren budowy w celu ułatwienia dostępu personelowi i sprzętu. Jeśli zaistnieje potrzeba, zostaną wykonane rampy rozładowcze w pobliŜu otworów przygotowanych do transportu urządzeń. Place manewrowe powinny umoŜliwić pojazdom wykonywanie manewrów w celu dojazdu do miejsc rozładowania. Ponadto wykonany zostanie parking w zakresie niezbędnym do prawidłowego przeprowadzenia robót. 2.2.2.1 Zakres budowy obiektów i urządzeń Zakłada się budowę Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych (ZUOK) w Białymstoku w skład którego wchodzić będą następujące obiekty technologiczne: • • • instalacja termicznego przekształcania odpadów, instalacja waloryzacji ŜuŜla, instalacja zestalania i chemicznej stabilizacji popiołów i stałych pozostałości z systemu oczyszczania spalin 2.2.3 Warunki uŜytkowania terenu w fazie eksploatacji przedsięwzięcia Teren w fazie eksploatacji będzie wykorzystywany zgodnie z jego przeznaczeniem i przewidywanym planem funkcjonowania. Wszystkie instalacje będą spełniać określone role polegające na odzysku, przekształcaniu bądź unieszkodliwianiu odpadów. Prace związane z procesem termicznego przekształcania odpadów komunalnych oraz zestalaniem i chemiczną stabilizacją popiołów i stałych pozostałości z systemu oczyszczania spalin na terenie zakładu będą realizowane w zamkniętych halach i pomieszczeniach. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 19 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Dowóz i wywóz odpadów, odpadów poprocesowych, materiałów eksploatacyjnych i części będzie realizowany przy uŜyciu sieci utwardzonych dróg wewnętrznych oraz dróg dojazdowych. Wydzielona część terenu zostanie przeznaczona na zieleńce. 2.3 Charakterystyka procesów produkcyjnych 2.3.1 Ogólna charakterystyka przedsięwzięcia Dla opisywanego przedsięwzięcia zakłada się następujące zakresy budowy ZUOK: • adaptacja terenu do potrzeb budowy ZUOK; • wybudowanie instalacji termicznego przekształcania odpadów z jedną linią technologiczną o wydajności 15,5 Mg/h. Zakłada się pracę ciągłą przez 24 h na dobę, 7 dni w tygodniu z gwarantowaną dyspozycyjnością min. 7800 h/rok; • wykonanie instalacji waloryzacji ŜuŜli w celu dalszego ich zagospodarowania dla celów przemysłowych. Przewidywana produkcja roczna ŜuŜli poprocesowych z linii termicznego przekształcania – około 31 920 Mg/rok (ilość bez metali Ŝelaznych i nieŜelaznych); • wykonanie instalacji zestalania i chemicznej stabilizacji popiołów i stałych pozostałości z procesu oczyszczania spalin; • wykonanie podłączenia instalacji do miejskiej sieci ciepłowniczej, elektroenergetycznej, kanalizacyjnej i wodociągowej. Oczekiwane przewidywane wartości produkcji energii z termicznego przekształcania odpadów to około 56 550 MWh/rok energii elektrycznej w pracy bez kogeneracji, a w kogeneracji około 15 735 MWh/sezon energii elektrycznej i 380 160 GJ/sezon energii cieplnej (sezon grzewczy). 2.3.2 Przekształcanie termiczne Planowana instalacja termicznego przekształcania odpadów oparta zostanie na nowoczesnej, technicznie dojrzałej technologii spalania odpadów w piecu z paleniskiem rusztowym. Do termicznego przekształcania kierowane będą przede wszystkim tzw. resztkowe odpady komunalne, z których na wcześniejszym, nadrzędnym w systemie, etapie ich zagospodarowania zostały wysegregowane uŜyteczne surowce wtórne. Odpady będą bezpośrednio kierowane do leja zasypowego pieca, stanowiąc w ten sposób źródło odzysku energii zawartej w odpadach. Proces termicznego przekształcania odpadów przebiegać będzie autotermicznie, to znaczy, Ŝe nie będzie wymagać on ciągłego wspomagania przy uŜyciu konwencjonalnego paliwa, a sam będzie źródłem energii, zamienianej dalej na energię elektryczną i ciepło. Integralną częścią instalacji będzie efektywny kilkustopniowy system oczyszczania spalin, gwarantujący emisję zanieczyszczeń znacznie poniŜej wymaganych prawnie standardów emisyjnych. Dodatkowo proces termicznego przekształcania odpadów będzie tak prowadzony, aby w jego trakcie powstawało jak najmniej zanieczyszczeń. Odpady poprocesowe z procesu termicznego przekształcania, takie jak popioły oraz odpady pozostające po procesie oczyszczania spalin, podlegać będą procesowi ich zestalania i chemicznej stabilizacji do bezpiecznej i obojętnej dla środowiska postaci a następnie wywoŜone będą na składowisko odpadów innych niŜ niebezpieczne i obojętne np. do ZUOK Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 20 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” w Hryniewiczach. śuŜle, po obróbce mechanicznej i sezonowaniu w instalacji ich waloryzacji, będą spełniać normy pozwalające na przemysłowe ich zagospodarowanie. Zakłada się, Ŝe do termicznego przekształcania kierowane będą następujące rodzaje odpadów: • odpady komunalne z gospodarstw domowych i infrastruktury, • odpady z produkcji rzemieślniczej, handlu i usług, które pod względem składu zbliŜone są do odpadów komunalnych z gospodarstw domowych – (odpady przemysłowe i handlowe inne niŜ niebezpieczne), • odpady z demontaŜu odpadów wielkogabarytowych i poremontowych, które nie będą nadawały się do recyklingu, • palne odpady balastowe pochodzące z sortowni odpadów surowcowych. W celu zagwarantowania odpowiedniej pracy instalacji do Zakładu nie będą przyjmowane następujące grupy odpadów: • odpady z ubojni zwierząt jaki równieŜ specjalne odpady, które ze względu na ich łatwopalność, ich toksyczność, ich korozyjność lub ich charakter wybuchowy nie mogą być unieszkodliwiane w ten sam sposób co odpady komunalne bez stwarzania niebezpieczeństwa dla ludzi i dla środowiska, • wszystkie przedmioty (odpady), które ze względu na ich wymiary, ich wagę lub ich naturę nie są zgodne z parametrami instalacji. Ewidencja przyjmowanych do instalacji odpadów przy wjeździe na teren ZUOK pozwoli na kontrolę, ograniczenie lub całkowite wyeliminowanie odpadów, które mogły by zakłócić prawidłową pracę instalacji. 2.3.3 Waloryzacja ŜuŜli z odzyskiem metali Proces waloryzacji ŜuŜli polegać będzie na obróbce mechanicznej celem uzyskania odpowiedniej frakcji handlowej oraz okresowym sezonowaniu ŜuŜla na placu dojrzewania (3 do 6 m-cy). Gotowy produkt będzie przeznaczony na zbyt dla celów przemysłowych – np. produkcji materiału na podbudowę dla drogownictwa. Ponadto prowadzony będzie odzysk metali Ŝelaznych i nieŜelaznych z ŜuŜla. Efektywność procesu prowadzonego na tym etapie przekształcania odpadów jest znacznie większa niŜ podczas odzysku metali prowadzonego na etapie wstępnego sortowania odpadów przed poddaniem ich procesowi spalania. Zarówno niewielkie metalowe elementy, jak i metale będące składową przedmiotów wielomateriałowych (np. kabli) mogą być dodatkowo odzyskane. Nakłady energii na odzysk metali z ŜuŜli są równieŜ znacznie mniejsze niŜ w przypadku poddawania procesowi całej masy odpadów, która kierowana będzie do termicznego przekształcania. Szerzej instalacja i proces waloryzacji ŜuŜli został opisany w rozdziale 2.7. 2.3.4 Zestalanie i chemiczna stabilizacja popiołów i stałych pozostałości z procesu oczyszczania spalin Odpady poprocesowe w formie lotnych popiołów oraz stałych pozostałości z oczyszczania spalin traktowane są jako niebezpieczne. W celu minimalizacji ich oddziaływania na środowisko będą poddawane zestaleniu i chemicznej stabilizacji w omawianej instalacji. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 21 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Lotny popiół oraz stałe pozostałości z oczyszczania spalin kierowane będą drogą pneumatyczną lub w szczelnie zamkniętych kontenerach z instalacji termicznego przekształcania odpadów do szczelnego zbiornika znajdującego się w instalacji zestalania i chemicznej stabilizacji. Zmieszany lotny popiół i pozostałości z oczyszczania spalin będą dozowane do mieszalnika, do którego dodawane będą woda, cement, substancja stabilizująca. Po wymieszaniu z dodatkami w zestalonej postaci za pomocą przenośnika będą gromadzone w kontenerze, a następnie wywoŜone na składowisko odpadów innych niŜ niebezpieczne i obojętne. Zestalenie i chemiczna stabilizacja powodują, Ŝe te odpady poprocesowe nie są juŜ niebezpieczne. Szerzej instalacja i proces zestalania i chemicznej stabilizacji odpadów został opisany w rozdziale 2.8. 2.3.5 Budowa systemu energetycznego Budowa systemu polegać będzie na instalacji maszyn i urządzeń energetycznych, które pozwolą na maksymalne wykorzystanie energii wytwarzanej przez linię termicznego przekształcania odpadów komunalnych w piecu-kotle. Turbina upustowo-kondensacyjna pozwoli na jednoczesną produkcję energii elektrycznej i cieplnej w trybie kogeneracji. Za pomocą wymiennika ciepła będzie podgrzewana woda sieciowa dla miejskiego sytemu ciepłowniczego. 2.3.6 Przyjmowane odpady Do odzysku i unieszkodliwienia w ZUOK mogą być przyjmowane następujące odpady wyszczególnione w tabeli poniŜej. Tabela 2.1 Rodzaje odpadów przewidzianych do przyjęcia do instalacji termicznego przekształcania odpadów. Lp. Rodzaj odpadu Kod odpadu 1. Niesegregowane odpady komunalne 20 03 01 2. Odpady komunalne nie wymienione w inny podgrupach 20 03 99 3. Papier i tektura 20 01 01 4. OdzieŜ 20 01 10 5. Tekstylia 20 01 11 6. Leki inne niŜ wymienione w 20 01 31 20 01 32 7. Drewno inne niŜ wymienione w 20 01 37 20 01 38 8. Tworzywa sztuczne 20 01 39 9. Inne niewymienione frakcje zbierane w sposób selektywny 20 01 99 10. Inne odpady nie ulegające biodegradacji 20 02 03 11. tworzywa sztuczne i guma 19 12 04 12. drewno inne niŜ wymienione w 19 12 06 19 12 07 13. odpady palne (paliwo alternatywne) 19 12 10 14. inne odpady z mechanicznej obróbki odpadów inne niŜ wymienione w 19 12 11 19 12 12 Źródło: opracowanie własne Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 22 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Zapisy europejskiego i polskiego prawa dokonują hierarchii postępowania z odpadami wg kryterium przyjęcia rozwiązań najlepszych z punktu widzenia środowiska. Odstępstwo od takiej hierarchii moŜe być konieczne w przypadku określonych strumieni odpadów, jeŜeli jest to uzasadnione między innymi wykonalnością techniczną, opłacalnością ekonomiczną i ochroną środowiska. Wobec powyŜszego proponując system gospodarki odpadami przyjęto następującą hierarchię postępowania z odpadami: 1. zapobieganie, 2. przygotowanie do ponownego uŜycia, 3. recykling, 4. inne metody odzysku, np. odzysk energii, 5. unieszkodliwianie. Biorąc pod uwagę hierarchię postępowania z odpadami, jak równieŜ zapisy Kogo 2010 przyjęto następujące rozwiązanie dla systemu gospodarki odpadami dla Białegostoku: 1. Zapobieganie powstawaniu odpadów – poprzez edukację ekologiczną dla mieszkańców; 2. Rozwój selektywnego zbierania odpadów wybranych rodzajów i frakcji odpadów, w tym: 3. Odzysk i recykling: a. odpady materiałowe tj. papier, tworzywa sztuczne, metale, szkło będą – kierowane do odzysku w sortowniach odpadów, a następnie do recyklingu; b. odpady wielkogabarytowe – będą poddawane demontaŜowi, a następnie kierowane do odzysku i/lub recyklingu; c. odpady zielone i ulegające biodegradacji zebrane selektywnie – kierowane do procesów biologicznego przetwarzania odpadów; d. odpady niebezpieczne – kierowane do specjalistycznych zakładów ich przeróbki; e. odpady poremontowe – kierowane do procesów odzysku 4. Termiczne przetwarzanie odpadów – termicznemu przetwarzaniu będą poddawane wyłącznie odpady pozostałe po selektywnym zbieraniu, czyli po wybraniu z nich najbardziej wartościowych odpadów posiadających wartość materiałową lub tzw. odpadów problemowych tj. np. odpady wielkogabarytowe, niebezpieczne ze strumienia odpadów komunalnych. Dlatego zostały one nazwane jako „frakcja resztkowa”. Dzięki selektywnemu zbieraniu w skład frakcji resztkowej z odpadów komunalnych będą wchodziły głównie odpady, które będą miały wartość energetyczną. Odpady komunalne Wytwórca odpadów Zbieranie odpadów Odpady selektywnie zbierane Instalacje odzysku , recyklingu odpadów Socotec Polska Sp. z o. o. Zmieszane odpady komunalne – „frakcja resztkowa” Instalacja termicznego przekształcania odpadów Strona 23 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Do termicznego przekształcania odpadów będą więc przyjmowane przede wszystkim odpady: • z grupy „20”, głównie zmieszane odpady komunalne (kod odpadu: 20 03 01). Będzie istniała moŜliwość przyjęcia innych odpadów z grupy „20” (w wyjątkowych w przypadku, gdy nie będą one mogły być przekazane do innych instalacji odzysku i/lub unieszkodliwiania). • z grupy „19 12” Będzie to balast (frakcja energetyczna) po procesach odzysku odpadów. 2.4 Charakterystyka technologii przekształcania odpadów – instalacja termicznego 2.4.1 Rozwiązania technologiczne i uŜytkowe W zaproponowanej koncepcji wykorzystano doświadczenia aglomeracji europejskich dotyczące termicznego przekształcania stałych odpadów komunalnych w oparciu o spalanie w piecu rusztowym. Do najistotniejszych cech wskazanego rozwiązania naleŜą: • • • • ruszt pochylony do tyłu lub poziomy, którego konstrukcja sprawdziła się w zakładach termicznego przekształcania odpadów komunalnych na całym świecie, i który naleŜy uwzględnić juŜ teraz, aby zapewnić moŜliwość spalania odpadów o róŜnej wartości opałowej, piec zintegrowany z kotłem odzysknicowym (odzyskowym), optymalny odzysk energii zawartej w odpadach poprzez współpracę z turbogeneratorem kondensacyjno-upustowym o parametrach pary 400°C i 40°bar, pozwalaj ącym na skojarzone funkcjonowanie, zapewniające zasilanie miejskiej sieci w ciepłą wodę i sieci publicznej w energię elektryczną, oczyszczanie spalin z efektywnym systemem, typu selektywnej niekatalitycznej redukcji SNCR, w celu redukcji tlenków azotu, spełniającym najbardziej rygorystyczne wymagania emisyjne oraz pół-suchym systemem oczyszczania spalin w celu redukcji kwaśnych zanieczyszczeń, pyłów, metali cięŜkich oraz dioksyn i furanów. 2.4.2 Zakładane parametry techniczne instalacji 2.4.2.1 Podstawowe parametry Zakładane parametry techniczne instalacji przedstawione są w tabeli poniŜej. Tabela 2.2 Zakładane parametry techniczne Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych. Podstawowe parametry ZUOK Nominalna wydajność jednej linii termicznego przekształcania Ilość linii termicznego przekształcania Minimalny czas pracy linii termicznego przekształcania Instalacja waloryzacji ŜuŜla Instalacja zestalania i chemicznej stabilizacji pyłów i stałych pozostałości z oczyszczania spalin Socotec Polska Sp. z o. o. Mg/h 15,5 - 1 h 7800 Mg/rok ~36 500 Mg/rok ~8 600 Strona 24 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Podstawowe parametry ZUOK Rodzaje termicznie przekształcanych odpadów Zmieszane odpady komunalne Mg/rok 120 000 Nominalna wartość opałowa kJ/kg 7 50 Frakcja energetyczna Mg/rok Nie przewidziano Wysuszone osady ściekowe Mg/rok Nie przewidziano Odpady medyczne Mg/rok Nie przewidziano Nominalna wartość opałowa przyjęta do kJ/kg 7 500 obliczeń Technologia Piec rusztowy zintegrowany z kotłem Ruszt pochylony lub poziomy Kocioł odzysknicowy Turbina upustowo-kondensacyjna Technologia oczyszczania spalin Rodzaj oczyszczania Metoda Odczynnik Odsiarczanie spalin Pół-sucha Mleczko wapienne Odazotowanie spalin SNCR mocznik Redukcja dioksyn, furanów i metali cięŜkich Strumieniowo-pyłowa Węgiel aktywny Parametry pary przegrzanej Ciśnienie MPa 4 Temperatura °C 400 Źródło: opracowanie własne 2.4.2.2 Bilans energetyczny ZUOK Zakładany bilans energetyczny instalacji przedstawiony jest w tabeli poniŜej. Tabela 2.3 Bilans energetyczny ZUOK Białystok. Białystok 120 000 Mg/rok Przepustowość linii Roczna przepustowość Kondensacja 15,5Mg/h 15,5Mg/h 120 000 Mg 120 000 Mg 120 000 Mg 7 800 h 7 800 h 7 800 h - 5 280 h 2 520 h 7,25 MW 2,98 MW 6,16 MW 56 550 MWh/rok 15 735 MWh/sezon 15 523 MWh/sezon 6,56 MW 2,29 MW 5,47 MW 51 168 MWh/rok 12 091 MWh/sezon 13 784 MWh/sezon Czas pracy w sezonie grzewczym/letnim Energia elektryczna brutto Moc elektryczna netto Energia elektryczna netto Moc potrzeb własnych instalacji ZuŜycie energii na potrzeby własne 0,69 MW 0,69 MW 0,69 MW 5 382 MWh/rok 3 643 MWh/sezon 1 739 MWh/sezon 0 MW 20 MW 5 MW Moc cieplna Produkcja ciepła na potrzeby m.s.c. [GJ] Produkcja ciepła na potrzeby m.s.c. [MWh] Kogeneracja - lato 15,5Mg/h Nominalny czas pracy instalacji Moc elektryczna brutto Kogeneracja - sezon grzewczy 0 GJ 380 160 GJ 45 360 GJ 0 MWh/rok 105 600 MWh/sezon 12 600 MWh/sezon Źródło: opracowanie własne 2.4.2.3 Oczekiwane parametry emisyjne ZUOK Wszystkie emitowane substancje zanieczyszczające nie mogą przekroczyć standardów emisyjnych narzuconych przez Dyrektywę 2000/76/WE z dnia 4 grudnia 2000 r. (Dz. Urz. WE L 332 z 28.12.2000, str. 91) w sprawie spalania odpadów jak i kompatybilne z tą dyrektywą prawo polskie - rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20 grudnia 2005 r. w sprawie standardów emisyjnych z instalacji (Dz. U. Nr 260, poz. 2181). Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 25 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Oczekiwane parametry procesowe i emisyjne przedstawione są w tabeli poniŜej. Tabela 2.4 Oczekiwane parametry emisyjne. Dopuszczalne wartości emisji do powietrza (1) (mg/mu3) (mg/mu3) (mg/mu3) (mg/mu3) (mg/mu3) (mg/mu3) Średnie wartości dobowe 10 10 50 1 200 10 • CO (mg/mu3) 50 100 lub 150 dla średniej wartości 10 minutowej • Substancje organiczne w postaci gazów i par, w przeliczeniu na całkowity węgiel organiczny (mg/mu3) 10 20 Zanieczyszczenia • • • • • • Pył całkowity HCl SO2 HF NO + NO2 jako NO2 NH3 Jednostki Średnie wartości półgodzinne 30 60 200 4 400 97% Średnie wartości półgodzinne 10 10 50 2 200 10 Wartości średnie dotyczące minimum 30 minutowego i maksymalnie 8 godzinnego okresu pobierania próbek (mg/mu3) 0,05 • Cd+Tl (mg/mu3) 0,05 • Hg (mg/mu3) 0,5 • Sb+As+Pb+Cr+Co+Cu+Mn+Ni+V Wartości średnie mierzone w minimum 6 godzinnym i maksimum 8 godzinnym okresie pobierania próbek (ng/mu3) 0,1 • Dioksyny i furany (1) 1013 mbar ; 0 °C ; 11 % O2 gaz suchy. Źródło: Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20 grudnia 2005 r. w sprawie standardów emisyjnych z instalacji (Dz. U. Nr 260, poz. 2181). 2.4.3 Przebieg procesu termicznego przekształcania odpadów komunalnych 2.4.3.1 Przywóz i wyładunek odpadów Po przyjeździe do zakładu samochody będą waŜone na wadze pomostowej wyposaŜonej w komputerowy system waŜenia. Kierowca wprowadzi kartę magnetyczną do czytnika. Operacja ta pozwala na automatyczne waŜenie i wydruk w nastawni wszystkich informacji dotyczących waŜenia. Zakończenie operacji waŜenia upowaŜnia kierowcę do dalszej jazdy. Odpady będą wyładowywane do wybetonowanej fosy z poziomu wyładunkowego w zamkniętej hali. Następnie z fosy odpady podawane będą do pieca. Rampa wyładowcza będzie przykryta konstrukcją umoŜliwiającą całkowite odizolowanie procesu technologicznego od środowiska zewnętrznego. Przykrycie rampy zredukuje całkowicie moŜliwość oddziaływań odorowych. Wentylatory powietrza pierwotnego zasysające powietrze z rejonu hali wyładunkowej będą wytwarzać podciśnienie zapobiegając wypływaniu powietrza na zewnątrz. Przy wyjeździe z zakładu, puste samochody oraz pojazdy wywoŜące pozostałości procesowe (ŜuŜle, złom, popioły i stałe pozostałości z oczyszczania spalin) muszą być zwaŜone ponownie na wadze pomostowej (obiekt 1b). Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 26 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” 2.4.3.2 Załadunek pieca Załadunek pieca (obiekt 8) powinien następować mechanicznie bez wstępnej segregacji stałych odpadów komunalnych. Fosa na odpady (obiekt 5) zapewni całkowitą pojemność na zapas odpadów na trzy dni, przy maksymalnym obciąŜeniu linii. Dwie suwnice, w tym jedna rezerwowa (obiekty 6a i 6b) sterowane będą z pulpitu usytuowanego w sterowni zapewniającej pełny wgląd na proces, który zapewni jednorodność odpadów (poprzez wymieszanie ich w fosie), przemieszczanie odpadów i załadunek do leja zsypowego pieca (obiekt 7). Załadunek będzie monitorowany za pomocą kamer. Przeszklona sterownia umoŜliwi bezpośredni widok na fosę i pomieszczenie rozładunkowe. Odpady w leju zasypowym stworzą śluzę powietrzną separującą przestrzeń komory paleniskowej od obszaru fosy. Wejście do pieca stanowi lej z urządzeniem dozującym zaopatrzonym w hydrauliczny wypychacz wykonujący ruchy posuwisto-zwrotne. Wypchnięte odpady spadają na początek rusztu. 2.4.3.3 Ruszt Proponowany ruszt typu pochylonego lub poziomego będzie odpowiednio chłodzony i przystosowany do spalania na nim odpadów. Utworzony jest z wielu sekcji ułoŜonych poprzecznie. Odpady spalone na ruszcie spadają stopniowo w dół ciągle obracając się. Dla nowoczesnych konstrukcji rusztu, powietrze moŜe być z powodzeniem wykorzystywane jako czynnik chłodzący. W końcowym etapie spalania odpady, które w czasie procesu stały się ŜuŜlem, ulegają stopniowemu schładzaniu pod wpływem powietrza pierwotnego. Usuwanie ŜuŜla jest regulowane za pomocą odpowiednio przystosowanego urządzenia (np. ruchomej Ŝaluzji). 2.4.3.4 Obieg “ŜuŜel i złom” OdŜuŜlacz z zamknięciem wodnym Ruszt będzie wyposaŜony w odŜuŜlacz z zamknięciem wodnym. Woda w odŜuŜlaczu znajduje się na stałym poziomie i działa, jako przesłona, uniemoŜliwiająca przepływ tzw. fałszywego powietrza do komory paleniskowej jak takŜe wypływ spalin i pyłów z komory na zewnątrz instalacji. OdŜuŜlacz z zamknięciem wodnym: • gwarantuje schładzanie ŜuŜla do temperatury rzędu 80 °do 90 °C; • nawilŜa ŜuŜel zapobiegając zanieczyszczeniom poprzez ulatnianie się pyłów; • wraz z komorą paleniskową zapewnia osłonę od gazów i zapobiega napływaniu powietrza i wypływaniu pyłu i spalin. Zgarniacz z napędem hydraulicznym będzie przesuwać ŜuŜel z końcowej strefy rusztu, z tzw. strefy wypalania, poprzez stoŜkową rynnę odŜuŜlacza. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 27 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” 2.4.3.5 Usuwanie ŜuŜla i złomu Na wejściu do odŜuŜlacza, istnieje moŜliwość ręcznego wydzielania duŜych, ponadgabarytowych elementów złomu Ŝelaznego. śuŜel i pozostałe elementy złomu metali będą transportowane na taśmie przenośnika na plac przyjęcia ŜuŜli (obiekt 21). Metale Ŝelazne i nie Ŝelazne będą wychwytywane z ŜuŜla w procesie jego mechanicznej obróbki, w budynku waloryzacji ŜuŜla (obiekt 23) i gromadzone w pojemnikach. Będą przeznaczone do powtórnego wykorzystania przemysłowego. 2.4.3.6 śuŜel śuŜel będzie transportowany na plac przyjęcia ŜuŜla (obiekt 21) i następnie przy pomocy ładowarki do instalacji waloryzacji ŜuŜla (obiekt 23). Po sezonowaniu na palcu sezonowania (obiekt 24) będzie zbywany jako produkt dla celów przemysłowych (np. wykorzystanie jako kruszywo do podbudowy dróg). 2.4.3.7 Obieg powietrze do spalania Linia termicznego przekształcania będzie wyposaŜona w wentylatory powietrza pierwotnego zasysający powietrze znad fosy z odpadami (obiekt 5) oraz hali wyładunkowej (obiekt 4). To zapewnia odprowadzenie odoru i pyłów z hali wyładunkowej i wprowadzenie ich do komory paleniskowej. Zapobiega to przedostawaniu się ich do środowiska. Powietrze wtórne moŜe być zasysane z górnej części pomieszczenia, gdzie ulokowany będzie kocioł, co pozwoli na chłodzenie tego obszaru. Wentylator powietrza pierwotnego będzie zasilać obieg powietrza pierwotnego pod rusztem. Powietrze będzie ogrzewane w podgrzewaczu powietrza. Powietrze pierwotne będzie dostawało się do róŜnych stref wejściowych pod rusztem za pomocą regulatora umoŜliwiającego dostosowanie przepływu w kaŜdej strefie. Dla linii spalania wentylator powietrza wtórnego będzie obsługiwał rzędy dysz usytuowane na ściance przedniej i tylnej komory paleniskowej. 2.4.3.8 Obieg spalin Gazy ze spalania będą przechodzić kolejno przez : kocioł odzysknicowy (obiekt 9), instalację oczyszczania spalin (obiekt 10), wentylator ciągu (obiekt 13), komin wypychający spaliny do atmosfery (obiekt 12). Proponowany system oczyszczania spalin będzie spełniał wymagania standardów emisyjnych narzuconych dyrektywę 2000/76/WE z dnia 4 grudnia 2000 r. (Dz. Urz. WE L 332 z 28.12.2000, str. 91) w sprawie spalania odpadów jak i kompatybilne z tą dyrektywą prawo polskie - rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20 grudnia 2005 r. w sprawie standardów emisyjnych z instalacji (Dz. U. Nr 260, poz. 2181). Wszystkie reagenty będą przetrzymywane w szczelnych zbiornikach znajdujących się na terenie ZUOK. Silosy z reagentami (obiekt 11) wykorzystywanymi do systemu oczyszczania spalin będą znajdować się w pobliŜu linii spalania. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 28 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” 2.4.3.9 Obieg popioły i odpady Popioły paleniskowe opadające z rusztu kierowane będą do lejów rozdzielających pod rusztem i odprowadzane będą do studzienek ŜuŜlowych. Dalej po zmieszaniu z ŜuŜlem będą razem z nim transportowane na plac przyjęcia ŜuŜli. Popioły pochodzące z lejów pod kotłem i ekonomizerem oraz z instalacji do oczyszczania spalin będą grupowane i usuwane osobno, nie razem z ŜuŜlem. Popioły i stałe pozostałości z systemu oczyszczania spalin podlegać będą procesowi zestalenia i chemicznej stabilizacji w przeznaczonej do tego celu instalacji przy wykorzystaniu środków wiąŜących i stabilizujących. 2.4.3.10 Obieg wodno-parowy Woda zasilająca Woda do celów technologicznych (zasilania kotła) będzie pobierana z sieci miejskiej lub studni głębinowej po uprzednim uzdatnianiu w punkcie demineralizacji wody. Para przegrzana wyprodukowana w kotle (obiekt 9) po przejściu przez turbinę (obiekt 15) jest następnie kondensowana w skraplaczu powietrznym (obiekt 16) i odgazowywana w odgazowywaczu w celu powtórnego wykorzystania. Woda odgazowana, będzie podawana do kotła odzysknicowego za pomocą pompy zasilającej. Ewentualne ubytki wody w procesie będą uzupełniane ze stacji demineralizacji (obiekt 14). Kocioł Samonośny kocioł (obiekt 9) z wewnętrzną węŜownicą o obiegu naturalnym (poziomy lub pionowy) ma za zadanie wytworzenie pary wodnej z doprowadzanej, uzdatnionej wody kotłowej, która w dalszym procesie wykorzystana będzie do produkcji ciepła i energii elektrycznej. Wykorzystanie pary Wyprodukowana para świeŜa przez kocioł będzie zasilała turbinę upustowo-kondensacyjną (obiekt 15) posiadającą upusty pary słuŜące do: • • • • podgrzania wody z miejskiej sieci ciepłowniczej, wspomagania procesów odgazowywania kondensatu w odgazowywaczu, wstępnego podgrzania powietrza pierwotnego, podgrzania kondensatu. Na wyjściu z turbiny para będzie skraplana w skraplaczu powietrznym (obiekt 16). W przypadku zatrzymania turbiny, para za pomocą by–passa będzie kierowana do skraplacza. Podstawowy schemat procesu oraz schemat technologiczny przedstawiono na poniŜszych rysunkach. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 29 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Rysunek 2.1 Schemat technologiczny ZUOK Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 30 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Rysunek 2.2 Podstawowy schemat procesu termicznego przekształcania odpadów. 2.5 WyposaŜenie technologiczne 2.5.1 Odbiór i transport wewnętrzny odpadów Instalacja powinna być zaprojektowana tak aby zaopatrywać w odpady jedną linię termicznego przekształcania odpadów. Będzie składać się z następujących zespołów: Waga pomostowa i stanowisko waŜenia Instalacja wyposaŜona będzie w dwie automatyczne wagi pomostowe słuŜące do waŜenia pojazdów. Informacje o wadze pojazdów będą zbierane i przekazywane do nastawni. WaŜeniu podlegać będą zarówno pojazdy wjeŜdŜające jak i wyjeŜdŜające z Zakładu. Spalanie - Lej zasypowy, rynna zasypowa i wyposaŜenie dodatkowe Lej zasypowy Piec będzie wyposaŜony w lej zasypowy, do którego podawane będą odpady z chwytaka suwnicy. Pod własnym cięŜarem będą opadać do rynny zasypowej. Rynna zasypowa Rynnę zasypową pieca stanowi kanał o przekroju prostokątnym, rozszerzający się ku dołowi, co pozwala na rozluźnienie zbitej masy odpadów oraz ich regularny przepływ. Przepustowość rynny będzie dostosowana do wydajności pieca. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 31 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Rynna działa jako tymczasowy magazyn zasilający piec w odpady. Rynna zasypowa za lejem zasypowym jest wystarczająco wysoko połoŜona, aby słup odpadów znajdujący się wewnątrz zapewnił szczelność pomiędzy komorą paleniskową i lejem zasypowym. Dolna część rynny zasypowej chroniona jest przed przegrzaniem (moŜe je wywołać promieniowanie cieplne pieca) płaszczem wodnym. WyposaŜenie dodatkowe Klapa zamykająca Ruchoma klapa, usytuowana w górnej części rynny, uruchomiana jest siłownikiem hydraulicznym co pozwala na jej zamknięcie w przypadku zatrzymania pieca. Wskaźnik niskiego poziomu odpadów Przewidziany jest mikrofalowy czujnik niskiego poziomu odpadów w rynnie. Czujnik ten jest niewraŜliwy na pył i zanieczyszczenia. Wypychacz odpadów Instalacja będzie wyposaŜona w hydrauliczny wypychacz odpadów znajdujący się na końcu rynny, który zapewni właściwe dozowanie i rozłoŜenie odpadów na ruszcie. Na skutek działania wypychacza kierunek odpadów ulega zmianie z pionowego na poziomy; zbite w rynnie pod wpływem własnego cięŜaru odpady, będą rozluźnione oraz w sposób ciągły i równomierny wprowadzane na ruszt. Ruszt Proponuje się zastosowanie ruchomego ruszt mechanicznego poziomego lub pochylonego. Nowoczesna i wielokrotnie sprawdzona konstrukcja rusztu, będzie składała się z kilku sekcji ułoŜonych poprzecznie. Proponowane rozwiązanie rusztu prowadzi do następujących rezultatów: • • • • specjalnie realizowany ruch rzędów ruchomych rusztowin poprawia jakość procesu spalania, a tym samym przyczynia się do bardzo niskiej emisji tlenku węgla (CO), rozwiązanie konstrukcyjne rusztu zapewni idealną kontrolę warstwy odpadów na całej powierzchni rusztu, rusztowiny powinny być wykonane ze stali z wysoką zawartością chromu i zaprojektowane tak, aby zachodziło ich wydajne chłodzenie, rozwiązanie konstrukcyjne rusztowin zapewni moŜliwość ich samooczyszczenia. Proponowane rozwiązanie zapewni doprowadzenie powietrza pierwotnego do warstwy odpadów i kontrolę przepływu powietrza do spalania, niezaleŜnie do kaŜdej części rusztu. Kształt rusztowin i dostarczanie powietrza pierwotnego ma zapewnić zredukowanie do minimum ilości drobnej frakcji przesiewanej pod ruszt, tzw. przesiewów i zapewnić nie tylko wymaganą prawnie jakość ŜuŜli i popiołów paleniskowych, ale takŜe regularne rozprowadzanie powietrza pierwotnego na całej powierzchni rusztu. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 32 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Przesiana frakcja drobna spod rusztu będzie zbierana w leju mieszczącym się poniŜej kaŜdej strefy rusztu i kierowana do zbiornika ŜuŜla z zamknięciem wodnym. Szczegóły rozwiązania technicznego będą zaproponowane przez dostawcę technologii. Powietrze doprowadzane do pieca Powietrze pierwotne niezbędne do procesu spalania odpadów, spełniające takŜe rolę czynnika chłodzącego ruszt, pobierane będzie częściowo lub całkowicie znad fosy gromadzącej odpady, zwanej teŜ zbiornikiem odpadów, co pozwala na utrzymywanie w zbiorniku stałej wartości podciśnienia, dzięki czemu następuje zasysanie powietrza do wnętrza fosy blokując w ten sposób przedostawanie się na zewnątrz odorów i pyłów, które wraz z zassanym powietrzem pierwotnym kierowane są pod ruszt, a tym samym do pieca. Wentylatory powietrza zasilają następujące obiegi procesowe: • • obieg powietrza pierwotnego: powietrze pierwotne zasysane z objętości znad zbiornika odpadów, często następnie podgrzane do odpowiedniej temperatury, poprzez przepustnice regulowane hydraulicznie, jest wdmuchiwane pod ruszt. Jest ono ogrzewane do optymalnej temperatury wynikającej z charakterystyki i właściwości paliwowych odpadów, a głównie zawartości wilgoci, obieg powietrza wtórnego: powietrze wtórne, w niektórych przypadkach takŜe tzw. powietrze tercjarne, będzie wprowadzane do komory paleniskowej za pośrednictwem dysz, które zostały rozmieszczone w ścianach komory paleniskowej w taki sposób, aby zapewnić prawidłowe mieszanie spalin i całkowite ich dopalenie jak równieŜ stabilność płomienia. Hydraulika Ruchome rusztowiny, wypychacz odpadów usytuowany w dolnej części rynny zasypowej, klapa zamykająca rynnę i wypychacz ŜuŜla znajdujący się w odŜuŜlaczu będą elementami napędzanymi hydraulicznie ze sterowaniem prowadzonym z oddzielnej nastawni lub nastawni centralnej. Usuwanie ŜuŜla Ruszt, a konkretnie jego ostatnia strefa wypalania, połączona będzie z umieszczonym na jej końcu popychaczem lub obrotowym odbieraczem ŜuŜla, który kieruje ŜuŜel do zbiornika z zamknięciem wodnym uniemoŜliwiającym przedostawanie się powietrza do komory paleniskowej a jednocześnie chłodzącym gorący ŜuŜel. Woda w zamknięciu wodnym będzie stale uzupełniana i utrzymywana na stałym poziomie. Strefy powietrza pod rusztem Powietrze pierwotne będzie kierowane w ściśle określonych proporcjach pod ruszt, do jego wydzielonych stref, dzięki czemu osiągane są następujące funkcje: • • pod ruszt kierowana jest wymagana procesem spalania, ściśle określona dla jego poszczególnych stref, ilość powietrza o stałym lecz regulowanym przepływie, co gwarantuje wysoką jakość tego procesu, optymalnie zbliŜoną do spalania zupełnego i całkowitego, kieruje i odprowadza drobną frakcję popiołów paleniskowych, równieŜ optymalnie wypalonych, do lejów usytuowanych pod rusztem. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 33 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Niezbędne dla prawidłowo przebiegającego procesu spalania odpadów powietrze pierwotne, doprowadzane do poszczególnych stref rusztu, będzie dozowane i kontrolowane poprzez zawory klapowe sterowane z centralnej dyspozytorni spalarni. Część dolna kaŜdej strefy rusztu będzie zaprojektowana tak, aby ułatwiać usuwanie frakcji przesianej przez ruszt. Umieszczone pod rusztem leje zsypowe dla wydzielanych w procesie spalania popiołów paleniskowych będą izolowane cieplnie. W ścianie komory leja zsypowego popiołów będą znajdowały się włazy inspekcyjne umoŜliwiające dostęp do kaŜdej strefy nawiewu i komory głównej. Stalowa konstrukcja – izolacja termiczna - obmurze Stalowa konstrukcja pieca Piec podtrzymywany będzie poprzez stalową, samonośną konstrukcją szkieletową (zwaną takŜe rusztem, jednak nie mającym nic wspólnego z rusztem, na którym odbywa się proces spalania), która jest niezaleŜna od konstrukcji budynku. Na samonośnej konstrukcji rusztu wsporczego wsparta będzie równieŜ podpora kotła, która jest konstrukcją bezfundamentową. Osłona i izolacja Obmurze pieca chronione będzie od zewnątrz izolacją termiczną oraz blaszanym płaszczem o grubości min. 3 mm. Zespół obmurze – izolacja termiczna będzie przewidziany po to, aby temperatura płaszcza mierzona z odległości 1 m nie była wyŜsza od temperatury otoczenia, średnio nie więcej niŜ o 20 ºC. W blaszanym płaszczu będą znajdowały się wizjery i włazy inspekcyjne pozwalające na nadzorowanie poprawności procesu spalania. Włazy i wizjery będą wyposaŜone w urządzenia ryglujące, a często takŜe, szczególnie wizjery, w kamery monitorujące przebieg procesu spalania na ruszcie. Wybór materiału konstrukcyjnego na obmurze pieca wynika z doświadczeń konstruktora i pozwala na ograniczenie ryzyka nawisów, a jednocześnie daje gwarancję zachowania wymaganej wytrzymałości mechanicznej i termicznej. Podgrzewanie powietrza pierwotnego W celu udoskonalenia cyklu procesu termicznego przekształcania odpadów na ruszcie niezbędne będzie odpowiednie podgrzewanie powietrza pierwotnego, co realizowane będzie poprzez: • • • podgrzewanie powietrza poprzez wymienniki ciepła dostarczanego w parze pobieranej z upustu turbiny, dla niskich wartości opałowych odpadów lub w przypadku pracy ze zmniejszoną wydajnością, wymagającą wyŜszych temperatur powietrza, ilość ciepła uzupełniana będzie parą pobieraną z upustu z walczaka, poprzez tzw. ekonomizer, czyli poprzez wymiennik ciepła „spaliny – powietrze pierwotne”, umieszczony w ciągu konwekcyjnym kotła. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 34 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Powietrze wtórne, które ma na celu zagwarantować zupełne spalanie gazów, będzie wtłaczane do pieca przez rząd dysz, umieszczonych na obwodzie i odpowiednich wysokościach ścian komory paleniskowej. Nie będzie konieczne ogrzewanie powietrza wtórnego chyba, Ŝe wynika to z zaleceń konstrukcyjnych dla danego systemu. Palniki rozruchowo-wspomagające Komora paleniskowa wyposaŜona będzie w zasilane olejem opałowym palniki rozruchowowspomagające. Spełniają one podwójną rolę, umoŜliwiają dokonanie rozruchu instalacji i doprowadzenie temperatury spalin w komorze paleniskowej do min. 850 oC, co jest warunkiem prawnym rozpoczęcia podawania odpadów na ruszt oraz rolę wspomagającą, co moŜe mieć miejsce, gdy np. obniŜy się na skutek wahań wartości opałowej odpadów temperatura procesu. Palniki wspomagające muszą wówczas zapewnić odpowiednio wysoką temperaturę spalin w komorze paleniskowej, wynoszącą w najbardziej niekorzystnych warunkach co najmniej 850 °C przez minimum 2 sekund y. W normalnych warunkach nie ma konieczności uŜywania palników wspomagających. Ich obecność zwiększa niezawodność prowadzonego procesu termicznego przekształcania odpadów. Kiedy temperatura spalin osiąga minimalną dopuszczalną wartość lub spada poniŜej system alarmowy uruchamia palniki wspomagające. Temperatura załączenia palników jak i włączenie systemu alarmowego będzie częścią centralnego komputerowego systemu sterowania i dozoru spalarni. Palniki rozruchowo-wspomagające będą uŜywane podczas fazy wygaszania procesu spalania odpadów, która podobnie jak faza procesu rozruchu musi zostać zakończona przy ściśle określonej temperaturze spalin, przy której moŜna dopiero wstrzymać podawanie ostatniej partii odpadów. Kocioł odzysknicowy Kocioł właściwy Ciepło wydzielane w procesie spalania odpadów będzie odzyskiwane w poziomym lub pionowym kotle wodnorurkowym, który powinien być zintegrowany z rusztem. Koncepcja kotła i przegrzewaczy powinna zwiększać: • odporność powierzchni ogrzewalnych na korozję, • odporność na gromadzenie zanieczyszczeń, • stabilność cieplną: przegrzewacze gwarantują stałą temperaturę pary i pozwalają na zmniejszenie wydajności schładzania, • niską prędkość spalin, a przez to optymalną wymianę ciepła, • znaczny czas przebywania spalin w wymaganej prawnie temperaturze, • znaczny odstęp pomiędzy rurkami w wymiennikach rurowych. Konstrukcja kotła odzysknicowego będzie modułowa, która pozwoli na montaŜ kotła w miejscu jego posadowienia. Dobrane projektowo parametry pary przegrzanej, o ciśnieniu i temperaturze, odpowiednio 40 bar – 400 °C, powinny optymalizowa ć sprawność energetyczną i zagwarantować utrzymanie niskiego poziomu zagroŜenia powierzchni ogrzewalnych kotła ze strony korozji chlorowej. Takie zaprojektowanie kotła jak i optymalne rozplanowanie jego powierzchni wymiany ciepła powodują w nieznacznym stopniu zanieczyszczenie jego powierzchni ogrzewalnych. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 35 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” W celu podtrzymania efektywnej wymiany ciepła, przewidziana będzie instalacja do strzepywania osiadłego pyłu na powierzchniach ogrzewalnych kotła, na ciągach rur parownika i ekonomizera, co realizowane jest poprzez wibracje lub za pomocą zdmuchiwaczy sadzy z małym dodatkiem pary. Dodatkowe urządzenia: Dodatkowe urządzenia, jak palniki rozruchowo-wspomagające, będą zlokalizowane na ścianach membranowych pierwszego ciągu kotła. Palniki zasilane będą olejem opałowym podawanym ze zbiornika zlokalizowanego na terenie zakładu. Uzdatnianie wody kotłowej Stacja uzdatniania wody będzie obejmować: • • • • punkt demineralizacji, punkt termicznego odgazowywania, stację dozowania preparatów, zbiornik wody uzdatnionej wraz ze stacją pomp. Przewidywane jest stanowisko dozowania obejmujące: • • stanowisko dozowania fosforanu (V) sodu (Na3PO4) za pośrednictwem pompy dozującej, wtryskującej preparat do zbiornika pary w celu regulacji wskaźnika pH wody kotłowej, stanowisko dozowania reduktorów tlenu (hydrazyny lub równowaŜnego) z pompą dozującą, wtryskującą preparat do rur zasysających pomp wody zasilającej. Instalacja będzie składała się z dwóch elektro-pomp wody zasilającej, zapewniając pełną redundancję systemu (1 w ruchu, 1 w rezerwie). Parametry rurociągów doprowadzających wodę muszą być zgodne z obowiązującymi w tym zakresie normami projektowymi i wykonawczymi. Produkcja energii elektrycznej Para przegrzana, produkowana przez kocioł, będzie zasilała kondensacyjną połączoną z generatorem, usytuowaną w maszynowni. turbinę upustowo- Aby umoŜliwić optymalną produkcję energii elektrycznej oraz ciepła, przyjęto następujący układ: Proponowana turbina upustowo-kondensacyjna posiadać będzie upusty pary: • pierwszy upust z turbiny zasila miejską sieć cieplną i wysokotemperaturowy stopień podgrzewacza powietrza pierwotnego, • pozostałe upusty zasilają odgazowywacz, niskotemperaturowy stopień podgrzewacza powietrza i podgrzewacz kondensatu, • para wychodząca z turbiny jest skraplana w kondensatorze próŜniowym. Energia elektryczna produkowana będzie z nadmiarem w stosunku do własnych potrzeb. Nadmiar produkowanej energii powinien być odprowadzany do sieci publicznej poprzez transformator podwyŜszający napięcie. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 36 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” W przypadku odstawienia turbiny, para świeŜa moŜe być skierowana poprzez zawór redukcyjny bezpośrednio do skraplacza. Pozwala to, w sytuacji przerwy w pracy turbiny, na kontynuowanie termicznego przekształcania odpadów komunalnych. Przewidywany całkowity czas przestojów turbiny w ciągu roku nie moŜe być większy niŜ 5% ogólnej liczby godzin pracy turbiny. Proponowana turbina upustowo-kondensacyjna powinna zapewnić: • • duŜą elastyczność przy produkcji ciepła oraz energii elektrycznej w trybie osobnym lub skojarzonym; zaspokojenie potrzeb własnych zakładu. System oczyszczania spalin Podstawowe załoŜenia Dla ZUOK, zostały zaproponowane następujące system oczyszczania spalin: • • • odsiarczanie spalin metodą pół-suchą w celu redukcji kwaśnych związków SO2, HF, HCl, pyłów, połączonej z metodą strumieniowo-pyłową z wykorzystaniem węgla aktywnego w celu redukcji metali cięŜkich, dioksyn i furanów, odpylanie spalin z wykorzystaniem filtra tkaninowego, odazotowanie spalin metodami pierwotnymi oraz wtórną SNCR z wykorzystaniem stałego mocznika w celu redukcji emisji NOx. Pół-suchy system odsiarczania spalin zapewnia dokładne oczyszczenia spalin przy optymalnym zuŜyciu reagentów i umiarkowanej produkcji pozostałości procesowych. W porównaniu z suchym systemem powstaje mniejsza ilość pozostałości wymagających zagospodarowania co obniŜa koszt ich składowania. Koszty eksploatacyjne i inwestycyjne są niŜsze w porównaniu z metodą mokrą dzięki mniejszej złoŜoności urządzeń i braku konieczności budowy podczyszczalni wody procesowej. W tabeli poniŜej przedstawiono osiągane poziomy emisji przy wykorzystaniu pół-suchego systemu oczyszczania spalin. Tabela 2.5 Osiągane poziomy emisji dla pół-suchego sytemu oczyszczania spalin. 3 Substancja Średnia wartość półgodzinna (mg/mn ) 3 Średnia wartość dobowa (mg/mn ) Osiągane dopuszczalne Osiągane dopuszczalne HCl <50 60 3-10 10 HF <2 4 <1 1 SO2 <50 200 <20 50 Źródło: Reference Document on the Best Available Techniques for Waste Incineration August 2006 Systemy te pozwalają na przestrzeganie rygorystycznych poziomów emisji szkodliwych związków w spalinach wymaganych przez dyrektywę 2000/76/WE z dnia 4 grudnia 2000 r. (Dz. Urz. WE L 332 z 28.12.2000, str. 91) w sprawie spalania odpadów jak i kompatybilne z tą dyrektywą prawo polskie - rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20 grudnia 2005 r. w sprawie standardów emisyjnych z instalacji (Dz. U. Nr 260, poz. 2181). Schemat proponowanego systemu oczyszczania przedstawiony jest na rysunku poniŜej. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 37 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Źródło: opracowanie własne Rysunek 2.3 Schemat systemu oczyszczania spalin. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 38 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Oczyszczanie spalin metodą pół–suchą Opis metody Proces oczyszczania spalin metodą pół-suchą (nazywaną równieŜ pół-mokrą), wspomagany filtrem workowym, pozwali sprostać aktualnie obowiązującym i przyszłym standardom emisyjnym, dzięki bardzo wydajnej redukcji ilości kwaśnych składników spalin (HCI, HF, SO2), metali cięŜkich, pyłów, dioksyn i furanów zawartych w spalinach, powstających w trakcie procesu spalania odpadów komunalnych. W metodzie pół-suchej spaliny wchodzą w kontakt w komorze reakcyjnej z odczynnikiem redukującym kwaśne składniki spalin (HCl, HF, SO2) oraz odczynnikiem adsorpcyjnym redukującym metale cięŜkie, dioksyny i furany. Proponowanymi odczynnikami mleczko wapienne i węgiel aktywny. Kwaśne zanieczyszczenia będą neutralizowane poprzez kontakt i reakcję z drobnymi cząstkami zasadowymi. Proces moŜna podzielić na dwie części: • • • • • • spaliny schładzane będą w wieŜy reakcyjnej poprzez wtrysk wody, do optymalnej temperatury w której będzie mogła zajść reakcja z odczynnikami. Podstawowy odczynnik mleczko wapienne wprowadzane będzie do komory reakcyjnej z wodą chłodząca gdzie będzie mieszany ze spalinami w wyniku czego dojdzie do reakcji neutralizacji kwaśnych gazów (reakcja absorpcyjna), węgiel aktywny wtryskiwany będzie do spalin aby umoŜliwić adsorpcję gazowych zanieczyszczeń na jego powierzchni, mieszanka spalin, reagentów i produktów powstałych w wyniku reakcji wprowadzana jest do filtra workowego. Funkcja filtra workowego jest podwójna: pozwala na zakończenie neutralizacji kwaśnych gazów i adsorpcję gazowych zanieczyszczeń w czasie perkolacji spalin przechodzących przez utworzoną stałą pozostałość na powierzchni filtrów. Stałą pozostałość tworzą stałe cząstki uwięzione na powierzchni filtrującej (lotny pył, produkty uboczne reakcji, nadmiar odczynników) będącej suchym produktem. zapewni odpylenie spalin, z separacją stałych cząstek z oczyszczonych spalin. obieg oczyszczania spalin utrzymywany jest w podciśnieniu poprzez wentylator wyciągowy kierujący spaliny do komina. Spaliny wchodzą w kontakt ze sproszkowanym odczynnikiem w komorze reakcyjnej w obecności wody chłodzącej. Reakcje zachodzące z odczynnikami są aktywną fazą procesu. Optymalny zakres temperatur, wymagany do zajścia odpowiednich reakcji jest uzyskiwany poprzez kontrolę przepływu wody chłodzącej. Ilość mleczka wapiennego wtryskiwanego do reaktora jest kontrolowana zgodnie z zawartością kwasów w spalinach, aby osiągnąć wymagane poziomy emisji w kominie. Kwaśne gazy, głównie HCI, HF i SO2 są neutralizowane, w kontakcie z odczynnikiem, zgodnie z poniŜszymi reakcjami: • • • 2 HCl + Ca (OH)2 Ca Cl2 + 2 H2O 2 HF + Ca (OH)2 Ca F2 + 2 H2O SO2 + 1/2 O2 + Ca (OH)2 Ca SO4 + H2O Metale cięŜkie w formie gazowej jak rtęć i frakcja kadmu adsorbowane są częściowo na powierzchni cząstek wapna. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 39 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Węgiel aktywny pozwala na zwiększenie redukcji cięŜkich metali, a takŜe wychwycić dioksyny i furany. Silos i stacja dozowania pozwala na wtryskiwanie reagenta (węgiel aktywny) do strumienia spalin. Wtryskiwanie węgla aktywnego, który ma bardzo duŜą powierzchnię właściwą BET (700 – 800 m2/g) pozwala na wychwytywanie gazowych zanieczyszczeń takich jak lotne metale cięŜkie (zwłaszcza rtęć), jak równieŜ części dioksyn i furanów dzięki fizyko – chemicznemu zjawisku adsorpcji molekuł tych substancji na powierzchni węgla aktywnego. W mieszalniku statycznym spaliny wchodzą w kontakt z odczynnikami w formie sproszkowanej, wtryskiwanymi do komory reakcyjnej. Reakcja z tymi odczynnikami jest fazą aktywną procesu. W tabeli poniŜej znajduje się zestawienie referencyjnych instalacji, których systemy oczyszczania spalin oparte są na metodzie pół-suchej. Tabela 2.6 Instalacje termicznego unieszkodliwiania odpadów z pół-suchymi systemami oczyszczania spalin. Kraj Belgia Czechy Dania Dania Dania Francja Francja Francja Francja Francja Francja Francja Francja Francja Niemcy Niemcy Niemcy Wielka Brytania Wielka Brytania Wielka Brytania Wielka Brytania Wielka Brytania Węgry Włochy Włochy Włochy Norwegia Portugalia Portugalia Portugalia Hiszpania Hiszpania Hiszpania Hiszpania Hiszpania Miejscowość Oostende Brno Nykøbing F Roskilde Rønne Grand Quevilly La Veuve Lasse Le Fayet Orisane Poitiers Sainte Gemmes sur Loire - ANGERS Toulon Villejust Lauta Olching Schwandorf Billingham Huddersfield Stoke on Trent Sheffield Wolverhampton Budapest Macomer Mergozzo Verona Al. Funchal Moreira da Maia S. Joao de Talha Bilbao Cerceda Madrid Mataro Palma De Mallorca Wydajność [Mg/h] 18 45 12 34 2,5 43,5 12,5 12,5 7,5 15 6,6 25,2 3 11 30 18 98 28 17 24 28 14 60 6 4,4 24 3 16 49,4 140 30 26 27,51 20 37,5 Źródło: Energy From Waste State of the Art Report 2006 Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 40 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Parametry wpływające na wydajność oczyszczania spalin: Fizyczne właściwości odczynników: Rozproszenie cząstek w spalinach: Urządzenia do wtryskiwania odczynnika muszą zapewnić optymalne rozproszenie cząstek w spalinach, co ułatwi kontakt zanieczyszczeń z odczynnikami. Czas kontaktu: PoniewaŜ reakcja nie następuje natychmiast, konieczne będzie zastosowanie komory reakcyjnej, gwarantującej wymagany czas przebywania spalin w komorze, a przez to niezbędny czas reakcji, dla docelowej wydajności. W filtrze workowym, perkolacja spalin przechodzących przez filtr workowy pozwoli zwiększyć efektywność reakcji i zminimalizować zuŜycie reagentów i produkcję stałych pozostałości. Temperatura spalin: Wapno reagujące zachowuje bardzo dobre własności między 110°C i 250°C, najlepsze wyniki oczyszczania osiągane są w zakresie 140°C - 160°C. Temperatura taka b ędzie osiągnięta przez obniŜenie temperatury spalin w komorze reakcyjnej. Filtr workowy Stałe cząsteczki wychodzące z kanału homogenizującego będą się osadzać na powierzchniach worków filtra. Filtr workowy stanowi waŜny etap oczyszczania spalin, poniewaŜ nie tylko spełnia rolę odpylania spalin, ale dodatkowo nadmiar odczynników obecny na powierzchniach worków będzie nadal reagował ze spalinami. Spaliny przechodzące przez warstwę stałej pozostałości, utworzoną przez nadmiar odczynników (wapno i węgiel aktywny), pyły i produkty reakcji pozwalają na kontynuację reakcji neutralizujących w filtrze. W filtrze workowym, perkolacja spalin poprzez warstwę osadzoną na powierzchni worków, zwiększa kontakt między zanieczyszczeniami i odczynnikami i pozwala w ten sposób zakończyć reakcje oraz zminimalizować zuŜycie odczynników i wytwarzanie pozostałości stałych. Obiegi procesu oczyszczania spalin metodą pół-suchą Obieg odczynnika do pół-suchego oczyszczania spalin: Wszystkie odczynniki dostarczane będą do spalarni cięŜarówkami i transportowane pneumatycznie do odpowiedniego silosu. Odczynnik będzie transportowany z silosu do stacji przygotowanie mleczka wapiennego. Mleczko wapienne będzie transportowane do komory reakcyjnej z dodatkiem wody chłodzącej. Obieg węgla aktywnego: Węgiel aktywny, magazynowany w metalowym silosie będzie wprowadzany do obiegu za pomocą śluzy dozującej. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 41 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Obieg spalin: Spaliny będą schładzane do odpowiedniej temperatury i wejdą w kontakt z odczynnikami w komorze reakcyjnej. Na wyjściu z reaktora, spaliny z nadmiarem odczynników i stałymi pozostałościami poreakcyjnymi przemieszczają się do filtra workowego. Strzepywanie worków w filtrze workowym zapewni maksymalną efektywność procesu odpylania. Obieg popiołu i produktów reakcji: Lotne popioły gromadzone w lejach pod kotłem i pozostałości z filtra workowego będą transportowane za pomocą przenośników mechanicznych lub pneumatycznych do silosów. Po stabilizacji będą one składowane na składowisku odpadów innych niŜ niebezpieczne i obojętne, zgodnie z wymaganiami prawa. Redukcja NOx W celu redukcji stęŜeń tlenków azotu NOx, proponowany jest proces selektywnej niekatalitycznej ich redukcji (SNCR – Selective Non Catalytic Reduction), pozwalający na bezproblemowe osiągnięcie wymaganego przepisami standardu emisyjnego dla NOx przeliczonych na NO2, równego 200 mg/mu3. Redukcja stęŜeń tlenków azotu moŜe być osiągnięta dwoma, wyraźnie róŜniącymi się metodami: • poprzez redukcję, którą zaliczamy do metod pierwotnych, polegającą na redukcji tlenków azotu „u źródła” ich powstawania. Polega ona głównie na optymalizacji procesu spalania, • poprzez redukcję, którą zaliczamy do metod wtórnych, polegającą na chemicznej redukcji tlenków azotu na skutek poddania ich działaniu mocznika CO(NH2)2, zgodnie z poniŜszymi reakcjami: − Reakcje z mocznikiem: 4 NO + 2 CO(NH2)2 + O2 4 N2 + 4 H2O + 2 CO2 (3) 2 NO2 + 2 CO(NH2)2 + O2 3 N2 + 4 H2O + 2 CO2 (4) Produktami reakcji redukującej są gazowy neutralny dla środowiska azot, para wodna (takŜe dwutlenek węgla z mocznikiem). Istnieją dwie metody redukcji tlenków azotu metodami wtórnymi: selektywna redukcja katalityczna (SCR) i selektywna redukcja niekatalityczna (SNCR). Przyjęty dla przedmiotowej koncepcji Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych proces redukcji NOx bazuje na procesie selektywnej, nie-katalitycznej redukcji (SNCR – Selective Non-Catalytic Reduction) ze względu na niŜsze koszty inwestycyjny i eksploatacyjne w porównaniu z metodą SCR. W przypadku wykorzystania metody SCR wzrasta o około 20% konsumpcja energii elektrycznej na potrzeby własne całego zakładu. W celu osiągania wysokich sprawności oczyszczania spalin katalizatory muszą być co pewien okres czasu czyszczone przez specjalistyczne firmy. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 42 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Przy obecnej technice sprawności redukcji tlenków azotu przy stosowaniu metod SNCR pozwala na osiąganie poziomu poniŜej 100 mg/Nm3 (norma 200 mg/Nm3). Proponowane jest rozwiązanie SNCR z wtryskiem stałego mocznika do komory paleniskowej. Ta selektywna, niekatalityczna redukcja, umoŜliwia właściwą kontrolę wtryskiwania odczynnika oraz dobre wymieszanie go ze spalinami, dzięki czemu uzyskuje się zmniejszenie jego zuŜycia. W przypadku stosowania stałego mocznika, wyraźnie zwiększa się wydajność termiczną pieca-kotła, co w konsekwencji powoduje zwiększenie produkcji energii o około 1% w stosunku do rozwiązania z zastosowaniem roztworu mocznika. SNCR z roztworem mocznika Mocznik CO(NH2)2 będzie produkowany przez odparowanie wody z roztworu ciekłego w kontakcie z gorącymi spalinami w komorze paleniskowej. W niskich temperaturach, odczynnik nie reaguje z tlenkami azotu, gdy tymczasem pali się w temperaturach wyŜszych zwiększając w ten sposób emisję tlenków azotu. WaŜne jest aby odczynnik był wtryskiwany dokładnie we właściwym zakresie temperatur. Dysze wtryskujące, z rozpylaniem wspomaganym spręŜonym powietrzem, powodują ciągłe, dokładne i dogłębne rozprowadzenie odczynnika w palenisku. Wtryskiwanie odczynnika do paleniska powinno odbywać się na dwóch poziomach dysz, tak aby zawsze znajdywać się w optymalnym przedziale temperatur reakcji i to niezaleŜnie od obciąŜenia pieca-kotła. Wtryskiwanie w optymalnym zakresie temperatur będzie nadzorowane w sposób ciągły przez pomiar temperatury na poziomach wtrysku. SNCR z mocznikiem stałym W przypadku uŜywania stałego mocznika, gazowy amoniak NH3 jest produkowany poprzez rozkład termiczny mocznika w kontakcie z gorącymi spalinami w komorze paleniskowej. CO(NH2)2 + H2O CO2 + 2 NH3 Z uwagi na to, Ŝe reakcja będzie przebiegała w wysokich temperaturach spalin, zawartych pomiędzy 850 i 1000 °C, proces ten nie b ędzie wymagał katalizatora. Podstawowa reakcja chemiczna, na której opiera się proces redukcji tlenków azotu jest taka sama jak w metodzie SNCR „ciekłej”. 4 NO + 4 NH3 + O2 4 N2 + 6 H2O W niskich temperaturach, odczynnik nie reaguje z tlenkami azotu, gdy natomiast temperaturę procesu zostanie podwyŜszona to wówczas automatycznie następuje przyrost stęŜenia tlenków azotu. WaŜne jest więc aby mocznik był wtryskiwany we właściwym zakresie temperatur. Dysze wtryskowe zaprojektowane będą w taki sposób, Ŝeby ich głowice pracujące w jednolitych warunkach powodowały stałe, dokładne i dogłębne rozprowadzenie (homogenizację) reagenta w objętości spalin przepływających przez komorę paleniskową. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 43 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Otrzymuje się w ten sposób duŜą powierzchnię reakcji, konieczną do osiągnięcia wysokiego stopnia redukcji i zminimalizowania zawartości nieprzereagowanego NH3. Wtryskiwanie odczynnika do komory paleniskowej powinno odbywać się na dwóch poziomach dysz, tak aby znajdować się zawsze w optymalnym przedziale temperatur reakcji i to niezaleŜnie od obciąŜenia pieca-kotła. Wtryskiwanie w optymalnym oknie temperatur będzie nadzorowane w sposób ciągły, przez pomiar temperatury spalin na róŜnych poziomach wtrysku. Komin Przewidziane jest zaprojektowanie systemu kominowego dla planowanej linii. Oczyszczone spaliny będą kierowane przez wentylator ciągu do komina i dalej do atmosfery. Przewiduje się budowę stalowego komina, który powinien być wkomponowany w architekturę głównej hali termicznego przekształcania odpadów komunalnych. Instalacje elektryczne Produkcja energii, zasilanie podstawowe Zakład połączony będzie z siecią dystrybucyjną linią 15 kV (zasilanie podstawowe) tak przy produkcji jak i przy zuŜyciu energii. Zespół turbogeneratora będzie dołączony do stacji średniego napięcia za pośrednictwem transformatora podwyŜszającego. Podczas normalnej pracy, turbogenerator jest sprzęgnięty na stałe z siecią. Zapewnia w ten sposób zasilanie Zakładu w energię elektryczną i odsprzedaŜ nadmiaru energii do lokalnego operatora. W przypadku awarii turbogeneratora sieć zapewnia zasilanie Zakładu bez przerw napięciem 15 kV. W przypadku utraty połączenia z siecią lokalną, turbogenerator gwarantuje samodzielną pracę Zakładu (praca na wyspę). Zliczanie zuŜycia / sprzedaŜy dokonywane jest na poziomie stacji 15 kV. W razie konieczności przewidziany jest montaŜ filtra w szereg z turbogeneratorem (układ dławiący), w celu tłumienia sygnałów taryfikacyjnych pochodzących z sieci lokalnej. NiezaleŜne zasilanie awaryjne Rezerwowy agregat niskiego napięcia umoŜliwi zasilanie instalacji, stanowiąc jej zabezpieczenie w przypadku jednoczesnej utraty zasilania z lokalnej sieci i turbogeneratora. Rozruch agregatu będzie automatyczny przy braku napięcia. Przewidziane są niezbędne blokady uniemoŜliwiające równoległą pracę agregatu i zasilania z sieci. Parametry rezerwowego zasilania zostaną podane przez dostawcę technologii. Rozdział niskiego napięcia Główny rozdział niskiego napięcia w Zakładzie będzie realizowany poprzez rozdzielnię główną niskiego napięcia (RGnn), zasilaną z rozdzielni średniego napięcia (RSN) za pośrednictwem transformatorów 15 kV/0,4kV. W przypadku utraty dwóch głównych źródeł (turbogeneratora i sieci lokalnej), agregat pozwala na w pełni bezpieczne zatrzymanie instalacji. Instalacja zawierać będzie wszystkie urządzenia elektryczne związane z rozdziałem głównym: transformatory SN/nn, rozdzielnię główną niskiego napięcia, baterie kondensatorów, falownik, prostownik do ładowania akumulatorów. Zawierać będzie równieŜ wyposaŜenie elektryczne konieczne do zasilania oraz kontroli i sterowania całości urządzeń procesu: urządzenia rozruchowe, nastawniki, szafy, skrzynki rozdzielcze i szafy automatyki. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 44 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” 2.6 Zapotrzebowanie na materiały i media 2.6.1 Zapotrzebowanie na energię elektryczną Część z wytworzonej energii elektrycznej przez ZUOK będzie zaspokajała potrzeby własne, zaś znaczna nadwyŜka będzie kierowana do sieci. Dane przedstawione w poniŜszej tabeli mają charakter informacyjny o poziomie zapotrzebowania na energię elektryczną pokrywanego we własnym zakresie. Tabela 2.7 Zapotrzebowanie instalacji na energię elektryczną. Instalacja Instalacja do termicznego unieszkodliwiania odpadów komunalnych Instalacja waloryzacji ŜuŜla Źródło: obliczenia własne Zapotrzebowanie energii elektrycznej na cele technologiczne [ MW] Zapotrzebowanie energii elektrycznej na cele ogólne (np. oświetlenie) [moc zainst. kW] 690 8 150 5 2.6.2 Zapotrzebowanie na wodę Przewidywane całkowite zapotrzebowanie na wodę wyniesie około 37 900 m3/rok w tym znaczącą większość stanowi zapotrzebowanie na cele przemysłowe wynoszące ok. 37 280 m3/rok. Zapotrzebowanie na wodę na cele bytowe wyniesie ok 620 m3/rok. Tabela 2.8 Zapotrzebowanie ZUOK na wodę. 3 Wyszczególnienie Woda przemysłowa Cele bytowe Ilość m /rok 37 280 620 Źródło: obliczenia własne 2.6.3 Zapotrzebowanie na chemikalia i materiały Podstawowe zapotrzebowanie na te materiały wiąŜe się z eksploatacją instalacji do termicznego unieszkodliwiania. W tabeli poniŜej podano podstawowe zapotrzebowanie na substancje do poszczególnych procesów eksploatacji instalacji. Tabela 2.9 Zapotrzebowanie ZUOK na chemikalia i materiały. Proces Uzdatnianie wody Oczyszczanie spalin Substancja do zestalania i chemicznej stabilizacji Paliwo wspomagające Substancja/materiał Wodorotlenek sodu NaOH (roztwór 50%) Chlorowodór (roztwór 33%) Fosforan (V) sodu Na3PO4 Hydrazyna N2H4 Wapno palone Węgiel aktywny Stały mocznik Cement Substancja stabilizująca Olej opałowy Zapotrzebowanie 13,2 Mg/rok 16,8 Mg/rok 1,08 Mg/rok 0,48 Mg/rok 1 200 Mg/rok 64,8 Mg/rok 264 Mg/rok 1 524 Mg/rok do ustalenia przez dostawcę technologii 18 360 l/rok Źródło: obliczenia własne Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 45 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Oprócz wymienionych do prawidłowego funkcjonowania zakładu potrzebne będą części zamiennych do maszyn i urządzeń, sorbenty oraz środki czyszczące. Charakterystyka wybranych materiałów Wapno palone Wapno palone uŜywane do przygotowania mleczka wapiennego powinno spełniać następujące wymagania: • CaO > 93 % • CaCO3 4-6,5 % • SiO2 + AI2O3 <1 % < 0,5 % • Fe2O3 • MgO < 0,5 % • S < 0,03 % • H2O <1 % Rozmiar ziaren > 28 m2/g • • • <100 < 64 < 20 µm µm µm 100 % 85 % 50 % Reaktywność Dla stosunku masowego 4 (np. mieszanka 150 g CaO i 600 g wody) temperatura powinna wynosić: - 50 do 60 C przez 5 minut - 60 d0 70 C przez 15 minut Powierzchnia właściwa (B.E.T.) > 20 m2/g Źródło: opracowanie własne Wodorotlenek wapnia Proces neutralizacji kwaśnych składników spalin odbywa się z udziałem uwodnionego wodorotlenku wapnia, którego własności są następujące: • Ca(OH)2 > 95 % • CaCO3 2-4 % • SiO2 + AI2O3 <1 % • Fe2O3 < 0,5 % • MgO < 0,5 % • S < 0,03 % • H2O <1 % • powierzchnia właściwa (B.E.T.) > 28 m2/g • objętość porowata (B.J.H.) >0,07 cm3/g • średnica ziaren d50 < 10 µm Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 46 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Węgiel aktywny Podstawowe właściwości węgla aktywnego przyjęte dla potrzeb instalacji oczyszczania spalin są następujące: typ aktywny w parze liczba jodowa > 700 wilgotność przy zastosowaniu < 4% zawartość popiołów < 10 % cięŜar objętościowy = 490 g/l powierzchnia właściwa (B.E.T.) > 700 m2/g udział w % wagowych cząstek o rozmiarach 10 mikronów < 60 % 44 mikronów < 30 % 74 mikronów < 15 % 150 mikronów <3 % Stały mocznik Wykorzystanie stałego mocznika ma następujące zalety w porównaniu z metodą SNCR, wykorzystującą mocznik mokry. • nie wymaga rozcieńczenia i wtrysku wody jak przy mokrej metodzie SNCR, co zwiększa efektywność produkcji energii elektrycznej i ciepła o około 1%, • nie jest toksyczny i łatwo dostępny na polskim rynku Odczynnik ma postać białych granulek utwardzonych przez formalinę. Jego właściwości przedstawiają się następująco : Skład: • Azot • Wilgotność • Biuret • Formaldehyd • NH3 wolny Rodzaj analiz • nierozpuszczalność w wodzie • Ŝelazo • popioły • pH w roztworze 10% Własności fizyczne • temperatura topnienia • masa właściwa: − zbita − niezbita Rozpuszczalność • woda w 20°C • alkohol w 90°C Własności chemiczne • masa molowa • wzór sumaryczny Socotec Polska Sp. z o. o. > 46,20 < 0,40 < 0,6 pomiędzy 0,2 i 0,3 < 0,5 < 15 <5 < 20 10 % % % % % wagowych ppm ppm ppm max 131-132°C 750-800 700-750 50 17 kg/m3 kg/m3 % % 60 CO (NH2)2 Strona 47 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Wielkość ziaren • 1 < ∅ < 2,5 mm • średnica średnia • ∅ < 1 mm > 95 1,6 <3 % wagowy mm % wagowy Źródło: opracowanie własne 2.7 Charakterystyka technologii – instalacja do waloryzacji ŜuŜli wraz z odzyskiem metali Jedną z metod bezpiecznego zagospodarowania ŜuŜli i popiołów paleniskowych (19 01 12) zgodną z dokumentem Reference Document on the Best Available Techniques for Waste Incineration August 2006 jest jego waloryzacja. Proces waloryzacji polega na mechanicznej obróbce z wydzieleniem odpowiedniej frakcji ŜuŜla, oraz oddzieleniem z jego składu metali Ŝelaznych i nieŜelaznych, a następnie wystawieniu ŜuŜla na działanie atmosfery (powietrza) przez okres od około miesiąca do maksymalnie sześciu Proces waloryzacji ŜuŜla w ZUOK będzie odbywać się w trzech etapach: Etap 1 śuŜel, który powstaje w wyniku termicznego przekształcania odpadów komunalnych będzie transportowany z odŜuŜlacza z zamknięciem wodnym za pomocą przenośników na plac przyjęcia ŜuŜla. Czas przebywania ŜuŜla na placu wyniesie około 15 dni. Następnie ładowarka będzie transportowała ŜuŜel do instalacji sortowania i mechanicznej obróbki ŜuŜla. Etap 2 śuŜel przy pomocy ładowarki zasypywany jest do leja zasypowego ŜuŜla. Dalej ŜuŜel transportowany na taśmociągu zasila kruszarkę. Tutaj następuje rozdrobnienie do frakcji mniejszej niŜ 150 mm. Frakcja ŜuŜla <150 mm trafia do przesiewacza bębnowego wyposaŜonego w sito o średnicy oczek 40 mm. Po rozdzieleniu w przesiewaczu bębnowym ŜuŜla na dwie frakcje o średnicy 0-40 mm i 40-150 mm frakcje trafiają do oddzielnych separatorów magnetycznych. Tutaj następuje wydzielenie z ŜuŜla metali Ŝelaznych, które kierowane są do kontenerów. Dalej frakcja 0-40 mm po wydzieleniu metali Ŝelaznych trafia do przesiewacza wibracyjnego gdzie następuje podział ŜuŜla na dwie frakcje o średnicy 0-8 mm i 8-40 mm. Frakcja 0-8 mm niezawierająca juŜ metali Ŝelaznych układana jest w pryzmę na placu dojrzewania ŜuŜla. Frakcja 8-40 mm przemieszczana jest do separatora metali nieŜelaznych. Wydzielone metale nieŜelazne trafiają do kontenera. Po wydzieleniu metali nieŜelaznych frakcja układana jest w pryzmy na placu dojrzewania ŜuŜla. Frakcja 40 - 150 mm z wydzielonymi metalami Ŝelaznymi i nieŜelaznymi przy uŜuciu separatorów, przemieszczana jest do ręcznej sortowni gdzie pracownicy będą oddzielać od ŜuŜla niespalone części odpadów oraz balast obojętny nienadający się do odzysku (np. szkło, ceramika). Pracownicy będą decydować o skierowaniu do ponownego spalenia odpadów po wizualnej ocenie. Etap 3 śuŜel ułoŜony w pryzmach o frakcjach 8-40 mm oraz 0-8 mm na placu dojrzewania będzie na nim sezonowany. śuŜel jako stała pozostałość po procesie termicznego przekształcania odpadów komunalnych składa się głównie z substancji niepalnych, nierozpuszczalnych w wodzie krzemianów, tlenków glinu i Ŝelaza. Ewentualne odcieki, będą kierowane do bezodpływowego zbiornika poprzez system kanałów. Następnie woda ta będzie wykorzystwana ponownie do procesu gaszenia ŜuŜli w odŜuŜlaczu z zamknięciem wodnym. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 48 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Po procesie waloryzacji ŜuŜel będzie zbywany jako materiał do przemysłowego wykorzystania i odbierany przez samochody cięŜarowe. Proces sezonowania ŜuŜla polega na przenikaniu wilgoci zawartej w powietrzu do ziaren ŜuŜla gdzie zachodzą procesy hydratacji. Proces hydratacji polega na przyłączaniu wody do związków chemicznych zawartych w ziarnach ŜuŜla. Taka metoda waloryzacji ŜuŜla wyraźnie poprawia jego odporność na wymywanie metali cięŜkich, pozwalając na ich pełne, przemysłowe wykorzystanie. 2.7.1 Przykłady zastosowania ŜuŜla w przemysle Budowa obwodnicy Waltham Abbey w Wielkiej Brytanii (rok 1999) Praca polegała na wybudowaniu 4 kilometrowego odcinka obwodnicy Waltham Abbey. śuŜel został wykorzystany do sporządzenia mieszanki z cementem OPC 42.5 N w celu podbudowy drogi. Budowa parkingu w Waltham Abbey w Wielkiej Brytanii (2001) Podczas budowy parkingu oraz dróg dojazdowych, wykorzystano 2 000 Mg ton ŜuŜla, w zastępstwie głównego materiału wykorzystywanego do podbudowy drogi. Budowa kwatery na składowisku odpadów Burnshill w Wielkiej Brytanii (rok 2000) Drobna frakcja ŜuŜla (<6 mm) została uŜyta w ilości około 6 000 Mg przy budownie nowej kwatery składowiska odpadów. Warstwa o grubości 300 mm została połoŜona na warstwę zastosowanej geomembrany HDPE. Przytoczone przykłady pochodzą z dokumentu pn.: Energy from Waste: A good practice guide. Published November 2003 by IWM Business Services Ltd on behalf of The Chartered Institution of Waste Management” Schemat instalacji do waloryzacji ŜuŜla przedstawia poniŜszy rysunek. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 49 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Rysunek 2.4 Schemat instalacji do waloryzacji ŜuŜla. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 50 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” 2.8 Charakterystyka technologii – instalacja do zestalania i chemicznej stabilizacji W wyniku prowadzenia procesu termicznego odpadów komunalnych powstaną następujące opady poprocesowe: • 19 01 07* odpady stałe z oczyszczania gazów odlotowych • 19 01 13* popioły lotne zawierające substancje niebezpieczne • 19 01 15* pyły z kotłów zawierające substancje niebezpieczne Są to odpady traktowane jako niebezpieczne. W celu minimalizacji ich szkodliwego oddziaływania na środowisko będą poddawane zestaleniu i chemicznej stabilizacji w instalacji znajdującej się na terenie ZUOK. Metoda ta jest zgodna z zaleceniami najlepszych dostępnych technik opisanych w dokumencie Reference Document on the Best Available Techniques for Waste Incineration August 2006. Zestalone i poddane chemicznej stabilizacji pozostałości będą kierowane na składowisko odpadów innych niŜ niebezpieczne i obojętne. Wszystkie wymienione wcześniej odpady niebezpieczne kierowane będą drogą pneumatyczną lub w szczelnie zamkniętych kontenerach do zbiornika znajdującego się w instalacji zestalania i chemicznej stabilizacji. Zbiornik będzie zabezpieczony przez niekontrolowanym wydostaniem się lotnych pozostałości. Zmieszany lotny popiół i pozostałości z oczyszczania spalin będą dozowane do mieszalnika, do którego dodawane będą woda, cement oraz substancja stabilizująca. Zbiorniki z wodą, cementem oraz substancją stabilizującą znajdować się będą w budynku zestalania i stabilizacji. Niebezpieczne pozostałości po wymieszaniu z dodatkami w scalonej postaci za pomocą przenośnika będą trafiać do kontenera. Zadaniem procesu zestalania i stabilizacji opadów poprocesowych jest skuteczne związanie substancji niebezpiecznych w nich zawartych, uniemoŜliwiając ich wymywanie z odpadów. Zestalony i poddany stabilizacji odpad staje się odpadem o kodzie 19 03 05 (odpady stabilizowane inne niŜ wymienione w 19 03 04) Tego typu instalacje od lat z powodzeniem stosowane są przy zestalaniu pozostałości poprocesowych w instalacjach do termicznego unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych , osadów ściekowych i komunalnych. Zestalone pozostałości będą odbierane przez samochody i wywoŜone na składowisko odpadów innych niŜ niebezpieczne i obojętne. Schemat instalacji do zestalania i chemicznej stabilizacji odpadów poprocesowych przedstawia poniŜszy rysunek. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 51 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Rysunek 2.5 Schemat instalacji do zestalania i chemicznej stabilizacji odpadów podprocesowych. 2.9 Zatrudnienie w ZUOK Planowane zatrudnienie przy obsłudze Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych wynosi ok. 37 osób. W ZUOK linia do termicznego przetwarzania odpadów będzie funkcjonowała 24 h/dobę czyli na 3 zmiany (7800 h/rok). Linia waloryzacji ŜuŜli po procesie termicznego przekształcenia oraz pozostałe instalacje pracować będą w trybie 1 zmianowym, czyli 8 godzin. 2.10 Przewidywane rodzaje i ilości zanieczyszczeń, wynikające z funkcjonowania ZUOK 2.10.1 Etap realizacji Z fazą budowy ZUOK związana będzie emisja zanieczyszczeń do powietrza do środowiska i emisja hałasu od pracujących maszyn i wykonywania prac budowlanych, rozbiórkowych i montaŜowych. Powstaną takŜe odpady wynikające z prowadzenia procesu budowlanego oraz ścieki z zaplecza budowy. 2.10.1.1 Emisje zanieczyszczeń do powietrza atmosferycznego Głównymi źródłami zanieczyszczeń na terenie przewidzianym pod inwestycję w fazie realizacji będą prace budowlane. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 52 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Eksploatacja pojazdów samochodowych oraz maszyn budowlanych będzie generować zanieczyszczenia pochodzące ze spalania paliw w silnikach (m. in. tlenki azotu, dwutlenek siarki, tlenek węgla, węglowodory alifatyczne). Maszyny te będą takŜe źródłem pylenia podczas prac budowlanych oraz przejazdów środków transportu. Emisja zanieczyszczeń będzie zachodzić w większości na małej wysokości, co znacznie ograniczy rozprzestrzenianie się zanieczyszczeń w poziomie. Biorąc pod uwagę lokalizacje dróg dojazdowych oraz proponowanych rejonów prac budowlanych i organizacji prac, uciąŜliwość dla powietrza związana z budową Zakładu będzie niewielka i ograniczy się do granic inwestycji. MoŜna więc stwierdzić, Ŝe wpływ emisji na powietrze atmosferyczne będzie miał charakter lokalny, związany z miejscem powstawania (teren budowy oraz drogi dojazdowe). Szacuje się, Ŝe największe natęŜenie prac będzie miało miejsce podczas pierwszej fazy budowy planowanych obiektów (ok. 8 miesięcy). W miarę wzrostu zaawansowania inwestycji uciąŜliwości te będą maleć. W dalszych etapach budowy będą miały miejsce: rozruch instalacji i pomiary oraz odbiory techniczne. W związku z tym, oddziaływanie Zakładu na powietrze atmosferyczne w fazie realizacji nie będzie stanowiło istotnej uciąŜliwości dla powietrza, a takŜe nie spowoduje zmian istniejącego tła zanieczyszczeń wokół ZUOK. Ze względu na lokalny charakter oddziaływań budowa Zakładu nie będzie równieŜ stanowić zagroŜenia dla Ŝycia i zdrowia okolicznych mieszkańców. Analiza przedstawionych dotychczas informacji i danych pozwala na podstawowe stwierdzenie, Ŝe w trakcie realizacji inwestycji wystąpią źródła emisji niezorganizowanej, związane głównie z transportem materiałów budowlanych oraz pracą maszyn budowlanych. Analiza danych dotyczących ilości samochodów i maszyn budowlanych oraz ich lokalizacja wskazują, Ŝe uciąŜliwość z tego tytułu będzie miała charakter lokalny oraz będzie zmienna w czasie i przestrzeni, a oddziaływanie nie będzie powodować przekroczeń wielkości dopuszczalnych poza granicami obiektu. Tabela 2.10 Wielkości emisji maksymalnej (chwilowej – wyraŜonej w g/s i kg/h oraz rocznej wyraŜonej w Mg/rok). Rodzaj zanieczyszczenia Dwutlenek azotu Tlenek węgla Węglowodory alifatyczne Dwutlenek siarki Źródło: opracowanie własne g/s 0,3614 0,5781 0,2167 0,1156 Emisja maksymalna kg/h 1,3010 2,0810 0,7800 0,4160 Mg/rok 2,9923 4,7863 1,7940 0,9568 2.10.1.2 Hałas Emitowany hałas będzie miał charakter nieciągły, jego energia będzie podlegać zmianom w poszczególnych etapach budowy, a nawet w obrębie jednej zmiany roboczej, w zaleŜności od przebiegu prac i udziału poszczególnych maszyn i urządzeń budowlanych. Prace prowadzone będą w porze dziennej, co pozwoli na częściowe ograniczenia uciąŜliwości akustycznej placu budowy. 2.10.1.3 Odpady Źródłem odpadów będzie przede wszystkim przygotowanie wykopów pod nowe inwestycje. Będą to gleba i ziemia w tym kamienie (kod 17 05 04). Szacuje się, Ŝe ilość tych odpadów będzie wynosić co najmniej 30 000 m3 (urobek z wykopów). Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 53 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” W trakcie realizacji inwestycji powstawać będą odpady związane z prowadzeniem takich prac jak: roboty budowlane, murarskie, drogowe, roboty konstrukcyjne, roboty instalacyjne. Wszystkie odpady powstawać będą na zapleczu budowy oraz placu budowy. Podczas realizacji przedsięwzięcia wytwarzane będą odpady niebezpieczne, jak teŜ inne niŜ niebezpieczne. 2.10.1.4 Ścieki Na etapie budowy powstaną ścieki bytowe z zaplecza socjalnego budowy w ilości około 90 l/pracownika/ dzień pracy , zbierane w zbiorniku bezodpływowym, którego zawartośc będzie wywoŜona do najbliŜszej zlewni odpadów płynnych. 2.10.2 Etap eksploatacji Na etapie eksploatacji ZUOK wystąpią róŜne rodzaje emisji, które szczegółowo scharakteryzowano poniŜej. 2.10.2.1 Emisje zanieczyszczeń do powietrza atmosferycznego Na terenie ZUOK występować będą następujące źródła emisji zanieczyszczeń do powietrza: • niezorganizowana szczątkowa emisja pyłu i odorów, zachodząca podczas rozładunku odpadów – budynku fos, • emisja zanieczyszczeń z procesu termicznego przekształcania odpadów, • emisja pyłu – silos sorbentu, • emisja pyłu – silos węgla aktywnego, • emisja pyłu – silos węzła zestalania i chemicznej stabilizacji popiołów, • emisja pyłu – system wentylacji budynku waloryzacji ŜuŜla, • emisja zanieczyszczeń ze spalania paliw w silnikach samochodowych dowoŜących odpady i wyjeŜdŜających z rejonu fosy, • emisja zanieczyszczeń ze spalania paliw w silnikach samochodowych transportujących ŜuŜel i złom. Wielkość emisji podana została w rozdziale 8.2.1 2.10.2.2 Hałas W oparciu o rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 roku w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. Nr 120, poz. 826), dopuszczalny poziom hałasu, w zaleŜności od przeznaczenia terenu waha się w granicach (nie dotyczy hałasu drogowego i kolejowego): • w ciągu 8 najmniej korzystnych godzin pory dziennej, w okresie g. 6.00 do 22.00 - od 45 do 55 dB, • w ciągu 1 najmniej korzystnej godziny pory nocnej, w okresie g. 22.00 do 6.00 - od 40 do 45 dB. Warunki dopuszczalne będą zachowane. Izolinia 55 dB w porze dziennej i izolinia 45 dB w porze nocnej obejmie jedynie tereny, które nie podlegają ochronie akustycznej. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 54 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” 2.10.2.3 Odpady Główne grupy odpadów, które ostatecznie powstaną w wyniku odzysku/unieszkodliwiania odpadów komunalnych dostarczanych do ZUOK wyszczególniono w tabeli poniŜej. Tabela 2.11 Szacowane rodzaje i ilości odpadów powstających rocznie w wyniku przetwarzania odpadów w ZUOK w Białymstoku w podziale na poszczególne instalacje Kod odpadu Rodzaj odpadu Ilość [Mg/rok] odpady z procesu termicznego przekształcania odpadów komunalnych* 19 01 02 złom Ŝelazny usunięty z popiołów paleniskowych (po mechaniczje (po mechaniczje obróbce ŜuŜla obróbce ŜuŜla - metale Ŝelazne) 19 12 02) 19 12 03 (po mechanicznej metale nieŜelazne obróbce ŜuŜla) 19 01 07* (po zestaleniu i stabilizacji- 19 03 05) 2 058 882 odpady stałe z oczyszczania gazów odlotowych (po zestaleniu i stabilizacji - odpady stabilizowane inne niŜ wymienione w 19 03 04) 2 568 (po zestaleniu i stabilizacji 3 598 Mg) 31 920 do odzysku, z tego ok. 19 01 12 ŜuŜle i popioły paleniskowe inne niŜ wymienione w 19 01 11* 1 680 do unieszkodliwienia poprzez składowanie 19 01 13* (po zestaleniu i popioły lotne zawierające substancje niebezpieczne (po zestaleniu i 2 520 (po zestaleniu i stabilizacji stabilizacji - 19 03 05) stabilizacji - odpady stabilizowane inne niŜ wymienione w 19 03 04) 3 531) 19 01 15* (po zestaleniu i pyły z kotłów zawierające substancje niebezpieczne (po zestaleniu i 1 080 (po zestaleniu i stabilizacji stabilizacji - 19 03 05) stabilizacji - odpady stabilizowane inne niŜ wymienione w 19 03 04) 1 513) Uwaga: załoŜono, Ŝe do 5% ŜuŜli poddanych procesowi waloryzacji nie będzie spełniać wymogów uŜytkowania ich jako kruszyw drogowych Odpady wytwarzane w czasie pracy zakładu (odpady eksploatacyjne) stanowić będą niewielką ilość, w porównaniu z odpadami wyszczególnionymi powyŜej. Ich rodzaje oraz przewidywane ilości opisano w rozdziale 8.3.6.2. 2.10.2.4 Ścieki Dla zakładu wyszczególniono następujące typy powstających ścieków: • • • przemysłowe; bytowe; opadowe i roztopowe. W tabeli poniŜej wyszczególniono rodzaje i ilości poszczególnych typów ścieków. Tabela 2.12 Rodzaje i ilość ścieków Rodzaj ścieków ścieki przemysłowe (technologiczne) z linii termicznego przekształcania przemysłowe ścieki z odwadniania placu przyjęcia ŜuŜla i placu dojrzewania ŜuŜla (zawracane do procesu gaszenia ŜuŜli) bytowe Ścieki bytowe i z laboratorium opadowe i roztopowe Wody opadowe i roztopowe Ilość 0 m3/rok (bezściekowa technologia – wykorzystanie wody w obiegu powtórnie do procesów) 0,031 m3/s (przy miarodajnym deszczu w ciągu roku t = 15 min.) 620 m3/rok 0,248 m3/s (przy miarodajnym deszczu w ciągu roku t = 15 min.) Źródło: opracowanie własne Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 55 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” W linii termicznego przekształcania odpadów ścieki przemysłowe będą powstawać głównie z gaszenia ŜuŜli na mokro. Wykorzystana woda będzie zawracana i powtórnie wykorzystywana do tego samego procesu. Woda wykorzystywana do systemu oczyszczania spalin będzie wyparowywała w procesie i w postaci pary wodnej, zmieszanej ze spalinami będzie wylatywać przez komin. Nie będą powstawać odcieki ze zmieszanych odpadów komunalnych tymczasowo magazynowanych w fosie na odpady. W przypadku awarii i gaszenia poŜaru odpadów wodą, woda uŜyta do gaszenia będzie wsiąkać w odpady lub zostanie wypompowana i wywieŜiona przez wozy asenizacyjne do oczyszczalni ścieków. Ścieki z odwadniania placu przyjęcia ŜuŜla i placu dojrzewania ŜuŜla będą odprowadzane do bezodpływowego zbiornika. Stamtąd będą kierowane z powrotem do procesu gaszenia ŜuŜli Wody opadowe i roztopowe będą odprowadzane do kanalizacji ogólnospławnej. 2.10.3 Etap likwidacji Zakłada się, Ŝe w przypadku likwidacji inwestycji przeprowadzane działania i związane z nimi emisje będą zbliŜone jak na etapie realizacji. W przypadku planów modernizacji istniejących obiektów powstałaby równieŜ większa ilość odpadów budowlanych i remontowych (grupa 17) Proces ten mógłby być przeprowadzony w perspektywie kilkudziesięciu lat (obecnie nie jest planowany) zgodnie z wymogami ochrony środowiska, wtedy obowiązującymi. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 56 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” 3 OPIS ELEMENTÓW PRZYRODNICZYCH ŚRODOWISKA OBJĘTYCH ZAKRESEM PRZEWIDYWANEGO ODDZIAŁYWANIA PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO, W TYM ELEMENTÓW ŚRODOWISKA OBJĘTYCH OCHRONĄ NA PODSTAWIE USTAWY Z DNIA 16 KWIETNIA 2004 R. O OCHRONIE PRZYRODY 3.1 Warunki klimatyczne Zgodnie z podziałem rolniczo-klimatycznym Polski Romualda Gumińskiego, Białystok połoŜony jest w dzielnicy podlaskiej. Choć w Polsce panuje klimat umiarkowany o charakterze przejściowym miedzy morskim, a lądowym to w rejonie Białegostoku wyraźnie zaznacza się kontynentalizm klimatu z ostrymi zimami oraz gorętszymi i bardziej suchymi latami. Klimat tej dzielnicy jest wyraźnie chłodniejszy od innych dzielnic nizinnych. Według danych stacji meteorologicznej w Białymstoku poszczególne warunki klimatologiczne dla tego regionu są następujące: • okres wegetacyjny trwa 200-210 dni; • liczba dni mroźnych wynosi 50-60, a dni z przymrozkami 110-138; • czas trwania pokrywy śnieŜnej tj. czas pomiędzy jej pierwszym i ostatnim pojawieniem się w sezonie zimowym wynosi 80-87 dni; • średnia wilgotność powietrza wynosi około 88%, a najniŜsza wilgotność przypada na kwiecień i maj, najwyŜsza zaś na listopad i grudzień; • średnia suma opadów waha się od 543 mm w 2000 r. do 596 mm w 2006 r. (róŜnice w poszczególnych latach są dość znaczne); • średnia temperatura roczna w latach 1971-2000 wynosiła 6,9 C, w latach 1991-2000 0 0 • • • • 0 wynosiła 7,2 C, w latach 1996-2000 wynosiła 7,3 C, w roku 2007 - 7,30C, a najzimniejszym miesiącem jest styczeń o średniej temperaturze -4.20C (absolutne minimum temperatury sięga poniŜej -290C); panującymi wiatrami są wiatry zachodnie, z odchyleniem południowym i północnym. średnia prędkość wiatru wynosi 2,5 m/s, średnie usłonecznienie w latach 2000-2006 wynosiło 1819 h, średnie zachmurzenie w oktantach w latach 2005-2006 wynosiło 5,2 (stopień zachmurzenia nieba od 0 (niebo bez chmur) do 8 (niebo całkowicie pokryte chmurami)). PoniŜej podano dane ze stacji meteorologicznej Białystok odnośnie kierunków i prędkości wiatrów – istotnych czynników dla rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń emitowanych do atmosfery. Wysokość posadowienia anemometru - 19 m. Tabela 3.1 Zestawienie udziałów poszczególnych kierunków wiatru [%]. 1 NNE 5,99 2 ENE 5,36 3 E 6,61 4 ESE 9,41 5 SSE 11,04 6 S 10,25 7 SSW 8,54 8 WSW 10,05 9 W 10,80 10 WNW 9,93 11 NNW 7,70 12 N 4,32 Źródło: dane IMGW Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 57 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Tabela 3.2 Zestawienie częstości poszczególnych prędkości wiatru [%]. 1 m/s 25,22 2 m/s 20,56 3 m/s 17,97 4 m/s 13,09 5 m/s 9,40 6 m/s 5,45 7 m/s 3,72 8 m/s 2,51 9 m/s 1,37 10 m/s 0,48 11 m/s 0,23 Źródło: dane IMGW Źródło: dane IMGW Rysunek 3.1 RóŜa wiatrów roczna dla Białegostoku. Z zestawionych danych wynika, iŜ na terenie miasta Białystok przewaŜają wiatry zachodnie W (10,8%), z odchyleniem południowym WSW (10,25% i północnym WNW (9,93%) oraz południowo- wschodnie SSE (11,04%) z odchyleniem południowym S (10,25%) i wschodnim ESE (9,41%). W tych kierunkach częstotliwość występowania wiatrów powyŜej 10 m/s jest znaczny (powyŜej 5%). Najrzadziej występują wiatry północne N (4,32%). Częstotliwość występowania wiatrów o prędkości 1 m/s i 2 m/s wynosi odpowiednio 25,22% oraz 20,56% w związku z powyŜszym średnia prędkość wiatrów na terenie Białegostoku wynosi ok. 2,5 m/s. 3.1.2 Jakość powietrza O ocenie jakości powietrza w danym rejonie (lokalizacji) zawsze decydowało porównanie wyników pomiarów stęŜeń zanieczyszczeń opisujących stan istniejący (rzeczywisty) z wartościami dopuszczalnymi. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 58 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Wielkości dopuszczalne były ustalane w zgodzie z aktualną wiedzą i doświadczeniem ekspertów reprezentujących resorty Zdrowia oraz Środowiska w zakresie wpływu na środowisko i zdrowie ludzi z uwzględnieniem realnych technicznie i organizacyjnie oraz ekonomicznie moŜliwości ich osiągnięcia. W prawie 40 - letniej praktyce ochrony powietrza w kraju i na świecie ewoluowały one uwzględniając aktualny stan wiedzy oraz moŜliwości ich osiągania. Od 2003 roku ocenę jakości powietrza w strefach w oparciu o system oceny jakości powietrza wykonuje co roku Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska zgodnie z art. 89 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska oraz rozporządzeniami wykonawczymi: • • Ministra Środowiska z dnia 3 marca 2008 r. w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu. Ministra Środowiska z dnia 6 marca 2008 r. w sprawie stref, w których dokonuje się oceny jakości powietrza. System ocen jakości powietrza jest określony poprzez odpowiednie dyrektywy transponowane do prawodawstwa polskiego. Oparty on jest na klasyfikacji stref, jest zgodny z wymaganiami UE i zapewnia wiarygodność wyników. Na podstawie uzyskiwanych w ramach wojewódzkich systemów ocen jakości powietrza WIOŚ wykonuje corocznie klasyfikacje aglomeracji i innych stref ustanowionych na obszarze województwa, w tym wskazywane są strefy wymagające podjęcia działań w celu uzyskania i utrzymania wymaganego poziomu jakości powietrza. Zgodnie z obowiązującymi przepisami ocenę jakości powietrza wykonuje się pod kątem ochrony zdrowia (SO2, NO2, PM10, ołowiu w PM10, C6H6, CO i O3), oraz pod kątem ochrony roślin ( SO2, NOx i O3) Wynikiem oceny jest zaliczenie strefy do jednej z poniŜszych klas: A– B– C– stęŜenia zanieczyszczenia na terenie strefy nie przekraczają wartości dopuszczalnych na terenie strefy występują stęŜenia zanieczyszczenia powyŜej wartości dopuszczalnej lecz nie przekraczające wartości dopuszczalnej powiększonej o margines tolerancji. na terenie strefy rejestrowane są stęŜenia powyŜej wartości dopuszczalnych powiększonych o margines tolerancji – lub powyŜej wartości dopuszczalnych, jeŜeli margines tolerancji nie jest określony. Zaliczenie strefy do klasy C oznacza potrzebę opracowywania programu ochrony powietrza (POP). NaleŜy ponadto zauwaŜyć, Ŝe zaliczenie strefy do klasy C nie oznacza, Ŝe określone wymagania co do jakości powietrza nie są spełnione na terenie całej strefy. Oznacza to natomiast potrzebę podjęcia działań na rzecz poprawy jakości powietrza w odniesieniu do wybranych obszarów w strefie (zwykle o ograniczonym zasięgu) i dla określonych zanieczyszczeń. Rozkład przestrzenno - czasowy stanu jakości na terenie całej strefy przeprowadza się wtedy na drodze modelowania rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń dla którego punkty pomiarowe stanowią repery do kalibracji modeli emisji i imisji. Jak juŜ podano, ocenę jakości powietrza wykonuje się poprzez porównanie otrzymanych wielkości z obowiązującymi kryteriami przedstawionymi w poniŜszej tabeli. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 59 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Tabela 3.3 Kryteria oceny rocznej za rok 2006 pod kątem ochrony zdrowia i ochrony roślin. Nazwa Lp. substancji (numer CAS)* 1 3 4 5 6 Dopuszczalny poziom substancji w powietrzu [µ µg/m3] Dopuszczalna Częstość przekraczania dopuszczalnego poziomu w roku kalendarzowym Margines tolerancji [%] [µ µg/m3] 2007 2008 2009 60 3 15 30 15 6 40 2 10 20 10 4 20 1 5 10 5 2 rok kalendarzowy jedna godzina rok kalendarzowy 5c) - 200 c) 18 razy 40 c) - rok kalendarzowy 30 e) od 01.01.2003 0 0 0 jedna godzina 350 c) 24 razy 0 24 godziny 125 c) 3 razy Rok kalendarzowy i pora zimowa (okres od 01.X do 31.III) 20e) Ołówf) (7439-92-1) rok kalendarzowy Pył zawieszony PM10 g) 24 godziny rok kalendarzowy Tlenek węgla (630-08-0) osiem godzin h) Benzen Dwutlenek azotu (10102-44-0) 2. Okres uśredniania wyników pomiarów Tlenki azotu d) (10102-44-0, 10102-43-9) Dwutlenek siarki (7446-09-5) od 2010 Termin osiągnięcia poziomów dopuszczalnych 0 2010 r. 0 2010 r. 0 2010 r. 0 0 2003 r. 0 0 0 2005 r. 0 0 0 0 2005 r. - 0 0 0 0 2003 r. 0,5c) - 0 0 0 0 2005 r. 50 c) 35 razy 0 0 0 0 2005 r. 40 c) - 0 0 0 0 2005 r. 10000 c) h) - 0 0 0 0 2005 r. Objaśnienia: oznaczenie numeryczne substancji wg Chemical Abstracts Service Registry Number w przypadku programów ochrony powietrza o których mowa w art. 91 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku prawo ochrony środowiska (t.j. Dz. U. 2008, Nr 25, poz.150 z późn. zm.) częstość przekraczania odnosi się do poziomu dopuszczalnego wraz a marginesem tolerancji poziom dopuszczalny ze względu na ochronę zdrowia ludzi Suma dwutlenku azotu i tlenku azotu w przeliczeniu na dwutlenek azotu Poziom dopuszczalny ze względu na ochronę roślin Suma metalu i jego związków w pyle zawieszonym PM10 StęŜenie pyłu o średnicy aerodynamicznej ziaren do 10 m (PM10) mierzone metodą wagową z separacją frakcji lub metodami uznanymi za równorzędne maksymalna średnia ośmiogodzinna spośród średnich kroczących, obliczanych co godzinę z ośmiu średnich jednogodzinnych w ciągu doby. kaŜdą tak obliczoną średnią 8-godzinną przypisuje się dobie, w której się ona kończy. Pierwszym okresem obliczeniowym dla kaŜdej doby jest okres od godziny 17.00 dnia poprzedniego do godziny 01.00 danego dnia. Ostatnim okresem obliczeniowym dla kaŜdej doby jest okres od godziny 16.00 do 24.00 tego dnia czasu środkowoeuropejskiego CET Analizując przedstawioną powyŜej tabelę naleŜy zauwaŜyć, Ŝe w ramach procesu pełnej adaptacji krajowych wymagań ochrony środowiska do wymagań UE (15) zawartych w traktacie akcesyjnym w przypadku wymagań jakości powietrza okres przejściowy kończy się 31 grudnia 2009 r. Wskazuje to, Ŝe w rozpatrywanym przypadku ocenę wpływu rozwaŜanej inwestycji na jakość powietrza naleŜy rozpatrywać bez uwzględniania marginesów tolerancji.Analizując natomiast dostępne wyniki pomiarów jakości powietrza za rok 2008 naleŜy stwierdzić, Ŝe strefa aglomeracji białostockiej naleŜy do klasy A. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 60 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” W odpowiedzi na zapytanie dotyczące aktualnego stanu jakości powietrza w kontekście rozpatrywanej lokalizacji na podstawie danych pomiarowych Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska w piśmie znak: WM.6618-21/09 z dnia 23.04.2009 r. (Załącznik 3.1) określił następujący stan jakości powietrza: Tabela 3.4 Aktualny stan zanieczyszczenia powietrza. StęŜenieśrednioroczne (µg/m3) % dopuszczalnego poziomu dla terenu kraju dwutlenek azotu 14,5 36,3 dwutlenek siarki 2,6 8,7 pył zawieszony PM10 23,9 59,8 benzen 2,0 40,0 Nazwa zanieczyszczenia Źródło: WIOŚ 2009 r. 3.2 Warunki hydrograficzne Miasto Białystok leŜy na obszarze zlewni rzeki Białej (zlewnia IV rzędu), będącej lewobrzeŜnym dopływem Supraśli (zlewnia III rzędu). Biała uchodzi do Supraśli na 7,1 km. Powierzchnia zlewni rzeki Białej wynosi 123,9 km2 i jest obszarem równiny moreny dennej o wysokości 150-156 m n.p.m, zbudowanej głównie z piasków na glinach zwałowych i sandrowych. Rzeźba terenu pagórkowata, występują drobne oczka wytopiskowe i deniwelacje lokalne do 15 m. Cieki zlewni na duŜych odcinkach są uregulowane a koryto Białej w obrębie Białegostoku obudowane. PoniŜej miasta dolina jest zatorfiona i zmeliorowana. Dolny odcinek rzeki przebiega na długości ok. 5 km równolegle do rzeki Supraśl. Rzeka Biała bierze swój początek w okolicach wsi Protasy, uchodzi zaś do Supraśli. Zlewnia rzeki posiada równomiernie rozwiniętą sieć hydrograficzną. Dominują w jej obrębie gleby cięŜkie i średnie, jedynie w północno – wschodniej części zlewni występują nieduŜe kompleksy gleb piaszczystych. Większymi dopływani Białej są cieki Dolistówka i BaŜantarka. Dolistówka –dopływ prawobrzeŜny, bierze początek na terenie miasta w jego wschodniej części w dzielnicy Bagnówka. Następnie płynie na południe (tereny pokryte łąkami) przez dzielnicę Pieczurki (zabudowa jednorodzinna) i dalej wzdłuŜ ulicy Piastowskiej. Ciek przepływa przez obszary słabo uprzemysłowione w dzielnicy Pieczurki i Piasta. Uchodzi do Białej na wysokości Placu Antonowicza (w rejonie skrzyŜowania ulic Piastowskiej i Branickiego). Na całej długości jest zmeliorowany i stanowi odbiornik wód opadowych. BaŜantarka – lewobrzeŜny dopływ Białej. Bierze początek w dzielnicy BaŜantarnia zlokalizowanej w części południowej miasta, o charakterze przemysłowym. Ciek płynie na północ pomiędzy dzielnicami Marczuk i Starosielce (o zabudowie jednorodzinnej). Przy ulicy Marczukowskiej zasila kompleks niewielkich stawów. Uchodzi do Białej w rejonie skrzyŜowania ul. Sikorskiego z Aleją Jana Pawła II. Stanowi odbiornik wód opadowych. Rozkład sieci hydrograficznej, jak i gleby słabo przepuszczalne oraz zabudowany teren miasta, umoŜliwiają szybki odpływ nadmiaru wód opadowych powodujących powstawanie po opadach atmosferycznych, duŜych przepływów wód burzowych. Rzeka Biała jest odbiornikiem ścieków odprowadzanych z obszaru Białegostoku. NajbliŜej lokalizacji przy ul. Gen. W. Andersa przepływa rzeka Biała połoŜona ok. 1,2 km na Pd-Zach oraz rzeka Supraśl połoŜona ok. 4,2 km na Pn. W północnej części terenów pod inwestycję znajduje się teŜ niewielki ciek wodny, częściowo zakryty od góry betonem. Na terenie miasta Białegostoku wody stojące zajmują nieznaczną powierzchnię, jednak odgrywają one istotną rolę w kształtowaniu stosunków wodnych. Brak jest jezior i starorzeczy, a występujące zbiorniki wodne są zbiornikami sztucznymi. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 61 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Obecnie na terenie miasta znajduje się kilkanaście zbiorników zaporowych i wszystkie znajdują się w zlewni Białej. Największy zbiornik wodny Dojlidy (zbiornik rekreacyjnoretencyjny zwany równieŜ "PlaŜowy") zajmuje powierzchnię ok. 34 ha, a jego pojemność wynosi ok. 597 tys. m 3. Zbiornik powstał z połączenia stawów rybnych PTR w Dojlidach. Pozostałe zbiorniki są bardzo małe o powierzchni poniŜej 1 ha i głębokości nie przekraczającej 2 m. Odległość z wybranej lokalizacji w rejonie ul. Gen. W. Andersa do największego zbiornika wód powierzchniowych w Dojlidach wynosi w linii prostej 5,6 km w kierunku Pd - Wsch. 3.2.1 Jakość wód powierzchniowych Stan jakości wód powierzchniowych w rejonie ul. Gen. W. Andersa – rzeki Supraśl połoŜonej ok. 4,2 km na Pn oraz rzeki Białej połoŜonej ok. 1,2 km na Pd-Zach zawiera opracowanie pt: „Ocena stanu czystości wód zlewni rzeki Supraśl w 2008 roku”, wydane przez WIOŚ w Białymstoku w marcu 2009 r. Rzeka Supraśl stanowi źródło zaopatrzenia w wodę pitną aglomeracji białostockiej. Jej zlewnia objęta jest pośrednią strefą ochronną, stąd usytuowanie punktów pomiarowych uwzględnia monitorowanie wpływu odprowadzanych zanieczyszczeń z miejscowości połoŜonych w zlewni rzeki Supraśl oraz jakość wód waŜniejszych dopływów. W roku 2008 rzeka badana była w 3 profilach pomiarowych oraz na 5 waŜniejszych dopływach. NajbliŜszy punkt pomiarowy, charakteryzujący jakość wód powierzchniowych w okolicy lokalizacji przy ul. Gen. W. Andersa tj. rzeki Supraśl na Pd i rzeki Białej na Pd - Zach, znajduje się przy dopływie rzeki Białej do Supraśli – punkt kontrolno pomiarowy ujście w miejscowości Nowe Aleksandrowo, zlokalizowanym na południowy zachód od Białegostoku. Z powodu braku badań biologicznych w tym punkcie w 2008 roku nie wykonano klasyfikacji stanu ekologicznego wód (klasy czystości) ww/ punkcie kontrolno - pomiarowym, jednakŜe na podstawie przeprowadzonych badań parametrów fizykochemicznych stwierdzono przekroczenia stęŜeń azotu ogólnego, azotu azotanowego, azotu Kjeldahla i BZT5. Przekroczenie stęŜeń zw. azotu i wartości BZT5 w opisywanym punkcie kontrolno – pomiarowym zanotowano takŜe w 2007 roku, co potwierdza Wojewódzki Inspektora Ochrony Środowiska w Białymstoku w opracowaniu pt.: „Ocena stanu czystości rzek woj. podlaskiego w 2007 roku”. Tabela 3.5 Wyniki badań stanu czystości rzeki Supraśl i rzeki Białej z 2007 i 2008 roku, w punkcie kontrolno – pomiarowym w Nowym Aleksandrowie. Wartości średnie pomierzone 2007 2008 1. Barwa mgPt/l 79 nie badano 2. ChZT-Cr mgO2//l 95,30 nie badano 3. Azotany mgNO3/l 59,43 14,3 4. Fosforany mgPO4/l 2,90 nie badano 5. Fosfor ogólny mgP/l 1,17 0,362 6. Liczba bakterii coli fek. 169800 nie badano 7. Ogólna liczba bakterii coli 341200 nie badano 8. BZT5 mgO2//l 7,28 6,49 9. ChZT-Mn mgO2//l 17,04 nie badano 10. Azot Kjeldahla mgN/l 3,07 2,6 11. Azot ogólny mgN/l 15,39 16,8 Źródło: „Ocena stanu czystości rzek woj. podlaskiego w 2007 roku” WIOŚ Białystok, kwiecień 2008, oraz „Ocena stanu czystości wód zlewni rzeki Supraśl w 2008 roku”, WIOŚ Białystok, marzec 2009 r. L.p. Mierzony wskaźnik Socotec Polska Sp. z o. o. Jednostka Strona 62 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Badania z roku 2007 wykazały przekroczenia wskaźników: barwy, ChZT-Cr, azotanów, fosforanów, fosforu ogólnego oraz ogólnej liczby bakterii grupy coli i liczby bakterii grupy coli typu kałowego. Przekroczenie tych wskaźników spowodowało zaklasyfikowanie do wód V klasy czystości (wody złej jakości). Niepełne badania z 2008 roku wykazały przekroczenie stęŜeń azotu ogólnego, azotanów i azotu Kjeldahla. Znaczący, negatywny wpływ na stan czystości rzeki w tym punkcie kontrolno – pomiarowym w roku 2007 i 2008 miały zrzuty ścieków z miejskiej oczyszczalni ścieków w Białymstoku. 3.3 Warunki morfologiczne i geologiczne Wg. systematyki fizyczno-geograficznej (J.Kondracki, „Geografia regionalna Polski” 2000) Miasto Białystok połoŜone jest na Nizinie Północnopodlaskiej naleŜącej do podprowincji Wysoczyzn Podlasko-Białoruskich. Nizina Północnopodlaska jest makroregionem rozciągającym się pomiędzy doliną Bugu na południu, dolinami Pisy i Narwi na północnym zachodzie oraz Niemna i Swisłoczy (Białoruś) na wschodzie. Od większości pozostałych regionów kraju wyróŜniają go cechy klimatu kontynentalnego, w tym głównie niŜsze średnioroczne temperatury i dłuŜsze okresy mrozów, a takŜe sfera botaniczna charakterystyczna dla subborealnej strefy leśnej Europy Wschodniej. Centralny, największy z ośmiu mezoregionów Niziny Północnopodlaskiej stanowi Wysoczyzna Białostocka o powierzchni około 3500 km2 ograniczona od południa doliną Narwi. Białystok leŜ w środkowej części regionu. Pod względem geologicznym miasto Białystok połoŜone jest na prekambryjskiej platformie wschodnioeuropejskiej. Jednym z elementów składowych platformy jest antekliza mazursko suwalska (wypukła struktura tektoniczna w obrębie platformy kontynentalnej o rozmiarach regionalnych), rozciągająca się od doliny Bugu po Kętrzyn i Suwałki na północy. PodłoŜe geologiczne w rejonie Białegostoku tworzy centralny masyw granitoidowy, zwany kompleksem mazowieckim, rozciągnięty pomiędzy Warszawą a Suwałkami. Głębokość jego zalegania wynosi 200-500 m p.p.t.. Płytkie zaleganie prekambru warunkuje występowanie silnie zredukowanego kompleksu skał osadowych tworzących pokrywę platformy. W kompleksie tym praktycznie nie występują skały paleozoiczne. Najstarszą formacją są najczęściej terygeniczne osady dolnego triasu w postaci cienkich serii sedymentacyjnych. Osady górnej jury (głównie margle, wapienie, iłowce) i górnej kredy (głównie piaski i wapienie piaszczyste). W rejonie Białegostoku występuje silnie zredukowany profil osadów trzeciorzędowych. Miasto Białystok połoŜone jest na falisto – pagórkowatym terenie wysoczyzny morenowej o wysokościach względnych 130-170 m n.p.m., uformowanej w stadiale środkowym zlodowacenia Warty. Krajobraz tworzą wysokie wzgórza moren i kemów jak i równiny sandrowe i morenowe. Największym zróŜnicowaniem wysokościowym charakteryzuje się północna i północnowschodnia część Białegostoku połoŜna w widłach Supraśl i rzeki Białej. Obszar ten ma charakter pagórkowaty, który tworzą wzgórza akumulacyjne moreny czołowej i kemy. Rzeźba taka występuje m.in. w rejonie Lasu Pietrasze w części północnej miasta. Działka w rejonie ul. Gen. W. Andersa połoŜna jest na obszarze wysoczyzny moreny dennej i ablacyjnej, z niewielkimi pagórkowatymi formami rzeźby pochodzenia lodowcowego w postaci kemów. Analizując dokumentację hydrogeologiczną zasobów wód podziemnych rejonu Białegostoku, opracowaną w 1994 roku przez Przedsiębiorstwo Geologiczne Pol GEOL Zakład w Warszawie stwierdzono, iŜ budowa geologiczna gruntu odpowiada warunkom i celom zabudowy. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 63 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Wykonane w gruncie odwierty geologiczne w pobliŜu lokalizacji przy ul. Gen. W. Andersa wykazały obecność utworów osadowych w postaci wapieni piaszczystych z przewarstwieniami iłowymi na głębokości ok. 126 m p.p.t., nad którymi rozpościera się warstwa nieprzepuszczalnych utworów glin, z soczewkowatymi skupiskami utworów iłowcowych. Grunt, na którym połoŜona jest proponowana działka pod lokalizację ZUOK stanowi warstwę nieprzepuszczalnych glin zwałowych stadiału górnego zlodowacenia Warty, z miejscowymi, przypowierzchniowymi skupiskami glin z domieszką piasku i utworów iłowcowych (m.in. piasków pylastych oraz glin pylastych). 3.4 Warunki hydrogeologiczne Północna cześć Miasta Białystok połoŜona jest w obszarze Głównego Zbiornika Wód Podziemnych Nr 218 Pradolina rzeki Supraśl. GZWP Nr 218 jest zbiornikiem czwartorzędowym. Jest jednym z najdalej na wschód wysuniętych zbiorników w Polsce, zarazem dość wyraźnie odosobnionym. Z uwagi na genezę, częściowo nawiązuje do przebiegu południowo-wschodniego krańca GZWP Nr 217 Pradolina Rzeki Biebrza połoŜonego o 10 km na zachód. Oba zbiorniki łączy odcinek rozległej doliny Narwi. GZWP Nr 218 tworzy regularny w kształcie i przebiegu pas czwartorzędowych osadów fluwioglacjalnych o szerokości 2-3 km i długości około 25 km. opasając od północy Białystok. Rozciąga się pomiędzy miastem Supraśl na wschodzie a doliną Narwi na zachodzie. Zbiornik zbudowany jest z bardzo dobrze przepuszczalnych utworów okruchowych praktycznie pozbawionych warstwy izolującej od powierzchni, co decyduje o wysokiej podatności wód podziemnych na zanieczyszczenie. Głębokość zalegania wód gruntowych w lokalizacji w rejonie ul. Gen. W. Andersa wynosi od 2 do 4 m p.p.t. W części zachodniej działki stwierdzono występowanie wód gruntowych na poziomie do 2 m p.p.t. 3.4.1 Jakość wód podziemnych Jakość wód podziemnych na terenie Białegostoku badana była w 2007 roku w ramach sieci krajowej monitoringu wód podziemnych na terenie województwa podlaskiego. W celu zbadania jakości wód na terenie Białegostoku pobrano do badań 3 próby zlokalizowane na: na północy, zachodzie i południu miasta. Otrzymane, pomierzone wartości porównano z odpowiednimi rozporządzeniami w celu określenia ich klasy czystości oraz zdatności do spoŜycia dla ludzi: 1. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 11 lutego 2004 r. w sprawie klasyfikacji dla prezentowania stanu wód powierzchniowych i podziemnych, sposobu prowadzenia monitoringu oraz sposobu interpretacji wyników i prezentacji stanu tych wód (DZ. U. Nr 32, poz. 284); 2. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 19 listopada 2002 r. w sprawie wymagań dotyczących jakości wody przeznaczonej do spoŜycia przez ludzi (Dz. U. Nr 203, poz. 1718). Wyniki badań wód podziemnych (gruntowych) na południu miasta pozwoliły na sklasyfikowanie jej do II klasy czystości jako wody charakteryzujące się dobrym stanem jakości. Z kolei otrzymane wyniki badań z prób pobranych na północy i zachodzie miasta wykazały IV klasę czystości wód podziemnych - wody niezadowalającej klasie czystości. W próbkach stwierdzono przekroczenie wskaźników dla IV klasy czystości tj. amoniaku (NH4), azotynów (NO2) oraz Ŝelaza (Fe). Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 64 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” W przypadku przydatności tych wód do spoŜycia dla ludzi, Ŝadna z pobranych prób nie spełniała norm zawartych w rozporządzeniu. W analizowanych próbkach wody stwierdzono przekroczenie stęŜenia arsenu (As), manganu (Mn) oraz Ŝelaza (Fe). Reasumując, dla wskazanej lokalizacji wody podziemne – gruntowe odznaczają się IV klasą czystości. Są to wody o niezadowalającej klasie czystości i nie nadają się do spoŜycia przez ludzi zgodnie z cytowanym Rozporządzeniem Ministra Zdrowia. 3.5 Powierzchnia ziemi i gleb W północnej części terenu występuje morena ablacyjna, bardziej na południe powierzchnia jest przekształcona antropogenicznie, występują głównie sztuczne nasypy i zwałowiska, z elementami betonowych konstrukcji, których grubość dochodzi do kilku metrów. Zamawiający nie dysponuje szczegółowymi informacjami nt. stanu jakości gleb w rejonie inwestycji. 3.6 Fauna, flora, obszary chronione PołoŜenie Białegostoku na rubieŜy subborealnej strefy botanicznej, w krainie BiałowieskoKnyszyńskiej (wg podziału na krainy geobotaniczne W. Szefera i B. Pawłowskiego, 1972) związane jest z występowaniem bogatej szaty głównie roślinności leśnej w regionie. Otoczenie miasta stanowią tereny o ponadprzeciętnych walorach przyrodniczych i krajobrazowych, na które składa się przede wszystkim otaczająca miasto od północy i wschodu Puszcza Knyszyńska z doliną Supraśli przepływającej skrajem Puszczy, a takŜe dolina Narwi na południowym zachodzie. W pobliŜu terenu inwestycji, w odległości kilkudziesięciu metrów, zaczyna się Las Pietrasze, który w połączeniu z przylegającym od strony zachodniej Lasem Antoniuk oraz graniczącą od strony północnej doliną Supraśli stanowią bardzo waŜne ogniwo w strukturze wieloprzestrzennego systemu przyrodniczego miasta Białegostoku. Las Pietrasze wraz z Lasem Antoniuk ze względu na swoje walory przyrodnicze, kulturowe, edukacyjne i turystyczne zaproponowany został do ochrony w formie Zespołu PrzyrodniczoKrajobrazowego. Graficzne przedstawienie połoŜenia inwestycji na tle uwarunkowań środowiskowych przedstawione jest w załączniku 3.2 3.6.1 Flora Na obszarze planowanego przedsięwzięcia roślinnych. wyróŜniono dwie kategorie zbiorowisk Roślinność naturalna i półnaturalna – reprezentowana jest przez łąki świeŜe ze związku Arrhenatherion elatioris. Zbiorowisko zajmuje niewielki fragment moreny ablacyjnej w północno - zachodniej części analizowanego obszaru. Od południa ograniczone jest sztuczną skarpą nasypu ziemnego. WyróŜniona postać łąki świeŜej nie reprezentuje siedliska z Załącznika I Dyrektywy Siedliskowej. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 65 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Antropogeniczna roślinność ruderalna – zajmuje południową, większą część obszaru. DuŜa mozaikowatość zespołów tu występujących jest efektem przekształceń siedliska w wyniku nagromadzenia zróŜnicowanych pod względem geologicznym i troficznym utworów nasypowych. Sztuczne nasypy dochodzą do kilku metrów miąŜszości. Wykształciły się na nich zarówno płaty roślinności środowisk bagiennych i wilgotnych (łozowiska, turzycowiska) jak teŜ skrajnie suchych i ubogich. W obrębie mozaiki tych zespołów nie zinwentaryzowano gatunków roślin z Załącznika I Dyrektywy Siedliskowej oraz roślin chronionych i rzadkich wpisanych do Polskiej Czerwonej Księgi Rzadkich Gatunków Roślin i Zwierząt. 3.6.2 Fauna W proponowanej lokalizacji w rejonie ul. Gen. W. Andersa zaobserwowano najwięcej gatunków, bo aŜ 40, w tym 27 lęgowych i 13 przelotnych lub o niepotwierdzonym statusie gniazdowania. Są to gatunki związane z krajobrazem leśnym i terenami otwartymi zakrzaczonymi w wyniku sukcesji roślinnej. Szczególnie atrakcyjnym ptasio terenem były zakrzaczenia i drzewostany w rejonie cieku wodnego. Stwierdzono gniazdowanie dwóch gatunków „naturowych”, tj gąsiorka Lanius collurio co najmniej 2 pary i lerki Lullula arborea co najmniej 1 terytorialny samiec. Ze względu na przyleganie tej lokalizacji do drzewostanów Lasu Pietrasze stwierdzono tu krzyŜodzioby świerkowe Loxia curvirostra. Tabela 3.6 Lista gatunków stwierdzonych na obszarze przy ul. Gen. W. Andersa. Rząd Rodzina Nazwa naukowa Nazwa polska Status gatunku Falconiformes Accipitridae Bueto bueto myszołów P Columbiformes Columbidae Columba palumbus grzywacz L Cuculiformes Cuculidae Cuculus canorus kukułka L Apodiformes Apodiae Apus apus jerzyk P Piciformes Picidae Dendrocopos major dzięcioł duŜy P Passeriformes Alaudidae Lullula arborea* lerka* L Hirundidae Hirundo rustica dymówka P Motacilidae Anthus trivialis świergotek drzewny P Lanidae Lanius collurio* gąsiorek* L Troglotydiae Troglodytes troglodytes strzyŜyk L Prunelidae Prunella modularis pokrzywnica P Erithacus rubecula rudzik L Luscinia luscinia słowik szary L Phoenicurus phoenicurus pleszka L Turdus merula kos L Turdus pilaris kwiczoł L Turdus philomelos śpiewak L Acrocephalus palustris łozówka L Hippolais icterina zaganiacz L Phylloscopus trochilus piecuszek L Phylloscopus collybita pierwiosnek L Phylloscopus sibilatrix świstunka L Sylvia atricapilla pokrzewka czarnogłowa L Sylvia borin gajówka L Turdiae Sylvidae Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 66 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Sylvia curruca piegŜa L Sylvia communis cierniówka L Parus montanus czarnogłówka P Parus cristatus czubatka P Parus major bogatka P Parus caeruleus modraszka P Certhidae Certhia familiaris pełzacz leśny P Emberizidea Emberiza citrinella trznadel L Fringilla coelebs zięba L Carduelis carduelis szczygieł L Carduelis canabina makolągwa L Loxia curvirostra krzyŜodzób świerkowy P Sturnidae Sturnus vulgaris szpak P Oriolodae Oriolus oriolus wilga L Garrulus glandarius sójka L Pica pica sroka L Paridae Fringillidae Corvidae Liczba stwierdzonych gatunków 40 Liczba gatunków lęgowych 27 Liczba pozostałych gatunków 13 Liczba łęgowych gatunków naturowych 2 L – gatunki lęgowe P- gatunki w przypadku których, nie udało się potwierdzić gniazdowania * - gatunki objęte ochroną w ramach Dyrektywy Ptasiej Źródło: „Opis warunków przyrodniczych na obszarze trzech potencjalnych lokalizacji ZTPOK w Białymstoku” Gąsiorek (Lanius collurio). Gąsiorek jest gatunkiem wędrownym. Na lęgowisko przylatuje na początku maja, do lęgów przystępuje w drugiej połowie maja i na początku czerwca, a na zimowisko odlatuje w sierpniu i na początku września.. Gatunek ten często traci lęgi z powodu drapieŜnictwa i płoszenia przez ludzi. Lęgi powtarzane po stracie mogą trwać do połowy sierpnia. Gniazda zakłada na niewielkiej wysokości wewnątrz gęstych, najlepiej kolczastych krzewów (np. w głogach, tarninie), a Ŝeruje na otwartej przestrzeni, na ziemi lub wśród niskiej roślinności zielnej na owady i drobne kręgowce. Usunięcie krzewów lub zarastanie łąk w wyniku naturalnej sukcesji roślinnej powoduje wycofanie się tego gatunku z danego obszaru (w pierwszym przypadku gąsiorek traci miejsca lęgowe, a w drugim Ŝerowisko). Gąsiorek jest umieszczony w załączniku I Dyrektywy Ptasiej. W Polsce podlega ochronie ścisłej. W skali Europy jest zagroŜony z powodu zmniejszania się liczebności populacji. Jednak jego polska populacja wydaje się stabilna. Lerka (Lullula arborea) Lerka jest najmniejszym lęgowym gatunkiem skowronka w Polsce. Związana jest z większymi kompleksami leśnymi, obrzeŜami suchych borów i sosnowych zagajników, lubi teŜ suche murawy w sąsiedztwie lasu. Lęgowisko zajmuje w marcu, do lęgów przystępuje w kwietniu i maju, a okres lęgowy trwa do lipca. Gniazda zakłada w osłoniętym trawą dołku na ziemi. Preferuje śródleśne polany, zręby lub zboŜa, kilka lub kilkanaście metrów od ściany lasu. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 67 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” PoŜywienie lerki stanowią głównie niewielkie owady, poza tym inne bezkręgowce i zielone pędy roślin. ZagroŜenie stanowi utrata siedlisk gniazdowania, przede wszystkim muraw, suchych gruntów na terenach przyleśnych. Lerka jest umieszczona w załączniku I Dyrektywy Ptasiej. W Polsce podlega ochronie ścisłej. W skali Europy gatunek jest naraŜony na wyginięcie. W Polsce naleŜy do ptaków nielicznych, na terenach z odpowiednią powierzchnią dogodnych siedlisk – średnioliczny. KrzyŜodziób świerkowy (Loxia curvirostra) KrzyŜodziób świerkowy jest ptakiem osiadłym bądź koczowniczym. Jako siedlisko preferuje górskie bory świerkowe, a takŜe nizinne bory sosnowe z domieszką świerka. Gniazduje w koronie świerków na bocznych gałęziach. Świerk stanowi równieŜ miejsce jego Ŝerowania (nasiona wydłubywane z szyszek). Rzadziej odŜywia się nasionami sosny i jodły. KrzyŜodziób jest gatunkiem chronionym w Polsce, nie jest natomiast wymieniony w załączniku I Dyrektywy Ptasiej. Na obszarze nie stwierdzono gatunków zwierząt z Załącznika I Dyrektywy Siedliskowej oraz wpisanych do Polskiej Czerwonej Księgi Rzadkich Gatunków Roślin i Zwierząt jednak duŜa mozaikowatość siedlisk jak teŜ bliskość kompleksu Lasu Pietrasze nie wyklucza ich obecności. Obszar charakteryzuje się bogatą fauną bezkręgowców. W trakcie penetracji zinwentaryzowano co najmniej sześć gatunków motyli, w tym przestrojnika trawnika (Aphantopus hyperantus), przestrojnika jurtina (Maniola jurtina), polowca szachownicę (Melanargia galatea) oraz modraszka ariona (Maculinea arion). 3.6.3 Obszary chronione i cenne przyrodniczo na terenie miasta Białystok Obszary prawnie chronione znajdujące się w granicach administracyjnych miasta Białystok zajmują powierzchnię ok. 107 ha. Istniejące obszarowe formy ochrony przyrody to: Rezerwat Antoniuk, Rezerwat Las Zwierzyniecki. Status pomników przyrody posiada: 13 pojedynczych drzew, jedna aleja lip i grupa drzew. Rezerwat Antoniuk połoŜony ok. 3 km w kierunku północno-zachodnim od lokalizacji, na terenie Lasu Pietrasze zajmuje powierzchnię 71 ha. Rezerwat powstał w 1996 roku. Jest to rezerwat leśny, o duŜym stopniu naturalności. Zbiorowiska leśne są zróŜnicowane w zaleŜności od siedliska. Występują łęgi jesionowo-olszowe, bory sosnowe, las liściasty. W strefie wzniesień kemowych występują źródliska. Widoczne jest wkraczanie gatunków liściastych: dębu, graba, lipy i klonu. Rezerwat Las Zwierzyniecki zajmuje powierzchnię 36 ha. Znajduje się on w odległości ok. 4 km na południe od wybranej lokalizacji. Celem utworzenia rezerwatu było zachowanie w naturalnym stanie fragmentu lasu pochodzenia naturalnego dla potrzeb edukacji i rekreacji. Na terenie rezerwatu obserwuje się zjawisko obniŜania poziomu wód gruntowych na skutek prowadzonych procesów melioracyjnych. Głównym zbiorowiskiem leśnym jest grąd. Jako domieszka występuje brzoza, dąb, sosna, olsza, osika, świerk. Wśród pomników przyrody na terenie miasta przewaŜają pojedyncze drzewa. Są to: sosna zwyczajna, grab, robinia akacjowa, buk zwyczajny, wiąz, klon zwyczajny, dąb szypułkowy, lipa drobnolistna. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 68 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Za pomnik przyrody uznano Aleję lipową znajdującą się na poboczu ul. Rocha. Tworzy ją 76 lip o obwodach 90 – 200 cm. Wiek drzew szacowany jest na około 80 lat. Długość alei wynosi 400 m. Jeden pomnik przyrody tworzy grupa drzew na terenie dawnego cmentarza ewangelickiego. W jej skład wchodzą: 8 dębów szypułkowych, kasztanowiec zwyczajny i jesion wyniosły. WaŜnym obszarem, ze względu na pełnione funkcje korytarza ekologicznego jest dolina rzeki Białej. Łączy ona systemy przyrodnicze Puszczy Knyszyńskiej i dolin rzek Supraśli i Narwi. Znajdują się tu liczne stanowiska rzadkich roślin, siedliska lęgowe ptaków wodnych. NajbliŜszy Park Narodowy - Narwiański Park Narodowy znajduje się w duŜej odległości 18 km na Pd-Zach od wybranej lokalizacji. Jeszcze dalej, na Pn-Wsch od wybranej lokalizacji w odległości ok. 47 km znajduje się takŜe Biebrzański Park Narodowy. NajbliŜszy Park Krajobrazowy - Park Krajobrazowy Puszczy Knyszyńskiej znajduje się w odległości ok. 5,5 km na Pn od wskazanej lokalizacji. 3.7 Obszary NATURA 2000 Na obszarze miasta Białegostoku nie ma wyznaczonych obszarów Natura 2000. Lokalizację obszarów Natura 2000 w pobliŜu Miasta Białystok przedstawia załącznik 3.3. Kilka z nich znajduje się w odległości kilku kilometrów od miasta, pozostałe są bardziej oddalone (o kilkanaście lub kilkadziesiąt kilometrów). PoniŜej opisano obszary połoŜone najbliŜej. SOO (Specjalne Obszary Ochrony) – Dyrektywa siedliskowa Ostoja Knyszyńska PLH 200006 zlokalizowana ok. 5,5 km od lokalizacji w kierunku północnym Ostoja Knyszyńska obejmuje rozległy kompleks leśny Puszczy Knyszyńskiej, którego wiele fragmentów zachowało naturalny charakter, rozcięty przez uŜytkowane rolniczo doliny niewielkich rzek i polany, otoczony przez obszary o ekstensywnej gospodarce rolnej, o mozaikowatym krajobrazie, z licznymi torfowiskami. Przez projektowaną ostoję przebiega wododział zlewni Wisły i Niemna - do tej drugiej naleŜą dorzecza Świsłoczy i uchodzącej do niej Nietupy. Główną rzeką Ostoi jest Supraśl, dopływ Narwi. Rzeźba terenu jest bardzo zróŜnicowana, występuje tu duŜe zagęszczenie róŜnorodnych form geomorfologicznych, takich jak kemy, ozy, doliny i baseny wytopiskowe. Względne wysokości wzgórz dochodzą do kilkudziesięciu metrów, a nachylenia stoków do 30 stopni. NajwyŜsze wzniesienia występują na Wzgórzach Świętojańskich, najniŜej połoŜone miejsca znajdują się w dolinie Supraśli. Osobliwością Puszczy Knyszyńskiej są liczne źródliska. Istnieje tu ponad 450 wypływów wód podziemnych w postaci źródeł, młak i wysięków. Około 1/5 obszaru ostoi zajmują róŜnego typu tereny hydrogeniczne - podmokliska i torfowiska. Około 50% obszarów hydrogenicznych jest zatorfiona, a wskaźnik zatorfienia oscylujący w granicach 10% wskazuje, Ŝe jest to jeden z najbardziej zabagnionych regionów w Polsce. Struktura powierzchniowa leśnych ekosystemów mokradłowych Puszczy Knyszyńskiej przedstawia się następująco: łęgi na murszach (Circaeo-Alnetum, Fraxinio-Ulmetum, Piceo-Alnetum) - 1 418 ha, olsy na torfach niskich - (Carici elongatae-Alnetum) - 1 948 ha,· brzeziny szuwarowe na torfach przejściowych (Thelypteri-Betuletum) - 408 ha, bory mechowiskowe na torfach przejściowych i wysokich (Carici chordorrhizae-Pinetum) - 307 ha, bór świerkowy na torfach niskich i przejściowych (Sphagno-Piceetum) - 910 ha, bór bagienny na torfach wysokich (Vaccinio uliginosi-Pinetum, Ledo-Sphagnetum) - 475 ha. W Puszczy dominują drzewostany iglaste. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 69 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Największe powierzchnie porastają bory brusznicowe, sosnowo-świerkowe bory mieszane świeŜe i trzcinnikowo-sosnowe bory mieszane świeŜe. Lasy liściaste Puszczy to przede wszystkim grądy, olsy, sosnowo-brzozowe lasy bagienne, a w dolinach rzecznych łęgi jesionowo-olszowe i olszowo-świerkowe. PrzewaŜają drzewostany w wieku 40-70 lat. Cechą charakterystyczną Puszczy Knyszyńskiej jest współistnienie zbiorowisk subborealnych (grąd Tilio-Carpinetum, grud świerkowy Tilio-Piceetum, las mieszany wysoczyznowy MelittiCarpinetum, świerczyna na torfie Sphagno-Piceetum, bór mechowiskowy Carici chordorrhizae-Pinetum) oraz zbiorowisk o charakterze podgórskim (grąd szczyrowy AceriTilietum). Interesujące są takŜe śródleśne zbiorowiska turzycowe o wysokim stopniu naturalności. Na obszarze Puszczy jednym z najwaŜniejszych gatunków lasotwórczych jest świerk, obecny przynajmniej jako domieszka na prawie wszystkich siedliskach leśnych. Południowo-wschodnią część ostoi stanowi Niecka Gródecko-Michałowska o genezie wytopiskowej, w obrębie której dominują róŜnego typu mokradła. Tu zachowały się jedyne na terenach staroglacjalnych północno-wschodniej Polski jeziora - oligotroficzne zbiorniki Gorbacz i Wiejki z wykształconymi przy brzegach płami mszarnymi. Tu znajduje się takŜe zniszczone eksploatacją torfu, ale wciąŜ cenne, torfowisko wysokie Gorbacz. Dzięki jedynie nieznacznie zmienionym warunkom naturalnym, Puszcza Knyszyńska jest jednym z najcenniejszych kompleksów leśnych w Polsce. Jej lasy mają charakter subborealny, a krajobraz przypomina południowo-zachodnią tajgę. Utrzymuje się tu bogata flora z istotnym udziałem gatunków borealnych i górskich - ok. 800 gatunków roślin naczyniowych, w tym 43 gatunki objęte ochroną gatunkową a 6 z Załącznika II Dyrektywy Rady 92/43/EWG. W sumie Puszcza jest ostoją 8 gatunków zwierząt wymienionych w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG (5 kolejnych ma ocenę D). Obszar ten jest równieŜ waŜną ostoją ptasią o randze europejskiej E028. Występuje tu 39 gatunków z Załącznika I Dyrektywy Rady 79/409/EWG. Intensywna gospodarka leśna, przesuszenie terenów podmokłych, zanieczyszczanie wód oraz zaniechanie uŜytkowania rolniczego obszarów turzycowych, mszysto-turzycowych oraz łąk to podstawowe zagroŜenia dla przyrody Ostoi Knyszyńskiej. Gospodarka leśna powoduje przede wszystkim zmiany struktury wiekowej drzewostanów (drastyczne zmniejszenie udziału drzewostanów najstarszych klas wieku) oraz usuwanie obumierających i martwych drzew. Jednym z najpowaŜniejszych zagroŜeń, które pojawiło się na tym obszarze w ostatnich latach jest modernizacja istniejących tu dróg do wyŜszych parametrów technicznych. W południowo-wschodniej części Ostoi wydobywany jest na skalę przemysłową torf, co wiąŜe się z obniŜeniem poziomu wód gruntowych i przesychaniem torfowisk chronionych w Rezerwacie "Gorbacz". Rejon ten naraŜony jest takŜe na poŜary torfowisk i lasów. W skład obszaru wchodzi m.in.: Park Krajobrazowy Puszczy Knyszyńskiej (74447 ha) oraz 23 rezerwaty przyrody. OSO (Obszary Specjalnej Ochrony) – Dyrektywa ptasia Puszcza Knyszyńska PLB 200003 zlokalizowana w odległości 5,5 km na północ od wybranej lokalizacji Obszar obejmuje Puszczę Knyszyńską - dość silnie rozczłonkowany kompleks leśny, którego wiele fragmentów zachowało jeszcze naturalny charakter. Poszczególne części Puszczy noszą historyczne nazwy: Puszcza Błudowska, P. Knyszyńska, P. Kryńska, P. Malawicka, P. Odelska i P. Supraska. Walorem puszczy są liczne źródliska oraz czyste strumienie i rzeczki; istnieje tu około 450 wypływów wód podziemnych w postaci źródeł, młak i wysięków. Główną rzeką puszczy jest Supraśl (dopływ Narwi); niewielkie fragmenty puszczy odwadniane są przez systemy wodne Biebrzy oraz Nietupy - dopływu Niemna. Na rzekach utworzonych jest kilka zbiorników zaporowych. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 70 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Rzeźba terenu jest bardzo zróŜnicowana, deniwelacje względne dochodzą tu do 80 m. Doliny rzek, w większości osuszone, zajęte są przez torfowiska niskie i przejściowe. Na lokalnych wododziałach, w bezodpływowych zagłębieniach terenu, rozwinęły się torfowiska przejściowe i rzadziej torfowiska wysokie. W puszczy dominują drzewostany iglaste (ok. 80% powierzchni leśnej). Tereny odlesione zajęte są przez pola uprawne i uŜytki zielone oraz dość liczne osiedla ludzkie. Włączona do tego terenu od strony południowo-wschodniej Niecka Gródecko-Michałowska to rozległa kotlina, wysłana grubą warstwą torfów, odwadniana przez rzeczki wpadajace do górnego biegu Supraśli, która przecina kotlinę w północnej jej części, Większość terenu kotliny jest osuszona, jednakŜe w wielu miejscach zachowały się róŜnej wielkości zabagnienia. W centralnej części kotliny znajduje się małe jeziorko Gorbacz, a w części wschodniej jeziorko Wiejki. Około 20% terenu niecki zajmują lasy (głównie brzeziny bagienne). Występują równieŜ zakrzewienia wierzbowe. Dzięki jedynie nieznacznie zmienionym warunkom naturalnym, Puszcza Knyszyńska jest jednym z najcenniejszych kompleksów leśnych w Polsce. Jej lasy mają charakter subborealny, a krajobraz przypomina południowo-zachodnią tajgę. Utrzymuje się tu bogata flora z istotnym udziałem gatunków borealnych i górskich - ok. 800 gatunków roślin naczyniowych, w tym 43 gatunki objęte ochroną gatunkową a 6 z Załącznika II Dyrektywy Rady 92/43/EWG. Intensywna gospodarka leśna, przesuszenie terenów podmokłych, zanieczyszczanie wód oraz zaniechanie uŜytkowania rolniczego obszarów turzycowych, mszysto-turzycowych oraz łąk to podstawowe zagroŜenia dla przyrody Ostoi Knyszyńskiej. Gospodarka leśna powoduje przede wszystkim zmiany struktury wiekowej drzewostanów (drastyczne zmniejszenie udziału drzewostanów najstarszych klas wieku) oraz usuwanie obumierających i martwych drzew. Jednym z najpowaŜniejszych zagroŜeń, które pojawiło się na tym obszarze w ostatnich latach jest modernizacja istniejących tu dróg do wyŜszych parametrów technicznych. W południowo-wschodniej części Ostoi wydobywany jest na skalę przemysłową torf, co wiąŜe się z obniŜeniem poziomu wód gruntowych i przesychaniem torfowisk chronionych w Rezerwacie "Gorbacz". Rejon ten naraŜony jest takŜe na poŜary torfowisk i lasów. 3.8 Obiekty istotne dla stanu środowiska w otoczeniu lokalizacji inwestycji W najbliŜszym otoczeniu inwestycji znajdują się liczne obiekty wpływające na stan środowiska - zakłady przemysłowe, bazy, składy, hurtownie itp. oraz trasy komunikacyjne. Głównym źródłem emisji substancji do powietrza na terenie miasta Białegostoku jest tzw. emisja antropogeniczna, wynikająca z działalności człowieka. Głównymi źródłami emisji na terenie Białegostoku są duŜe obiekty energetyczne (Elektrociepłownia Białystok SA, Ciepłownia MPEC „Zachód”, Elektrociepłownia w Fastach), źródła przemysłowe oraz rozproszone źródła emisji z sektora komunalno - bytowego, a takŜe zanieczyszczenia komunikacyjne. NajbliŜej lokalizacji ok. ok. 800 m na południe, znajduje się Elektrociepłownia Białystok SA, o mocy 693 MW. Emisja całkowita z tego zakładu kształtuje się na poziomie ok. 5374,51 Mg/rok. W odległości ok. 6,5 km na południowych zachód od lokalizacji znajduje się takŜe Ciepłownia MPEC "Zachód" Białystok, o mocy 167 MW. Emisja całkowita z tego zakładu kształtuje się na poziomie ok. 1866,70 Mg/rok. Ponadto, w odległości ok. 6 km na zachód od wskazanej lokalizacji znajdują się Zakłady Przemysłu Włókienniczego „FASTY” wraz z Zakładem Usług Technicznych "FASTY" Sp. z o.o. Białystok – z elektrociepłownią o mocy 76 MW, która jednak działa obecnie z wydajnością około 20%. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 71 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” DuŜe znaczenie w ogólnym bilansie zanieczyszczeń z terenu miasta ma trudny do oszacowania i nie ujmowany dotychczas w danych statystycznych sektor tzw. niskiej emisji ze źródeł małych i niezorganizowanych, do których zalicza się głównie paleniska domowe, małe kotłownie, obiekty rzemieślniczo - usługowe. Obok energetyki do największych źródeł zanieczyszczeń powietrza zaliczana jest komunikacja samochodowa. Sąsiedztwo ruchliwych dróg tranzytowych np. ul. Gen. W. Andersa (ciąg drogi krajowej Nr 8) oraz skrzyŜowań, oprócz zanieczyszczeń powietrza w postaci emisji spalin samochodowych, generuje takŜe hałas komunikacyjny. Największy ruch samochodowy występuje na następujących ulicach: Gen. F. Kleeberga, Gen. S. Maczka, Gen. W. Andersa (tzw. Trasa Generalska), Wysockiego, Wasilkowskiej, W. Raginsa, Towarowej, Piastowskiej, Baranowickiej, Ks. S. Suchowolca, K. Ciołkowskiego, A. Mickiewicza, Al. J. Piłsudskiego, Al. Jana Pawła I, Konstytucji 3 Maja, Gen. Z. Berlinga, Produkcyjnej, Dziesięciny, Antoniuk Fabryczny, Antoniukowskiej, H. Dąbrowskiego, Lipowej, J.K. Branickiego, Al. Solidarności. W związku z rozwojem infrastruktury miasta, szybkim wzrostem liczby pojazdów, przy jednoczesnym opóźnieniem w rozbudowie i modernizacji układów komunikacyjnych Miasta, hałas komunikacyjny staje się głównym czynnikiem degradującym środowisko. Wszystkie wymienione powyŜej obiekty są przede wszystkim źródłami emisji hałasu, pyłów, ścieków oraz spalin ze środków transportu. Oddziaływanie wszystkich wymienionych obiektów, jak równieŜ fakt połoŜenia w obrębie duŜej aglomeracji wpływa na poziom tła zanieczyszczeń w rejonie inwestycji. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 72 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” 4 OPIS ISTNIEJĄCYCH W SĄSIEDZTWIE LUB W BEZPOŚREDNIM ZASIĘGU ODDZIAŁYWANIA PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA ZABYTKÓW CHRONIONYCH NA PODSTAWIE PRZEPISÓW O OCHRONIE ZABYTKÓW I OPIECE NAD ZABYTKAMI Zgodnie z informacjami uzyskanymi od Podlaskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Białymstoku, w piśmie znak AD-JM/0716-32/09 z dnia 18.05.2009 r. na terenie proponowany pod inwestycję w tej lokalizacji nie występują Ŝadne zabytki nieruchome i archeologiczne, wpisane do rejestru zabytków województwa podlaskiego ani ujęte w ewidencji wojewódzkiej. W przypadku natrafienia w trakcie prowadzonych robot budowlanych, na przedmioty lub obiekty mogące być zabytkami, naleŜy wstrzymać wszelkie roboty, mogące uszkodzić zabytek, zabezpieczyć odkrycie i powiadomić PWKZ w Białymstoku (art. 32 ust. 1 ustawy z dn. 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami Dz.U. 2003, Nr 162, poz. 1568 ze zmianami). Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 73 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” 5 OPIS PRZEWIDYWANYCH SKUTKÓW DLA ŚRODOWISKA W PRZYPADKU NIEPODEJMOWANIA PRZEDSIĘWZIĘCIA 5.1 Wariant 0 – wariant bezinwestycyjny Wariant ten przyjmuje utrzymanie dotychczasowego systemu gospodarki odpadami komunalnymi na terenie Białegostoku oraz gmin: Choroszcz, Czarna Białostocka, Dobrzyniewo DuŜe, Gródek, Juchnowiec Kościelny, Michałowo, Supraśl, Wasilków, Zabłudów w oparciu o istniejące instalacje oraz instalacje. Obecnie odpady z miasta Białystok i gmin:Choroszcz i Juchnowiec Kościelny trafiają do Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w miejscowości Hryniewicze gm. Juchnowiec Kościelny. ZUOK w Hryniewiczach wyposaŜony jest w: sortownię odpadów zmieszanych, kompostownię odpadów biodegradowalnych i pola składowe. Odpady z gminy Michałowo wywoŜone są obecnie na składowisko w Odnodze. Do istniejącej sortowni o wydajności ok. 89,4 tys. Mg/rok, w skali rocznej, dostarczanych jest ok. 85 tys. Mg zmieszanych odpadów komunalnych, zatem cały strumień zmieszanych odpadów komunalnych moŜe być poddanny sortowaniu. Segregacja wstępna dokonywana jest po rozładunku na platformie przyjęć odpadów. Operatorzy wybierają z ogólnej masy odpadów szkło, złom, odpady wielkogabarytowe, gruz, kamienie, opony, odpady niebezpieczne (akumulatory, świetlówki i inne). Podczas segregacji mechanicznej na sicie obrotowym 2–sekcyjnym, następuje rozdział odpadów na 3 strumienie: • • • przesiew - frakcja „drobna” (0 – 20 mm) usuwany na składowisko, gdzie wykorzystywany jest jako materiał przekrywający odpady, frakcja „średnia” (20-100 mm) przeznaczony do kompostowania; frakcja kierowana jest układem przenośników taśmowych na taśmę do negatywnej segregacji ręcznej i dalej na linię przygotowania odpadów do kompostowania, odsiew - frakcja „gruba” (> 100 mm); kierowany jest układem przenośników taśmowych na linię segregacji ręcznej - pozytywnej. Segregacja ręczna odpadów w kabinie sortowniczej polega na odbiorze z taśmy przenośnika plastyków (folia, butelki PET), złomu, szkła i makulatury. Surowce wtórne miękkie: makulatura, tworzywa sztuczne podlegają prasowaniu w baloty o wymiarach 0,8x0,8x1,0 m. Sprasowane surowce wtórne przechowywane są na placach magazynowych. Odpady balastowe trafiają do kontenerów i wywoŜone są na pola składowe. Na składowisku odpady są rozmieszczane i zagęszczane kompaktorem. Oczyszczona frakcja średnia stabilizowana jest w kompostowni kontenerowej typu KNEER o przepustowości do 10 tys. Mg/rok. Kompostowaniu poddawane są równieŜ odpady zielone, pochodzące z ogrodów i parków. Łączna ilość odpadów organicznych poddanych kompostowaniu wynosi ok. 28 000 Mg/rok. Przetworzenie tak duŜej ilości materiału realizowane jest poprzez skrócenie czasu procesu, co w efekcie powoduje mniejszy procent ubytku masy od zakładanego. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 74 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Odpady niebezpieczne typu: baterie, akumulatory, świetlówki, opakowania po farbach i chemikaliach w chwili obecnej gromadzone są w pojemnikach z tworzyw sztucznych o objętości 10 dm3 lub specjalnych kontenerach i przejściowo magazynowane w deponatorze odpadów niebezpiecznych. Po nagromadzeniu odpowiedniej ilości odpady przekazywane są do unieszkodliwiania wyspecjalizowanym firmom. Odpady wielkogabarytowe: meble, stolarka drzwiowa i okienna, sprzęt kuchenny i łazienkowy, elementy wyposaŜenia mieszkań i inne przedmioty o wymiarach gabarytowych powyŜej 0,5 m są demontowane za pomocą rozdrabniacza na zaadaptowanym do tego celu placu technologicznym. W wyniku demontaŜu elementów odzyskiwane są złom, drewno i szkło, a pozostałości wywoŜone są na pola składowe. Stosowana technologia, zapewnia bardzo niski stopień redukcji masy składowanych odpadów, co powoduje, Ŝe na pole składowe trafia ok. 90% odpadów przyjętych do ZUOK w Hryniewiczach. Składowisko odpadów w Hryniewiczach składa się trzech pól składowych. Pojemność pól składowych 1 i 2 została juŜ wyczerpana. Pole składowe nr 3 dysponuje niewielką rezerwą pojemności. Mimo to do połowy roku 2008 odpady były składowane na polach nr 1 i 2. Wypełnione zostały tzw. „półki statecznościowe” na skarpach składowiska oraz podwyŜszona została rzędna składowania odpadów. Wobec zaistniałej sytuacji podjęto działania mające na celu rozbudowę pól składowych. Powstały nowe pola składowe – kwatery „wąwóz” i „trójkąt”, które są eksploatowane od sierpnia 2009 roku. Przy załoŜeniu, Ŝe ilośc odpadów deponowanych nie ulegnie znaczącej zmianie, wypełnią się one w przeciągu 2-2,5 roku. Odpady, dla których brak jest moŜliwości odzysku i unieszkodliwienia w sposób inny niŜ składowanie, kierowane są na składowisko. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 30 października 2002 r. w sprawie rodzajów odpadów, które mogą być składowane w sposób nieselektywny (Dz.U. 2002, Nr 191, poz. 1595) odpady te kierowane są do poszczególnych kwater: • • kwatera „wąwóz” i pole nr 3 – składowanie odpadów z grupy 20 i odpadów z podgrup 19 05, 19 08, 19 12; kwatera „trójkąt” - składowanie odpadów z grupy 20 i odpadów z grup 02, 03, 04, 15, 16, 17. Tabela 5.1 Rodzaje odpadów przeznaczonych do unieszkodliwienia poprzez składowanie (D5) w instalacji (pole składowe Nr 3 + kwatery „wąwóz” i „trójkąt”) na które zarządzający posiada pozwolenie. Kod Grupy, podgrupy i rodzaje odpadów Odpady przeznaczone do unieszkodliwienia poprzez składowanie metodą D5 02 03 02 Odpady konserwantów 02 03 03 Odpady poekstrakcyjne 02 03 80 Wytłoki, osady i inne odpady z przetwórstwa produktów roślinnych (z wyłączeniem 02 03 81) 02 03 82 Odpady tytoniowe 03 01 05 Trociny, wióry, ścinki, drewno, płyta wiórowa i fornir inne niŜ wymienione w 03 01 04 04 02 20 Odpady z zakładowych oczyszczalni ścieków inne niŜ wymienione w 04 02 19 04 02 21 Odpady z nieprzetworzonych włókien tekstylnych 04 02 22 Odpady z przetworzonych włókien tekstylnych 04 02 80 Odpady z mokrej obróbki wyrobów tekstylnych 16 03 04 Nieorganiczne odpady inne niŜ wymienione w 16 03 03, 16 03 80 16 03 06 Organiczne odpady inne niŜ wymienione w 16 03 05, 16 03 80 16 03 80 Produkty spoŜywcze przeterminowane lub nieprzydatne do spoŜycia 16 81 02 Odpady inne niŜ wymienione w 16 81 01 16 82 02 Odpady inne niŜ wymienione w 16 82 01 17 01 80 Usunięte tynki, tapety, okleiny itp. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 75 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” 17 02 03 17 03 80 17 05 06 17 06 04 17 08 02 17 09 04 Tworzywa sztuczne Odpadowa papa Urobek z pogłębiania inny niŜ wymieniony w 17 05 05 Materiały izolacyjne inne niŜ wymienione w 17 06 01 i 17 06 03 Materiały konstrukcyjne zawierające gips inne niŜ wymienione w 17 08 01 Zmieszane odpady z budowy, remontów i demontaŜu inne niŜ wymienione w 17 09 01, 17 09 02 i 17 09 03 Nieprzekompostowane frakcje odpadów komunalnych i podobnych ª Skratki Zawartość piaskowników Inne odpady z mechanicznej obróbki odpadów ª Inne odpady nieulegające biodegradacji Niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne Odpady z targowisk Odpady z czyszczenia ulic i placów Odpady ze studzienek kanalizacyjnych Odpady komunalne niewymienione w innych podgrupach 19 05 01 19 08 01 19 08 02 19 12 12 20 02 03 20 03 01 20 03 02 20 03 03 20 03 06 20 03 99 Łącznie ª - Składowane będą tylko odpady powstałe w wyniku ręcznego lub mechanicznego dostarczanych do sortowni ZUOK w Hryniewiczach. sortowania odpadów NaleŜy rownieŜ nadmienić, iŜ część odpadów przyjmowanych do Zakładu w Hryniewiczach nadaje się na bieŜące warstwy przykrywające na ww. kwaterach. Odpady te w chwili przyjęcia powinny zostać zidentyfikowane jako nadające się na warstwy przykrywające i jako takie powinny zostać zewidencjonowane oraz zmagazynowane w wydzielonym miejscu składowiska przeznaczonym na materiał do budowy warstw przykrywających. Odpady mineralne oraz odpady inertne po dostarczeniu na składowisko są gromadzone oddzielnie w wydzielonej części kwatery nr 3 i na bieŜąco wykorzystywane jako przesypka – do tworzenia warstw izolacyjnych. Tworzenie warstw przykrywających z odpadów jest, w myśl ustawy o odpadach z dnia 27 kwietnia 2001 r., ich wykorzystaniem oznaczonym symbolem R14 w załączniku do ustawy. Magazynowanie odpadów przed ich wykorzystaniem oznaczone jest symbolem R13 tego samego załącznika. Tabela 5.2 Rodzaje odpadów przeznaczonych do odzysku jako warstwa przesypowa (R14). Kod Grupy, podgrupy i rodzaje odpadów Odpady wykorzystywane do tworzenia warstwy przesypowej – odzysk R14 17 01 01 Odpady betonu oraz gruz betonowy z rozbiórek i remontów 17 01 02 Gruz ceglany 17 01 03 Odpady innych materiałów ceramicznych i elementów wyposaŜenia Zmieszane odpady z betonu, gruzu ceglanego, odpadowych materiałów ceramicznych i 17 01 07 elementów wyposaŜenia inne niŜ wymienione w 17 01 06 17 05 04 19 12 09 20 02 02 Łącznie Gleba i ziemia, w tym kamienie, inne niŜ wymienione w 17 05 03 Minerały ( np. piasek, kamienie) ª Gleba i ziemia, w tym kamienie W ramach wariantu 0 zakłada się kontynuowanie selektywnego zbierania wybranych grup odpadów, które następnie będą podlegały procesom odzysku i unieszkodliwiania w przeznaczonych do tego instalacjach. JednakŜe podstawową metodą unieszkodliwiania będzie nadal składowanie odpadów zmieszanych na składowiskach odpadów. Składowane odpady będą odpadami komunalnymi nieprzetworzonymi. Dla przeprowadzenia tej analizy przyjęto załoŜenie, Ŝe ilość odpadów kierowanych do instalacji jest zgodna z przyjętą prognozą powstawania odpadów oraz załoŜeniami dla analizy popytu. Uzyskane z analizy poziomy odzysku są pochodną moŜliwości przerobowych istniejących instalacji i prognozowanego poziomu powstawania odpadów. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 76 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Rok 2020 ustanowiono rokiem odniesienia ze względu na wyznaczony przez dyrektywę 1999/31/WE poziom redukcji ilości odpadów ulegających biodegradacji kierowanych na składowiska, jak równieŜ wyznaczone dyrektywą 2008/98/WE cele do przygotowania do ponownego wykorzystania i recyklingu materiałów odpadowych oraz odpadów innych niŜ niebezpieczne odpadów budowlanych i rozbiórkowych. Tabela 5.3 Zakładana masa odpadów trafiających z miasta Białystok i gmin biorących udział w przedsięwzięciu do systemu w ramach Wariantu 0. Wyszczególnienie Odpady komunalne wytworzone [Mg] Odpady komunalne przywiezione do ZUOK oraz odpady surowcowe zbierane selektywnie i zagospodarowywane przez prywatnych przedsiębiorców razem [Mg]* Odpady surowcowe z selektywnego zbierania razem [Mg], w tym: - 30 % odpadów surowcowych będzie dowoŜonych do ZUOK w Hryniewiczach - 70% będzie zagospodarowanych przez prywatne przedsiębiorstwa Odpady kierowane do sortowni odpadów zmieszanych [Mg] Odpady, które powinny być skierowane do stabilizacji tlenowej [Mg] - brakująca przepustowość instalacji [Mg] Odpady kierowane do instalacji demontaŜu odpadów wielkogabarytowych [Mg] Odpady z całego systemu przeznaczone do składowania [Mg] - nieprzetworzone odpady do składowania [Mg] - odpady do składowania po procesach ich przetwarzania [Mg] Redukcja masy odpadów trafiających do ostatecznego unieszkodliwienia poprzez składowanie (%) Odpady ulegające biodegradacji Wymagana redukcja masy odpadów ulegających biodegradacji kierowanych do składowania (Mg/rok) Niedobory w systemie w stosunku do wymagań dotyczących odpadów ulegających biodegradacji (Mg/rok) Niedobory w systemie w stosunku do wymagań dotyczących odpadów ulegających biodegradacji (%) *przy zał. Ŝe z całego strumienia odpadów komunalnych 95% trafi do systemu Źródło: opracowanie własne Ilość odpadów (Mg/rok) 2020 rok 154 653 146 920 37 201 11 160 26 041 72 000 31 880 - 21 880 2410 129 800 62 447 67 353 6,8% 10 633 59 996 49 362 82,3% Biorąc pod uwagę prognozę ilości wytwarzanych odpadów i konieczność ich przetwarzania oraz brak instalacji na terenie objętym przedsięwzięciem moŜna przyjąć, Ŝe jedyną opcją moŜe być rozbudowa składowisk. Unieszkodliwianie odpadów komunalnych poprzez ich składowanie nie spełnia wymagań prawnych zarówno w zakresie zakazu kierowania na składowiska odpadów bez ich uprzedniego przetworzenia oraz redukcji masy odpadów ulegających biodegradacji kierowanych na składowisko, jak równieŜ recyklingu i odzysku odpadów opakowaniowych. Wariant 0 nie spełni wymagań prawnych w zakresie: wymogów art. 11 dyrektywy 2008/98/WE dotyczących przygotowania do ponownego wykorzystania i recyklingu materiałów odpadowych, przynajmniej takich jak papier, metal, plastik i szkło z gospodarstw domowych i w miarę moŜliwości innego pochodzenia, pod warunkiem Ŝe te strumienie odpadów są podobne do odpadów z gospodarstw domowych do minimum 50%; wymogów dyrektywy 1999/31/WE dotyczących kierowania na składowisko wyłącznie odpadów po przetworzeniu oraz osiągnięcia wyznaczonych prawem poziomów redukcji ilości odpadów ulegających biodegradacji kierowanych na składowisko; Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 77 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” wymogów Rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 7 września 2005 r. w sprawie kryteriów oraz procedur dopuszczania odpadów do składowania na składowisku odpadów danego typu (Dz. U. z 2005 r. Nr 186, poz.1553 z późn. zm.), tj. które zakazuje z dniem 1 stycznia 2013 składowania odpadów: 19 08 05, 19 08 12, 19 08 14, 19 12 12 oraz odpadów z grupy „20” o wartości ciepła spalania powyŜej 6 MJ/kg suchej masy i wartości ogólnej węgla organicznego, która nie powinna przekroczyć (TOC) – 5% suchej masy. Za brak wywiązania się z przestrzegania prawa wspólnotowego groŜą Polsce kary finansowe.. Nie bez znaczenia jest takŜe negatywny wpływ składowisk odpadów na środowisko przyrodnicze. Dotyczy to przede wszystkim emisji gazów składowiskowych do atmosfery, które mają wpływ na efekt cieplarniany oraz emisje do wód powierzchniowych i podziemnych. Istotnym elementem jest równieŜ degradacja krajobrazu i pogorszenie lokalnych warunków sanitarnych. Wariant 0 nie spełni celów wyznaczonych przez dyrektywy unijne, prawo polskie oraz zapisy Kpgo 2010 oraz WPGO dla województwa podlaskiego na lata 2007-2010. Zaniechanie działań inwestycyjnych na terenie objętym przedsięwzięciem, szczególnie tych w zakresie instalacji unieszkodliwiania zmieszanych odpadów komunalnych pozostałych po selektywnym zbieraniu, spowoduje, Ŝe wykorzystane będą tylko moce przerobowe istniejących instalacji, a odpady składowane na składowiskach. Dlatego, biorąc powyŜsze pod uwagę, odrzuca się tworzenie systemu gospodarki odpadami komunalnymi w oparciu o składowanie zmieszanych odpadów na składowisku. W związku z odrzuceniem Wariantu 0 dalszej analizie poddano cztery warianty inwestycyjne. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 78 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” 6 OPIS ANALIZOWANYCH WARIANTÓW 6.1 Zakres analizy Analizy wyboru opcji dokonano na poziomie całego systemu gospodarki odpadami dla miasta Białegostoku oraz gmin biorących udział w przedsięwzięciu uwzględniając uwarunkowania lokalizacyjne, techniczne oraz technologiczne poszczególnych instalacji i obiektów wchodzących w jego skład. Przedsięwzięcie obejmuje obszar następujących gmin: • • • • • • • • • • miasto Białystok miasto i gmina Choroszcz miasto i gmina Czarna Białostocka gmina Dobrzyniewo DuŜe gmina Gródek gmina Juchnowiec Kościelny miasto i gmina Michałowo miasto i gmina Supraśl miasto i gmina Wasilków miasto i gmina Zabłudów Zasięg przedmiotowego projektu wykracza poza zakres regionu wskazanego w PGO dla Województwa Podlaskiego na lata 2007 – 2010. Zasięg ZUOK w Hryniewiczach wg PGO obejmuje obszar czterech gmin: miasto Białystok, gminę Juchnowiec Kościelny, miasto i gminę Choroszcz oraz miasto i gminę Michałowo. Obecnie PGO dla Pojewództwa Podlaskiego jest aktualizoawe i zasięg projektu będzie zgodny z jego zapisami. Analiza bierze pod uwagę region zamieszkały przez ok. 390 tys. mieszkańców, w tym miasta Białystok ok. 300 tys. mieszkańców. Przedstawione poniŜej warianty oceniono i porównano w następującym zakresie: • zgodności z obowiązującymi krajowymi i unijnymi przepisami prawnymi w zakresie gospodarki odpadami; • zgodności z zapisami Kpgo 2010; • spełniania obowiązujących, jak równieŜ i przewidywanych do wprowadzenia w przyszłości przepisów prawodawstwa polskiego i unijnego w zakresie gospodarki odpadami; • zgodności z załoŜeniami Programu Operacyjnego „Infrastruktura i Środowisko” na lata 2007 – 2013; • wg kryteriów wyboru projektów z listy indykatywnej projektów priorytetowych; • wymagań dotyczących efektów technologicznych w odniesieniu do lokalnych uwarunkowań; • moŜliwości wykorzystania i zagospodarowania odpadów w procesie odzysku i unieszkodliwiania odpadów (minimalizacja odpadów balastowych do składowania); • wpływu na stan środowiska przyrodniczego; • akceptowalności społecznej; • kosztów niezbędnych do poniesienia na realizację zadań inwestycyjnych; • kosztów eksploatacyjnych poszczególnych wariantów. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 79 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Zakres analizy technologicznej obejmował: wybór rozwiązań technologicznych wraz z doborem wydajności instalacji, tak aby osiągnięte zostały cele dla całego systemu: o kompleksowe rozwiązanie problemu odzysku i/lub unieszkodliwiania róŜnego typu odpadów komunalnych; o przetworzenie jak największej ilości zmieszanych odpadów komunalnych z odzyskiem materiałowym i energetycznym; o zmniejszenie ilości odpadów ulegających biodegradacji, które podlegać będą składowaniu; o wzrost poziomu selektywnego zbierania odpadów; o przestrzenną moŜliwość zlokalizowania poszczególnych instalacji na terenie objętym przedsięwzięciem; o uwarunkowania ekonomiczne i społeczne. Kryteria, którymi kierowano się w analizie, sprowadzają się do następujących głównych wymagań/załoŜeń: • Wymogów Dyrektywy 2008/98/WE w sprawie odpadów oraz uchylającej niektóre dyrektywy z dnia 19 listopada 2008r.: o postępowanie z odpadami zgodne z hierarchią: 1. zapobieganie, 2. przygotowanie do ponownego uŜycia, 3. recykling, 4. inne metody odzysku, np. odzysk energii, 5. unieszkodliwianie. o przygotowanie do ponownego wykorzystania i recyklingu materiałów odpadowych, przynajmniej takich jak papier, metal, plastik i szkło z gospodarstw domowych i w miarę moŜliwości innego pochodzenia, pod warunkiem Ŝe te strumienie odpadów są podobne do odpadów z gospodarstw domowych, zostanie zwiększone wagowo do minimum 50%. o przygotowanie do ponownego wykorzystania, recyklingu i innych sposobów odzyskiwania materiałów (…), w odniesieniu do innych niŜ niebezpieczne odpadów budowlanych i rozbiórkowych (kod odpadu: 17 05 04) zostanie zwiększone do minimum 70%. • Wymogów Dyrektywy Rady 1999/31/WE z 26 kwietnia 1999 r. o składowiskach odpadów, która zobowiązuje państwa członkowskie do wypracowania strategii w zakresie ograniczania ilości odpadów deponowanych na składowiska, przede wszystkim odpadów ulegających biodegradacji. System gospodarki odpadami powinien zapewnić ograniczenie ilości składowanych odpadów komunalnych ulegających biodegradacji w stosunku do ich masy wytwarzanej w 1995 r.: − do 75% wagowo w 2010 r., − do 50% wagowo w 2013 r., − do 35% wagowo w 2020 r. • Na składowiska mogą być kierowane odpady wstępnie przetworzone. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dn. 12.06.2007 r. Dz. U. z 2007, Nr 121, poz. 832) określające kryteria niedopuszczania odpadów do składowania ze względu na zawartość węgla organicznego powyŜej 5% suchej masy, jak i wartości ciepła spalania powyŜej 6 MJ/kg suchej masy (obowiązek od 1 stycznia 2013 roku). • Dyrektywa 2004/12/WE Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniająca dyrektywę 94/62/WE w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych. W Dyrektywie dla Polski przyjęto maksymalny termin osiągnięcia poziomów docelowych na 2014 r. NaleŜy takŜe zaznaczyć, Ŝe poziomy do uzyskania liczy się od ilości odpadów opakowaniowych przekazanych do odzysku i recyklingu przez przedsiębiorców wprowadzających na rynek produkty w opakowaniach. Do tego poziomu dolicza się ilości odpadów opakowaniowych zebranych selektywnie przez mieszkańców i przekazanych takŜe do odzysku i recyklingu. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 80 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” • Zgodnie z Krajowym planem gospodarki odpadami 2010 (Kpgo 2010) podstawą gospodarki odpadami komunalnymi powinny być zakłady zagospodarowania odpadów obejmujące obszary zamieszkane przez minimum 150 tys. mieszkańców, spełniając w zakresie technicznym kryteria BAT. Zakłady te winny zapewniać co najmniej zastępujący zakres usług: − mechaniczno – biologiczne lub termiczne przekształcanie zmieszanych odpadów komunalnych i pozostałości z sortowni, − składowanie przetworzonych zmieszanych odpadów komunalnych, − kompostowanie odpadów zielonych, − sortowanie poszczególnych frakcji odpadów komunalnych zbieranych selektywnie, − demontaŜ odpadów wielkogabarytowych. W przypadku aglomeracji lub regionów obejmujących powyŜej 300 tys. mieszkańców preferowaną metodą zagospodarowania zmieszanych odpadów komunalnych jest termiczne przekształcanie. Pod względem technologicznym zostały rozpatrzone dwie główne metody unieszkodliwiania odpadów: mechaniczno – biologiczne przetwarzanie odpadów oraz metoda termicznego przekształcania odpadów z odzyskiem energii. Biorąc powyŜsze pod uwagę dla systemu gospodarki odpadami rozpatrzone zostały cztery warianty inwestycyjne prezentujące róŜne rodzaje obróbki odpadów w rozumieniu procesów podstawowych oraz wariant polegający na niepodejmowaniu działań inwestycyjnych (Wariant 0). • Wariant I – rozbudowa systemu selektywnego zbierania i odzysku odpadów oraz rozbudowa istniejącego układu technologicznego na terenie ZUOK Hryniewicze – proces mechaniczno – biologicznego przekształcania odpadów z tlenową stabilizacją • Wariant II – rozbudowa systemu selektywnego zbierania i odzysku odpadów oraz proces mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów wraz z termicznym unieszkodliwianiem frakcji energetycznej • Wariant III – rozbudowa systemu selektywnego zbierania i odzysku odpadów oraz termiczne przekształcanie odpadów bez ich wstępnego przetwarzania • Wariant IV – rozbudowa systemu selektywnego zbierania i odzysku odpadów oraz mechaniczno – biologiczne przekształcanie odpadów z beztlenową stabilizacją biologiczną Analizując lokalizację pod planowane przedsięwzięcie wzięto pod uwagę następujące kryteria: uwarunkowania prawne: własność i warunki pozyskania działki, aktualne uŜytkowanie terenu. dostęp do infrastruktury techniczno – inŜynieryjnej: sieć ciepłownicza, sieć elektroenergetyczna, sieć wodociągowa, sieć kanalizacyjna, warunki geotechniczne ukształtowanie geomorfologiczne terenu, budowa geologiczna podłoŜa, warunki hydrogeologiczne i hydrograficzne, zagroŜenie powodziowe, warunki geologiczno – inŜynierskie. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 81 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” aspekty środowiskowe - obszary prawnie chronione, - obszary zabytkowe, - fauna i flora, - klimat akustyczny, - stan i jakość powietrza atmosferycznego, - gospodarka odpadami. transport i komunikacja: - analiza stanu technicznego dróg dojazdowych, - analiza logistyczna dojazdu do instalacji. uwarunkowania społeczne: - odległość od zabudowy mieszkaniowej, - potencjalny rozwój rolnictwa, - wprowadzenie nowych uciąŜliwości transportowych, - akceptacja społeczna, - moŜliwość wystąpienia potencjalnych konfliktów społecznych. Biorąc pod uwagę ww. kryteria, przeprowadzono analizę porównawczą dla następujących lokalizacji: • w rejonie ulicy Produkcyjnej, • w rejonie ulicy Gen. W. Andersa, • w rejonie ulicy Paderewskiego, Dokładny opis wariantów lokalizacyjnych wraz ze wskazaniem najbardziej optymalnego rozwiązania przedstawia rozdział 6.11 niniejszego opracowania. 6.2 Analiza wstępna NajwaŜniejszym zadaniem, które w zakresie gospodarki odpadami musi podjąć miasto jest wybór opcji systemowej i technologicznej, która pozwoli w perspektywie do roku 2020 stworzyć nowoczesny i efektywny ekonomicznie i ekologicznie system gospodarowania odpadami. Analizie wstępnej poddane zostały dwie następujące technologie przetwarzania odpadów: • mechaniczno – biologiczne przekształcanie odpadów (MBP); • termiczne przekształcanie odpadów. Dla kaŜdej z technologii istnieją róŜne rozwiązania. Dla technologii termicznego przekształcania odpadów do rozwaŜań przyjęto cztery róŜne propozycje rozwiązań wraz z omówieniem moŜliwości współspalania odpadów w cementowniach. W technologii mechaniczno – biologicznego przekształcania porównane zostały metody beztlenowe i tlenowe. W analizie wstępnej oceniono poszczególne rozwiązania zarówno pod względem spełnienia standardów środowiskowych, jak i spełnienia standardów najlepszych dostępnych technik. Wynikiem przeprowadzonej analizy jest wybór konkretnych rozwiązań, optymalnych dla planowanego systemu gospodarki odpadami na terenie objętym przedsięwzięciem. Zarekomendowane rozwiązania następnie zostały poddane analizie podstawowej. Przegląd technologii do termicznego przekształcania odpadów pod kątem oceny wpływu na środowisko Jednym z etapów procedury oceny oddziaływania na środowisko jest stwierdzenie, w jaki sposób dana inwestycja moŜe wpływać na środowisko oraz jakie korzyści czy zagroŜenia mogą wynikać z jej realizacji. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 82 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” W poniŜej przedstawionej analizie omówiono pod kątem oddziaływania na środowisko cztery technologie termicznego przekształcania odpadów komunalnych i frakcji energetycznej z odpadów. Do technologii tych naleŜą: technologia termicznego przekształcania odpadów w piecach rusztowych, technologia termicznego przekształcania odpadów w kotłach fluidalnych, technologia termicznego przekształcania odpadów z wykorzystaniem procesu pirolizy, technologia termicznego przekształcania odpadów z wykorzystaniem procesu zgazowania. Technologia termicznego przekształcania odpadów w piecach rusztowych Silne strony: zastosowanie urządzeń zapewniających wydajny system oczyszczania spalin redukujący poziom emisji do zgodnego z wymaganiami dyrektywy 2000/76/WE lub znacznie poniŜej dopuszczalnego poziomu emisji, powstają niewielkie ilości odpadów stałych do składowania (do 5% masy dostarczanych odpadów). Przy zastosowaniu procesu immobilizacji moŜliwość składowania na składowisku odpadów innych niŜ niebezpieczne i obojętne, odzysk metali Ŝelaznych i nieŜelaznych, odzysk znacznej większości ŜuŜla (95%), który po rozdrobnieniu i frakcjonowaniu moŜe być wykorzystany w budownictwie, a nie składowany, moŜe być bezściekowa (przy zastosowaniu pół-suchego bądź suchego systemu oczyszczania spalin), minimalizacja oddziaływania substancji złowonnych poprzez zasysanie odorów i podawanie ich do instalacji w formie powietrza pierwotnego, bezpieczne warunki pracy, duŜa automatyka procesów (bezawaryjność), zweryfikowana i bezpieczna technologia, zapewniona redukcja objętości wprowadzanych odpadów >90%, zweryfikowana moŜliwość zagospodarowania duŜych ilości odpadów, co stanowi rozwiązanie problemów obecnych systemów gospodarki odpadami, przy kończącej się pojemności składowisk i uwarunkowaniach limitujących składowanie określonych typów odpadów, nie wymaga dostarczania energii (z wyjątkiem rozruchu), a zatem umoŜliwia ograniczenie zuŜywania zasobów surowców energetycznych. Słabe strony: znaczny strumień spalin do oczyszczenia, zawierających m.in. NOx, dioksyny, furany i metale cięŜkie. W celu redukcji NOx trzeba np. dokonać recyrkulacji i dopalenia spalin. Technologia termicznego przekształcania odpadów w kotłach fluidalnych Silne strony: zastosowanie urządzeń zapewniających wydajny system oczyszczania spalin redukujący poziom emisji zgodnie z wymaganiami dyrektywy 2000/76/WE lub znacznie poniŜej dopuszczalnego poziomu emisji, powstaje mniejsza ilość NOx w spalinach (w porównaniu z piecem rusztowym), ze względu na niskie temperatury spalania, umoŜliwia odzysk metali Ŝelaznych i nieŜelaznych, umoŜliwia odzysk ŜuŜla (jednak o 50% mniej niŜ w piecu rusztowym), który po rozdrobnieniu i frakcjonowaniu moŜe być wykorzystany w budownictwie, a nie składowany jako odpad, moŜe być bezściekowa (przy zastosowaniu pół-suchego bądź suchego systemu oczyszczania spalin), Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 83 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” minimalizacja oddziaływania substancji złowonnych poprzez zasysanie odorów i podawanie ich do instalacji w formie powietrza pierwotnego, bezpieczne warunki pracy, duŜa automatyka procesów (bezawaryjność), zweryfikowana i bezpieczna technologia, lecz testowana w znacznie mniejszej liczbie instalacji niŜ spalanie w piecu rusztowym, zapewnia redukcję objętości wprowadzanych odpadów >90%, zweryfikowana moŜliwość zagospodarowania duŜych ilości odpadów, co stanowi rozwiązanie problemów obecnych systemów gospodarki odpadami, przy kończącej się pojemności składowisk i uwarunkowaniach limitujących składowanie określonych typów odpadów, nie wymaga dostarczania energii (z wyjątkiem rozruchu), a zatem umoŜliwia ograniczenie zuŜywania zasobów surowców energetycznych. Słabe strony: znaczny strumień spalin do oczyszczenia, zawierających m.in. NOx, dioksyny, furany, metale cięŜkie, znaczne ilości odpadów stałych (ok. 17% masy dostarczanych odpadów) do składowania. Przy zastosowaniu procesu immobilizacji moŜliwość składowania na składowisku odpadów innych niŜ niebezpieczne i obojętne, zapotrzebowanie na energię do przygotowania (rozdrobnienia) paliwa, trudności z dotrzymaniem temperatury 850oC w komorze dopalania, co jest konieczne dla spełnienia środowiskowych norm prawnych określonych Dyrektywą 2000/76/WE. Technologia termicznego przekształcania odpadów z wykorzystaniem procesu pirolizy Silne strony: umoŜliwia odzysk metali Ŝelaznych i nieŜelaznych, brak spalin z procesu (proces beztlenowy) chyba, Ŝe niewielka ilość powstanie później przy spalaniu powstałego gazu i koksu, praktycznie brak formowania dioksyn i furanów, bezpieczne warunki pracy, duŜa automatyka procesów. Słabe strony: technologia na etapie pilotaŜu, brak długo eksploatowanych instalacji. Proces złoŜony pod względem chemicznym, co zwiększa ryzyko awaryjności i moŜliwego negatywnego oddziaływania na środowisko, brak doświadczenia w zagospodarowaniu duŜych ilości odpadów, istnieje ryzyko wystąpienia okresowych zastojów i nadmiernego gromadzenia nieprzetworzonych odpadów, co powodować będzie niekorzystne oddziaływanie na środowisko i konieczność szybkiego zagospodarowania zalegających odpadów w inny sposób, powstawanie bardzo duŜych ilości odpadów stałych (do 40% masy dostarczanych odpadów), przy czym koks pirolityczny nie moŜe być kierowany bezpośrednio do składowania ze względu na znaczną zawartość węgla (od 1 stycznia 2013 roku do odpadów z grupy 20 – komunalnych - oraz wybranych odpadów z grupy 19 stosować się będzie załącznik 4a do Rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 12 czerwca 2007 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie kryteriów oraz procedur dopuszczania odpadów do składowania na składowisku odpadów danego typu (Dz. U. z 2007 Nr 121 poz. 832). Precyzuje on, Ŝe zawartość frakcji organicznej wyraŜonej poprzez ogólny węgiel organiczny w składowanych odpadach nie moŜe być większa niŜ 5% s.m., a ciepło spalania moŜe maksymalnie wynosić 6 MJ/kg s.m.), Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 84 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” konieczne jest unieszkodliwienie koksu pirolitycznego, które moŜe być dokonane poprzez współspalanie w duŜych elektrociepłowniach, zakładach termicznego przekształcania odpadów komunalnych (piece rusztowe/fluidalne) lub w piecach cementowych, z czym wiąŜą się dodatkowe emisje. NaleŜy równieŜ uwzględnić dodatkową emisję z tytułu konieczności przetransportowania do takich zakładów duŜej ilości koksu. Koks zawiera duŜą ilość metali cięŜkich, Powstaje duŜa ilość pozostałości ciekłych: oleje, smoły i zanieczyszczona woda. KaŜdy z tych odpadów wymaga niezaleŜnego zagospodarowania, zgodnie ze swoją specyfiką. z powodu duŜego zanieczyszczania powstającego w efekcie pirolizy gazu syntetycznego (mieszanina gazów takich jak wodór, metan, tlenek węgla oraz składników organicznych) olejami i smołami, konieczne jest poddanie go kondensacji w celu wytrącenia zanieczyszczeń i oczyszczenia. Tak przygotowany gaz moŜe być wykorzystywany w turbinie gazowej, jednak doczyszczanie jest kosztowaną operacją, generującą duŜe zuŜycie energii i nie gwarantującą pełnego pozbycia się zanieczyszczeń, wymaga dostarczania energii (ciepła) na potrzeby prowadzenia procesu oraz rozdrabniania odpadów, następuje jedynie niewielki odzysk energii elektrycznej (tylko jeśli spali się gaz), moŜliwe oddziaływanie odorowe, konieczność oczyszczania powietrza znad fosy, w której składowane są odpady przed pirolizą (chyba, Ŝe jednocześnie spalany jest gaz syntetyczny i wykorzystane zostanie powietrze pierwotne z odorami). Technologia termicznego przekształcania odpadów z wykorzystaniem procesu zgazowania Silne strony: powstaje niewielka ilość spalin z procesu (proces przebiegający z ograniczonym dostępem tlenu) wykorzystuje urządzenia zapewniające wydajny system oczyszczania spalin redukujący poziom emisji zgodnie z wymaganiami dyrektywy 2000/76/WE, powstają niewielkie ilości odpadów stałych (ok. 5% masy dostarczanych odpadów) do składowania. Przy zastosowaniu procesu immobilizacji moŜliwość składowania na składowisku odpadów innych niŜ niebezpieczne i obojętne, umoŜliwia odzysk ŜuŜla (w mniejszej ilości niŜ z technologii spalania), który po rozdrobnieniu i frakcjonowaniu moŜe być wykorzystany w budownictwie, a nie składowany, umoŜliwia odzysk metali Ŝelaznych i nieŜelaznych, moŜe być bezściekowa (przy zastosowaniu pół-suchego bądź suchego systemu oczyszczania spalin, jeśli natomiast gazy oczyszczane są w płuczkach, mogą być następnie spalane bez dalszego oczyszczania), bezpieczne warunki pracy, duŜa automatyka i kontrolowany przebieg procesów, zabezpieczający przed wystąpieniem awarii. Słabe strony: technologia na etapie pilotaŜu, brak długo eksploatowanych instalacji przeznaczonych do odpadów oraz instalacji przeznaczonych na duŜe wydajności – istnieje ryzyko wystąpienia nieprzewidzianego oddziaływania na środowisko, w tym co najmniej okresowej niemoŜności zagospodarowania całego strumienia odpadów przeznaczonego do unieszkodliwienia w tej instalacji, brak doświadczenia w zagospodarowaniu duŜych ilości odpadów - istnieje ryzyko wystąpienia okresowych zastojów i nadmiernego gromadzenia nieprzetworzonych odpadów, co powodować będzie niekorzystne oddziaływanie na środowisko i konieczność szybkiego zagospodarowania zalegających odpadów w inny sposób, gaz syntetyczny zawiera śladowe ilości smoły oraz toksyczne i rakotwórcze cząstki, które mogą zanieczyszczać wodę wykorzystywaną do jego oczyszczania, Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 85 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” wymaga dostarczania energii na potrzeby przygotowania odpadów, wytworzenia tlenu (jeśli jest zastosowana opcja z częściowym utlenieniem z wykorzystaniem tlenu), a więc występuje konieczność dodatkowego zuŜycia zasobów środowiska, moŜliwe oddziaływanie odorowe, konieczność oczyszczania powietrza znad fosy, w której składowane są odpady przed zgazowaniem (chyba, Ŝe jednocześnie spalany jest gaz syntetyczny i wykorzystane zostanie powietrze pierwotne z odorami). Referencje Dla aglomeracji liczących powyŜej 300 000 mieszkańców najczęściej stosowanym rozwiązaniem technologicznym jest termiczne unieszkodliwianie odpadów z odzyskiem zawartej w nich energii. Większośc aglomeracji zachodnioeuropejskich stosuje w swoich systemach gospodarki termiczne unieszkodliwianie jako wiodącą metodę. Najbardziej rozpowszechnionymi technologiami termicznego przekształcania odpadów powyŜej 100 000 Mg/rok są technologie oparte na spalaniu odpadów w piecach rusztowych i kotłach fluidalnych. Rzadziej stosowane (ze względu na problemy techniczne) są instalacje pracujące przy wykorzystaniu procesu pirolizy będącej technologią beztlenową i zgazowania, w której termiczne przekształcanie odpadów odbywa się przy niedoborze tlenu. PoniŜej w tabeli przedstawiono referencje dla instalacji funkcjonujących w krajach europejskich. Tabela 6.1 Wykaz referencji dla poszczególnych rodzajów technologii termicznego przekształcania odpadów. Referencje* Termiczne przekształcanie odpadów w piecach rusztowych Termiczne przekształcanie odpadów w piecach fluidalnych Termiczne przekształcanie odpadów w wykorzystaniem procesu pirolizy Termiczne przekształcanie odpadów z wykorzystaniem procesu zgazowania Corteolona (Włochy) – 1 linia – przepustowość – 37 400 Mg/rok; Arrabloy (Francja) – 2 linie – przepustowość – 10 Mg/h; Burgau (Niemcy) – 2 linie – przepustowość 48 000 Mg/rok; Ranheim (Norwegia) – przepustowość – 10 000 Mg/rok; Livorno (Włochy) – 2 linie – przepustowość – 44 806 Mg/rok; Guerville (Francja) – 3 linie – przepustowość - 10 Mg/h; Pietrasanta (Włochy) – 2 linie – przepustowość – 46 849 Mg/h; Monthyon (Francja) – 3 linie – przepustowość – 18 Mg/h; Hamm (Niemcy) – 1 linia – przepustowość 100 000 Mg/rok; Averoy (Norwegia) – przepustowość – 30 000 Mg/rok; Trezzo Sul (Włochy) – 2 linie – przepustowość – 152 540 Mg/h; Sausheim (Francja) – 2 linie przepustowość - 23 Mg/h; Islandia – 1 przepustowość Mg/rok; linia – 12 000 Hurum (Norwegia) – przepustowość – 35 000 Mg/rok; Weurt (Holandia) – 2 linie – przepustowość 269 585 Mg/rok Greppin (Niemcy) – 1 linia przepustowość - 2 Mg/h; Sarpsborg (Norwegia) – przepustowość – 70 000 Mg/rok; Arnoldstein (Austria) – 1 linia – przepustowość – 40 644 Mg/rok; Stuttgart (Niemcy) – 1 linia przepustowość - 3 Mg/h; Karlsruhe (zamknięta) (Niemcy) – 3 linie – przepustowość 225 000 Mg/rok; Forus (Norwegia) – przepustowość – 37 000 Mg/rok; Zwentendorf (Austria) – 2 linie – przepustowość – 323 000 Mg/rok; Stuttgart (Niemcy) – 2 linie przepustowość - 8 Mg/h; Dreux (Niemcy) – 1 linia – przepustowość 6 400 mg/rok; Doel-Beveren (Belgia) – 3 linie – przepustowość – 397 029 Mg/rok; Dundee (Wlk. Brytania) - 2 linie przepustowość - 16 Mg/h; Freiberg (Niemcy) – 1 linia – 17 760 Mg/rok; Minden (Niemcy) – przepustowość – 37 000 Mg/rok; Praga (Czechy) – 4 linie – przepustowość – 211 383 Mg/rok; Bergamo (Wochy) – 1 linia przepustowość - 9 Mg/h; Avonmouth (Wlk. Brytania) – 1 linia – przepustowość 8 000 Mg/rok; Castellon (Hiszpania) – przepustowość – 25 000 Mg/rok; Liberec (Czechy) – 1 linia – przepustowość – 92 260 Mg/rok; Gioia tauro (Włochy) – 2 linie przepustowość - 17,28 Mg/h; Horsens (Dania) – 2 linie – przepustowość – 70 713 Mg/rok; Macomer (Włochy) – 2 linie przepustowość 6 Mg/h; Arras (Francja) – 1 linia – przepustowość 50 000 Mg/rok. Lahti (Finlandia) – przepustowość – 116 100 Mg/rok; Esbjerg (Dania) – 1 linia – przepustowość – 181 635 Mg/rok; Ravenna (Włochy) – 1 linia przepustowość - 11 Mg/h; Bessieres (Francja) – 2 linie – przepustowość 155 000 Mg/rok; Scarlino (Włochy) – 3 linie – 1 przepustowość - 7,1 Mg/h; Socotec Polska Sp. z o. o. Schwarze Pumpe (Niemcy) – przepustowość – 500 000 Mg/rok; Greve –in-Chianti (Włochy) – przepustowość – 67 000 Mg/rok. Strona 86 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Termiczne przekształcanie odpadów w piecach rusztowych Termiczne przekształcanie odpadów w piecach fluidalnych Blois (Francja) – 2 linie – przepustowość 89 700 Mg/rok; Verona (Włochy) – 2 linie przepustowość - 11 Mg/h; Fourchambault (Francja) – 1 linia – 20 650 mg/rok; Oslo (Viken) (Norwegia) – 1 linia – przepustowość - 7,3 Mg/h; Guichainville (Francja) – 2 linie – przepustowość 90 000 Mg/rok; Cerceda (Hiszpania) – 2 linie przepustowość - 26 Mg/h; Halluin (Francja) – 3 linie – przepustowość – 332 976 Mg/rok; Madrid (Hiszpania) – 3 linie – przepustowość - 27,5 Mg/h; La Veuve (Francja) – 1 linia – przepustowość – 97 500 Mg/rok; Bollnas (Szwecja) – 2 linie przepustowość - 10 Mg/h; Lasse (Francja) – 1 linia – przepustowość – 97 500 Mg/rok; Lidkoping (Szwecja) - 2 linie przepustowość - 12 Mg/h; Frankfurt (Niemcy) – 4 linie – przepustowość – 211 000 mg/rok; Norrkoping (Szwecja) – 1 linia przepustowość - 24 Mg/h; Lauta (Niemcy) – 2 linie – przepustowość – 225 000 Mg/rok; Stockholm (Szwecja) – 5 (w tym 1 fluidalna) - przepustowość - 34 Mg/h; Schweinfurt (Niemcy) – 3 linie – przepustowość – 155 000 Mg/rok; Termiczne przekształcanie odpadów w wykorzystaniem procesu pirolizy Termiczne przekształcanie odpadów z wykorzystaniem procesu zgazowania Sundsvall (Szwecja) – 1 linia – przepustowość - 6 Mg/h. Weißenfels (Niemcy) – 2 linie – przepustowość – 300 000 Mg/rok Sheffield (Wlk. Brytania) – 1 linia – przepustowość – 226 200 Mg/rok; Portsmouth (Wlk. Brytania) – 1 linia – przepustowość – 171 600 Mg/rok; Marchwood (Wlk. Brytania) – 1 linia – przepustowość – 171 600 Mg/rok; Budapeszt (Węgry) – 4 linie – przepustowość – 160 054 Mg/rok; Bergen (Norwegia) – 1 linia – przepustowość – 105 000 Mg/rok; Oslo (Norwegia) – 2 linie – przepustowość – 148 161 Mg/rok; Funchal (Portugalia) – 2 linie – przepustowość – 113 823 Mg/rok; S. Joao de Talha (Portugalia) – 5 linii – przepustowość – 534 640 Mg/rok; Bilbao (Hiszpania) – 1 linia – przepustowość – 157 808 Mg/rok; Melilla (Hiszpania) – 1 linia – przepustowość – 46 227 Mg/rok; Palma De Mallorca (Hiszpania) – 2 linie – przepustowość – 328 747 Mg/rok; Jönköping (Szwecja) – 1 linia – przepustowość – 156 000 Mg/rok; Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 87 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Termiczne przekształcanie odpadów w piecach rusztowych Termiczne przekształcanie odpadów w piecach fluidalnych Termiczne przekształcanie odpadów w wykorzystaniem procesu pirolizy Termiczne przekształcanie odpadów z wykorzystaniem procesu zgazowania Uddevalla (Szwecja) – 1 linia – przepustowość – 85 800 Mg/rok; Uppsala (Szwecja) – 4 linie – przepustowość – 273 000 Mg/rok; Lausanne (Szwajcaria) – 1 linia – przepustowość – 44 117 Mg/rok; Posieux (Szwajcaria) – 1 linia – przepustowość – 88 401 Mg/rok; Weinfelden (Szwajcaria) – 2 linie – przepustowość – 113 097 Mg/rok. * według Energy from Waste State of Art Report – 5th edition 2006 Technologie oczyszczania spalin Wielostopniowe systemy oczyszczania spalin, które są wykorzystywane w nowoczesnych zakładach termicznego przekształcania odpadów komunalnych pozwalają na usunięcie ze strumienia spalin większości zanieczyszczeń. Skuteczność oczyszczania wynosi od 95 do 99%. W skład instalacji oczyszczania spalin w nowoczesnych zakładach wchodzą: systemy redukcji kwaśnych zanieczyszczeń: 1. suchy, 2. pół - suchy, 3. mokry system – dwustopniowy/trzystopniowy, • systemy odpylania spalin: − elektrofiltry, − filtry tkaninowe, − cyklony, • systemy redukcji metali cięŜkich oraz dioksyn i furanów: − adsorber ze złoŜem węgla/koksu aktywnego, − system strumieniowo-pyłowy wtrysku węgla/koksu aktywnego, • systemy usuwania tlenków azotu: − SNCR (Non Selective Catalytic Reduction) – selektywna redukcja niekatalityczna, − SCR (Selective Catalytic Reduction) – selektywna katalityczna redukcja. System redukcji kwaśnych zanieczyszczeń System polega na usuwaniu ze spalin kwaśnych substancji (HCL, HF i SO2) przy wykorzystaniu zasadowych reagentów. Stosuje się następujące metody oczyszczania spalin: suchą – do strumienia spalin dodawany jest suchy reagent (wapno, dwuwęglan sodu). Proces zachodzi w temperaturze około 140oC. Produkt reakcji jest suchy, charakteryzuje się duŜym współczynnikiem wymywalności oraz zawiera duŜą ilość skoncentrowanych metali cięŜkich. pół-suchą - reagent dodawany do strumienia spalin jest oparty na wodnym roztworze lub zawiesinie. Wodny roztwór odparowuje, w wyniku czego produkty reakcji są suche. mokrą – strumień spalin przepuszczany jest przez wodę, nadtlenek wodoru lub mieszaninę zawierającą odczynnik (nadtlenek sodowy). Produkt reakcji jest w uwodnionej postaci. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 88 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Niezwykle istotne z ekologicznego punktu widzenia są poziomy zuŜycia materiałów i energii oraz osiągane poziomy emisji dla systemu redukcji kwaśnych zanieczyszczeń. Dla zaprezentowanych metod poziomy przedstawiają się następująco: Tabela 6.2 ZuŜycie materiałów i energii dla systemu redukcji kwaśnych zanieczyszczeń. Zapotrzebowanie na energię [kWh/Mgok*] Konsumpcja reagentowa [kg/Mgok] Metoda sucha Ilość Metoda pół - sucha Metoda mokra - 6 -13 19 10 - 15 12 - 20 (wapno) 2-3 NaOH, 10 CaO, 5-10 wapno, wapień Mokre 10-15 kg/Mgok Suche 3-5 kg/Mgok Ilość pozostałości 7 - 25 25 - 50 [kg/Mgok] Konsumpcja wody 100 - 500 [l/Mgok] Ścieki 250 - 500 [l/Mgok] * Mgok – Mg odpadów komunalnych Źródło: Reference Document on the Best Available Techniques for Waste Incineration August 2006 Tabela 6.3 Osiągane poziomy emisji dla systemu redukcji kwaśnych zanieczyszczeń. Średnia wartość półgodzinna Średnia wartość dobowa (mg/mn3)* (mg/mn3)* osiągane dopuszczalne osiągane dopuszczalne HCI <60 60 <10 10 przy wykorzystaniu HF <4 4 <1 1 wapna SO2 <200 200 <50 50 sucha HCI <20 60 <5 10 przy wykorzystaniu HF <1 4 <1 1 dwuwęglanu sodu SO2 <30 200 <20 50 HCI <50 60 3-10 10 pół - sucha HF <2 4 <1 1 SO2 <50 200 <20 50 HCI 0,1-10 60 <5 10 mokra HF <1 4 <0,5 1 SO2 <50 200 <20 50 * według Reference Document on the Best Available Techniques for Waste Incineration August 2006 Metoda oczyszczania spalin Substancja PoniŜej przedstawiono zalety i wady metod redukcji kwaśnych zanieczyszczeń. Tabela 6.4 Zalety i wady metod redukcji kwaśnych zanieczyszczeń. Zalety Wady Metoda sucha nie jest wymagana instalacja przygotowania odczynnika większy filtr tkaninowy niŜ w przypadku pół-suchej metody oczyszczania spalin, wyŜsze koszty składowania duŜych ilości stałych pozostałości, bardzo duŜa ilość powstających stałych pozostałości poprocesowych wymagających zagospodarowania. Socotec Polska Sp. z o. o. Metoda pół - sucha niŜsze koszty inwestycyjne w porównaniu z mokrym systemem oczyszczania spalin, mniejsze koszty eksploatacyjne ze względu na mniejszą złoŜoność urządzeń. wyŜsze koszty składowania duŜych ilości stałych pozostałości w porównaniu do metody mokrej, wysoki koszt reagentów, duŜa ilość powstających stałych pozostałości poprocesowych wymagających zagospodarowania. Metoda mokra najniŜsza konsumpcja reagentów, najniŜsza ilość powstających stałych pozostałości, powstający gips nie jest odpadem niebezpiecznym i nadaje się do przemysłowego wykorzystania. najwyŜsza ze wszystkich metod konsumpcja wody, konieczność wstępnego odpylenia gazów odlotowych, produkcja pozostałości wymagających zagospodarowania, wysokie koszty inwestycyjne w porównaniu z innymi systemami związane z koniecznością budowy oczyszczalni ścieków oraz skomplikowanego systemu oczyszczania. Strona 89 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Nieodłączną częścią systemów oczyszczania spalin oprócz technologii odsiarczania spalin są takŜe technologie redukcji tlenków azotu, metali cięŜkich, dioksyn, furanów oraz odpylania spalin. W tabeli poniŜej przedstawiono charakterystykę wspomnianych technologii. Technologie redukcji tlenków azotu, system redukcji metali cięŜkich oraz dioksyn i furanów oraz odpylanie spalin. System Techniki redukcji tlenków azotu Opis systemu Pierwotne metody redukcji NOx: Zapobieganie dostarczania zbyt duŜej ilości powietrza do komory paleniskowej; Zapobieganie zbyt duŜym, nagłym wzrostom temperatury w prowadzonym procesie spalania odpadów. Dostarczanie powietrza, mieszanie gazów i kontrola temperatury Dobrze kontrolowany proces dostarczania powietrza pierwotnego i wtórnego do spalania odgrywa istotną rolę przy redukcji emisji NOx. Dostarczenie wystarczającej ilości tlenu do procesu spalania jest wymagane, aby materia organiczna została wypalona, jednak dostarczenie go w zbyt duŜej ilości spowoduje dodatkowe utlenianie azotu i powstawanie NOx. Recyrkulacja spalin Przy wykorzystaniu recyrkulacji około 10-20% powietrza pierwotnego zastępowane jest recyrkulowanymi spalinami, które są zawracane po ostatnim stopniu oczyszczania spalin i następnie podawane do pieca. Redukcja NOx jest osiągana dzięki niskiej zawartości tlenu w recyrkulowanych spalinach i niŜszej temperaturze spalin. Dopalanie Redukcja NOx moŜe być osiągnięta poprzez wtrysk naturalnego gazu do strefy powyŜej rusztu. W zakładach termicznego przekształcania odpadów moŜna uŜyć dwóch róŜnych rodzajów naturalnego gazu: dopalenie – trzyetapowy proces zaprojektowany do przekształcania NOx w N2 poprzez wtrysk naturalnego gazu do strefy dopaleniowej umiejscowionej ponad główną strefą paleniskową; De-NOx przy uŜyciu metanu – metoda ta polega na wtryskiwaniu naturalnego gazu bezpośrednio do głównej strefy paleniskowej. Wtrysk wody do pieca/płomienia Odpowiednio zaprojektowany i kontrolowany proces wtrysku wody do pieca lub bezpośrednio na płomień moŜe być uŜywany do obniŜania temperatury w punktach o najwyŜszej temperaturze w głównej strefie paleniskowej. Spadki szczytowych temperatur mogą zredukować ilość powstających NOx. Wtórne metody redukcji NOx Średnia wartość dobowa NOx zgodnie z dyrektywą 2000/76/WE oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 20 grudnia 2005 r. w sprawie standardów emisyjnych z instalacji (Dz. U. Nr 260, poz. 2181) wynosi 200 mg/mn³ dla zakładów termicznie przekształcających odpady komunalne. Aby osiągnąć ten poziom konieczne jest zastosowanie równieŜ innych metod redukcji niŜ pierwotne. W większości przypadków stosuje się podawanie amoniaku lub mocznik. RozróŜnia się dwie metody usuwania NOx ze spalin – Selective Non-Catalytic Reduction (SNCR) i Selective Catalytic Reduction (SCR). SNCR W metodzie SNCR tlenki azotu (NO i NO2) usuwane są poprzez selektywną niekatalityczną redukcję. W tego typu procesie redukujący roztwór (najczęściej amoniak lub mocznik) wtryskiwany jest do komory paleniskowej, gdzie reaguje z tlenkami azotu zawartymi w spalinach. Reakcja redukcji zachodzi w temperaturach pomiędzy 850°C i 1000°C. Aby zapewnić optymalne wykorzystanie amoniaku NH3 moŜe być on wtryskiwany kilkoma warstwami. Metoda ta pozwala na bezproblemowe osiągnięcie wymaganego przepisami standardu emisyjnego dla NOx przeliczonych na NO2, równego 200 mg/m3µ. WaŜne jest aby zapewnić efektywne mieszanie się spalin i roztworu redukującego tlenki azotu oraz odpowiednio długi czas przebywania spalin w strefie reakcji. Dysze wtryskujące, z rozpylaniem wspomaganym spręŜonym powietrzem, powodują ciągłe, dokładne i dogłębne rozprowadzenie odczynnika w palenisku. Wtryskiwanie odczynnika do paleniska powinno odbywać się na kilku poziomach dysz tak, aby zawsze znajdywać się w optymalnym przedziale temperatur reakcji i to niezaleŜnie od obciąŜenia pieca-kotła. Efektywność redukcji wynosi maksymalnie 50-70 %. ZuŜycie 25% roztworu amoniaku wynosi od 0,5 do 5 kg/Mg odpadów komunalnych. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 90 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” System Opis systemu SCR SCR jest katalitycznym procesem, w trakcie którego amoniak zmieszany z powietrzem podawany jest do spalin, które kolejno przechodzą poprzez katalizator wykonany z platyny, rodu, TiO2 lub zeolitu. W czasie przechodzenia spalin przez katalizator amoniak reaguje z NOx, w wyniku czego powstaje azot i para wodna. Aby proces przebiegał efektywnie naleŜy zapewnić odpowiednią temperaturę pomiędzy 180°C i 450°C Większość systemów pracujących w instalacjach termicznego przekształcania odpadów działa w temperaturach 230°C - 300°C. PoniŜej 250°C konieczne jest zwiększenie objętości katalizatora, co podraŜa koszty instalacji i istnieje duŜe ryzyko jego uszkodzenia. Metoda SCR cechuje się duŜą efektywnością redukcji NOx na poziomie do 98%. W instalacjach termicznego przekształcania odpadów system SCR ustala się za innymi urządzeniami do oczyszczania spalin, kiedy to spaliny są juŜ odpylone i oczyszczone z kwaśnych zanieczyszczeń. Ochłodzone spaliny na poprzednich stopniach oczyszczania zwykle wymagają podgrzania, aby mogła zajść efektywna redukcja NOx. Skutkuje to zwiększeniem konsumpcji energii. W celu eliminacji (adsorpcji) dioksyn i furanów stosuje się koks lub węgiel aktywny. Wariantem tej metody są adsorbery ze złoŜem węgla lub koksu aktywnego usytuowane jako ostatni element oczyszczania spalin przed wprowadzeniem ich do komina lub systemy strumieniowo-pyłowego wtrysku węgla/koksu aktywnego bezpośrednio do strumienia spalin. Układy te pozwalają na ograniczenie emisji równieŜ i innych związków organicznych oraz niektórych lotnych metali cięŜkich (w szczególności rtęci, kadmu i arsenu), które adsorbują się na powierzchni węgla lub koksu aktywnego. Systemy redukcji metali cięŜkich oraz dioksan i furanów ZuŜycie węgla/koksu aktywnego wynosi od 0,3 do 3 kg/Mg odpadów komunalnych. Jest to waŜny z punktu widzenia ochrony środowiska etap. Odpylanie spalin Pył jest nośnikiem emisji cięŜkich metali (rtęć, ołów, kadm, miedź, chrom, mangan, arsen, nikiel, antymon i tal), a cząsteczki pyłu są doskonałym sorbentem dioksyn. Stąd dąŜenie do maksymalizacji wydajności urządzeń odpylających. W nowoczesnych instalacjach termicznego przekształcania odpadów stosuje się do odpylania spalin elektrofiltry – urządzenia pozwalające zatrzymać nawet 99,9% emitowanego pyłu. Bardzo często stosuje się filtry tkaninowe. Dzięki stosowaniu materiałów filtracyjnych odpornych na wysokie temperatury (włókna szklane powlekane specjalnie preparowanym teflonem) udaje się uzyskać bardzo wysokie stopnie odpylenia przy jednoczesnym znacznym ograniczeniu stęŜenia dioksyn w spalinach (dodatkowa sorpcja znajdujących się w fazie gazowej dioksyn na wytrąconych na tkaninie pyłach). Biorąc pod uwagę powyŜsze do realizacji zarekomendowano odsiarczanie spalin metodą pół-suchą, odpylanie spalin z wykorzystaniem filtra tkaninowego oraz odazotowanie spalin metodami pierwotnymi oraz wtórną SNCR. Podsumowanie Ogólne porównanie technologii termicznego unieszkodliwiania odpadów pod kątem oddziaływania na środowisko i wykorzystywania zasobów środowiska zestawiono w tabeli poniŜej. Tabela 6.5 Porównanie technologii termicznego unieszkodliwiania odpadów pod kątem oddziaływania na środowisko i wykorzystywania zasobów środowiska. Spalanie z odzyskiem energii Strumień spalin oczyszczenia do Szkodliwe związki / substancje, z których naleŜy oczyścić spaliny Jakość powietrza po oczyszczeniu spalin Ilość wartościowych frakcji do odzysku (odzysk w % masy dostarczanych odpadów) Jakość pozostałości stałych Piroliza Brak lub mały (tylko gdy spalany gaz pirolityczny i koks) NOx (emisja gdy spalany jest gaz pirolityczny) Praktycznie brak formowania dioksyn i furanów Zgazowanie Brak lub mały (tylko gdy spalany gaz syntetyczny) NOx (emisja gdy spalany jest gaz syntetyczny Niewielka ilość dioksyn i furanów Wysoka Wysoka Wysoka DuŜa 20-30% ŜuŜel (w piecu rusztowym), 10-15% ŜuŜel (w kotle fluidalnym) 3% metale Mała 3% metale Średnia 15-25% ŜuŜel 3% metale Wysoka Niska Średnia DuŜy 4-7 tys. m3/Mg odpadów NOx dioksyny, furany Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 91 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Kontrola emisji odorów Spalanie z odzyskiem energii Mała / średnia 2-3% pył (w piecu rusztowym), 15% pył + popiół (w kotle fluidalnym) 2% pozostałości po oczyszczaniu spalin Brak / średnia (opcjonalnie, gdy mokry system oczyszczania spalin; woda do ponownego uŜycia w systemie po oczyszczeniu Niska 0,5 – 3 %,reszta do powietrza głównie w postaci neutralnego CO2 Porównywalny (moŜliwe zapewnienie spełnienia norm dot. emisji hałasu) Dobra Porównywalny (moŜliwe zapewnienie spełnienia norm dot. emisji hałasu) Dobra Środowisko pracy Dobre Dobre Bezawaryjność, rozpoznanie i zweryfikowanie technologii itp., co moŜe wpłynąć na pojawienie się oddziaływań na środowisko Bardzo dobra Technologia od dawna sprawdzona, łącznie z syst. zabezpieczeń i oczyszczania, szczególnie spalanie w piecu Niepewna Technologia na etapie pilotaŜu, brak długo eksploatowanych instalacji. Proces złoŜony chemicznie, co zwiększa ryzyko awaryjności Ilość pozostałości do składowania lub wymagających dalszego zagospodarowania (w % masy dostarczanych odpadów) Ilość pozostałości ciekłych Zawartość węgla organicznego (% masowy) w pozostałościach stałych Hałas Zapotrzebowanie energię Odzysk energii na Brak Proces autotermiczny DuŜy do 85% przy pracy instalacji w trybie skojarzonym Piroliza Zgazowanie DuŜa 30-40% koks pirolityczny o duŜej zawartości węgla 2% pozostałości po oczyszczaniu spalin DuŜa 40-60% 15% oleje i smoły woda, DuŜa Do 40 % (koks) – wymaga dalszej obróbki np. spalenia jako odpad Konieczne dostarczanie energii w postaci ciepła. Proces autotermiczny, o ile ciepło pochodzi ze spalania gazu syntetycznego DuŜy ok. 70% spalanej masy + produkt o potencjale energetycznym Mała 2% pył, 2% pozostałości oczyszczaniu spalin po Brak / średnia (opcjonalnie, gdy mokry system oczyszczania spalin; woda do ponownego uŜycia w systemie po oczyszczeniu Niska ok. 3 %, reszta do powietrza głównie w postaci neutralnego CO2 Porównywalny (moŜliwe zapewnienie spełnienia norm dot. emisji hałasu) Dobra Dobre Niepewna Brak długo eksploatowanych instalacji o duŜej wydajności wykorzystujących jako paliwo odpady Brak Proces autotermiczny Średni ok. 50% spalanej masy Źródło: opracowanie własne Jak wynika z powyŜszej tabeli, na etapie eksploatacji kaŜdej z instalacji wystąpi kilka rodzajów oddziaływań. Będzie to emisja do powietrza, emisja hałasu, wytwarzane będą ścieki i odcieki, powstaną odpady technologiczne i eksploatacyjne. Jako oddziaływanie na środowisko naleŜy równieŜ rozpatrzeć zapotrzebowanie na wodę i energię (w tym energię do przygotowania odpadów) oraz pośrednio - ilość wytwarzanej energii, która umoŜliwi zaoszczędzenie zasobów klasycznych surowców energetycznych. Konsekwencją zastosowania technologii spalania jest powstawanie duŜego strumienia spalin (które moŜna oczyścić), przy braku ścieków (opcjonalnie), duŜej ilości materiałów do odzysku o wysokiej jakości i duŜej ilości wytwarzanej energii. Konsekwencją zastosowania pirolizy jest powstawanie niewielkiego strumienia spalin lub jego brak, duŜej ilości odpadów stałych i ciekłych wymagających dalszego zagospodarowania, symbolicznej ilości materiałów do odzysku i duŜej ilości wytwarzanej energii. Konsekwencją zastosowania zgazowania jest powstawanie niewielkiego strumienia spalin lub jego brak, niewielkiej ilości odpadów stałych wymagających dalszego zagospodarowania, średniej ilości materiałów do odzysku o średniej jakości i średniej ilości wytwarzanej energii, brak ścieków (opcjonalnie). Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 92 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Istotnym punktem przy wyborze odpowiedniej technologii jest jej dojrzałość oraz bogate doświadczenia z dotychczasowej pracy. Instalacje oparte na procesie pirolizy i zgazowania są młodymi technologiami w zakresie unieszkodliwiania odpadów. W krajach Unii Europejskiej działa niewiele takich zakładów i w większości są to instalacje o małych przepustowościach poniŜej 100 000 Mg/rok. Ze względu na małą ilość termicznie przekształcanych odpadów i wysokie nakłady inwestycyjne, zbliŜone do technologii rusztowych czy fluidalnych, koszty za przyjęcie jednej tony odpadów do zakładu są bardzo duŜe. Technologie są niesprawdzone i nie poparte wieloletnią bezawaryjną pracą. Termiczne przekształcanie odpadów w kotłach fluidalnych jest stale rozwijającą się gałęzią, w przyszłości mogącą stanowić istotną rolę w unieszkodliwianiu odpadów. W krajach UE pracuje aktualnie około 22 takich zakładów, głównie we Włoszech oraz Szwecji. Najbardziej rozpowszechniona grupę zakładów stanowią zakłady oparte na technologii rusztowej będącej najchętniej wykorzystywanym rozwiązaniem do termicznego przekształcania odpadów zarówno komunalnych jak wysokoenergetycznej frakcji. W krajach UE pracuje około 350 tego typu zakładów. Mając na uwadze powyŜsze argumenty do dalszej analizy wzięto pod uwagę wariant polegający na realizacji instalacji do unieszkodliwiania odpadów technologią termicznego przekształcania odpadów w piecach rusztowych. MoŜliwość współspalania odpadów komunalnych w cementowniach Współspalanie odpadów w piecach cementowych jest interesującym i coraz częściej podejmowanym zabiegiem pozwalającym na zaoszczędzenie paliw kopalnych oraz redukcję części odpadów kierowanych na składowiska. Bardzo wysokie temperatury spalania rzędu 2000 °C, długi czas przebywania spalin w temperaturze powyŜej 1100 °C oraz du Ŝa pojemność cieplna pieca gwarantują świetne wypalenie materii organicznej, niską emisję metali cięŜkich oraz dioksyn i furanów i zerową produkcję popiołów. Stałe pozostałości po spaleniu odpadów w całości wchodzą w skład wypalanego klinkieru wobec czego nie ma problemu z zagospodarowaniem pozostałości poprocesowych. Alkaliczny charakter wypalanego materiału ze względu na dominujący tlenek wapnia zawarty w surowcu pozwala na neutralizowanie i wychwytywanie kwaśny zanieczyszczeń powstałych ze spalenia odpadów w procesie wypalania. Największą przeszkodą we współspalaniu zmieszanych odpadów komunalnych w piecach cementowych stanowi ich wartość opałowa oraz niejednorodność składu. Cement wytwarzany jest w bardzo duŜych ilościach i jego jakość musi być utrzymywana na bardzo wysokim poziomie, dlatego teŜ współspalane odpady w części zastępujące węgiel muszą mieć znany skład oraz wartość opałową utrzymywaną na stałym poziomie. Dolna, graniczna wartość opałowa odpadów przy której koszty utylizacji nie są wyŜsze niŜ uzyskany efekt energetyczny wynosi 12 MJ/kg. Bez wydzielenia ze zmieszanych odpadów komunalnych frakcji energetycznej jest trudne to osiągnięcia. Skład danej partii zmieszanych odpadów komunalnych jest rzadko znany, a ich wartość opałowa wynosi w polskich warunkach średnio około 8-9 MJ/kg. Odpady muszą spełniać ściśle określone wymagania stawiane przez cementownie. Kryteria jakościowe narzucane przez zakłady cementowe mogą róŜnić się od siebie i nie moŜna ich ujednolicić dla wszystkich zakładów cementowych. Przed zastosowaniem paliwa z odpadów zwraca się uwagę na zawartość w odpadach alkaliów, chloru, fluoru, metali cięŜkich oraz zawartość toksycznych wielkocząsteczkowych cząstek aromatycznych. Chlor negatywnie wpływa na proces wypalania klinkieru. Konieczne jest indywidualne uzgadnianie z dostawcą odpadów parametrów takich jak: granulacja, zawartość chloru, zawartość metali cięŜkich oraz innych substancji. Skład chemicznych odpadów uzgadniany jest indywidualnie dla kaŜdej instalacji piecowej. Parametry dostarczanego paliwa alternatywnego powinny być stabilne w kaŜdej kolejnej dostawie przez długi okres czasu. Zapewnia to stabilność procesu oraz wysoką jakość wypalanego cementu. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 93 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” W piecach cementowych mogą być współspalane: zuŜyte opony samochodowe, odpady lateksowe i gumowe, emulacje ropopochodne, odpadowy koksik chemiczny, odpady drzewne, mączka mięsno-kostna, odpady z przemysłu meblarskiego i wysokoenergetyczna frakcja otrzymywana z odpadów. Odpady przeznaczone do współspalania w piecach cementowych muszą być pozbawione metali Ŝelaznych, nieŜelaznych oraz plastików o wysokiej zawartości chloru. Rozdrobnione na kruszarkach odpady do odpowiedniej granulacji mogą być podawane do pieca cementowego. Standardy emisyjne przy współspalaniu paliw z odpadów są w większości przypadków bezproblemowo dotrzymywane przez co wysokie nakłady związane z modernizacją węzłów oczyszczania spalin nie są wymagane. Wysoka temperatura procesu spalania oraz długi czas przebywania spalin w tej temperaturze (średnio 4-6 s.) gwarantuje spełnienie narzuconych wymagań prawnych. Zakłady cementowe współspalające paliwo alternatywne z odpadów muszą spełniać limity emisyjne zawarte w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 20 grudnia 2005 r. w sprawie standardów emisyjnych z instalacji (Dz. U. Nr 260, poz. 2181). Preferowane przez zakłady cementowe parametry paliwa alternatywnego z odpadów przedstawione są w poniŜszej tabeli. 1 Tabela 6.6 Preferowane parametry paliwa alternatywnego . Parametr Zawartość wilgoci, % Wartość opałowa, MJ/kg Zawartość popiołu, % Zawartość siarki, % Wartość preferowana dla paliw alternatywnych w stanie dostawy <20 >15 Niedefiniowana ze względu na charakter odpadów <1 Aby odpady z aglomeracji białostockiej spełniały wymagania stawiane przez cementownie co do ich składu fizyko-chemicznego i wartości opałowej konieczna byłaby budowa instalacji do mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów (MBP). W instalacji tej wydzielana byłaby frakcja energetyczna, która następnie byłaby przetwarzana w instalacji do przeróbki paliwa alternatywnego. Część wytwarzanego paliwa alternatywnego mogłaby zasilać zakłady cementowe. Jednak dodatkowa instalacja przygotowująca paliwo z odpadów znacząco podnosząca koszty systemu gospodarki odpadami dla Białegostoku oraz brak pewności, Ŝe zakłady cementowe będą odbierać odpady nie jest na chwilę obecną korzystnym rozwiązaniem. Przegląd technologii do mechaniczno – biologicznego przekształcania odpadów (MBP) pod kątem wpływu na środowisko Mechaniczno – biologiczne przekształcanie, polega na przetwarzaniu odpadów komunalnych poprzez obróbkę mechaniczną (tj. procesy rozdrabniania, przesiewania, sortowania, homogenizacji, separacji metali Ŝelaznych i nieŜelaznych, wydzielania frakcji palnej) na frakcje dające się w całości lub w częściowo wykorzystać materiałowo lub/i na frakcję ulegającą biodegradacji przeznaczoną do biologicznej stabilizacji. WyróŜnia się dwa rozwiązania mechaniczno – biologicznego przekształcania odpadów: Mechaniczno – biologiczne przekształcanie odpadów jako technologia przygotowania do składowania; ich 1 Paliwo alternatywne na bazie sortowanych odpadów komunalnych dla przemysłu cementowego. Dokument przygotowany przez Stowarzyszenie Producentów Cementu. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 94 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Mechaniczno – biologiczne przetworzeniem termicznym. przetwarzanie odpadów przed właściwym Systemy MBP są reprezentowane zarówno przez bardzo proste instalacje oparte na pojedynczych urządzeniach, jak i rozbudowanych, kompleksowych technologiach. Mechaniczno – biologiczne przygotowania do składowania przetwarzanie odpadów jako technologia ich Celem mechaniczno – biologicznego przetwarzania odpadów jako technologii ich przygotowania do składowania jest osiągnięcie wysokiego stopnia rozkładu związków organicznych. Ze strumienia zmieszanych odpadów komunalnych jest wydzielana mechanicznie frakcja energetyczna oraz frakcje metali Ŝelaznych i nieŜelaznych. Uzyskana w ten sposób frakcja organiczna poddawana jest biologicznej stabilizacji (tlenowej lub beztlenowej), a następnie składowana. Przed etapem biologicznym stosuje się sita, najczęściej bębnowe o rozmiarach oczka od 80 do 150 mm. Ustabilizowana frakcja organiczna poddawana jest obróbce końcowej w następujący sposób: najpierw odpad przesiewany jest przez sito o oczkach od 40 do 60 mm, następnie odsiew dodawany jest do frakcji energetycznej, a przesiew kierowany na składowisko. lub odpad przesiewa się przez sito o oczkach 20 mm, następnie z odsiewu w klasyfikatorach powietrznych wydzielane są składniki lekkie, które dodaje się do frakcji grubej powyŜej 80 mm, a pozostała frakcja cięŜka jest ponownie mieszana z przesiewem i usuwana na składowisko. Mechaniczno – biologiczne przetwarzanie przygotowania do termicznej przeróbki odpadów jako technologia ich Celem mechaniczno – biologicznego przetwarzania odpadów jako technologii ich przygotowania do termicznej przeróbki jest obniŜenie zawartości wody w odpadach i przekazanie ich do zakładów termicznej obróbki. Strumień zmieszanych odpadów komunalnych jest rozdrabniany (< 25 cm), usuwane są niego metale Ŝelazne, a następnie w przeciągu 10 dni odpady są poddawane intensywnemu napowietrzaniu w specjalnie zamykanych tunelach (boksach), tak aby po procesie zawartość wody wynosiła ok. 20%. W zaleŜności od zapotrzebowania na rynku w przypadku obu rozwiązań frakcja energetyczna moŜe być poddana dalszej obróbce, w zaleŜności od późniejszego wykorzystania. Podstawowym efektem mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów jest ich stabilizacja. Ponadto część mechaniczna instalacji pozwala na wydzielenie frakcji energetycznej i surowcowej nadającej się następnie do przetworzenia. Procesy te pozwalają na zaoszczędzenie pojemności składowisk ze względu na uzyskana po procesie redukcję masy i objętości odpadów. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 95 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Procesy mechaniczne Do procesów mechanicznych zalicza się: rozdrabnianie - jest to proces przeprowadzania surowców (odpadów) w materiał o ustalonej ziarnistości i polega na podziale brył lub ziaren odpadów na cząstki mniejsze. Efektem rozdrobnienia jest wzrost podatności odpadów na rozkład biologiczny oraz poprawa własności transportowych odpadów. Do rozdrobnienia odpadów komunalnych stosowane są przede wszystkim młyny (kruszarki) młotkowe, udarowe, rozdrabniarki noŜowe i młyny kulowe; przesiewanie, homogenizacja - ; jest to proces stosowany w celu rozdzielnie odpadów na frakcje o roŜnych wielkościach ziarna, określonych wymiarem oczka sita. Najczęściej odpady rozdziela się na frakcje: grubą (odsiew, nadziarno) oraz drobną (przesiew, podziarno). Podczas przesiewania odpadów, oprócz klasyfikacji wg. wielkości ziarna, moŜe odbywać się takŜe rozrywanie worków, rozdrabnianie i ujednorodnianie materiału (homogenizacja). W procesie przesiewania stosowane są sita obrotowe (bębnowe) lub wibracyjne (przesiewacze wibracyjne). Ponadto, w procesach stosowanych w MBP wykorzystywane są takŜe przesiewacze przegubowo-wstrząsowe. separacja metali Ŝelaznych - jest przeznaczona do wydzielania metali ferromagnetycznych. Stosowane są separatory podłuŜne i poprzeczne. Efektywność wydzielania metali z odpadów komunalnych za pomocą separatorów magnetycznych wynosi 50-90%; separacja metali nieŜelaznych - jest przeznaczona do wydzielania z odpadów aluminium, miedzi, ołowiu, cynku i innych metali paramagnetycznych. Najczęściej stosowane są separatory indukcyjne , indukujące prądy wirowe; usuwanie składników niebezpiecznych i problemowych - ma na celu usunięcie składników niebezpiecznych oraz problemowych, zanieczyszczających materiał przeznaczonych do obróbki w części biologicznej lub podczas produkcji paliwa alternatywnego; usuwanie składników inertnych - ma na celu usunięcie składników inertnych, obojętnych, nie przydatnych w późniejszym biologicznym etapie przeróbki odpadów; wydzielanie frakcji palnej - zastosowanie odpowiednich urządzeń w części mechanicznej pozwala na produkcję paliwa alternatywnego, zastępczego z odpadów komunalnych. Przygotowane odpady, po części mechanicznej podawane są procesom biologicznym tlenowym lub beztlenowym. Stabilizacja tlenowa Metody tlenowe moŜna umownie podzielić, w zaleŜności od stopnia zaawansowana na: ekstensywne (wykorzystujące generalnie zjawiska zachodzące w sposób naturalny) progresywne (w których stabilizacje osiąga się w krótszym czasie poprzez zastosowanie róŜnego rodzaju reaktorów wyposaŜonych w systemy wymuszonego przepływu powietrza oraz kontroli procesu). Stabilizacja beztlenowa Spośród dostępnych metod metanizacji moŜna wymienić jej dwie podstawowe odmiany stosowane do unieszkodliwiania odpadów stałych: • • Fermentacja mokra – najczęściej mezofilowa, Fermentacja sucha lub półsucha – najczęściej termofilowa. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 96 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Procesy biologicznego przetwarzania odpadów zgodnie z ustawą o odpadach klasyfikowane są w następujący sposób: Procesy odzysku (R): o R3 - recykling lub regeneracja substancji organicznych, które nie są stosowane jako rozpuszczalniki (włączając kompostowanie i inne biologiczne procesy przekształcania). Procesy unieszkodliwiania (D): o D8 – obróbka biologiczna nie wymieniona w innym punkcie niniejszego załącznika, w wyniku której powstają odpady, unieszkodliwiane za pomocą któregokolwiek z procesów wymienionych w punktach od D1 do D12 (np. fermentacja). Zgodnie z definicją zawartą w ustawie o odpadach (tekst jednolity Dz. U. 2007 Nr 39, poz. 251 z późn. zm.) przez odzysk rozumie się wszelkie działania polegające na wykorzystaniu odpadów w całości lub części lub prowadzące do odzyskania z odpadów substancji, materiałów lub energii i ich wykorzystania. Mając na uwadze powyŜszą definicję, jeśli jakość produktu procesu R3 nie odpowiada wymaganiom dla nawozów lub środków wspomagających uprawę roślin naleŜy uznać, Ŝe proces taki powinien być klasyfikowany jako D8, czyli proces unieszkodliwiania. W zaleŜności od uŜytej techniki otrzymywane są nowe produkty: kompost, biogaz, paliwo alternatywne, surowce wtórne do recyklingu, części stabilizowane biologicznie (kompost), nawóz organiczny, wreszcie balast przeznaczony do składowania. PoniŜej przedstawiono wykaz produktów i odpadów powstających w procesach mechaniczno – biologicznego przekształcania odpadów. Tabela 6.7 Produkty i odpady powstające w procesach mechaniczno-biologicznego przekształcania odpadów. Rodzaj produktu Kod odpadu 19 12 12 – inne odpady (w tym zmieszane substancje i przedmioty) z Frakcja drobna < 20 mm* mechanicznej obróbki odpadów inne niŜ wymienione w 19 12 11 Proces tlenowy 19 05 99 – inne niewymienione odpady Stabilizat 19 06 04 – przefermentowane odpady z beztlenowego rozkładu odpadów Proces beztlenowy komunalnych 19 12 12 – inne odpady (w tym zmniejszane substancje i przedmioty) z Frakcja gruba > 80 mm* mechanicznej obróbki odpadów inne niŜ wymienione w 19 12 11 19 05 01 – nieprzekompostowane frakcje odpadów komunalnych i Zanieczyszczenia z Proces tlenowy podobnych oczyszczania stabilizatu Proces beztlenowy 19 06 99 – inne niewymienione odpady 19 05 03 – kompost nieodpowiadający wymaganiom (nienadający się do Oczyszczony stabilizat wykorzystania) *w rozwiązaniach technologicznych stosowanych przez producentów mogą być zastosowane róŜne wielkości sit Źródło: na podstawie Jędrczak, Szpadt „Wytyczne dotyczące wymagań dla procesów kompostowania, fermentacji i mechaniczno-biologicznego przekształcania odpadów” W sensie prawnym produkty te częściowo zachowują swój status odpadów. Niesie to za sobą problem z zagospodarowaniem powstałych produktów, a więc konieczne jest przewidzenie w planach inwestycyjnych stałych rynków zbytu dla produktów otrzymanych z MBP. Technologie MBP nie stanowią równieŜ ostatecznego rozwiązania dla przetwarzania odpadów. Pozostający odpad balastowy musi być składowany. Ilość zagospodarowanej materii organicznej zmniejsza się tylko częściowo, więc korzyści dla środowiska są takŜe ograniczone. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 97 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” NaleŜy jednak wskazać na pewne korzyści stosowania metod MBP, które odnoszą się generalnie do globalnego systemu zarządzania odpadami. Polegają one na zmniejszeniu negatywnego wpływu na środowisko, poprzez ogólne zmniejszenie ilości składowanych odpadów oraz na moŜliwości ostatecznego przeznaczenia powstałych produktów końcowych, poprzez zmianę ich statutu z „odpadów na surowce” (nie w sensie prawnym) moŜliwych do dalszego wykorzystania. Polega to na dodaniu wartości początkowemu odpadowi dzięki oddzieleniu zawartej w nim energii i materiałów. Praktyczne zastosowanie metod MBP powinno być jednak poprzedzone refleksją w kontekście miejsca, a zwłaszcza moŜliwych rynków zbytu dla produktów końcowych. Podsumowanie Metody tlenowe charakteryzują się następującymi cechami: Są to procesy wymagające stosunkowo duŜych powierzchni zabudowy oraz kubatur, w przypadku metod progresywnych. Nawet w metodach reaktorowych stosuje się ekstensywną drugą fazę procesu, Bilans energetyczny kompostowania jest zawsze ujemny. W prawdzie proces jest egzotermiczny, ale moŜliwości odzysku ciepła są ograniczone i w praktyce sprowadzają się do jego recyrkulacji wewnątrz obiegu, W trakcie procesu nie jest wytwarzany biogaz, który zgodnie z polskim prawodawstwem w całości moŜe być traktowany jako paliwo ze źródeł odnawialnych, a jednocześnie generuje energię, której sprzedaŜ lub wykorzystanie na terenie instalacji obniŜa koszty jej eksploatowania, Proces jest trudniejszy w kontroli i automatyzacji niŜ proces beztlenowy, Potencjalne uciąŜliwości dla środowiska są większe i trudniejsze do kontrolowania niŜ w przypadku metod beztlenowych. W ostatnich latach zmienia się rola oraz miejsce kompostowania zmieszanych odpadów komunalnych w systemie gospodarki odpadami. W technologii kompostowania całej masy odpadów komunalnych otrzymuje się kompost nieodpowiedniej jakości gdyŜ zawiera on przewaŜnie nadmierne ilości szkła, tworzyw sztucznych oraz metali cięŜkich. Prowadzi to do produkowania nowych odpadów wymagających dalszego unieszkodliwiania. Zawartość metali cięŜkich jest oprócz kryteriów sanitarnych, najwaŜniejszym czynnikiem determinującym moŜliwość wykorzystania produktu po procesie biologicznego ich unieszkodliwiania. Technologia unieszkodliwiania odpadów komunalnych z zastosowaniem fermentacji metanowej zyskuje coraz większe grono zwolenników, poniewaŜ zapobiega ona przyszłym problemom z emisją biogazu na składowisku. Występuje sucha i mokra metoda stabilizacji beztlenowej. Obie odmiany stabilizacji beztlenowej występują w Europie w podobnych proporcjach i posiadają wiele skutecznych wdroŜeń. Z polskich doświadczeń wynika, Ŝe metody mokre, charakteryzujące się większą kubaturą reaktorów oraz zuŜyciem wody i produkcją ścieków procesowych, korzystniej jest lokalizować w pobliŜu oczyszczalni ścieków, co pozwala na wykorzystanie ich infrastruktury zwłaszcza w zakresie odwadniania osadów pofermentacyjnych. W efekcie rozwaŜań zespół autorów raportu przyjął do analiz szczegółowych jako jeden z wariantów biologicznego unieszkodliwiania odpadów oparty o metodę beztlenową, suchą. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 98 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Technologia przetwarzania odpadów komunalnych z zastosowaniem metanizacji stanowi bez wątpienia nowoczesne rozwiązanie problemu unieszkodliwiania odpadów komunalnych. Na przykładzie pracujących instalacji moŜna stwierdzić, Ŝe zakłady pracujące w oparciu o proces fermentacji nie tylko wypełniają zobowiązania ustawowe w zakresie gospodarki odpadami i chronią środowisko naturalne, ale równieŜ osiągają określone korzyści materialne. WaŜną zaletą instalacji jest brak konieczności wcześniejszego wysortowywania z odpadów komunalnych frakcji „bio”. Do przeróbki trafiają odpady zmieszane, z których we wstępnej fazie obróbki wydziela się i następnie sprzedaje surowce wtórne nadające się do recyklingu, takie jak: metale, stłuczka szklana czy papier. W procesie metanizacji powstaje biogaz, który jako paliwo moŜe być spalany dla pozyskania energii, choćby na potrzeby własne zakładu, a jej nadmiar moŜe być sprzedawany na zewnątrz. Do ograniczeń metody naleŜy zaliczyć fakt, Ŝe nie stanowi ona ostatecznego rozwiązania dla przetwarzania odpadów, nie eliminuje konieczności składowania pozostającego odpadu balastowego. RównieŜ ilość zagospodarowanej materii organicznej zmniejsza się choć zasadniczo to jednak tylko częściowo, więc korzyści dla środowiska są takŜe ograniczone. Przy analizie moŜliwości praktycznego zastosowania technologii opartej na fermentacji naleŜy rozwaŜyć problemy wynikające z konieczności zagospodarowania odpadu balastowego oraz zapewnienia wysokiej jakości produktów końcowych, co jest trudne i bezpośrednio przekłada się na potencjał rynków zbytu dla tych produktów. Koszty inwestycyjne i eksploatacyjne zakładu fermentacji są zaleŜne od jego przepustowości oraz zastosowanej technologii. DuŜa rozpiętość kosztów instalacji o tej samej wydajności wynika z zastosowanej technologii. Podstawowym załoŜeniem, warunkującym optymalne rozwiązania gospodarki odpadami ulegającymi biodegradacji, jest dokładne rozpoznanie i zbadanie dostępności rynku dla produktów początkowych (odpady) i końcowych czyli zidentyfikowanie potencjalnych odbiorców i chłonności rynku na produkt. Jako elementy ryzyka inwestycji instalacji biologicznego unieszkodliwiania odpadów zarówno w przypadku tlenowej stabilizacji czy beztlenowej stabilizacji naleŜy wymienić: 1. ciągła dbałość o materiał wsadowy, 2. ograniczony i niepewny rynek dla produktów procesu. PoniŜej przedstawiono syntetyczne porównanie technologii do mechaniczno – biologicznego przekształcania odpadów. Tabela 6.8 Porównanie metod przeróbki frakcji organicznej odpadów. Wyszczególnienie Metoda tlenowa Regulowane, biofiltry do oczyszczania powietrza, zawracanie odcieków do obiegu Metoda beztlenowa NieduŜa objętość powietrza, powietrze jest Emisje do powietrza, odcieki oczyszczane, duŜa ilość odcieków NieduŜe, przy dojrzewaniu w pryzmach ok. 2ha Zapotrzebowanie miejsca DuŜe, ok. 4ha dla obiektu 20 000 Mg/rok dla obiektu 20 000Mg/rok Często problematyczna jakość wsadu, róŜna Jakość kompostu Dobra, zaleŜy od wsadu jakość kompostu Faza termofilna wymaga doprowadzenia Temperatura ponad 65oC, dobre efekty Higienizacja energii z zewnątrz, najczęściej konieczne higienizacji dojrzewanie w pryzmach Produkowane ciepło nie znajduje Uzysk metanu, wykorzystanie w Bilans energetyczny zastosowania elektrociepłowniach, produkcja prądu Źródło: Wewetzer D.: "Biotechnologiczny" pomysł dla Łodzi. Przegląd Komunalny. Gospodarka Odpadami 10(109)/2000, s.32-33. Z uwagi na to, Ŝe cały system gospodarki odpadami jest projektowany dla miasta Białystok oraz gmin biorących udział w przedsięwzięciu, to odnosząc się do całego regionu, do dalszej analizy wzięto pod uwagę wariant polegający na realizacji systemu w oparciu o instalację do przetwarzania odpadów zarówno metodą tlenową oraz metodę beztlenową. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 99 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” 6.3 Analiza podstawowa Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE w sprawie odpadów oraz uchylająca niektóre dyrektywy z dnia 19 listopada 2008r. wprowadza zapis: „przygotowanie do ponownego wykorzystania i recyklingu materiałów odpadowych, przynajmniej takich jak papier, metal, plastik i szkło z gospodarstw domowych i w miarę moŜliwości innego pochodzenia, pod warunkiem Ŝe te strumienie odpadów są podobne do odpadów z gospodarstw domowych, zostanie zwiększone wagowo do minimum 50%.”. W związaku z powyŜszym dla kaŜdego z wariantów oprócz Wariantu 0 zaproponowano system, który zakłada znaczny wzrost ilości odpadow selektywnie zebranych. W związku z powyŜszym dla systemu gospodarki odpadami dla Białegostoku oraz gmin biorących udział w przedsięwzięciu zaproponowano 4 warianty inwestycyjne. Badaniu poddano następujące opcje: Opcja bezinwestycyjna – Wariant 0 (opis opcji przedstawiono w rozdziale 5) Opcje inwestycyjne – Wariant I,II, III i IV Wariant I – rozbudowa systemu selektywnego zbierania i odzysku odpadów oraz rozbudowa istniejącego układu technologicznego na terenie ZUOK Hryniewicze – proces mechaniczno – biologicznego przekształcania odpadów z tlenową stabilizacją Wariant II – rozbudowa systemu selektywnego zbierania i odzysku odpadów oraz proces mechaniczno-biologicznego przetwarzania odpadów Wariant III – rozbudowa systemu selektywnego zbierania i odzysku odpadów oraz termiczne przekształcanie odpadów bez ich wstępnego przetwarzania Wariant IV – rozbudowa systemu selektywnego zbierania i odzysku odpadów oraz mechaniczno – biologiczne przekształcanie odpadów z beztlenową stabilizacją biologiczną Szczegółowy opis systemu przedstawiono w tabeli poniŜej: Tabela 6.9 Szczegółowy opis systemu. Wariant 1. 2. 3. 4. Opis Wariantów Wariant I - ZUOK zlokalizowany w całości na terenie funkcjonującego ZUOK w Hryniewiczach, z zastosowaniem segregacji mechaniczno - ręcznej zmieszanych odpadów komunalnych oraz tlenowej stabilizacji (kompostowania) jako technologii przetwarzania odpadów ulegających biodegradacji. Wariant II - ZUOK w postaci dwóch zakładów zlokalizowanych w miejscowościach Hryniewicze (obecnie funkcjonujący ZUOK) i Białymstoku. Na terenie ZUOK Hryniewicze będzie realizowana segregacja mechaniczno - ręczna zmieszanych odpadów komunalnych i kompostowanie jako technologia przetwarzania odpadów ulegających biodegradacji (istniejąca kompostownia) oraz mechaniczne przygotowanie paliwa alternatywnego. Na terenie ZUOK Białystok będzie realizowane termiczne unieszkodliwianie paliwa alternatywnego będącego produktem ZUOK Hryniewicze. Wariant III - ZUOK w postaci dwóch zakładów zlokalizowanych w miejscowościach Hryniewicze (obecnie funkcjonujący ZUOK) i Białymstoku. Na terenie ZUOK Hryniewicze będzie realizowana obróbka strumieni odpadów pochodzących z selektywnej zbiórki (odpady materiałowe, zielone, wielkogabarytowe, budowlane i niebezpieczne). Na terenie ZUOK Białystok będzie realizowane termiczne unieszkodliwianie zmieszanych odpadów komunalnych. Wariant IV - ZUOK zlokalizowany w całości na terenie funkcjonującego ZUOK w Hryniewiczach, z zastosowaniem segregacji mechaniczno - ręcznej odpadów komunalnych zmieszanych oraz beztlenowej stabilizacji (fermentacji) i kompostowania (istniejąca kompostowania odpadów) jako technologii przetwarzania odpadów ulegających biodegradacji. Źródło: Studium Wykonalności dla realizacji przedsięwzięcia Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 100 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” W kaŜdym z powyŜszych wariantów będą występowały tzw. procesy technologiczne wspólne tj.: • Sortownie ręczno - mechaniczne odpadów opakowaniowych – odpady pochodzące z selektywnego zbierania będą na terenie ZUOK rozsegregowane na frakcje handlowe. Produktem segregacji odpadów materiałowych będą wybrane frakcje surowcowe, w tym przede wszystkim: papier opakowaniowy, karton, tworzywa sztuczne opakowaniowe, opakowania szklane, puszki aluminiowe i stalowe, itp. • W wariantach I, II i IV zostanie wybudowany nowy obiekt. W wariancie III, na potrzeby sortowni odpadów materiałowych zostanie zmodernizowana i dostosowana do nowej funkcji istniejąca sortownia zmieszanych odpadów komunalnych. • Sortowanie i kruszenie odpadów budowlanych – dowoŜone wydzielonym transportem odpady budowlane, poddawane będą rozdziałowi materiałowemu oraz kruszeniu, w celu ujednorodnienia odzyskiwanych frakcji. Produktem będą frakcje materiałowe nadające się do ponownego wykorzystania np. kruszywo ceramiczne i betonowe, asfalt oraz wydzielone z rozdrabnianych odpadów ferromagnetyki. • DemontaŜ odpadów wielkogabarytowych – podstawowy strumień odpadów wielkogabarytowych dowoŜonych do ZUOK podzielić moŜna, na odpady białe (sprzęt AGD: pralki, lodówki itp.) oraz brązowe (meble). Odzyskiwane frakcje surowcowe to przede wszystkim: drewno, złom i tworzywa sztuczne. • Magazynowanie małych ilości odpadów niebezpiecznych – funkcją tego obiektu będzie przyjmowanie i czasowe magazynowanie odpadów niebezpiecznych (z zachowaniem niezbędnych warunków bezpieczeństwa) wydzielonych z odpadów komunalnych. Odpady niebezpieczne w strumieniu odpadów komunalnych, to przede wszystkim: akumulatory i baterie, opakowania po farbach i innych chemikaliach, lampy fluorescencyjne itp. • Magazynowanie odpadów poakcyjnych – funkcją tego obiektu będzie przyjmowanie i czasowe magazynowanie odpadów poakcyjnych (z zachowaniem niezbędnych warunków bezpieczeństwa), • Unieszkodliwianie przez złoŜenie w misie składowiska – do składowania w misie składowiska, kierowane będą odpady procesowe z terenu zakładu: niepalne odpady balastowe ze stacji demontaŜu odpadów wielkogabarytowych, stacji recyklingu odpadów budowlanych. KaŜdy z opisanych wariantów spełnia załoŜenia wynikające z analizy popytu. Podejście takie umoŜliwiło autorom raportu bezpośrednie porównywanie analizowanych rozwiązań bez dodatkowych uwarunkowań. RóŜnice w załoŜeniach technologicznych poszczególnych wariantów przekładają się w sposób jasny na policzalne, a zatem i porównywalne ilościowo parametry takie jak: ilość i rodzaj odpadów procesowych oraz innych emisji, stopień zmniejszenia ilości odpadów przeznaczanych do składowania, zapotrzebowanie na powierzchnię składowisk, efekt odzysku materiałowego i/lub energetycznego, energochłonność i zapotrzebowanie innych mediów. W poniŜszych rozdziałach przedstawiono szczegółową analizę wariantów 1 - 4. Analiza została przeprowadzona w pierwszej kolejności dla instalacji wiodących w danym wariancie. Rok 2020 ustanowiono rokiem odniesienia ze względu na wyznaczony przez dyrektywę 1999/31/WE poziom redukcji ilości odpadów ulegających biodegradacji kierowanych na składowiska, jak równieŜ wyznaczone dyrektywą 2008/98/WE cele do przygotowania do ponownego wykorzystania i recyklingu materiałów odpadowych oraz odpadów innych niŜ niebezpieczne, odpadów budowlanych i rozbiórkowych. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 101 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” 6.4 Wariant I – rozbudowa systemu selektywnego zbierania i odzysku odpadów oraz mechaniczno – biologiczne przekształcanie odpadów z tlenową stabilizacją W Wariancie I przyjęto, Ŝe nie powstanie nowy zakład w Białymstoku, natomiast nastąpi modernizacja i przebudowa istniejącego ZUOK Hryniewicze. Dla Wariantu I przyjęto następujące załoŜenia: • • • • • • • Intensywna selektywna zbiórka odpadów (w systemie mieszanym w zaleŜności od rodzaju zabudowy) dla całego obsługiwanego obszaru, przy załoŜeniu wydzielenia składników o charakterze surowców wtórnych, odpadów niebezpiecznych (występujących w strumieniu odpadów komunalnych), wielkogabarytowych oraz odpadów gruzu budowlanego, jak równieŜ częściowo odpadów ulegających biodegradacji pochodzących z infrastruktury tj. restauracje, zbiorowe Ŝywienie itp.; DemontaŜ odpadów wielkogabarytowych; Przetwarzanie odpadów poremontowych, w tym odpadów gruzu; Sortowanie i doczyszczanie zebranych surowców wtórnych; Sortowanie pozostałej masy zmieszanych odpadów komunalnych z odzyskiem surowców wtórnych oraz wydzieleniem organicznej ze strumienia zmieszanych odpadów komunalnych; Stabilizacja tlenowa wydzielonej frakcji organicznej; Składowanie odpadów balastowych. Technologiczne elementy zagospodarowania Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych (ZUOK) w Hryniewiczach Wobec powyŜszego dla Wariantu I przyjęto, Ŝe na terenie ZOUK Hryniewicze będą funkcjonowały następujące instalacje: • instalacja do segregacji mechaniczno - ręczna odpadów zmieszanych – celem procesu będzie wydzielenie ze zmieszanych odpadów komunalnych strumienia bogatego we składniki organiczne tzw. biofrakcji, a następnie poddanie go procesom biologicznemu przetwarzaniu; Hala technologiczna segregacji odpadów zmieszanych (obiekt istniejący). W ramach rozbudowy zakładu oraz dostosowania jego do nowych potrzeb istniejąca linia technologiczna segregacji odpadów zmieszanych, o przepustowości ok. 72 tys. Mg/rok, zostanie poddana modernizacji. Celem modernizacji obiektu będzie zwiększenie wydajności linii do 98 tys. Mg/rok poprzez wymianę bębna w istniejącym sicie. • instalacja do stabilizacji biologicznej metodą tlenową – kompostowanie biofrakcji prowadzone będzie systemem dynamicznym, co zapewni optymalny rozkład substancji organicznych z jednoczesnym napowietrzaniem i utrzymywaniem odpowiedniej wilgotności przetwarzanego materiału. Stabilizacja tlenowa w kompostowni tunelowej stanowi odmianę kompostowania w reaktorach zamkniętych. W tym wypadku rolę reaktorów pełnią Ŝelbetowe tunele z wbudowanymi w posadzkę elementami instalacji napowietrzania i odbioru odcieków. Proces odbywa się w warunkach dynamicznych – z przerzucaniem materiału przeznaczonego do kompostowania, w trakcie trwania fazy intensywnej. Układ taki składa się z jednego lub większej ilości tuneli (koryt) technologicznych, wyposaŜonych w samojezdną przerzucarkę. Planowana maksymalna przepustowość wynosząca około 45 tys. Mg/rok wybudowania 6 reaktorów. Socotec Polska Sp. z o. o. wymaga Strona 102 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Reaktory (lub zespoły reaktorów) tego typu, z zasady umieszcza się w budynkach (halach) i wyposaŜa się w wysokowydajną wentylację, połączoną z systemem biologicznej dezodoryzacji powietrza zuŜytego. Istniejąca kompostownia odpadów organicznych (kompostownia kontenerowa KNEER – wydajność do 10 tys. Mg/rok) zostanie zdemontowana. Bilans masowy dla Wariantu I W tabeli poniŜej przedstawiono bilans masowy odpadów trafiających do systemu w ramach Wariantu I z uwzględnieniem redukcji ilości odpadów ulegających biodegradacji trafiających na składowisko odpadów. Tabela 6.10 Zakładana masa odpadów trafiających z miasta Białystok i terenów gmin objętych przedsięwzięciem do systemu w ramach Wariantu I. Wyszczególnienie Ilość odpadów (Mg/rok) 2020 Odpady komunalne wytworzone [Mg] Odpady komunalne przywiezione do ZUOK oraz odpady surowcowe zbierane selektywnie i zagospodarowywane przez prywatnych przedsiębiorców razem [Mg] Odpady surowcowe z selektywnego zbierania razem [Mg], w tym: - 30 % odpadów surowcowych będzie dowoŜonych do ZUOK w Hryniewiczach - 70% będzie zagospodarowanych przez prywatne przedsiębiorstwa Odpady kierowane do sortowni odpadów zmieszanych [Mg] Odpady ulegające biodegradacji kierowane do stabilizacji tlenowej Odpady wielkogabarytowe kierowane do instalacji demontaŜu odpadów wielkogabarytowych Odpady gruzu i odpady poremontowe kierowane do instalacji odzysku gruzu Odpady z całego systemu przeznaczone do składowania [Mg] - nieprzetworzone odpady do składowania [Mg] - odpady do składowania po procesach ich przetwarzania [Mg] - odpady kompostu niespełniającego norm oraz odpady z przesiewania kompostu [Mg] Redukcja masy odpadów trafiających do ostatecznego unieszkodliwienia poprzez składowanie (%) Odpady ulegające biodegradacji: Redukcja masy odpadów ulegających biodegradacji kierowanych do składowania Wymagana redukcja masy odpadów ulegających biodegradacji kierowanych do składowania (Mg/rok) Niedobór w systemie w stosunku do wymagań dotyczących odpadów ulegających biodegradacji (Mg/rok) Niedobór w systemie w stosunku do wymagań dotyczących odpadów ulegających biodegradacji (%) Źródło: opracowanie własne oraz Studium Wykonalności dla realizacji przedsięwzięcia Socotec Polska Sp. z o. o. 154 653 146 920 37 201 11 160 26 041 86 673 43 666 2129 16 185 104 124 0 67 430 36 694 25,2% 43 001 59 996 16 994 28,3% Strona 103 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” 6.5 Wariant II – rozbudowa systemu selektywnego zbierania i odzysku odpadów oraz mechaniczno – biologiczne przekształcanie odpadów z tlenową stabilizacją wraz z termicznym unieszkodliwianiem frakcji energetycznej W Wariancie II zaproponowano rozbudowę istniejącego układu technologicznego w Zakładzie Utylizacji Odpadów Komunalnych w Hryniewiczach i budowę instalacji termicznego przekształcania frakcji energetycznej wydzielonej z odpadów. Dla Wariantu II przyjęto następujące załoŜenia: • • • • • • • • • • Intensywna selektywna zbiórka odpadów (w systemie mieszanym w zaleŜności od rodzaju zabudowy) dla całego obsługiwanego obszaru, przy załoŜeniu wydzielenia składników o charakterze surowców wtórnych, odpadów niebezpiecznych (występujących w strumieniu odpadów komunalnych), wielkogabarytowych oraz odpadów gruzu budowlanego, jak równieŜ częściowo odpadów ulegających biodegradacji pochodzących z infrastruktury tj. restauracje, zbiorowe Ŝywienie itp.; DemontaŜ odpadów wielkogabarytowych; Przetwarzanie odpadów poremontowych, w tym odpadów gruzu; Sortowanie i doczyszczanie zebranych surowców wtórnych; Sortowanie pozostałej masy zmieszanych odpadów komunalnych z odzyskiem surowców wtórnych oraz wydzieleniem frakcji energetycznej i organicznej ze strumienia zmieszanych odpadów komunalnych; Przygotowanie frakcji energetycznej odpadów zmieszanych do procesu termicznego przekształcania odpadów; Stabilizacja tlenowa wydzielonej frakcji organicznej; Termiczne przekształcanie frakcji energetycznej z odzyskiem energii; Waloryzacja ŜuŜli po procesie termicznego przekształcania frakcji energetycznej; Składowanie odpadów balastowych. Technologiczne elementy zagospodarowania Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych (ZUOK) w Hryniewiczach W celu dostosowana istniejącego ZUOK w Hryniewiczach do nowych potrzeb niezbędna będzie modernizacja, przebudowa lub rozbiórka istniejących obiektów i linii technologicznych oraz budowa nowych obiektów. Na terenie ZUOK w Hryniewiczach po modernizacji i rozbudowie będą realizowane następujące procesy technologiczne: • Segregacja mechaniczno – ręczna odpadów zmieszanych – główny strumień odpadów dowoŜonych na teren ZUOK będą stanowiły zmieszane odpady komunalne. Proces polegał będzie na mechanicznym rozdzieleniu zmieszanych odpadów komunalnych na frakcje wielkościowe za pomocą sita bębnowego. Celem procesu będzie wydzielenie ze zmieszanych odpadów komunalnych strumienia bogatego we składniki organiczne tzw. biofrakcji, a następnie poddanie go procesom biologicznemu przetwarzaniu. • Stabilizacja biologiczna metodą tlenową – kompostowaniu poddawane będą odpady zielone. Produktem procesu będzie wysokiej jakości kompost. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 104 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” • Produkcja paliwa alternatywnego – proces polega na wstępnym doborze określonych odpadów o postaci stałej, innych niŜ niebezpieczne, takich jak: tworzywa sztuczne, guma, róŜnego rodzaju opakowania, tekstylia, włókniny, drewno itp., czyli odpadów posiadających wysoką wartość energetyczną oraz określone parametry fizykochemiczne. Następnie odpady są poddawane obróbce mechanicznej polegającej na kruszeniu, rozdrabnianiu, mieszaniu, homogenizacji i separacji zanieczyszczeń. Gotowy przemiał jest kontrolowany i przygotowywany do wywozu, jako pełnowartościowe paliwo zastępcze. Technologiczne elementy zagospodarowania Zakładu Termicznego Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych Frakcji Energetycznej (ZTUOFE) w Białymstoku W skład zakładu przekształcania odpadów w Białymstoku wchodzić będą następujące instalacje: • instalacja do termicznego unieszkodliwiania frakcji energetycznej z odzyskiem energii, • instalacja do waloryzacji ŜuŜli wraz z placem dojrzewania ŜuŜli. DowoŜone wydzielonym transportem przetworzone odpady komunalne zmieszane (frakcja energetyczna) oraz wybrane frakcje energetyczne odpadów balastowych stanowiących produkt zakładu w Hryniewiczach. Wydajność instalacji do termicznego przekształcania frakcji energetycznej pochodzącej ze zmieszanych odpadów komunalnych wyniesie ok. 57 000 Mg/rok. Technologia termicznego przetwarzania frakcji energetycznej oparta zostanie na rekomendowanej technologii pieca z paleniskiem rusztowym zintegrowanego z kotłem odzysknicom, wyposaŜonego w wydajną instalację do oczyszczania spalin. Produktem termicznego przekształcania odpadów będzie energia elektryczna i energia cieplna. Energia będzie wykorzystywana częściowo na potrzeby własne zakładu, a jej nadwyŜka będzie sprzedawana do sieci zawodowych. Odpady stałe po poddaniu ich odpowiednim procesom waloryzacji mogą stanowić wartościowe kruszywa budowlane. Na terenie ZTUOFE w Białymstoku poza obiektem głównym zostaną wykonane pozostałe przewidziane dla wariantu instalacje odzysku odpadów oraz obiekty i budowle peryferyjne, takie jak: wagi wjazdowa i wyjazdowa, budynek wagowego, magazyn ŜuŜli, oraz niezbędne elementy uzbrojenia terenu (wodociągi, kanalizacje, inne). Obiekty zostaną powiązane układem drogowym umoŜliwiającym komunikację wewnątrzzakładową. Przewiduje się równieŜ budowę drogi technologicznej do zakładu oraz węzła ciepłowniczego łączącego ZTUOFE z ciepłowniczą siecią miejską. Tabela 6.11 Szacowana przepustowość instalacji ZTUOFE w Białymstoku (Wariant II). INSTALACJA/ PROCES Instalacja termicznego przekształcania zmieszanych odpadów komunalnych w ZTPOFE w Białymstoku Instalacja do waloryzacji ŜuŜli w ZTPOFE w Białymstoku Źródło: opracowanie własne Socotec Polska Sp. z o. o. RODZAJ WSADU Odpady frakcji energetycznej ze zmieszanych odpadów komunalnych śuŜel po procesie termicznego przekształcania odpadów Wydajność [Mg/rok] 57 000 1140 Strona 105 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Bilans masowy dla Wariantu II W tabeli poniŜej przedstawiono bilans masowy odpadów trafiających do systemu w ramach Wariantu II z uwzględnieniem redukcji ilości odpadów ulegających biodegradacji trafiających na składowisko odpadów. Tabela 6.12 Zakładana masa odpadów trafiających z miasta Białystok i terenów gmin objętych przedsięwzięciem do systemu w ramach Wariantu II. Wyszczególnienie Ilość odpadów (Mg/rok) 2020 Odpady komunalne wytworzone [Mg] Odpady komunalne przywiezione do ZUOK oraz odpady surowcowe zbierane selektywnie i zagospodarowywane przez prywatnych przedsiębiorców razem [Mg] Odpady surowcowe z selektywnego zbierania razem [Mg], w tym: - 30 % odpadów surowcowych będzie dowoŜonych do ZUOK w Hryniewiczach - 70% będzie zagospodarowanych przez prywatne przedsiębiorstwa Odpady wielkogabarytowe kierowane do instalacji demontaŜu odpadów wielkogabarytowych Odpady gruzu i odpady poremontowe kierowane do instalacji odzysku gruzu 154 653 Odpady kierowane do sortowni odpadów zmieszanych [Mg] Odpady kierowane do tlenowej stabilizacji [Mg] 72 000 18 754 Odpady kierowane do instalacji paliwa alternatywnego [Mg] Odpady kierowane do instalacji termicznego przekształcania odpadów komunalnych (ZTPOFE) w Białymstoku w odniesieniu do odpadów powstających na terenie objętym przedsięwzięciem Odpady z całego systemu przeznaczone do składowania [Mg] - nieprzetworzone odpady do składowania [Mg] - odpady do składowania po procesach ich przetwarzania [Mg] - odpady kompostu niespełniającego norm oraz odpady z przesiewania kompostu [Mg] - odpady po procesie termicznego unieszkodliwiania odpadów [Mg] Redukcja masy odpadów trafiających do ostatecznego unieszkodliwienia poprzez składowanie (%) w odniesieniu do odpadów wytwarzanych na terenie objętym przedsięwzięciem Odpady ulegające biodegradacji: Redukcja masy odpadów ulegających biodegradacji kierowanych do składowania Wymagana redukcja masy odpadów ulegających biodegradacji kierowanych do składowania (Mg/rok) Niedobór w systemie w stosunku do wymagań dotyczących odpadów ulegających biodegradacji (Mg/rok) Niedobór w systemie w stosunku do wymagań dotyczących odpadów ulegających biodegradacji (%) Źródło: opracowanie własne oraz Studium Wykonalności dla realizacji przedsięwzięcia 75 964 56 973 146 920 37 201 11 160 26 041 2410 16 185 54 359 0 35 697 14 614 4048 61,0% 59 109 59 996 887 1,5% 6.6 Wariant III - rozbudowa systemu selektywnego zbierania i odzysku odpadów oraz termiczne przekształcanie odpadów resztkowych z odzyskiem energii Wariant nr III – opcja ta jest oparta na załoŜeniu rozbudowy systemu selektywnego zbierania i odzysku odpadów z jednoczesnym unieszkodliwianiem frakcji resztkowej zmieszanych odpadów komunalnych w instalacji do termicznego przekształcania odpadów. W III Wariancie analizy przyjęto modernizację istniejącego układu technologicznego w Zakładzie Utylizacji Odpadów Komunalnych w Hryniewiczach i budowę instalacji termicznego unieszkodliwiania odpadów komunalnych zmieszanych w Białymstoku. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 106 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” W celu dostosowana istniejącego ZUOK w Hryniewiczach do nowych potrzeb niezbędna będzie modernizacja, przebudowa lub rozbiórka istniejących obiektów i linii technologicznych oraz budowa nowych obiektów. Na terenie ZUOK w Hryniewiczach po modernizacji i rozbudowie będą realizowane następujące procesy technologiczne (w zestawieniu pominięto procesy technologiczne wyszczególnione wcześniej, które będą realizowane we wszystkich wariantach): • Stabilizacja biologiczna metodą tlenową – kompostowaniu poddawane będą odpady zielone. Produktem procesu będzie wysokiej jakości kompost. Na terenie planowanego ZUOK w Białymstoku będą realizowane następujące procesy technologiczne: • Instalacja termicznego unieszkodliwiania odpadów – dowoŜone wydzielonym transportem odpady komunalne zmieszane oraz wybrane frakcje energetyczne odpadów balastowych stanowiących produkt zakładu utylizacji w Hryniewiczach, poddawane będą termicznemu procesowi unieszkodliwiania. Produktem procesu będzie energia elektryczna i energia cieplna. Energia będzie wykorzystywana częściowo na potrzeby własne zakładu, a jej nadwyŜka będzie sprzedawana do sieci zawodowych. W ramach przedsięwzięcia ZUOK w Białymstoku stanowić będzie centralny zakład przetwarzania odpadów z technologią termicznego przekształcania odpadów jako wiodącą. Dla opcji tej przyjęto następujące załoŜenia: • • • • • • • • Intensywna selektywna zbiórka odpadów (w systemie mieszanym) dla całego obsługiwanego obszaru, przy załoŜeniu wydzielenia składników o charakterze surowców wtórnych, odpadów zielonych, odpadów niebezpiecznych (występujących w strumieniu odpadów komunalnych), wielkogabarytowych oraz odpadów gruzu budowlanego, jak równieŜ częściowo odpadów ulegających biodegradacji pochodzących z infrastruktury tj. restauracje, zbiorowe Ŝywienie itp.; DemontaŜ odpadów wielkogabarytowych; Przetwarzanie odpadów gruzu i odpadów poremontowych; Sortowanie i doczyszczanie zebranych surowców wtórnych; Kompostowanie masy roślinnej – odpadów tzw. zielonych; Termiczne przekształcanie odpadów resztkowych z odzyskiem energii; Waloryzacja ŜuŜli po procesie termicznego przekształcania frakcji energetycznej; Składowanie odpadów balastowych. Dla wariantu tego, oprócz budowy ZUOK w Białymstoku, modernizację istniejącego układu technologicznego w Zakładzie Utylizacji Odpadów Komunalnych w Hryniewiczach. Technologiczne elementy zagospodarowania Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych (ZUOK) w Hryniewiczach W ramach modernizacji istniejącego ZUOK w Hryniewiczach przewiduje się modernizację, przebudowę lub rozbiórkę istniejących obiektów i linii technologicznych oraz budowa nowych obiektów. Na terenie ZUOK w Hryniewiczach po modernizacji i rozbudowie będą realizowane następujące procesy technologiczne: • stabilizacja biologiczna metodą tlenową - kompostowaniu poddawane będą odpady zielone, a produktem procesu będzie wysokiej jakości kompost. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 107 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Modernizacja kompostowni odpadów ulegających biodegardacji będzie polegała na zmniejszeniu jej przepustowości z 10 do 3,5 tys. Mg/rok. DemontaŜowi zostaną poddane cztery z siedmiu modułów kompostujących. Kompostowaniu będą poddawane jedynie selektywnie zbierane odpady zielone. Dotychczas w kompostowni tej była kompostowana tzw. biofrakcji wydzielona ze strumienia odpadów zmieszanych. Technologiczne elementy zagospodarowania Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych (ZUOK) w Białymstoku Na terenie ZUOK w Białymstoku zlokalizowana będzie: • instalacja do termicznego unieszkodliwiania odpadów z odzyskiem energii, • instalacja do waloryzacji ŜuŜli wraz z placem sezonowania ŜuŜli. Termiczne przekształcanie zmieszanych odpadów komunalnych tzw. odpadów resztkowych z odzyskiem energii - dowoŜone wydzielonym transportem odpady komunalne zmieszane oraz wybrane frakcje energetyczne odpadów balastowych stanowiących produkt zakładu utylizacji w Hryniewiczach, poddawane będą termicznemu procesowi unieszkodliwiania. Produktem procesu będzie energia elektryczna i energia cieplna. Energia będzie wykorzystywana częściowo na potrzeby własne zakładu, a jej nadwyŜka będzie sprzedawana do sieci zawodowych. Wraz ze wzrostem ilości odpadów selektywnie zebranych zmniejszać się będzie ilość zmieszanych odpadów komunalnych w całkowitym strumieniu odpadów, tak Ŝe w roku 2020 – roku docelowym dla poziomu selektywnego zbierania odpadów wskazanym przez dyrektywę 2008/98/WE - instalacja teremicznego przekształcania odpadów będzie mogła przyjąć oprócz zmieszanych odpadów komunalnych oraz odpadów z instalacji odzysku w Hryniewiczach, niewielką ilość odpadów spoza zakładu w Hryniewiczach. MoŜna spodziewać się, ze będzie to wydzielona w innych instalacjach odzysku frakcja energetyczna. Wydajność instalacji do termicznego przekształcania przewidziano na 120 000 Mg/rok. Technologia termicznego przetwarzania odpadów oparta zostanie na rekomendowanej technologii pieca z paleniskiem rusztowym zintegrowanego z kotłem odzysknicowym, wyposaŜonego w wydajną instalacje do oczyszczania spalin oraz turbozespołem z niezbędną infrastrukturą. Produktem termicznego przekształcania odpadów będzie energia elektryczna i energia cieplna. Energia będzie wykorzystywana częściowo na potrzeby własne zakładu, a jej nadwyŜka będzie sprzedawana do sieci zawodowych. Odpady ŜuŜla podprocesowego będą poddane waloryzacji (z odzyskiem metali), w wyniku której wyprodukowane zostaną kruszywa, które będą zastosowane na potrzeby drogownictwa. Przyjęto, Ŝe dla potrzeb realizacji instalacji, wybudowany zostanie główny budynek technologiczny w postaci hali. Obiekt zostanie wyposaŜony w niezbędne urządzenia technologiczne do procesu spalania odpadów oraz w instalację oświetleniową, wentylacyjną i niezbędne przyłącza wodnokanalizacyjne oraz system odbioru energii elektrycznej i cieplnej oraz instalację do waloryzacji ŜuŜli. Na terenie ZUOK w Białymstoku poza obiektem głównym zostaną wykonane obiekty i budowle peryferyjne, takie jak: wagi wjazdowa i wyjazdowa, budynek wagowego, magazyn ŜuŜli, oraz niezbędne elementy uzbrojenia terenu (wodociągi, kanalizacje, inne). Obiekty zostaną powiązane układem drogowym umoŜliwiającym komunikację wewnątrzzakładową. Przewiduje się równieŜ budowę drogi technologicznej do zakładu oraz węzła ciepłowniczego łączącego ZUOK z ciepłowniczą siecią miejską. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 108 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Tabela 6.13 Szacowana przepustowość instalacji ZUOK w Białymstoku. INSTALACJA/ PROCES Instalacja termicznego przekształcania zmieszanych odpadów komunalnych w ZUOK w Białymstoku Instalacja do waloryzacji ŜuŜli w ZUOK w Białymstoku Źródło: opracowanie własne RODZAJ WSADU Wydajność [Mg/rok] Frakcja resztkowa zmieszanych odpadów komunalnych oraz odpady frakcji energetycznej śuŜel po procesie termicznego przekształcania odpadów 120 000 33 600 Bilans masowy dla Wariantu III W tabeli poniŜej przedstawiono bilans masowy odpadów trafiających do systemu w ramach Wariantu III z uwzględnieniem redukcji ilości odpadów ulegających biodegradacji trafiających na składowisko odpadów. Tabela 6.14 Zakładana masa odpadów trafiających z miasta Białystok i terenów gmin objętych przedsięwzięciem do systemu w ramach Wariantu III. Wyszczególnienie Ilość odpadów (Mg/rok) 2020 Odpady komunalne wytworzone [Mg] Odpady komunalne przywiezione do instalacji naleŜących do systemu gospodarki odpadami miasta Białystok oraz gmin biorących udział w przedsięwzięciu oraz odpady surowcowe zbierane selektywnie i zagospodarowywane przez prywatnych przedsiębiorców razem [Mg] Odpady surowcowe z selektywnego zbierania razem [Mg], w tym: - 30 % odpadów surowcowych będzie dowoŜonych do ZUOK w Hryniewiczach - 70% będzie zagospodarowanych przez prywatne przedsiębiorstwa Odpady wielkogabarytowe kierowane do instalacji demontaŜu odpadów wielkogabarytowych Odpady gruzu i odpady poremontowe kierowane do instalacji odzysku gruzu Odpady kierowane do tlenowej stabilizacji [Mg] Odpady kierowane do instalacji termicznego przekształcania odpadów komunalnych (ZUOK) w Białymstoku w odniesieniu do odpadów powstających na terenie objętym przedsięwzięciem z uwzględnieniem frakcji energetycznej Odpady z całego systemu przeznaczone do składowania [Mg] - nieprzetworzone odpady do składowania [Mg] - odpady do składowania po procesach ich przetwarzania [Mg] - odpady kompostu niespełniającego norm oraz odpady z przesiewania kompostu [Mg] - odpady po procesie termicznego unieszkodliwiania odpadów [Mg] Redukcja masy odpadów trafiających do ostatecznego unieszkodliwienia poprzez składowanie (%) w odniesieniu do odpadów wytwarzanych na terenie objętym przedsięwzięciem Odpady ulegające biodegradacji*: Redukcja masy odpadów ulegających biodegradacji kierowanych do składowania Wymagana redukcja masy odpadów ulegających biodegradacji kierowanych do składowania (Mg/rok) NadwyŜka w systemie w stosunku do wymagań dotyczących odpadów ulegających biodegradacji (Mg/rok) NadwyŜka w systemie w stosunku do wymagań dotyczących odpadów ulegających biodegradacji (%) *obliczenia redukcji masy odpadów oraz masy odpadów ulegających biodegradacji odniesieniu do odpadów z terenu przedsięwzięcia Źródło: opracowanie oraz Studium Wykonalności dla realizacji przedsięwzięcia Socotec Polska Sp. z o. o. 154 653 146 920 37 201 11 160 26 041 2410 16 185 3617 120 000 - 107 349 20 346 0 8294 2819 9233 85,4% 74 390 59 996 14 395 24,0% zostały wyliczone w Strona 109 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” 6.7 Wariant IV - rozbudowa systemu selektywnego zbierania i odzysku odpadów oraz mechaniczno-biologiczne przekształcanie odpadów z beztlenową stabilizacją biologiczną W Wariancie IV przyjęto, Ŝe nie powstanie nowy zakład w Białymstoku, natomiast nastąpi modernizacja i przebudowa istniejącego ZUOK Hryniewicze. Dla Wariantu IV przyjęto następujące załoŜenia: • • • • • • • • Intensywna selektywna zbiórka odpadów (w systemie mieszanym w zaleŜności od rodzaju zabudowy) dla całego obsługiwanego obszaru, przy załoŜeniu wydzielenia składników o charakterze surowców wtórnych, odpadów niebezpiecznych (występujących w strumieniu odpadów komunalnych), wielkogabarytowych oraz odpadów gruzu budowlanego, jak równieŜ częściowo odpadów ulegających biodegradacji pochodzących z infrastruktury tj. restauracje, zbiorowe Ŝywienie itp.; DemontaŜ odpadów wielkogabarytowych; Przetwarzanie odpadów poremontowych, w tym odpadów gruzu; Sortowanie i doczyszczanie zebranych surowców wtórnych; Sortowanie pozostałej masy zmieszanych odpadów komunalnych z odzyskiem surowców wtórnych oraz wydzieleniem organicznej ze strumienia zmieszanych odpadów komunalnych; Stabilizacja biologiczna metodą beztlenową wydzielonej frakcji organicznej; Kompostowanie odpadów zielonych; Składowanie odpadów balastowych. Technologiczne elementy zagospodarowania Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych (ZUOK) w Hryniewiczach W Wariancie IV przyjęto, Ŝe istniejący ZUOK Hryniewicze zostanie przebudowany. Na terenie ZUOK w Hryniewiczach po modernizacji i rozbudowie będą realizowane następujące procesy technologiczne: • Segregacja mechaniczno - ręczna odpadów zmieszanych – główny strumień odpadów dowoŜonych na teren ZUOK będą stanowiły zmieszane odpady komunalne. Celem procesu będzie wydzielenie ze zmieszanych odpadów komunalnych strumienia bogatego w składniki organiczne tzw. biofrakcji, a następnie poddanie go procesom biologicznemu przetwarzaniu. Hala technologiczna segregacji odpadów zmieszanych (obiekt istniejący). W ramach rozbudowy zakładu oraz dostosowania go do nowych potrzeb, istniejąca linia technologiczna segregacji odpadów zmieszanych, o przepustowości ok. 72 tys. Mg/rok, zostanie poddana modernizacji. Celem modernizacji obiektu będzie zwiększenie przepustowości linii do 98 tys. Mg/rok poprzez wymianę bębna w istniejącym sicie. • Stabilizacja biologiczna metodą tlenową – kompostowaniu poddawane będą odpady zielone. Produktem procesu będzie wysokiej jakości kompost. Na terenie obecnie funkcjonuje instalacja do kompostowania kontenerowego odpadów ulegających biodegradacji. Kompostownia posiada przepustowość do 10 tys. Mg/rok. Po przebudowie ZUOK Hryniewicze obiekt będzie pracował z wydajnością 17 tys. Mg/rok. Kompostowaniu będą poddawane głównie odpady zielone i bioodpady pochodzące z selektywnego zbierania oraz jako uzupełnienie do pełnej mocy przerobowej obiektu, część strumienia biofrakcji, wydzielonej ze strumienia zmieszanych odpadów komunalnych. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 110 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” • Stabilizacja biologiczna metodą beztlenową – polega na fermentacji biofrakcji. Zaplanowano realizację instalacji do suchej fermentacji odpadów. Przygotowanie biofrakcji do fermentacji wymaga: − rozdrobnienia do wymiaru średnicy zastępczej ziaren dz ≤ 40 mm, − oczyszczenie z metali Ŝelaznych. Proces prowadzony będzie w komorze fermentacyjnej. W najniŜszym punkcie komory usuwane będą osady z procesu fermentacji. Za pomocą przenośników ślimakowych wyładowczych osady te podawane będą z leja dennego komory fermentacyjnej do pompy załadowczej (recyrkulacja) i tam mieszane z świeŜą biofrakcją. Część materiału przenoszona będzie przez przenośnik ślimakowy do instalacji odwodnienia. Biogaz gromadzący się w przestrzeni gazowej komory (powyŜej wypełnienia) i wydalany będzie z komory automatycznie poprzez występowanie nadciśnienia. Fermentację odpadów o zawartości suchej masy od 20 do 40% określa się jako „suchą”. Sucha fermentacja, w porównaniu z mokrą, wymaga mniejszej objętości reaktora. Mniejsze są równieŜ strumienie przerabianej materii. W konsekwencji mniejsze są koszty eksploatacji instalacji. Przewidywana przepustowość instalacji fermentacji suchej wyniesie ok. 50 000 Mg/rok. Wydzielona na linii segregacji mechanicznej frakcja drobna bogata w składniki ulegające biodegradacji, po wydzieleniu z niej ferromagnetyków, kierowana będzie do rozdrabniania do wielkości zastępczej ziaren, w co najmniej dwóch wymiarach, < 40 mm. Rozdrobniona biofrakcja podawana będzie do kosza zasypowego przenośnika ślimakowego i następnie transportowana do pompy załadowczej wyposaŜonej w moduł mieszający (świeŜe odpady mieszane będą z recyrkulowanym przefermentowanym osadem, z wodą technologiczną, pochodzącą z odwadniania osadu pofermentacyjnego usuwanego z procesu oraz czynnikiem grzewczym (para wodna). Następnie mieszanka pompowana jest do komory fermentacyjnej. Komora fermentacyjna wykonana będzie ze stali, w kształcie ustawionego pionowo cylindra. W celu redukcji strat ciepła posiadać będzie efektywną warstwę izolacyjną. Dno komory ukształtowane będzie w formie stoŜkowego leja. Osady z procesu fermentacji usuwane będą w najniŜszym punkcie komory za pomocą przenośników ślimakowych wyładowczych. Część materiału zostanie recyrkulowana, a pozostała część będzie przenoszona przez przenośnik ślimakowy do instalacji odwodnienia. Odwadnianie za pomocą prasy ślimakowej do 40 - 50% zawartości suchej masy. Odwodnione osady są transportowane do kontenera wielkogabarytowego otwartego, ustawionego wewnątrz hali, w którym wywoŜone są na składowisko balastu. Biogaz zbierać się będzie w przestrzeni gazowej komory (powyŜej wypełnienia) i wydalany będzie z komory automatycznie poprzez występowanie nadciśnienia. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 111 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Bilans masowy dla Wariantu IV W tabeli poniŜej przedstawiono bilans masowy odpadów trafiających do systemu w ramach Wariantu IV z uwzględnieniem redukcji ilości odpadów ulegających biodegradacji trafiających na składowisko odpadów Tabela 6.15 Zakładana masa odpadów trafiających z miasta Białystok i terenów gmin objętych przedsięwzięciem do systemu w ramach Wariantu IV. Wyszczególnienie Odpady komunalne wytworzone [Mg] Odpady komunalne przywiezione do instalacji naleŜących do systemu gospodarki odpadami miasta Białystok oraz gmin biorących udział w przedsięwzięciu oraz odpady surowcowe zbierane selektywnie i zagospodarowywane przez prywatnych przedsiębiorców razem [Mg] Odpady surowcowe z selektywnego zbierania razem [Mg], w tym: - 30 % odpadów surowcowych będzie dowoŜonych do ZUOK w Hryniewiczach - 70% będzie zagospodarowanych przez prywatne przedsiębiorstwa Odpady kierowane do sortowni odpadów zmieszanych [Mg] Odpady ulegające biodegradacji kierowane do stabilizacji tlenowej [Mg] - brakująca przepustowość instalacji do kompostowania [Mg] Odpady wielkogabarytowe kierowane do instalacji demontaŜu odpadów wielkogabarytowych Odpady gruzu i odpady poremontowe kierowane do instalacji odzysku gruzu Odpady z całego systemu przeznaczone do składowania [Mg] - nieprzetworzone odpady do składowania [Mg] - odpady do składowania po procesach ich przetwarzania [Mg] - odpady kompostu niespełniającego norm oraz odpady z przesiewania kompostu [Mg] - odpady procesowe z fermentacji [Mg] Redukcja masy odpadów trafiających do ostatecznego unieszkodliwienia poprzez składowanie (%) Odpady ulegające biodegradacji: Redukcja masy odpadów ulegających biodegradacji kierowanych do składowania Wymagana redukcja masy odpadów ulegających biodegradacji kierowanych do składowania (Mg/rok) Niedobór w systemie w stosunku do wymagań dotyczących odpadów ulegających biodegradacji (Mg/rok) Niedobór w systemie w stosunku do wymagań dotyczących odpadów ulegających biodegradacji (%) Źródło: opracowanie oraz Studium Wykonalności dla realizacji przedsięwzięcia Ilość odpadów (Mg/rok) 2020 154 653 146 920 37 201 11 160 26 041 86 673 36 089 19 089 2129 16 185 99 288 0 48 478 14 286 36 534 28,7% 49 468 59 996 10 528 17,5% 6.8 Analiza zapotrzebowania na energię wytwarzaną w procesie termicznego przekształcania odpadów i moŜliwość jej zbytu RozwaŜając wybór systemu gospodarki odpadami dla miasta Białystok oraz gmin biorących udział w przedsięwzięciu, kryterium decydującym będzie wybór systemu, który spełni wszystkie wymagania prawa UE oraz polskiego, będzie systemem, który pozwoli na przetworzenie jak największej ilości odpadów i na powstanie jak najmniejszej ilości odpadów podprocesowych oraz będzie systemem najbardziej ekonomicznym. Na ekonomię systemu wpływa niewątpliwie moŜliwość uzyskania i sprzedaŜy „produktów” po procesach odzysku i unieszkodliwiania. Produkt ten stanowią zarówno odzyskane surowce wtórne, jak i energia. NaleŜy zwrócić uwagę, Ŝe w analizowanym Wariancie II oraz III element wspólny stanowi instalacja termicznego przekształcania odpadów – w przypadku Wariantu II – instalacja termicznego przekształcania wyłącznie frakcji energetycznej, dla Wariantu III - instalacja termicznego przekształcania frakcji resztkowej zmieszanych odpadów komunalnych (ok. 60%) oraz frakcji energetycznej wydzielonej w procesach odzysku). Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 112 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” MoŜna zatem uznać, Ŝe w obu przypadkach „odpad” = „paliwo” i tak jak kaŜdy proces spalania generuje produkt, którym jest wytwarzana energia. Proces termicznego przekształcania odpadów pozwala na produkcję energii elektrycznej lub cieplnej lub energii w skojarzeniu – w zaleŜności od potrzeb rynku, a to powoduje uzyskanie przychodów z jej sprzedaŜy, a tym samym zmniejszenie kosztów unieszkodliwiania odpadów. Zbyt na produkowaną z odpadów energię wiąŜe się ściśle z zapotrzebowaniem rynku. W związku z powyŜszym poniŜej przeprowadzono analizę zarówno sytuacji obecnej i prognoz dla sektora energetycznego w Polsce i mieście Białystok. 6.8.1 Prognozy popytu na energię elektryczna i cieplną Popyt na energię elektryczna i cieplną będzie wzrastał. Zawarta w rządowym dokumencie „Polityka energetyczna Polski do 2025 r.” prognoza zapotrzebowania na energię mówi o zakładanym wzroście krajowego zuŜycia o 80%-93%. Analiza wzrostu popytu bazuje na makroekonomicznym scenariuszu rozwoju kraju, będącym elementem projektu Narodowego Planu Rozwoju na lata 2007-2013, który szacuje wzrost krajowego PKB na 4%-5,1% średniorocznie(załoŜenie Banku Światowego). W najbliŜszej przyszłości sektor energetyczny będzie musiał stawić czoła dwóm wyzwaniom, jakimi są: • • zapewnienie bezpieczeństwa dostaw energii; Niezbędna jest modernizacja przestarzałych aktywów i sieci przesyłowych, które juŜ kilkakrotnie zawodziły w przeciągu ostatnich lat, a takŜe budowa nowych źródeł wytwórczych, zwłaszcza na północy Polski, gdzie deficyt źródeł wytwórczych zmusza do przesyłania energii z południa kraju co jest kosztowne i coraz trudniejsze biorąc pod uwagę zły stan techniczny sieci przesyłowych; spełnienie narzuconych wymogów, wynikających z proekologicznej polityki unijnej. Niezbędne jest teŜ dostosowanie polskiego sektora energetycznego do wymagań stawianych przez unie europejską. Redukcja emisji gazów i pyłów, zwiększenie udziału odnawialnych źródeł energii w strukturze krajowej a takŜe redukcja energochłonności to najwaŜniejsze cele stawiane polskiej energetyce do 2020 r. Ze względu na polską strukturę wytwarzania energii, opartą głównie na paliwach stałych, pogodzenie tych dwóch kierunków działania będzie wymagało ogromnego wysiłku, a przede wszystkim znacznych nakładów finansowych, czasu oraz mobilizacji ze strony rządu w określeniu i realizacji długookresowej polityki energetycznej. Pewnym jest, Ŝe szykujące się zmiany w sektorze energetycznym będą miały znaczący wpływ na wzrost cen energii. Prognozy mówią o wzroście w przedziale od 30% do 100% w przeciągu najbliŜszych dwóch lat. Za przyczyny bezpośrednie przyjmuje się wzrost cen węgla oraz koszty zakupu uprawnień do emisji dwutlenku węgla, ponadto zakłada się, Ŝe dodatkowy wpływ będą tez miały nowe obowiązki związane z promowaniem energii wytwarzanej ze źródeł odnawialnych i w kogeneracji. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 113 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” 6.8.2 Charakterystyka rynku energetycznego w Białymstoku Charakterystyka istniejących źródeł wytwórczych w Białymstoku Zapotrzebowanie na ciepło w Białymstoku zaspokajane jest przez kilka źródeł wytwórczych. Do największych z nich naleŜą Elektrociepłownia Białystok S.A. oraz Ciepłownia Zachód. Pozostałą część ciepła zaspokajana jest z indywidualnych źródeł ciepła oraz kotłowni zakładowych. Największy wytwórca ciepła w mieście czyli EC Białystok dysponuje osiągalną mocą cieplną równą 557 MW th, a w skojarzeniu osiągalną mocą 334 MWth. Poza sezonem grzewczym EC wytwarza ciepło tylko na potrzeby ciepłej wody uŜytkowej i pary technologicznej o całkowitej mocy cieplnej 55 MW th. Kolejne duŜe źródło ciepła czyli Ciepłownia Zachód dysponuje zainstalowaną mocą 167 MW th. Nominalna moc osiągana przez ciepłownie wynosi 155,6 MW th. Praca zakładu ograniczona jest do wytwarzania ciepła tylko w sezonie grzewczym na potrzeby ogrzewania i ciepłej wody uŜytkowej. Poza sezonem grzewczym zapotrzebowanie na ciepło pokrywane jest przez ECB. Na rysunku poniŜej przedstawiony jest układ sieci ciepłowniczej w Białymstoku z zaznaczonymi największymi źródłami wytwórczymi. Źródło: MPEC Białystok Rysunek 6.1 Układ sieci cieplnej w Białymstoku. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 114 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Aktualne oraz prognozowane zapotrzebowanie na ciepło Białegostoku Zgodnie z zapisem Studium Uwarunkowań, według Planu rozwoju MPEC na lata 2005-2010 zapotrzebowanie ciepła do 2010 r. nie zmieni się w istotny sposób w stosunku do stanu obecnego i wyniesie ok. 470-480 MW. Po 2010 r. Plan zakłada wzrost zapotrzebowania na ciepło wynikające z zabudowy i zasiedlania nowych obszarów miasta. Przewiduje się, Ŝe w 2020 r. zapotrzebowanie na ciepło wyniesie 600-620 MW. Ilości sprzedaŜy ciepła w wodzie i parze w latach 2006-2008 zgodnie z danymi uzyskanymi od MPEC Białystok, oraz zamówione moce i produkcja energii cieplnej przez ECB i CZ przedstawione są w tabelach 6.16 i 6.17. Tabela 6.16 Zestawienie ilości sprzedanego ciepła w latach 2006-2008 Okres Rok 2006 2007 2008 2009 (plan) październik-maj 4 132 285 GJ 3 865 506 GJ 3 791 483 GJ czerwiec-wrzesień 368 503,4 GJ 402 392,9 GJ 449 802,1 GJ 4.023.957 GJ Źródło: MPEC Białystok Tabela 6.17 Zestawienie mocy zamówionych i produkowanej energii cieplnej w latach 20002004. Rok Moc zamówiona [MW] EC Białystok Ciepłownia Zachód Razem Produkcja energii cieplnej [TJ] EC Białystok Ciepłownia Zachód Razem % spadek mocy w stosunku do roku poprzedniego 2000 r. 2001 r. 2002 r. 2003 r. 2004 r. 484,5 140,0 624,5 440 137 577 430 135 565 425 123 548 395 121 516 4154 965 5119 4453 999 5452 4122 1086 5208 4006 1146 5152 3789 997 4786 - 7,5 2,0 3,0 9,0 Źródło: Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Białegostoku Sezonowość ZUOK moŜe produkować energie w postaci ciepła wykorzystywanego do podgrzewania wody z miejskiej sieci ciepłowniczej. Przewiduje się, Ŝe zakład będzie dysponował maksymalnie mocą cieplną w ilości około 20 MW. Przy takim załoŜeniu ZUOK pracując wytworzy w skali roku 561 600 GJ/rok. Jednak ze względu na zbyt małe zapotrzebowanie na ciepło poza sezonem grzewczym, ZUOK będzie musiał ograniczyć swą produkcję ciepła. Zgodnie z informacją uzyskaną od MPEC w Białymstoku, zawartą w piśmie nr TS/10/2009 maksymalna ilość odbieranego ciepła od ZUOK nie będzie mogła przekroczyć 5 MW poza sezonem grzewczym. Wówczas ZUOK wyprodukuje w sezonie grzewczym 380 160 GJ, a w letnim 45 360 GJ przy załoŜeniu, Ŝe sezon grzewczy będzie trwać 220 dni. Bilans energetyczny przedstawiony w rozdziale opisującym technologię instalacji termicznego unieszkodliwiania odpadów komunalnych uwzględnia pracę ZUOK w dwóch sezonach, grzewczym i „letnim”. W zaleŜności od temperatury powietrza, sezon grzewczy w Białymstoku trwa średnio około 220 dni. Długość sezonu grzewczego oraz średnie temperatury w nim panujące na latach 1996-2008 przedstawione są w tabeli nr. 6.18. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 115 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Tabela 6.18 Długość sezonu grzewczego oraz średnie temperatury. Wyszczególnienie Średnia temperatura w sezonie grzewczym w oC Długość sezonu grzewczego w dniach 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 -0,4 +1,2 +1,3 +2,5 +3,8 +2,4 +2,1 +0,7 +2,2 +1,9 +0,9 +3,6 +3,4 222 219 205 224 214 226 217 210 220 222 207 238 233 Źródło: MPEC Białystok Kogeneracja Praca zakładu termicznego unieszkodliwiania odpadów z odzyskiem energii w trybie kogeneracji umoŜliwia jednoczesne produkowanie energii elektrycznej i cieplnej. Zastosowanie turbin przeciwpręŜnych lub upustowo-kondensacyjnych daje moŜliwość wykorzystywania części pary do produkcji energii elektrycznej i reszty do produkcji ciepła. Procent odzysku energii z termicznego przekształcania odpadów bez zastosowania skojarzonego wytwarzania energii czyli przy produkcji samej energii elektrycznej wynosi od 19 do 24 % przy zastosowaniu klasycznych pieców rusztowych zintegrowanych z kotłem lub fluidalnych. W trybie skojarzonym sprawność odzysku energii wynosi od 74 do 80 %. Praca zakładu w trybie kogeneracji daje nieporównywalnie większą wartość odzysku energii z termicznego unieszkodliwiania odpadów niŜ w przypadku braku jej stosowania. MoŜliwość sprzedaŜy ciepła do miejskiej sieci ciepłowniczej znacznie poprawania rentowność instalacji termicznego unieszkodliwiania odpadów komunalnych. Dochody z tytyłu sprzedaŜy ciepła bezpośrednio wpływają na cenę przyjęcia odpadów do termicznego przekształcania. Energia elektryczna Charakterystyka źródeł zasilania Białegostoku Główne źródło zasilania w energię elektryczną województwa podlaskiego w tym miasta Białegostoku stanowi krajowy system wysokiego napięcia. Główne linie zasilające to linia WN 400 kV relacji Miłosna k/Warszawy – GPZ „Narew” 400/110 kV. Kolejnym źródło zasilania stanowi Elektrociepłownia Białystok S.A. Zainstalowana moc elektryczna elektrociepłowni wynosi 203,5 MW, a osiągalna 167 MW. ZuŜycie energii elektrycznej miasta Białegostoku w latach 2000-2008 z uwzględnieniem roku 2008 przedstawia tabela 6.19. Tabela 6.19 ZuŜycie energii elektrycznej miasta Białegostoku w latach 2000-2008 z uwzględnieniem roku 2008. Lp. Rok rozliczeniowy ZuŜycie w przedsiębiorstwie [MWh] Odbiorcy na wysokim napięciu Odbiorcy na średnim napięciu Ogółem (odbiorcy na niskim napięciu) Liczba odbiorców MWh Liczba odbiorców MWh Liczba odbiorców MWh ZuŜycie ogółem [MWh] 1 2000 2 077 0 0 105 205 315 122 814 300 281 508 129 2 2002 2 302 1 54 104 200 131 126 640 312 304 514 791 3 2004 2 378 1 12 91 215 566 130 061 335 117 553 073 4 2005 2 458 2 12 92 216 283 131 264 346 408 565 161 5 2008 bd bd bd bd bd bd bd 617 307 Źródło: Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Białegostoku, PGE Dystrybucja Białystok Sp. z o.o. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 116 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Energia elektryczna w ilości 15 734 MWh (po zaspokojeniu potrzeb własnych ZUOK) będzie mogła być w całości sprzedana do sieci elektroenergetycznej w sezonie zimowym przy maksymalnej produkcji energii cieplnej. Rosnące zapotrzebowanie na ten rodzaj energii zapewni, ZUOK jej ciągły zbyt. 6.9 Wskazanie najkorzystniejszego rozwaŜanych wariantów rozwiązania spośród W przeprowadzonej analizie wariantów zostały wzięte pod uwagę najwaŜniejsze cele dla całego systemu tj.: • • • • • • • stworzenie optymalnego systemu gospodarki odpadami który pozwoli na postępowanie z odpadami zgodne z zapisami prawa unijnego i polskiego; zwiększenie ilości zbieranych selektywnie odpadów, które pozwoli na ich ponowne wykorzystanie, odzysk i recykling; wykorzystanie potencjału surowcowego i energetycznego odpadów; zmniejszenie ilości odpadów ulegających biodegradacji, które podlegać będą składowaniu; wprowadzenie nowych instalacji odzysku i unieszkodliwienia odpadów (poza składowaniem odpadów); kompleksowe rozwiązanie problemu odzysku i/lub unieszkodliwiania róŜnego typu odpadów komunalnych W Białymstoku i gminach biorących udział w przedsięwzięciu; zmniejszenie całkowitej ilości składowanych odpadów. Omówione warianty analizowane pod kątem wykonalności zadań polityki ekologicznej Polski zapewniają w pełni lub częściowo ich realizację. Jest to jednym z istotnych elementów realizacji zasad ochrony środowiska i zrównowaŜonego rozwoju, poprzez realizację: • • • • • zasady prewencji - zapobieganie i ograniczanie powstawania odpadów, zasady recyklingu - waloryzacja i powtórne wykorzystanie odpadów; zasady unieszkodliwiania - eliminacja odpadów bezpieczna dla środowiska; zasady bliskości i samowystarczalności - unieszkodliwianie odpadów jak najbliŜej miejsca ich wytworzenia; zasady odpowiedzialności - koszty eliminacji odpadów ponosi wytwórca. Zdefiniowane warianty poddano analizie wielokryterialnej, której wyniki przedstawiono w tabeli poniŜej. Tabela 6.20 Porównanie podstawowych kryteriów wyboru rozwaŜanych wariantów. WYSZCZEGÓLNIENIE Wariant 1 Wariant 2 Wariant 3 Wariant 4 1 1 1 1 0 1 1 0 1 1 1 1 1 1 1 1 5 Zgodność z aktualnie obowiązującymi przepisami w zakresie ochrony środowiska Zgodność z Krajowym Planem Gospodarki Odpadami i przepisami UE (do roku 2020) MoŜliwość realizacji obiektów zakładu w obrębie wskazanych przez Wnioskodawcę lokalizacji Zapotrzebowanie terenu umoŜliwiające funkcjonowanie systemu na dostępnym obszarze Produkty handlowe: a) Frakcje handlowe surowców wtórnych 1 1 1 1 b) Recykling energetyczny Paliwo alternatywne lub waloryzacja termiczna odpadów 0 0 1 1 1 1 1 0 Lp. 1 2 3 4 c) Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 117 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Lp. WYSZCZEGÓLNIENIE d) Stabilny biologicznie odpad do składowania 6 10 Poziom techniczny proponowanych rozwiązań Brak potencjalnych, istotnych zagroŜeń dla środowiska Istotna (ponad 50%) redukcja masy odpadów przeznaczonych do składowania Doświadczenia na terenie UE – wdroŜenia na skalę przemysłową Ilość przewag i zalet wg w/w kryteriów: 11 Ranking przewag i zalet wg w/w kryteriów: 7 8 9 Wariant 1 Wariant 2 Wariant 3 Wariant 4 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 0 1 1 0 1 1 1 1 8 12 12 9 67 100 100 75 Źródło: opracowanie własne Analiza wielokryterialna wypada pozytywnie i w sposób dość zbliŜony dla Wariantu II i III. JednakŜe Wariant III pozwala na osiągnięcie redukcji ilości odpadów ulegających biodegradacji kierowanych na składowisko oraz uzyskanie najmniejszej ilości odpadów poprocesowych, które będą musiały być składowane. Generuje takŜe największą ilość energii, która moŜe zostać sprzedana do sieci, a uzyskany przychód wpłynie znacząco na koszt przyjęcia odpadów do Zakładu. KaŜdy z wariantów proponuje rozwiązania systemu gospodarki odpadami, jak równieŜ planowane wyposaŜenie techniczne instalacji zgodnie z wymaganymi w Unii Europejskiej standardami technologicznymi i ekologicznymi dla tego rodzaju przedsięwzięć - zgodnie z kryteriami najlepszej dostępnej techniki. Dla ostatecznego podsumowania parametrów charakteryzujących osiągnięcie najlepszych efektów technologicznych, prawnych i środowiskowych wykonano przedstawiony poniŜej zbiorczy ranking rozpatrywanych opcji. Tabela 6.21 Ranking zbiorczy dla rozwaŜanych wariantów. Lp. WYSZCZEGÓLNIENIE Wariant 1 Wariant 2 Wariant 3 Wariant 4 1 Ranking najistotniejszych parametrów technologicznych - waga 50% 21 39 48 28 2 Ranking przewag i zalet zgodnie z analizą kryteriów - waga 50% 33 50 50 38 3 Ranking zbiorczy 54 89 98 Źródło: opracowanie własne oraz Studium Wykonalności dla realizacji przedsięwzięcia 65 Na podstawie przeprowadzonej analizy oraz biorąc pod uwagę prognozowane ilości odpadów, ich skład morfologiczny, wymogi prawne i tendencje przewidujące zakaz składowania odpadów nieprzetworzonych lub o określonej wartości opałowej, brak nowych miejsc pod lokalizację nowych składowisk odpadów - najbardziej racjonalny dla miasta Białegostoku jest wybór Wariantu III zakładającego rozwój selektywnego zbierania odpadów i odzysku odpadów z wiodącą technologią termicznego przekształcania odpadów resztkowych (zmieszanych odpadów komunalnych) z odzyskiem energii. Wybór wariantu polegającego na włączeniu instalacji termicznego przetwarzania odpadów komunalnych do kompleksowego systemu gospodarki odpadami dla miasta Białystok oraz okolicznych gmin jest wariantem najbardziej odpowiednim, dzięki któremu miasto spełni wszystkie zakładane prawem polskim i unijnym wymagania prawne dot. gospodarki odpadami, jak równieŜ najbardziej racjonalnym z uwagi na specyfikę miasta i aglomeracji, z uwzględnieniem czynników środowiskowych i ekonomicznych. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 118 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” W załoŜeniach do systemu uwzględniono zapisy nowej dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE w sprawie odpadów oraz uchylającej niektóre dyrektywy z dnia 19 listopada 2008r. (wejście w Ŝycie dnia 11 grudnia 2008r.), która koncentruje się na oddziaływaniu na środowisko wywieranym przez wytwarzanie odpadów i gospodarowanie nimi w trakcie całego cyklu Ŝycia zasobów. Rozpatrując system selektywnego zbierania odpadów, pomimo braku na dzień dzisiejszych stosownych zapisów w stosunku do Polski, uwzględniono zapisy dyrektywy 2008/98/WE, które wskazują, Ŝe do roku 2020 państwa członkowskie podejmą niezbędne środki słuŜące realizacji następujących celów: • przygotowanie do ponownego wykorzystania i recyklingu materiałów odpadowych, przynajmniej takich jak papier, metal, plastik i szkło z gospodarstw domowych i w miarę moŜliwości innego pochodzenia, pod warunkiem Ŝe te strumienie odpadów są podobne do odpadów z gospodarstw domowych, zostanie zwiększone wagowo do minimum 50%. • przygotowanie do ponownego wykorzystania, recyklingu i innych sposobów odzyskiwania materiałów (…), w odniesieniu do innych niŜ niebezpieczne odpadów budowlanych i rozbiórkowych (kod odpadu: 17 05 04) zostanie zwiększone do minimum 70%. Proponując system gospodarki odpadami dla miasta Białystok wzięto pod uwagę wymagania szczegółowe dotyczące sposobów gospodarowania odpadami ulegającymi biodegradacji regulowane dyrektywą Rady 1999/31/WE w sprawie składowania odpadów, określającą m.in. wymagania w zakresie deponowania na składowiskach odpadów komunalnych ulegających biodegradacji, jak równieŜ decyzję Rady 2003/33/WE z dnia 19 grudnia 2002 r. ustanawiającą kryteria i procedury przyjęcia odpadów na składowiska, na podstawie art.16 i załącznika II do dyrektywy 1999/31/WE. Dyrektywa 1999/31/WE w sprawie składowania odpadów za główny cel postawiła wprowadzenie środków, procedur i zasad postępowania zmierzających do zapobiegania negatywnym dla środowiska skutkom składowania odpadów w trakcie całego cyklu istnienia składowiska. Równolegle z celami zasadniczymi dyrektywa zobowiązała państwa członkowskie do przyjęcia środków mających na celu zredukowanie wytwarzania metanu na składowiskach odpadów, między innymi w celu zmniejszenia globalnego ocieplenia. NaleŜy zauwaŜyć, Ŝe oddziaływanie na klimat metanu jest 23 razy silniejsze niŜ dwutlenku węgla. Wybór technologii termicznego przekształcania odpadów jako wiodącej, zapewnia prawie całkowite zagospodarowanie odpadów i zminimalizowanie ilości odpadów przeznaczonych do składowania wraz z produkcją znaczących ilości energii cieplej i elektrycznej na potrzeby mieszkańców Białegostoku. Słuszność wyboru Wariantu III, jako opcji najbardziej prorozwojowej i proekologicznej, potwierdzają takŜe wieloletnie doświadczenia krajów zachodnioeuropejskich. Biorąc pod uwagę proponowany system gospodarki odpadami dla miasta Białystok i okolicznych gmin naleŜy zauwaŜyć, Ŝe przedsięwzięcie będzie ono zlokalizowane na terenie aglomeracji miejskiej o liczbie ludności ponad 390 tys. mieszkańców. Dla takich aglomeracji metodą preferowana w Europie jest termiczne przetwarzanie odpadów z odzyskiem energii, z uwagi na duŜą niejednorodność odpadów, ich skład morfologiczny, trudności związane z prowadzeniem selektywnego zbierania odpadów ulegających biodegradacji, a przede wszystkim z niemoŜliwości uzyskania kompostu spełniającego normy, który mógłby być wykorzystany. Termiczne przekształcanie odpadów, w tym frakcji ulegającej biodegradacji jest alternatywą dla produkcji nawozów poniewaŜ nie ma moŜliwości zagwarantowania jakości bioodpadów w duŜych miastach i aglomeracjach. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 119 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Planowane przedsięwzięcie jest zgodnie z zapisami Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE w sprawie odpadów oraz uchylającej niektóre dyrektywy z dnia 19 listopada 2008r., gdzie w zaleŜności od efektywności energetycznej procesu spalania, spalanie moŜna uznać za odzyskiwanie energii lub za unieszkodliwianie odpadów. Preferowanie odzysku energetycznego jest zgodne z polityką wprowadzania nowych źródeł pozyskania energii, a odzysk z odpadów to moŜliwość wytworzenia w skojarzeniu ponad 15 735 (sezon grzewczy) MWh/sezon energii elektrycznej sprzedawanej do sieci energetycznej oraz 380 160 GJ/sezon (sezon grzewczy) energii cieplnej dostarczanej na potrzeby miejskiej sieci ciepłowniczej. Planowane przedsięwzięcie w rozumieniu zapisów nowej dyrektywy zgodnie z załącznikiem II będzie obiektem przetwarzania termicznego przeznaczonym do przetwarzania odpadów komunalnych stałych, który będzie uznany za prowadzący operacje odzyskiwania, gdyŜ będzie spełniał warunek określony w dyrektywie tj. Ŝe sprawność energetyczna będzie równa lub większa niŜ 0,65. W analizie wariantów porównano ilości wytwarzanej w procesie przetwarzania odpadów energii. Instalacja termicznego przetwarzania odpadów jest instalacją, która pozwala na największy odzysk energetyczny z odpadów, w której wytwarza się energię elektryczną i cieplną oraz która w przeciwieństwie do procesu kompostowania i recyklingu ma dodatni bilans energetyczny. Energia pozyskiwana z odpadów w ZUOK zastępuje paliwa kopalne, co powoduje zmniejszenie emitowanych do atmosfery zanieczyszczeń, głównie dwutlenku węgla (CO2) oraz metanu z tytułu umieszczania odpadów na składowisku. NaleŜy zauwaŜyć, Ŝe odpady komunalne zawierają węgiel uwięziony w dłuŜszych lub krótszych łańcuchach molekularnych. Morfologiczne badania odpadów komunalnych dowodzą, Ŝe 1 tona odpadów zawiera przeciętnie 170 kg organicznego węgla (na postawie: Zielona księga w sprawie gospodarowania bioodpadami w Unii Europejskiej). Proponowana instalacja będzie miała zatem wpływ na ograniczenie emisji gazów cieplarnianych w odniesieniu do Krajowej Polityki Klimatycznej, wynikającej z pakietu klimatyczno-energetycznego. Natomiast większość emisji, w tym równieŜ gazów cieplarnianych CH4, N2O oraz CO2 z mechaniczno-biologicznych metod przetwarzania odpadów komunalnych wynika z biologicznego przetwarzania odpadów ulegających biodegradacji. Dopiero po stabilizacji uzyskanej dzięki biologicznemu przetworzeniu otrzymany materiał wiąŜe dwutlenek węgla o krótkim cyklu obiegu na określony okres. Odpady ulegające biodegradacji w strumieniu zmieszanych odpadów komunalnych są zanieczyszczone, zatem patrząc jednak na produkt końcowy (stabilizat), moŜna stwierdzić, Ŝe w większości przypadków jest on zanieczyszczony w stopniu utrudniającym jego dalsze wykorzystanie. Typowe zanieczyszczenia występujące w kompoście to metale cięŜkie i nieczystości (np. stłuczone szkło), ale istnieje teŜ potencjalne ryzyko zanieczyszczenia trwałymi substancjami organicznymi. Korzyści ze stosowania kompostu są oczywiste, ale wyłącznie kompostu o odpowiedniej jakości. Biorąc powyŜsze pod uwagę, naleŜy zauwaŜyć, Ŝe technologie MBT nie stanowią ostatecznego rozwiązania dla przetwarzania odpadów. Pozostający odpad balastowy musi być składowany lub przetwarzany termicznie. Ilość zagospodarowanej materii organicznej zmniejsza się tylko częściowo, więc korzyści dla środowiska są takŜe ograniczone. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 120 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Wydzielona w procesie mechanicznego przetwarzania frakcja energetyczna, w przypadku jej przeróbki na paliwo alternatywne mogłaby być wykorzystana w przemyśle cementowym lub energetycznym, lub w przypadku braku popytu na nią zmagazynowana, a następnie przekształcona w zakładach termicznego przekształcania odpadów. Odpad taki wymaga specjalnego przygotowania w instalacjach do przygotowania paliwa alternatywnego i musi charakteryzować się stałymi parametrami fizyko-chemicznymi. NaleŜałoby zatem rozwaŜyć wprowadzenie standardów dla składu fizykochemicznego paliw, standardów dla podawania paliw do pieców cementowych, odpadów wytwarzanych na bazie zmieszanych odpadów komunalnych. NaleŜy takŜe wspomnieć, Ŝe ceny sprzedaŜy energii produkowanej z klasycznych źródeł energii są coraz wyŜsze, dlatego teŜ instalacje wytwarzające energię z odpadów będą coraz bardziej konkurencyjne w stosunku do instalacji energetycznych wytwarzających energię w sposób klasyczny, a dodatkowo będą spełniać funkcje ekologiczne. Budowa instalacji termicznych pracujących w systemie kogeneracji wpisuje się w zalecenia dyrektywy UE 2004/8/WE dotyczącej promocji kogeneracji, zakładającej osiągnięcie w 2010 roku wielkości produkcji energii w skojarzeniu w UE na 18%. Jest to waŜny element wpływający na akceptację społeczną przez mieszkańców miasta. Instalacje termiczne stwarzają moŜliwość zapewnienia właściwych poziomów odzysku dla odpadów opakowaniowych, które nawet po zakładanym wzroście poziomu zbiórki selektywnej stanowić będą, co najmniej 60-70% masy odpadów niesegregowanych. Trzeba takŜe mieć na uwadze, Ŝe część odpadów opakowaniowych znajdujących się w strumieniu odpadów komunalnych z uwagi na niską jakość nadaje się wyłącznie do odzysku energetycznego. Rekomendowany wariant przez zakładany wysoki poziom zbiórki selektywnej pozwoli na zdecydowanie większy odzysk i recykling materiałowy oraz objęcie zbiórką nowych grup odpadów m.in. odpadów zielonych czy zwiększenia moŜliwości zbiórki odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunlanych. Istniejące instalacje zapewnią m.in. wytwarzanie wyłącznie kompostu o jakości pozwalającej na jego uŜytkowanie dla celów ogrodniczych na terenie miasta. Dyrektywa 2008/98/WE z dnia 19 listopada 2008r w sprawie odpadów oraz uchylająca niektóre dyrektywy wymaga przygotowania do ponownego wykorzystania i recyklingu materiałów odpadowych, przynajmniej takich jak papier, metal, plastik i szkło z gospodarstw domowych i w miarę moŜliwości innego pochodzenia, pod warunkiem Ŝe te strumienie odpadów są podobne do odpadów z gospodarstw domowych wagowo do minimum 50%. Dyrektywa mówi o okresach przejściowych, jednakŜe w związku z tym, Ŝe są one do dnia dzisiejszego nie wskazane przez Komisję Europejską, autorzy raportu załoŜyli, Ŝe selektywne zbieranie odpadów materiałowych wyniesie tak jak zakłada dyrektywa 50%. W związku z powyŜszym, zakładając, Ŝe w systemie będzie zbieranych ok. 95% całego strumienia odpadów wytwarzanych oraz przyjmując załoŜone poziomy selektywnego zbierania do zakładu termicznego przekształcania odpadów trafiać będzie: • 2015 rok - 120 914 zmieszanych odpadów komunalnych + 3615 balastu • 2016 rok - 117 617 zmieszanych odpadów komunalnych + 4171 balastu • 2017 rok - 114 268 zmieszanych odpadów komunalnych + 4734 balastu • 2018 rok - 110 869 zmieszanych odpadów komunalnych + 5305 balastu • 2019 rok - 107 418 zmieszanych odpadów komunalnych + 5850 balastu • 2020 rok - 101 810 zmieszanych odpadów komunalnych + 5539 balastu Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 121 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Wobec powyŜszego dla zakładu termicznego przekształcania odpadów przyjęto wydajność 120 tys. Mg/rok. Zakłada się, Ŝe w związku ze wzrostem selektywnie zebranych odpadów ilość zmieszanych odpadów komunalnych kierowanych do instalacji będzie się zmniejszać, natomiast nastąpi wzrost ilości dostarczanego do zakładu balastu (frakcji energetycznej) po procesach odzysku zebranych selektywnie odpadów. Ponadto przy osiągnięciu załoŜonych poziomach selektywnego zbierania moŜe wystąpić tzw. ok. „10 tys. Mg odpadów buforowych” tj., Ŝe będą mogły być przyjęte odpady spoza ZUOK Hryniewicze. 200 000 [Mg/rok] 180 000 Wytw arzane odpady komunlane [Mg] Ilość odpadów materiałow ych w strumieniu w g Dyr. 2008/98/WE [Mg] Odpady komunlane trafiające do systemu [Mg] Selektyw ne zbieranie odpadów (Mg/rok) Odpady komunlane trafiające do spalarni - zmieszane odpady komunlane + balast z odzysku odpadów (Mg/rok) w ydajność ZTPO (120 tys. Mg) 160 000 140 000 120 000 100 000 80 000 60 000 40 000 20 000 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029 2030 Rysunek 6.2 Prognozowane ilości róŜnych strumieni odpadów Źródło: opracowanie własne Metoda termicznego przekształcania odpadów z odzyskiem energii pozwoli na: • unieszkodliwienie w sumie około 120 000 Mg/rok odpadów komunalnych, • redukcji masy odpadów po termicznym unieszkodliwianiu odpadów do około 90%, • zachowanie najwyŜszych standardów ochrony środowiska, • spełnienie warunków dyrektywy UE 1999/31/WE dotyczącej ograniczania składowania odpadów biodegradowalnych, • spełnienie warunków dyrektywy 94/62/WE i jej nowelizacji, dotyczącej odpadów opakowaniowych i określającej poziom 60 % odzysku rocznie, • produkcję energii ze źródeł odnawialnych i w przyszłości na uzyskanie tzw. „zielonych certyfikatów”, • produkcji energii w kogeneracji zgodnie z warunkami dyrektywy 2004/8/WE, • uzyskanie kosztu unieszkodliwiania odpadów porównywalnego z innymi metodami, • ponownego wykorzystania odpadów poprocesowych tj. ŜuŜli, odzyskania metali, • rozwiązanie problemu zagroŜenia sanitarnego środowiska przez odpady. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 122 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” 6.10 Szacunkowe koszty dla planowanego przedsięwzięcia Zgodnie z Listą projektów indywidualnych dla Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2007 – 2013 (pozycja POIiŚ 2.1-5) orientacyjny, całkowity koszt projektu „Zintegrowany system gospodarki odpadami dla aglomeracji białostockiej” obejmującego budowę zakładu termicznego unieszkodliwiania odpadów, budowę nowego pola składowego, rekultywację zamykanych pól składowych, modernizację i rozbudowę istniejącego Zakładu Utylizacji Odpadów Komunalnych w Hryniewiczach wyniesie 413,89 mln PLN. 6.11 Charakterystyka rozwiązań lokalizacyjnych dla Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku Wybór optymalnej lokalizacji dla instalacji termicznego przekształcania odpadów wymaga podjęcia szeregu trudnych decyzji. Decyzją, przed podjęciem której stoją decydenci jest decyzja o kształcie przyszłego systemu gospodarki odpadami dla miasta Białystok oraz gmin biorących udział w przedsięwzięciu. Podstawową decyzją jest decyzja o wyborze lokalizacji inwestycji, w celu wskazania najlepszego miejsca dla realizacji celu, jakim jest inwestycja – budowa ZUOK. Pomocnym narzędziem dla określenia najlepszej lokalizacji pod budowę zakładu jest analiza porównawcza róŜnych wariantów lokalizacji. Rolą tej analizy jest porównanie kilku moŜliwości i ocenienie ich rangi w świetle przyjętych kryteriów. Dlatego narzędzie to uznawane jako niezaleŜne w procesje decyzyjnym, oparte musi być na zestawieniu wielu elementów opisujących daną lokalizację. Dla potrzeb ROŚ ZUOK przeprowadzono uproszczoną analizę porównawczą, bez całego procesu wyznaczania wag kryteriów, ich oceny i waloryzacji. gdyŜ jest to pierwsze podejście do procesu selekcji i w tej fazie naleŜy wyeliminować potencjalne lokalizacje, które nie spełniają wymagań brzegowych. Doświadczenie wskazuje, Ŝe inwestycjom związanym z lokowaniem czy rozbudową obiektów lub instalacji związanych z gospodarką odpadami towarzyszy ryzyko wystąpienia protestów i konfliktów społecznych, utrudniających bądź niejednokrotnie uniemoŜliwiających wybudowanie instalacji w miejscu optymalnym z punktu widzenia innych parametrów np. technicznych i ekonomicznych. Szczególnie w przypadku instalacji termicznego przekształcania odpadów, moŜliwość wystąpienia potencjalnych konfliktów społecznych jest bardzo duŜa. Wśród mieszkańców powstaje zwykle poczucie zagroŜenia stwarzane przez zastosowanie nowej technologii, której skutki zastosowania nie są powszechnie znane. To zjawisko nazywane jest przez socjologów zjawiskiem „braku bezpieczeństwa ekologicznego”. W praktyce, głównym parametrem oceny wariantów lokalizacji w kontekście akceptowalności społecznej jest odległość od zabudowy, którą to odległość jest liczona do zabudowy o charakterze zwartym jak i rozproszonym. Dlatego dla poprawnej analizy wariantowej lokalizacji szczególnie waŜne jest dogłębne przeanalizowanie warunków społecznych. Drugim równie istotnym parametrem określającym potencjał poszczególnych wariantów jest ich ocena w kontekście uwarunkowań środowiskowych. Szczególne znaczenia ma w tej ocenie odległość od obszarów objętych róŜnorodnymi formami ochrony, głównie w stosunku do obszarów Natura 2000 i parków narodowych. W ocenie porównawczej tego potencjału, uwzględnia się równieŜ odległość do terenów i obiektów objętych ochroną konserwatorską i archeologiczną oraz wszystkich innych obiektów wartościowych w sensie przyrodniczym i kulturowym. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 123 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Kolejną grupą uwarunkować lokalizacyjnych są uwarunkowania (ograniczenia) dające się wyrazić za pomocą pojęć ekonomii. W sensie ekonomicznym, porównanie poszczególnych wariantów lokalizacji powinno móc zobrazować je pod kątem nakładów inwestycyjnych na realizację instalacji, nakładów na realizację przyłączy do odbioru produktów – energii cieplnej i elektrycznej oraz nakładów na modernizację lub budowę dróg dojazdowych czy wreszcie kosztów transportu odpadów. MoŜliwość wykonania tak szczegółowej analizy, uwzględniającej koszty ukazane w konkretnych kwotach, na obecnym etapie jest niemoŜliwe. Tym bardziej, Ŝe dla potrzeb niniejszego dokumentu, wystarczającą analizą w tym zakresie jest analiza porównawcza, w sensie jakościowym, a nie ilościowym. Dlatego głównym czynnikiem, oprócz wielkości nakładów na samą instalację, determinującym warunki ekonomiczne, jest czynnik wynikający z odległości planowanej lokalizacji od producentów odpadów oraz przyłączy głównych mediów czy węzłów. W analizie tej naleŜy dodatkowo ocenić, jaki wpływ na nakłady inwestycyjne mogą wywrzeć ogólne warunki środowiskowe, bowiem konkretna lokalizacja generuje działania, które w sposób znaczący mogą wpłynąć na nakłady inwestycyjne. MoŜliwość oceny wariantów lokalizacji w ujęciu ekonomicznym wynika z wiedzy i doświadczenia konsultanta z realizacji analogicznych instalacji w krajach europejskich, dla których znane są zarówno nakłady na realizację samej instalacji, jak i nakłady zaleŜne od pozostałych uwarunkowań (np. budowy geologicznej, konfiguracji terenu, dojazdu, odległości od węzłów). Zatem dla poszczególnych wariantów lokalizacji dokonano oceny porównawczej wielkości nakładów, w zaleŜności od warunków i ograniczeń, jakie zdaniem autorów, stwarza dla inwestycji dana lokalizacja. 6.11.1 WARUNKI BRZEGOWE – kryteria oceny wariantów lokalizacji Jedną z podstawowych czynności we wstępnym etapie analizy jest przyjęcie i zdefiniowanie, na podstawie określonych powyŜej warunków brzegowych, kryteriów (właściwości), za pomocą których dokonana zostanie charakterystyka porównywanych lokalizacji. Zasadą doboru kryteriów jest, aby charakteryzowały one warianty lokalizacji w sposób opisowy, na poziomie pozwalającym na ich zróŜnicowanie. Na potrzeby niniejszej analizy posłuŜono się kryteriami, które nie będą poddane kwantyfikowaniu, gdyŜ idea niniejszej analizy sprowadza się do określenia stosunku wariantów lokalizacji do warunków brzegowych (czyli określenie stopnia spełnienia wymagań minimalnych) lokalizacji. Jest więc to analiza o charakterze jakościowym, a nie ilościowym. Porównanie poszczególnych wariantów odbywa się na zasadzie oceny stopnia spełnienia bądź niespełnienia danego warunku brzegowego. Jako ocenę końcową przyjmuje się sumę pozytywnych ocen poszczególnych kryteriów dla danego wariantu. Do analizy przyjęto warunki brzegowe, które usystematyzowano wg podziału na warunki: • techniczne, • ekonomiczne, • społeczne, • środowiskowe. Aby móc ocenić i porównać rozpatrywane warianty dokonano podziału poszczególnych warunków brzegowych na odpowiednie kryteria opisujące te warunki. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 124 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Jako kryteria opisujące warunki techniczne, przyjęto kryteria związane są bezpośrednio z lokalizacją i mogące ją scharakteryzować pod kątem warunków prowadzenia transportu odpadów, a więc opisują układ komunikacyjny, dostępu do niezbędnych mediów, uzbrojenia terenu, moŜliwości przekazania produktów procesowych instalacji oraz zgodność z planami zagospodarowania przestrzennego: łatwość dojazdu do instalacji i ocena układu komunikacyjnego moŜliwości etapowania budowy dostępność wymaganej powierzchni terenu dla instalacji dostępność sieci energetycznej do dostawy i odbioru energii elektrycznej dostępność sieci cieplnej do odbioru energii cieplnej zgodność z PZP, Studium UiKZP i innymi dokumentami planistycznymi Warunki ekonomiczne podzielono na kryteria, które mają za zadanie scharakteryzowanie poszczególnych lokalizacji pod kątem kosztów związanych ze zrealizowaniem przedsięwzięcia, zarówno w aspekcie technologicznym – koszty eksploatacji, jak i w aspekcie odbioru społecznego i związanych z tym kosztów, a takŜe ekonomiki funkcjonowania zakładu opartej na moŜliwości zbytu produktów czyli energii cieplnej i elektrycznej: dostępność mediów nakłady inwestycyjne – drogi dojazdowe popyt na energię cieplną i elektryczną koszty pozyskania gruntu koszty transportu odpadów koszty kompromisu społecznego koszty rekompensat środowiskowych Bardzo waŜne dla prawidłowej oceny lokalizacji są warunki brzegowe określające aspekty społeczne. Opisują one warianty lokalizacyjne z punktu odbioru społecznego oraz moŜliwości akceptacji społecznej dla inwestycji. moŜliwość wystąpienia potencjalnych konfliktów społecznych wprowadzenie nowych uciąŜliwości transportowych odległość od zabudowy potencjalny rozwój budownictwa mieszkaniowego akceptacja społeczna Wśród warunków brzegowych opisujących warunki środowiskowe wyróŜniane są kryteria oceniające jakość i stan środowiska w analizowanych lokalizacjach bezpośrednio samej działki jak i jego najbliŜszego otoczenia. Rolą tego kryterium jest scharakteryzowanie lokalizacji pod kątem warunków i stanu środowiska. Wśród kryteriów środowiskowych wyróŜniono następujące kryteria cząstkowe: sąsiedztwo obszarów chronionych sąsiedztwo obiektów chronionych warunki geotechniczne podłoŜa tereny zagroŜone powodzią Przedstawione i scharakteryzowane powyŜej kryteria głównych grup warunków brzegowych stanowią podstawę do opisu i oceny poszczególnych wariantów. Wybór wariantów lokalizacji do analizy, podyktowany jest w pierwszej kolejności uwarunkowaniami natury prawnej i planistycznej. Dokument określający w sposób ogólny planowany sposób zagospodarowania całego terytorium gminy, zawierający informacje o połoŜeniu obszarów przeznaczonych pod zabudowę i inne funkcje, o przebiegu głównych szlaków komunikacyjnych, terenów chronionych itp. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 125 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego dla miasta Białegostoku zostało uchwalone uchwałą Nr XXXI/373/08 Rady Miejskiej Białegostoku z dnia 08.09.2008 r. Studium uwarunkowań i zagospodarowania przestrzennego jest, obok miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, aktem planowania przestrzennego; a nie jest aktem prawa miejscowego a więc nie zawiera przepisów powszechnie obowiązujących i nie moŜe być podstawą do wydania Ŝadnej decyzji administracyjnej. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego jest, obok studium uwarunkowań i zagospodarowania przestrzennego, aktem planowania przestrzennego; nieobowiązkowy aczkolwiek mający przymiot prawa miejscowego, a zatem powszechnie obowiązujący (w ramach danej jednostki terytorialnej). Wg. informacji uzyskanych z UM Białegostoku, miasto uchwaliło 88 mpzp (wg. stanu na 12.03.2009 r.). Łącznie mpzp pokrytych jest ok. 2 594,3 ha, czyli ok. 25,4% pow. Miasta Białystok. Logika wyboru miejsca budowy zakładu termicznego wskazuje na poszukiwanie lokalizacji w pobliŜu wytwórcy odpadów i moŜliwie blisko odbiorcy produktów działalności instalacji tzn. odbiorców energii cieplnej i elektrycznej. Podejście takie ma swoje uzasadnienie ekonomiczne, co bezpośrednio przekłada się na odbiór społeczny na etapie eksploatacji zakładu, albowiem od ekonomiki jego działania zaleŜy opłata, jaką mieszkańcy będą musieli ponosić za funkcjonowanie całego systemu gospodarki odpadami. Przed wyborem lokalizacji pod budowę zakładu naleŜy określić jego główne cechy, wziąć pod uwagę jego zakres działalności oraz zapotrzebowanie na powierzchnię. Planowany zakład przeróbki odpadów będzie zakładem kompleksowym, na terenie którego dokonywane będą zarówno procesy odzysku, jak i unieszkodliwiania odpadów. Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych (ZUOK) obejmuje: budowę linii technologicznej do termicznego przekształcania odpadów komunalnych, budowę instalacji do waloryzacji ŜuŜla wraz z placem do dojrzewania i placem składowym na otrzymany po waloryzacji produkt (kruszywo), instalację do zestalania i chemicznej stabilizacji odpadów podprocesowych. Zastosowanie pół-suchego systemu oczyszczania spalin nie wymaga budowy przemysłowej oczyszczalni ścieków. Woda wprowadzana do schładzania spalin w reaktorze pod wpływem wysokiej temperatury zmieni się w parę, i wymiesza się ze spalinami. Natomiast ZUOK pracując w systemie Kogeneracji powinien mieć moŜliwość odprowadzenia produkowanej energii cieplnej i elektrycznej do sieci. Przewiduje się, Ŝe hala wyładunkowa odpadów oraz główny budynek spalania, wewnątrz którego będą się znajdowały: bunkier na odpady, piece, kotły, maszynownia, stacja przygotowania wody technologicznej, silosy z reagentami oraz centralna dyspozytornia zajmie powierzchnię około 3100 m2. Budynek zestalania i chemicznej stabilizacji, instalacja do waloryzacji ŜuŜla wraz z placem przyjęcia i dojrzewania ŜuŜla zajmie powierzchnię około 5 240 m2. Budynek administracyjny i portiernia zajmie powierzchnię około 660 m2. Swobodne poruszanie się pojazdów przywoŜących odpady do termicznego przekształcania oraz wywoŜących odpady podprocesowe musi zapewnić dobrze zorganizowana sieć wewnątrz zakładowych dróg. Sieć dróg wewnętrznych i placów manewrowych zajmą powierzchnię około 12 000 m2. Pomieszczenia techniczne, magazyny zajmą powierzchnię około 2 000 m2. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 126 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Oraz dodatkowo tereny zielone. Wobec powyŜszego budowa instalacji do termicznego przekształcania odpadów o wydajności 120 tys. Mg rocznie z załoŜonym zapasem ok. 0,5 ha wymaga minimalnej powierzchni ok. 2,5 – 3,0 ha. Zakład Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych powinien mieć zapewnioną moŜliwość poboru wody na potrzeby technologiczne i bytowe, jak równieŜ odprowadzenia powstałych ścieków do kanalizacji. Biorąc pod uwagę powyŜsze wymagania do analizy wytypowano potencjalne lokalizacje, opisane w rozdziale poniŜej. 6.11.2 ANALIZA PORÓWNAWCZA LOKALIZACJI 6.11.2.1 Wstęp Wybór optymalnej lokalizacji dla instalacji termicznego przekształcania odpadów wymaga podjęcia szeregu trudnych decyzji, przed podjęciem których stoją decydenci kształtujący przyszły system gospodarki odpadami dla miasta Białegostoku. Pomocnym narzędziem w podjęciu odpowiedniej decyzji jest analiza porównawcza róŜnych wariantów lokalizacji. Rolą analizy porównawczej jest porównanie kilku moŜliwości i ocenienie ich rangi w świetle przyjętych kryteriów. Dlatego to narzędzie uznawane jako niezaleŜne w procesje decyzyjnym, musi być oparte na zestawieniu wielu elementów opisujących daną lokalizację. W praktyce analiza taka powinna być wykonana niezaleŜnie od docelowego dokumentu, w którym będą wykorzystane jej rezultaty. 6.11.2.2 Warunki brzegowe Celem przeprowadzenia analizy porównawczej, ustalone zostały podstawowe właściwości jakimi powinna charakteryzować się lokalizacja instalacji termicznej. Właściwości te są w praktyce minimalnymi wymaganiami, jakie musi spełniać dana lokalizacja aby zasadne było przeprowadzenie na jej terenie procesu inwestycyjnego. Projektowany system gospodarki odpadami dla Białegostoku, oparty o Zakład Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych winien być w pełni zgodny z wymogami prawa, spełniać wymagania BAT (najlepszej dostępnej techniki), zapewniać osiągnięcie moŜliwie największego efektywnego wykorzystania energii przy najniŜszych nakładach inwestycyjnych oraz kosztach obsługi instalacji przy jednoczesnym osiągnięciu akceptowalności społecznej (lub minimalizacji sprzeciwu społecznego). Zatem optymalny wariant lokalizacji instalacji termicznej powinien spełniać warunki brzegowe, które charakteryzują się: 1. wielkością działki umoŜliwiającą posadowienie instalacji i jej przyszłościowe rozbudowywanie czyli moŜliwością etapowania budowy instalacji, co zagwarantuje jej ekonomiczne uzasadnienie w przyszłości; 2. efektywnością układu komunikacyjnego gwarantującą łatwość dojazdu i brakiem konfliktów na tym tle; 3. zgodnością z miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego i innymi planami rozwojowymi miasta; 4. moŜliwością zagwarantowania prawa do dysponowania gruntem oraz moŜliwie najniŜszymi kosztami pozyskania gruntu pod inwestycję; 5. odległością od zabudowy gwarantującą najniŜsze koszty kompromisu społecznego oraz gwarantującą uzyskanie akceptacji społecznej; 6. niską oceną potencjału rozwój budownictwa w najbliŜszym sąsiedztwie inwestycji; Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 127 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” 7. brakiem sąsiedztwa i moŜliwości wystąpienia konfliktu z obszarami cennymi przyrodniczo, obszarami chronionymi, obiektami ochrony archeologicznej i architektonicznej. 8. moŜliwością bezpośredniego dostępu do węzłów sieci energetycznej i cieplnej; 9. moŜliwością zapewnienia popytu na wyprodukowaną energię cieplną i elektryczną; 10. brakiem konieczności ponoszenia kosztów rekompensat środowiskowych lub ich minimalną wysokością; 11. dogodnymi warunki hydrogeologicznymi i geotechnicznymi podłoŜa. PowyŜsze warunki brzegowe, moŜna rozumieć równieŜ jako ograniczenia stawiane lokalizacjom wariantowym, gdyŜ w znaczącym stopniu ograniczają one moŜliwość wyboru miejsca posadowienia instalacji, określając ponadto ich charakter. Dotyczą w szczególności potencjału technicznego, środowiskowego, ekonomicznego oraz kładą duŜy nacisk na potencjał społecznego odbioru lokalizacji inwestycji. 6.11.3 Rozpatrywane warianty lokalizacji Wybór wariantów lokalizacji do analizy, podyktowany jest w pierwszej kolejności uwarunkowaniami natury prawnej i planistycznej. W sensie prawnym warunkiem wyboru danego miejsca dla posadowienia instalacji jest jej ujęcie w Planie Zagospodarowania Przestrzennego (PZP), który to dokument jest aktem prawa miejscowego. W obecnej sytuacji prawnej miasto Białystok nie ma uchwalonego PZP. Istnieją wprawdzie Miejscowe Plany Zagospodarowania Przestrzennego, które są uchwalane dla konkretnych miejsc pod kątem konkretnych działań i celów. W związku z brakiem PZP dla miasta Białegostoku, dokumentem planistycznym niŜszej rangi (nie będącym aktem prawa miejscowego) jest Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego (SUiKZP) uchwalone uchwałą Nr XXXI/373/08 Rady Miejskiej Białegostoku z dnia 8 września 2008 r. Wybór lokalizacji dla instalacji termicznej jest uwarunkowany podjęciem decyzji co do kształtu całego systemu zagospodarowania odpadów, dlatego dla wyboru wariantów lokalizacji pomocna jest analiza dokumentów planistycznych z zakresu gospodarki odpadami czyli Plan Gospodarki Odpadami dla Województwa Podlaskiego na lata 2007 – 2010 (WPGO), Plan Gospodarki Odpadami dla Miasta Białegostoku na lata 2004 – 2015 (PGO). Zaktualizowany Plan Gospodarki Odpadami dla województwa podlaskiego na lata 20072010, zakłada budowę Zakładu Zagospodarowania Odpadów w Hryniewiczach dla Białegostoku i gmin ościennych, na bazie funkcjonującego od 2001 roku Zakładu Utylizacji Odpadów Komunalnych w Hryniewiczach. Planowana jest modernizacja i rozbudowa Zakładu m.in. o Zakład Przetwarzania Termicznego Odpadów na terenie miasta Białystok (przewidziana na lata 2010 – 2013). Zaktualizowany Plan Gospodarki Odpadami dla Miasta Białegostoku (PGO) na lata 2004-2015 przewiduje powstanie do 2015 na terenie Miasta Białystok zakładu termicznego przekształcania odpadów komunalnych. Logika wyboru miejsca budowy zakładu termicznego wskazuje na poszukiwanie lokalizacji w pobliŜu wytwórcy odpadów i moŜliwie blisko odbiorcy produktów działalności instalacji tzn. odbiorców energii cieplnej i elektrycznej. Podejście takie ma swoje uzasadnienie ekonomiczne, co bezpośrednio przekłada się na odbiór społeczny na etapie eksploatacji zakładu, albowiem od ekonomiki jego działania zaleŜy opłata, jaką mieszkańcy będą musieli ponosić za funkcjonowanie całego systemu gospodarki odpadami. Doświadczenia wielu krajów, od lat realizujących politykę gospodarki odpadami opartą o termiczne przekształcanie odpadów, wskazują na ekonomiczne uzasadnienie budowy takich obiektów jako części systemu energetycznego. Zatem niemal naturalnym miejscem lokowania instalacji jest bliskie sąsiedztwo instalacji wytwarzających energię elektryczną i cieplną. Dlatego teŜ do analizy wytypowano takŜe tereny zlokalizowane w bliskim sąsiedztwie istniejących elektrociepłowni. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 128 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Ponadto w analizie uwzględniono tereny przewidywane w dokumentach planistycznych Białegostoku pod zabudowę handlowo-usługową i przemysłową oraz zabudowę związaną z funkcją usługową i produkcyjną z zakresu energetyki cieplnej wraz urządzeniami towarzyszącymi. Wybrano tereny będące przede wszystkim własnością Gminy Białystok oraz tereny deklarowane jako potencjalne warianty lokalizacyjne o wielkości diagnozowanej jako wystarczająca pod tego typu funkcję. Wybrano tereny, które w m.p.z.p. lub obowiązującym Studium (w przypadku braku planu) wyznaczone są jako tereny produkcyjne. Miasto Białystok przystępując do projektu budowy zakładu termicznego dokonało wstępnej selekcji potencjalnych lokalizacji. Wykorzystując słuŜby miejskie, głownie urbanistyczne i planistyczne wytypowano kilka potencjalnych lokalizacji, ukazanych poniŜej: • • • • • • teren w rejonie ul. Elewatorskiej, teren w rejonie ul. Starosielce, teren w rejonie ul. Przędzialnianej, teren w rejonie ul. Produkcyjnej, teren w rejonie ul. Andersa, teren w rejonie ul. Paderewskiego. W załączniku 6.1 przedstwiono połoŜenie poszczególnych potencjalnych lokalizacji ZUOK na planie miasta Białystok. Załącznik 6.2 przedstawia potencjalne lokalizacje na tle istniejących systemów przyrodniczych miasta, natomiast załącznik 6.3. na tle systemu ochrony zasobów wód podziemnych. PoniŜej dokonano wstępnej charakterystyki poszczególnych lokalizacji. 1. Teren w rejonie ul. Elewatorskiej działki nr. 4-16/3; 4-16/4; 4-16/5; 4-16/6; 4-17/2; 4-17/1;4-18/1 Powierzchnia: 4,6 ha Stan prawny: teren połoŜony na obszarze objętym miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego części osiedla Starosielce w Białymstoku (rejon ulicy Elewatorskiej) Uchwała Nr LVIII/684/06 Rady Miejskiej Białegostoku z dnia 26 czerwca 2006 r. oznaczony symbolem 2.3 PU i przeznaczony pod zabudowę produkcyjną i usługową wraz z urządzeniami towarzyszącymi, parkingami, zielenią towarzyszącą oraz ogólno miejską infrastrukturą techniczną. Własność: prywatna Obsługa komunikacyjna: od ul. Elewatorskiej Dostępność mediów: woda projektowana - tak, gaz projektowany - tak, kanalizacja ściekowa projektowana - tak, sieć cieplna projektowana – tak Uwarunkowania fizjograficzne terenu: sprzyjające, jedynie niesprzyjające połoŜenie pod względem przewaŜających wiatrów zachodnich. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 129 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” 2. Teren w rejonie ul. Starosielce Teren 1 w rejonie ul. Starosielce (Starosielce 1) działki nr: 7-711; 7-712; 7-713; 7-714; 7-715; 7-716; 7-717; 7-718; 7-719; 7-720; 7-721; 7722; 7-723; 7-724/1; 724/2; 7-725; 7-726; 7-727; 7-728; 7-729; 7-731; 7-736; 7-737 Teren 2 w rejonie ul. Starosielce (Starosielce 2) działki nr: 7-733; 7-734; 7-735 Teren 3 w rejonie ul. Starosielce (Starosielce 3) działki nr: 7-728; 7-229/2; 7-730/4; 7-732/2; 7-733/3; 7-734/3; 7-7228/1; 7-730/1; 7-7226/4; 7303/1; 7-303/2; 7-234/1 Powierzchnia: 8,7 ha Stan prawny: teren połoŜony na obszarze objętym miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego części osiedla Nowe Miasto w Białymstoku (w rejonie Alei I. J. Paderewskiego) Uchwała Nr LXI/748/06 Rady Miejskiej Białegostoku z dnia 25 września 2006 r. oznaczony symbolem 1 P,ZL i przeznaczony pod zabudowę produkcyjną wraz z urządzeniami towarzyszącymi, parkingami i zielenią. Własność: prywatna Obsługa komunikacyjna: od projektowanej drogi KD-5L Dostępność mediów: woda projektowana - tak, gaz projektowany - tak, kanalizacja ściekowa projektowana - tak, sieć cieplna projektowana – tak Uwarunkowania fizjograficzne terenu: sprzyjające, jedynie niesprzyjające połoŜenie pod względem przewaŜających wiatrów zachodnich. 3. Teren w rejonie ul. Przędzialnianej teren byłej ciepłowni zakładu przemysłowewego „Fasty” Powierzchnia: 6,5 ha. Stan prawny: teren połoŜony na obszarze miasta Białegostoku, który nie posiada opracowanego planu miejscowego ani nie została podjęta uchwała o przystąpieniu do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Zgodnie z ustaleniami Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego miasta Białegostoku zatwierdzonym Uchwałą Rady Miejskiej Białegostoku Nr XX/256/99 z dn. 29.11.1999 r., zm. Uchwałą Nr. X/82/03 z dn. 30 czerwca 2003 r. i uchwałą Nr. XLIV/502/05 z dn. 27 czerwca 2005r. i uchwałą nr XLV/520/05 z dn. 25 lipca 2005 r. przedmiotowe działki połoŜone są na obszarze oznaczonym jako tereny przemysłowe, bazy, składy i rzemiosło do sukcesywnej modernizacji i przekształceń. Własność: prywatna. Obsługa komunikacyjna: od ul.Produkcyjnej, działką Skarbu Państwa nr 295. Dostępność mediów: woda - tak, gaz - tak, kanalizacja ściekowa - tak, sieć cieplna – tak , sieć energetyczna –tak. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 130 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Uwarunkowania fizjograficzne: niesprzyjające. PołoŜenie w bezpośrednim sąsiedztwie doliny rzeki Białej (częste inwersje powietrza w dolinie powodujące spływ zanieczyszczeń w kierunku doliny); połoŜenie od strony nawietrznej miasta - przewaŜające wiatry zachodnie wwiewanie zanieczyszczeń do miasta. 4. Teren w rejonie ul. Produkcyjnej 1 działki nr: • 67/6 • 67/10 • 67/9 • 116/1, • 124/3 • 123/3 • 122/3 • 121/3 • 120/3 • 119/3 • 118/3 • 117/3 • 66/1 • 67/5 PołoŜone w obrębie 1. Powierzchnia: 6,9 ha. Stan prawny: teren połoŜony na obszarze miasta Białegostoku, na który została podjęta uchwała o przystąpieniu do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego części osiedla Bacieczki w Białymstoku (rejon ul. Produkcyjnej) nr. uchwały XV/147/07 Rady Miejskiej Białegostoku z dn. 3 września 2007 r. Zgodnie z ustaleniami Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego miasta Białegostoku zatwierdzonym Uchwałą Rady Miejskiej Białegostoku Nr XX/256/99 z dn. 29.11.1999 r., zm. Uchwałą Nr. X/82/03 z dn. 30 czerwca 2003 r. i uchwałą Nr. XLIV/502/05 z dn. 27 czerwca 2005r. i uchwałą nr XLV/520/05 z dn. 25 lipca 2005 r. przedmiotowa działka połoŜona jest na obszarze oznaczonym jako tereny niezabudowane do utrzymania i przekształceń. Własność: gminna. Obsługa komunikacyjna: od ul. Produkcyjnej. Dostępność mediów: woda - tak, gaz - tak, kanalizacja ściekowa najbliŜsz w ul.Kołłątaja , sieć energetyczna –tak. - nie, sieć cieplna – Uwarunkowania fizjograficzne: niesprzyjające. PołoŜenie w bezpośrednim sąsiedztwie doliny rzeki Białej (częste inwersje powietrza w dolinie powodujące spływ zanieczyszczeń w kierunku doliny); na obszarze głównego zbiornika wód podziemnych - GZWP nr. 218 – niebezpieczeństwo zanieczyszczenia wód podziemnych; połoŜenie od strony nawietrznej miasta - przewaŜające wiatry zachodnie - wwiewanie zanieczyszczeń do miasta. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 131 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” 5. Teren w rejonie ul. Produkcyjnej 2 działki nr: 1-115/9 Powierzchnia: 1,5 ha. Stan prawny: teren połoŜony na obszarze miasta Białegostoku, na którym została podjęta uchwała o przystąpieniu do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego części doliny rzeki Białej w Białymstoku (odcinek od ujścia do rzeki Supraśl do ul. Gen. S. Maczka) nr. uchwały XXXII/354/04 Rady Miejskiej Białegostoku z dn.6 grudnia 2004 r. Obecnie sporządzany jest miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. Zgodnie z ustaleniami Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego miasta Białegostoku zatwierdzonym Uchwałą Rady Miejskiej Białegostoku Nr XX/256/99 z dn. 29.11.1999 r., zm. Uchwałą Nr. X/82/03 z dn. 30 czerwca 2003 r. i uchwałą Nr. XLIV/502/05 z dn. 27 czerwca 2005r. i uchwałą nr XLV/520/05 z dn. 25 lipca 2005 r. przedmiotowe działki połoŜone są na obszarze oznaczonym jako tereny przemysłowe, bazy, składy i rzemiosło do sukcesywnej modernizacji i przekształceń. Własność: gminna (zarząd mienia komunalnego). Obsługa komunikacyjna: od ul. Produkcyjnej. Dostępność mediów: woda - tak, , kanalizacja ściekowa - nie, sieć energetyczna –tak. Uwarunkowania fizjograficzne: niekorzystne. Wysoki poziom wód gruntowych; połoŜenie na terenie dolinnym – prawdopodobnie naraŜony na niebezpieczeństwo zalania wodami rzeki Białej; na obszarze głównego zbiornika wód podziemnych - GZWP nr. 218; występowanie nieizolowanych utworów aluwialnych – niebezpieczeństwo zanieczyszczenia wód podziemnych; połoŜenie od strony nawietrznej miasta - przewaŜające wiatry zachodnie wwiewanie zanieczyszczeń do miasta, połoŜenie na terenie dolinnym gdzie tworza się tzw. zastoiska zimnego powietrza w tym zanieczyszczonego. 6. Teren w rejonie ul. Andersa działki nr. 13-190/36;13-190/37;190/38;13-190/26;13-190/27 Powierzchnia: 7,3 ha. Stan prawny: teren połoŜony na obszarze miasta Białegostoku, który nie posiada opracowanego planu miejscowego ani nie została podjęta uchwała o przystąpieniu do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Zgodnie z ustaleniami Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego miasta Białegostoku zatwierdzonym Uchwałą Rady Miejskiej Białegostoku Nr XX/256/99 z dn. 29.11.1999 r., zm. Uchwałą Nr. X/82/03 z dn. 30 czerwca 2003 r. i uchwałą Nr. XLIV/502/05 z dn. 27 czerwca 2005r. i uchwałą nr XLV/520/05 z dn. 25 lipca 2005 r. przedmiotowe działki połoŜone są na obszarze oznaczonym jako strategiczne, które mogą być przeznaczone do zabudowy rzemieślniczej i usługowej. Własność: gminna. Obsługa komunikacyjna: od ul.Andersa, działką gminna nr 190/7 . Dostępność mediów: woda - tak, gaz - tak, kanalizacja ściekowa - tak, sieć cieplna – tak , sieć energetyczna –tak. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 132 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Uwarunkowania fizjograficzne: sprzyjające. Teren wyniesiony, sąsiedztwo duŜego kompleksu leśnego, dobre połoŜenie pod względem przewaŜających kierunków wiatrów. 7. Teren w rejonie ul. Paderewskiego działki z obrebu nr 7 o nr ewidencyjnych: 228/2; 229/2; 230/4; 232/2; 233/3; 234/3; 236. Powierzchnia: 6,7 ha. Stan prawny: proponowana lokalizacja przy ul. Paderewskiego objęta jest miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego części osiedla Nowe Miasto w Białymstoku (w rejonie Al. I. J. Paderewskiego), uchwalonego uchwała nr LXI/748/06 Rady Miejskiej Białegostoku z dnia 25.09.2006 r.. W planie teren ten oznaczony jest symbolem 3PU, jako teren pod zabudowę produkcyjną i usługową z zakresu energetyki cieplnej wraz z urządzeniami towarzyszącymi, parkingami i zielenią oraz teren oznaczony symbolem 6PU przeznaczonym pod zabudowę produkcyjną i usługową wraz z urządzeniami towarzyszącymi, parkingami i zielenią Własność: prywatna. Obsługa komunikacyjna: niekorzystna. Dostępność mediów bezpośrednio w działce: woda - brak, gaz - brak, kanalizacja ściekowa brak, sieć cieplna – brak, sieć energetyczna – brak. Uwarunkowania fizjograficzne: kompleksów mieszkaniowych. niesprzyjające. Bardzo bliskie sąsiedztwo duŜych 6.11.4 Wstępna analiza porównawcza Dla potrzeb wstępnej selekcji przeprowadzono uproszczoną analizę porównawczą, bez całego procesu wyznaczania wag kryteriów, ich oceny i waloryzacji, gdyŜ jest to pierwsze podejście do procesu selekcji i w tej fazie naleŜy wyeliminować potencjalne lokalizacje, które nie spełniają wymagań brzegowych. Bardziej wyrafinowane metody przeprowadzenia analizy lokalizacyjnej stosuje się celem określenia najlepszej z pozornie równie dobrych lokalizacji, co będzie celem dalszej części tego rozdziału. Przedstawione w poprzedniej części informacje, charakteryzujące poszczególne warianty lokalizacyjne w kontekście ich mocnych i słabych stron, są podstawowymi informacjami opisowymi. Dla ilościowego uporządkowania tych informacji, wykonano, przedstawioną poniŜej macierz, która na podstawie opisanych wcześniej kryteriów – warunków brzegowych, ocenia poszczególne warianty. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 133 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Tabela 6.22 Ocena warunków brzegowych wariantów lokalizacji. w rejonie ul. Produkcyjna 1 (4) w rejonie ul. Produkcyjnej 2 (5) w rejonie ul. Andersa (6) w rejonie ul. Paderewskiego (7) Łatwość dojazdu do instalacji i ocena układu komunikacyjnego 2. MoŜliwości etapowania budowy Dostępność wymaganej powierzchni terenu dla 3. instalacji Dostępność sieci energetycznej do dostawy i odbioru 4. energii elektrycznej 5. Dostępność sieci cieplnej do odbioru energii cieplnej 6. Zgodność z PZP i innymi dokumentami planistycznymi 7. Dostępność mediów Brak konieczności modernizacji lub budowy 8. bezpośredniego dojazdu 9. Zapewniony popyt na energię cieplną i elektryczną 10. Niskie koszty pozyskania gruntu 11. Niskie koszty transportu odpadów 12. Niskie koszty kompromisu społecznego 13. Niskie koszty rekompensat środowiskowych Brak ryzyka wystąpienia potencjalnych konfliktów 14. społecznych Brak wprowadzenia nowych uciąŜliwości 15. transportowych - konflikty 16. Dogodna odległość od zabudowy 17. Brak potencjału rozwój budownictwa mieszkalnego 18. MoŜliwość uzyskania akceptacji społecznej 19. Brak sąsiedztwa obszarów chronionych 20. Brak sąsiedztwa obiektów chronionych ILOŚĆ PRZEWAG (MAX-MIN) + spełniony warunek brzegowy - nie spełniony warunek brzegowy 1. w rejonie ul. Przędzalnianej (3) Kryterium brzegowe w rejonie ul. Starosielce (2) L.p w rejonie ul. Elewatorskiej (1) Potencjalna lokalizacja + - + + + + + + + +/- + - + + + + +/- + - + + +/- +/- + + + + + +/+ +/- +/+ +/- + + + +/+ +/- +/+ +/- + + + + + +/- +/- +/- - + - - - + + + + + +/- + + +/+ + + + +/+/- + + + +/+/- + + + + +/- + + +/- - - +/- +/- +/- +/- - - - + +/- +/- +/- - +/+/+ + 15-9 + + 12-6 +/+ +/+ + 18-12 +/+/+/+ + 20-11 +/+/+/+ + 17-7 + + + + + 19-16 + + 12-10 Źródło: opracowanie własne Wynik powyŜszej analizy wskazuje, Ŝe najmniej przeciwwskazań dla realizacji celu generuje lokalizacja przy ulicy Produkcyjnej 1 i Andersa. Z uwagi na bliskie sąsiedztwo terenu działki przy ulicy Paderewskiego z istniejącą ciepłownią (odbiorca ciepła) szczegółowej ocenie poddano takŜe tę lokalizację, pomimo uzyskania niskiego wyniku w rankingu zbiorczym. Warianty te posiadają najmniej przeciwwskazań w świetle analizowanych warunków brzegowych, szczególnie biorąc pod uwagę uwarunkowania urbanistyczne i techniczne. Wśród wskazanych i ocenionych dla kaŜdego wariantu warunków brzegowych moŜna wyróŜnić takie, których spełnienie jest bezwzględnie wymagane dla lokalizacji zakładu termicznego przekształcania odpadów. Do warunków tych naleŜą (oprócz oczywistego jakim jest dostępność wymaganej powierzchni, której brak w przypadku lokalizacji w rejonie ul. Produkcyjnej 2) moŜliwość etapowania budowy, czy moŜliwość uzyskania akceptacji społecznej, a takŜe moŜliwość uzyskania prawa dysponowania gruntem. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 134 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” MoŜliwość etapowania budowy jest w praktyce odpowiedzią na pytanie, czy dany wariant umoŜliwia dalszy rozwój instalacji tzn. dobudowanie w przyszłości nowej linii. Z tych teŜ powodów lokalizacja przy ulicy Produkcyjnej 2 (5) została uznane we wstępnej ocenie jako lokalizacje o nie wystarczającym potencjale dla realizacji inwestycji. Kolejny warunek, którym jest moŜliwość uzyskania akceptacji społecznej jest bardzo trudny do zwartościowania. Ocenia się, Ŝe na poziom akceptowalności społecznej wpływ mają najbliŜsi mieszkańcy, co jest poniekąd pochodną gęstości zaludnienia najbliŜszych okolic i potencjału rozwoju budownictwa zaleŜnego od atrakcyjności terenu, czyli od jego charakteru. Na akceptowalność wpływa równieŜ doświadczenie mieszkańców zdobyte w procesach dialogu społecznego, posiadana wiedza oraz zaufanie do władz lokalnych. Na tej podstawie oceniono, Ŝe ze względu na moŜliwość braku uzyskania akceptowalności społecznej (mierzonej potencjałem konfliktu społecznego i wielkością kosztów kompromisu społecznego) do wykluczenia z wariantów lokalizacji instalacji termicznej zakwalifikowano lokalizację w rejonie ulicy Starosielce (2), a takŜe Elewatorskiej (1) z uwagi na bliskie sąsiedztwo zabudowy jednorodzinnej na zachód od lokalizacji, tuŜ za granicami administracyjnymi miasta Białystok. Z uwagi na wysoki wynik uzyskany w analizie wariantów lokalizacji w oparciu o warunki brzegowe moŜliwości budowy zakładu we wskazanych lokalizacjach, naleŜy rozwaŜyć równieŜ lokalizację przy ul. Przędzalnianej (teren byłych Zakładów Bawełnianych „Fasty”). Nie mniej jednak, z uwagi na konieczność uporządkowana działki z istniejących obiektów, co wiąŜe się z koniecznością wyburzania obiektów i budowli nieczynnych zakładów, ww. lokalizacji nie wzięto pod uwagę w dalszej analizie. Mając powyŜsze na uwadze, na podstawie wstępnej waloryzacji moŜliwości lokowania instalacji termicznej, podjęto decyzję, Ŝe ostatecznej analizie jakościowej poddane będą następujące potencjalne lokalizacje z terenu miasta Białystok: • • • w rejonie ulicy Produkcyjnej 1 (4), w rejonie ulicy Gen. W. Andersa (6), w rejonie ulicy Paderewskiego (7). Szczegółową charakterystykę wskazanych lokalizacji przedstawiono poniŜej. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 135 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” 6.11.4.1 Lokalizacja ZUOK nr 1 w rejonie ul. Produkcyjnej PołoŜenie terenu Proponowany teren pod lokalizację ZUOK połoŜony jest na obszarze miasta Białegostoku. Wg. podziału administracyjnego Białegostoku lokalizacja ta znajduje się na Osiedlu Zawady, przy ul. Produkcyjnej. Od północy graniczy ona z terenami otwartymi doliny rzeki Supraśl, od wschodu z miejską oczyszczalnią ścieków, a od zachodu i południa z pojedynczymi budynkami mieszkalnymi. Rysunek 6.3 Potencjalna lokalizacja pod budowę ZUOK przy ul. Produkcyjnej. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 136 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Dostępność, przeznaczenie terenu po budowę ZUOK Dla obszaru, gdzie znajduje się wskazana lokalizacja podjęto uchwałę nr. XV/147/07 Rady Miejskiej Białegostoku z dn. 03.09.2007 r. o przystąpieniu do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego części osiedla Bacieczki w Białymstoku (w rejonie ul. Produkcyjnej). Przewidywany termin uchwalenia miejscowego planu nastąpi we wrześniu 2009 r. Zgodnie z ustaleniami Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego miasta Białegostoku (Uchwała Rady miejskiej Białegostoku nr. XX/256/99 z dn.29.11.1999 r. z późniejszymi zmianami) przedmiotowe działki wskazane pod potencjalną lokalizację ZUOK połoŜone są na obszarze oznaczonym jako tereny niezabudowane, do utrzymania i przekształceń. Opisywana lokalizacja połoŜona jest w obrębie1 – Bacieczki i mieści się na działkach o numerach ewidencyjnych: • 67/6 • 67/10 o łącznej powierzchni 5,7 ha, oraz • 67/9 • 116/1, • 124/3 • 123/3 • 122/3 • 121/3 • 120/3 • 119/3 • 118/3 • 117/3 • 66/1 • 67/5 o łącznej powierzchni ok. 0,39 ha. Działki są własnością Gminy Białystok. Okoliczna zabudowa Od strony ul. Produkcyjnej, tuŜ za granicą, w kierunku Pd od działki proponowanej pod lokalizację ZUOK znajdują się pojedyncze budynki mieszkalne. Ok.. 250 m od granic działki, w kierunku Pd-Zach znajdują się równieŜ zabudowania mieszkalne miejscowości Kolonia Fasty (gm. Dobrzyniewo Kościelne). NajbliŜsza zwarta zabudowa mieszkaniowa (osiedla), liczona od granic działki znajduje się w odległości: • ok.1,4 km w kierunku Pd – Wsch. – zabudowa jednorodzinna osiedla Bacieczki; • ok. 1,7 km w kierunku Wsch. – zabudowa jednorodzinna osiedla „Zawady”; • ok. 1,4 km w kierunku Pd. - zabudowa wielorodzinna osiedla „TBS Bacieczki”; Ok. 1,5 km w kierunku Pd znajduje się zabudowa ogródków działkowych, skupiona wzdłuŜ ul. Gen. F. Kleberga i ul. Narodowych Sił Zbrojnych, dalej pojedyncze zabudowania przy ul. Owocowej i Miętowej, w odległości ok. 1,6 km Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 137 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” W dalszej odległości, znajdują się: • ok. 2,5 km w kierunku Pd – Wsch – zabudowa wielorodzinna osiedla „Dziesięciny II” oraz „Wysoki Stoczek” • ok. 1,7 km w kierunku Pn - Zach. – zabudowa jednorodzinna miejscowości Dobrzyniewo Fabryczne • ok. 1,8 km w kierunku Pn zabudowa mieszkalna miejscowości Leńce (gm. Dobrzyniewo Kościelne); • ok. 2 km w kierunku Pn - Zach pojedyncze zabudowania miejscowości Kolonia Osowicze (Gm. Wasilków). Komunikacja Dojazd do potencjalnej lokalizacji zapewnia ul. Produkcyjna – droga główna, klasy G. Przedmiotowy teren bezpośrednio przylega do ul. Produkcyjnej w związku z czym nie zachodzi potrzeba budowy dodatkowy ciągów komunikacyjnych. Dojazd do terenu planowanego ZUOK moŜe odbywać się po ul. Produkcyjnej od strony miasta tj. od ulic: Gen. F., Kleeberga – Gen. S. Maczka, po których bez ograniczeń mogą poruszać się pojazdy cięŜarowe. Na w/w ciągu ulic przebiega ruch tranzytowy (droga krajowa nr 8 i 65). W przyszłości dojazd do lokalizacji polepszy się za sprawą przebudowy ul. Produkcyjnej (na drogę dwujezdniową, przystosowaną do ruchu pojazdów cięŜarowych) na odcinku od dwupoziomowego węzła drogowego na skrzyŜowaniu ulic: Gen. F. Kleaberga – Gen. S. Maczka do granicy miasta (tzw. Trasa Generalska). Dodatkowo, planowana modernizacja (przebudowa) istniejącej sygnalizacji świetlnej na skrzyŜowaniu ulic: Produkcyjna –Gen. F. Kleeberga – Gen. S. Maczka spowoduje poprawę warunków ruchu na samym skrzyŜowaniu jak równieŜ w jego sąsiedztwie. Planowany termin zakończenia przebudowy i modernizacji nastąpi w 2011 roku. Mapa projektowanych dróg transportu w okolicy przedstawiona jest w załączniku 6.4. Media Na rozpatrywanym terenie istnieje dostęp do sieci gazowej i energetycznej. NajbliŜsza sieć cieplna znajduje się w ul. Kołłątaja. Obecnie nie ma dostępu do sieci wodociągowej i kanalizacyjnej, jest jednak (zgodnie z informacją uzyskaną od Wodociągów Białostockich – pismo znak SD10-3/BOK-2323/002527/09 z dnia 28.04.2009 r.) opracowana dokumentacja na budowę i przebudowę sieci wodociągowej oraz kanalizacyjnej sanitarnej i deszczowej w ulicy Produkcyjnej, zlecona przez Urząd Miasta. Energia elektryczna Zgodnie z informacją otrzymanymi od PGE Dystrybucja Białystok w piśmie znak: RP1/7005/2009 z dnia 27.04.2009 r. ,istnieje moŜliwość przyłączenia projektowanej instalacji termicznego przekształcania odpadów komunalnych po wybudowaniu linii zasilających – zasilania podstawowego i rezerwowego o przekrojach Ŝył (przewodów) wynikających z obliczeń technicznych do stacji 110/15/6kV FASTY. Określenie szczegółowego zakresu inwestycji dotyczącego modernizacji i rozbudowy sieci związanej z przyłączeniem ww. obiektu moŜliwe będzie po złoŜeniu przez inwestora kompletnego wniosku o określenie warunków przyłączenia. Ciepło RozwaŜana lokalizacja jest rozwiązaniem optymalnym z punktu widzenia współpracy z miejską siecią cieplną. Główną zaletą lokalizacji ZUOK jest jego centralne umieszczenie w systemie źródła ECB, Ciepłownia Zachód i Fasty. Zapewnia ona moŜliwość całkowitego odbioru ciepła ze źródła o zmiennych parametrach (sytuacje awaryjne, zwiększanie mocy źródła itp.). Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 138 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” W rejonie lokalizacji przy ul. Produkcyjnej nie znajdują się Ŝadne znaczące źródła wytwórcze ciepła. Umiejscowienie ZUOK w systemie ciepłowniczym przy ul. Produkcyjnej utworzyłoby korzystny dla miasta trójkątny układ sieci ciepłowniczej razem z ECB i Ciepłownią Zachód. Woda Do proponowanego terenu pod lokalizację ZUOK nie jest doprowadzona sieć wodociągowa. Zgodnie z informacją uzyskaną od Wodociągów Białostockich istnieje moŜliwość podłączenia do sieci wodociągowej w oparciu o przewód wodociągowy Ø 200 mm z rur Ŝeliwnych połoŜony w ul. Produkcyjnej na wysokości wjazdu do Oczyszczalni Ścieków. W tym celu naleŜy wykonać odcinek sieci wodociągowej w ul. Produkcyjnej oraz w drodze dojazdowej do wysokości nieruchomości (ok. 350 mb). Ścieki Teren nie jest uzbrojony w sieć kanalizacji sanitarnej. Istnieje moŜliwość podłączenia do sieci w oparciu o sieć kanalizacji sanitarnej Ø 250 mm, biegnącej na wysokości działki nr 143/2 w ul. Produkcyjnej. W tym celu naleŜy wybudować sieć kanalizacji sanitarnej w ul. Produkcyjnej do wysokości drogi dojazdowej bocznej na teren Oczyszczalni Ścieków oraz odcinek sieci kanalizacji sanitarnej do wysokości działki proponowanej pod inwestycję (łącznie ok. 1400 mb rurociągu). PołoŜenie fizjogeograficzne Budowa geologiczna Działka proponowana pod lokalizację leŜy na terenie wysoczyzny moreny dennej, pochodzenia lodowcowego. Działka połoŜona jest na podłoŜu przydatnym do zabudowy ze względu na występowanie nośnych glin zwałowych stadiału górnego zlodowacenia Warty. Miejscowo występują piaski, Ŝwiry, mułki i gliny deluwialne. Ze względu na płytką wodę gruntową, zalegająca w gruncie poniŜej 2 m p.p.t. posadowienie budynków ma ograniczony zakres. Wyniki badań geologii gruntów i zasobów wód podziemnych rejonu Białegostoku przeprowadzone w 1994 r. przez przedsiębiorstwo geologiczne „Pol Geol Zakład w Warszawie” wskazują, Ŝe grunt w rejonie ul. Produkcyjnej ze względu na swoje właściwości geotechniczne odpowiada warunkom posadowienia budynków i budowli. Hydrografia/hydrogeologia NajbliŜej lokalizacji przy ul. Produkcyjnej przepływa rzeka Biała połoŜona ok. 600 m na Pn oraz rzeka Supraśl połoŜona ok. 800 m na Pn. Odległość do największego zbiornika wód powierzchniowych w Dojlidach wynosi w linii prostej 11 km w kierunku Pd - Wsch. Poziom występowania wód gruntowych na obszarze działki i w okolicy nie przekracza 2 m p.p.t. Z uwagi na bliskie sąsiedztwo doliny rzeki Supraśl oraz zasięg zalewu wodą wezbraniową z 1979 r. niniejszą potencjalna lokalizację naleŜało rozpatrzyć pod kątem zagroŜenia ryzykiem zalania na skutek powodzi. Na podstawie informacji uzyskanych od RZGW w Warszawie w piśmie znak OZ-0212/69/09 z dnia 05.05.2009 r. wynika, iŜ proponowana lokalizacja nie jest zagroŜona ryzykiem zalania na skutek powodzi, co przedstawia poniŜszy rysunek oraz Załącznik 6.5. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 139 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Proponowana lokalizacja połoŜona jest na obszarze Głównego Zbiornika Wód Podziemnych nr 218 – Pradolina Supraśl oraz równocześnie w III Sektorze ochronnym Głównego Zbiornika Wód Podziemnych nr 218 – Pradolina Supraśli (załącznik 6.3). Planowana inwestycja nie wpłynie negatywnie na pełnione funkcje zarówno Głównego Zbiornika Wód Podziemnych nr 218 – Pradolina Supraśli przy spełnieniu wymogów ochrony środowiska zakładanych w procesie budowy i eksploatacji. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 140 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Źródło: Studium dla potrzeb ochrony przeciwpowodziowej – ETAP 1. Rzeka Supraśl” RZGW Warszawa, wrzesień 2006 r,. Rysunek 6.4 Zasięg zalewu wodą wezbraniową (historyczną) z 1979 r. oraz wodami o prawdopodobieństwie Q1% i Q0,5% w rejonie potencjalnej lokalizacji ZUOK przy ul. Produkcyjnej. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 141 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Rzędne wód wezbraniowych dla prawdopodobieństwa występowania raz na 100 i 200 lat wynoszą: rz. Q 1% rz. Q 0,5% dla km 11 + 000 113,33 m npm Kr 113,29 m npm Kr dla km 12 + 000 113,82m npm Kr 113,78 m npm Kr Fauna, flora, obszary chronione, obszary Natura 2000 Flora Wg. informacji zawartych w opracowaniu „Opis warunków przyrodniczych na obszarze trzech potencjalnych lokalizacji ZTPOK w Białymstoku” sporządzonym na zlecenie Zamawiającego, na obszarze wskazanym pod lokalizację inwestycji w rejonie ul. Produkcyjnej wyróŜniono trzy kategorie zbiorowisk roślinnych. Są to: Roślinność naturalna i półnaturalna, antropogeniczna roślinność upraw i ugorów oraz antropogeniczna roślinność ruderalna. Roślinność naturalna i półnaturalna reprezentowana jest przez pastwiska świeŜe ze związku Cynosurion. Ubogie florystycznie, zbiorowisko zajmuje Ŝyzne siedlisko w obrębie gliniastej moreny dennej oraz niecki denudacyjnej. Wyodrębniono jeden zespół roslinności Lolio-Cynosuretum. Antropogeniczną roślinność upraw i ugorów w większości stanowią kilkuletnie ugory z typową roślinnością dla Ŝyznych siedlisk gliniastych. W składzie gatunkowym dominuje perz, szczaw, oset i mniszek. Pojawiają się pierwsze naloty brzozy i sosny. Antropogeniczna roślinność ruderalna, zajmuje południową część obszaru. DuŜa mozaikowatość zespołów tu występujących jest efektem przekształceń siedliska w wyniku nagromadzenia zróŜnicowanych pod względem geologicznym i troficznym utworów nasypowych. PoniŜszy rysunek przedstawia mapę rozkładu roślinności i form uŜytkowania terenu na obszarze potencjalnej lokalizacji oraz działkach do niej przyległych przy ul. Produkcyjnej. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 142 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Źródło: „Opis warunków przyrodniczych na obszarze trzech potencjalnych lokalizacji ZTPOK w Białymstoku”, Białystok 2009 r. Rysunek 6.5 Mapa rozkładu roślinności i form uŜytkowania terenu na obszarze potencjalnej lokalizacji przy ul. Produkcyjnej. W obrębie wyróŜnionych zbiorowisk nie stwierdzono gatunków roślin z Załącznika I Dyrektywy siedliskowej oraz roślin chronionych i rzadkich wpisanych do Polskiej Czerwonej Księgi Rzadkich Gatunków Roślin i Zwierząt. W załączniku 6.6 przedstawiono dokumentację fotograficzną siedlisk roślinnych. Fauna Na terenie lokalizacji wg. „Opis warunków przyrodniczych na obszarze trzech potencjalnych lokalizacji ZTPOK w Białymstoku” stwierdzono najmniej gatunków ptaków, bowiem tylko 24, w tym 17 lęgowych oraz 7 przelotnych lub o niepotwierdzonym statusie gniazdowania. Były to głównie gatunki związane z krajobrazem rolniczym oraz nieuŜytkami, zabudową przemysłową i podmiejską. W przypadku tej lokalizacji trudno wskazać szczególnie cenne pod względem ornitologicznym miejsce. Nie zanotowano tu Ŝadnego z gatunków, który był by objęty ochroną w ramach Dyrektywy Ptasiej. W trakcie kontroli odnotowano przelotne mewy śmieszki (Larus ridibundus), kawki (Corvus monedula) i gawrony (Corvus frugilegus). Ptaki te leciały z rejonu miasta na Ŝerowiska zlokalizowane w rejonie doliny rzeki Supraśl lub z nich powracały. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 143 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Tabela 6.23 Lista gatunków stwierdzonych na obszarze przy ul. Produkcyjnej. Rodzina Galliformes Phasianidae Phasianus colchicus baŜant L Charadriiformes Laridae Larus ridibndus mewa śmieszka P Columbiformes Columbidae Columba palumbus grzywacz L Apodiformes Apodiae Apus apus jerzyk P Alaudidae Alauda arvensis skowronek L Hirundo rustica dymówka P Delichon urbica oknówka P Motacilla flava pliszka Ŝółta L Phoenicurus ochruros kopciuszek L Saxicola ruberta pokląskwa L Turdus merula kos L Turdus pilaris kwiczoł L Acrocephalus palustris łozówka L Phylloscopus trochilus piecuszek L Sylvia communis cierniowka L Emberizidea Emberiza citrinella trznadel L Fringillidae Carduelis chloris dzwoniec L Carduelis canabina makolągwa L Ploceidae Passer montanus mazurek L Sturnidae Sturnus vulgaris szpak P Oriolodae Oriolus oriolus wilga L Corvidae Pica pica sroka L Corvus monedula kawka P Corvus frugilegus gawron P Hirundidae Motacilidae Turdiae Sylvidae Passeriformes Nazwa naukowa Status gatunku Rząd Nazwa polska Liczba stwierdzonych gatunków 24 Liczba gatunków lęgowych 17 Liczba pozostałych gatunków 7 Liczba łęgowych gatunków naturowych 0 L – gatunki lęgowe P- gatunki w przypadku których, nie udało się potwierdzić gniazdowania Źródło: „Opis warunków przyrodniczych na obszarze trzech potencjalnych lokalizacji ZTPOK w Białymstoku” Na obszarze nie stwierdzono gatunków zwierząt z Załącznika I Dyrektywy Siedliskowej oraz wpisanych do Polskiej Czerwonej Księgi Rzadkich Gatunków Roślin i Zwierząt. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 144 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Obszary chronione i cenne przyrodniczo W odległości około 200 m na północ od analizowanego obszaru znajdują się naturalne zbiorowiska doliny Supraśli, będącej istotnym elementem wieloprzestrzennego systemu przyrodniczego miasta Białegostoku (Załącznik 6.2). System doliny Supraśli stanowi równocześnie bardzo waŜny ciąg powiązań przyrodniczych o znaczeniu regionalnym pełniąc rolę korytarza ekologicznego. Planowana inwestycja nie wpłynie negatywnie na pełnione funkcje przez wieloprzestrzenny system przyrodniczy i korytarz ekologiczny pod warunkiem spełnienia wymogów ochrony środowiska zakładanych w procesie budowy i eksploatacji. NajbliŜszy Park Narodowy - Narwiański Park Narodowy znajduje się daleko, w odległości 15 km na Zach od proponowanej lokalizacji, a Biebrzański Park Narodowy w odległości ok. 43 km na Pn-Wsch od proponowanej lokalizacji. W odległości ok. 5 km w kierunku Pn-Wsch od proponowanej lokalizacji znajduje się Park Krajobrazowy Puszczy Knyszyńskiej im. Prof. Witolda Sławińskiego. Na terenie miasta znajdują się takŜe rezerwaty: • Rezerwat Antoniuk połoŜony ok. 3,5 km na wschód od wskazanej lokalizacji; • Rezerwat Las Zwierzyniecki połoŜony ok. 8 km na południowych wschód od wskazanej lokalizacji. Obszary Natura 2000 Ponadto w okolicy miasta znajdują się obszary Natura 2000. Są one oddalone od terenu inwestycji. Szczegółowe dane odnośnie obszarów Natura 2000 zlokalizowanych w okolicy proponowanej lokalizacji przedstawia poniŜsza tabela. Tabela 6.24 Obszary Natura 2000 w okolicy proponowanej lokalizacji. Wyszczególnienie Natura 2000 SOO (Specjalne Obszary Ochrony) Dyrektywa siedliskowa Ostoja Knyszyńska PLH 200006 Dolina Biebrzy PLH 200008 Ostoja w Dolinie Górnej Narwi PLH 200010 Narwiańskie Bagna PLH 200002 OSO (Obszary Specjalnej Ochrony) Dyrektywa ptasia Puszcza Knyszyńska PLB 200003 Bagienna Dolina Narwi PLB 200001 Dolina Górnej Narwi PLB 200007 Ostoja Biebrzańska PLB 200006 odległość od lokalizacji kierunek od lokalizacji 4 km 24 km 26 km 14,5 km na północ na zachód na południe na zachód 4 km 7 km 26 km 24 km na północ na zachód na południe na zachód Źródło: opracowanie własne Na podstawie informacji otrzymanych od Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Białymstoku w piśmie znak: RDOŚ-20-WPN-I-6638-102/09/PS z dnia 27.04.2009 r. w rejonie ok. 500 m od proponowanej lokalizacji znajduje się teren doliny rzeki Supraśl i Biała, który stanowi element wieloprzestrzenny systemu przyrodniczego, stanowiący ciąg powiązań przyrodniczych o znaczeniu regionalnym, pozbawiony zabudowy przemysłowej, mieszkaniowej i zagrodowej, na który naleŜy zwrócić uwagę przy tworzeniu raportu i projektowaniu inwestycji. W bezpośrednim sąsiedztwie lokalizacji nie występują pomniki przyrody. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 145 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Obszary i obiekty objęte ochroną wojewódzkiego konserwatora zabytków Zgodnie z informacjami uzyskanymi od Podlaskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Białymstoku, w piśmie znak AD-JM/0716-32/09 z dnia 18.05.2009 r. na terenie proponowany pod inwestycję w tej lokalizacji nie występują Ŝadne zabytki nieruchome i archeologiczne, wpisane do rejestru zabytków województwa podlaskiego ani ujęte w ewidencji wojewódzkiej. 6.11.4.2 Lokalizacja ZUOK nr 2 w rejonie ul. Andersa PołoŜenie terenu Proponowany teren pod lokalizację ZUOK połoŜony jest na obszarze miasta Białegostoku. Wg. podziału administracyjnego Białegostoku lokalizacja ta znajduje się przy ul. Gen. W. Andersa na tyłach giełdy rolnej. Od północy graniczy ona z terenami leśnymi, od południowego zachodu z terenami produkcyjno-usługowymi, a od wschodu w odległości ok. 800 znajduje się osiedle domków jednorodzinnych, częściowo odizolowane terenem leśnym.. Obszar znajdujący się przy ulicy Gen. W. Andersa jest wyniesiony i sąsiaduje od strony północnej z duŜym kompleksem leśnym (Las Pietrasze). Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 146 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Rysunek 6.6 Potencjalna lokalizacja pod budowę ZUOK przy ul. Gen. W. Andersa. Dostępność, przeznaczenie terenu po budowę ZUOK Dla obszaru gdzie wskazano potencjalną lokalizację przy ul. Gen. W. Andersa nie opracowano miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego oraz nie podjęto stosownej uchwały o przystąpieniu do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Zgodnie z ustaleniami Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego miasta Białegostoku (Uchwała Rady miejskiej Białegostoku Nr XX/256/99 z dn. 29.11.1999 r., zm. Uchwałą Nr X/82/03 z dn. 30 czerwca 2003 r., Uchwałą Nr XLIV/502/05 z dnia 27 czerwca 2005 r., Uchwałą Nr XVV/520/05 z dn. 25 lipca 2005 r., uchwałą XXVIII/317/08 z dnia 26 maja 2008r. oraz uchwałą Nr XXXI/373/08 z dnia 8 września 2008r.) przedmiotowe działki połoŜone są na obszarze oznaczonym jako tereny przemysłowe, bazy składy i rzemiosło - do sukcesywnej modernizacji - uzupełnień i przekształceń. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 147 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Opisywana lokalizacja połoŜona jest w obrębie 13 – Białostoczek Płn. i mieści się na działkach o numerach ewidencyjnych: • 190/36 o pow. 3,22 ha; • 190/37 o pow. 1,09 ha; • 190/38 o pow. 1,09 ha; • 190/26 o pow. 1,18 ha; • 190/27 o pow. 0,76 ha. Działki zajmują łączną powierzchnię 7,3 ha. Wymienione działki są własnością Gminy Białystok. W celu zapewnienia dojazdu od ul. Gen. W. Andersa do planowanej lokalizacji będzie poprowadzona droga dojazdowa przez działkę 190/7, przewidziana do realizacji przez Miasto Białystok Okoliczna zabudowa NajbliŜsza zabudowa mieszkaniowa zwarta zlokalizowana jest od strony wschodniej terenu. W odległości ok. 700 m w linii prostej od granicy działki znajduje się osiedle domków jednorodzinnych „Pietrasze”, częściowo odizolowane od proponowanej lokalizacji terenem leśnym, a dalej w kierunku Wsch, w odległości ok. 1,3 km – zabudowa jednorodzinna osiedla „Zgoda”. Ponadto, w odległości ok. 800 m w kierunku Pd – Zach znajdują się zabudowania osiedla wielorodzinnego „Białostoczek”, które rozciąga się takŜe za rzeką Białą. NajbliŜsze pojedyncze zabudowania, skupione wzdłuŜ osi ul. Gen Maczka i Alei Tysiąclecia Państwa Polskiego znajdują się w odległości ok. 860 m w kierunku Zach od granicy działki. Dalej, znajdują się: • w odległości ok. 2 km w kierunku Zach, , za linią kolejową - zabudowania ogródków działkowych.; • w odległości ok. 1,2 km w kierunku Pn - Zach za linią kolejową znajduje się osiedle domów jednorodzinnych „Dziesięciny I”; • w odległości ok. 1,3 km w kierunku Pd – Wsch osiedle domów jednorodzinnych (ul. Wąska, Węglowa, Fabryczna, Traugutta), a dalej (ok. 1,65 km od granicy działki) za ul. Wasilkowską – osiedle wielorodzinne „R. Traugutta” • w odległości ok. 1,6 km w kierunku: Pd – osiedle zabudowy wielorodzinnej „H. Sienkiewicza”, Pd - zach. – wielorodzinna zabudowa osiedla „Waryńskiego”. Od Pn lokalizacja graniczy z terenami leśnymi (Las Pietrasze). W bezpośrednim sąsiedztwie lokalizacji przewaŜa jednak zabudowa handlowo - usługowa. Komunikacja W pobliŜu proponowanej lokalizacji przebiega ulica Gen. W. Andersa. Ulicą tą odbywa się ruch miejski oraz ruch tranzytowy (ciąg drogi krajowej Nr 8). Dojazd do lokalizacji jest moŜliwy po wybudowaniu odcinka ulicy dojazdowej, łączącej ul. Gen .W. Andersa z terenem planowanym pod inwestycję. Dojazd do ZUOK bez większych problemów mógłby się odbywać po w/w ulicy nie wpływając znacząco na ruch drogowy. Planowane przedłuŜenie Trasy Generalskiej znacząco poprawi dojazd do planowanej inwestycji z kaŜdej strony miasta. Mapa projektowanych dróg transportu w okolicy przedstawiona jest w załączniku 6.4. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 148 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Media Do rozpatrywanego terenu (zgodnie z informacją uzyskaną od Wodociągów Białostockich – pismo znak SD10-3/BOK-2323/002527/09 z dnia 28.04.2009 r.) nie jest doprowadzona sieć kanalizacyjna ani wodociągowa. Jednak planowana jest przebudowa ul. Gen. W. Andersa wraz z wykonaniem uzbrojenia w sieć kanalizacyjną i wodociągową. W/w zadanie (zgodnie z opinią Departamentu Urbanistyki) przewidziane jest do realizacji na lata 2010 – 2012. Energia elektryczna Zgodnie z informacją otrzymanymi od PGE Dystrybucja Białystok w piśmie znak: RP1/7005/2009 z dnia 27.04.2009 r. ,istnieje moŜliwość przyłączenia projektowanej instalacji termicznego przekształcania odpadów komunalnych po wybudowaniu linii zasilających – zasilania podstawowego i rezerwowego o przekrojach Ŝył (przewodów) wynikających z obliczeń technicznych do stacji 110/15kV EC. Określenie szczegółowego zakresu inwestycji dotyczącego modernizacji i rozbudowy sieci związanej z przyłączeniem ww. obiektu moŜliwe będzie po złoŜeniu przez inwestora kompletnego wniosku o określenie warunków przyłączenia. Ciepło Istniejąca w pobliŜu sieć cieplna jest własnością EC Białystok. W odległości ok. 1 km od planowanej lokalizacji pod ZUOK znajduje się największe źródło wytwórcze ciepła w mieście - Elektrociepłownia Białystok. Brak jest moŜliwości ustalenia obszaru zasilania odpowiednio do szacowanych zdolności produkcyjnych ZUOK. Największy problem stanowi konieczność pracy dwu źródeł na wspólną sieć (komplikacje natury technicznej i eksploatacyjnej, tym większe, Ŝe byłoby dwóch róŜnych właścicieli obu źródeł). Bliskie sąsiedztwo zakładu wytwórczego ciepła w przypadku ul. Andersa oraz konieczność odprowadzenia ciepła do wspólnej sieci stanowi duŜą przeszkodę natury technicznej. W przypadku lokalizacji ZUOK w rejonie ul. Andersa zakład musiałby współpracować z ECB w celu oddawania ciepła do sieci A, B i C. Tworzy to problem techniczny oraz utrudnia planowanie i prognozowanie zaopatrzenia sieci w ciepło zarówno przez ECB i ZUOK. Aktualnie najwięcej odbiorców zasilanych jest w obszarze działania sieci cieplnej A i B. Woda Do proponowanego terenu pod lokalizację ZUOK nie jest doprowadzona sieć wodociągowa. Istnieje moŜliwość podłączenia do sieci w oparciu o magistrale wodociągową Ø 600 mm z rur Ŝeliwnych połoŜoną w ul. Gen. W. Andersa. NaleŜy wykonać odcinek ok. 470 mb sieci wodociągowej rozdzielczej do proponowanej lokalizacji projektując przewody w drodze dojazdowej. Ścieki Teren nie jest uzbrojony w sieć kanalizacji sanitarnej. Istnieje moŜliwość podłączenia do sieci w rejonie. NajbliŜej połoŜna sieć kanalizacji sanitarnej Ø 800 mm przecina ul. Gen. W. Andersa na wysokości nieruchomości nr 46. W celu przyłączenia naleŜy wybudować sieć kanalizacji sanitarnej w ul. Gen. W. Andersa do wysokości drogi dojazdowej bocznej oraz odcinek sieci kanalizacji sanitarnej do wysokości nieruchomości (ok. 1300 mb sieci). Ze względu na konfigurację terenu moŜe zajść potrzeba zastosowania przepompowni ścieków. Po wybudowaniu i przekazaniu do eksploatacji powyŜszych sieci wodociągowo – kanalizacyjnych naleŜy wykonać przyłącze wodociągowe i kanalizacyjne do nieruchomości. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 149 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” PołoŜenie fizjogeograficzne Budowa geologiczna Działka rejonie ul. Gen. W. Andersa połoŜna jest na obszarze wysoczyzny moreny dennej i ablacyjnej, z niewielkimi pagórkowatymi formami rzeźby pochodzenia lodowcowego w postaci kemów. Analizując dokumentację hydrogeologiczną zasobów wód podziemnych rejonu Białegostoku, opracowaną w 1994 roku przez Przedsiębiorstwo Geologiczne Pol GEOL Zakład w Warszawie stwierdzono, iŜ budowa geologiczna gruntu odpowiada warunkom i celom zabudowy. Grunt, na którym połoŜona jest proponowana działka pod lokalizację ZUOK stanowi warstwę nieprzepuszczalnych glin zwałowych stadiału górnego zlodowacenia Warty, z miejscowymi, przypowierzchniowymi skupiskami glin z domieszką piasku i utworów iłowcowych (m.in. piasków pylastych oraz glin pylastych). Hydrografia/hydrogeologia NajbliŜej lokalizacji przy ul. Gen. W. Andersa przepływa rzeka Biała połoŜona ok. 1,2 km na Pd-Zach oraz rzeka Supraśl połoŜona ok. 4,2 km na Pn. Odległość z wybranej lokalizacji w rejonie ul. Gen. W. Andersa do największego zbiornika wód powierzchniowych w Dojlidach wynosi w linii prostej 5,6 km w kierunku Pd - Wsch. Głębokość zalegania wód gruntowych w lokalizacji w rejonie ul. Gen. W. Andersa wynosi od 2 do 4 m p.p.t. W części zachodniej działki stwierdzono występowanie wód gruntowych na poziomie do 2 m p.p.t. Lokalizacja nie jest zagroŜona ryzykiem zalania na skutek powodzi. Fauna, flora, obszary chronione, obszary Natura 2000 Flora Na obszarze planowanego przedsięwzięcia roślinnych. wyróŜniono dwie kategorie zbiorowisk Roślinność naturalna i półnaturalna – reprezentowana jest przez łąki świeŜe ze Związku Arrhenatherion elatioris. Zbiorowisko zajmuje niewielki fragment moreny ablacyjnej w północno - zachodniej części analizowanego obszaru. Od południa ograniczone jest sztuczną skarpą nasypu ziemnego. WyróŜniona postać łąki świeŜej nie reprezentuje siedliska z Załącznika I Dyrektywy Siedliskowej. Antropogeniczna roślinność ruderalna – zajmuje południową, większą część obszaru. DuŜa mozaikowatość zespołów tu występujących jest efektem przekształceń siedliska w wyniku nagromadzenia zróŜnicowanych pod względem geologicznym i troficznym utworów nasypowych. Sztuczne nasypy dochodzą do kilku metrów miąŜszości. Wykształciły się na nich zarówno płaty roślinności środowisk bagiennych i wilgotnych (łozowiska, turzycowiska) jak teŜ skrajnie suchych i ubogich. PoniŜszy rysunek przedstawia mapę rozkładu roślinności i form uŜytkowania terenu na obszarze potencjalnej lokalizacji w rejon ul. Gen. Wł. Andersa. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 150 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Źródło: „Opis warunków przyrodniczych na obszarze trzech potencjalnych lokalizacji ZTPOK w Białymstoku”, Białystok 2009 r. Rysunek 6.7 Mapa rozkładu roślinności i form uŜytkowania terenu na obszarze potencjalnej lokalizacji w rejonie ul. Gen. Wł. Andersa. W obrębie mozaiki tych zespołów nie zinwentaryzowano gatunków roślin z Załącznika I Dyrektywy Siedliskowej oraz roślin chronionych i rzadkich wpisanych do Polskiej Czerwonej Księgi Rzadkich Gatunków Roślin i Zwierząt. W załączniku 6.6 przedstawiono dokumentację fotograficzną zaobserwowanych siedlisk roślinnych. Fauna W proponowanej lokalizacji w rejonie ul. Gen. W. Andersa zaobserwowano 40 gatunków, w tym 27 lęgowych i 13 przelotnych lub o niepotwierdzonym statusie gniazdowania. Są to gatunki związane z krajobrazem leśnym i terenami otwartymi zakrzaczonymi w wyniku sukcesji roślinnej. Szczególnie atrakcyjnym ptasio terenem były zakrzaczenia i drzewostany w rejonie cieku wodnego. Stwierdzono gniazdowanie dwóch gatunków „naturowych”, tj gąsiorka co najmniej 2 pary i lerki co najmniej 1 terytorialny samiec. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 151 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Ze względu na przyleganie tej lokalizacji do drzewostanów Lasu Pietrasze stwierdzono tu krzyŜodzioby świerkowe (Loxia curvirostra). Tabela 6.25 Lista gatunków stwierdzonych na obszarze przy ul. Gen. W. Andersa. Rząd Rodzina Nazwa naukowa Status gatunku Nazwa polska Falconiformes Accipitridae Bueto bueto myszołów P Columbiformes Columbidae Columba palumbus grzywacz L Cuculiformes Cuculidae Cuculus canorus kukułka L Apodiformes Apodiae Apus apus jerzyk P Piciformes Picidae Dendrocopos major dzięcioł duŜy P Passeriformes Alaudidae Lullula arborea* lerka* L Hirundidae Hirundo rustica dymówka P Motacilidae Anthus trivialis świergotek drzewny P Lanidae Lanius collurio* gąsiorek* L Troglotydiae Troglodytes troglodytes strzyŜyk L Prunelidae Prunella modularis pokrzywnica P Erithacus rubecula rudzik L Luscinia luscinia słowik szary L Phoenicurus phoenicurus pleszka L Turdus merula kos L Turdus pilaris kwiczoł L Turdus philomelos śpiewak L Acrocephalus palustris łozówka L Hippolais icterina zaganiacz L Phylloscopus trochilus piecuszek L Phylloscopus collybita pierwiosnek L Phylloscopus sibilatrix świstunka L Sylvia atricapilla pokrzewka czarnogłowa L Sylvia borin gajówka L Sylvia curruca piegŜa L Sylvia communis cierniówka L Parus montanus czarnogłówka P Parus cristatus czubatka P Parus major bogatka P Parus caeruleus modraszka P Certhidae Certhia familiaris pełzacz leśny P Emberizidea Emberiza citrinella trznadel L Fringillidae Fringilla coelebs zięba L Carduelis carduelis szczygieł L Turdiae Sylvidae Paridae Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 152 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Carduelis canabina makolągwa L Loxia curvirostra krzyŜodzób świerkowy P Sturnidae Sturnus vulgaris szpak P Oriolodae Oriolus oriolus wilga L Garrulus glandarius sójka L Pica pica sroka L Corvidae Liczba stwierdzonych gatunków 40 Liczba gatunków lęgowych 27 Liczba pozostałych gatunków 13 Liczba łęgowych gatunków naturowych 2 L – gatunki lęgowe P- gatunki w przypadku których, nie udało się potwierdzić gniazdowania * - gatunki objęte ochroną w ramach Dyrektywy Ptasiej Źródło: „Opis warunków przyrodniczych na obszarze trzech potencjalnych lokalizacji ZTPOK w Białymstoku” Na obszarze nie stwierdzono gatunków zwierząt z Załącznika I Dyrektywy Siedliskowej oraz wpisanych do Polskiej Czerwonej Księgi Rzadkich Gatunków Roślin i Zwierząt. Obszar charakteryzuje się bogatą fauną bezkręgowców. W trakcie penetracji zinwentaryzowano co najmniej sześć gatunków motyli, w tym przestrojnika trawnika (Aphantopus hyperantus), przestrojnika jurtina (Maniola jurtina), polowca szachownicę (Melanargia galatea) oraz modraszka ariona (Maculinea arion). Obszary chronione i cenne przyrodniczo Proponowana lokalizacja połoŜona jest w odległości 60 m od kompleksu leśnego Las Pietrasze - Załącznik 6.2. Las Pietrasze w połączeniu z przylegającym od strony zachodniej Lasem Antoniuk oraz graniczącą od strony północnej doliną Supraśli stanowią waŜne ogniwo w strukturze wieloprzestrzennego systemu przyrodniczego miasta Białegostoku. Las Pietrasze wraz z Lasem Antoniuk ze względu na swoje walory przyrodnicze, kulturowe, edukacyjne i turystyczne zaproponowany został do ochrony w formie Zespołu PrzyrodniczoKrajobrazowego. W polityce przestrzennej miasta Las Pietrasze przeznaczony został równieŜ do pełnienia funkcji rekreacyjnych. Obecnie, szczególnie od strony rozpatrywanej inwestycji, pozostaje on w stanie zaniedbanym. NajbliŜszy Park Narodowy - Narwiański Park Narodowy znajduje się 18 km na Pd-Zach od proponowanej lokalizacji. Na Pn-Wsch od proponowanej lokalizacji w odległości ok. 47 km znajduje się takŜe Biebrzański Park Narodowy. Ponadto w odległości ok. 5,5 km w kierunku Pn od proponowanej lokalizacji znajduje się Park Krajobrazowy Puszczy Knyszyńskiej im. Prof. Witolda Sławińskiego. Na terenie miasta znajdują się takŜe rezerwaty: • • Rezerwat Antoniuk połoŜony ok. 3 km na północny-zachód od proponowanej lokalizacji; Rezerwat Las Zwierzyniecki połoŜony ok. 4 km na południe od proponowanej lokalizacji. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 153 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Obszary Natura 2000 Obszary Natura 2000 są w większości znacznie oddalone od proponowanej lokalizacji, co przedstawia poniŜsza tabela. Tabela 6.26 Obszary Natura 2000 w okolicy proponowanej lokalizacji. Wyszczególnienie Natura 2000 SOO (Specjalne Obszary Ochrony) Dyrektywa siedliskowa Ostoja Knyszyńska PLH 200006 Dolina Biebrzy PLH 200008 Ostoja w Dolinie Górnej Narwi PLH 200010 Narwiańskie Bagna PLH 200002 OSO (Obszary Specjalnej Ochrony) Dyrektywa ptasia Puszcza Knyszyńska PLB 200003 Bagienna Dolina Narwi PLB 200001 Dolina Górnej Narwi PLB 200007 Ostoja Biebrzańska PLB 200006 odległość od lokalizacji kierunek od lokalizacji 5,5 km 30 km 27 km 20 km na północ na zachód na południowy zachód na południowy zachód 5,5 km 12 km 27 km 30 km na północ na zachód na południowy zachód na zachód Źródło: opracowanie własne Na podstawie informacji otrzymanych od Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Białymstoku w piśmie znak: RDOŚ-20-WPN-I-6638-102/09/PS z dnia 27.04.2009 r. w rejonie lokalizacji przy ul. Gen. W. Andersa występują tereny leśne, jednakŜe nie są one objęte ochroną na podstawie przepisów o ochronie przyrody. W bezpośrednim sąsiedztwie lokalizacji nie występują pomniki przyrody. Obszary i obiekty objęte ochroną wojewódzkiego konserwatora zabytków Zgodnie z informacjami uzyskanymi od Podlaskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Białymstoku, w piśmie znak AD-JM/0716-32/09 z dnia 18.05.2009 r. na terenie proponowany pod inwestycję w tej lokalizacji nie występują Ŝadne zabytki nieruchome i archeologiczne, wpisane do rejestru zabytków województwa podlaskiego ani ujęte w ewidencji wojewódzkiej. 6.11.4.3 Lokalizacja ZUOK nr 3 w rejonie ul. Paderewskiego PołoŜenie terenu Proponowany teren pod lokalizację ZUOK połoŜony jest na obszarze miasta Białegostoku. Wg. podziału administracyjnego Białegostoku lokalizacja ta znajduje się na Osiedlu Nowe Miasto, przy ul. Paderewskiego. W odległości ok. 180 m w kierunku północnym znajdują się teren zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej części osiedla Nowe Miasto oraz usługowej. Na wschodzie w odległości ok. 350 m w linii prostej znajduje się osiedle domków jednorodzinnych, a w odległości ok. 500 m zabudowa wielorodzinna osiedla Nowe Miasto. Tereny mieszkaniowe są częściowo odizolowane niewielkim terenem zadrzewionym. Od południowego-wschodu tereny SA przeznaczone pod działalność produkcyjną i usługową. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 154 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Rysunek 6.8 Potencjalna lokalizacja pod budowę ZUOK przy ul. Paderewskiego. Dostępność, przeznaczenie terenu po budowę ZUOK Proponowany lokalizacja przy ul. Paderewskiego objęta jest miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego części osiedla Nowe Miasto w Białymstoku ( w rejonie Al. I. J. Paderewskiego), uchwalonego uchwała nr LXI/748/06 Rady Miejskiej Białegostoku z dnia 25.09.2006 r.. W planie teren ten oznaczony jest symbolem 3PU, jako teren pod zabudowę produkcyjną i usługową z zakresu energetyki cieplnej wraz z urządzeniami towarzyszącymi, parkingami i zielenią oraz teren oznaczony symbolem 6PU przeznaczonym pod zabudowę produkcyjną i usługową wraz z urządzeniami towarzyszącymi, parkingami i zielenią. Opisywana lokalizacja mieści się na działkach o numerach ewidencyjnych: • • • • 228/2; 229/2; 230/4; 232/2; Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 155 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” • • • 233/3 234/3 236. Działki zajmują łączną powierzchnię 5,7 ha. Wymienione działki są własnością osób prywatnych. Okoliczna zabudowa NajbliŜsza zabudowa mieszkaniowa znajduje się w bardzo bliskim sąsiedztwie proponowanej lokalizacji, bo zaledwie w odległości ok. 150-180 m w kierunku północnym od granicy działki. Jest to zwarta zabudowa osiedla domków jednorodzinnych „Ścianka”. Za osiedlem „Ścianka” znajduje się strefa handlowo-usługowa. W bliskim sąsiedztwie (ok. 300 m w kierunku wschodnim od granicy działki) znajduje się takŜe osiedle zabudowy wielorodzinnej „Nowe Miasto”. Dalej, za osiedlem wielorodzinnym „Nowe Miasto” w odległości ok. 1,4 km znajduje się osiedle domów jednorodzinnych (ograniczone ulicami Kalwaryjską, Sławińskiego, Pułaskiego, Krętą, Zachodnią). Tereny mieszkaniowe są częściowo odizolowane od terenu lokalizacji niewielkim terenem zadrzewionym od strony wschodniej. W odległości ok. 600 m w kierunku Pd – Wsch znajduje się osiedle wielorodzinne „Kleosin” (Gm. Juchnowiec Kościelny) Dalej, w odległości: • ok. 1 km w kierunku Pn, za torami kolejowymi znajduje się osiedle zabudowy wielorodzinnej „Zielone Wzgórza” • ok. 1,1 km w kierunku Zach znajdują się pojedyncze zabudowania mieszkalne miejscowości Klepacze (Gm. Choroszcz) oraz miejscowości Turczyn (Gm. Choroszcz) - 1,4 km w kierunku Pd – Zach. Komunikacja Dojazd do potencjalnej lokalizacji ZUOK przy ul. Paderewskiego jest bardzo niekorzystny. Teren przy ulicy Paderewskiego i Starosielce znajduje się na obszarze osiedla mieszkalnego Nowe Miasto. W rejonie proponowanej inwestycji brak jest ulic, które przejęły by zwiększony ruch pojazdów cięŜarowych. W tym rejonie miasta wszystkie ulice przebiegają przez zabudowę wielorodzinną. Ulice w obrębie osiedli mieszkaniowych zostały przewidziane do ruchu lokalnego. Pełnią one funkcję ulic osiedlowych i zbiorczych, których parametry techniczne nie są dostosowane do ruchu cięŜarowego. Dodatkowo, planowane ciągi komunikacyjne w tym rejonie miasta równieŜ będą przebiegały przez tereny mieszkalne co przy duŜym udziale pojazdów cięŜarowych spowoduje wystąpienie uciąŜliwości w postaci problemów komunikacyjnych. Mapa projektowanych dróg transportu w okolicy przedstawiona jest w załączniku 6.4. Media Na przedmiotowym terenie brak jest w bezpośrednim sąsiedztwie omawianych działek ewidencyjnych sieci wodociągowej oraz kanalizacyjnej. NajbliŜsza sieć wodno – kanalizacyjna przebiega w rejonie ul. Starosielice (zgodnie z informacją uzyskaną od Wodociągów Białostockich – pismo znak SD10-3/BOK-2323/002527/09 z dnia 28.04.2009r.). Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 156 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Wg Departamentu Urbanistyki Urzędu Miejskiego w Białymstoku na etapie projektowania są sieci: wodociągowo – kanalizacyjna, gazowa oraz cieplna. Energia elektryczna Zgodnie z informacją otrzymanymi od PGE Dystrybucja Białystok w piśmie znak: RP1/7005/2009 z dnia 27.04.2009 r. ,istnieje moŜliwość przyłączenia projektowanej instalacji termicznego przekształcania odpadów komunalnych po wybudowaniu linii zasilających – zasilania podstawowego i rezerwowego o przekrojach Ŝył (przewodów) wynikających z obliczeń technicznych do stacji 110/15kV RPZ5. Określenie szczegółowego zakresu inwestycji dotyczącego modernizacji i rozbudowy sieci związanej z przyłączeniem ww. obiektu moŜliwe będzie po złoŜeniu przez inwestora kompletnego wniosku o określenie warunków przyłączenia. Ciepło Obecnie trwają zaawansowane prace nad koncepcją zagospodarowania omawianych działek w sposób, który uczyni ten obiekt centrum techniczno-logistycznym MPEC z opcją wdroŜenia w ciepłowni kogeneracji (produkcja energii cieplnej i elektrycznej). Wg MPEC nie da się pogodzić realizacji tych inwestycji na wskazanych działkach z budową zakładu termicznego przetwarzania odpadów komunalnych. W najbliŜszym sąsiedztwie lokalizacji ZUOK przy ul. Paderewskiego znajduje się Ciepłownia Zachód pracująca tylko w sezonie grzewczym. Bliskie sąsiedztwo zakładu wytwórczego ciepła w przypadku ul. Paderewskiego oraz konieczność odprowadzenia ciepła do wspólnej sieci z CZ stanowi duŜą przeszkodę natury technicznej Woda Do proponowanego terenu pod lokalizację ZUOK nie jest doprowadzona sieć wodociągowa. Istnieje moŜliwość podłączenia do sieci wodociągowej w oparciu o przewód wodociągowy Ø150 mm z rur Ŝeliwnych połoŜony na wysokości nieruchomości. Ścieki Teren nie jest uzbrojony w sieć kanalizacji sanitarnej. Istnieje moŜliwość podłączenia do sieci kanalizacji sanitarnej w oparciu o kolektor sanitarny Ø1000 mm połoŜony na wysokości nieruchomości. PołoŜenie fizjogeograficzne Budowa geologiczna Teren, na którym połoŜona jest działka jest obszarem wysoczyzny moreny dennej pochodzenia lodowcowego oraz formy pochodzenia wodnolodowcowego w postaci wzgórz akumulacji szczelinowej. Działka pod budowę ZUOK w lokalizacji w rejonie ulicy Paderewskiego połoŜna jest na obszarze gruntów przydatnych do zabudowy bez Ŝadnych zastrzeŜeń i ograniczeń, ze względu na występowanie nośnych glin zwałowych z miejscowymi, szczelinowymi skupiskami piasków oraz Ŝwirów akumulacji szczelinowej. Zarówno gliny zwałowe jak piaski oraz Ŝwiry są pozostałością stadiału górnego zlodowacenia Warty. Głębokość zalegania wód gruntowych wynosi poniŜej 2 m. p.p.t. Grunt ze względu na swoje właściwości geotechniczne odpowiada warunkom posadowienia budynków i budowli. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 157 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Hydrografia/hydrogeologia NajbliŜej lokalizacji przy ul. Paderewskiego przepływa rzeka BaŜantarka, uchodząca do rzeki Białej połoŜona ok. 1 km na Pd. Odległość do największego zbiornika wód powierzchniowych w Dojlidach wynosi w linii prostej 7 km w kierunku Wsch. Głębokość zalegania wód gruntowych waha się od 2 do 4 m p.p.t. Na granicy działki, w kierunku północno-zachodnim, na obszarze zadrzewionym głębokość występowania wód gruntowych miejscowo zmniejsza się do poniŜej 2 m. p.p.t. Lokalizacja nie jest zagroŜona ryzykiem zalania na skutek powodzi. Fauna, flora, obszary chronione, obszary Natura 2000 Flora Wg. opracowania „Opis warunków przyrodniczych…” biocenozy na obszarze planowanego przedsięwzięcia są pozostałością półnaturalnych ekosystemów oraz agroekosystemów (aktualnie rolniczo nieuŜytkowanych), które razem tworzą zróŜnicowany gatunkowo i ekosystemowo układ ekologiczny. Obecny stan szaty roślinnej w duŜym stopniu ukształtowany jest przez wpływy antropogeniczne, które dotyczyły uŜytkowania gruntów i przekształcania stosunków wodnych w zlewni BaŜantarki. Część północną analizowanego obszaru zajmują łąki świeŜe ze Związku Arrhenatherion elatioris. Grunty odłogowane zajmują suche murawy napiaskowe z Klasy SedoScleranthetea. Rośnie tu rzadki juŜ goździk kropkowany Dianthus deltoides, jastrzębiec kosmatek Hieracium pilosella, macierzanka piaskowa Thymus serpyllum, szczotlicha siwa Corynophorus canescens oraz częściowo chronione kocanki piaskowe Helichrysum arenarium. Oba zbiorowiska podlegają szybkiej sukcesji wtórnej w efekcie której cały obszar pokrywają mniej lub bardziej zwarte skupiska młodych drzew: sosny, brzozy, topole i wierzby. Niewielki fragment terenu zajmuje zespół boru mieszanego sosnowo-dębowego QuercoPinetum. WyróŜnione zbiorowisko reprezentowane jest przez dosyć ubogą i przekształconą postać boru powstałą w wyniku zalesienia. W drzewostanie występuje prawie wyłącznie sosna w wielu około 30 lat. Warstwa krzewów jest słabo rozwinięta. Pojedynczo pojawia się kruszyna, jarzębina i leszczyna. Runo leśne równieŜ ubogie, składa się w przewadze z krzewinek, mchów i innych gatunków Klasy Vaccinio-Piceetea. W części południowej grunty odłogowane fragmentarycznie zalesiono. Kilkuletni młodnik buduje drzewostan sosny, świerka, modrzewia i brzozy. WyróŜnione zbiorowiska w reprezentowanej postaci nie kwalifikują się do zaliczenia ich do siedlisk z Załącznika I Dyrektywy Siedliskowej. W załączniku 6.6 przedstawiono dokumentację fotograficzną siedlisk roślinnych. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 158 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Źródło: „Opis warunków przyrodniczych na obszarze trzech potencjalnych lokalizacji ZTPOK w Białymstoku”, Białystok 2009 r. Rysunek 6.9 Mapa rozkładu roślinności i form uŜytkowania terenu na obszarze potencjalnej lokalizacji przy ul. Paderewskiego. Fauna W lokalizacji w rejonie ul. Paderewskiego stwierdzono łącznie 33 gatunki ptaków, w tym 22 lęgowe, w przypadku pozostałych 11 gatunków nie udało się potwierdzić gniazdowania. Najliczniej reprezentowane były gatunki leśne związane z borem sosnowym, a takŜe ptaki strefy ekotonalnej związane z luźnymi zakrzaczeniami i sukcesją lasu. Pod względem ornitologicznym najbardziej cennym miejscem są łęgi w rejonie cieku BaŜantarka oraz zakrzaczenie na terenie przeznaczonym pod inwestycję. Najmniej atrakcyjnym terenem są obszary połoŜone na południe i zachód od planowanej inwestycji porośnięte przez monokultury sosnowe w róŜnej klasie wieku. Na badanym terenie stwierdzono gniazdowanie tylko dwóch „gatunków naturowych”, tj lerki (Lulula arborea) i pokrzewki jarzębatej (Sylwia nisoria). Liczebność lerki szacuje się na co najmniej 3 pary, terytorialne ptaki obserwowano w rejonie torowiska na skraju monokultur sosnowych. Pokrzewkę jarzębatą stwierdzono w północno zachodniej części w zakrzaczeniach na skraju olsu, populację szacuje się na co najmniej 1 parę. Na uwagę zasługuje równieŜ fakt iŜ na terenie elektrociepłowni gniazduje pustułka (Falco tinnunculus). Zerującego ptaka obserwowano w rejonie torowiska, a takŜe na otwartym terenie przeznaczonym pod budowę inwestycji. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 159 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Tabela 6.27 Lista gatunków stwierdzonych na obszarze w rejonie ul. Paderewskiego. Rząd Rodzina Nazwa naukowa Nazwa polska Status gatunku Falconiformes Falconidae Falco tinnunculus pustułka P Columbiformes Columbidae Columba palumbus grzywacz L Apodiformes Apodiae Apus apus jerzyk P Piciformes Picidae Dendrocopos major dzięcioł duŜy P Alaudidae Lullula arborea* lerka* L Hirundidae Hirundo rustica dymówka P Motacilidae Motacilla alba pliszka siwa L Lanidae Lanius collurio* gąsiorek* L Troglotydiae Troglodytes troglodytes strzyŜyk L Erithacus rubecula rudzik P Luscinia luscinia słowik szary L Phoenicurus phoenicurus pleszka L Turdus merula kos L Turdus philomelos śpiewak L Acrocephalus palustris łozówka L Hippolais icterina zaganiacz L Phylloscopus trochilus piecuszek L Phylloscopus collybita pierwiosnek L Sylvia atricapilla pokrzewka czarnogłowa L Sylvia borin gajówka L Sylvia communis cierniówka L Sylvia nisoria* pokrzewka jarzębata* L Parus cristatus czubatka P Parus major bogatka L Parus caeruleus modraszka P Certhidae Certhia familiaris pełzacz leśny P Emberizidea Emberiza citrinella trznadel L Fringilla coelebs zięba L Carduelis chloris dzwoniec P Coccothraustes coccothraustes grubodziób L Sturnus vulgaris szpak P Garrulus glandarius sójka P Pica pica sroka L Turdiae Passeriformes Sylvidae Paridae Fringillidae Sturnidae Corvidae Liczba stwierdzonych gatunków 33 Liczba gatunków lęgowych 22 Liczba pozostałych gatunków 11 Liczba łęgowych gatunków naturowych 2 Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 160 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” L – gatunki lęgowe P- gatunki w przypadku których, nie udało się potwierdzić gniazdowania * - gatunki objęte ochroną w ramach Dyrektywy Ptasiej Źródło: „Opis warunków przyrodniczych na obszarze trzech potencjalnych lokalizacji ZTPOK w Białymstoku” Na obszarze nie stwierdzono gatunków zwierząt z Załącznika I Dyrektywy Siedliskowej oraz wpisanych do Polskiej Czerwonej Księgi Rzadkich Gatunków Roślin i Zwierząt. Obszar charakteryzuje się bogatą fauną bezkręgowców. W trakcie penetracji zinwentaryzowano co najmniej pięć gatunków motyli, w tym rusałkę osetnika (Vanessa cardui) i czerwończyka dukacika (Lycaena virguarea). Proponowana lokalizacja połoŜona jest w bezpośrednim sąsiedztwie górnego odcinka doliny BaŜantarki, będącej elementem wieloprzestrzennego systemu przyrodniczego miasta Białegostoku. Lokalizacja inwestycji moŜe mieć wpływ na funkcjonowanie łęgu jesionowo olszowego Circaeo-Alnetum połoŜonego we wspomnianej dolinie. Obszary chronione i cenne przyrodniczo NajbliŜszy Park Narodowy - Narwiański Park Narodowy znajduje się 12 km na Zach od proponowanej lokalizacji. Na Pn-Zach od proponowanej lokalizacji w odległości ok. 50 km znajduje się takŜe Biebrzański Park Narodowy. Ponadto w odległości ok. 11 km w kierunku Pn od proponowanej lokalizacji znajduje się Park Krajobrazowy Puszczy Knyszyńskiej im. Prof. Witolda Sławińskiego. Na terenie miasta znajdują się takŜe rezerwaty: • • Rezerwat Antoniuk połoŜony ok. 7 km na północ od proponowanej lokalizacji; Rezerwat Las Zwierzyniecki połoŜony ok. 3,6 km na wschód od proponowanej lokalizacji. Obszary Natura 2000 Obszary Natura 2000 znajdują się w znacznym oddaleniu od proponowanej lokalizacji, co przedstawia poniŜsza tabela. Tabela 6.28 Obszary Natura 2000 w okolicy proponowanej lokalizacji. Wyszczególnienie Natura 2000 SOO (Specjalne Obszary Ochrony) Dyrektywa siedliskowa Ostoja Knyszyńska PLH 200006 Dolina Biebrzy PLH 200008 Ostoja w Dolinie Górnej Narwi PLH 200010 Narwiańskie Bagna PLH 200002 OSO (Obszary Specjalnej Ochrony) Dyrektywa ptasia Puszcza Knyszyńska PLB 200003 Bagienna Dolina Narwi PLB 200001 Dolina Górnej Narwi PLB 200007 Ostoja Biebrzańska PLB 200006 Źródło: opracowanie własne Socotec Polska Sp. z o. o. odległość od lokalizacji kierunek od lokalizacji 11 km 28 km 21,5 km 12 km na północ na północny-zachód na południowy zachód na zachód 11 km 8,5 km 21,5 km 28 km na północ na południowy zachód na południowy zachód na północny-zachód Strona 161 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Na podstawie informacji otrzymanych od Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Białymstoku w piśmie znak: RDOŚ-20-WPN-I-6638-102/09/PS z dnia 27.04.2009 r. w rejonie lokalizacji przy ul. Paderewskiego występują tereny leśne, jednakŜe nie są one objęte ochroną na podstawie przepisów o ochronie przyrody. W bezpośrednim sąsiedztwie lokalizacji nie występują pomniki przyrody. Obszary i obiekty objęte ochroną wojewódzkiego konserwatora zabytków Zgodnie z informacjami uzyskanymi od Podlaskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Białymstoku, w piśmie znak AD-JM/0716-32/09 z dnia 18.05.2009 r. na terenie proponowany pod inwestycję w tej lokalizacji nie występują Ŝadne zabytki nieruchome i archeologiczne, wpisane do rejestru zabytków województwa podlaskiego ani ujęte w ewidencji wojewódzkiej. 6.11.5 Analiza SWOT dla trzech rozpatrywanych lokalizacji Opierając się na informacjach, przedstawionych w charakterystyce proponowanych lokalizacji Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku przeprowadzono analizę SWOT przedstawiającą słabe i mocne strony analizowanych wariantów. Stosując technikę analizy SWOT posegregowano posiadane informacji o poszczególnych wskazanych lokalizacjach na dwie grupy (kategorie) czynników strategicznych: mocne strony: wszystko to co stanowi atut, przewagę, zaletę analizowanego terenu, słabe strony: wszystko to co stanowi słabość, barierę, wadę analizowanego terenu. Tabela 6.29 Analiza SWOT dla lokalizacji przy ulicy Produkcyjnej. Silne strony lokalizacji Wystarczająca powierzchnia terenu pod lokalizację ok. 5,8 ha; Dobra konfiguracja terenu działki pod budowę ZUOK; Słabe strony lokalizacji Wg. Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego miasta Białystok, działka leŜy na obszarze terenów niezabudowanych, przeznaczonych do utrzymania lub przekształceń; Właścicielem działek jest Gmina Białystok; Korzystne połoŜenie w zakresie współpracy z miejską siecią cieplną i odbioru ciepła; Brak miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, ale podjęto uchwałę o przystąpieniu do sporządzenia (uchwała nr. XV/147/07 Rady Miejskiej Białegostoku z dn. 03.09.2007 r.); NajbliŜsza zabudowa zwarta – osiedla jedno i wielorodzinne w odległości ok.1,4 km od planowanej lokalizacji; Pojedyncze zabudowania tuŜ za granicą działki, przy ul. Produkcyjnej; Istnieje moŜliwość łatwego przyłączenia się do mediów; Brak bezpośrednio na terenie działki sieci wodno - kanalizacyjnej; Planowany dobry układ komunikacyjny Źródło: opracowanie własne Obecnie utrudniony dojazd Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 162 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Tabela 6.30 Analiza SWOT dla lokalizacji przy ul. Gen. W. Andersa. Silne strony lokalizacji Wg. Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego miasta Białystok, działka leŜy na obszarze terenów oznaczonych tereny przemysłowe, bazy składy i rzemiosło - do sukcesywnej modernizacji - uzupełnień i przekształceń. Słabe strony lokalizacji Brak miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, nie podjęto uchwały o przystąpieniu do sporządzenia mpzp Największa powierzchnia terenu spośród rozpatrywanych lokalizacji ok. 7,3 ha Brak bezpośrednio na terenie działki sieci wodno - kanalizacyjnej Obecnie dojazd utrudniony Dogodna konfiguracja terenu działki pod budowę ZUOK Właścicielem działek jest Gmina Białystok NajbliŜsza zabudowa zwarta w odległości ok. 800 m Planowany dobry układ komunikacyjny Istnieje moŜliwość łatwego przyłączenia się do mediów; Źródło: opracowanie własne Tabela 6.31 Analiza SWOT dla lokalizacji przy ul. Paderewskiego. Silne strony lokalizacji Posiada uchwalony miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego Słabe strony lokalizacji Właścicielami działek są osoby prywatne – konieczność wykupu z rąk prywatnych Wg. Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego miasta Białystok, działka leŜy na obszarze terenów przeznaczonych do zabudowy usługowej i produkcyjnej z zakresu energetyki cieplnej wraz urządzeniami towarzyszącymi oraz zabudowy usługowej i produkcyjnej wraz urządzeniami towarzyszącymi. Bardzo bliskie sąsiedztwo rozległej zabudowy zwartej jedno i wielorodzinnej począwszy od ok.180 m; Dobra konfiguracja terenu działki pod budowę ZUOK; Wystarczająca powierzchnia terenu pod lokalizację ZUOK ok. 5,7 ha Istnieje moŜliwość łatwego przyłączenia się do mediów Brak bezpośrednio na terenie działki sieci wodno - kanalizacyjnej i elektroenergetycznej; Obecnie bardzo niekorzystny dojazd, wszystkie ulice przebiegają przez zabudowę wielorodzinną Planowana poprawa układu komunikacyjnego, nadal przebiegającego przez tereny mieszkalne. Źródło: opracowanie własne 6.11.6 Kryteria oceny wariantów lokalizacji Jedną z podstawowych czynności we wstępnym etapie analizy jest przyjęcie i zdefiniowanie, na podstawie określonych warunków brzegowych, kryteriów (właściwości), za pomocą których dokonana zostanie charakterystyka porównywanych lokalizacji. Zasadą doboru kryteriów jest, aby charakteryzowały one warianty lokalizacji w sposób opisowy, na poziomie pozwalającym na ich zróŜnicowanie. Na potrzeby niniejszej analizy posłuŜono się kryteriami, które nie będą poddane kwantyfikowaniu, gdyŜ idea niniejszej analizy sprowadza się do określenia stosunku wariantów lokalizacji do warunków brzegowych (czyli określenie stopnia spełnienia wymagań minimalnych) lokalizacji. Jest więc to analiza o charakterze jakościowym, a nie ilościowym. Porównanie poszczególnych wariantów odbywa się na zasadzie oceny stopnia spełnienia bądź niespełnienia danego warunku brzegowego. Jako ocenę końcową przyjmuje się sumę pozytywnych ocen poszczególnych kryteriów dla danego wariantu. Do analizy przyjęto warunki brzegowe, które usystematyzowano wg podziału na warunki: techniczne, ekonomiczne, społeczne, środowiskowe. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 163 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Aby móc ocenić i porównać rozpatrywane warianty dokonano podziału poszczególnych warunków brzegowych na odpowiednie kryteria opisujące te warunki. Jako kryteria opisujące warunki techniczne, przyjęto kryteria związane są bezpośrednio z lokalizacją i mogące ją scharakteryzować pod kątem warunków prowadzenia transportu odpadów, a więc opisują układ komunikacyjny, dostępu do niezbędnych mediów, uzbrojenia terenu, moŜliwości przekazania produktów procesowych instalacji oraz zgodność z planami zagospodarowania przestrzennego łatwość dojazdu do instalacji i ocena układu komunikacyjnego moŜliwości etapowania budowy dostępność wymaganej powierzchni terenu dla instalacji dostępność sieci energetycznej do dostawy i odbioru energii elektrycznej dostępność sieci cieplnej do odbioru energii cieplnej zgodność z PZP i innymi dokumentami planistycznymi Warunki ekonomiczne podzielono na kryteria, które mają za zadanie scharakteryzowanie poszczególnych lokalizacji pod kątem kosztów związanych ze zrealizowaniem przedsięwzięcia, zarówno w aspekcie technologicznym – koszty eksploatacji, jak i w aspekcie odbioru społecznego i związanych z tym kosztów, a takŜe ekonomiki funkcjonowania zakładu opartej na moŜliwości zbytu produktów czyli energii cieplnej i elektrycznej dostępność mediów nakłady inwestycyjne – drogi dojazdowe popyt na energię cieplną i elektryczną koszty pozyskania gruntu koszty transportu odpadów koszty kompromisu społecznego koszty rekompensat środowiskowych Bardzo waŜne dla prawidłowej oceny lokalizacji są warunki brzegowe określające aspekty społeczne. Opisują one warianty lokalizacyjne z punktu odbioru społecznego oraz moŜliwości akceptacji społecznej dla inwestycji. moŜliwość wystąpienia potencjalnych konfliktów społecznych wprowadzenie nowych uciąŜliwości transportowych odległość od zabudowy potencjalny rozwój budownictwa mieszkaniowego akceptacja społeczna Wśród warunków brzegowych opisujących warunki środowiskowe wyróŜniane są kryteria oceniające jakość i stan środowiska w analizowanych lokalizacjach bezpośrednio samej działki jak i jego najbliŜszego otoczenia. Rolą tego kryterium jest scharakteryzowanie lokalizacji pod kątem warunków i stanu środowiska. Wśród kryteriów środowiskowych wyróŜniono następujące kryteria cząstkowe: sąsiedztwo obszarów chronionych sąsiedztwo obiektów chronionych warunki geotechniczne podłoŜa tereny zagroŜone powodzią PoniŜej zdefiniowano poszczególne kryteria cząstkowe uŜyte w analizie. MoŜliwości etapowania budowy – moŜliwość rozbudowy instalacji o dodatkowe linie technologiczne czyli zapas powierzchni terenu. Nakłady inwestycyjne – instalacja – nakłady związane z budową instalacji tj. nakłady poniesione na budowę samej instalacji bez budowy elementów peryferyjnych. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 164 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Nakłady inwestycyjne – sieć elektryczna – nakłady związane z przyłączeniem instalacji do istniejącej sieci elektrycznej. Nakłady inwestycyjne – sieć cieplna – nakłady związane z przyłączeniem instalacji do sieci cieplnej. Nakłady inwestycyjne – drogi dojazdowe – nakłady związane z modernizacją istniejących dróg oraz budową nowych tras itp. czyli z zapewnieniem dojazdu do instalacji Nakłady inwestycyjne – instalacje towarzyszące – nakłady związane z budową wyłącznie instalacji towarzyszących (np. doprowadzenie wody, odprowadzenie ścieków itd.). Ceny gruntu – wartość gruntu, za jaką mógłby być teoretycznie sprzedany, zaleŜna od połoŜenia, wcześniejszego uŜytkowania oraz moŜliwego przeznaczenia terenu pod inną działalność. Koszty eksploatacji – koszty, które muszą być ponoszone w celu zapewnienia prawidłowego funkcjonowania instalacji. Koszty transportu odpadów do instalacji termicznej – koszty transportu odpadów (frakcji energetycznej) do instalacji. Koszty transportu i zagospodarowania odpadów poprocesowych – stabilizacji popiołów z oczyszczania spalin, transportu do składowiska i opłaty za składowanie. Koszty kompromisu społecznego – koszty związane z uzyskaniem akceptacji społecznej dla budowy instalacji. Koszty rekompensat środowiskowych – koszty związane z rekompensatami kosztów społeczno-ekonomicznych wytworzonych w środowisku poprzez budowę instalacji. Łatwość dojazdu do instalacji – łatwość dojazdu, będąca wypadkową stopnia rozwoju układu komunikacyjnego obecnego i planowanego. Ocena układu komunikacyjnego – ogólna ocena układu komunikacyjnego określająca charakterystykę dróg dojazdowych w kontekście konfliktów z innymi uŜytkownikami i innymi drogami. Ocena stanu technicznego dróg – ogólna ocena warunków technicznych dróg dojazdowych do instalacji, z uwzględnieniem skrajni i stanu technicznego. Nośność dróg – max. nośność i ewentualne ograniczenia w odniesieniu do ładowności samochodów transportowych 40 Mg. Łatwość dojazdu do miejsca unieszkodliwiania/ odzysku odpadów poprocesowych – łatwość dojazdu, będąca wypadkową: stopnia rozwoju układu komunikacyjnego, stanu technicznego dróg i ich nośności. Dostępność wymaganej powierzchni terenu dla instalacji – ocena wielkości działki jaką dysponuje dana lokalizacja, niezbędna do wybudowania instalacji. Dostępność wymaganej powierzchni terenu ew. instalacji waloryzacji ŜuŜli – ocena wielkości działki jaką dysponuje dana lokalizacja, niezbędna dla zapewnienia stworzenia zapasu frakcji energetycznej dla zachowania płynności pracy instalacji. Dostępność sieci energetycznej do dostawy i odbioru energii elektrycznej – odległość do elementów układu energetycznego zapewniającego funkcjonowanie zakładu oraz umoŜliwiająca odbiór wytworzonej w instalacji energii elektrycznej. Dostępność sieci cieplnej do odbioru energii cieplnej – odległość do elementów układu sieci cieplnej zapewniającej odbiór ciepła do miejskiej sieci ciepłowniczej. Dostępność wody – dostępność przyłącza wody (np.: odległość od wodociągu, warunki przyłącza) niezbędnej do procesów technologicznych. Dostępność odbioru ścieków procesowych – odległość odbiornika dla ścieków procesowych. Zgodność z PZP i SUiKZP– ocena danej lokalizacji w kontekście zgodności z zapisami planów zagospodarowania przestrzennego lub Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Popyt na energię cieplną – szacowana wielkość zapotrzebowania na energię cieplną wyprodukowaną przez instalację, moŜliwość wprowadzenia wyprodukowanej energii cieplnej do sieci ciepłowniczej. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 165 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Popyt na energię elektryczną – szacowana wielkość zapotrzebowania na energię energetyczną wyprodukowaną przez instalację, moŜliwość wprowadzenia wyprodukowanej energii elektrycznej do sieci energetycznej. MoŜliwość wystąpienia potencjalnych konfliktów społecznych – odnosi się do moŜliwości powstania konfliktów społecznych wywołanych poprzez budowę i funkcjonowanie instalacji. Wprowadzenie nowych uciąŜliwości transportowych – ocena stopnia powstania nowych uciąŜliwości wynikających z wprowadzenia dodatkowego transportu. Odległość od zabudowy – odległość instalacji od zabudowy zwartej (wsi, osady, miasta). Potencjalny rozwój budownictwa – przewidywany stopień i kierunek rozwoju zabudowy mieszkaniowej w pobliŜu inwestycji. Akceptacja społeczna – ocena moŜliwości pozyskania akceptacji społecznej dla inwestycji, czyli elementy, które mogą wpływać na akceptowalność inwestycji. Wprowadzenie dodatkowych emisji – rodzaje emisji wprowadzanych do środowiska wraz z efektem ich wprowadzania, wynikające głównie z natęŜenia ruchu samochodów. Obszar potencjalnie cenny przyrodniczo – ocena wartości działki w kontekście walorów przyrodniczych. Zachowanie cech „pierwotnych” – ocena stopnia zachowania terenów o naturalnych cechach lub o niewielkiej ingerencji człowieka. Teren przekształcony antropogenicznie – stopień przekształcenia terenu działki w wyniku działalności człowieka. Sąsiedztwo obszarów chronionych – Natura 2000 – odległość od najbliŜszego obszaru Natura 2000. Sąsiedztwo obszarów chronionych (PN, PK, OChK, RP) – odległość od najbliŜszego obszaru chronionego np. parku narodowego, parku krajobrazowego, obszaru chronionego krajobrazu czy rezerwatu przyrody. Sąsiedztwo obszarów potencjalnie cennych – obszary, które mogą zostać wskazane w przyszłości jako cenne przyrodniczo występujące w sąsiedztwie instalacji. Sąsiedztwo obiektów archeologicznych – lokalizacja obiektów podlegających ochronie archeologicznej. Sąsiedztwo obiektów ochrony architektonicznej – lokalizacja obiektów podlegających ochronie architektonicznej. Warunki hydrogeologiczne – warunki hydrogeologiczne podłoŜa analizowanego obszaru tj.: ilość poziomów wodonośnych, głębokość zalegania poziomu uŜytkowego, występowanie GZWP lub ich stref zasilania. Warunki geotechniczne podłoŜa – parametry gruntów określające moŜliwość posadowienia budynków i budowli, takie jak: nośność gruntu, płytkie występowanie wód gruntowych itd. Tereny zagroŜone powodzią – obszary, na których istnieje ryzyko zalania inwestycji i dla których naleŜy przewidzieć nakłady na stworzenie systemu zabezpieczenia. Przedstawione i scharakteryzowane powyŜej kryteria głównych grup warunków brzegowych stanowią podstawę do opisu i oceny poszczególnych wariantów. 6.11.7 Ocena waŜności kryteriów Ocena waŜności kryteriów to ocena poszczególnych kryteriów ukazana w skali 1 do 6, przypisane jako wartości charakteryzujące dany wariant lokalizacji poprzez poszczególne parametry - kryteria. Punktem wyjścia dla tej oceny były analizy i dane pozyskane na etapie studialnym. W tabeli poniŜej przedstawiono wynik tej analizy, jako ocenę poszczególnych kryteriów. Oceny te są niejednokrotnie oparte na konkretnym zwymiarowaniu (kwantyfikowalności) poszczególnych kryteriów np. odległości, a następnie ukazane w formie oceny relacyjnej. Część z analizowanych kryteriów lokalizacyjnych jest obarczona pewną subiektywnością oceny dokonanej przez autorów. NaleŜy jednak podkreślić, Ŝe sposób Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 166 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” oceny kryteriów był konsultowany zarówno na etapie przygotowania dokumentu jak i w toku późniejszych konsultacji społecznych. Przedstawione oceny odzwierciedlają przede wszystkim pogląd i stanowisko autorów opracowania, którzy mają świadomość, iŜ oceny te mogą być uznana za „niewłaściwe”. Dlatego naleŜy zaakcentować fakt, Ŝe przedmiotowa ocena ma charakter porównawczy (relacyjny) co oznacza, Ŝe warianty lokalizacji są oceniane względem siebie poprzez wzajemną relację, czyli ocena poszczególnych wariantów lokalizacji wynika z porównania z innymi. Dlatego teŜ przedstawione oceny nie mogą być traktowane jako bezwzględna ocena czy opinia na temat danej lokalizacji. Ponadto ocena ta została sporządzona w oparciu o konkretne kryteria, których zdefiniowanie przedstawiono we wstępie, dla potrzeb konkretnego dokumentu studialnego a nie decyzyjnego. Dlatego teŜ prezentowane oceny i wnioski nie mogą być traktowane równoznacznie z jakąkolwiek decyzją. Rolą opracowania jest wskazanie jedynie moŜliwości i ograniczeń jakie posiadają poszczególne warianty lokalizacji dla potrzeb inwestycji. Dla potrzeb analizy przyjęto ocenę relacyjną w skali 1 do 6 rozumianą w ten sposób, Ŝe 1 oznacza najsłabsze spełnienie danego kryterium w porównaniu do pozostałych, zaś 6 oznacza najkorzystniejsze warunki danego kryterium dla lokalizacji w stosunku do pozostałych rozpatrywanych wariantów. Wyniki oceny kryteriów prezentuje poniŜsza tabela: Ocena waŜności poszczególnych kryteriów jest procesem niezmiernie złoŜonym. Część kryteriów jest kryteriami wektoryzowanymi czyli dającymi się określić w skali bezwzględnej i te kryteria są stosunkowo łatwe do zwymiarowania. Trudności i niejednoznaczności budzi ocena kryteriów niewektoryzowanych, jak ocena walorów środowiskowych czy odbiór społeczny inwestycji. W takich przypadkach moŜna zdać się jedynie na subiektywną oceną danego kryterium przez decydentów. Z tego teŜ punktu widzenia analiza wielokryterialna jest analizą zarówno ilościową (kryteria wektoryzowane), jak i jakościową (ocena relacyjna kryterium) w której kryteria te mają róŜne znaczenie dla podejmującego decyzję. Subiektywność w ocenie kryteriów jakościowych powoduje, iŜ są one zdecydowanie trudniejsze do określenia i z punktu widzenia procesu modelowania matematycznego skomplikowane do uŜycia i interpretacji. Jednak z punktu widzenia odbiorców analizy mają ogromne znaczenie, gdyŜ dotyczą najczęściej bardzo waŜnej i delikatnej materii związanej ze społeczną oceną przedsięwzięcia. Wychodząc naprzeciw tak sformułowanemu problemowi, posłuŜono się w analizie modelami decyzyjnymi. Idea modeli polega na stworzeniu hierarchii waŜności poszczególnych grup kryteriów i kryteriów cząstkowych, z punktu widzenia róŜnych grup odbiorców. Idealnym rozwiązaniem jest pozyskanie do współpracy grup reprezentujących bezpośrednio zainteresowane grupy społeczne. Często wykorzystywanym narzędziem tego typu procedur są badania ankietowe czy tworzenie paneli dyskusyjnych, mających za cel wypracowanie wspólnej perspektywy. Stronami oceny kryteriów powinni być mieszkańcy, przedstawiciele administracji i samorządu lokalnego, przedstawiciele organizacji ekologicznych, przedstawiciele inwestora czy wreszcie specjaliści, zarówno praktycy jak i przedstawiciele kręgów naukowych. Zespół podejmujący decyzję nadaje więc poszczególnym kryteriom wagi liczbowe β l , (l = 1,2,3,..., k ) , będące wyznacznikiem waŜności poszczególnych kryteriów zaleŜnie od uwarunkowań zewnętrznych, takich jak np. minimalizacja kosztu realizacji danego procesu w określonym okresie czasu, bądź teŜ realizacja polityki ekologicznej, łagodzenie konfliktów społecznych itp. KaŜdy spośród decydentów ma więc moŜliwość wykreowania własnego sposobu oceny lokalizacji. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 167 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Tabela 6.32 Kryteria i ich oceny dla analizowanych lokalizacji. Kryterium wyboru wariantu Produkcyjna Andersa Paderewskiego moŜliwości etapowania budowy 6 6 6 nakłady inwestycyjne - instalacja 4 5 6 nakłady inwestycyjne – sieć elektryczna 5 6 6 nakłady inwestycyjne – sieć cieplna 2 4 6 nakłady inwestycyjne – drogi dojazdowe 4 3 4 nakłady inwestycyjne – instalacje towarzyszące 6 6 6 ceny gruntu 6 5 2 koszty eksploatacji 6 3 6 koszty transportu odpadów do instalacji termicznej 6 6 6 koszty transportu i zagospodarowania odpadów poprocesowych 6 6 6 koszty kompromisu społecznego 2 3 1 koszty rekompensat środowiskowych 1 3 1 łatwość dojazdu do instalacji 5 4 3 ocena układu komunikacyjnego 5 5 2 ocena stanu technicznego dróg 3 5 2 nośność dróg 4 6 2 łatwość dojazdu do miejsca unieszkodliwienia/odzysku odpadów poprocesowych 4 6 2 dostępność wymaganej powierzchni terenu dla instalacji 6 6 6 dostępność wymaganej powierzchni terenu dla ew. inst. Waloryzacji ŜuŜli 6 6 6 dostępność sieci energetycznej do dostawy i odbioru energii elektrycznej 4 6 6 dostępność sieci cieplnej do odbioru energii cieplnej 6 2 5 dostępność wody 5 4 6 dostępność odbioru ścieków 6 4 5 zgodność z PZP lub SUiKZP 1 4 6 popyt na energię cieplną 6 1 5 popyt na energię elektryczną 6 6 6 moŜliwość wystąpienia potencjalnych konfliktów społecznych 2 4 1 wprowadzenie nowych uciąŜliwości transportowych 4 5 3 odległość od zabudowy 1 4 1 potencjalny rozwój budownictwa 1 4 2 akceptacja społeczna 2 2 1 wprowadzenie dodatkowych emisji 6 5 4 obszar potencjalnie cenny przyrodniczo 2 4 4 zachowanie cech „pierwotnych” 3 5 3 teren przekształcony antropogenicznie 3 5 3 sąsiedztwo obszarów chronionych - Natura 2000 3 4 5 sąsiedztwo obszarów chronionych (PK, OChK, RP) 5 4 5 sąsiedztwo obszarów potencjalnie cennych 2 1 3 sąsiedztwo obiektów archeologicznych 6 6 6 sąsiedztwo obiektów ochrony architektonicznej 6 6 6 warunki hydrogeologiczne 4 6 6 warunki geotechniczne podłoŜa 4 6 6 Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 168 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” tereny zagroŜone powodzią 5 6 6 źródło: opracowanie własne 6.11.8 Modele decyzyjne – modele preferencji wyboru Warunkiem prawidłowego przeprowadzenia analizy wielokryterialnej, oprócz wytypowania kryteriów, jest teŜ wyznaczenie ich wag. Wyznaczenie wag kryteriów wyboru oparto na analizie ich hierarchiczności tj. wpływu (uwarunkowania) dla poszczególnych kryteriów, czyli w sposób arbitralny wg wiedzy i doświadczenia konsultanta oraz w oparciu o ocenę społeczną czyli skonsultowaną z szerokim gremium. WaŜne jest jednocześnie uwzględnienie roli poszczególnych grup kryteriów. Na podstawie wydzielonych grup moŜliwe jest zbudowanie modelu preferencji wyboru. Określenie modelu pozwala spojrzeć na inwestycję z róŜnych perspektyw, nie tylko z punktu widzenia rachunku ekonomicznego, ale równieŜ z punktu widzenia społecznego czy środowiskowego, a takŜe moŜliwości technologicznych. Dlatego ocenę poszczególnych wariantów lokalizacji przeprowadzono z punktu widzenia modelu technologicznego, ekonomicznego i środowiskowego. ZałoŜenia modeli preferencji wyboru: 1. Model technologiczny: W modelu tym liczą się przede wszystkim te kryteria, które wynikają z funkcji technologicznych instalacji, choć ekonomia, ochrona przyrody i kwestie społeczne w procesie inwestycyjnym mogą być istotne. Model technologiczny został utworzony przez ocenę wag kryteriów w ujęciu specjalistów branŜy technologicznej związanej z technologiami unieszkodliwiania odpadów. 2. Model ekonomiczny: Interes ekonomiczny uznany jest w tym modelu za najwaŜniejszy, obok niego liczy się forma instytucjonalna. Racje ochrony środowiska przyrodniczego i środowiska społecznego mogą mieć mniejsze znaczenie. Model został utworzony na bazie oceny wartości kryteriów przez specjalistów ekonomii. 3. Model środowiskowy: W modelu tym kryteria ochrony środowiska społecznego i przyrodniczego liczą się przede wszystkim, zaś kwestie ekonomiczne i technologiczne powinny ustąpić przed interesem społecznym, czyli uzyskaniem akceptacji społecznej i ograniczeniem oddziaływania środowiskowego inwestycji. Model ten został stworzony w oparciu o ustalenie wag kryteriów przez zespół specjalistów z zakresu ochrony środowiska i nauk przyrodniczych. 4. Model ekspercki: W modelu tym oceniono kryteria pod kątem skutecznego i jednocześnie zgodnego z prawem i moŜliwego do zaakceptowania społecznego sposobu przeprowadzenia inwestycji. Rola ekspercka polegała na wspólnym wypracowaniu wartości kryteriów przez zespół składający się ze specjalistów branŜy technologicznej, budowlanej z zakresu ochrony środowiska i gospodarki odpadami. Model ekspercki ma pełnić rolę głównej oceny w analizie wielokryterialnej. Tworzenie hierarchii waŜności kryteriów jest procesem skomplikowanym, wyraŜonym za pomocą wskaźników wagowych dla poszczególnych kryteriów. Wagi kryteriów oznaczają ich istotność z punktu widzenia decydenta. Stąd idea modeli decyzyjnych. Zastosowane w niniejszej analizie modele pozwalają na określenie wag kryteriów z punktu widzenia technicznego, ekonomicznego i społeczno – ekologicznego planowanej inwestycji. Dodatkowo, celem zobiektywizowania wartościowania kryteriów, posłuŜono się modelem eksperckim, jako najbardziej obiektywnym. Wynika to z faktu, Ŝe modele technologiczny, ekonomiczny i środowiskowy są obarczone pewną stronniczością podejścia do problemu decyzyjnego. Modele te preferują pewne kryteria nadając im duŜe znaczenia (wysoki wskaźnik wagowy) ze względu na reprezentowane poglądy. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 169 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” W oparciu o przedstawioną powyŜej ideę modeli preferencji wyboru dokonano oceny poszczególnych kryteriów pod kątem ich waŜności, czyli przypisano wagi poszczególnym kryteriom głównym, a następnie kryteriom cząstkowym. Wagi reprezentują stanowisko grup określonych w modelach preferencji, reprezentują ich punkt widzenia na analizowane zagadnienie. Dla zobiektywizowania oceny posłuŜono się następnie modelem eksperckim, w którym równieŜ dokonano przypisania wag dla poszczególnych kryteriów. Rezultat oceny wartości kryteriów przedstawiono w tabeli poniŜej. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 170 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” wagi transformowane wg ilości kryteriów wagi surowe KRYTERIUM GŁÓWNE KRYTERIUM CZĄSTKOWE Model technologiczny Waga moŜliwości etapowania budowy nakłady inwestycyjne - instalacja Inwestycyjne 5 nakłady inwestycyjne – sieć elektryczna nakłady inwestycyjne – sieć cieplna nakłady inwestycyjne – drogi dojazdowe nakłady inwestycyjne – instalacje towarzyszące koszty eksploatacji Ekonomiczne 9 8 10 6 Model środowiskowy Waga 8 10,0 10 3,0 T E S 2 1,08 0,31 0,22 5 2,15 2,44 0,79 3 1,35 1,95 0,47 4 1,62 2,44 0,63 wagi surowe wagi transformowane wg ilości kryteriów model ekspercki 10,0 10,0 6,0 1,04 1,94 5,0 0,97 7,0 1,35 4 7 5 1,08 1,71 0,79 5,0 0,97 3 6 2 0,81 1,46 0,32 4,0 0,77 3 10 3 0,93 1,69 0,28 4 3,10 1,69 0,38 3 1,55 1,69 0,28 5 10 10,0 10 3,0 7,0 7,0 1,17 9,0 1,50 5,0 0,83 3 9 2 0,93 1,53 0,19 5,0 0,83 koszty kompromisu społecznego 4 10 10 1,24 1,69 0,94 8,0 1,33 koszty rekompensat środowiskowych 4 10 10 1,24 1,69 0,94 8,0 1,33 7 7 ocena układu komunikacyjnego Infrastrukturalne 11 5 10 9,0 łatwość dojazdu do instalacji Komunikacyjne i logistyczne 5 8 5 7,0 ceny gruntu koszty transportu odpadów koszty transportu i zagospodarowania odpadów poprocesowych Model ekonomiczny Waga waga kryterium głównego Tabela 6.33 Wartości wag kryteriów. ocena stanu technicznego dróg 7 7,0 nośność dróg łatwość dojazdu do miejsca unieszkodliwienia/odzysku odpadów poprocesowych dostępność wymaganej powierzchni terenu dla instalacji dostępność wymaganej powierzchni terenu dla magazynu buforowego dostępność sieci energetycznej do Socotec Polska Sp. z o. o. 10,0 6 7 5,0 4 5,0 6 1,53 1,46 1,43 6 1,53 1,46 1,43 3 1,31 0,83 0,71 8,0 5,0 1,48 6,0 1,11 4,0 0,74 5 3 2 1,09 0,63 0,48 4,0 0,74 7 3 4 1,53 0,63 0,95 5,0 0,93 1 1,35 0,44 0,11 10,0 1,04 10 4,0 7 3,0 7,0 10 7 1 1,35 0,44 0,11 9,0 0,94 10 10 5 1,35 0,63 0,56 9,0 0,94 Strona 171 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” dostawy i odbioru energii elektrycznej dostępność sieci cieplnej do odbioru energii cieplnej dostępność wody dostępność odbioru ścieków procesowych zgodność z PZP Bilans energetyczny 5 Aspekty społeczne 5 popyt na energię cieplną 10,0 10 5 1,35 0,63 0,56 9,0 0,94 10 10 5 1,35 0,63 0,56 8,0 0,84 10 9 5 1,35 0,56 0,56 8,0 0,84 6 6 3 0,81 0,38 0,33 4,0 0,42 10 10 6 5,00 5,00 2,18 9,0 4,00 10,0 4,0 8,0 popyt na energię elektryczną 10 10 5 5,00 5,00 1,82 9,0 4,00 moŜliwość wystąpienia potencjalnych konfliktów społecznych wprowadzenie nowych uciąŜliwości transportowych odległość od zabudowy 10 5 9 1,43 0,95 2,00 10,0 2,00 9 0,43 0,57 2,00 8,0 1,60 4,0 3 4,0 3 10,0 9,0 6 5 9 0,86 0,95 2,00 10,0 2,00 potencjalny rozwój budownictwa 5 3 9 0,71 0,57 2,00 7,0 1,40 akceptacja społeczna 4 5 9 0,57 0,95 2,00 10,0 2,00 1 3 10 0,08 0,20 1,04 2,0 0,18 5 3 10 0,42 0,20 1,04 7,0 0,62 2 3 8 0,17 0,20 0,83 4,0 0,35 1 3 6 0,08 0,20 0,63 5,0 0,44 2 5 10 0,17 0,34 1,04 7,0 0,62 10 0,17 0,20 1,04 6,0 0,53 wprowadzenie dodatkowych emisji obszar potencjalnie cenny przyrodniczo zachowanie cech „pierwotnych” Aspekty środowiskowe 12 10 teren przekształcony antropogenicznie sąsiedztwo obszarów chronionych Natura 2000 sąsiedztwo obszarów chronionych (PK, OChK, RP) sąsiedztwo obszarów potencjalnie cennych sąsiedztwo obiektów archeologicznych sąsiedztwo obiektów ochrony architektonicznej warunki hydrogeologiczne 5,0 2 3,0 3 10,0 6,0 2 2 9 0,17 0,14 0,94 5,0 0,44 8 4 7 0,67 0,27 0,73 5,0 0,44 8 4 7 0,67 0,27 0,73 5,0 0,44 9 4 8 0,75 0,27 0,83 8,0 0,71 Warunki geotechniczne podłoŜa 10 4 1 0,83 0,27 0,10 9,0 0,79 tereny zagroŜone powodzią 10 6 10 0,83 0,41 1,04 5,0 0,44 Źródło: opracowanie własne Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 172 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Technika optymalizacji matematycznej oferuje uporządkowane, systemowe podejście do podejmowania decyzji. Chodzi o to, aby zautomatyzować pewne rutynowe czynności (obliczenia), umoŜliwiając tym samym skoncentrowanie się na prawdziwie kreatywnych aspektach decyzyjnych. Podstawą przeprowadzenia modelowania matematycznego jest załoŜenie, Ŝe wyboru rozwiązania najlepszego moŜna dokonać poprzez działanie matematyczne polegające na obliczeniu sumy waŜonej oceny kryteriów dla danej lokalizacji i wagi kryteriów. W celu ostatecznego wykonania modelowania procesu decyzyjnego, analizę wielokryterialną przeprowadzono stosując transponowane wagi kryteriów cząstkowych oceniających poszczególne lokalizacje. Obliczenia przeprowadzono dla poszczególnych modeli preferencji wyboru czyli w ujęciu róŜnych zainteresowanych stron procesu decyzyjnego. Wskazane wartości sum waŜonych dla poszczególnych lokalizacji w ujęciu społecznym uzupełniono obliczeniami w oparciu o analogiczny model matematyczny dla eksperckiego modelu preferencji. KaŜde kryterium było odpowiednio przeliczane z uwzględnieniem oceny kryterium dla danej lokalizacji z uwzględnieniem wagi kryterium cząstkowego po transpozycji oraz wagę kryterium głównego dla kaŜdego z modeli osobno. Dodatkowo, kaŜde kryterium zostało podsumowane jako ocena średnia dla wszystkich społecznych modeli decyzyjnych. Model ekspercki potraktowano jako osobne narzędzie w procesje analizy wielokryterialnej. Rezultatem przeprowadzonego procesu jest suma punktów charakteryzująca poszczególne lokalizacje. ZałoŜenia modelu matematycznego pozwoliły na ocenę kaŜdej z lokalizacji poprzez pryzmat oceny w ujęciu technicznym, ekonomicznym i ekologicznym, a więc we wszystkich niezbędnych płaszczyznach oceny. Oceny te wzbogacono dodatkowo oceną poprzez pryzmat oceny eksperckiej wolnej od „stronniczego” punktu widzenia reprezentowanego z załoŜenia w modelach społecznych. PoniewaŜ uzyskane w toku analizy wartości sumaryczne są trudne do uszeregowania, dlatego w tabeli poniŜej przedstawiono podsumowanie analizy w postaci wartości ocen uzyskanych dla kaŜdej z lokalizacji w ujęciu poszczególnych modeli preferencji wyboru jako wartości znormalizowane. Tabela 6.34 Ranking zbiorczy dla rozpatrywanych lokalizacji. Wyszczególnienie Produkcyjna Andersa Paderewskiego Ranking wg modelu technologicznego 100,0 95,5 98,7 Ranking wg modelu ekonomicznego 100,0 95,8 97,8 Ranking wg modelu ekologicznego 87,7 100,0 83,9 Ranking wg modelu eksperckiego 96,2 100,0 93,7 Źródło: opracowanie własne Teren przy ul. Andersa wskazywano jako korzystny ze względu na ewentualne procedury zwrotowe w przypadku chęci zbycia go jako terenu inwestycyjnego miasta. Tereny pozyskane przez miasto na określony cel w przypadku wykorzystania ich na inne cele gminne nie naraŜa na wszczęcie procedur zwrotu. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 173 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” 7 OKREŚLENIE PRZEWIDYWANEGO ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO ANALIZOWANYCH WARIANTÓW 7.1 Warianty technologiczne W tabeli poniŜej przedstawiono porównanie parametrów technologicznych wraz ze wskazaniem efektu ekologicznego wynikającego z realizacji poszczególnych wariantów. W bilansie redukcji masy odpadów i odpadów ulegających biodegradacji nie wzięto pod uwagę przyjęcia do instalacji termicznego przekształcania odpadów frakcji energetycznej przywoŜonej spoza zakładu w Hryniewiczach. Tabela 7.1 Zestawienie porównawcze istotnych parametrów technologicznych rozpatrywanych Opcji dla roku 2020. L.P. WYSZCZEGÓLNIENIE I. Obsługiwana populacja (M) II. Łączna masa odpadów komunalnych generowanych przez populację (Mg) III. Odpady komunalne przywiezione do ZUOK oraz odpady surowcowe zbierane selektywnie i zagospodarowywane przez prywatnych przedsiębiorców [Mg] IV. Łączna masa odpadów komunalnych, które będą zagospodarowane przez ZUOK (Mg) V. Zbywalne produkty ZUOK: 1 Paliwo alternatywne do unieszkodliwiania termicznego lub odpady do unieszkodliwiania termicznego (Mg) (z terenu objętego przedsięwzięciem) 2 Energia elektryczna do zbytu w zawodowej sieci elektroenergetycznej (MWh) - Energia elektryczna do zbytu w zawodowej sieci elektroenergetycznej włączając frakcję energetyczną spoza zakładu w Hryniewiczach (MWh) 3 Energia cieplna do zbytu (MWh) - Energia cieplna do zbytu włączając frakcję energetyczną spoza zakładu w Hryniewiczach (MWh) 4 Surowce wtórne nadające się do ponownego wykorzystania (Mg) 5 VI. 1 WARIANT I WARIANT II WARIANT III 389 483 WARIANT IV 153 639 146 920 120 880 56 973 107 349 0 11 154 14 737 16 384 0 92 567 125 599 139 639 12 530 17 139 20 073 11 632 17 666 8 796 8 796 8 796 8 796 Odpady procesowe powstające na terenie ZUOK: 100 776 54 359 20 346 95 940 Frakcja mineralna (popioły i piaski) przekazywana obecnie jako materiał eksploatacyjny na składowisko odpadów 14 698 12 210 0 0 Kruszywa budowlane nadające się do wykorzystania w budownictwie Socotec Polska Sp. z o. o. 0 0 9 745 Strona 174 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” 2 3 Balast z segregacji frakcji nadsitowych przekazywany do składowania na polu składowym (Mg/rok) Niesegregowane odpady komunalne kierowane do składowania (Mg/rok) 4 Odpady z demontaŜu odpadów wielkogabarytowych (Mg/rok) 5 Odpady budowlane obecnie kierowane do składowania lub balast z kruszenia i segregacji odpadów budowlanych (Mg/rok) Kompost gotowy przekazywany jako materiał eksploatacyjny na pole składowe (Mg/rok) Odpady procesowe z przesiewania kompostu przekazywane do składowania na polu składowym (Mg/rok) Odpady procesowe z procesu fermentacji suchej frakcji organicznych odpadów komunalnych (Mg/rok) Odpady organiczne i biofrakcja nie poddane stabilizacji biologicznej (Mg/rok) Odpady balastowe z produkcji paliwa alternatywnego (Mg/rok) 6 7 8 9 10 11 VII. 1 2 Odpady balastowe z procesu termicznego przetwarzania odpadów (Mg/rok) Efekty ekologiczne wynikające z realizacji ZUOK: Redukcja masy składowanych odpadów komunalnych i budowlanych (Mg) Redukcja masy odpadów organicznych przekazywanych do składowania bez przetwarzania (Mg) 41 090 0 0 36 836 0 0 0 0 964 964 964 964 7 330 7 330 7 330 7 330 34 027 14 614 2 819 13 247 2 667 0 0 1 038 0 0 0 36 524 0 0 0 0 0 15 193 0 0 0 4 048 9 233 0 35 081 84 846 118 859 39 918 43 001 59 109 74 390 49 468 Źródło: opracowanie własne Analizowane warianty rozwiązań systemów gospodarki odpadami dla miasta Białegostoku oraz gmin biorących udział w przedsięwzięciu zakładają oparcie systemu na rozbudowie systemu selektywnego zbierania odpadów oraz ich odzysku i recyklingu, a następnie poddaniu pozostałej frakcji odpadów procesom unieszkodliwiania w instalacjach do tego przeznaczonych. Wariant I i IV są wariantami opartymi na instalacjach mechaniczno-biologicznego przetwarzania i przygotowania odpadów po przetworzeniu do spalenia lub składowania. Wariant II jest opcją systemu złoŜonego, tzn., Ŝe system zostałby oparty na kilku elementach ze sobą powiązanych tj. procesie mechaniczno-biologicznego przekształcania odpadów ze stabilizacją biologiczną (segregacja mechaniczna w połączeniu z biologicznym przekształcaniem odpadów) i przygotowaniem frakcji energetycznej do termicznego przekształcenia w instalacji do termicznego przekształcania odpadów z odzyskiem energii. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 175 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Wariant III jest opcją polegającą na termicznym przekształcaniu odpadów tzw. frakcji resztkowej, czyli zmieszanych odpadów komunalnych po wydzieleniu z ich strumienia odpadów, które posiadają wartość materiałową lub są odpadami problemowymi, które są zbierane w selektywnej zbiórce. Praktyka eksploatacyjna instalacji mechaniczno-biologicznego przekształcania odpadów wskazuje, Ŝe produkty wysegregowane ze strumienia zmieszanych odpadów komunalnych oraz biologicznej stabilizacji są niskiej jakości. Technologia fermentacji jest jednak korzystna ze względu na moŜliwość odzyskania energii w postaci metanu, która moŜe być wykorzystana na potrzeby zakładu, a jej nadwyŜka sprzedana. Efektywność wydzielania surowców wtórnych w wyniku sortowania zmieszanych odpadów komunalnych jest zazwyczaj zdecydowanie niŜsza niŜ załoŜenia projektowe, a jakość wydzielonych surowców wtórnych jest bardzo niska. W wyniku procesu mechanicznobiologicznego przetwarzania odpadów otrzymywane są w zaleŜności od przyjętego rozwiązania produkty końcowe tj. stabilizat oraz metan i frakcja energetyczna z odpadów. Uzyskany w procesie biologicznym kompost nie spełnia wymaganych norm i nie moŜe stanowić produktu rynkowego. Stanowi on odpad balastowy, który jest unieszkodliwiany poprzez składowanie lub termiczne przekształcanie, co powoduje podwyŜszenie kosztów funkcjonowania systemu gospodarki odpadami z instalacją MBP jako wiodącą. Frakcja energetyczna ze zmieszanych odpadów komunalnych, wymaga specjalnych instalacji do ich przetwarzania lub konieczności dostosowania istniejących zakładów (np. cementowni) do wymogów prawnych dla instalacji do termicznego przekształcania odpadów komunalnych. Ponadto zakłady współspalające odpady wymagają dostarczanie wydzielonej frakcji odpadów o stałych parametrach, co jest trudne do spełnienia w przypadku odpadów komunalnych. Dodatkowo zakłady muszą spełniać niezwykle rygorystyczne wymogi emisyjne wymagające oczyszczania spalin między innymi z furanów i dioksyn, a takŜe NOx. Natomiast moŜliwość składowania frakcji energetycznej ze zmieszanych odpadów komunalnych ogranicza wymóg prawny - Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 12 czerwca 2007 r. w sprawie kryteriów oraz procedur dopuszczania odpadów do składowania na składowisku odpadów danego typu (Dz. U. z 2007 r., Nr 121, poz. 121), które określa kryteria składowania odpadów, między innymi o kodach 19 12 12 oraz z grupy „20”. Kryterium dopuszczającym do składowania odpadów na składowisku opadów innych niŜ niebezpieczne i obojętne uznaje się zawartość: ogólnego węgla organicznego (TOC) – do 5 % suchej masy, ciepło spalania – maksimum 6 MJ/kg suchej masy oraz straty przy praŜeniu (LOI) – max. 8 % suchej masy. Dlatego do rozwaŜanego systemu Wariantu II włączono instalację termicznego przekształcania frakcji energetycznej wydzielonej ze zmieszanych odpadów komunalnych z odzyskiem energii, która pozwoli na przekształcenie pozostałej po sortowaniu frakcji energetycznej odpadów. Wariant III jest opcją, która zakłada oparcie systemu na instalacji do termicznego przekształcania odpadów resztkowych z odzyskiem energii, jako instalacji wiodącej. W rozwiązaniu systemu gospodarki odpadami wg Wariantu III uzyskujemy największy stopień redukcji objętościowej i masowej odpadów, przez co uzyskujemy najmniejszą ilość odpadów przeznaczonych do składowania. Uzupełnieniem dla opisanych w Wariantach I, II, III i IV instalacji będą instalacje do odzysku odpadów z selektywnego zbierania, odpadów zielonych, odpadów surowcowych (szkło, tworzywa, papier, metal), odpadów wielkogabarytowych oraz odzysku odpadów gruzu i poremontowych. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 176 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Do składowania przeznaczone byłyby odpady balastowe oraz odpady, które nie mogą być poddane procesom odzysku/unieszkodliwiania termicznego. PoniŜej przedstawiono ocenę prezentowanych opcji w oparciu o kryteria technologiczne i środowiskowe. Tabela 7.2 Zestawienie rankingowe rozpatrywanych wariantów w odniesieniu do najistotniejszych parametrów technologicznych. Lp. WYSZCZEGÓLNIENIE Wariant I Wariant II Wariant III Wariant IV 1 Paliwo alternatywne do termicznego unieszkodliwiania 0 8 15 0 2 Energia elektryczna do zbytu w zawodowej sieci elektroenergetycznej Odpady materiałowe - tzw. surowce wtórne nadające się do ponownego wykorzystania Kruszywa budowlane nadające się do wykorzystania w budownictwie 0 11 15 9 9 10 6 9 10 10 10 10 6 14 20 7 18 24 30 20 42 78 96 55 3 4 5 6 7 Redukcja masy składowanych odpadów komunalnych i budowlanych Redukcja masy odpadów organicznych przekazywanych do składowania bez przetwarzania Ocena łączna z zakresu od 0 - 100 punktów, jako suma powyŜszych ocen cząstkowych Źródło: opracowanie własne Dokonując zestawienia rozpatrywanych opcji w odniesieniu do najistotniejszych parametrów technologicznych, moŜna stwierdzić, Ŝe Wariant III jest opcją najbardziej korzystną, z punktu widzenia redukcji odpadów kierowanych na składowisko, w tym odpadów ulegających biodegradacji, a takŜe uzyskiem, w wyniku przekształcania odpadów, największej ilości energii cieplnej i elektrycznej, która moŜe zostać wykorzystana na potrzeby mieszkańców. Wariant II i IV oparte o technologię MBP otrzymały średnią ocenę ze względu na złoŜone technologie i skutki środowiskowe. NaleŜy takŜe dodać, Ŝe w Wariancie I,i IV stycznia 2013r. moŜe wystąpić sytuacja w której odpady wydzielonej frakcji energetycznej nie będą mogły być składowane na składowisku odpadów, jak równieŜ nie znajdzie się na nie rynek zbytu. Warianty w których występuje instalacja z procesem termicznego przekształcania zmieszanej frakcji resztkowej odpadów zmieszanych, czy frakcji energetycznej odpadów pozwala na znaczny odzysk odpadów poprocesowych, które w efekcie będą wykorzystane dla celów przemysłowych (ŜuŜle), co pozwoli na efektywne ograniczenie ilości odpadów, które będą składowane na składowisku. Wielkość strumienia odpadów kierowanych na składowisko po procesach odzysku i unieszkodliwiania ma wpływ na wielkość niezbędnego terenu pod budowę nowych kwater składowiska odpadów. W Wariancie I, II i IV mimo zastosowania wielu zaawansowanych technologii obróbki odpadów redukcja ilości odpadów kierowanych na składowisko jest znacznie niŜsza i wymaga znacznie większego terenu do składowania. Pod tym względem zdecydowanie korzystniej wypada Wariant III z termicznym przekształcaniem frakcji resztkowych zmieszanych odpadów komunalnych, w której powstaje najmniej odpadów przeznaczonych do składowania tj. ok. 13-15%. W związku z tym wielkość powierzchni do składowania jest znacznie niŜsza niŜ dla pozostałych wariantów. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 177 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Ilość balastu po procesach odzysku i unieszkodliwiania odpadów Wytwarzany w procesach technologicznych balast, czyli składowania wymagać będzie zapewnienia niezbędnej składowiska. Najmniej korzystnie wypada w tym porównaniu generował większą ilość balastu z uwagi na proces przekształcania odpadów. odpady przeznaczone do powierzchni i pojemności Wariant I i IV który będzie mechaniczno-biologicznego Z ilością składowanego balastu wiąŜą się takŜe wymierne koszty finansowe związane z ponoszeniem kosztów eksploatacyjnych instalacji składowiska oraz kosztów zewnętrznych jaką niewątpliwie jest opłata za składowanie odpadów tzw. „opłata marszałkowska”. NaleŜy liczyć się z perspektywą silnego wzrostu poziomu tej opłaty. Emisja zanieczyszczeń do atmosfery Z punktu widzenia środowiskowego, redukcja odpadów kierowanych na składowiska umoŜliwia zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych – metanu i dwutlenku węgla (emisja gazów cieplarnianych przez przestarzałe składowiska to 150 % procentowy wzrost emisji gazów cieplarnianych). Termiczne przekształcania odpadów z odzyskiem energii elektrycznej i cieplnej traktowane jest jako proces powodujący zmniejszenie efektu cieplarnianego, poniewaŜ jest on procesem zastępczym w stosunku do spalania równowaŜnej ilości paliw kopalnych dla wytworzenia tej samej ilości energii, przy jednoczesnym uzyskaniu efektu skutecznego unieszkodliwienia odpadów. Zgodnie z wynikami badań francuskiej rządowej agencji ekologicznej ADEME, inne formy zagospodarowania odpadów, w tym przede wszystkim składowanie, powoduje znacznie większe emisje gazów cieplarnianych do atmosfery. Są to przede wszystkim CO2, NH4, i N2O. Szczegóły w tabeli poniŜej. Tabela 7.3 Emisje gazów cieplarnianych w róŜnych technologiach. Technologie gospodarki odpadami a emisja gazów cieplarnianych Ton CO2 wyemitowanych na 1000 ton Metoda unieszkodliwiania odpadów komunalnych odpadów zebranych i unieszkodliwionych Składowanie bez odzysku gazów + 150 % Składowanie z niskim poziomem odzysku gazów + 100 % Składowanie z przeciętnym poziomem odzysku gazów + segregacja i kompostowanie + 50 % Składowanie z bardzo wysokim odzyskiem + 25 % Spalanie bez waloryzacji + 40 % Spalanie + produkcja energii elektrycznej +segregacja + 20 % Spalanie, przeciętny poziom kogeneracji + segregacja + kompostowanie 0% Spalanie, optymalna kogeneracja + segregacja - 25 % Źródło: ADEME 2002 Prognozy europejskie przewidują wzrost ilości wytwarzanych odpadów oraz zwiększony odzysk odpadów i ograniczenie ilości odpadów kierowanych na składowiska, który zminimalizuje ich negatywne oddziaływanie na środowisko. Europejska Agencja Środowiska przewiduje, Ŝe do 2020 roku nastąpi: spadek ilości składowanych odpadów do 35% zwiększenie odzysku materiałowego do 42% zwiększenie termicznego przekształcania odpadów do 25%. Taka sytuacja powoduje spadek emisji gazów cieplarnianych netto pochodzących z sektora odpadów komunalnych (recykling przyczyni się do 75% całości „unikniętych” emisji, a spalanie – do prawie 25%), co prezentuje poniŜszy rysunek. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 178 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Źródło: ETC/RWM Rysunek 7.1 Emisje gazów cieplarnianych w sektorze gospodarki odpadami komunalnymi w Unii Europejskiej – tendencje i prognozy. Wobec powyŜszego, Wariant III - Rozbudowa systemu odzysku odpadów oraz termiczne przekształcania odpadów resztkowych z odzyskiem energii jest opcją, która w sposób najbardziej efektywny przyczyni się do zmniejszenia ilości gazów cieplarnianych do środowiska. Osobną kwestią jest emisja gazów pochodzących z procesu termicznego przekształcania odpadów. Zabezpieczeniem są wysokiej klasy rozwiązania technologiczne stosowane w instalacjach termicznych, wymuszone rygorystycznymi warunkami kontroli emisji. Mają one na celu zapewnienie pełnej kontroli nad emisją oraz eliminację związków szczególnie szkodliwych tj. dioksyn, furanów, związków chloru, siarki a takŜe metali cięŜkich. W praktyce emisja do atmosfery ogranicza się do emisji CO2, CO i NOx. W Wariancie I koszty związane z zapewnieniem standardów emisyjnych będą największe z uwagi na masę przekształcanych termicznie odpadów. NaleŜy jednak pamiętać, Ŝe nieodłącznym produktem procesu termicznego przekształcania odpadów będzie produkcja energii elektrycznej i cieplnej. Wytwarzanie energii pochodzącej ze spalania odpadów pozwala na uniknięcie emisji pochodzącej ze spalania paliw konwencjonalnych. Doświadczenia technologiczne z istniejących instalacji wskazują, Ŝe 1 Mg odpadów zmieszanych posiadająca kaloryczność rzędu 8 000 – 9 000 kJ/Mg jest ekwiwalentem około 200 kg ropy naftowej lub 300 kg węgla kamiennego. Emisja ścieków w obiektach Emisja ścieków występująca w poszczególnych opcjach dotyczy ścieków bytowych (zaplecza socjalne), ścieków powstających w instalacjach oraz na składowiskach. Największa ilości generowanych odcieków jest związana z procesem stabilizacji biologicznej. Natomiast w instalacjach termicznego przekształcania odpadów ilość powstających ścieków procesowych jest ograniczona w praktyce do odcieków związanych z uwalnianiem wilgoci w trakcie zalegania odpadów w fosie buforowej i odcieków z placów ŜuŜla. ChociaŜ woda jest niezbędnym elementem procesu technologicznego w instalacjach termicznych, ścieki nie powstają, gdyŜ woda uŜywana jest w obiegu zamkniętym bądź uwalniana w postaci pary. Podsumowując moŜna stwierdzić, iŜ emisja ścieków będzie wyŜsza w Wariancie I i IV w porównaniu z Wariantem III i II. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 179 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Podsumowanie W odniesieniu do przedstawionych w rozdziale 6.9 „Wskazanie najkorzystniejszego rozwiązania spośród rozwaŜanych wariantów” argumentów oraz na podstawie powyŜej przedstawionych porównań jako wariant najkorzystniejszy dla środowiska rekomendowany jest wariant III - polegający na termicznym przekształcaniu odpadów tzw. frakcji resztkowej, czyli zmieszanych odpadów komunalnych po wydzieleniu z ich strumienia odpadów, które posiadają wartość materiałową lub są odpadami problemowymi zbieranymi w sposób selektywny. 7.2 Warianty lokalizacyjne Porównanie oddziaływania na środowisko inwestycji w zaleŜności od miejsca jej ulokowania przedstawiono na dwa sposoby tak, aby ująć zagadnienie w jak najszerszy sposób. W tabelach 7.4 – 7.6 zestawiono dla kaŜdej lokalizacji oddziaływanie na róŜne komponenty środowiska tak na etapie realizacji jak i eksploatacji, oszacowując je ilościowo, a takŜe wskazując na istotność potencjalnych zagroŜeń i skutów oraz proponując środki minimalizujące, eliminujące, kompensujące. W matrycach (tab. 7.7 – 7.9) z kolei przeanalizowano syntetycznie dla kaŜdej lokalizacji moŜliwe do wystąpienia oddziaływania, odnoszących się do zagadnienia w zasięgu lokalnym, z wyszczególnieniem nasilenia oddziaływania (znaczące, nieznaczące), czasu trwania oddziaływania (krótko- średnio- i długoterminowe), charakteru oddziaływania (stałe, chwilowe, bezpośrednie, pośrednie, odwracalne, nieodwracalne). Określono oddziaływania wynikające z istnienia przedsięwzięcia jego realizacji oraz w sytuacji zaniechania z jego realizacji (wariant zerowy). Przy ocenie nasilenia oddziaływania uwzględniono moŜliwość kumulacji oddziaływań oraz moŜliwości występowania oddziaływań wtórnych i pośrednich. Następnie w matrycy (tab 7.10) przedstawiono syntetycznie moŜliwe do wystąpienia oddziaływania, odnoszących się do zagadnienia w zasięgu regionalnym. Jest ono analogiczne dla wszystkich trzech lokalizacji Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 180 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Tabela 7.4 Określenie przewidywanego oddziaływania na środowisko wariantu lokalizacji przy ul. Andersa. Charakterystyka oddziaływania FAZA REALIZACJI Oddziaływanie na powietrze atmosferyczne Oszacowanie ilościowe Istotność potencjalnych zagroŜeń i skutków Środki minimalizujące, eliminujące, kompensujące Głównymi źródłami zanieczyszczeń będą prace budowlane, eksploatacja pojazdów oraz maszyn budowlanych. Zanieczyszczenia to m. in. tlenki azotu, dwutlenek siarki, tlenek węgla, węglowodory alifatyczne oraz pylenie. Oddziaływanie lokalne. Powstające zanieczyszczenia: dwutlenek siarki ok. 0,416 kg/h, tlenek węgla ok. 2,081 kg/h, dwutlenek azotu ok. 1,301 kg/h, węglowodory alifatyczne ok. 0,78 kg/h. Oddziaływanie nie będzie stanowiło istotnej uciąŜliwości. Nie spowoduje zmian istniejącego tła zanieczyszczeń wokół ZUOK. Prace prowadzone będą głównie na niskiej wysokośc. Pojazdy oraz maszyny muszą być sprawne technicznie. Oddziaływanie na klimat akustyczny Wykonywanie typowych prac konstrukcyjnych, związanych głównie ze wznoszeniem obiektów kubaturowych o lekkiej szkieletowej konstrukcji. Praca maszyn i pojazdów budowlanych. Oddziaływanie lokalne. Biorąc pod uwagę charakter prac budowlanych czyli ich etapowość i ograniczony czas ich prowadzenia oraz fakt, Ŝe wszystkie maszyny i urządzenia budowlane nie będą pracowały w tym samym czasienie załoŜono, Ŝe nie będzie dochodziło do przekroczeń emisji hałasu na terenach sąsiadujących, objętych ochroną akustyczną. W związku z tym nie wykonywano obliczeń akustycznych dla okresu budowy. Prace budowlane nie będą powodowały przekroczenia dopuszczalnego poziomu hałasu w środowisku i nie będą stanowiły uciąŜliwości dla sąsiednich terenów. Prace prowadzone będą w porze dziennej. Gotowe elementy konstrukcyjne dowoŜone będą na plac budowy Pojazdy oraz maszyny muszą być sprawne technicznie. Oddziaływanie na wody podziemne i powierzchniowe Realizacja inwestycji nie będzie miała wpływu na wody powierzchniowe ani na wody podziemne. Z uwagi na brak wpływu nie określa się parametrów oddziaływania. Brak istotnych zagroŜeń i negatywnych skutków wynikających z realizacji inwestycji. Przy prawidłowej realizacji na etapie budowy nie wystąpi oddziaływanie na jakość wód podziemnych i powierzchniowych. W celu zapobiegania moŜliwości powstania zanieczyszczenia gruntów i – poprzez infiltrację - takŜe wód podziemnych substancjami ropopochodnymi z pracujących pojazdów i maszyn, pojazdy powinny być sprawnie technicznie, a zaplecze budowy powinno zostać zlokalizowane na terenie utwardzonym, zabezpieczonym podłoŜem betonowym. Oleje, smary, paliwa, itp. muszą być przechowywane w szczelnych, zamkniętych zbiornikach. W czasie budowy moŜe dojść do naruszenia lub czasowego usunięcia warstw ochronnych wód podziemnych, dlatego wszystkie roboty wgłębne powinny być wykonywane z naleŜytą starannością. Gospodarka odpadami Źródłem odpadów będzie przede wszystkim przygotowanie wykopów pod nowe inwestycje jak równieŜ niwelacja terenu. Głównym rodzajem powstających odpadów będzie gleba i ziemia, w tym kamienie (17 05 04). W trakcie realizacji inwestycji (budowy) powstawać będą równieŜ odpady związane z prowadzeniem takich prac jak: roboty budowlane, roboty ziemne, murarskie, drogowe, roboty konstrukcyjne, roboty instalacyjne. Wszystkie odpady powstawać będą na zapleczu budowy oraz placu budowy. Podczas realizacji przedsięwzięcia wytwarzane będą odpady niebezpieczne, jak teŜ inne niŜ niebezpieczne. Szacuje się, Ŝe ilość odpadów z wykopów (17 05 04) będzie wynosić co najmniej 30 000 m3. Ilość pozostałych odpadów będzie moŜliwa do oszacowania na etapie pozwolenia budowlanego. Brak istotnych zagroŜeń i negatywnych skutków wynikających z realizacji inwestycji. Wytworzone w czasie realizacji inwestycji odpady będą okresowo magazynowane w wyznaczonym miejscu na terenie inwestycji, a następnie wywoŜone. Odpady, szczególnie niebezpieczne powinny być magazynowane selektywnie, w wyznaczonych miejscach, w warunkach uniemoŜliwiających rozprzestrzenianie się ich w środowisku. Odpady mogą być przekazywane wyłącznie podmiotom posiadającym zezwolenie na prowadzenie działalności w zakresie gospodarki odpadami (z wyjątkiem odpadów, które dopuszczone są do przekazania do wykorzystania osobom fizycznym lub jednostkom organizacyjnym, niebędącym przedsiębiorcami, na ich własne potrzeby. Oddziaływanie na powierzchnię ziemi, krajobraz, gleby Konieczne będzie wykonanie niwelacji terenu jak równieŜ wykopów pod fundamenty planowanych obiektów. Będzie to jednak typowe oddziaływanie związane z posadowieniem obiektów na niezagospodarowanym terenie. Budowa wpłynie na zmianę ukształtowania powierzchni ziemi, powstaną nasypy i zwałowiska ziemi co moŜe pogorszyć stan gleb i spowoduje krótkoterminową zmianę krajobrazu. Brak istotnych zagroŜeń i negatywnych skutków wynikających z realizacji inwestycji. Zaleca się, aby w największym moŜliwym stopniu zdjąć warstwę gleby przed rozpoczęciem prac budowlanych, a następnie wykorzystać ją po ich zakończeniu, celem zagospodarowania i urządzenia terenu. Park maszyn budowlanych powinien być wydzielony na utwardzonym podłoŜu, które zostanie przygotowane w tym celu na czas budowy w ramach projektu organizacji robót. Pozwoli to na ograniczenie oddziaływania na gleby. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 181 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Oddziaływanie na ludzi, zwierzęta i rośliny Nie wystąpi negatywne oddziaływanie na ludzi. Oddziaływania mają charakter lokalny, ograniczony w zasadzie do terenu budowy i drogi dojazdowej. Teren nie jest cenny pod względem florystycznym. W trakcie budowy nastąpi usunięcie szaty roślinnej na terenie pod inwestycję, co wymagać będzie nasadzeń po zakończeniu budowy. Oddziaływanie na ptaki związane moŜe być z niepokojeniem oraz usunięciem roślinności stanowiącej Ŝerowiska lub miejsca lęgowe. Na analizowanym terenie stwierdzono m.in. gniazdowanie dwóch gatunków chronionych na podstawie Dyrektywy Ptasiej, tj gąsiorka - co najmniej 2 pary i lerki - co najmniej 1 terytorialny samiec. Oddziaływanie na obszary Realizacja inwestycji nie będzie powodować negatywnych skutków Z uwagi na brak wpływu nie określa się parametrów oddziaływania. chronione, w tym obszary dla obszarów podlegających ochronie, w tym obszarów Natura 2000. Obszary chronione połoŜone są w takiej odległości od Natura 2000 Ilość gniazdujących na terenie inwestycji par gatunków chronionych jest niewielka. W otoczeniu znajdują się siedliska o podobnym charakterze, gdzie ptaki mogą równieŜ znaleźć miejsce Ŝerowania i lęgowe. NaleŜy jednak podjąć środki kompensujące i minimalizujące oddziaływanie, aby zapewnić im jak najlepsze warunki do rozrodu. MoŜe to być np. nasadzenie odpowiednich gatunków krzewów i drzew. Po zakończeniu budowy, część terenu naleŜy przeznaczyć pod zieleń urządzoną. Północną część działek przeznaczonych pod inwestycję w jak największym stopniu zachować nienaruszoną, ze szczególnym uwzględnieniem atrakcyjnych dla ptaków zakrzaczeń i drzewostanów w rejonie cieku wodnego. Prace przygotowawcze do budowy (głównie usunięcie drzew i krzewów) wykonać poza sezonem lęgowym ptaków, tj. w okresie od 1 września do 15 marca. Prace budowlane naleŜy rozpocząć przed sezonem lęgowym tak, aby ptaki na terenie przylegającym do placu budowy mogły wybrać miejsce gniazdowania w którym budowa nie będzie im przeszkadzać. Brak istotnych zagroŜeń i negatywnych skutków wynikających z realizacji inwestycji. W związku z brakiem oddziaływania nie przewiduje się podjęcia środków minimalizujących, eliminujących czy zapobiegawczych. miejsca inwestycji, Ŝe oddziaływanie związane z prowadzeniem prac budowlanych (np. emisje do powietrza, hałas) nie będzie w ich rejonie odczuwalne i nie będzie wpływać na organizmy, których ochrona stała się celem powołania w/w obszarów. Realizacja inwestycji nie będzie oddziaływać na zabytki, dobra kulturyoraz dobra materialne. Z uwagi na brak wpływu nie określa się parametrów oddziaływania. Brak istotnych zagroŜeń i negatywnych skutków wynikających z realizacji inwestycji. W związku z brakiem oddziaływania nie przewiduje się podjęcia środków minimalizujących, eliminujących czy zapobiegawczych. Obliczenia wykazały, Ŝe dla większości zanieczyszczeń emitowanych z instalacji stęŜenia w powietrzu są bardzo niskie i nie stanowią Ŝadnego zagroŜenia dla czystości atmosfery. W nieco większych stęŜeniach występuje dwutlenek azotu, arsen, nikiel oraz pył zawieszony PM10, lecz obliczenia w siatce receptorów potwierdziły, Ŝe wszystkie normy jakości powietrza będą dotrzymane, a więc emitowane zanieczyszczenia nie będą miały negatywnego wpływu na środowisko. Oddziaływanie odorowe będzie eliminowane i nie będzie uwalniane na zewnątrz instalacji. Obliczenia oraz graficzną prezentację stanu zanieczyszczenia z uwagi na obszerność materiału przedstawiono w załączniku 8.2. ZałoŜenia i metodyka obliczeń, analogiczne dla wszystkich lokalizacji, opisane są szczegółowo w rozdziale 8.2.1. Brak istotnych zagroŜeń wynikających z emisji do powietrza. Redukcję zanieczyszczeń zawartych w gazach odlotowych do bezpiecznego poziomu zapewni nowoczesny i wysokosprawny system oczyszczania spalin, oparty na metodzie pół-suchej (w celu redukcji związków kwaśnych oraz dioksyn i furanów) oraz alternatywnie metodzie SNCR z wykorzystaniem mocznika lub wody amoniakalnej w celu redukcji NOx. Aby zapobiec emisji odorów odpady będą przyjmowane bezpośrednio do szczelnej fosy, w której panuje podciśnienie, a strumień powietrza z odorami podawany będzie do procesu spalania odpadów, gdzie odory będą dopalane w kotle. Oddziaływanie na klimat akustyczny Oddziaływanie na klimat akustyczny generowane jest poprzez funkcjonowanie instalacji wchodzących w skład zakładu oraz przez transport odpadów dowoŜonych do przetworzenia i wywóz produktów będących wynikiem przetworzenia. Tereny leŜące w bezpośrednim otoczeniu instalacji nie podlegają ochronie akustycznej. Od południa i zachodu instalacja graniczy z terenami produkcyjno usługowymi, natomiast od północy i wschodu z terenami zielonymi na których przewaŜają zadrzewienia. NajbliŜsze zabudowania mieszkalne jednorodzinne znajdują się poza zasięgiem izofony 50dB, która to wartość jest dopuszczalna dla tego typu zabudowy. W porze nocnej, podobnie jak w porze dziennej nie będzie dochodziło do przekroczenia dopuszczalnych wartości na terenach podlegających ochronie akustycznej. Brak istotnych zagroŜeń i negatywnych skutków wynikających z eksploatacji inwestycji. W celu ograniczenia rozprzestrzeniania się hałasu proponuje się wykonanie nasadzeń drzew, które będą pełniły rolę ekranów akustycznych. Oddziaływanie na wody podziemne i powierzchniowe Brak oddziaływania na wody podziemne i powierzchniowe. Z uwagi na brak wpływu nie określa się parametrów oddziaływania. Brak istotnych zagroŜeń i negatywnych skutków wynikających z eksploatacji inwestycji. Pobór wody nastąp z sieci wodociągowej, natomiast ścieki zrzucane będą do kanalizacji. Fosa na odpady będzie szczelna, a place i drogi utwardzone i wyposaŜone w system kanalizacji deszczowej. Oddziaływanie na zabytki oraz dobra kultury i dobra materialne FAZA EKSPLOATACJI Oddziaływanie na powietrze atmosferyczne Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 182 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Gospodarka odpadami Oddziaływanie na powierzchnię ziemi, krajobraz, gleby Oddziaływanie na ludzi, zwierzęta i rośliny Brak istotnych zagroŜeń wynikających z produkcji odpadów eksploatacyjnych. Odpady o kodach 19 01 07* ,19 01 13* oraz 19 01 15* powinny być w gromadzone w zamkniętych zbiornikach, a po zestaleniu i stabilizacji (19 03 07) – pod wiatą. śuŜle i popioły paleniskowe będą kierowane do instalacji waloryzacji. Metale Ŝelazne i nieŜelazne powinny być gromadzony w kontenerzach lub boksach. Ilość przyjmowanych i wytwarzanych odpadów musi być ewidencjonowana. Negatywnym skutkiem wynikającym z zaistnienia inwestycji jest zmiana w krajobrazie Przy projektowaniu obiektu naleŜy uwzględnić jego wkomponowanie w otoczenie oraz nasadzenie zieleni. Inwentaryzacja przyrodnicza wykazała, Ŝe omawiana lokalizacja jest zdegradowana pod względem florystycznym i jednocześnie cenna pod względem ornitologicznym. Fragmenty Lasu Pietrasze objęte oddziaływaniem akustycznym pokazane zostały w graficznym przedstawieniu oddziaływania akustycznego ZUOK. Ze względu na ograniczony zasięg oddziaływania akustycznego na Las Pietrasze brak jest istotnych zagroŜeń i negatywnych skutków wynikających z eksploatacji inwestycji. W związku z oograniczonym oddziaływaniem akustycznym na Las Pietrasze oraz brakiem pozostałych oddziaływań na ludzi, zwierzęta i rośliny nie przewiduje się podjęcia środków minimalizujących, eliminujących czy zapobiegawczych. W celu ograniczenia rozprzestrzeniania się hałasu, a takŜe stworzenia zwierzętom miejsc do rozrodu i znajdowania pokarmu proponuje się wykonanie nasadzeń drzew i krzewów na terenie ZUOK. Z uwagi na brak wpływu nie określa się parametrów oddziaływania. Brak istotnych zagroŜeń i negatywnych skutków wynikających z eksploatacji inwestycji. W związku z brakiem oddziaływania nie przewiduje się podjęcia środków minimalizujących, eliminujących czy zapobiegawczych. Z uwagi na brak wpływu nie określa się parametrów oddziaływania. Brak istotnych zagroŜeń i negatywnych skutków wynikających z eksploatacji inwestycji. W związku z brakiem oddziaływania nie przewiduje się podjęcia środków minimalizujących, eliminujących czy zapobiegawczych. Brak istotnych zagroŜeń i negatywnych Eksploatacja projektowanego Zakładu nie będzie powodować skutków wynikających z eksploatacji znaczącego oddziaływania transgranicznego i w związku z tym nie Obliczenia oddziaływania ZUOK na stan jakości inwestycji. wymaga przeprowadzenia postępowania transgranicznego powietrza wskazują, Ŝe stęŜenia będą niŜsze od oddziaływania na środowisko. 10% wielkości dopuszczalnych. W związku z brakiem oddziaływania nie przewiduje się podjęcia środków minimalizujących, eliminujących czy zapobiegawczych. Odpady przyjmowane do przekształcania rozładowywane będą do szczelnej fosy, skąd kierowane będą bezpośrendnio do pieca. W wyniku funkcjonowania zakładu powstawać będą odpady technologiczne, eksploatacyjne oraz bytowe wynikające z obecności pracowników. Odpady te nie będą powodować negatywnego wpływu na środowisko. Powstające w procesie odpady niebezpieczne są na miejscu poddawane stabilizacji. Budowa ZUOK wpłynie na znaczne ograniczenie ilości deponowanych odpadów, odzysk surowców wtórnych i odzysk materiałowy z terenu objętego projektem. Szacuje się, Ŝe w wyniku funkcjonowania instalacji o wydajności 120 000 Mg/rok powstanie następująca ilość odpadów: ŜuŜle i popioły paleniskowe inne niŜ wymienione w 19 01 11*(kod 19 01 12) - 31 920 Mg/rok (do odzysku 31 920 Mg/rok; popioły lotne zawierające substancje niebezpieczne - kod 19 01 13* (natomiast po zestaleniu i stabilizacji - odpady stabilizowane inne niŜ wymienione w 19 03 04 - kod 19 03 05) w ilości 3 531 Mg/rok ; odpady stałe z oczyszczania gazów odlotowych kod 19 01 07 (natomiast po zestaleniu i stabilizacji - odpady stabilizowane inne niŜ wymienione w 19 03 04kod 19 03 05) w ilości 3 598 Mg/rok ; pyły z kotłów zawierające substancje niebezpieczne - kod 19 01 15* (natomiast po zestaleniu i stabilizacji odpady stabilizowane inne niŜ wymienione w 19 03 04) w ilości 1 513 Mg/rok; złom Ŝelazny usunięty z popiołów paleniskowych kod 19 01 02 w ilości 2 058 Mg/rok; metale nieŜelazne z mechanicznej obróbki odpadów 19 12 03 w ilości 882 Mg/rok. Odpady eksploatacyje - róŜne odpady z grup 13, 15 i 16. Brak wpływu na powierzchnię ziemi i ukształtowanie terenu. Zidentyfikowane oddziaływanie na krajobraz PołoŜenie rozwaŜanego miejsca pod inwestycję sprawia, Ŝe zakład trudne jest do oszacowania ilościowego. nie będzie widoczny z daleka. Jego wybudowanie nie będzie stanowiło istotnej zmiany w krajobrazie. Oddziaływanie na gleby mogłoby się odbywać w sposób pośredni, poprzez emisję zanieczyszczeń do powietrza, a następnie ich opadanie na gleby. Biorąc pod uwagę proponowane technologie przekształcania odpadów oraz - system oczyszczania spalin instalacji termicznego przekształcania, które zapewnią przestrzeganie standardów ochrony powietrza przed zanieczyszczeniem, nie przewiduje się istotnego wpływu na zanieczyszczenie gleb. Eksploatacja inwestycji nie będzie powodować negatywnego oddziaływania na ludzi. NajbliŜsze zabudowania mieszkalne znajdują się poza zasięgiem oddziaływania akustycznego. PołoŜony obok Las Pietrasze reprezentuje walory przyrodnicze, kulturowe i rekreacyjne. Jego fragmenty, które sąsiadują bezpośrednio z analizowaną lokalizacją będą połoŜone w zasięgu oddziaływania akustycznego instalacji. Dolina Supraśli znajduje się poza zasięgiem oddziaływań zakładu. Oddziaływanie na obszary chronione, w tym obszary Uwzględniając specyfikę funkcjonowania zakładu, potencjalne oddziaływanie na obszary chronione mogłoby być związane z Natura 2000 Oddziaływanie na zabytki oraz dobra kultury Oddziaływanie transgraniczne Socotec Polska Sp. z o. o. transportem zanieczyszczeń w powietrzu. JednakŜe zastosowane technologie i zabezpieczenia są wystarczające dla spełnienia rygorystycznych norm jakości powietrza. Ponadto obszary podlegające ochronie, połoŜone są w znacznym oddaleniu od projektowanego zakładu. Brak oddziaływania na zabytki oraz dobra kultury. Strona 183 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Wpływ inwestycji w wypadku wystąpienia powaŜnej awarii przemysłowej Na terenie ZUOK będą wykorzystywane substancje niebezpieczne takie jak hydrazyna, fosforan III sodu, roztwór chlorowodoru oraz do wspomagania procesu spalania olej opałowy. Substancje te będą magazynowane na terenie zakładu w ilościach nie kwalifikujących go do zakładów o zwiększonym ryzyku wystąpienia powaŜnej awarii przemysłowej zgodnie z rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 9 kwietnia 2002 r. w sprawie rodzajów i ilości substancji niebezpiecznych, których znajdowanie się w zakładzie decyduje o zaliczeniu go do zakładu o zwiększonym ryzyku albo zakładu o duŜym ryzyku wystąpienia awarii przemysłowej (Dz. U. Nr 58, poz. 535, zmienione Dz. U. z 2006 r. Nr 30 poz. 208). Przewidywane roczne zuŜycie materiałów niebezpiecznych wyniesie: Hydrazyna – 0,48 Mg, Fosforan III sodu – 1,08 Mg, Roztwór chlorowodoru – 16,8 Mg, Olej opałowy – 18,36 Mg Brak moŜliwości wstąpienia powaŜnej awarii przemysłowej. ZUOK wyposaŜony będzie w szereg zabezpieczeń eliminujących i minimalizujących moŜliwość wystąpienia innej awarii, poŜaru itp. Wszystkie zbiorniki oraz miejsca magazynowania materiałów niebezpiecznych będą odpowiednio wentylowane, zabezpieczone i oznaczone zgodnie z wymaganiami i normami. Zminimalizuje to moŜliwość ich rozszczelnienia i wystąpienie zagroŜenia. Personel ZUOK będzie odpowiednio przeszkolony zarówno w kwestii bezpiecznej eksploatacji ZUOK jak równieŜ zachowania się w sytuacjach awaryjnych. Cały zakład będzie wyposaŜony w systemy przeciwpoŜarowe oraz rozwiązania zapewniające jego bezpieczną pracę minimalizujące moŜliwość wystąpienia awarii. Analiza oddziaływań skumulowanych z innymi istniejącymi i planowanymi przedsięwzięciami Od południowego zachodu z terenami inwestycji sąsiadują tereny produkcyjno-usługowe oraz Giełda Rolna. WaŜniejszym obiektem znajdującym się w dalszej odległości na południowy-wschód jest Elektrociepłownia Białystok. Kumulacja oddziaływań moŜe następować w zakresie emisji hałasu, natęŜenia transportu z bliŜej połoŜonych zakładów oraz w zakresie emisji do powietrza - m.in. z Elektrociepłownią Białystok. Obliczenia emisji do powietrza i emisji hałasu zakładu skumulowanych z aktualnym stanem zanieczyszczenia powietrza oraz wielkością tła akustycznego wykazały, Ŝe nie będzie dochodziło do przekroczeń dopuszczalnych norm w wyniku funkcjonowania inwestycji. Brak istotnych zagroŜeń i negatywnych skutków wynikających z kumulacji oddziaływania inwestycji z pobliskimi zakładami. Nie przewiduje się podjęcia środków minimalizujących, eliminujących czy zapobiegawczych, poza środkami przewidzianymi w ramach ochrony powietrza. Transport odpadów z dalszych odległości powinien być zoptymalizowany tak, aby zmniejszyć ilość samochodów dowoŜących odpady i zminimalizować oddziaływanie akustyczne. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 184 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Tabela 7.5 Określenie przewidywanego oddziaływania na środowisko wariantu lokalizacji przy ul. Paderewskiego. Charakterystyka oddziaływania FAZA REALIZACJI Oddziaływanie na powietrze atmosferyczne Oszacowanie ilościowe Istotność potencjalnych zagroŜeń i skutków Środki minimalizujące, eliminujące, kompensujące Głównymi źródłami zanieczyszczeń będą prace budowlane, eksploatacja pojazdów oraz maszyn budowlanych. Zanieczyszczenia to m. in. tlenki azotu, dwutlenek siarki, tlenek węgla, węglowodory alifatyczne oraz pylenie. Oddziaływanie lokalne. Powstające zanieczyszczenia: dwutlenek siarki ok. 0,416 kg/h, tlenek węgla ok. 2,081 kg/h, dwutlenek azotu ok. 1,301 kg/h, węglowodory alifatyczne ok. 0,78 kg/h. Oddziaływanie nie będzie stanowiło istotnej uciąŜliwości. Nie spowoduje zmian istniejącego tła zanieczyszczeń wokół ZUOK Prace prowadzone będą głównie na niskiej wysokości. Pojazdy oraz maszyny muszą być sprawne technicznie. Oddziaływanie na klimat akustyczny Wykonywanie typowych prac konstrukcyjnych, związanych głównie ze wznoszeniem obiektów kubaturowych o lekkiej szkieletowej konstrukcji. Praca maszyn i pojazdów budowlanych. Oddziaływanie lokalne. Biorąc pod uwagę charakter prac budowlanych czyli ich etapowość i ograniczony czas ich prowadzenia oraz fakt, Ŝe wszystkie maszyny i urządzenia budowlane nie będą pracowały w tym samym czasienie załoŜono, Ŝe nie będzie dochodziło do przekroczeń emisji hałasu na terenach sąsiadujących, objętych ochroną akustyczną. W związku z tym nie wykonywano obliczeń akustycznych dla okresu budowy. Prace budowlane nie będą powodowały przekroczenia dopuszczalnego poziomu hałasu w środowisku i nie będą stanowiły uciąŜliwości dla sąsiednich terenów. Prace prowadzone będą w porze dziennej. Gotowe elementy konstrukcyjne dowoŜone będą na plac budowy Pojazdy oraz maszyny muszą być sprawne technicznie. Oddziaływanie na wody podziemne i powierzchniowe Realizacja inwestycji nie będzie miała wpływu na wody powierzchniowe ani na wody podziemne. Z uwagi na brak wpływu nie określa się parametrów oddziaływania. Brak istotnych zagroŜeń i negatywnych skutków wynikających z realizacji inwestycji. Przy prawidłowej realizacji na etapie budowy nie wystąpi oddziaływanie na jakość wód podziemnych i powierzchniowych, w tym głównie cieku BaŜantarki. W celu zapobiegania moŜliwości powstania zanieczyszczenia gruntów i wód substancjami ropopochodnymi z pracujących pojazdów i maszyn, pojazdy powinny być sprawnie technicznie, a zaplecze budowy powinno zostać zlokalizowane na terenie utwardzonym, zabezpieczonym podłoŜem betonowym. Oleje, smary, paliwa, itp. muszą być przechowywane w szczelnych, zamkniętych zbiornikach. W czasie budowy moŜe dojść do naruszenia lub czasowego usunięcia warstw ochronnych wód podziemnych, dlatego wszystkie roboty wgłębne powinny być wykonywane z naleŜytą starannością. Gospodarka odpadami Źródłem odpadów będzie przede wszystkim przygotowanie wykopów pod nowe inwestycje jak równieŜ niwelacja terenu. Głównym rodzajem powstających odpadów będzie gleba i ziemia, w tym kamienie (kod odpadu 17 05 04). W trakcie realizacji inwestycji (budowy) powstawać będą równieŜ odpady związane z prowadzeniem takich prac jak: roboty budowlane, roboty ziemne, murarskie, drogowe, roboty konstrukcyjne, roboty instalacyjne. Wszystkie odpady powstawać będą na zapleczu budowy oraz placu budowy. Podczas realizacji przedsięwzięcia wytwarzane będą odpady niebezpieczne, jak teŜ inne niŜ niebezpieczne. Szacuje się, Ŝe ilość odpadów z wykopów (kod odpadu 17 05 04) będzie wynosić co najmniej 30 000 m3. Ilość pozostałych odpadów będzie moŜliwa do oszacowania na etapie pozwolenia budowlanego. Brak istotnych zagroŜeń i negatywnych skutków wynikających z realizacji inwestycji. Wytworzone w czasie realizacji inwestycji odpady będą okresowo magazynowane w wyznaczonym miejscu na terenie inwestycji, a następnie wywoŜone. Odpady, szczególnie niebezpieczne powinny być magazynowane selektywnie, w wyznaczonych miejscach, w warunkach uniemoŜliwiających rozprzestrzenianie się ich w środowisku. Odpady mogą być przekazywane wyłącznie podmiotom posiadającym zezwolenie na prowadzenie działalności w zakresie gospodarki odpadami (z wyjątkiem odpadów, które dopuszczone są do przekazania do wykorzystania osobom fizycznym lub jednostkom organizacyjnym, niebędącym przedsiębiorcami, na ich własne potrzeby. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 185 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Oddziaływanie na powierzchnię ziemi, krajobraz, gleby Konieczne będzie wykonanie niwelacji terenu jak równieŜ wykopów pod fundamenty planowanych obiektów. Będzie to jednak typowe oddziaływanie związane z posadowieniem obiektów na niezagospodarowanym terenie. Budowa nieznacznie wpłynie na zmianę ukształtowania powierzchni ziemi oraz nie pogorszy stanu gleb. Prace budowlane jako takie będąc działaniem krótkoterminowym nie spowodują wpływu na krajobraz, wpłyną natomiast na zmianę wykorzystania terenu, który obecnie jest niezagospodarowany, porośnięty roślinnością będącą pozostałością półnaturalnych ekosystemów oraz terenów porolnych, podlegających sukcesji, ze skupiskami młodych drzew. Brak istotnych zagroŜeń i negatywnych skutków wynikających z realizacji inwestycji, chociaŜ realizacjia inwestycji pozbawi mieszkańców okolicznych bloków terenu atrakcyjnego wizualnie. Zaleca się, aby w największym moŜliwym stopniu zdjąć warstwę gleby przed rozpoczęciem prac budowlanych, a następnie wykorzystać ją po ich zakończeniu, celem zagospodarowania i urządzenia terenu. Park maszyn budowlanych powinien być wydzielony na utwardzonym podłoŜu, które zostanie przygotowane w tym celu na czas budowy w ramach projektu organizacji robót. Pozwoli to na ograniczenie oddziaływania na gleby. Po zrealizowaniu inwestycji konieczne będzie wykonanie nasadzeń zieleni urządzonej. Oddziaływanie na ludzi, zwierzęta i rośliny Nie wystąpi negatywne oddziaływanie na ludzi poprzez emisje do środowiska. Oddziaływania mają charakter lokalny, ograniczony w zasadzie do terenu budowy i drogi dojazdowej. Mogą nastąpić okresowe utrudnienia w ruchu na drogach dojadowych prowadzących przez osiedla. W trakcie budowy nastąpi usunięcie szaty roślinnej na terenie pod inwestycję, co wymagać będzie nasadzeń zieleni urządzonej po zakończeniu budowy. Obszar ten jest najcenniejszy spośród analizowanych pod względem florystycznym jednak wyróŜnione zbiorowiska nie kwalifikują się do zaliczenia ich do siedlisk z Załącznika I Dyrektywy Siedliskowej.Na obszarze tym stwierdzono łącznie 33 gatunki ptaków. Odnotowano tu gniazdowanie dwóch „gatunków naturowych”, tj lerki i pokrzewki jarzębatej. Liczebność lerki szacuje się na co najmniej 3 pary a populację pokrzewki jarzębatej szacuje się na co najmniej 1 parę. Brak istotnych zagroŜeń i negatywnych skutków wynikających z realizacji inwestycji. Teren nie jest szczególnie cenny pod względem florystycznym oraz faunistycznym Po zakończeniu budowy, część terenu naleŜy przeznaczyć pod zieleń urządzoną. Po zakończeniu budowy, część terenu naleŜy przeznaczyć pod zieleń urządzoną. Prace przygotowawcze do budowy (głównie usunięcie drzew i krzewów) wykonać poza sezonem lęgowym ptaków, tj. w okresie od 1 września do 15 marca. Prace budowlane naleŜy rozpocząć przed sezonem lęgowym tak, aby ptaki na terenie przylegającym do placu budowy mogły wybrać miejsce gniazdowania w którym budowa nie będzie im przeszkadzać. Brak istotnych zagroŜeń i negatywnych skutków wynikających z realizacji inwestycji. W związku z brakiem oddziaływania nie przewiduje się podjęcia środków minimalizujących, eliminujących czy zapobiegawczych. Oddziaływanie na obszary Realizacja inwestycji nie będzie powodować negatywnych skutków Z uwagi na brak wpływu nie określa się parametrów oddziaływania. chronione, w tym obszary dla obszarów podlegających ochronie, w tym obszarów Natura 2000. Obszary chronione połoŜone są w takiej odległości od Natura 2000 miejsca inwestycji, Ŝe oddziaływanie związane z prowadzeniem prac budowlanych (np. emisje do powietrza, hałas) nie będzie w ich rejonie odczuwalne i nie będzie wpływać na organizmy, których ochrona stała się celem powołania w/w obszarów. Oddziaływanie nie obejmie rówieŜ doliny BaŜantarki, sąsiadującej z terenem inwestycji Oddziaływanie na zabytki oraz dobra kultury FAZA EKSPLOATACJI Oddziaływanie na powietrze atmosferyczne Socotec Polska Sp. z o. o. Realizacja inwestycji nie będzie oddziaływać na zabytki, dobra kultury. W pobliŜu terenu pod inwestycję nie występują zabytki nieruchome i archeologiczne. Z uwagi na brak wpływu nie określa się parametrów oddziaływania. Brak istotnych zagroŜeń i negatywnych skutków wynikających z realizacji inwestycji. W przypadku natrafienia w trakcie prowadzonych robot budowlanych, na przedmioty lub obiekty mogące być zabytkami, naleŜy wstrzymać roboty, mogące uszkodzić zabytek, zabezpieczyć odkrycie i powiadomić właściwy organ Obliczenia wykazały, Ŝe dla większości zanieczyszczeń emitowanych z instalacji stęŜenia w powietrzu są bardzo niskie i nie stanowią Ŝadnego zagroŜenia dla czystości atmosfery, takŜe w stosunku do najbliŜej połoŜonej zabudowy mieszkalnej. W nieco większych stęŜeniach występuje dwutlenek azotu, arsen, nikiel oraz pył zawieszony PM10, lecz obliczenia w siatce receptorów potwierdziły, Ŝe wszystkie normy jakości powietrza będą dotrzymane, a więc emitowane zanieczyszczenia nie będą miały negatywnego wpływu na środowisko. Oddziaływanie odorowe będzie eliminowane i nie będzie uwalniane na zewnątrz instalacji. Obliczenia oraz graficzną prezentację stanu zanieczyszczenia z uwagi na obszerność materiału przedstawiono w załączniku 8.2. ZałoŜenia i metodyka obliczeń, analogiczne dla wszystkich lokalizacji, opisane są szczegółowo w rozdziale 8.2.1. Brak istotnych zagroŜeń wynikających z emisji do powietrza. Redukcję zanieczyszczeń zawartych w gazach odlotowych do bezpiecznego poziomu zapewni nowoczesny i wysokosprawny system oczyszczania spalin, oparty na metodzie pół-suchej (w celu redukcji związków kwaśnych oraz dioksyn i furanów) oraz alternatywnie metodzie SNCR z wykorzystaniem mocznika lub wody amoniakalnej w celu redukcji NOx. Aby zapobiec emisji odorów odpady będą przyjmowane bezpośrednio do szczelnej fosy, w której panuje podciśnienie, a strumień powietrza z odorami podawany będzie do procesu spalania odpadów, gdzie odory będą dopalane w kotle. Strona 186 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Oddziaływanie na klimat akustyczny Oddziaływanie na klimat akustyczny generowane jest poprzez funkcjonowanie instalacji wchodzących w skład zakładu oraz przez transport odpadów dowoŜonych do przetworzenia i wywóz produktów będących wynikiem przetworzenia. Obliczenia wykazały, Ŝe w wyniku funkcjonowania instalacji nastąpi przekroczenie dopuszczalnych poziomów hałasu na terenach mieszkalnych zarówno w porze dziennej jak i nocnej. Ponadnormatywnym oddziaływaniem objęte są zabudowania połoŜone na wschód od terenu inwestycji naleŜące do Osiedla Ścianka i Osiedla Nowe Miasto. Istotne oddziaływanie wynikające z przekroczenia dopuszczalnych poziomów hałasu 50dB w dzień i 40dB w nocy W celu ograniczenia rozprzestrzeniania się hałasu konieczne byłoby wykonanie rozległych ekranów akustycznych oraz zwiększenie izolacyjności obiektów budowlanych pod względem akustycznym tak, aby dopuszczalne poziomy hałasu były dotrzymane. Generuje to znaczące zwiększenie kosztów inwestycyjnych. Oddziaływanie na wody podziemne i powierzchniowe Brak oddziaływania na wody podziemne i powierzchniowe. Z uwagi na brak wpływu nie określa się parametrów oddziaływania. Brak istotnych zagroŜeń i negatywnych skutków wynikających z eksploatacji inwestycji. Pobór wody nastąp z sieci wodociągowej, natomiast ścieki zrzucane będą do kanalizacji. Fosa na odpady będzie szczelna, a place i drogi utwardzone i wyposaŜone w system kanalizacji deszczowej. Gospodarka odpadami Odpady przyjmowane do przekształcania rozładowywane będą do szczelnej fosy, skąd kierowane będą bezpośrendnio do pieca. W wyniku funkcjonowania zakładu powstawać będą odpady technologiczne, eksploatacyjne oraz bytowe wynikające z obecności pracowników. Odpady te nie będą powodować negatywnego wpływu na środowisko. Powstające w procesie odpady niebezpieczne są na miejscu poddawane stabilizacji. Budowa ZUOK wpłynie na znaczne ograniczenie ilości deponowanych odpadów, odzysk surowców wtórnych i odzysk materiałowy z terenu objętego projektem. Szacuje się, Ŝe w wyniku funkcjonowania instalacji o wydajności 120 000 Mg/rok powstanie następująca ilość odpadów: ŜuŜle i popioły paleniskowe inne niŜ wymienione w 19 01 11*(kod 19 01 12) - 31 920 Mg/rok (do odzysku 31 920 Mg/rok; popioły lotne zawierające substancje niebezpieczne - kod 19 01 13* (natomiast po zestaleniu i stabilizacji - odpady stabilizowane inne niŜ wymienione w 19 03 04 - kod 19 03 05) w ilości 3 531 Mg/rok ; odpady stałe z oczyszczania gazów odlotowych kod 19 01 07 (natomiast po zestaleniu i stabilizacji - odpady stabilizowane inne niŜ wymienione w 19 03 04kod 19 03 05) w ilości 3 598 Mg/rok ; pyły z kotłów zawierające substancje niebezpieczne - kod 19 01 15* (natomiast po zestaleniu i stabilizacji odpady stabilizowane inne niŜ wymienione w 19 03 04) w ilości 1 513 Mg/rok; złom Ŝelazny usunięty z popiołów paleniskowych kod 19 01 02 w ilości 2 058 Mg/rok; metale nieŜelazne z mechanicznej obróbki odpadów 19 12 03 w ilości 882 Mg/rok. Odpady eksploatacyje - róŜne odpady z grup 13, 15 i 16. Zidentyfikowane oddziaływanie na krajobraz Brak wpływu na powierzchnię ziemi i ukształtowanie terenu. PołoŜenie rozwaŜanego miejsca pod inwestycję sprawia, Ŝe zakład trudne jest do oszacowania ilościowego. będzie widoczny z daleka od strony doliny Supraśli. Jego wybudowanie będzie stanowiło zmianę w krajobrazie takŜe dla okolicznych mieszkańców. Oddziaływanie na gleby mogłoby się odbywać w sposób pośredni, poprzez emisję zanieczyszczeń do powietrza, a następnie ich opadanie na gleby. Biorąc pod uwagę proponowane technologie przekształcania odpadów oraz - system oczyszczania spalin instalacji termicznego przekształcania, które zapewnią przestrzeganie standardów ochrony powietrza przed zanieczyszczeniem, nie przewiduje się istotnego wpływu na zanieczyszczenie gleb. Brak istotnych zagroŜeń wynikających z produkcji odpadów eksploatacyjnych. Odpady o kodach 19 01 07* ,19 01 13* oraz 19 01 15* powinny być w gromadzone w zamkniętych zbiornikach, a po zestaleniu i stabilizacji (19 03 07) – pod wiatą. śuŜle i popioły paleniskowe będą kierowane do instalacji waloryzacji. Metale Ŝelazne i nieŜelazne powinny być gromadzony w kontenerzach lub boksach. Ilość przyjmowanych i wytwarzanych odpadów musi być ewidencjonowana. Negatywnym skutkiem wynikającym z zaistnienia inwestycji jest zmiana w krajobrazie. Zmniejszenie wpływu na krajobraz stanowić powinno staranne zaprojektowanie architektury obiektów, uwzględniającej wkomponowanie ich w otoczenie oraz odpowiednie nasadzenia zieleni. Eksploatacja inwestycji nie będzie powodować negatywnego oddziaływania na zwierzęta, w tym ptaki oraz rośliny. W stosunku do ludzi negatywne oddziaływanie zidentyfikowane zostało w zakresie oddziaływnia akustycznego oraz wpływu na krajobraz dla połŜonych w pobliŜu zabudowań mieszkalnych, a co za tym idzie pogorszenia warunków w miejscach zamieszkania. Dodatkową uciąŜliwość będzie stanowił transport, który odbywał się będzie małymi lokalnymi ulicami. Jak wyŜej w punkcie dotyczącym oddziaływnaia akustycznego oraz oddziaływania na krajobraz. Jak wyŜej w punkcie dotyczącym oddziaływnaia akustycznego oraz oddziaływania na krajobraz. Oddziaływanie na powierzchnię ziemi, krajobraz, gleby Oddziaływanie na ludzi, zwierzęta i rośliny Socotec Polska Sp. z o. o. Jak wyŜej w punkcie dotyczącym oddziaływnaia akustycznego oraz oddziaływania na krajobraz. Strona 187 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Oddziaływanie na obszary Uwzględniając specyfikę funkcjonowania zakładu, potencjalne chronione, w tym obszary oddziaływanie na obszary chronione prawnie mogłoby być związane z transportem zanieczyszczeń w powietrzu. JednakŜe Natura 2000 Z uwagi na brak wpływu nie określa się parametrów oddziaływania. Brak istotnych zagroŜeń i negatywnych skutków wynikających z eksploatacji inwestycji. W związku z brakiem oddziaływania nie przewiduje się podjęcia środków minimalizujących, eliminujących czy zapobiegawczych. Brak oddziaływania na zabytki oraz dobra kultury. W pobliŜu terenu Z uwagi na brak wpływu nie określa się pod inwestycję nie występują zabytki nieruchome i parametrów oddziaływania. archeologiczne. Brak istotnych zagroŜeń i negatywnych skutków wynikających z eksploatacji inwestycji. W związku z brakiem oddziaływania nie przewiduje się podjęcia środków minimalizujących, eliminujących czy zapobiegawczych. Obliczenia oddziaływania ZUOK na stan jakości powietrza wskazują, Ŝe stęŜenia będą niŜsze od 10% wielkości dopuszczalnych. Brak istotnych zagroŜeń i negatywnych skutków wynikających z eksploatacji inwestycji. W związku z brakiem oddziaływania nie przewiduje się podjęcia dodatkowych środków minimalizujących, eliminujących czy zapobiegawczych poza przewidzianymi w zakresie ochrony powietrza. Przewidywane roczne zuŜycie materiałów niebezpiecznych wyniesie: Hydrazyna – 0,48 Mg, Fosforan III sodu – 1,08 Mg, Roztwór chlorowodoru – 16,8 Mg, Olej opałowy – 18,36 Mg Brak moŜliwości wstąpienia powaŜnej awarii przemysłowej. ZUOK wyposaŜony będzie w szereg zabezpieczeń eliminujących i minimalizujących moŜliwość wystąpienia innej awarii, poŜaru itp. Wszystkie zbiorniki oraz miejsca magazynowania materiałów niebezpiecznych będą odpowiednio wentylowane, zabezpieczone i oznaczone zgodnie z wymaganiami i normami. Zminimalizuje to moŜliwość ich rozszczelnienia i wystąpienie zagroŜenia. Personel ZUOK będzie odpowiednio przeszkolony zarówno w kwestii bezpiecznej eksploatacji ZUOK jak równieŜ zachowania się w sytuacjach awaryjnych. Cały zakład będzie wyposaŜony w systemy przeciwpoŜarowe oraz rozwiązania zapewniające jego bezpieczną pracę minimalizujące moŜliwość wystąpienia awarii. Instalacja geneneruje negatywne skumulowane oddziaływanie w sferze emisji hałasu. Ponadnormatywnym oddziaływaniem objęte są tereny zurbanizowane zaliczone do zabudowy jednorodzinnej oraz wielorodzinnej i zamieszkania zbiorowego. W celu ograniczenia rozprzestrzeniania się hałasu konieczne byłoby wykonanie rozległych ekranów akustycznych oraz zwiększenie izolacyjności obiektów budowlanych pod względem akustycznym tak, aby dopuszczalne poziomy hałasu były dotrzymane. Generuje to znaczące zwiększenie kosztów inwestycyjnych. zastosowane technologie i zabezpieczenia są wystarczające dla spełnienia rygorystycznych norm jakości powietrza. Ponadto obszary podlegające ochronie, połoŜone są w znacznym oddaleniu od projektowanego zakładu. Oddziaływanie na zabytki oraz dobra kultury Oddziaływanie transgraniczne Wpływ inwestycji w wypadku wystąpienia powaŜnej awarii przemysłowej Analiza oddziaływań skumulowanych z innymi istniejącymi i planowanymi przedsięwzięciami Socotec Polska Sp. z o. o. Eksploatacja projektowanego Zakładu nie będzie powodować znaczącego oddziaływania transgranicznego i w związku z tym nie wymaga przeprowadzenia postępowania transgranicznego oddziaływania na środowisko. Na terenie ZUOK będą wykorzystywane substancje niebezpieczne takie jak hydrazyna, fosforan III sodu, roztwór chlorowodoru oraz do wspomagania procesu spalania olej opałowy. Substancje te będą magazynowane na terenie zakładu w ilościach nie kwalifikujących go do zakładów o zwiększonym ryzyku wystąpienia powaŜnej awarii przemysłowej zgodnie z rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 9 kwietnia 2002 r. w sprawie rodzajów i ilości substancji niebezpiecznych, których znajdowanie się w zakładzie decyduje o zaliczeniu go do zakładu o zwiększonym ryzyku albo zakładu o duŜym ryzyku wystąpienia awarii przemysłowej (Dz. U. Nr 58, poz. 535, zmienione Dz. U. z 2006 r. Nr 30 poz. 208). Od północy z terenem inwestycji sąsiaduje bezpośrednio z Obliczenia emisji do powietrza ZUOK Elektroiepłownią II, która jest głównym emitorem zanieczyszczeń w skumulowanych z aktualnym stanem okolicy. zanieczyszczenia powietrza będącego wynikiem funkcjonowania m. in. ciepłowni wykazały, Ŝe nie będzie dochodziło do przekroczeń dopuszczalnych norm. Analiza oddziaływania akustycznego w której uwzględniono tło akustyczne wykazała, Ŝe będzie dochodziło do przekroczenia dopuszczalnego poziomu w porze dziennej na terenie naleŜącym do Osiedla Ścianka natomiast w porze nocnej na terenie Osiedla Ścianka i Osiedla Nowe Miasto. Strona 188 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Tabela 7.6 Określenie przewidywanego oddziaływania na środowisko wariantu lokalizacji przy ul. Produkcyjnej. Charakterystyka oddziaływania FAZA REALIZACJI Oddziaływanie na powietrze atmosferyczne Oszacowanie ilościowe Istotność potencjalnych zagroŜeń i skutków Środki minimalizujące, eliminujące, kompensujące Głównymi źródłami zanieczyszczeń będą prace budowlane, eksploatacja pojazdów oraz maszyn budowlanych. Zanieczyszczenia to m. in. tlenki azotu, dwutlenek siarki, tlenek węgla, węglowodory alifatyczne oraz pylenie. Oddziaływanie lokalne. Powstające zanieczyszczenia: dwutlenek siarki ok. 0,416 kg/h, tlenek węgla ok. 2,081 kg/h, dwutlenek azotu ok. 1,301 kg/h, węglowodory alifatyczne ok. 0,78 kg/h. Oddziaływanie nie będzie stanowiło istotnej uciąŜliwości. Nie spowoduje zmian istniejącego tła zanieczyszczeń wokół ZUOK Prace prowadzone będą głównie na niskiej wysokości. Pojazdy oraz maszyny muszą być sprawne technicznie. Oddziaływanie na klimat akustyczny Wykonywanie typowych prac konstrukcyjnych, związanych głównie ze wznoszeniem obiektów kubaturowych o lekkiej szkieletowej konstrukcji. Praca maszyn i pojazdów budowlanych. Oddziaływanie lokalne. Biorąc pod uwagę charakter prac budowlanych czyli ich etapowość i ograniczony czas ich prowadzenia oraz fakt, Ŝe wszystkie maszyny i urządzenia budowlane nie będą pracowały w tym samym czasienie załoŜono, Ŝe nie będzie dochodziło do przekroczeń emisji hałasu na terenach sąsiadujących, objętych ochroną akustyczną. W związku z tym nie wykonywano obliczeń akustycznych dla okresu budowy. Prace budowlane nie będą powodowały przekroczenia dopuszczalnego poziomu hałasu w środowisku i nie będą stanowiły uciąŜliwości dla sąsiednich terenów. Prace prowadzone będą w porze dziennej. Gotowe elementy konstrukcyjne dowoŜone będą na plac budowy Pojazdy oraz maszyny muszą być sprawne technicznie. Oddziaływanie na wody podziemne i powierzchniowe Realizacja inwestycji nie będzie miała wpływu na wody powierzchniowe ani na wody podziemne. Z uwagi na brak wpływu nie określa się parametrów oddziaływania. Brak istotnych zagroŜeń i negatywnych Przy prawidłowej realizacji na etapie budowy nie wystąpi skutków wynikających z realizacji oddziaływanie na jakość wód podziemnych i powierzchniowych. W inwestycji. celu zapobiegania moŜliwości powstania zanieczyszczenia gruntów i wód podziemnych (szczególnie z uwagi na połoŜenie terenu inwestycji na obszarze GZWP nr 218 – Pradolina Supraśli oraz równocześnie w III Sektorze ochronnym GZWP nr 218) substancjami ropopochodnymi z pracujących pojazdów i maszyn, pojazdy powinny być sprawnie technicznie, a zaplecze budowy powinno zostać zlokalizowane na terenie utwardzonym, zabezpieczonym podłoŜem betonowym. Oleje, smary, paliwa, itp. muszą być przechowywane w szczelnych, zamkniętych zbiornikach. W czasie budowy moŜe dojść do naruszenia lub czasowego usunięcia warstw ochronnych wód podziemnych, dlatego wszystkie roboty wgłębne powinny być wykonywane z naleŜytą starannością. Gospodarka odpadami Źródłem odpadów będzie przede wszystkim przygotowanie wykopów pod nowe inwestycje jak równieŜ niwelacja terenu. Głównym rodzajem powstających odpadów będzie gleba i ziemia, w tym kamienie (kod odpadu 17 05 04). W trakcie realizacji inwestycji (budowy) powstawać będą równieŜ odpady związane z prowadzeniem takich prac jak: roboty budowlane, roboty ziemne, murarskie, drogowe, roboty konstrukcyjne, roboty instalacyjne. Wszystkie odpady powstawać będą na zapleczu budowy oraz placu budowy. Podczas realizacji przedsięwzięcia wytwarzane będą odpady niebezpieczne, jak teŜ inne niŜ niebezpieczne. Szacuje się, Ŝe ilość odpadów z wykopów (kod odpadu 17 05 04) będzie wynosić co najmniej 30 000 m3. Ilość pozostałych odpadów będzie moŜliwa do oszacowania na etapie pozwolenia budowlanego. Brak istotnych zagroŜeń i negatywnych Wytworzone w czasie realizacji inwestycji odpady będą okresowo skutków wynikających z realizacji magazynowane w wyznaczonym miejscu na terenie inwestycji, a inwestycji. następnie wywoŜone. Odpady, szczególnie niebezpieczne powinny być magazynowane selektywnie, w wyznaczonych miejscach, w warunkach uniemoŜliwiających rozprzestrzenianie się ich w środowisku. Odpady mogą być przekazywane wyłącznie podmiotom posiadającym zezwolenie na prowadzenie działalności w zakresie gospodarki odpadami (z wyjątkiem odpadów, które dopuszczone są do przekazania do wykorzystania osobom fizycznym lub jednostkom organizacyjnym, niebędącym przedsiębiorcami, na ich własne potrzeby. Oddziaływanie na powierzchnię ziemi, krajobraz, gleby Konieczne będzie wykonanie niwelacji terenu jak równieŜ wykopów pod fundamenty planowanych obiektów. Będzie to jednak typowe oddziaływanie związane z posadowieniem obiektów na niezagospodarowanym terenie. Budowa nieznacznie wpłynie na zmianę ukształtowania powierzchni ziemi oraz nie pogorszy stanu gleb. Prace budowlane jako takie będąc działaniem krótkoterminowym nie spowodują wpływu na krajobraz, wpłyną natomiast na zmianę wykorzystania terenu, który obecnie w części wykorzystywany jest pod uprawy zboŜowe (w pozostałej części są to ugory, pastwiska i roślinność ruderalna. Brak istotnych zagroŜeń i negatywnych skutków wynikających z realizacji inwestycji. W wyniku realizacji inwestycji w zajęta zostanie niewielka powierzchnia wykorzystywana dotychczas na cele rolnicze (uprawę). Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 189 Zaleca się, aby w największym moŜliwym stopniu zdjąć warstwę gleby przed rozpoczęciem prac budowlanych, a następnie wykorzystać ją po ich zakończeniu, celem zagospodarowania i urządzenia terenu. Park maszyn budowlanych powinien być wydzielony na utwardzonym podłoŜu, które zostanie przygotowane w tym celu na czas budowy w ramach projektu organizacji robót. Pozwoli to na ograniczenie oddziaływania na gleby. Po zrealizowaniu inwestycji konieczne będzie wykonanie nasadzeń zieleni urządzonej. Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Oddziaływanie na ludzi, zwierzęta i rośliny MoŜe wystąpić negatywne oddziaływanie akustyczne na sąsiadujące zabudowania mieszkalne. Oddziaływania mają charakter lokalny, ograniczony w zasadzie do terenu budowy i drogi dojazdowej. Mogą nastąpić okresowe utrudnienia w ruchu na drodze dojadowej dotychczas niezmodernizowanej. W trakcie budowy nastąpi usunięcie szaty roślinnej na terenie pod inwestycję, co wymagać będzie nasadzeń zieleni urządzonej po zakończeniu budowy. Teren obecnie w części wykorzystywany jest pod uprawy zboŜowe poza tym są to ugory, pastwiska i roślinność ruderalna. W wyniku realizacji inwestycji konieczne będzie zaprzestanie gospodarki rolnej na terenie inwestycji, lecz areał pod uprawy jest niewielki. Na terenie lokalizacji stwierdzono 24 gatunki ptaków, w tym 17 lęgowych oraz 7 przelotnych lub o niepotwierdzonym statusie gniazdowania. Są to głównie gatunki związane z krajobrazem rolniczym oraz nieuŜytkami, zabudową przemysłową i podmiejską. Nie zanotowano tu Ŝadnego z gatunków który, był by objęty ochroną w ramach Dyrektywy Ptasiej. Oddziaływanie na obszary Realizacja inwestycji nie będzie powodować negatywnych skutków Z uwagi na brak wpływu nie określa się parametrów oddziaływania. chronione, w tym obszary dla obszarów podlegających ochronie, w tym obszarów Natura 2000. Obszary chronione połoŜone są w takiej odległości od Natura 2000 Brak istotnych zagroŜeń i negatywnych Po zakończeniu budowy, część terenu naleŜy przeznaczyć pod skutków wynikających z realizacji zieleń urządzoną. inwestycji. Teren nie jest cenny pod względem florystycznym.Teren nie jest szczególnie cenny pod względem faunistycznym w tym ornitologicznym, nie obejmuje Ŝerowisk lub miejsca lęgowych chronionych gatunków ptaków. Brak istotnych zagroŜeń i negatywnych W związku z brakiem oddziaływania nie przewiduje się podjęcia skutków wynikających z realizacji środków minimalizujących, eliminujących czy zapobiegawczych. inwestycji. miejsca inwestycji, Ŝe oddziaływanie związane z prowadzeniem prac budowlanych (np. emisje do powietrza, hałas) nie będzie w ich rejonie odczuwalne i nie będzie wpływać na organizmy, których ochrona stała się celem powołania w/w obszarów. Oddziaływanie nie obejmie rówieŜ systemu doliny Supraśli (korytarza ekologicznego) Realizacja inwestycji nie będzie oddziaływać na zabytki, dobra kultury. W pobliŜu terenu pod inwestycję nie występują zabytki nieruchome i archeologiczne. Z uwagi na brak wpływu nie określa się parametrów oddziaływania. Brak istotnych zagroŜeń i negatywnych W przypadku natrafienia w trakcie prowadzonych robot skutków wynikających z realizacji budowlanych, na przedmioty lub obiekty mogące być zabytkami, inwestycji. naleŜy wstrzymać roboty, mogące uszkodzić zabytek, zabezpieczyć odkrycie i powiadomić właściwy organ Oddziaływanie na powietrze atmosferyczne Obliczenia wykazały, Ŝe dla większości zanieczyszczeń emitowanych z instalacji stęŜenia w powietrzu są bardzo niskie i nie stanowią Ŝadnego zagroŜenia dla czystości atmosfery, takŜe w stosunku do najbliŜej połoŜonej zabudowy mieszkalnej. W nieco większych stęŜeniach występuje dwutlenek azotu, arsen, nikiel oraz pył zawieszony PM10, lecz obliczenia w siatce receptorów potwierdziły, Ŝe wszystkie normy jakości powietrza będą dotrzymane, a więc emitowane zanieczyszczenia nie będą miały negatywnego wpływu na środowisko. Oddziaływanie odorowe będzie eliminowane i nie będzie uwalniane na zewnątrz instalacji. Obliczenia oraz graficzną prezentację stanu zanieczyszczenia z uwagi na obszerność materiału przedstawiono w załączniku 8.2. ZałoŜenia i metodyka obliczeń, analogiczne dla wszystkich lokalizacji, opisane są szczegółowo w rozdziale 8.2.1. Brak istotnych zagroŜeń wynikających z emisji do powietrza. Redukcję zanieczyszczeń zawartych w gazach odlotowych do bezpiecznego poziomu zapewni nowoczesny i wysokosprawny system oczyszczania spalin, oparty na metodzie pół-suchej (w celu redukcji związków kwaśnych oraz dioksyn i furanów) oraz alternatywnie metodzie SNCR z wykorzystaniem mocznika lub wody amoniakalnej w celu redukcji NOx. Aby zapobiec emisji odorów odpady będą przyjmowane bezpośrednio do szczelnej fosy, w której panuje podciśnienie, a strumień powietrza z odorami podawany będzie do procesu spalania odpadów, gdzie odory będą dopalane w kotle. Oddziaływanie na klimat akustyczny Oddziaływanie na klimat akustyczny generowane jest poprzez funkcjonowanie instalacji wchodzących w skład zakładu oraz przez transport odpadów dowoŜonych do przetworzenia i wywóz produktów będących wynikiem przetworzenia. W wyniku funkcjonowania instalacji w porze dziennej występuje przekroczenie dopuszczalnych poziomów hałasu na terenach mieszkalnych sąsiadujących z instalacją od strony zachodniej, na terenie zabudowań połoŜonych na wschód od oczyszczalni oraz na południe od analizowanej instalacji. W przypadku pory nocnej ponadnormatywne oddziaływanie akustyczne obejmuje zabudowania sąsiadujące z instalacją od strony zachodniej, większym zasięgiem niŜ w porze dnia. Dodatkowo poziom hałasu w nocy przekroczony jest na terenie zabudowań połoŜonych na południe od lokalizacji. Oddziaływanie akustyczne na pobliskie zabudowania mieszkalne jest bardzo wyraźne. Wynika ono z bezpośredniego sąsiadowania zabudowań mieszkalnych z terenem inwestycji. W celu ograniczenia rozprzestrzeniania się hałasu konieczne byłoby wykonanie rozległych ekranów akustycznych oraz zwiększenie izolacyjności obiektów budowlanych pod względem akustycznym tak, aby dopuszczalne poziomy hałasu były dotrzymane. Generuje to znaczące zwiększenie kosztów inwestycyjnych. Oddziaływanie na zabytki oraz dobra kultury FAZA EKSPLOATACJI Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 190 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Oddziaływanie na wody podziemne i powierzchniowe Brak oddziaływania na wody podziemne i powierzchniowe. Z uwagi na brak wpływu nie określa się parametrów oddziaływania. Brak istotnych zagroŜeń i negatywnych Pobór wody nastąp z sieci wodociągowej, natomiast ścieki skutków wynikających z eksploatacji zrzucane będą do kanalizacji. Fosa na odpady będzie szczelna, a inwestycji. place i drogi utwardzone i wyposaŜone w system kanalizacji deszczowej. Gospodarka odpadami Odpady przyjmowane do przekształcania rozładowywane będą do szczelnej fosy, skąd kierowane będą bezpośrendnio do pieca. W wyniku funkcjonowania zakładu powstawać będą odpady technologiczne, eksploatacyjne oraz bytowe wynikające z obecności pracowników. Odpady te nie będą powodować negatywnego wpływu na środowisko. Powstające w procesie odpady niebezpieczne są na miejscu poddawane stabilizacji. Budowa ZUOK wpłynie na znaczne ograniczenie ilości deponowanych odpadów, odzysk surowców wtórnych i odzysk materiałowy z terenu objętego projektem. Brak istotnych zagroŜeń wynikających Odpady o kodach 19 01 07* ,19 01 13* oraz 19 01 15* powinny być z produkcji odpadów eksploatacyjnych. w gromadzone w zamkniętych zbiornikach, a po zestaleniu i stabilizacji (19 03 07) – pod wiatą. śuŜle i popioły paleniskowe będą kierowane do instalacji waloryzacji. Metale Ŝelazne i nieŜelazne powinny być gromadzony w kontenerzach lub boksach. Ilość przyjmowanych i wytwarzanych odpadów musi być ewidencjonowana. Oddziaływanie na powierzchnię ziemi, krajobraz, gleby Brak wpływu na powierzchnię ziemi i ukształtowanie terenu. PołoŜenie rozwaŜanego miejsca pod inwestycję sprawia, Ŝe zakład będzie widoczny z daleka od strony doliny Supraśli. Jego wybudowanie będzie stanowiło zmianę w krajobrazie takŜe dla okolicznych mieszkańców. Oddziaływanie na gleby mogłoby się odbywać w sposób pośredni, poprzez emisję zanieczyszczeń do powietrza, a następnie ich opadanie na gleby. Biorąc pod uwagę proponowane technologie przekształcania odpadów oraz system oczyszczania spalin instalacji termicznego przekształcania, które zapewnią przestrzeganie standardów ochrony powietrza przed zanieczyszczeniem, nie przewiduje się istotnego wpływu na zanieczyszczenie gleb. Szacuje się, Ŝe w wyniku funkcjonowania instalacji o wydajności 120 000 Mg/rok powstanie następująca ilość odpadów: ŜuŜle i popioły paleniskowe inne niŜ wymienione w 19 01 11*(kod 19 01 12) - 31 920 Mg/rok (do odzysku 31 920 Mg/rok; popioły lotne zawierające substancje niebezpieczne - kod 19 01 13* (natomiast po zestaleniu i stabilizacji - odpady stabilizowane inne niŜ wymienione w 19 03 04 - kod 19 03 05) w ilości 3 531 Mg/rok ; odpady stałe z oczyszczania gazów odlotowych kod 19 01 07 (natomiast po zestaleniu i stabilizacji - odpady stabilizowane inne niŜ wymienione w 19 03 04kod 19 03 05) w ilości 3 598 Mg/rok ; pyły z kotłów zawierające substancje niebezpieczne - kod 19 01 15* (natomiast po zestaleniu i stabilizacji odpady stabilizowane inne niŜ wymienione w 19 03 04) w ilości 1 513 Mg/rok; złom Ŝelazny usunięty z popiołów paleniskowych kod 19 01 02 w ilości 2 058 Mg/rok; metale nieŜelazne z mechanicznej obróbki odpadów 19 12 03 w ilości 882 Mg/rok. Odpady eksploatacyje - róŜne odpady z grup 13, 15 i 16. Zidentyfikowane oddziaływanie na krajobraz trudne jest do oszacowania ilościowego. Oddziaływanie na ludzi, zwierzęta i rośliny Eksploatacja inwestycji nie będzie powodować negatywnego oddziaływania na zwierzęta i rośliny. W stosunku do ludzi negatywne oddziaływanie zidentyfikowane zostało w zakresie oddziaływnia akustycznego oraz wpływu na krajobraz dla połŜonych w pobliŜu zabudowań mieszkalnych, a co za tym idzie pogorszenia warunków w miejscach zamieszkania. Jak wyŜej w punkcie dotyczącym oddziaływnaia akustycznego oraz oddziaływania na krajobraz. Negatywnym skutkiem wynikającym z zaistnienia inwestycji jest zmiana w krajobrazie Zmniejszenie wpływu na krajobraz stanowić powinno staranne zaprojektowanie architektury obiektów, uwzględniającej wkomponowanie ich w otoczenie oraz odpowiednie nasadzenia zieleni. Jak wyŜej w punkcie dotyczącym oddziaływnaia akustycznego oraz oddziaływania na krajobraz. Jak wyŜej w punkcie dotyczącym oddziaływnaia akustycznego oraz oddziaływania na krajobraz. Z uwagi na brak wpływu nie określa się Oddziaływanie na obszary Uwzględniając specyfikę funkcjonowania zakładu, potencjalne parametrów oddziaływania. chronione, w tym obszary oddziaływanie na obszary chronione, w tym obszary Natura 2000 mogłoby być związane z transportem zanieczyszczeń w powietrzu. Natura 2000 Brak istotnych zagroŜeń i negatywnych W związku z brakiem oddziaływania nie przewiduje się podjęcia skutków wynikających z eksploatacji środków minimalizujących, eliminujących czy zapobiegawczych. inwestycji. Brak oddziaływania na zabytki oraz dobra kultury. W pobliŜu terenu Z uwagi na brak wpływu nie określa się pod inwestycję nie występują zabytki nieruchome i archeologiczne. parametrów oddziaływania. Brak istotnych zagroŜeń i negatywnych W związku z brakiem oddziaływania nie przewiduje się podjęcia skutków wynikających z eksploatacji środków minimalizujących, eliminujących czy zapobiegawczych. inwestycji. JednakŜe zastosowane technologie i zabezpieczenia są wystarczające dla spełnienia rygorystycznych norm jakości powietrza. Ponadto obszary podlegające ochronie, połoŜone są w znacznym oddaleniu od projektowanego zakładu. Oddziaływanie na zabytki oraz dobra kultury Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 191 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Oddziaływanie transgraniczne Eksploatacja projektowanego Zakładu nie będzie powodować znaczącego oddziaływania transgranicznego i w związku z tym nie wymaga przeprowadzenia postępowania transgranicznego oddziaływania na środowisko. Obliczenia oddziaływania ZUOK na stan jakości powietrza wskazują, Ŝe stęŜenia będą niŜsze od 10% wielkości dopuszczalnych. Brak istotnych zagroŜeń i negatywnych W związku z brakiem oddziaływania nie przewiduje się podjęcia skutków wynikających z eksploatacji środków minimalizujących, eliminujących czy zapobiegawczych. inwestycji. Wpływ inwestycji w wypadku wystąpienia powaŜnej awarii przemysłowej Na terenie ZUOK będą wykorzystywane substancje niebezpieczne takie jak hydrazyna, fosforan III sodu, roztwór chlorowodoru oraz do wspomagania procesu spalania olej opałowy. Substancje te będą magazynowane na terenie zakładu w ilościach nie kwalifikujących go do zakładów o zwiększonym ryzyku wystąpienia powaŜnej awarii przemysłowej zgodnie z rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 9 kwietnia 2002 r. w sprawie rodzajów i ilości substancji niebezpiecznych, których znajdowanie się w zakładzie decyduje o zaliczeniu go do zakładu o zwiększonym ryzyku albo zakładu o duŜym ryzyku wystąpienia awarii przemysłowej (Dz. U. Nr 58, poz. 535, zmienione Dz. U. z 2006 r. Nr 30 poz. 208). Przewidywane roczne zuŜycie materiałów niebezpiecznych wyniesie: Hydrazyna – 0,48 Mg, Fosforan III sodu – 1,08 Mg, Roztwór chlorowodoru – 16,8 Mg, Olej opałowy – 18,36 Mg Brak moŜliwości wstąpienia powaŜnej awarii przemysłowej. ZUOK wyposaŜony będzie w szereg zabezpieczeń eliminujących i minimalizujących moŜliwość wystąpienia innej awarii, poŜaru itp. Wszystkie zbiorniki oraz miejsca magazynowania materiałów niebezpiecznych będą odpowiednio wentylowane, zabezpieczone i oznaczone zgodnie z wymaganiami i normami. Zminimalizuje to moŜliwość ich rozszczelnienia i wystąpienie zagroŜenia. Personel ZUOK będzie odpowiednio przeszkolony zarówno w kwestii bezpiecznej eksploatacji ZUOK jak równieŜ zachowania się w sytuacjach awaryjnych. Cały zakład będzie wyposaŜony w systemy przeciwpoŜarowe oraz rozwiązania zapewniające jego bezpieczną pracę minimalizujące moŜliwość wystąpienia awarii. Analiza oddziaływań skumulowanych z innymi istniejącymi i planowanymi przedsięwzięciami Analizowana lokalizacja sąsiaduje od wschodu bezpośrednio z oczyszczalnią ścieków. Natomiast na południe od lokalizacji funkcjonuje elektrociepłownia połoŜona na terenie zakładów FASTY S.A. jednak jej moc jest wykorzystywana jedynie w ok. 20%. Kumulacja oddziaływań moŜe następować w zakresie emisji hałasu do środowiska i emisji do powietrza. Obliczenia emisji do powietrza zakładu skumulowanych z aktualnym stanem zanieczyszczenia powietrza będącego wynikiem funkcjonowania pobliskich emitorów wykazały, Ŝe nie będzie dochodziło do przekroczeń dopuszczalnych norm.Obliczenia emisji hałasu zakładu skumulowanej z wielkością tła akustycznego wykazały, Ŝe w wyniku funkcjonowania ZUOK dojdzie do przekroczenia dopuszczalnych poziomów hałasu na terenach podlegających ochronie akustycznej. Zakres przekroczeń opisany został w punkcie dotyczącym oddziaływania akustycznego. Oddziaływanie akustyczne na pobliskie zabudowania mieszkalne jest bardzo wyraźne. Wynika ono z bezpośredniego sąsiadowania zabudowań mieszkalnych z terenem inwestycji. W celu ograniczenia rozprzestrzeniania się hałasu konieczne byłoby wykonanie rozległych ekranów akustycznych oraz zwiększenie izolacyjności obiektów budowlanych pod względem akustycznym tak, aby dopuszczalne poziomy hałasu były dotrzymane. Generuje to znaczące zwiększenie kosztów inwestycyjnych. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 192 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Tabela 7.7 Matryca przewidywanych oddziaływań na środowisko w skali lokalnej – lokalizacja przy ul. Produkcyjnej. Okres budowy Element środowiska Wody powierzchniowe Czynnik Jakość wód Wody podziemne Jakość wód Nz K - - Hałas - - Zajęcie terenu - - Powietrze atmosferyczne Zanieczyszczenie Z Ś D St Okres eksploatacji Ch B - - P Od No Z - Nz - K Ś D St - - Ch Wariant zerowy B P Od - - - No Z Nz K Ś D St Ch Odory Klimat Powierzchnia terenu - - - - - - - - - - - - - - + + + + + - - - - - - - - - - - - - - Zanieczyszczenie gleb Roślinność i zwierzęta, Ekosystemy wodne obszary chronione i Świat zwierzęcy przyrodniczo cenne Roślinność Obszary NATURA 2000 Ludność Korzyści społeczne UciąŜliwość obiektu - Krajobraz Emisje do środowiska - - - Dobra kultury Źródło: opracowanie własne Legenda: Z Nz K Ś D Nasilenie oddziaływania w związku z realizacją inwestycji znaczące (w tym wynikające z kumulacji oddziaływań i występowania oddziaływań wtórnych i pośrednich nieznaczne Czas trwania oddziaływania krótkoterminowe średnioterminowe długoterminowe Socotec Polska Sp. z o. o. Od No St Ch B P Częstotliwość oddziaływania stałe chwilowe odwracalne nieodwracalne (+) oddziaływanie dodatnie (korzystne), (-) oddziaływanie ujemne (niekorzystne), brak oznaczenia - brak istotnego oddziaływania Charakter oddziaływania bezpośrednie pośrednie Strona 193 B P Od No Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Tabela 7.8 Matryca przewidywanych oddziaływań na środowisko w skali lokalnej – lokalizacja przy ul. Andersa. Okres budowy Element środowiska Wody powierzchniowe Czynnik Jakość wód Wody podziemne Jakość wód Nz K - - Hałas - - Zajęcie terenu - - - - Powietrze atmosferyczne Zanieczyszczenie Z Ś D St Okres eksploatacji Ch B - - P Od No Z Nz K Ś D St - - - - Ch Wariant zerowy B P Od - - - No Z Nz K Ś D St Ch Odory Klimat Powierzchnia terenu - - - - - - - - - - - - - - - Korzyści społeczne + + + + + UciąŜliwość obiektu - - - - - - - - - - - - Zanieczyszczenie gleb Roślinność i zwierzęta, Ekosystemy wodne obszary chronione i Świat zwierzęcy przyrodniczo cenne Roślinność Obszary NATURA 2000 Ludność Krajobraz Emisje do środowiska - - - Dobra kultury Źródło: opracowanie własne Legenda: Z Nz K Ś D Nasilenie oddziaływania w związku z realizacją inwestycji znaczące (w tym wynikające z kumulacji oddziaływań i występowania oddziaływań wtórnych i pośrednich nieznaczne Czas trwania oddziaływania krótkoterminowe średnioterminowe długoterminowe St Ch B P Od No Częstotliwość oddziaływania stałe chwilowe (+) oddziaływanie dodatnie (korzystne), (-) oddziaływanie ujemne (niekorzystne), brak oznaczenia - brak istotnego oddziaływania Charakter oddziaływania bezpośrednie pośrednie - brak istotnego oddziaływania Socotec Polska Sp. z o. o. odwracalne nieodwracalne Strona 194 B P Od No Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Tabela 7.9 Matryca przewidywanych oddziaływań na środowisko w skali lokalnej – lokalizacja przy ul. Paderewskiego. Okres budowy Element środowiska Wody powierzchniowe Czynnik Jakość wód Wody podziemne Jakość wód Nz K - - Hałas - - Zajęcie terenu - - - Powietrze atmosferyczne Zanieczyszczenie Z Ś D St Okres eksploatacji Ch B - - P Od No Z - Nz - K Ś D St - - Ch Wariant zerowy B P Od - - - No Z Nz K Ś D St Ch Odory Klimat Powierzchnia terenu - - - - - - - - - - - - - - - - - - - + + + + + - - - - - - - - - - - - - - Zanieczyszczenie gleb Roślinność i zwierzęta, Ekosystemy wodne obszary chronione i Świat zwierzęcy przyrodniczo cenne Roślinność - Obszary NATURA 2000 Ludność Korzyści społeczne UciąŜliwość obiektu - Krajobraz Emisje do środowiska - - - Dobra kultury Źródło: opracowanie własne Legenda: Z Nz K Ś D Nasilenie oddziaływania w związku z realizacją inwestycji znaczące (w tym wynikające z kumulacji oddziaływań i występowania oddziaływań wtórnych i pośrednich nieznaczne Czas trwania oddziaływania krótkoterminowe średnioterminowe długoterminowe Socotec Polska Sp. z o. o. St Ch B P Od No Częstotliwość oddziaływania stałe chwilowe odwracalne nieodwracalne (+) oddziaływanie dodatnie (korzystne), (-) oddziaływanie ujemne (niekorzystne), brak oznaczenia - brak istotnego oddziaływania Charakter oddziaływania bezpośrednie pośrednie Strona 195 B P Od No Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Tabela 7.10 Matryca przewidywanych oddziaływań na środowisko w skali regionalnej – lokalizacja przy ul. Produkcyjnej, Andersa, Paderewskiego. Okres budowy Element środowiska Wody powierzchniowe Czynnik Jakość wód Wody podziemne Jakość wód Z Nz K Ś D St Okres eksploatacji Ch B P Od No Z Nz + Powietrze atmosferyczne Zanieczyszczenie + K Ś Ch Wariant zerowy D St B P + + + + + + Od No Z Nz - K Ś D St Ch B P Od No - - - - - - - - Odory Klimat + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + - - + + + + + - - + + + + + - + + + + + + Hałas Powierzchnia terenu Zajęcie terenu + Zanieczyszczenie gleb Roślinność i zwierzęta, Ekosystemy wodne obszary chronione i Świat zwierzęcy przyrodniczo cenne Roślinność Obszary NATURA 2000 Ludność Korzyści społeczne + - - - - - - - - - - - - + - + - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - UciąŜliwość obiektu Krajobraz Emisje do środowiska + + + Dobra kultury Źródło: opracowanie własne Legenda: Z Nz K Ś D Nasilenie oddziaływania w związku z realizacją inwestycji znaczące (w tym wynikające z kumulacji oddziaływań i występowania oddziaływań wtórnych i pośrednich nieznaczne Czas trwania oddziaływania krótkoterminowe średnioterminowe długoterminowe Socotec Polska Sp. z o. o. St Ch B P Od No Częstotliwość oddziaływania stałe chwilowe odwracalne nieodwracalne (+) oddziaływanie dodatnie (korzystne), (-) oddziaływanie ujemne (niekorzystne), brak oznaczenia - brak istotnego oddziaływania Charakter oddziaływania bezpośrednie pośrednie Strona 196 - Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Podsumowanie Porównując oddziaływanie na środowisko przedmiotowej inwestycji w zaleŜności od miejsca jej zlokalizowania stwierdzono, Ŝe w skali regionalnej miejsce lokalizacji wyznaczone w obrębie miasta nie ma znaczenia i realizacja inwestycji będzie miała pozytywny wpływ na środowisko wynikający ze znaczącego zmniejszenia emisji do środowiska ze strumienia odpadów, które nie są kierowane na składowiska, zmniejszenie oddziaływania na klimat (przetwarzanie odpadów na energię pozwala uniknąć emisji CO2 i metanu ze składowisk, gdzie metan jest gazem 21 razy silniej potęgującym efekt cieplarniany niŜ CO2), pozytywne oddziaływanie na krajobraz, rośliny, zwierzęta i obszary Natura 2000 w rejonie objętym projektem, poprzez uszczelnienie systemu gospodarki odpadami i brak konieczności budowania nowych składowisk, duŜe korzyści społeczne związane z utworzeniem sprawnego i wydajnego zakładu gospodarki odpadami, z moŜliwością uzyskania energii. Analizując zagadnienie w skali lokalnej stwierdzono, Ŝe część oddziaływań będzie analogiczna lub porównywalna we wszystkich trzech lokalizacjach (oddziaływanie na powietrze, powierzchnię ziemi, rośliny, wody podziemne i powierzchniowe, obszary chronione, w tym obszary Natura 2000, zabytki oraz dobra kultury, oddziaływanie transgraniczne czy gospodarka odpadami, brak moŜliwości wystąpienia powaŜnej awarii przemysłowej) zarówno na etapie realizacji jak i eksploatacji inwestycji i nie przewiduje się wystąpienia negatywnego oddziaływania analiza oddziaływań skumulowanych z innymi istniejącymi i planowanymi przedsięwzięciami Parametrami, w obrębie których występuje zróŜnicowanie oddziaływania w zaleŜności od lokalizacji jest: na etapie realizacji: oddziaływanie na zwierzęta na etapie eksploatacji: oddziaływanie na zwierzęta, klimat akustyczny, ludzi krajobraz, Występujące na etapie realizacji oddziaływanie na zwierzęta jest waŜne z punktu widzenia ptaków. Na terenie lokalizacji 2 (Andersa) oraz 3 (Paderewskiego) stwierdzono, Ŝe występują po 2 gatunki ptaków chronionych w ramach Dyrektywy Ptasiej. Realizacja inwestycji w tych lokalizacjach wymagałaby zapewnienia określonego reŜimu terminów prowadzenia prac budowlanych. Na terenach pod lokalizację 1 nie zaobserwowano gatunków chronionych. Występujące na etapie eksploatacji oddziaływanie na ptaki na terenie lokalizacji 2 (Andersa) oraz 3 (Paderewskiego) wymaga zapewnienia kompensacji z uwagi na uszczuplenie powierzchni siedlisk gatunków chronionych. Kompensacja realizowana byłaby poprzez nasadzenie gatunków roślin preferowanych przez te gatunki na terenie inwestycji. Uznano, Ŝe zachowanie i odnowa siedlisk jest łatwiejsze do zrealizowania na terenie lokalizacji 2 (Andersa), z uwagi na większą powierzchnię działek i tereny o zbliŜonym charakterze występujące w pobliŜu. Oddziaływanie akustyczne na ptaki chronione, które moŜe występować na terenie lokalizacji 2 i 3 nie jest normowane. JednakŜe ptaki te spotykane są na terenach przemysłowych, gdzie znajdują dogodne dla siebie miejsca Ŝerowania i gniazdowania. W przypadku analizowanych lokalizacji są to zaledwie pojedyncze pary. WaŜne jest zapewnienie braku ich bezpośredniego niepokojenia. Wykonane rozległych nasadzeń drzew i krzewów sprzyjających tym gatunkom, jak równieŜ procesy technologiczne prowadzone w duŜej mierze w zamkniętych obiektach i transport po stałych i określonych szlakach powinny pozwolić zachować populację tych ptaków na analizowanym terenie na zbliŜonym poziomie. Modelowanie akustyczne wykazało, Ŝe na etapie eksploatacji w lokalizacji 1 (Produkcyjna) oraz lokalizacji 3 (Paderewskiego) w wyniku realizacji inwestycji występować będą przekroczenia dopuszczalnych poziomów hałasu w porze dziennej i nocnej obejmujące tereny zabudowy mieszkalnej. Eliminacja tego oddziaływania za pomocą ekranów czy większej izolacyjności budynków byłaby bardzo kosztowna. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 197 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” W lokalizacji 2 (Andersa) nie występują przekroczenia i normy dotyczące dopuszczalnych poziomów hałasu są dotrzymane przy zakładanych parametrach obiektów. Innym oddziaływaniem istotnym z punktu widzenia ludzi jest oddziaływanie wynikające z transportu odpadów. W przypadku lokalizacji 1 oraz lokalizacji 2 transport ten będzie się odbywał głównie drogami przelotowymi o duŜej przepustowości. W przypadku lokalizacji 3 drogi dojazdowe prowadziłyby częściowo w rejonie osiedli mieszkaniowych. W lokalizacji 1 zakład będzie widoczny z daleka (otwarte przestrzenie) od strony doliny Supraśli i zmieni charakter krajobrazu na bardziej przemysłowy. Jego wybudowanie będzie stanowiło zmianę w krajobrazie takŜe dla okolicznych mieszkańców . W lokalizacji 2 inwestycja będzie równieŜ widoczna dla mieszkańców sąsiadujących rozległych osiedli, zajmując teren obecnie atrakcyjny wizualnie. W przypadku lokalizacji 3, zmiana w krajobrazie będzie najmniej zauwaŜalna. Osobną sprawą jest odbiór społeczny inwestycji, który jest związany z postrzeganiem inwestycji, a niekoniecznie jej faktycznym oddziaływaniem. Obawy społeczeństwa związane są najczęściej z obawą o zagroŜenie zdrowotne, pogorszenie jakości Ŝycia w miejscach zamieszkania, spadek cen nieruchomości, utrudnienia transportowe itp. Dokonując wyboru lokalizacji pod uwagę wzięto zatem zarówno uwarunkowania stricto środowiskowe, związane z oddziaływaniem na środowisko, jak i uwarunkowania dyktowane odbiorem społecznym czy parametrami technicznymi. Te wszystkie parametry zestawiono i poddano analizie wielokryterialnej. Metodyka i wyniki tej analizy zaprezentowano w rozdziale 6. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 198 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” 8 OKREŚLENIE PRZEWIDYWANEGO ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO WYBRANEGO WARIANTU 8.1 Określenie przewidywanego oddziaływania na środowisko wybranego wariantu – faza realizacji 8.1.1 Oddziaływanie na powietrze atmosferyczne Głównymi źródłami zanieczyszczeń na terenie przewidzianym pod inwestycję w fazie realizacji będą prace budowlane. Eksploatacja pojazdów samochodowych oraz maszyn budowlanych będzie generować zanieczyszczenia pochodzące ze spalania paliw w silnikach (m. in. tlenki azotu, dwutlenek siarki, tlenek węgla, węglowodory alifatyczne) oraz będą źródłem pylenia podczas prac budowlanych. Emisja zanieczyszczeń będzie zachodzić w większości na małej wysokości, co znacznie ograniczy rozprzestrzenianie się zanieczyszczeń w poziomie. Biorąc pod uwagę proponowane lokalizacje dróg dojazdowych oraz proponowanych rejonów prac budowlanych uciąŜliwość dla powietrza związana z budową Zakładu będzie niewielka i ograniczy się do granic inwestycji. MoŜna więc stwierdzić, Ŝe wpływ emisji na powietrze atmosferyczne będzie miał charakter lokalny, związany z miejscem powstawania (teren budowy oraz drogi dojazdowe). Szacuje się, Ŝe największe natęŜenie prac będzie miało miejsce podczas budowy planowanych obiektów zgodnie z harmonogramem budowy. W miarę wzrostu zaawansowania inwestycji uciąŜliwości te będą maleć. W dalszych etapach budowy będą miały miejsce: rozruch instalacji i pomiary oraz odbiory techniczne. W związku z tym oddziaływanie Zakładu na powietrze atmosferyczne w fazie realizacji nie będzie stanowiło istotnej uciąŜliwości, a takŜe nie spowoduje zmian istniejącego tła zanieczyszczeń wokół ZUOK. Ze względu na lokalny charakter oddziaływań budowa Zakładu nie będzie równieŜ stanowić zagroŜenia dla Ŝycia i zdrowia okolicznych mieszkańców. Obliczone wielkości emisji niezorganizowanej przedstawiono poniŜej. Emisję zanieczyszczeń dla źródeł powierzchniowych określono wg wzoru: E= B⋅k 1000 gdzie: E B k – emisja danego zanieczyszczenia [kg/h], – maksymalne zuŜycie paliwa przez maszyny budowlane [kg/h], – wskaźnik emisji danego zanieczyszczenia [kg zanieczyszczenia/tonę oleju napędowego], praca maszyn budowlanych: • maksymalna ilość spalonego paliwa przez maszyny budowlane na placu budowy: 100 kg/h, • czas realizacji inwestycji – ok. 21 miesięcy, w tym najcięŜszych robót budowlanych ok. 8 miesięcy. • czas emisji w roku: 12 h * 6 dni w tyg * 32 tygodni = ok. 2300 h/rok Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 199 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Tabela 8.1 Wielkości emisji maksymalnej (chwilowej – wyraŜonej w g/s i kg/h oraz rocznej wyraŜonej w Mg/rok). Rodzaj zanieczyszczenia Emisja maksymalna kg/h 1,3010 2,0810 0,7800 0,4160 g/s 0,3614 0,5781 0,2167 0,1156 Dwutlenek azotu Tlenek węgla Węglowodory alifatyczne Dwutlenek siarki Źródło: opracowanie własne Mg/rok 2,9923 4,7863 1,7940 0,9568 W miarę dokładna wielkość emisji zanieczyszczeń z pojazdów samochodowych na obecnym etapie procesu inwestycyjnego jest niemoŜliwa do oszacowania. Będzie to moŜliwe dopiero na etapie projektu technicznego i ubiegania się o pozwolenie na budowę. W oparciu o zawarty tam harmonogram robót będzie moŜliwe określenie emisji zanieczyszczeń z pojazdów. W chwili obecnej, w oparciu o ogólna wiedze i doświadczenie dot. organizacji robót dla inwestycji tej wielkości (terenu i kubatury) i cykl inwestycyjny ok. 21 miesięcy, moŜna wstępnie przyjąć następujące ilości i rodzaje poruszających się po terenie samochodów w pierwszym etapie budowy i na pierwszej zmianie (o największej presji) w ciągu jednej godziny: • • • 30 pojazdów cięŜarowych: 15 pojazdów dostawczych 5 pojazdów osobowych. Wskaźniki emisji zanieczyszczeń dla źródeł liniowych przyjęto wg „Assessment of Sources of Air, Water and Land Pollution – A Guide to Rapid Source Inventory Techniques and their Formulating Environmental Control Strategies”, Aleksander P. Economopoulos, World Health Organization, Genewa 1993 r., dla pojazdów poruszających się z niewielką prędkością. Tabela 8.2 Wskaźniki emisji [g/1km/poj.] Samochody osobowe i dostawcze Lp. 1 2 3 4 5 Rodzaj zanieczyszczenia Zapłon iskrowy z katalizatorem 0,25 1,49 0,19 0,29 0,07 Dwutlenek azotu Tlenek węgla Węglowodory alifatyczne Dwutlenek siarki Pył zawieszony Zapłon samoczynny 0,7 1 0,15 0,58 0,2 Samochody cięŜarowe Zapłon samoczynny 18,2 7,3 5,8 3,63 1,6 Emisję zanieczyszczeń określono wg wzoru: E = n⋅k ⋅l ⋅ p gdzie: E n k l p – – – – – emisja danego zanieczyszczenia [g/h], potok pojazdów [poj/h], wskaźnik emisji danego zanieczyszczenia [g/km/poj], długość trasy przejazdu [km], udział pojazdów o danym typie silnika [-] – przyjęto 0,8 dla samochodów o zapłonie iskrowym i 0,2 dla samochodów o zapłonie samoczynnym. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 200 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Przyjmując do obliczeń powyŜsze dane literaturowe, długość przejazdu na poziomie 0,5 km oraz czas przejazdu na poziomie 2400 h/rok, sumaryczna maksymalna emisja zanieczyszczeń została przedstawiona w tabeli poniŜej. Tabela 8.3 Wielkość emisji z pojazdów samochodowych Lp. 1 2 3 4 5 Rodzaj zanieczyszczenia Dwutlenek azotu Tlenek węgla Dwutlenek siarki Pył zawieszony Węglowodory alifatyczne Emisja Samochody osobowe i dostawcze Samochody cięŜarowe [g/s] [kg/h] [Mg\rok] [g/s] [kg/h] [Mg\rok] 0,00094 0,00340 0,00816 0,07583 0,27300 0,65520 0,00387 0,01392 0,03341 0,03042 0,10950 0,26280 0,00097 0,00348 0,00835 0,01513 0,05445 0,13068 0,00027 0,00096 0,00230 0,00667 0,02400 0,05760 0,00051 0,00182 0,00437 0,02417 0,08700 0,20880 Niezorganizowana emisja pyłu z podłoŜa podczas tych prac nie jest moŜliwa do oszacowania. Biorąc jednak pod uwagę jej powstawianie w zasadzie na wysokości terenu, to zasięg oddziaływania będzie bardzo bliski, zarówno z tego tytułu jak i opadania pyłu w bezpośrednim sąsiedztwie jego wzbudzania. 8.1.2 Oddziaływanie na klimat akustyczny W okresie realizacji inwestycji będą wykonywane typowe prace konstrukcyjne związane głównie ze wznoszeniem obiektów kubaturowych o lekkiej szkieletowej konstrukcji stalowej. Gotowe do montaŜu elementy będą przywoŜone na teren Zakładu, na placu budowy nie przewiduje się wytwórni konstrukcji stalowych. Biorąc pod uwagę lokalizację inwestycji oraz charakter sąsiednich terenów, które nie podlegają ochronie przed hałasem, nie wykonywano obliczeń akustycznych dla okresu budowy. Prace budowlane nie będą powodowały przekroczenia dopuszczalnego poziomu hałasu w środowisku i nie będą stanowiły uciąŜliwości dla sąsiednich terenów. 8.1.3 Oddziaływanie na wody podziemne i powierzchniowe Realizacja inwestycji nie będzie miała bezpośredniego wpływu na wody powierzchniowe. Przy prawidłowej realizacji na etapie budowy nie wystąpi oddziaływanie na jakość wód podziemnych. W celu zapobiegania moŜliwości powstania zanieczyszczenia gruntów i – poprzez infiltrację - takŜe wód podziemnych substancjami ropopochodnymi z pracujących pojazdów i maszyn, pojazdy powinny być sprawnie technicznie, a zaplecze budowy powinno zostać zlokalizowane na terenie utwardzonym, zabezpieczonym podłoŜem betonowym. Oleje, smary, paliwa, itp. muszą być przechowywane w szczelnych, zamkniętych zbiornikach. W czasie budowy moŜe dojść do naruszenia lub czasowego usunięcia warstw ochronnych wód podziemnych, dlatego wszystkie roboty wgłębne powinny być wykonywane z naleŜytą starannością. Podczas fundamentowania obiektów moŜe być konieczne wykonanie odwodnienia w rejonie wykopów, co lokalnie i okresowo moŜe obniŜyć zwierciadło wód gruntowych. W przypadku, gdyby lej depresyjny sięgał poza granice terenu, do którego wnioskodawca ma tytuł prawny, konieczne będzie uzyskanie pozwolenia wodno-prawnego. Nie jest natomiast przewidywane wykonanie bezpośrednich ujęć wód podziemnych. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 201 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” 8.1.4 Gospodarka odpadami Źródłem odpadów będzie przede wszystkim przygotowanie wykopów pod nowe inwestycje jak równieŜ niwelacja terenu. Będą to gleba i ziemia w tym kamienie (17 05 04). Szacuje się, Ŝe ilość tych odpadów będzie wynosić co najmniej 30 000 m3 (urobek z wykopów). W trakcie realizacji inwestycji (budowy) powstawać będą równieŜ odpady związane z prowadzeniem takich prac budowlanych jak: prace ziemne, roboty budowlane, murarskie, drogowe, roboty konstrukcyjne, roboty instalacyjne, uŜytkowanie sprzętu budowlanego. Wszystkie odpady powstawać będą na zapleczu budowy oraz placu budowy. Podczas realizacji przedsięwzięcia wytwarzane będą odpady niebezpieczne, jak teŜ inne niŜ niebezpieczne. Ich wykaz zamieszczono w poniŜszej tabeli. Tabela 8.4 Wyszczególnienie rodzajów odpadów przewidzianych do wytwarzania. Lp. Rodzaje wytwarzanych odpadów Kod odpadu Źródło wytwarzania odpadów Odpady niebezpieczne 1 Odpady farb i lakierów zawierające rozpuszczalniki organiczne lub inne substancje niebezpieczne 08 01 11* Malowanie i zabezpieczanie konstrukcji oraz obiektów 2 Zawiesiny wodne farb lub lakierów zawierające rozpuszczalniki organiczne 08 01 19* lub inne elementy niebezpieczne Malowanie i zabezpieczanie konstrukcji oraz obiektów 3 Odpadowe kleje i szczeliwa zawierające rozpuszczalniki organiczne lub inne substancje niebezpieczne 08 04 09* Malowanie i zabezpieczanie konstrukcji oraz obiektów 4 Mineralne oleje hydrauliczne nie zawierające związków chlorowcoorganicznych 13 01 10* 5 Mineralne oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe niezawierające związków chlorowcoorganicznych 13 02 05* 6 Mineralne oleje i ciecze stosowane jako elektroizolatory oraz nośniki ciepła nie zawierające związków chlorowcoorganicznych 13 02 07* 7 Inne nie wymienione odpady 13 08 99* 8 Inne rozpuszczalniki i mieszaniny rozpuszczalników 14 06 03* Konserwacja i przygotowanie powierzchni konstrukcji i obiektów 9 Szlamy i odpady stale zawierające inne rozpuszczalniki 14 06 05* Konserwacja i przygotowanie powierzchni konstrukcji i obiektów 10 Opakowania zawierające pozostałości substancji niebezpiecznych 15 01 10* Magazyny materiałów budowlanych 11 Sorbenty, materiały filtracyjne (w tym filtry olejowe nieujęte w innych grupach), tkaniny do wycierania (np. szmaty, ścierki) i ubrania ochronne zanieczyszczone substancjami niebezpiecznymi 15 02 02* Konserwacja, remonty, utrzymywanie czystości maszyn i pojazdów, likwidowanie wycieków, itp. 12 ZuŜyte urządzenia zawierające niebezpieczne elementy inne niŜ wymienione w 16 02 09 do 16 02 12 (lampy fluorescencyjne słuŜące do oświetlenia pomieszczeń) 16 02 13* Budynki, oświetlenie placu budowy 13 ZuŜyte akumulatory ołowiowe 16 06 01* Pojazdy na placu budowy: wózki widłowe, samochody Remonty, awarie, konserwacja lub naprawa pojazdów na placu budowy: samochodów, wózków widłowych, itp Remonty, awarie, konserwacja lub naprawa pojazdów na placu budowy: samochodów, wózków widłowych, itp Remonty, awarie, konserwacja lub naprawa pojazdów na placu budowy: samochodów, wózków widłowych, itp Remonty, awarie, konserwacja lub naprawa pojazdów na placu budowy: samochodów, wózków widłowych, itp Odpady inne niŜ niebezpieczne 1 Odpady farb i lakierów inne niŜ wymienione w 08 01 11* 08 01 12 2 Zawiesiny wodne farb i lakierów inne niŜ wymienione w 08 01 19* 08 01 20 3 Inne nie wymienione odpady 08 01 99 4 Odpady proszków powlekających 08 02 01 Socotec Polska Sp. z o. o. Malowanie i zabezpieczanie konstrukcji oraz obiektów Malowanie i zabezpieczanie konstrukcji oraz obiektów Malowanie i zabezpieczanie konstrukcji oraz obiektów Malowanie i zabezpieczanie konstrukcji oraz obiektów Strona 202 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Lp. Rodzaje wytwarzanych odpadów Kod odpadu Źródło wytwarzania odpadów Malowanie i zabezpieczanie konstrukcji oraz obiektów Malowanie i zabezpieczanie konstrukcji oraz obiektów 5 Odpadowe kleje i szczeliwa nie wymienione w 08 04 09* 08 04 10 6 Inne nie wymienione odpady 08 04 99 7 Odpady z toczenia i piłowania Ŝelaza oraz jego stopów 12 01 01 MontaŜ konstrukcji i obiektów 8 Odpady z toczenia i piłowania metali nieŜelaznych 12 01 03 MontaŜ konstrukcji i obiektów 9 Odpady spawalnicze 12 01 13 MontaŜ konstrukcji i obiektów 10 Odpady poszlifierskie nie zawierające substancji niebezpiecznych 12 01 17 MontaŜ konstrukcji i obiektów 11 Odpady z toczenia i piłowania tworzyw sztucznych 12 01 05 MontaŜ konstrukcji i obiektów 12 Odpady poszlifierskie inne niŜ wymienione w 12 01 16* 12 01 17 MontaŜ konstrukcji i obiektów 13 ZuŜyte materiały szlifierskie inne niŜ wymienione w 12 01 20 12 01 21 MontaŜ konstrukcji i obiektów 14 Inne nie wymienione odpady 12 01 99 MontaŜ konstrukcji i obiektów 15 Opakowania z papieru i tektury 15 01 01 Plac budowy i magazyny 16 Opakowania z tworzyw sztucznych ( folia PE) 15 01 02 Plac budowy i magazyny 17 Opakowania z drewna (palety drewniane) 15 01 03 Plac budowy i magazyny 18 Opakowania metalowe (beczki metalowe) 15 01 04 Plac budowy i magazyny 19 Opakowanie wielomateriałowe 15 01 05 Plac budowy i magazyny 20 Zmieszane odpady opakowaniowe 15 01 06 Plac budowy i magazyny 21 Opakowania ze szkła (stłuczka szklana) 15 01 07 Plac budowy i magazyny 22 Opakowania z tekstyliów 15 01 09 Plac budowy i magazyny 23 Sorbenty, materiały filtracyjne (w tym filtry olejowe nieujęte w innych grupach), tkaniny do wycierania (np. szmaty, ścierki) i ubrania ochronne inne niŜ wymienione w 15 02 02 (filtry workowe, świecowe, wentylacyjne) 15 02 03 Konserwacja, remonty, utrzymywanie czystości maszyn i pojazdów, likwidowanie wycieków, itp. 24 ZuŜyte opony 16 01 03 Pojazdy na placu budowy 25 ZuŜyte lub nie nadające się do uŜytkowania pojazdy nie zawierające cieczy i innych niebezpiecznych elementów 16 01 06 Plac budowy 26 Elementy usunięte z zuŜytych urządzeń inne niŜ wymienione w 16 02 15 16 02 16 Plac budowy 27 Odpady betonu oraz gruz betonowy z rozbiórek i remontów 17 01 01 28 Gruz ceglany 17 01 02 29 Zmieszane odpady z betonu, gruzu ceglanego, 17 01 07 odpadowych materiałów ceramicznych i elementów wyposaŜenia inne, niŜ wymienione w 17 01 06 30 Odpady z remontów i przebudowy dróg 17 01 81 31 Inne nie wymienione odpady 17 01 82 32 Drewno 17 02 01 33 Szkło 17 02 02 34 Tworzywa sztuczne 17 02 03 35 Asfalt inny niŜ wymieniony w 17 03 01 17 03 02 36 Odpadowa papa 17 03 80 37 śelazo i stal 17 04 05 Socotec Polska Sp. z o. o. Przygotowanie powierzchni terenu, uporządkowanie placu budowy Przygotowanie powierzchni terenu, uporządkowanie placu budowy Przygotowanie powierzchni terenu, uporządkowanie placu budowy Przygotowanie powierzchni terenu, uporządkowanie placu budowy Przygotowanie powierzchni terenu uporządkowanie placu budowy Przygotowanie powierzchni terenu, likwidacja placu budowy i uporządkowanie placu budowy Przygotowanie powierzchni terenu, uporządkowanie placu budowy Przygotowanie powierzchni terenu, uporządkowanie placu budowy Przygotowanie powierzchni terenu, uporządkowanie placu budowy Przygotowanie powierzchni terenu, uporządkowanie placu budowy Przygotowanie powierzchni terenu, uporządkowanie placu budowy Strona 203 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Lp. Kod odpadu Rodzaje wytwarzanych odpadów Źródło wytwarzania odpadów Przygotowanie powierzchni terenu, uporządkowanie placu budowy Przygotowanie powierzchni terenu, 17 05 04 39 Gleba i ziemia, w tym kamienie inne niŜ wymienione w 17 05 03 uporządkowanie placu budowy Zmieszane odpady z budowy, remontów i demontaŜu inne niŜ wymienione Przygotowanie powierzchni terenu, 17 09 04 40 w 17 09 01, 17 09 02 i 17 09 03 uporządkowanie placu budowy 20 03 03 Sprzątanie placu budowy 41 Odpady z czyszczenia ulic i placów klasyfikacja odpadów zgodna z katalogiem odpadów stanowiącym załącznik do rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001r - Dz. U. Nr 112 z dnia 8 października 2001r, poz. 1206. Źródło: opracowanie własne 38 Mieszaniny metali 17 04 07 Odpady wytworzone na etapie budowlanym powinny zostać przekazane firmom zajmującym się wywozem odpadów, posiadającym stosowne zezwolenia. Odpady w postaci gruzu po zakończeniu realizacji inwestycji mogą zostać wykorzystane na potrzeby rekultywacji terenów (wypełnienia terenów niekorzystnie przekształconych) lub utwardzania powierzchni terenów, budowy wałów nasypów, podbudów dróg itp.. Powinny zostać rozkruszone. Odpady stalowe powinny zostać przekazane do odzysku. Papa odpadowa moŜe zostać odzyskana zgodnie z ww. rozporządzeniem, pod warunkiem wykorzystania jej do wykonywania drobnych napraw i konserwacji. Wytworzone w czasie realizacji inwestycji odpady będą okresowo magazynowane na wydzielonym placu na terenie inwestycji, a następnie wywoŜone. 8.1.5 Oddziaływanie na powierzchnię ziemi, krajobraz, gleby Budowa Zakładu nieznacznie wpłynie na zmianę ukształtowania powierzchni ziemi. Konieczne będzie wykonanie niwelacji terenu jak równieŜ wykopów pod fundamenty planowanych obiektów. Będzie to jednak typowe oddziaływanie związane z posadowieniem obiektów na niezagospodarowanym terenie. Ponadto teren ten jest juŜ przekształcony przez człowieka, stanowią go w duŜej mierze nasypy i zwałowiska, porośnięte na nowo roślinnością. Zaleca się, aby w największym moŜliwym stopniu zdjąć warstwę gleby przed rozpoczęciem prac budowlanych, a następnie wykorzystać ją po ich zakończeniu, celem zagospodarowania i urządzenia terenu. Park maszyn budowlanych powinien być wydzielony na utwardzonym podłoŜu, który zostanie przygotowany w tym celu na czas budowy w ramach projektu organizacji robót. Pozwoli to na ograniczenie oddziaływania na gleby. 8.1.6 Oddziaływanie na ludzi, zwierzęta i rośliny W rozdziale 3 oraz 6.11.4.2 opisany został szczegółowo charakter środowiska wokół ZUOK. Jest to teren przeznaczony m.in. pod zabudowę przemysłową, połoŜony na terenie w duŜej części przeobraŜonym antropogenicznie, przy ciągach komunikacyjnych. W rejonie funkcjonują zakłady przemysłowe i produkcyjno-usługowe, tereny mieszkalne są oddalone (za lasem). Tereny chronione z uwagi na walory przyrodnicze są rówieŜ oddalone. W odległości kilkudziesięciu m od granic działki zaczyna się Las Pietrasze, stanowiący ogniwo w systemie przyrodniczym miasta , razem z Lasem Antoniuk i doliną Supraśli. Podczas realizacji przedsięwzięcia nastąpi zniszczenie szaty roślinnej na terenie pod inwestycję. Występujące tu gatunki i zbiorowiska roślinne nie są cenne – największe pokrycie działek pod inwestycję stanowi roślinność ruderalna powstała na nasypach i zwałowiskach. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 204 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Po zakończeniu budowy naleŜy część terenu przeznaczyć pod zieleń urządzoną. Północną część analizowanego terenu porasta roślinność naturalna i półnaturalna (łąki świeŜe), równieŜ nie przedstawiająca szczególnych wartości pod względem przyrodniczym. Niemniej, z uwagi na połoŜenie bliŜej lasu jak równieŜ wartości jako siedliska i miejsca Ŝerowania ptaków naleŜy ją w jak największym stopniu zachować nienaruszoną, takŜe na etapie budowy. Szczególnie atrakcyjnym ornitologicznie terenem są zakrzaczenia i drzewostany w rejonie cieku wodnego. Mając na uwadze awifaunę, w tym szczególnie dwa gatunki wyszczególnione w Załączniku I Dyrektywy Ptasiej (gąsiorek i lerka) istotnym jest, aby prace przygotowawcze do budowy (roboty bezpośrednio przyczyniające się do zniszczenia siedlisk, takie jak usunięcie drzew i krzewów, usunięcie wierzchniej warstwy gleby) wykonać poza sezonem lęgowym ptaków, tj. w okresie od 1 września do 15 marca. Prace budowlane naleŜy rozpocząć przed sezonem lęgowym tak, aby ptaki na terenie przylegającym do placu budowy mogły wybrać miejsce gniazdowania w którym budowa nie będzie im przeszkadzać. Na terenie pod inwestycję zinwentaryzowano zaledwie łącznie kilka gniazdujących par. PoniewaŜ w otoczeniu znajdują się inne tereny niezagospodarowane o podobnym charakterze ta niewielka liczba osobników na pewno znajdzie w okolicy dogodne miejsca lęgowe. Trzeba podkreślić, Ŝe w przypadku realizacji inwestycji naleŜy na wybranym terenie przeprowadzić ponowną kompleksową inwentaryzację przyrodniczą. Ze względu na dłuŜszy czas obserwacji inwentaryzacja taka moŜe być przeprowadzona jeszcze przed rozpoczęciem procedur zmierzających do wydania pozwolenia na realizację inwestycji, co pomoŜe skrócić czas przygotowywania dokumentacji potrzebnej do uzyskania pozwolenia na budowę. Pewną uciąŜliwością ze względu na ludzi przebywających w okolicy moŜe być hałas od pracujących urządzeń, prac budowlanych oraz, okresowo, wywoŜonych odpadów. NaleŜy jednak podkreślić, Ŝe uciąŜliwość ta, opisana szerzej w rozdziale dot. oddziaływania hałasu, będzie niewielka i okresowa. Z budowlanym etapem inwestycji wiąŜe się równieŜ zapylenie i zanieczyszczenie powietrza od pracujących maszyn i pojazdów. Jest to równieŜ czynnik okresowy, który nie wpłynie na pogorszenie jakości środowiska, mającej znaczenie dla mieszkańców, fauny oraz flory w dłuŜszym interwale czasowym. W pewnym stopniu na działanie tych czynników będą wystawieni pracownicy budowy. Bezpieczeństwo i higiena ich pracy warunkowana będzie jednak odrębnymi przepisami. 8.1.7 Oddziaływanie na obszary chronione, w tym obszary Natura 2000 Realizacja inwestycji nie będzie powodować negatywnych skutków dla obszarów podlegających ochronie, w tym obszarów Natura 2000. Obszary te połoŜone są w takiej odległości od miejsca inwestycji, Ŝe oddziaływanie związane z prowadzeniem prac budowlanych (np. zapylenie, hałas) nie będzie w ich rejonie odczuwalne i nie będzie wpływać na to, co podlega ochronie. 8.1.8 Oddziaływanie na zabytki oraz dobra kultury i dobra materialne Podczas etapu realizacji inwestycji nie przewiduje się oddziaływania na zabytki, dobra kultury i dobra materialne. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 205 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” 8.1.9 Podsumowanie Wpływ inwestycji na środowisko w fazie budowy będzie niewielki, okresowy i będzie ograniczony ze względu na wykonywanie prac w porze dziennej, zgodnie z podanymi powyŜej zasadami. Okresowa i krótkotrwała emisja zanieczyszczeń ze środków transportu i maszyn budowlanych odbywających się na niskiej wysokości ograniczy oddziaływanie tych źródeł do skali lokalnej w zasadzie nie wykraczającej poza granice Zakładu. Istotnym oddziaływaniem będzie powstanie znacznego tonaŜu odpadów z wykopów. Konieczne będzie równieŜ wykonanie kompensacji z uwagi na 2 gatunki ptaków. 8.2 Określenie przewidywanego oddziaływania na środowisko wybranego wariantu – faza eksploatacji 8.2.1 Oddziaływanie na stan jakości powietrza atmosferycznego 8.2.1.1 Przedmiot i zakres analizy Przedmiotem analizy jest ocena stanu zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego spowodowanego emisją substancji pyłowych i gazowych ze źródeł usytuowanych na terenie obiektu w fazie eksploatacji przedsięwzięcia polegającego na budowie Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku wraz z oceną, z punktu widzenia ochrony powietrza, zaproponowanych w rozdziale 2 rozwiązań techniczno – technologicznych. Niniejsza część zawiera następujące elementy: • • • • • • • • przedstawienie wymagań formalno - prawnych w zakresie ochrony powietrza, syntetyczny opis i ocenę przyjętych rozwiązań techniczno – technologicznych, metodykę oceny jakości powietrza, charakterystykę źródeł emisji, określenie rodzajów i ilości zanieczyszczeń w g/s, kg/h i Mg/rok, jakie będą odprowadzane do atmosfery z poszczególnych źródeł, określenie maksymalnych stęŜeń zanieczyszczeń w powietrzu, określenie częstości przekraczania wartości odniesienia lub dopuszczalnego poziomu substancji w powietrzu, obliczonych ze stęŜeń poszczególnych substancji odniesionych do 1 godziny, a takŜe stęŜeń średnich, uwzględniając tło zanieczyszczeń atmosfery i okoliczne warunki fizjograficzne. sformułowanie wniosków wynikających z przedstawionej analizy. 8.2.1.2 Wymagania formalno – prawne Obowiązujące w kraju przepisy prawne nakładają na źródła emisji zanieczyszczeń powietrza obowiązek dotrzymania norm stęŜeń substancji zanieczyszczających (imisji) oraz norm emisji. Wielkości dopuszczalne imisji zawarte są w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 3 marca 2008 roku w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. nr 47 poz. 281). Wartości te prezentuje tabela poniŜej. Dla planowanej inwestycji przyjęto poziomy jak dla roku 2010, ze względu na termin zakończenia budowy. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 206 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Tabela 8.5 Dopuszczalne poziomy niektórych substancji w powietrzu. Lp. 1 Nazwa substancji (numer CAS)* 3 4 5 Dopuszczalna Częstość przekraczania dopuszczalnego poziomu w roku kalendarzowym Margines tolerancji [%] [µg/m3] 2007 2008 2009 60 3 15 30 15 6 40 2 10 20 10 4 20 1 5 10 5 2 rok kalendarzowy jedna godzina rok kalendarzowy 5c) - 200 c) 18 razy 40 c) - rok kalendarzowy 30 c) od 01.01.2003 0 0 0 jedna godzina 350 c) 24 razy 0 24 godziny 125 c) 3 razy Rok kalendarzowy i pora zimowa (okres od 01.X do 31.III) 20e) Ołówf) (7439-92-1) rok kalendarzowy Pył zawieszony PM10 g) 24 godziny rok kalendarzowy Benzen Dwutlenek azotu (10102-44-0) 2. Okres uśredniania wyników pomiarów Dopuszczalny poziom substancji w powietrzu [µg/m3] Tlenki azotu d) (10102-44-0, 10102-43-9) Dwutlenek siarki (7446-09-5) Termin osiągnięcia poziomów dopuszczal nych od 2010 0 2010 r. 0 2010 r. 0 2010 r. 0 0 2003 r. 0 0 0 2005 r. 0 0 0 0 2005 r. - 0 0 0 0 2003 r. 0,5c) - 0 0 0 0 2005 r. 50 c) 35 razy 0 0 0 0 2005 r. 40 c) - 0 0 0 0 2005 r. Tlenek osiem 6 węgla 10000 c) h) 0 0 0 0 2005 r. godzin h) (630-08-0) Objaśnienia: a) oznaczenie numeryczne substancji wg Chemical Abstracts Service Registry Number b) w przypadku programów ochrony powietrza o których mowa w art. 91 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku, częstość przekraczania odnosi się do poziomu dopuszczalnego wraz a marginesem tolerancji c) poziom dopuszczalny ze względu na ochronę zdrowia ludzi d) Suma dwutlenku azotu i tlenku azotu w przeliczeniu na dwutlenek azotu e) Poziom dopuszczalny ze względu na ochronę roślin f) Suma metalu i jego związków w pyle zawieszonym PM10 g) StęŜenie pyłu o średnicy aerodynamicznej ziaren do 10 µm (PM10) mierzone metodą wagową z separacją frakcji lub metodami uznanymi za równorzędne h) maksymalna średnia ośmiogodzinna spośród średnich kroczących, obliczanych co godzinę z ośmiu średnich jednogodzinnych w ciągu doby. kaŜdą tak obliczoną średnią 8-godzinną przypisuje się dobie, w której się ona kończy. Pierwszym okresem obliczeniowym dla kaŜdej doby jest okres od godziny 17.00 dnia poprzedniego do godziny 01.00 danego dnia. Ostatnim okresem obliczeniowym dla kaŜdej doby jest okres od godziny 16.00 do 24.00 tego dnia czasu środkowoeuropejskiego CET Źródło: Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 3 marca 2008 roku w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. nr 47 poz. 281). Drugim aktem prawnym regulującym poziomy imisji jest rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 5 grudnia 2002 roku w sprawie wartości odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. nr 1/2003 poz.12). Prezentuje je tabela poniŜej. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 207 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Tabela 8.6 Wartości odniesienia substancji zanieczyszczających w powietrzu oraz czasy ich obowiązywania i tło zanieczyszczeń w rejonie inwestycji. Nazwa substancji numer CAS Dwutlenek azotu Dwutlenek siarki Tlenek węgla Pył zawieszony PM10 Chlorowodór Fluorowodór Kadm * Tal* Rtęć* Ołów* Antymon i jego związki* Arsen* Chrom* Kobalt* Miedź* Mangan* Nikiel* Wanad* Cyna* 10102-44-0 7446-09-05 630-08-0 7647-01-0 7782-41-4 7440-43-9 7440-28-0 7439-97-6 7439-92-1 7440-36-0 7440-38-2 7440-47-3 7440-48-4 7440-50-8 7439-96-5 7440-02-0 7440-62-2 7440-31-5 Wartości odniesienia uśrednione dla Tło zanieczyszczeń okresu R D1 [1 godz.] Da [1 rok] µg/m3 µg/m3 µg/m3 200 40 30 350 30 8 30000 687 280 40 60 200 25 2,5 30 2 0,2 0,52 0,01 0,001 1 0,13 0,013 0,7 0,04 0,004 5 0,5 0,06 23 2 0,2 0,2 0,01 0,001 4,6 0,4 0,04 5 0,4 0,04 20 0,6 0,06 9 1 0,1 0,23 0,025 0,0025 2,3 0,25 0,025 50 3,8 0,38 Da - R µg/m3 10 22 9 22,5 1,8 0,009 0,117 0,036 0,44 1,8 0,009 0,36 0,36 0,54 0,9 0,0225 0,225 3,42 *suma metalu i jego związków w pyle zawieszonym PM10 Źródło: Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 5 grudnia 2002 roku w sprawie wartości odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. nr 1/2003 poz.12). Rozporządzenie to określa takŜe wartość odniesienia opadu substancji pyłowej, która wynosi 200 g/(m2 rok). Uznaje się, Ŝe wartość odniesienia substancji w powietrzu uśredniona dla jednej godziny jest dotrzymana, jeŜeli wartość ta nie jest przekraczana więcej niŜ przez 0,274% czasu w roku dla dwutlenku siarki oraz więcej niŜ 0,2% czasu w roku dla pozostałych zanieczyszczeń. W przypadku dwutlenku azotu, dwutlenku siarki, pyłu zawieszonego, tlenku węgla i benzenu częstość przekraczania odnosi się do wartości odniesienia wraz z marginesem tolerancji określonym w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 3 marca 2008 roku w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. nr 47 poz.281). JeŜeli dopuszczalna wartość odniesienia lub dopuszczalny poziom substancji uśrednione dla roku nie są przekroczone, naleŜy uznać, Ŝe nie nastąpiło przekroczenie dopuszczalnej wartości. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 5 grudnia 2002 r. w sprawie wartości odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. Nr 1, poz. 12 z 2003 r.) oraz Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 3 marca 2008 roku w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. nr 47 poz.281), jeśli wokół rozpatrywanego Zakładu i w odległości mniejszej niŜ 30 xmm, czyli 30-krotność odległości, na której wystąpią maksymalne stęŜenia chwilowe, występują obszary ochrony uzdrowiskowej, podczas obliczeń naleŜy wziąć pod uwagę zaostrzone normy czystości powietrza. Obszary ochrony uzdrowiskowej oraz parków narodowych nie występują w odległości 30 * xmm (30 * 392 m) od Zakładu. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 208 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Z punktu widzenia ochrony atmosfery nie istnieją specjalne wymagania co do ochrony obiektów zabytkowych oraz dóbr materialnych. Dotrzymanie ogólnych wymagań ochrony powietrza będzie więc oznaczać, Ŝe wpływ Zakładu na ww. obiekty będzie znikomy i nie spowoduje pogorszenia ich ogólnego stanu. Dla niektórych instalacji zostały określone równieŜ dopuszczalne do wprowadzania do powietrza normy emisji. Reguluje je Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20.12.2005 r. w sprawie standardów emisyjnych z instalacji (Dz. U. nr 260 z 2005 r., poz. 2181). Dla omawianej spalarni odpadów komunalnych normy te prezentuje tabela poniŜej. Tabela 8.7 Standardy emisyjne z instalacji spalania odpadów. Lp. Nazwa substancji 1 1 2 Pył ogółem Substancje organiczne w postaci gazów i par wyraŜone jako całkowity węgiel organiczny chlorowodór fluorowodór Dwutlenek siarki Tlenek węgla Tlenek azotu i dwutlenek azotu w przeliczeniu na dwutlenek azotu z istniejących instalacji o zdolności przerobowej do 6 Mg odpadów spalanych w ciągu godziny 2 3 4 5 6 7 Metale cięŜkie i ich związki wyraŜone jako metal 8 kadm + tal rtęć Antymon + arsen + ołów + chrom + kobalt + miedź + mangan + nikiel + wanad 9 Dioksyny i furany Standardy emisyjne w mg/m3u(dla dioksyn i furanów w ng/m3u) przy zawartości 11% tlenu w gazach odlotowych Średnie Średnie trzydziestominutowe dobowe A B 3 4 5 101) 30 10 10 20 10 10 1 50 50 60 4 200 100 10 2 50 1502) 400 5) - - Średnie z próby o czasie trwania 30 minut do 8 godzin 0,05 0,05 0,5 Średnia z próby o czasie trwania od 6 do 8 godzin 0,14) Objaśnienia: 1) do dnia 31.12.2007 r. standard emisyjny pyłu z instalacji spalania odpadów wynosi 20 mg/m3 wartość średnia dziesięciominutowa 4) jako suma iloczynów stęŜeń dioksyn i furanów w gazach odlotowych oraz ich współczynników równowaŜności toksycznej 5) do dnia 31.12.2007 r. standard emisyjny NOx z istniejących instalacji spalania odpadów o nominalnej zdolności przerobowej do 6 Mg odpadów spalanych w ciągu godziny wynosi 500 mg/m3u prz zawartości 11% tlenu w gazach odlotowych 2) Źródło: Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20.12.2005 r. w sprawie standardów emisyjnych z instalacji (Dz. U. nr 260 z 2005 r., poz. 2181). 8.2.1.3 Syntetyczne charakterystyka technologii w aspekcie emisji zanieczyszczeń Szczegółowe załoŜenia technologiczne zostały przedstawione w rozdziale 2 niniejszego opracowania. PoniŜej natomiast syntetycznie przedstawiono rozwiązania technologiczne najbardziej istotne z punktu widzenia ochrony atmosfery. Rozwiązania technologiczne i uŜytkowe dla procesu termicznego przekształcania odpadów W zaproponowanej koncepcji wykorzystano doświadczenia aglomeracji europejskich dotyczące termicznego przekształcania stałych odpadów komunalnych w oparciu o spalanie w piecu rusztowym. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 209 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Do najistotniejszych cech wskazanego rozwiązania naleŜą: ruszt pochylony do tyłu lub poziomy, którego konstrukcja sprawdziła się w zakładach termicznego przekształcania odpadów komunalnych na całym świecie, i który naleŜy uwzględnić juŜ teraz, aby zapewnić moŜliwość spalania odpadów o róŜnej wartości opałowej, piec zintegrowany z kotłem, umoŜliwiający osiąganie temperatury w kotle ≥ 850ºC gwarantujące destrukcję dioksyn i furanów zgodnie z wymaganiami ochrony środowiska, optymalny odzysk energii zawartej w odpadach poprzez współpracę z turbogeneratorem kondensacyjno-upustowym o parametrach pary 400 °C i 40 bar, pozwalającym na skojarzone funkcjonowanie, zapewniające zasilanie miejskiej sieci w ciepłą wodę i sieci publicznej w energię elektryczną. PowyŜsze spełnia warunek ochrony środowiska polegający na produkcji energii elektrycznej i ciepła w skojarzeniu (kogeneracji) podnoszącej zdecydowanie sprawność cieplną instalacji i obniŜając w ten sposób wielkość emisji zanieczyszczeń do środowiska. oczyszczanie spalin z efektywnym systemem, typu selektywnej niekatalitycznej redukcji SNCR, w celu redukcji tlenków azotu, spełniającym najbardziej rygorystyczne wymagania emisyjne oraz pół-suchym systemem oczyszczania spalin w celu redukcji kwaśnych zanieczyszczeń, pyłów, metali cięŜkich oraz dioksyn i furanów. Zakładane parametry techniczne instalacji przedstawiono w tabeli 2.2 (rozdział 2.4.2.1) Wszystkie emitowane substancje zanieczyszczające nie mogą przekroczyć standardów emisyjnych wymaganych przez Dyrektywę 2000/76/WE z dnia 4 grudnia 2000 r. (Dz. Urz. WE L 332 z 28.12.2000, str. 91) w sprawie spalania odpadów jak i kompatybilne z tą dyrektywą prawo polskie - rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20 grudnia 2005 r. w sprawie standardów emisyjnych z instalacji (Dz. U. Nr 260, poz. 2181). Dopuszczalne parametry emisyjne przedstawione zostały w tabeli 8.3 i 8.4. Przebieg procesu termicznego przekształcania odpadów komunalnych w aspekcie emisji zanieczyszczeń do powietrza Podstawowy schemat procesu przedstawiono na rysunku 2.2 (rozdział 2.4.3.10) Analiza przedstawionego schematu i charakterystyki technologii szczegółowo wskazuje, Ŝe w czasie eksploatacji występują potencjalne następujące miejsca i źródła emisji zanieczyszczeń do powietrza: A) B) C) D) E) przywóz i wyładunek odpadów, proces załadunku pieca i spalania odpadów, proces oczyszczania spalin, proces odŜuŜlania i waloryzacji ŜuŜla, gospodarka sorbentem, węglem aktywnym i odpadami poprocesowymi instalacji oczyszczania spalin. − gospodarka sorbentem − gospodarka węglem aktywnym, − proces stabilizacji popiołów i odpadów poprocesowych z instalacji oczyszczania spalin. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 210 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Ad. A. Przywóz i wyładunek odpadów Po przyjeździe do zakładu samochody będą waŜone na wadze pomostowej wyposaŜonej w komputerowy system waŜenia. Odpady będą wyładowywane do wybetonowanej fosy z poziomu wyładunkowego w zamkniętej hali. Następnie z fosy odpady podawane będą do pieca. Rampa wyładowcza będzie przykryta konstrukcją umoŜliwiającą całkowite odizolowanie procesu technologicznego od środowiska zewnętrznego. Przykrycie rampy zredukuje całkowicie moŜliwość oddziaływań odorowych. Wentylatory powietrza pierwotnego zasysające powietrze z rejonu hali wyładunkowej będą wytwarzać podciśnienie zapobiegając emisji zanieczyszczeń (pyły i odory) powietrza do środowiska. Zassane powietrze z nad fosy będzie stanowić powietrze pierwotne w komorze paleniskowej, gdzie całkowitej redukcji ulegną odory. Części palne pyłu z nad fosy zostaną równieŜ spalone w komorze paleniskowej. W świetle powyŜszego przywóz i wyładunek odpadów powodować będzie jedynie emisję zanieczyszczeń z silników samochodów przywoŜących odpady komunalne i wywoŜących pozostałości procesowe. Ad. B. Proces załadunku pieca i spalania odpadów Przewiduje się mechaniczny załadunek pieca bez wstępnej segregacji stałych odpadów komunalnych. Fosa zapewni całkowitą pojemność na zapas odpadów na trzy dni, przy maksymalnym obciąŜeniu linii. Wejście do pieca stanowi lej z urządzeniem dozującym zaopatrzonym w hydrauliczny wypychacz wykonujący ruchy posuwisto-zwrotne. Wypchnięte odpady spadają na początek rusztu. W operacji załadunku brak emisji zanieczyszczeń do powietrza. Powietrze pierwotne niezbędne do procesu spalania odpadów, spełniające takŜe rolę czynnika chłodzącego ruszt, pobierane będzie częściowo lub całkowicie znad fosy gromadzącej odpady, zwanej teŜ zbiornikiem odpadów, co pozwala na utrzymywanie w zbiorniku stałej wartości podciśnienia, dzięki czemu następuje zasysanie powietrza do wnętrza fosy eliminując w ten sposób przedostawanie się na zewnątrz stacji rozładunku odorów i pyłów, które wraz z zassanym powietrzem pierwotnym kierowane są pod ruszt, a tym samym do pieca i tam dopalane. Komora paleniskowa wyposaŜona będzie w zasilane olejem opałowym palniki rozruchowowspomagające. Spełniają one podwójną rolę, umoŜliwiają dokonanie rozruchu instalacji i doprowadzenie temperatury spalin w komorze paleniskowej do min. 850oC, co jest warunkiem prawnym wymagań ochrony powietrza rozpoczęcia podawania odpadów na ruszt oraz rolę wspomagającą, co moŜe mieć miejsce, gdy np. obniŜy się na skutek wahań wartości opałowej odpadów temperatura procesu. Palniki wspomagające muszą wówczas zapewnić odpowiednio wysoką temperaturę spalin w komorze paleniskowej, wynoszącą w najbardziej niekorzystnych warunkach co najmniej 850 °C. W normalnych warunkach nie ma konieczności uŜywania palników wspomagających. Ich obecność zwiększa niezawodność prowadzonego procesu termicznego przekształcania odpadów. Kiedy temperatura spalin osiąga minimalną dopuszczalną wartość lub spada poniŜej system alarmowy uruchamia palniki wspomagające. Palniki rozruchowo-wspomagające będą równieŜ uŜywane podczas fazy wygaszania procesu spalania odpadów, która podobnie jak faza procesu rozruchu musi zostać zakończona przy ściśle określonej temperaturze spalin, przy której moŜna dopiero wstrzymać podawanie ostatniej partii odpadów. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 211 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Ad. C. Proces oczyszczania spalin Gazy ze spalania będą przechodzić kolejno przez : • • • • kocioł odzysknicowy, instalację oczyszczania spalin, wentylator ciągu, komin wypychający spaliny do atmosfery. Proponowany system oczyszczania spalin będzie spełniał wymagania standardów emisyjnych wymaganych przez dyrektywę 2000/76/WE z dnia 4 grudnia 2000 r. (Dz. Urz. WE L 332 z 28.12.2000, str. 91) w sprawie spalania odpadów jak i kompatybilne z tą dyrektywą prawo polskie - rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20 grudnia 2005 r. w sprawie standardów emisyjnych z instalacji (Dz. U. Nr 260, poz. 2181). Szczegółowy opis oczyszczania spali metodą pół – suchą przedstawiono w rozdziale 2.5.1. Wyniki pomiarów emisji z istniejących instalacji. W celu potwierdzenia prawidłowości wyboru systemu oczyszczania spalin, oprócz rekomendowanie jej przez dokumenty BAT przeanalizowano te same rozwiązania technologiczne oraz ten sam system oczyszczania spalin. Lista referencyjna zwiera ponad 30 obiektów (tabela 2.6), a przykładowe wyniki pomiarów dostępne w Internecie dla instalacji w SHEFFIELD w Wielkiej Brytanii przedstawiono poniŜej w tabeli. W załączniku nr 8.1 przedstawiono równieŜ wyniki pomiarów emisji do powietrza dla innych obiektów. Instalacja termicznego przekształcania odpadów komunalnych zlokalizowana w Sheffield w Wielkiej Brytanii o nominalnej przepustowości 28 Mg/h. System oczyszczania spalin opiera się na pól-suchej metodzie odsiarczania spalin oraz strumieniowo pyłowej na bazie węgla aktywnego w celu redukcji dioksyn, furanów i metali cięŜkich. W tabeli poniŜej znajduje się zestawienie dopuszczalnych i osiąganych przez ZUOK Sheffield emisji do powietrza w roku 2007. Na stronie internetowej przedstawione są wyniki pomiarów emisji od roku 2006, aktualizowane co miesiąc. Tabela 8.8 Dopuszczalne i osiągane wartości emisji przez ZUOK Sheffield. Zanieczyszczenia • • • • • • • • Pył całkowity HCl SO2 HF NO + NO2 jako NO2 NH3 CO Substancje organiczne w postaci gazów i par, w przeliczeniu na całkowity węgiel organiczny • Cd+Tl • Hg • Sb+As+Pb+Cr+Co +Cu+Mn+Ni+V (mg/mu3) (mg/mu3) (mg/mu3) (mg/mu3) (mg/mu3) (mg/mu3) (mg/mu3) Średnie wartości dobowe (dopuszczalne) 10 10 50 1 200 10 50 Średnie wartości dobowe (osiągane przez instalację) 1,01 7,43 12,67 Nie wykryto 146 3 3,03 (mg/mu3) 10 0,49 Jednostki (mg/mu3) (mg/mu3) (mg/mu3) Wartości średnie dotyczące minimum 30 minutowego i maksymalnie 8 godzinnego okresu pobierania próbek 0,05 0,0023 0,05 0,00085 0,5 0,045 Wartości średnie mierzone w minimum 6 godzinnym i maksimum 8 godzinnym okresie pobierania próbek Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 212 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Zanieczyszczenia • Dioksyny i furany Średnie wartości dobowe Średnie wartości dobowe (osiągane przez (dopuszczalne) instalację) (ng/mu3) 0,1 0,011 Dopuszczalne wartości emisji do powietrza (1) Jednostki (1) 1013 mbar ; 0 °C ; 11 % O2 gaz suchy 2 Źródło: Sheffield Energy Recovery Facility Annual Performance Report 2007 Analiza uzyskanych wyników pomiarów wyraźnie wskazuje, Ŝe w rzeczywistości moŜna oczekiwać wielokrotnie mniejszych emisji od zawartych w standardach. Ad. D. Proces odŜuŜlania i waloryzacji ŜuŜla Ruszt będzie wyposaŜony w odŜuŜlacz z zamknięciem wodnym. Woda w odŜuŜlaczu znajduje się na stałym poziomie i działa, jako przesłona, uniemoŜliwiająca przepływ tzw. fałszywego powietrza do komory paleniskowej jak takŜe wypływ spalin i pyłów z komory na zewnątrz instalacji. OdŜuŜlacz z zamknięciem wodnym: • • • gwarantuje schładzanie ŜuŜla do temperatury rzędu 80 °do 90 °C; nawilŜa ŜuŜel zapobiegając emisji pyłów; wraz z komorą paleniskową zapewnia osłonę od gazów i zapobiega napływaniu powietrza i wypływaniu pyłu i spalin. Zgarniacz z napędem hydraulicznym będzie przesuwać ŜuŜel z końcowej strefy rusztu, z tzw. strefy wypalania, poprzez stoŜkową rynnę odŜuŜlacza. Następnie ŜuŜel będzie transportowany na taśmie przenośnika na plac przyjęcia ŜuŜla i następnie do instalacji waloryzacji ŜuŜla. Po sezonowaniu będzie zbywany jako produkt dla celów przemysłowych (np. wykorzystanie jako kruszywo do podbudowy dróg). Z uwagi na znaczne nawilŜenia ŜuŜla przedstawione w technologii odŜuŜlania nie przewiduje się emisji pyłu z taśmy przenośnika. Popioły paleniskowe opadające z rusztu kierowane będą do lejów rozdzielających pod rusztem i odprowadzane będą do studzienek ŜuŜlowych. Dalej po zmieszaniu z ŜuŜlem będą razem z nim waloryzowane. Popioły pochodzące z lejów pod kotłem i ekonomizerem oraz z instalacji do oczyszczania spalin będą grupowane i usuwane odrębnie w stosunku do ŜuŜla. Popioły i stałe pozostałości z systemu oczyszczania spalin podlegać będą procesowi zestalenia w przeznaczonej do tego celu instalacji przy wykorzystaniu środków wiąŜących. Z procesu tego nie przewiduje się emisji zanieczyszczeń do powietrza. Ad. E. gospodarka sorbentem, węglem aktywnym i odpadami poprocesowymi instalacji oczyszczania spalin. W zaproponowanej koncepcji gospodarki sorbentem ograniczenie emisji pyłu rozwiązano na drodze magazynowania sorbentów w silosie ok. 8 m. Napełnianie silosu odbywać się będzie co 7 dni. Zainstalowanie na „oddechu” filtra tkaninowego ograniczy emisję pyłu sorbentu do minimum. Przewidywany do procesu oczyszczania spalin węgiel aktywny, podobnie jak sorbent, będzie magazynowany w oddzielnym silosie o wysokości ok. 6 m. Napełnianie silosu odbywać się będzie co 14 dni, a potencjalna emisja pyłu węgla aktywnego będzie ograniczona do minimum przez filtr tkaninowy zainstalowany na „oddechu” silosu. 2 http://www.veoliaenvironmentalservices.co.uk/sheffield/pdf/Annual_Performance_Report.pdf Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 213 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Ad. G proces stabilizacji oczyszczania spalin popiołów i odpadów poprocesowych z instalacji Popioły pochodzące z lejów pod kotłem i ekonomizerem oraz z instalacji do oczyszczania spalin będą grupowane i usuwane odrębnie w stosunku do ŜuŜla i podlegać będą procesowi zestalania w przeznaczonej do tego celu instalacji przy wykorzystaniu środków wiąŜących. Z procesu tego przewiduje się emisję pyłu do powietrza jedynie z silosu popiołów spod lejów kotła i ekonomizera. Podsumowanie Podsumowując niniejszy rozdział naleŜy stwierdzić, Ŝe z punktu widzenia technologii termicznego przetwarzania odpadów, w tym ochrony powietrza przyjęte rozwiązania dla instalacji cechuje bardzo duŜa i pozytywna dojrzałość techniczno-technologiczna, organizacyjna oraz ekologiczna polegająca między innymi na: • • • • • • • Wyeliminowaniu emisji odorów i pyłu ze stanowiska wyładunku odpadów poprzez budowę zamkniętej hali wyładowczej (na rampie), wytworzenie w niej podciśnienia poprzez zasysanie z niej powietrza i kierowanie go jako powietrza pierwotnego do spalania w piecu. Zaprojektowaniu procesu załadunku i spalania odpadów w sposób dający gwarancję bardzo dobrego spalania, zbliŜonego do spalania zupełnego i całkowitego. Zapewnieniu produkcji energii elektrycznej i ciepła w skojarzeniu (kogeneracji), co jest rozwiązaniem z punktu widzenia ochrony środowiska (powietrza) nowoczesnym i oczekiwanym. Zaproponowaniu nowoczesnego i kompleksowego oczyszczania spalin, gwarantującego spełnienie z nadwyŜką wymagań rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 20 grudnia 2005 r. w sprawie standardów emisyjnych z instalacji (Dz. U. Nr 260, poz. 2181). Zaproponowaniu odŜuŜlacza z zamknięciem wodnym umoŜliwiającym taśmociągowy przesył ŜuŜla do hali waloryzacji i eliminującego pylenie z taśmociągu. Zaproponowaniu w węzłach waloryzacji ŜuŜla, gospodarki popiołami pochodzącymi z lejów spod kotłów i ekonomizera oraz popiołów i stałych pozostałości z systemu oczyszczania spalin z poszanowaniem i właściwymi rozwiązaniami ochrony powietrza przed pyleniem. Zaproponowaniu ograniczenia emisji pyłu przez zainstalowanie filtrów tkaninowych w silosach sorbentu i węgla aktywnego ograniczy do realnego minimum ich emisję do atmosfery Na zakończenie naleŜy podkreślić, Ŝe w istniejącym przedsięwzięciu najbardziej istotny element ochrony powietrza jakim jest oczyszczanie spalin jest dobrany i zaprojektowany w sposób optymalny, zapewniający spełnienie wszelkich obowiązujących norm w tym zakresie. Potwierdzają to w pełni przedstawione wyniki pomiarów emisji z instalacji wykorzystujących tę samą metodę oczyszczania spalin. 8.2.1.4 Metodyka obliczania stanu jakości powietrza Obliczenia wykonano wg pakietu OPERAT 2000 dla Windows firmy PROEKO, Usługi Komputerowe w Ochronie Środowiska, Al. Wolności 21/11, Kalisz. System obliczeń rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w powietrzu atmosferycznym OPERAT uwzględnia referencyjne metody obliczeniowe zawarte w rozporządzeniu Ministra Środowiska z 5 grudnia 2002 r. w sprawie wartości odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. Nr 1/2003, poz. 12). Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 214 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” 8.2.1.5 Analiza uciąŜliwości 8.2.1.5.1 Warunki meteorologiczne i analiza szorstkości terenu Przy wykonaniu analizy rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w powietrzu niezbędne jest poznanie warunków meteorologicznych panujących na danym terenie. W niniejszej ocenie uwzględniono elementy klimatyczne, które bezpośrednio wpływają na rozkład przestrzenny zanieczyszczeń: temperaturę powietrza, rozkład kierunków i prędkości wiatru oraz stany równowagi atmosfery. Dane pochodzą ze stacji Białystok jako najbliŜej połoŜonej względem omawianej inwestycji: • • • • wysokość wiatromierza – 19 m, średnia roczna temperatura powietrza: 280,1 K, średnia temperatura okresu zimowego: 273,6 K, średnia temperatura okresu letniego: 286,6 K. W tabeli poniŜej przedstawiono udziały poszczególnych kierunków wiatru [%] oraz zestawienie częstości poszczególnych prędkości wiatru [%], które w sposób jakościowy pozwalają ocenić wpływ omawianego obiektu na otoczenie. Tabela 8.9 Zestawienie udziałów poszczególnych kierunków wiatru [%]. 1 NNE 5,99 2 ENE 5,36 3 E 6,61 4 ESE 9,41 5 SSE 11,04 6 S 10,25 7 SSW 8,54 8 WSW 10,05 9 W 10,80 10 WNW 9,93 11 NNW 7,70 12 N 4,32 Źródło: dane IMGW Tabela 8.10 Zestawienie częstości poszczególnych prędkości wiatru [%]. 1 m/s 25,22 2 m/s 20,56 3 m/s 17,97 4 m/s 13,09 5 m/s 9,40 6 m/s 5,45 7 m/s 3,72 8 m/s 2,51 9 m/s 1,37 10 m/s 0,48 11 m/s 0,23 Źródło: dane IMGW W ciągu roku obserwuje się przewagę wiatrów z kierunków zachodnich oraz południowowschodnich oraz południowych, w związku z tym najbardziej naraŜone na negatywny wpływ Zakładu będą tereny połoŜone po jego wschodniej, północno-zachodniej i północnej stronie. Stany równowagi atmosfery dla poszczególnych kierunków i prędkości wiatrów uwzględnione zostały w obliczeniach za pomocą pakietu programów komputerowych OPERAT 2000. Szorstkość aerodynamiczną podłoŜa wyznaczono na podstawie mapy topograficznej 1:10 000 w zasięgu równym 50 hmax. Dla kaŜdego sektora róŜy wiatrów obliczono średnią wartość z0 według wzoru: z0 = 1 F ∑F c ⋅ z 0c c gdzie: z0 – średnia wartość współczynnika aerodynamicznej szorstkości terenu na obszarze objętym obliczeniami [m], z0c – średnia wartość współczynnika aerodynamicznej szorstkości terenu na obszarze o danym typie pokrycia terenu [m], F – powierzchnia obszaru objętego obliczeniami, Fc – powierzchnia obszaru o danym typie pokrycia terenu. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 215 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Biorąc pod uwagę charakter terenu sąsiadującego z projektowaną inwestycją, do obliczeń stęŜeń przyjęto średnia wartość z0 z wartości obliczonych dla występujących obszarów o danym typie pokrycia terenu, tj. 1,0 m. Ze względu na charakter przedsięwzięcia, pomimo iŜ najbliŜsza zabudowa leŜy w odległości od Zakładu większej niŜ 10-krotnośc wysokości najwyŜszego z emitorów (10 hmax = 10 x 50 m), dla tych budynków wykonano dodatkowe obliczenia stęŜeń zanieczyszczeń emitowanych z Zakładu na róŜnych poziomach zabudowy mieszkaniowej ze skokiem co 1 m. Takie obliczenia były obligatoryjne dla pozostałych rozpatrywanych lokalizacji tj. Produkcyjna i Paderewskiego, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z 5 grudnia 2002 r. w sprawie wartości odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. Nr 1/2003, poz. 12). 8.2.1.5.2 Tło zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego Zgodnie z pismem Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska w Białymstoku z dn. 23.04.2009 r. znak: WM.6618-21/09 aktualne tło zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego w rejonie lokalizacji inwestycji wynosi: • • • • dwutlenek siarki – 2,6 µg/m3, dwutlenek azotu – 14,5 µg/m3, pył zawieszony PM10 – 23,9 µg/m3, benzen – 2,0 µg/m3. Dla pozostałych zanieczyszczeń przyjęto wartości odniesienia zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 5 2002 r. w sprawie wartości odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. z 2003 r. Nr 1, poz. 12) w wysokości 10% dopuszczalnego stęŜenia średniorocznego. 8.2.1.5.3 Źródła emisji Na bazie przedstawionych dotychczas w opracowaniu informacji, a głównie charakterystyki procesu technologicznego spalania odpadów i oczyszczania spalin oraz organizacji eksploatacji wyodrębniono miejsca i źródła emisji zanieczyszczeń powietrza. Źródła te moŜna podzielić na źródła punktowe, powierzchniowe i liniowe oraz na emisję zorganizowaną i niezorganizowaną. Analizując schemat eksploatacji Zakładu oraz proces technologiczny uznaje się, Ŝe w okresie eksploatacji moŜna wyodrębnić następujące źródła emisji: Budynek fos Budynek ten jest potencjalnym źródłem niezorganizowanej emisji pyłu i odorów, zachodzącej podczas rozładunku odpadów. Aby zminimalizować wpływ budynku fos na powietrze atmosferyczne, podjęto decyzję zabudowy rampy wyładowczej przykrytą konstrukcją umoŜliwiającą całkowite odizolowanie procesu technologicznego od środowiska zewnętrznego. Dodatkowo w celu ochrony powietrza przyjęto rozwiązanie poboru powietrza pierwotnego do spalania odpadów z nad budynku fos oraz ww. zamkniętej konstrukcji rampy. Rozwiązanie takie sprawi, Ŝe powstające w fosie i stacji rozładunku odory i pył są zasysane pod rusz pieca i dopalane podczas spalania odpadów. Sprawność zasysania jest zaleŜna od wytworzonego podciśnienia i moŜe osiągać wartość zbliŜoną do 100%. Ewentualne emisje podczas otwierania bram do rampy będą emisjami śladowymi. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 216 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” W świetle przedstawionych informacji w ocenie uciąŜliwości nie uwzględniono tego potencjalnego źródła emisji, a zaproponowane rozwiązanie ograniczenia/wyeliminowania go jako źródła emisji zanieczyszczeń do powietrza uznaje się za w pełni prawidłowe i spełniające swoje zadanie. MoŜna zatem stwierdzić, Ŝe źródłami emisji w operacji przywozu i wyładunku odpadów emitowane będą tylko zanieczyszczenia z pojazdów przywoŜących odpady (od bramy) i odjeŜdŜające po wyładunku (do bramy). Linia do spalania odpadów Głównym źródłem emisji zanieczyszczeń gazowych na terenie Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów KomunalnychKomunalnych jest prowadzony tam proces technologiczny termicznego przekształcania odpadów, polegający na kompleksowej przeróbce stałych odpadów komunalnych z odzyskiem energii elektrycznej i ciepła. W wyniku spalania odpadów w piecu i złoŜonych procesów chemicznych zachodzących w wysokich temperaturach powstają zanieczyszczenia gazowe i pyłowe. Przed wydaleniem ich do atmosfery podlegać będą systemowi oczyszczania spalin opisanemu szczegółowo w rozdziale 2.5.1. Do obliczeń uciąŜliwości Zakładu przyjęto maksymalną dopuszczalną emisję substancji zanieczyszczających, wynikająca z iloczynu ilości spalin i standardów emisyjnych. Takie podejście do zagadnienia na tym etapie projektowania jest uzasadnione, bowiem określa maksymalną potencjalną uciąŜliwość w zakresie powietrza przy dotrzymaniu standardów emisji. Zgodnie z podanymi w tekście informacjami w rzeczywistości osiągane wielkości emisji są znacznie mniejsze od standardów. Planowana jest budowa jednej linii termicznego unieszkodliwiana odpadów o wydajności 15,5 Mg/h. Linia będzie wyposaŜona w komin i wentylator ciągu. Zakłada się ciągłą pracę linii przez 24 h na dobę, siedem dni w tygodniu z czasem wykorzystania mocy zainstalowanej 7800h/rok.. Instalacja waloryzacji ŜuŜli Powstały w wyniku procesu technologicznego ŜuŜel będzie transportowany na taśmie przenośnika na plac przyjęcia ŜuŜli. Proces waloryzacji i obróbki ŜuŜli prowadzony będzie w instalacji waloryzacji ŜuŜla. Po obróbce mechanicznej i wydzieleniu odpowiednich frakcji będzie układany w pryzmy na placu dojrzewania ŜuŜla. śuŜel po sezonowaniu będzie zbywany jako produkt. System wentylacyjny budynku przeznaczonego pod instalacje waloryzacji ŜuŜli został wyposaŜony w filtry tkaninowe, co w bardzo duŜym stopniu ograniczy emisję pyłów do atmosfery. Hala waloryzacji ŜuŜla posiada wysokość ok. 10 m, a zadaszony wylot będzie znajdował się 2 m ponad dachem budynku. Prace związane z funkcjonowaniem placu składowania ŜuŜla funkcjonować będą w godzinach 600 – 1600 w dni robocze. Silos sorbentu W silosie przechowywany będzie sorbent uŜywany w metodzie półsuchej odsiarczania spalin stosowanej w Zakładzie. Silos będzie miał wysokość ok. 8 m i podczas napełniania go moŜe być źródłem emisji pyłu. Aby ograniczyć jego uciąŜliwość przewiduję się „na otworze oddechowym” silosu zainstalowanie filtra workowego, który ograniczy emisje pyłów do minimum. Określenie stopnia redukcji emisji zostanie dokonane na etapie projektu technicznego. MoŜna jednak przewidywać, ze zgodnie z praktyką maksymalne stęŜenie pyłu w gazach odlotowych nie przekroczy 5 mg/Nm3. Silos funkcjonował będzie przez 24 h/d i siedem dni w tygodniu. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 217 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Silos węgla aktywnego W silosie magazynowany będzie węgiel aktywny wykorzystywany w procesie oczyszczania spalin. Silos będzie miał wysokość około 6 m i potencjalnie moŜe być źródłem emisji pyłu węgla aktywnego. Z uwagi na nie istotną wielkość unosu pyłu podczas załadunku, zakłada się, Ŝe zabudowa filtra workowego ograniczy tę emisję do umownego zera. Zakłada się ciągłą pracę silosa przez 24h/d i 7 dni w tygodniu. Linia zestalania pozostałości z oczyszczania spalin Popioły i stałe pozostałości z systemu oczyszczania spalin podlegać będą procesowi zestalania w przeznaczonej do tego celu instalacji przy wykorzystaniu środków wiąŜących. Z uwagi na mocno wilgotny stan ww. popiołów i pozostałości oraz przyjęty proces zestalania nie przewiduje się emisji pyłu do powietrza. Zakłada się ciągłą pracę silosa. Linia stabilizacji popiołów Lotne popioły gromadzone w lejach pod rusztem i pozostałości z filtra workowego będą transportowane za pomocą przenośników pneumatycznych do silosów. Po stabilizacji będą składowane na składowisku przystosowanym do składowania tego typu odpadów. Silos będzie miał wysokość ok. 8 m. Potencjalna emisja pyłu z operacji napełniania silosu będzie ograniczona do minimum poprzez zainstalowanie na „oddechu” filtra tkaninowego. Zakłada się ciągłą pracę linii. Środki transportu dowóz odpadów Samochody dostarczające odpady będą waŜone na wadzie znajdującej się na wjeździe do ZUOK obok portierni. Odpady komunalne będą transportowane samochodami cięŜarowymi o ładowności 7 Mg. Po zwaŜeniu będą kierowały się do zamkniętej konstrukcji przy rampie wyładowczej. Proces rozładunku samochodu obejmować będzie podjazd pod bramę, otwarcie bramy budynku fos, postój na biegu jałowym, opróŜnienie samochodu, zamknięcie bramy i odjazd. Emisja związana z dowozem i rozładunkiem odpadów ograniczona zostanie do emisji zanieczyszczeń z pojazdów samochodowych dowoŜących odpady i wracających po rozładunku. Taka sama sytuacja będzie miała miejsce w przypadku odpadów zielonych dowoŜonych do kompostowania, odpadów wielkogabarytowych oraz gruzu i odpadów poremontowych przeznaczonych do odzysku. transport ŜuŜla Wytworzony w kotle (piecu) mokry ŜuŜel będzie transportowany na taśmie przenośnika do pomieszczenia kruszarki w budynku waloryzacji. Po rozdrobnieniu kruszarką zostanie przemieszczony do głównej hali waloryzacji. Następnie ŜuŜel przenośnikiem taśmowym będzie transportowany do miejsca czasowego składowania na terenie ZUOK i następnie zbywany jako produkt do celów gospodarczego wykorzystania. Obsługa miejsca składowania odpadów prowadzona będzie przez ładowarkę pracującą 2-3 godziny dziennie i załadowującej samochody wywoŜące zwaloryzowany ŜuŜel. Przewiduje się wywóz ŜuŜla samochodami o ładowności 20 Mg w ilości około 16/dzień. Praca ładowarki i wywóz odpadów odbywał się będzie w godzinach dziennych w dni robocze. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 218 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Analiza procesu waloryzacji ŜuŜla wskazuje, Ŝe źródłami punktowymi emisji zanieczyszczeń będzie pomieszczenie kruszarki z odpowiednim odciągiem i filtrem workowym opisanym powyŜej oraz emisja z silników samochodowych przyjeŜdŜających po ŜuŜel, na trasie od bramy wyjazdowej do składowiska i od składowiska do bramy. Ponadto wystąpi emisja zanieczyszczeń z silnika ładowarki. Jak juŜ podano wcześniej w opracowaniu emisja pyłu z pracy przenośnika taśmowego nie będzie występować z uwagi na znaczną zawartość wilgoci w ŜuŜlu. dowóz sorbentu Sporadycznie (ok. 1 raz w tygodniu) do ZUOK dowoŜony będzie sorbent. Podczas wyładunku będzie występować minimalna emisja pyłu z „oddechu” silosa wyposaŜonego w filtr tkaninowy opisana powyŜej. Dodatkowo występować będzie emisja z samochodu przywoŜącego sorbent na trasie: brama – silos –brama. dowóz węgla aktywnego Emisja zanieczyszczeń związana z dowozem węgla aktywnego uŜywanego w procesie oczyszczania spalin będzie podobna jak przy dowozie sorbentu. odbiór pozostałości podprocesowych z procesu termicznego unieszkodliwiania odpadów Z odbiorem pozostałości poprocesowych wiązać się równieŜ będzie emisja zanieczyszczeń z silników samochodowych o ładowności 20 Mg na trasie: brama – miejsca składowania – brama. Przewiduje się operacje tę wykonywać nieregularnie: co drugi, trzeci dzień w tygodniu w godzinach dziennych. 8.2.1.6 Obliczenia emisji z poszczególnych źródeł W fazie eksploatacji emisja zanieczyszczeń do powietrza atmosferycznego z terenu obiektu będzie miała charakter zorganizowany oraz niezorganizowany. 8.2.1.6.1 Emisja z procesu technologicznego – emisja zorganizowana Linia termicznego unieszkodliwiania odpadów Proces spalania odpadów stanowi główne źródło uciąŜliwości ZTPO dla powietrza atmosferycznego. Wynika to z faktu powstawania w procesie spalania odpadów zanieczyszczeń m.in. dioksyn i furanów. Przewidziane jest zaprojektowanie nowego systemu kominowego dla planowanej linii. Oczyszczone spaliny będą kierowane przez wentylator ciągu do komina i dalej do atmosfery. Ostateczne rozstrzygnięcie szczegółowej lokalizacji komina nastąpi na etapie projektu technicznego. Głównym źródłem emisji zorganizowanej zanieczyszczeń gazowych na terenie Zakładu Unieszkodliwiania Stałych Odpadów Komunalnych będzie prowadzony tam proces technologiczny, polegający na kompleksowej przeróbce stałych odpadów komunalnych i związane z tym termiczne unieszkodliwianie odpadów Poza głównymi składnikami spalin takimi jak, dwutlenek węgla i para wodna, w wyniku spalania powstają równieŜ wykazujące właściwości toksyczne związki nieorganiczne i organiczne. Są to między innymi: tlenki azotu (NOx), dwutlenek siarki (SO2), tlenek węgla (CO), chlorowodór (HCl), fluorowodór (HF), metale cięŜkie (As, Co, Pb, Cd i in.), a takŜe całkowity węgiel organiczny (TOC) oraz dioksyny i furany. Wykaz wszystkich substancji podlegających uwzględnieniu w obliczeniach uciąŜliwości zawarty jest w standardach emisyjnych z instalacji spalania odpadów (zał. 8.1). Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 219 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Charakterystyka fizyczna projektowanych punktowych źródeł emisji do powietrza (emitorów) została zebrana poniŜej w tabeli poniŜej. Tabela 8.11 Charakterystyka emitorów w ZUOK. Symbol emitora E1 Opis emitora Wysokość emitora [m] Średnica wewnętrzna emitora [m] Przepływ w emitorze lub wydajność wentylatora [Nm3/h] Temperatura wylotowa gazów [oC] 50 1,6 68 103 124 8,5 1,0 0 20 4 1,0 0 20 8,5 1,0 0 20 12 1,0 0 20 Komin z pieca linii Odpowietrzenie silosu sorbentu Odpowietrzenie silosu węgla E3 aktywnego Odpowietrzenie silosu E4 popiołów Wentylacja hali waloryzacji E5 ŜuŜli Źródło: opracowanie własne E2 Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 23 grudnia 2005 r. w sprawie standardów emisyjnych z instalacji (dz. U. Nr 260, poz. 2181) wielkości dopuszczalnych stęŜeń zanieczyszczeń w gazach odlotowych z nowej instalacji termicznego unieszkodliwiania odpadów przedstawiają się następująco: Tabela 8.12 Wielkości dopuszczalne. Parametry instalacji CO w gazach odlotowych (gaz suchy, 11 % O2, warunki normalne) Pyły w gazach odlotowych (gaz suchy, 11 % O2, warunki normalne) HCl w gazach odlotowych (gaz suchy, 11 % O2, warunki normalne) HF w gazach odlotowych (gaz suchy, 11 % O2, warunki normalne) SO2 w gazach odlotowych (gaz suchy, 11 % O2, warunki normalne) Substancje organiczne wyraŜone w (TOC) (gaz suchy, 11 % O2, warunki normalne) Dioksyny i furany w w gazach odlotowych (gaz suchy, 11 % O2, warunki normalne) NOx wyraŜony jako NO2 w gazach odlotowych (gaz suchy, 11 % O2, warunki normalne) Metale cięŜkie w gazach odlotowych Cd + Ti Hg Sb + As + Pb + Cr + Co + Cu + Mn + Ni + V mg/m3u mg/m3u mg/m3u mg/m3u mg/m3u mg/m3u ng/m3u StęŜenie maksymalne 50 10 10 1 50 10 0,1 mg/m3u 200 mg/m3u mg/m3u mg/m3u 0,05 0,05 0,5 Jednostka Oszacowanie emisji dla linii termicznego unieszkodliwiania odpadów wykonano poprzez iloczyn standardów emisyjnych i strumienia gazów suchych w warunkach normalnych przy 11% O2. Zgodnie z danymi projektowymi strumień gazów wynosi 68 103 Nm3/h: Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 220 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Wobec tego emisja z linii przedstawiać się będzie się następująco: Tabela 8.13 Wielkości emisji z jednej linii termicznego unieszkodliwiania odpadów. Lp. Rodzaj zanieczyszczenia 1. antymon i jego związki 2. arsen 3. całkowity węgiel organiczny 4. chlorowodór 5. chrom 6. dioksyny i furany 7. dwutlenek siarki 8. fluorowodór 9. kadm 10. kobalt 11. mangan 12. miedź 13. nikiel 14. ołów 15. pył ogółem* 16. rtęć 17. tal 18. tlenek węgla 19. tlenki azotu 20. wanad Źródło: Obliczenia własne Linia termicznego unieszkodliwiania odpadów [kg/h] [Mg/rok] 0,034 0,266 0,034 0,266 0,681 5,312 0,681 5,312 0,034 0,266 0,000000007 0,000000053 3,405 26,560 0,068 0,531 0,003 0,027 0,034 0,266 0,034 0,266 0,034 0,266 0,034 0,266 0,034 0,266 0,681 5,312 0,003 0,027 0,003 0,027 3,405 26,560 13,621 106,241 0,034 0,266 *na obecnym etapie projektowania przyjęto, Ŝe cały pył emitowany po przejściu przez wysokosprawne odpylacze tkaninowe będzie się zawierał we frakcji PM10 (dotyczy to równieŜ emisji pyłu z silosu). Takie podejście do zagadnienia i sprawdzenie dotrzymania jakości norm powietrza jest wskazane w celu określenia potencjalnie maksymalnej uciąŜliwości. Spełnienie bowiem wymagań jakości powietrza przy takim załoŜeniu gwarantuje dotrzymanie norm dla rzeczywistego rozkładu frakcji w emitowanym pyle. Maksymalny przepływ spalin wilgotnych w warunkach normalnych dla linii termicznego unieszkodliwiania odpadów wyniesie ok. 77 117 Nm3/h. W warunkach rzeczywistych maksymalny przepływ spalin będzie kształtował się następująco (przy załoŜeniu, Ŝe stosunek róŜnicy ciśnień na poziomie terenu i wysokości komina jest praktycznie równy 1): Qrz = Qn ⋅ Tg Tn = 77117 ⋅ 397 m3 ≅ 112144 273 h W związku z tym maksymalna prędkość wylotowa gazów będzie wynosić: v rz = Qrz 112144 m m = ≅ 55804 ≅ 15,5 2 2 h s Π⋅r 3,14 ⋅ 0,8 Silos węgla aktywnego ZuŜycie sorbentu do zuŜycia węgla aktywnego zachodzi w stosunku ok. 3:1. Emisja dopuszczalna z silosu węgla aktywnego została więc oszacowana na podstawie emisji z silosu sorbentu i będzie wynosić 0,0056 kg/h (0,0015 Mg/rok) Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 221 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Silos popiołów Maksymalne stęŜenie na wylocie silosu po zainstalowaniu filtra workowego będzie wynosić 5 mg/Nm3. Ilość powietrza uŜywanego do wtłaczania do silosu popiołów wynosi w ciągu godziny ok. 2 m3, a zakładany czas pracy silosu to 7800 h/rok. Emisja pyłu do powietrza wynosić będzie więc wynosić 10 mg/h (0,078 kg/rok czyli 0,000078 Mg/rok). Tok obliczeń przedstawiono poniŜej: kg Nm 3 kg mg E1h = 0,000005 ⋅2 = 0,000010 = 10 3 h h h Nm kg h Mg E a = 0,000010 ⋅ 7800 = 0,000078 h rok rok Hala waloryzacji wraz pomieszczeniem kruszarki Maksymalne stęŜenie na wylocie hali waloryzacji ŜuŜli po zainstalowaniu filtra workowego będzie wynosić 5 mg/Nm3. Kruszarka będzie pracować 3 h/dobę przez 325 dni w roku. Kubatura hali wynosić będzie ok. 12250 m3 (35m x 35m x 10m), ilość wymian powietrza w ciągu godziny – 2. Emisja maksymalna będzie więc kształtować się na poziomie 0,088 kg/h (0,0858 Mg/rok). Tok obliczeń przedstawiono poniŜej: kg kg ⋅ 12250 Nm 3 ⋅ 2 wymiany = 0,1225 3 h Nm dni Mg kg h ⋅ 325 = 0,1194 E a = 0,1225 ⋅ 3 dobę rok rok h E1h = 0,000005 8.2.1.6.2 Emisja niezorganizowana Emisja niezorganizowana na terenie Zakładu będzie pochodzić z operacji dowozu odpadów do bunkra rozładunkowego (podjazd pod bramę, otwarcie bramy budynku fos, postój na biegu jałowym, opróŜnienie samochodu, zamknięcie bramy i odjazd), transportu ŜuŜla i pracy ładowarki. Środki transportu dowóz odpadów Odpady przeznaczone do spalenia dowoŜone będą do ZUOK samochodami cięŜarowymi o ładowności ok. 7 Mg. Przewiduje się, Ŝe dziennie w godzinach 6.00-20.00 do ZUOK będą przyjeŜdŜały ok. 172 samochody cięŜarowe dowoŜące odpady. Proces rozładunku samochodu obejmować będzie podjazd pod bramę, otwarcie bramy budynku fos, postój na biegu jałowym, opróŜnienie samochodu, zamknięcie bramy i odjazd. Szacowany czas powyŜszych operacji to ok. 3 min. Długość drogi przejazdu samochodu dowoŜącego odpady to ok. 450 m. transport ŜuŜla, odpadów z oczyszczania spalin i stabilizacji ŜuŜla śuŜel będzie okresowo składowany pod wiatą, a następnie odbierany przez zewnętrznego odbiorcę. Dodatkowo z ZUOK będą wywoŜone odpady z oczyszczania spalin, popioły po stabilizacji, które ostatecznie mają trafić na składowisko i złom przeznaczony na sprzedaŜ. Wszystkie te produkty równieŜ będą wywoŜone samochodami o ładowności ok. 20 Mg. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 222 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Na podstawie zakładanych parametrów projektowanych linii do termicznej obróbki odpadów ustalono, Ŝe jednego dnia będzie miało miejsce ok. 12 kursów samochodów związanych w sumie z transportem ŜuŜla, odpadów z oczyszczania spalin i popiołów po stabilizacji w godzinach 6.00-20.00. Przejazd jednego samochodu na terenie ZUOK trwać będzie ok. 3 min i wynosić ok. 600 m. Ładowarka na placu składowym ŜuŜli, Ładowarka będzie pracowała na placu kładowym ŜuŜli po waloryzacji przez ok. 3 godz. dziennie. Wskaźniki emisji zanieczyszczeń dla źródeł liniowych przyjęto wg „Assessment of Sources of Air, Water and Land Pollution – A Guide to Rapid Source Inventory Techniques and their Formulating Environmental Control Strategies”, Aleksander P. Economopoulos, World Health Organization, Genewa 1993 r., dla pojazdów poruszających się z niewielką prędkością. Tabela 8.14 Wskaźniki emisji [g/1km/poj.]. Lp. Rodzaj zanieczyszczenia 1. 2. 3. 4. 5. Dwutlenek azotu Tlenek węgla Węglowodory alifatyczne Dwutlenek siarki Pył zawieszony Samochody cięŜarowe Zapłon samoczynny 18,20 7,30 5,80 3,63 1,60 Wskaźniki emisji zanieczyszczeń dla źródeł powierzchniowych przyjęto wg publikacji Wydawnictwa Komunikacji i Łączności „Paliwa, Oleje i Smary”, J. Michałowska (poniŜej): Tabela 8.15 Ilość szkodliwych składników gazów spalinowych ze spalania oleju napędowego (kg/Mg paliwa). Rodzaj zanieczyszczenia Dwutlenek azotu Tlenek węgla Węglowodory alifatyczne Dwutlenek siarki Ilość składnika gazów spalinowych w kg pochodząca z 1 tony spalonego oleju napędowego 13,01 20,81 4,16 7,80 Emisję zanieczyszczeń dla źródeł liniowych określono wg wzoru: E = n⋅k ⋅l ⋅ p gdzie: E – n – k – l – p – emisja danego zanieczyszczenia [g/h], potok pojazdów [poj/h], wskaźnik emisji danego zanieczyszczenia [g/km/poj], długość trasy przejazdu [km], udział pojazdów o danym typie silnika [-] Emisję zanieczyszczeń dla źródeł powierzchniowych określono wg wzoru: E= B⋅k 1000 gdzie: E – emisja danego zanieczyszczenia [kg/h], B – maksymalne zuŜycie paliowa przez maszyny budowlane [kg/h], k – wskaźnik emisji danego zanieczyszczenia [g/km/poj], Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 223 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” 1. dowóz odpadów • ilość pojazdów: maksymalnie 86 w ciągu 14 godzin (6-20) • czas przejazdu jednego pojazdu: 3 min • droga: 0,45 km • czas emisji w roku: 3/60 h * 172 pojazdy* 250 dni w roku = 2150 h/rok Tabela 8.16 Wielkość emisji generowanej podczas dowozu odpadów Lp. Rodzaj zanieczyszczenia 1 Dwutlenek azotu 2 Tlenek węgla 3 Dwutlenek siarki 4 Pył zawieszony 5 Węglowodory alifatyczne Źródło: obliczenia własne 2. [g/s] Emisja [kg/h] [Mg/rok] 0,02795 0,01121 0,00557 0,00246 0,00891 0,10062 0,04036 0,02007 0,00885 0,03207 0,21633 0,08677 0,04315 0,01902 0,06894 transport ŜuŜla , odpadów z oczyszczania spalin i popiołów po stabilizacji • • • • ilość pojazdów: maksymalnie 12 w ciągu 14 godzin (6-20); czas przejazdu jednego pojazdu: 3 min; droga: 0,6 km; czas emisji w roku: 3/60 h * 12 pojazdów * 250 dni w roku = 150 h/rok. Tabela 8.17 Wielkość emisji generowanej podczas transportu ŜuŜla, odpadów z oczyszczania spalin i popiołów ze stabilizacji. Lp. Rodzaj zanieczyszczenia 1 Dwutlenek azotu 2 Tlenek węgla 3 Dwutlenek siarki 4 Pył zawieszony 5 Węglowodory alifatyczne Źródło: obliczenia własne 3. [g/s] 0,00260 0,00104 0,00052 0,00023 0,00083 Emisja [kg/h] 0,00936 0,00375 0,00187 0,00082 0,00298 [Mg/rok] 0,00140 0,00056 0,00028 0,00012 0,00045 ładowarka • • • czas pracy w ciągu dnia: 3 godz.; maksymalne zuŜycie oleju napędowego – 40 kg/h; czas emisji w roku: 3 h * 250 dni w roku = 750 h/rok. Tabela 8.18 Wielkość emisji generowanej podczas pracy ładowarki. Lp. Rodzaj zanieczyszczenia 1 Dwutlenek azotu 2 Tlenek węgla 3 Węglowodory alifatyczne 4 Dwutlenek siarki Źródło: obliczenia własne Socotec Polska Sp. z o. o. [g/s] Emisja [kg/h] [Mg/rok] 0,1446 0,2312 0,0462 0,0867 0,5204 0,8324 0,1664 0,3120 0,3903 0,6243 0,1248 0,2340 Strona 224 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Emisja sumaryczna: Tabela 8.19 Wielkość sumarycznej emisji niezorganizowanej z terenu ZUOK. Lp. Rodzaj zanieczyszczenia 1. Dwutlenek azotu 2. Tlenek węgla 3. Dwutlenek siarki 4. Pył zawieszony 5. Węglowodory alifatyczne Źródło: obliczenia własne [g/s] 0,17511 0,24348 0,09276 0,00269 0,05596 Emisja sumaryczna [kg/h] [Mg/rok] 0,63038 0,87651 0,33394 0,00967 0,20145 0,60804 0,71163 0,27743 0,01914 0,19419 W związku ze specyficzną działalnością Zakładu, obejmującą przede wszystkim termiczne unieszkodliwianie odpadów komunalnych, jego uciąŜliwość względem powietrza atmosferycznego bierze swoje źródło przede wszystkim w tych procesach. Transport samochodowy na terenie Zakładu stanowić będzie niejako poboczne źródło emisji o charakterze lokalnym, o niewielkiej uciąŜliwości i zasięgu. Częstotliwość przejazdów samochodów transportujących odpady to najczęściej kilka samochodów w ciągu godziny, a więc emisja pochodząca z transportu będzie stanowić znikomy procent całkowitej emisji Zakładu. Biorąc pod uwagę omówione wyŜej czynniki decydujące o uciąŜliwości Zakładu względem powietrza atmosferycznego, emisje niezorganizowaną pochodzącą ze spalania paliw przez samochody dostawcze, pominięto w dalszych obliczeniach, ze względu na jej marginalne znaczenie. 8.2.1.7 Obliczenia uciąŜliwości Zgodnie z wymaganiami metodyki referencyjnej w pierwszej fazie obliczeń uciąŜliwości wykonywane są obliczenia stęŜeń maksymalnych jedno-godzinnych. Wyniki tych obliczeń stanowią podstawę zakresu dalszych obliczeń dla poszczególnych zanieczyszczeń. Przyjęto, Ŝe dla zanieczyszczeń, dla których stęŜenie maksymalne jest mniejsze od 10% stęŜenia dopuszczalnego nie wymagają one dalszych obliczeń (rozkładów przestrzenno-czasowych) i ich uciąŜliwość uznaje się za nieistotną i gwarantującą dotrzymanie norm. Dla zanieczyszczeń, dla których stęŜenia maksymalne są większe od 10% wielkości dopuszczalnej (doniesienia) wykonuje się tzw. pełny zakres obliczeń uciąŜliwości w postaci rozkładów przestrzenno czasowych. 8.2.1.7.1 Określenie maksymalnych stęŜeń oraz zakres obliczeń Obliczenia maksymalnych stęŜeń zanieczyszczeń (Smm) przeprowadzono na komputerze w oparciu o pakiet programów OPERAT 2000. W obliczeniach uwzględniono maksymalne emisje zanieczyszczeń, zanieczyszczeń oraz maksymalne czasokresy pracy źródeł. Socotec Polska Sp. z o. o. aktualne tło Strona 225 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Cemisy dla poszczególnych źródeł emisji przedstawiono w tabeli poniŜej: Tabela 8.20 Cemisy. Numer emitora Rodzaj emitora E1 E2 Linia termicznego przekształcania Odpowietrzenie silosu sorbentu Odpowietrzenie silosu węgla aktywnego Odpowietrzenie silosu popiołów Wentylacja hali waloryzacji ŜuŜli E3 E4 E5 Źródło: Obliczenia własne Czas emisji [h/rok] 7800 260 Cemisy (udziały w roku) 0,8904 0,0297 260 0,0297 7800 975 0,8904 0,1113 Parametry emitorów, dane do obliczeń oraz klasyfikację emitorów w stosunku do stęŜeń dopuszczalnych obliczonych z D1 przedstawia poniŜsza tabela i załącznik 8.2. Tabela 8.21 Klasyfikacja emitorów. Lp. Nazwa zanieczyszczenia Suma stęŜeń max. ΣSmm StęŜ. dopuszcz.D1 [µg/m3] [µg/m3] 1 arsen 0,0605 2 dwutlenek azotu 48,384 3 dwutlenek siarki 12,096 4 kadm 0,00605 5 nikiel 0,0605 6 ołów 0,0605 7 pył zawieszony PM10 46,618 8 rtęć 0,00605 9 tlenek węgla 12,096 10 antymon i jego związki 0,0605 11 chlorowodór 2,419 12 chrom związki III i IV wartośc 0,0605 13 kobalt 0,0605 14 mangan 0,0605 15 miedź 0,0605 16 tal 0,00605 17 wanad 0,0605 18 węgiel elementarny 1,210 19 fluorowodór 0,242 *skrócony zakres obliczeń oznacza ΣSmm≤0.1 D1 8.2.1.7.2 Obliczenia rozkładów powietrza 0,2 200 350 0,52 0,23 5 280 0,7 30000 23 200 20 5 9 20 1 2,3 150 30 Σ Smm D1 Ocena 0.1*D1< Smm <D1 0.1*D1< Smm <D1 Smm < 0.1*D1 Smm < 0.1*D1 0.1*D1< Smm <D1 Smm < 0.1*D1 0.1*D1< Smm <D1 Smm < 0.1*D1 Smm < 0.1*D1 Smm < 0.1*D1 Smm < 0.1*D1 Smm < 0.1*D1 Smm < 0.1*D1 Smm < 0.1*D1 Smm < 0.1*D1 Smm < 0.1*D1 Smm < 0.1*D1 Smm < 0.1*D1 Smm < 0.1*D1 przestrzenno – czasowych stanu 0,303 0,242 0,035 0,012 0,263 0,012 0,166 0,009 0,000 0,003 0,012 0,003 0,012 0,007 0,003 0,006 0,026 0,008 0,008 zanieczyszczenia Przestrzenne rozkłady maksymalnych, sumarycznych stęŜeń poszczególnych zanieczyszczeń emitowanych na terenie obiektu w trzech rozpatrywanych lokalizacjach w stosunku do obowiązujących norm – uwzględniając tło zanieczyszczeń – obliczono w oparciu o program OPERAT 2000. Ze względu na wartość Σ Smm do pełnego zakresu obliczeń zakwalifikowane zostały dwutlenek azotu, arsen, nikiel i pył zawieszony PM10. Spośród tych zanieczyszczeń emisja dwutlenku azotu będzie miała zdecydowanie największe znaczenie dla stanu środowiska (stosunek stęŜenia maksymalnego do stęŜenia dopuszczalnego dla tego zanieczyszczenia jest największy w porównaniu z innymi zanieczyszczeniami). Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 226 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Pozostałe emitowane zanieczyszczenia nie stanowią zagroŜenia dla stanu czystości powietrza w okolicy, poniewaŜ ich maksymalne stęŜenia są mniejsze od wartości 0,1 D1 i nie wymagają dalszych obliczeń (zakres skrócony). Dane do obliczeń długookresowych zawiera załącznik 8.2. Do obliczeń przyjęto siatkę obliczeniową 50 x 50 [m]. Dopuszczalne stęŜenia średnioroczne oraz częstości przekroczeń stęŜeń jednogodzinnych będą dotrzymane dla wszystkich trzech rozpatrywanych lokalizacji. Obliczone częstości przekraczania wartości odniesienia lub dopuszczalnych poziomów substancji oraz wartości stęŜeń substancji odniesionych do roku [Sa] dla trzech rozwaŜanych lokalizacji inwestycji oraz graficzną prezentację stanu zanieczyszczenia przedstawiono przedstawiono w załączniku 8.2. 8.2.1.8 Ocena uciąŜliwości Otrzymane wyniki prognozowanej uciąŜliwości projektowanego Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych (ZUOK) wskazują na minimalne jego oddziaływanie na stan jakości powietrza. Jest to głównie efektem bardzo dobrego z punktu widzenia ochrony powietrza zaprojektowania technologii spalania wraz z instalacją oczyszczania spalin oraz organizacji/logistyki pracy i rozwiązań technicznych (np. zakryta wiata rozładunku odpadów). NaleŜy przy tym zauwaŜyć, Ŝe przyjęte do obliczeń uciąŜliwości emisji wynikają z iloczynu ilości spalin i dopuszczalnego standardu emisyjnego. W rzeczywistości – co przedstawiono w opracowaniu – wielkości pomiarowe stęŜeń w spalinach po ich oczyszczeniu w takich samych rozwiązaniach technologicznych oraz oczyszczania spalin są w wielkości zanieczyszczeń wielokrotnie mniejsze od dopuszczalnych standardów. Stąd moŜna wyciągnąć wniosek, Ŝe rzeczywista uciąŜliwość ZUOK będzie znacznie mniejsza od obliczonej i zaprezentowanej w opracowaniu. 8.2.1.9 Wnioski i zalecenia W niniejszej analizie dokonano oceny uciąŜliwości dla powietrza atmosferycznego wynikającej z budowy Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku w lokalizacji: rejon ul. Produkcyjnej, Andersa i Paderewskiego, ze szczególnym uwzględnieniem fazy eksploatacji, dla której wykonano obliczenia emisji oraz rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń z emitorów zakładowych z uwzględnieniem tła oraz istniejących warunków fizjograficznych. W opracowaniu uwzględniono metodykę obliczeń i wartości odniesienia zawarte w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z 5 grudnia 2002 r. w sprawie wartości odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. 1/2003, poz. 12) oraz dopuszczalne poziomy zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 3 marca 2008 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów niektórych substancji w powietrzu, alarmowych sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. Nr 47/2008 r., poz. 281). Na terenie obiektu występować będą następujące źródła emisji zanieczyszczeń: • • faza realizacji - spalanie oleju napędowego oraz pylenie przez maszyny budowlane (emisja niezorganizowana), faza eksploatacji - emisja pochodząca z instalacji termicznego unieszkodliwiania odpadów oraz silosu sorbentu, węgla aktywnego, popiołów oraz hali waloryzacji ŜuŜli (emisja zorganizowana) oraz emisja spalin w wyniku ruchu pojazdów samochodowych po terenie Zakładu (emisja niezorganizowana). Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 227 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Jak wykazała analiza, realizacja inwestycji zgodnie z przyjętymi załoŜeniami nie powinna spowodować ponadnormatywnego oddziaływania na powietrze atmosferyczne planowanego obiektu poza jego granicami. Faza budowy będzie stosunkowo krótkotrwała, a uciąŜliwości ograniczać się będą do placu budowy, co wykluczy moŜliwość negatywnego oddziaływania inwestycji na zdrowie okolicznych mieszkańców. Dla fazy eksploatacji przedsięwzięcia, jako fazy najbardziej uciąŜliwej pod względem oddziaływania na powietrze atmosferyczne, dokonano we wszystkich trzech wariantach lokalizacyjnych szczegółowej i kompleksowej analizy rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń z instalacji termicznego unieszkodliwiania odpadów. Wstępne obliczenia wykazały, Ŝe większość zanieczyszczeń emitowanych z instalacji została zakwalifikowana do skróconego zakresu obliczeń, co oznacza, Ŝe ich stęŜenia w powietrzu są bardzo niskie i nie stanowią Ŝadnego zagroŜenia dla czystości atmosfery. Do pełnego zakresu obliczeń zostały zakwalifikowane dwutlenek azotu, arsen nikiel oraz pył zawieszony PM10.. Przeprowadzone obliczenia w siatce receptorów dla trzech wariantów lokalizacyjnych potwierdziły ich znikomy wpływ na środowisko – zarówno wartości stęŜeń średniorocznych jak i jednogodzinnych są znacznie poniŜej dopuszczalnych wartości, równieŜ na róŜnych poziomach najbliŜej połoŜonej zabudowy mieszkaniowej. Nowoczesny i wysokosprawny system oczyszczania spalin, oparty na metodzie pół-suchej (w celu redukcji związków kwaśnych oraz dioksyn i furanów) oraz alternatywnie metodzie SNCR z wykorzystaniem mocznika lub wody amoniakalnej w celu redukcji NOx zapewni redukcję zanieczyszczeń zawartych w gazach odlotowych do bezpiecznego poziomu, co potwierdziły przeprowadzone obliczenia. Analiza wykazała, Ŝe dla wszystkich rozpatrywanych zanieczyszczeń zarówno w czasie budowy, eksploatacji jak i likwidacji ZUOK, spełnione będą wymagania przepisów ochrony powietrza. Realizacja przedsięwzięcia z uwagi m. in. na korzystną lokalizację wobec terenów zabudowy mieszkalnej i terenów szczególnie chronionych nie spowoduje uciąŜliwości względem powietrza atmosferycznego. 8.2.2 Oddziaływanie na klimat akustyczny 8.2.2.1 Wymagania dotyczące ochrony przed hałasem Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku, powodowanego przez poszczególne grupy źródeł hałasu, określone zostały w Rozporządzeniu Ministra Środowiska dnia 14 czerwca 2007 w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku. (Dz. U nr 120 poz. 826). Dopuszczalne wartości poziomu hałasu są wyraŜone wskaźnikami odpowiednio dla pory dziennej LAeq D i pory nocnej LAeq N. Wartości dopuszczalne zaleŜą od rodzaju źródła hałasu, charakteru terenów naraŜonych na jego oddziaływanie oraz od pory doby. W Rozporządzeniu zostały zdefiniowane dwie podstawowe grupy źródeł hałasu; drogi lub linie kolejowe oraz pozostałe obiekty i działalność będąca źródłem hałasu (dodatkowo poza dwoma głównymi grupami źródeł są wyodrębnione wymagania dotyczące hałasu lotniczego i hałasu od linii elektroenergetycznych). W rozpatrywanym przypadku źródła związane z okresem budowy i eksploatacji projektowanej inwestycji naleŜy zaliczyć do grupy obejmującej pozostałe obiekty i działalność będącą źródłem hałasu. Dla tej grupy do oceny warunków akustycznych przyjmuje się przedział czasu odniesienia dla pory dziennej równy 8 najmniej korzystnym godzinom dnia kolejno po sobie następującym, natomiast dla pory nocnej przedział równy 1 najmniej korzystnej godzinie nocy. Wyciąg z powyŜej wspomnianego Rozporządzenia, zawierający wartości dopuszczalne poziomów hałasu obowiązujące w przypadku hałasu związanego z budową i eksploatacją ZUOK w Białymstoku zamieszczono w tabeli poniŜej. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 228 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Tabela 8.22 Dopuszczalne poziomy hałasu instalacyjnego w środowisku. Lp. 1 2 3 4 Przeznaczenie terenu a. b. a) b) c) d) a) b) c) d) a) Strefa ochronna „A” uzdrowiska Tereny szpitali poza miastem Tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej Tereny zabudowy związanej ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieŜy 1) Tereny domów opieki społecznej Tereny szpitali w miastach Tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej i zamieszkania zbiorowego Tereny zabudowy zagrodowej Tereny rekreacyjno-wypoczynkowe1) Tereny mieszkaniowo usługowe Tereny w strefie śródmiejskiej miast powyŜej 100 tys. mieszkańców2) dzień LAeq D noc LAeq N 45 dB 40 dB 50 dB 40 dB 55 dB 45 dB 55 dB 45 dB 1) W przypadku niewykorzystywania tych terenów, zgodnie z ich funkcją, w porze nocy, nie obowiązuje na nich dopuszczalny poziom hałasu w porze nocy. 2) Strefa śródmiejska miast powyŜej 100tys. Mieszkańców to teren zwartej zabudowy mieszkaniowej z koncentracją obiektów administracyjnych, handlowych i usługowych. W przypadku miast, w których występują dzielnice o liczbie mieszkańców pow. 100 tys. MoŜna wyznaczyć w tych dzielnicach strefę śródmiejską, jeŜeli charakteryzuje się ona zwartą zabudową mieszkaniową z koncentracją obiektów administracyjnych, handlowych i usługowych. Źródło: Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku. (Dz. U nr 120 poz. 826). 8.2.2.2 Charakterystyka źródeł hałasu Charakterystyka technologiczna ZUOK pod kątem emisji hałasu Zmieszane odpady komunalne i ŜuŜel transportowane będą samochodami cięŜarowymi o ładowności odpowiednio 7 Mg i 20 Mg. Samochody dostarczające odpady będą waŜone na wadze umiejscowionej obok portierni. Następnie będą kierowały się na rampę wyładowczą, która znajduje się wewnątrz hali rozładunkowej. Odpady będą wyładowywane do betonowej fosy z poziomu wyładunkowego. Po rozładunku, samochody opuszczą halę a następnie skierują się w stronę wyjazdu z ZUOK. Przed opuszczeniem terenu ZUOK zostaną ponownie zwaŜone. Wyładowane do fosy odpady będą następnie kierowane do pieca. Ich załadunek będzie odbywał się przy pomocy suwnicy. Dodatkowo przy pomocy suwnicy będzie wykonywane mieszanie odpadów przed ich załadowaniem do pieca. Wejście do pieca będzie stanowił lej z urządzeniem dozującym zaopatrzonym w hydrauliczny wypychacz wykonujący ruchy posuwisto-zwrotne. Wypchnięte odpady spadają na początek rusztu. Odpady komunalne będą przekształcane do postaci ŜuŜli i popiołów, które będą przekazywane dalej do zestalenia. Powstały w wyniku procesu technologicznego ŜuŜel będzie transportowany na taśmie przenośnika do miejsca sezonowania i po odpowiedniej obróbce zbywany jako produkt dla celów przemysłowych. Przed sezonowaniem ŜuŜel będzie rozdrabniany na kruszarce. Popioły opadające z rusztu kierowane będą do lejów rozdzielających pod rusztem i odprowadzane będą do studzienek ŜuŜlowych. Dalej po zmieszaniu z ŜuŜlem będą razem z nim waloryzowane. Popioły i stałe pozostałości z systemu oczyszczania spalin podlegać będą procesowi zestalenia w przeznaczonej do tego celu instalacji przy wykorzystaniu środków wiąŜących. Lotne popioły gromadzone w lejach pod rusztem i pozostałości z filtra workowego będą transportowane za pomocą przenośników mechanicznych lub pneumatycznych do silosów. Po stabilizacji będą składowane na składowisku przystosowanym do składowanie tego typu odpadów. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 229 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Linia termicznego unieszkodliwiania stałych odpadów komunalnych z systemem oczyszczania spalin będzie działała w sposób ciągły przez całą dobę, równieŜ w godzinach nocnych. Wszystkie urządzenia związane z załadunkiem odpadów do pieca, spalaniem oraz obsługą procesu spalania będą działały w porze dziennej i w porze nocnej. Przez całą dobę będzie działała takŜe maszynownia z turbiną i generatorem prądu oraz stacja demineralizacji. Skraplacze obsługujące turbinę pracują z wydajnością zaleŜną od aktualnego zapotrzebowania na chłód będą pracowały w porze dziennej i nocnej. W godzinach 6.00-22.00, tj. tylko w porze dziennej, będzie działała hala waloryzacji ŜuŜla oraz budynek zestalania odpadów z systemu oczyszczania spalin. Wyłącznie w porze dziennej będą odbywać się równieŜ prace związane z funkcjonowaniem placu składowania ŜuŜla. Dowóz odpadów i transport zewnętrzny będzie odbywał się przez pięć dni w tygodniu w godzinach 6.00 - 20.00. W tym samym okresie będzie działała hala wyładunkowa. Biorąc pod uwagę realizowane procesy technologiczne i związane z nimi urządzenia stanowiące źródła hałasu emitowanego do środowiska, w modelu obliczeniowym instalacji zostaną uwzględnione źródła punktowe reprezentujące pojedyncze urządzenia znajdujące się na zewnątrz, źródła typu „budynek” reprezentujące obiekty kubaturowe charakteryzujące się określonym poziomem hałasu we wnętrzu i określoną izolacyjnością akustyczną zewnętrznych przegród budowlanych, źródła liniowe reprezentujące drogi dojazdowe i trasy, po których poruszają się środki transportu oraz źródła powierzchniowe obejmujące obszary działania ładowarek. Parametry akustyczne źródeł hałasu zostały ustalone głównie na podstawie pomiarów akustycznych wykonanych na terenie ZUSOK Warszawa oraz innych obiektów o podobnym przeznaczeniu. RównowaŜny poziom mocy akustycznej zastępczych źródła został obliczony ze wzoru: LAW,eq = LAW + 10lg((nxt)/T) gdzie: LAW – poziom mocy akustycznej działającego źródła dźwięku LAW,eq - równowaŜny poziom mocy akustycznej dla czasu odniesienia T T - czas odniesienia równy 480 min w porze dziennej, 60 min w porze nocnej n - liczba działających jednocześnie maszyn Źródła typu „budynek” Hala rozładunkowa - będzie to budynek o konstrukcji stalowej szkieletowej, ściany i dach wykonane będą z blachy stalowej trapezowej bez ocieplenia. Samochody z odpadami będą wjeŜdŜać do wnętrza budynku a następnie ustawiać się na stanowiskach rozładunkowych. Po otworzeniu wrót fosy nastąpi wyładunek odpadów z cięŜarówek. Po zakończeniu wyładunku wrota fosy zostaną zamknięte, natomiast cięŜarówki opuszczą halę. RównowaŜny poziom hałasu we wnętrzu hali oszacowany w oparciu o wyniki pomiarów hałasu wykonanych na rampie rozładunkowej ZUSOK Warszawa wynosi LAeq = 80 dB. Budynek spalania, fosa i maszynownia– będzie to budynek o lekkiej konstrukcji stalowej szkieletowej, ściany i dach będą wykonane z blachy stalowej trapezowej bez ocieplenia. Fragment hali obejmujący fosę przy hali wyładunkowej częściowo Ŝelbetowy. Ściany i dach w pomieszczeniu maszynowni z turbiną i generatorem będą wyposaŜone w dodatkową izolację akustyczną. Wentylatory spalin będą się znajdowały we wnętrzu hali spalania (nie na zewnątrz budynku). Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 230 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Poziom hałasu w poszczególnych częściach budynku będzie zróŜnicowany, do obliczeń akustycznych przyjęto następujące wartości ustalone w oparciu o wcześniejsze pomiary hałasu: - fosa 83 dB - hala spalarnia 85 dB. - maszynownia z turbogeneratorem kondensacyjno-upustowym 100 dB. Stacja demineralizacji – będzie ona połoŜona przy maszynowni. Hałas powstający we wnętrzu budynku będzie związany głównie z działaniem pomp instalacji obiegu wody, pracujących w sposób ciągły równieŜ w godzinach nocnych. Poziom hałasu we wnętrzu stacji ustalono na podstawie pomiarów hałasu wykonanych w ZUSOK Warszawa LA eq= 82dB. Stacja będzie miała lekką konstrukcję stalową, ściany i dach z blachy trapezowej bez ocieplenia. Budynek zestalania odpadów z systemu oczyszczania spalin – Hałas powstający we wnętrzu będzie związany głównie z okresowym działaniem urządzeń mieszających i transportowych. W obecnej fazie projektowej poziom hałasu we wnętrzu budynku moŜna jedynie oszacować na ok. LA eq= 80 dB. Projektowany budynek będzie miał lekką konstrukcję stalową. Budynek waloryzacji ŜuŜli – będzie to wolnostojący budynek. Hałas w nim powstający będzie związany z obróbką ŜuŜla, głównie z działaniem kruszarki. W projekcie załoŜono, Ŝe kruszarka będzie się znajdowała odrębnym odpowiednio wydzielonym pod względem akustycznym pomieszczeniu. Do obliczeń emisji hałasu do środowiska przyjęto poziom hałasu we wnętrzu budynku LA eq= 90 dB. Podobnie jak w przypadku większość pozostałych obiektów budynek będzie miał lekką konstrukcję stalową. W tabeli poniŜej zestawiono obliczeniowe wartości poziomu hałasu ustalone w poszczególnych budynkach na podstawie przeprowadzonych pomiarów hałasu, oraz oszacowaną wartość wskaźnika izolacyjności akustycznej właściwej RA2 ścian i dachu poszczególnych obiektów. Tabela 8.23 Zestawienie obliczeniowych parametrów akustycznych źródeł hałasu typu „budynek”. L.p Nazwa budynku B1 Hala rozładunkowa B2 Fosa B3 Budynek spalania B4 Maszynownia B5 Stacja DEMI B6 Budynek zestalania B7 Budynek waloryzacji ŜuŜli Źródło: ROŚ ZUSOK Warszawa LA, dB 80 83 85 100 82 80 90 RA2, dB ściany 20 20 20 33 20 20 20 dach 20 20 20 33 20 20 20 Źródła powierzchniowe Plac składowy ŜuŜla – emitorem hałasu będzie tutaj ładowarka kołowa, której zadaniem będzie formowanie pryzm i załadunek ŜuŜla na samochody cięŜarowe. Do obliczeń przyjęto, Ŝe ładowarka będzie pracowała przez 3 godziny w trakcie 8 godzinnego dnia pracy. Działanie ładowarki będzie reprezentowane przez jedno źródło powierzchniowe. W tabeli poniŜej przedstawiono poziom mocy akustycznej zastępczego powierzchniowego źródła hałasu reprezentującego działanie ładowarki. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 231 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Tabela 8.24 Zestawienie powierzchniowych źródeł hałasu reprezentujących działanie ładowarek. Nr Obszar działania LAW, dB Liczba maszyn n Czas działania t, [min] Pw1 Plac składowania ŜuŜla 109 1 180 Poziom mocy akustycznej zastępczego źródła powierzchniowego LAW,eq dB dzień noc 105 - Źródło: ROŚ ZUSOK Warszawa Punktowe źródła stacjonarne działające na zewnątrz Na obecnym etapie nie moŜna wskazać wszystkich punktowych stacjonarnych źródeł hałasu. Jednym z głównych emitorów na terenie ZUOK będzie skraplacz usytuowany obok głównej części instalacji. Zgodnie z przyjętą koncepcją technologiczną wentylatory spalin będą usytuowane we wnętrzu hali spalania odpadów, nie będą stanowiły zewnętrznych źródeł hałasu (będą wpływały na warunki akustyczne we wnętrzu hali). RównieŜ proponowany system chłodzenia leja zsypowego do pieca nie będzie wymagał zastosowania zewnętrznych urządzeń chłodniczych, ciepło będzie wytracane na wymiennikach, co pozwoli na wyeliminowanie powaŜnych zewnętrznych źródeł hałasu. Na obecnym etapie nie są znane inne urządzenia zewnętrzne stanowiące źródło emisji hałasu do środowiska związane z systemem wentylacji (klimatyzacji) hali wyładunkowej, budynku spalania, stacji TRAFO, budynku administracyjnego, oraz pozostałych obiektów kubaturowych przewidywanych na terenie instalacji. Urządzenia takie jak wentylatory dachowe, klimatyzatory, wywietrzaki, czerpnie i wyrzutnie powietrza a takŜe przenośniki taśmowe stanowią drugorzędne źródło hałasu, jednak ich akustyczne oddziaływanie powinno być uwzględnione w fazie projektowania obiektu na odpowiednim poziomie szczegółowości. Obecnie nie są znane typy i parametry akustyczne urządzeń stanowiących główne zewnętrzne źródła hałasu. Do obliczeń przyjęto dane uzyskane w wyniku wcześniejszych pomiarów hałasu wykonanych w ZUSOK Warszawa oraz innych obiektach o podobnym przeznaczeniu. ZałoŜono, Ŝe skraplacze działają w sposób ciągły równieŜ w godzinach nocnych. W analizie uwzględniono równieŜ operację hamowania i startu pojazdów przy wadze znajdującej się przy wjeździe na teren ZUOK. ZałoŜono, Ŝe waga stanowić będzie punktowe źródło hałasu. Zgodnie z Instrukcją ITB Nr 338 przyjętoŜe, operacja hamowania jednego pojazdu cięŜarowego trwa T= 3 s i LAW = 111dB. Natomiast start samochodu cięŜarowego trwa T= 5 s i LAW = 105 dB. W wyniku obliczeń otrzymano dla operacji hamowania LAW,eq= 112dB i dla operacji startu LAW,eq= 108dB. W obliczeniach uwzględniono wszystkie pojazdy cięŜarowe oraz operacje dokonywane przy wjeździe oraz wyjeździe z terenu ZUOK. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 232 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Tabela 8.25 Poziom mocy akustycznej dominujących punktowych źródeł hałasu. Nr Nazwa i lokalizacja urządzenia LAW, dB Czas działania w okresie odniesienia, min dzień noc 480 60 Poziom mocy akustycznej zastępczego źródła LAW,eq, dB dzień noc 106 106 P1 Skraplacz pary 1061) P2 Hamowanie pojazdów przy wadze 111 480 - 112 - P3 Start pojazdów przy wadze 105 480 - 108 - 1) Poziom mocy akustycznej skraplacza podczas działania wentylatora na niŜszych obrotach moŜe być mniejszy Źródło: ROŚ ZUSOK Warszawa Środki transportu Odpady przeznaczone do spalenia dowoŜone będą do ZUOK samochodami cięŜarowymi o ładowności ok. 7 Mg. Do transportu ŜuŜla planuje się uŜycie samochodów o ładowności ok. 20 Mg. ZałoŜono, Ŝe na drodze publicznej pojazdy będą poruszać się z prędkością ok. 50 km/h, natomiast na terenie instalacji z prędkością ok. 20 km/h. Dowóz odpadów będzie reprezentowany przez jedno liniowe źródło hałasu, podzielone na odcinki usytuowane na trasie przejazdu. Przewiduje się, Ŝe dziennie w godzinach 6.00 - 20.00 do ZUOK będzie przyjeŜdŜało ok. 172 samochodów cięŜarowych dowoŜących odpady do spalenia. Przy obliczeniach tras przejazdu połoŜonych na terenie Zakładu daje to 98 samochodów w okresie odniesienia wynoszącym dla pory dziennej T = 8 godz. Proces rozładunku samochodów obejmujący podjazd pod bramę fosy, otwarcie bramy postój na biegu jałowym, opróŜnienie samochodu, zamknięcie bramy i odjazd, będzie się odbywał we wnętrzu hali wyładunkowej, jest uwzględniony jako odrębne źródło typu budynek. Transport ŜuŜla, odpadów z oczyszczania spalin, popiołów po stabilizacji i złomu ŜuŜel powstały w wyniku działania instalacji będzie waloryzowany i okresowo składowany, a następnie odbierany przez zewnętrznego odbiorcę. Do transportu ŜuŜla wykorzystywane będą samochody o ładowności ok. 20 Mg. Dodatkowo z ZUOK będą wywoŜone odpady z oczyszczania spalin, popioły po stabilizacji, które to finalnie mają trafić na składowisko i złom przeznaczony na sprzedaŜ. Wszystkie te produkty równieŜ będą wywoŜone samochodami o ładowności ok. 20 Mg. Na podstawie zakładanych parametrów projektowanej linii do termicznej obróbki odpadów ustalono, Ŝe jednego dnia będzie miało miejsce ok. 12 kursów samochodów związanych w sumie z transportem ŜuŜla, odpadów z oczyszczania spalin i popiołów po stabilizacji. Do obliczeń dla transportu na terenie Zakładu przyjęto 7 samochodów w ciągu czasu odniesienia równego w porze dziennej T = 8 godz. Transport ŜuŜla będzie reprezentowany przez jedno liniowe źródło hałasu, podzielone na odcinki usytuowane na trasie przejazdu. Sam załadunek za pomocą ładowarki będzie traktowany jako odrębne źródło hałasu. Do obliczeń wzięto sumę wszystkich samochodów cięŜarowych uwzględniając ich przejazd do instalacji oraz drogę powrotną. Poziom mocy akustycznej samochodów cięŜarowych poruszających się po terenie przyjęto wg Instrukcji ITB Nr 338 - Metoda określania emisji i imisji hałasu przemysłowego w środowisku oraz programu komputerowego HPZ 2001. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 233 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Obliczeniowy poziom mocy akustycznej zastępczych liniowych reprezentujących transport na terenie ZUOK obliczono w tabeli poniŜej. źródeł hałasu Tabela 8.26 Zestawienie parametrów akustycznych środków transportu. Odcinek Długość odcinka [m] T1 T2 T3 T4 T5 125 137 62 175 162 Prędkość pojazdów [km/h] 20 20 20 20 20 Czas działaniat, [s] 23 26 20 33 30 Poziom mocy akustycznej zastępczego źródła liniowego LAW,eq dB dzień noc 91 83 81 84 92 - Źródło: opracowanie własne 8.2.2.3 Dane wyjściowe do obliczeń akustycznych Analizę potencjalnego oddziaływania na środowisko akustyczne wykonano przy pomocy programu komputerowego HPZ 2001. Obliczenia przeprowadzono zgodnie z zaleceniami zawartymi w: • • • • Dyrektywie 2002/49/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 25 czerwca 2002 r. odnosząca się do oceny i zarządzania poziomem hałasu w środowisku. Zaleceniach Komisji Wspólnot Europejskich 2003/613/EC w sprawie wytycznych dotyczących zmodyfikowanych przejściowych metod obliczeniowych dla hałasu przemysłowego, lotniczego, ruchu kołowego oraz ruchu szynowego, oraz danych o emisji. Instrukcji ITB Nr 338 - Metoda określania emisji i imisji hałasu przemysłowego w środowisku oraz programie komputerowym HPZ_95_ITB. Normie PN EN ISO 9613. Dane do programu dotyczące parametrów akustycznych istniejących źródeł hałasu ustalono głównie na podstawie wyników pomiarów akustycznych wykonanych ma terenie ZUSOK Warszawa, we wnętrzu poszczególnych pomieszczeń, a takŜe w bezpośrednim sąsiedztwie źródeł hałasu. Wykorzystano równieŜ wcześniejsze wyniki pomiarów hałasu wykonane dla obiektów o podobnym przeznaczeniu. Do pomiarów zastosowano miernik poziomu dźwięku firmy SVANTEK typ SVAN 945, I klasy dokładności, spełniający wymagania normy IEC 651, IEC 804, IEC 61672-1, oraz Polskiej Normy PN-79/T-06460. Zestaw pomiarowy składał się z: • • • mikrofonu pomiarowego 1/2" przedwzmacniacza miernika poziomu dźwięku typ 40 AN firmy G.R.A.S nr 13518 typ SV 11 nr 1503 typ SVAN 945 nr 3505 Świadectwo Legalizacji Okręgowego Urzędu Miar Nr 1 w Warszawie Nr W3/39-1/06 wystawione dn. 10.03.2006 waŜne do dnia 31 marca 2008. Obliczenia wykonano odrębnie dla pory dziennej i pory nocnej uwzględniając okresy działania poszczególnych źródeł hałasu. Przy obliczeniach uwzględniono tło akustyczne. Dane uŜyte do komputerowego modelowania oddziaływania akustycznego dla 3 lokalizacji znajdują się w załączniku 8.3. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 234 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” 8.2.2.4 Wyniki obliczeń oddziaływania obiektów ZUOK na klimat akustyczny Analizowana lokalizacja graniczy od północy kompleksem leśnym – Las Pietrasze. Od wschodu do lokalizacji przylegają nieuŜytki za którymi połoŜone jest Osiedle Pietrasze. Tereny rozciągające się na południe od lokalizacji zajęte są przez zakłady produkcyjno usługowe. Wśród nich w bliskiej odległości od planowanej instalacji znajdują się m. in. Centrum handlowe i giełda rolno towarowa. Dalej na południe, za ul. Andersa leŜą tereny zajęte przez magazyny i warsztaty. Od zachodu w bliskiej odległości od analizowanej działki w otoczeniu terenów niezagospodarowanych znajduje się mała oczyszczalnia ścieków. Przeprowadzona analiza oddziaływania akustycznego wykazała, Ŝe funkcjonowanie instalacji w porze dziennej nie będzie powodowało przekroczenia obowiązujących norm akustycznych. W modelowaniu komputerowym ze względu na odmienne wartości dopuszczalnych poziomów hałasu dla róŜnych typów zabudowy przeprowadzono analizę dla izofony 50 i 55 dB dla pory dziennej oraz 40 i 45 dB dla pory nocnej. Regulacje dotyczące tych wartości znajdują się w tabeli 8.20. Izofona 55 dB wybiega w kierunku wschodnim poza teren inwestycji na odległość ok. 200 m. W kierunku zachodnim i północnym jej przebieg kształtuje się w bliskiej odległości od terenu inwestycji. W zasięgu oddziaływania hałasu o wartości 55 dB nie znajdują się Ŝadne tereny, które objęte byłyby ochroną akustyczną. Izofona 50 dB obejmuje teren o większej powierzchni. W kierunku zachodnim i północnym wybiega ona ok. 200 m poza granice inwestycji. Na północy obejmuje ona Las Pietrasze. W tym wypadku naleŜy się jednak spodziewać się, Ŝe w rzeczywistości zasięg tej izofony będzie mniejszy ze względu na ograniczenie rozchodzenia się dźwięku przez zieleń wysoką. W kierunku wschodnim i południowym izofona wybiega na odległość ok. 400 m jednak nie dociera ona do Ŝadnych budynków naleŜących do Osiedla Pietrasze. Od południa obejmuje ona zakłady przemysłowe i usługowe leŜące pomiędzy terenem inwestycji a ul. Andersa. Na terenach objętych oddziaływaniem akustycznym w wysokości 50 dB nie dojdzie w wyniku funkcjonowania instalacji do przekroczenia obowiązujących dopuszczalnych poziomów hałasu. Przedstawienie graficzne oddziaływania akustycznego w porze dziennej znajduje się w załączniku 8.4. W porze nocnej układ rozprzestrzeniania się hałasu pochodzącego z funkcjonowania instalacji będzie inny niŜ dla pory dziennej. Ma to związek z faktem, Ŝe w tym czasie nie będzie odbywał się transport odpadów i ŜuŜla oraz nie będą pracowały niektóre systemy instalacji. Podobnie jak w porze dziennej nie dojdzie tu do przekroczenia obowiązujących norm. Izofona 45 dB wybiegała będzie poza teren zakładu na ok. 100 m w kierunku zachodnim, 300 m w kierunku północnym i 200 m na wschód. Od strony południowej nie przekroczy ona terenu zakładu. Główną część terenu przez nią objętego zajmuje Las Pietrasze. NaleŜy się jednak jak juŜ wspomniano spodziewać ograniczenia jej zasięgu przez istniejącą zieleń. Rozkład izofony 40 dB będzie podobny jak do poprzedniej jednak będzie miała większy zasięg. Od południa będzie przebiegać ona w odległości ok. 100 m od granic instalacji, obejmując sąsiadujący zakład produkcyjny. Na większe odległości będzie ona odbiegać od granic zakładu w pozostałych kierunkach. Będzie to odpowiednio: na zachód ok. 300 m, na północ ok. 600 m i na wschód ok. 500 m. W zasięgu tej izofony nie ma terenów objętych ochroną akustyczną. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 235 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Przedstawienie graficzne oddziaływania akustycznego w porze nocnej znajduje się w załączniku 8.5. Podsumowując, w wyniku funkcjonowania zakładu w omawianej lokalizacji nie dojdzie do przekraczania dopuszczalnych norm oddziaływania akustycznego w porze dziennej i nocnej zarówno na terenach mieszkalnych jak i na innych terenach na których obowiązują takie normy. Porównanie graficzne oddziaływania akustycznego lokalizacjach znajduje się w załączniku 8.6. we wszystkich analizowanych 8.2.3 Oddziaływanie na wody podziemne i powierzchniowe 8.2.3.1 Pobór wody Na potrzeby ZUOK pobór wody do celów pitnych, technologicznych i sanitarnych następować będzie z sieci wodociągowej. Działanie to nie spowoduje oddziaływania na wody powierzchniowe i podziemne. W poniŜszej tabeli przedstawiono zestawienie zuŜycia wody przez Zakład na poszczególne cele. ZałoŜono, Ŝe zuŜycie wody przez pracowników zmianowych korzystających z natrysków wynosić będzie 60 l/os/d, a pracowników pracujących na jedną zmianę nie korzystających z natrysków 15 l/os/d. ZałoŜenie to uwzględnia parametry zawarte w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 14 stycznia 2002 r. w sprawie określenia przeciętnych norm zuŜycia wody (Dz.U. z 2002 r. nr 8 poz. 70) Zakłada się, Ŝe w ZUOK będzie pracować 30 osób korzystających z natrysków. Zapotrzebowanie na wodę na cele technologiczne określono na podstawie danych z funkcjonujących instalacji i doświadczenia konsultantów. Tabela 8.27 Zestawienie zapotrzebowania ZUOK na wodę. Wyszczególnienie Woda przemysłowa Cele bytowe 3 Ilość m /rok 37 280 620 Źródło: opracowanie własne Woda do celów technologicznych Woda do celów technologicznych wykorzystywana będzie na kilku etapach procesu termicznego przekształcania odpadów. Całkowite zapotrzebowanie wynosi około 37 280 m3/rok. Woda będzie wykorzystywane do systemu oczyszczania spalin metodą pół-suchą, do zasilania kotłów. Ewentualne ubytki wody kotłowej w procesie będą uzupełniane ze stacji demineralizacji. Woda w kotle będzie cyrkulowała w obiegu zamkniętym. W ramach zapewnienia bezawaryjnej pracy elementów parowych kotła dwa kotły parowe będą regularnie odsalane i odmulane. W trakcie remontów moŜe zaistnieć potrzeba opróŜnienia i ponowne napełnienia kotłów. Wody wykorzystywana będzie równieŜ w zbiorniku z zamknięciem wodnym, który ma za zadanie uniemoŜliwić przedostawanie się powietrza do komory paleniskowej a jednocześnie chłodzić gorący ŜuŜel. Ubytek tej wody wynikać będzie z parowania i nasiąkania ŜuŜla. Woda ta będzie na bieŜąco uzupełniana i utrzymywana na stałym poziomie. Brak jest zapotrzebowania na wodę do celów przemysłowych w instalacji do waloryzacji ŜuŜla. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 236 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” 8.2.3.2 Emisja zanieczyszczeń do wód Brak będzie emisji ścieków do wód lub ziemi. Nie wystąpi wprowadzanie energii do wód. Zakład będzie wyposaŜony w kanalizację, której rodzaj zostanie określony w warunkach technicznych przyłączenia. Instalacja termicznego przekształcania odpadów komunalnych oraz instalacja do waloryzacji ŜuŜli nie będą źródłem powstawania ścieków. Część wody będzie krąŜyć w systemie zamkniętym, cześć wody będzie parować. Gorące ŜuŜle przechodzące przez zbiornik z zamknięciem wodnym będą nasiąkać wodą, a następnie parować i nie będą powodować powstawania odcieków. Dla zakładu wyszczególniono następujące typy powstających ścieków, które w kolejnych podrozdziałach zostaną opisane bardziej szczegółowo: • przemysłowe • bytowe • opadowe i roztopowe W tabeli poniŜej wyszczególniono rodzaje i ilości poszczególnych typów ścieków. Tabela 8.28 Rodzaje i ilość ścieków. Rodzaj ścieków bytowe ścieki przemysłowe (technologiczne) z linii termicznego przekształcania ścieki z odwadniania placu przyjęcia ŜuŜla i placu dojrzewania ŜuŜla (zawracane do procesu gaszenai Ŝuzli) Ścieki bytowe i z laboratorium opadowe i roztopowe Wody opadowe i roztopowe przemysłowe Ilość 0 m3/rok 0,031 m3/s (przy miarodajnym deszczu w ciągu roku t = 15 min.) 620 m3/rok 0,248 m3/s (przy miarodajnym deszczu w ciągu roku t = 15 min.) Źródło: opracowanie własne 8.2.3.2.1 Ścieki przemysłowe W linii termicznego przekształcania odpadów ścieki przemysłowe będą powstawać głównie z gaszenia ŜuŜli na mokro. Wykorzystana woda będzie zawracana i powtórnie wykorzystywana do tego samego procesu. Woda wykorzystywana do systemu oczyszczania spalin będzie wyparowywała w procesie i w postaci pary wodnej, zmieszanej ze spalinami wylatywać będzie przez komin. Nie będą powstawać odcieki ze zmieszanych odpadów komunalnych tymczasowo magazynowanych w fosie na odpady. W przypadku wystąpienia awarii i gaszenia poŜaru odpadów wodą, będzie ona wsiąkała w odpady lub będzie wypompowywana i wywoŜona przez wozy asenizacyjne. Ścieki z odwadniania placu przyjęcia ŜuŜla i placu dojrzewania ŜuŜla będą odprowadzane do bezodpływowego zbiornika. Stamtąd będą kierowane do procesu gaszenia ŜuŜli. Ilość ścieków z odwadniania placów ŜuŜla wyliczono przy załoŜeniu współczynnika spływu ψ =0,7 i powierzchni placów wynoszącej ok. 3400 m2. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 237 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” 8.2.3.2.2 Ścieki bytowe Przyjęto, Ŝe ilość wytwarzanych ścieków bytowych równa jest ilości wody pobranej z sieci na ten cel. Ścieki bytowe odprowadzane będą do kanalizacji (planowana jest przebudowa ul. Andersa wraz z wykonaniem uzbrojenia w sieć kanalizacyjną i wodociągową w latach 2010 – 2012). Łączna ilość ścieków bytowych wynosić będzie około 960 m3/rok. Ścieki z laboratorium mogą być kierowane łącznie ze ściekami bytowymi z uwagi na fakt, iŜ stęŜenie zanieczyszczeń jest w tych ściekach duŜo mniejsze niŜ w ściekach bytowych (ścieki powstałe podczas mycia szkła laboratoryjnego). Ich ilość wyniesie średnio 2 m3/d i nie powinna przekraczać 4 m3/d pracy Zakładu. Laboratorium ma pełnić jedynie funkcje pomocnicze. Łączna ilość ścieków bytowych i z laboratorium wyniesie około 620 m3/rok. 8.2.3.2.3 Ścieki opadowe i roztopowe System kanalizacji ujmować będzie: • wody opadowe z dachów obiektów • wody opadowe z dróg i placów ( z wyłączeniem placów ŜuŜla) • wody opadowe z terenów zielonych Powierzchnie, z których odprowadzane będą wody deszczowe są następujące: • dachy – ok. 7 537 m2, • drogi i place – 11 825 m2, • tereny zielone – 3 250 m2. Wody te odprowadzane będą do kanalizacji. MoŜna rozwaŜyć rozwiązanie gromadzenia wód z dachów i terenów zielonych w zbiorniku na cele p-poŜ lub utrzymanie zieleni. Obliczenia ilości powstających ścieków deszczowych wykonano wg wzoru: Q=qxFxψ gdzie : q – natęŜenie deszczu miarodajnego = 0,13 m3/s/ha F – odwadniana powierzchnia ψ – współczynnik spływu Do obliczeń przyjęto następujące współczynniki spływu: • z dachów 0,9 • z dróg i placów 0,9 • z terenów zielonych - 0,5 W efekcie otrzymano następujące wyniki: • z dachów 0,088 m3/s • z dróg i placów 0,138 m3/s • z terenów zielonych - 0,022 m3/s. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 238 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” 8.2.4 Gospodarka odpadami 8.2.4.1 Poprawa stanu środowiska przedsięwzięcia jako podstawowa funkcja realizowanego Podstawową funkcją ZUOK, jako istotnego elementu systemu gospodarki odpadami dla miasta Białegostoku oraz gmin biorących udział w przedsięwzięciu jest efektywne i zgodne z najlepszymi dostępnymi technikami (BAT) gospodarowanie odpadami, które ma na celu ochronę środowiska oraz poprawę jego stanu. Cele te będą realizowane poprzez: • zagospodarowywanie strumienia odpadów komunalnych z terenu miasta Białegostoku oraz gmin biorących udział w przedsięwzięciu; • zastosowanie sprawdzonego i bezpiecznego termicznego sposobu przekształcania odpadów dla przewaŜającej części strumienia odpadów komunalnych trafiających do systemu; • prowadzenie waloryzacji ŜuŜli z odzyskiem metali w celu minimalizacji powstawania odpadów z procesu termicznych. Tak więc budowa ZUOK wpłynie na znaczne ograniczenie ilości deponowanych odpadów, odzysk surowców wtórnych i odzysk materiałowy z terenu objętego projektem i stosowanie metod odzysku i unieszkodliwiania zgodnych z najlepszymi dostępnymi technikami. Zakład pozwoli takŜe na efektywny odzysk energii z odpadów w układzie kogeneracyjnym (ciepło +elektryczność). W aspekcie eksploatacji obiektów i urządzeń na terenie ZUOK powinny obowiązywać zasady: • ograniczenia wytwarzania odpadów u źródła, • odzysku i regeneracji frakcji moŜliwych do wykorzystania, • selektywnego zbierania odpadów surowcowych. 8.2.4.2 Rodzaje odpadów 8.2.4.2.1 Odpady technologiczne powstające w wyniku przetwarzania odpadów Ze względu na charakter działalności ZUOK na terenie całego zakładu powstaną przede wszystkim odpady z procesów odzysku i/lub unieszkodliwiania przewidzianych z zakładzie. Na rysunku poniŜej przedstawiono schemat masowy przedstawiający ilości przyjmowanych i powstających w wyniku procesów odpadów oraz dalszy sposób ich zagospodarowania. W tabelach poniŜej wyszczególniono grupy odpadów, które przewiduje się, Ŝe powstaną w wyniku przetwarzania odpadów w zakładzie, a takŜe sposób postępowania z tymi odpadami. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 239 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Tabela 8.29 Szacowane ilości i rodzaje odpadów powstających w ciągu roku w wyniku procesów technologicznych (procesów odzysku i/lub unieszkodliwiania) w ZUOK. Kod odpadu Rodzaj odpadu Ilość [Mg/rok] odpady z procesu termicznego przekształcania odpadów komunalnych* 19 01 02 (po mechanicznej obróbce ŜuŜla 19 12 02) 19 12 03 (po mechanicznej obróbce ŜuŜla) 19 01 07* (po zestaleniu i stabilizacji- 19 03 05) 19 01 12 złom Ŝelazny usunięty z popiołów paleniskowych (po mechanicznej obróbce ŜuŜla - metale Ŝelazne) 2 058 metale nieŜelazne 882 odpady stałe z oczyszczania gazów odlotowych (po zestaleniu i stabilizacji - odpady stabilizowane inne niŜ wymienione w 19 03 04) ŜuŜle i popioły paleniskowe inne niŜ wymienione w 19 01 11* 19 01 13* (po zestaleniu i popioły lotne zawierające substancje niebezpieczne (po zestaleniu i stabilizacji - 19 03 05) stabilizacji - odpady stabilizowane inne niŜ wymienione w 19 03 04) 19 01 15* (po zestaleniu i pyły z kotłów zawierające substancje niebezpieczne (po zestaleniu i stabilizacji - 19 03 05) stabilizacji - odpady stabilizowane inne niŜ wymienione w 19 03 04) Źródło: opracowanie własne 2 568 (po zestaleniu i stabilizacji 3 598 Mg) 31 920 do odzysku, z tego ok. 1 680 do unieszkodliwienia poprzez składowanie 2 520 (po zestaleniu i stabilizacji 3 531) 1 080 (po zestaleniu i stabilizacji 1 513) Tabela 8.30 Sposób postępowania z odpadami Kod odpadu Sposób postępowania/ zagospodarowania odpadów Usunięcie metali z odpadów ŜuŜla następuje za pomocą urządzeń do separacji metali Ŝelaznych i nieŜelaznych zamontowanych w instalacji waloryzacji ŜuŜla. 19 01 02; 19 12 03 Tymczasowe magazynowanie w kontenerach na terenie zakładu. SprzedaŜ złomu przedsiębiorcom zewnętrznym. Waloryzacja w instalacji waloryzacji ŜuŜla, a następnie sezonowanie. 19 01 12 SprzedaŜ ŜuŜla jako materiału budowlanego (kruszywa). 19 01 07* (po zestaleniu i stabilizacji- 19 03 05); 19 01 13* (po zestaleniu i stabilizacji 19 03 05) 19 01 15* (po zestaleniu i stabilizacji 19 03 05) Zestalanie i chemiczna stabilizacja przy uŜyciu środków wiąŜących i substancji stabilizującej. Tymczasowe magazynowanie w zamkniętych pojemnikach (kod 19 01 07*, kod 19 01 13*, kod 19 01 15*) lub w kontenerze po procesie zestalania i stabilizacji (kod 19 03 05). Po zapełnieniu kontenera zestalone pozostałości będą tymczasowo magazynowane pod zadaszoną wiatą przylegającą do budynku zestalania i chemicznej stabilizacji. Dalej będą wywoŜone na składowisko odpadów innych niŜ niebezpieczne i obojętne. Źródło: opracowanie własne Miejsca magazynowania odpadów muszą zostać wyznaczone na etapie opracowywania projektu zakładu. 8.2.4.2.2 Odpady eksploatacyjne Ze względu na eksploatację zakładu powstawać będą równieŜ odpady produkcyjne powstające jako efekt eksploatacji urządzeń i instalacji oraz zaplecza technicznego. Ilość tych odpadów będzie moŜliwa do określenia na bardziej zaawansowanym etapie projektowania inwestycji, do zweryfikowania w trakcie eksploatacji. Będą to głównie odpady wyszczególnione w tabeli. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 240 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Tabela 8.31 Szacunkowe rodzaje i maksymalne ilości odpadów powstających w wyniku eksploatacji Zakładu – sprzętu i obiektów (z wyłączeniem odpadów z procesów odzysku i/lub unieszkodliwiania). Kod odpadu Rodzaj odpadu Ilość Sposób postępowania/ odpadów Miejsce powstawania odpadów zagospodarowania odpadów [Mg/rok] wytwarzane w wyniku utrzymania Odpad czasowo magazynowany pojazdów, maszyn, sprzętu w specjalnym kontenerze; 25 wykorzystywanego przy przekazywany do odzysku eksploatacji zakładu 16 01 03 zuŜyte opony 16 01 22 Inne niewymienione elementy - zuŜyte bądź uszkodzone gumowe elementy taśmociągów 16 01 17 Metale Ŝelazne - części zamienne maszyn i urządzeń (np. stalowe, Ŝelazne) 15 02 03 sorbenty, odzieŜ ochronna, materiały filtracyjne itp. b.d. 13 02 08* inne oleje silnikowe, przekładniowe, smarowe 1,5 13 01 13* inne oleje hydrauliczne 8 16 02 13* zuŜyte urządzenia zawierające elementy niebezpieczne 0,08 30 wytwarzane w wyniku utrzymania Odpad czasowo magazynowany pojazdów, maszyn, sprzętu w specjalnym kontenerze; wykorzystywanego przy przekazywany do odzysku eksploatacji zakładu wytwarzane w wyniku utrzymania Odpad czasowo magazynowany w specjalnym kontenerze; niewielkie pojazdów, maszyn, sprzętu cięŜkiego wykorzystywanego przekazywany do odzysku ilości przy eksploatacji składowiska 16 06 01* baterie i akumulatory ołowiowe 65 15 02 02* sorbenty, odzieŜ ochronna, materiały filtracyjne itp b.d. Odpad pochodzący z wymiany odzieŜy ochronnej Odpad czasowo magazynowany w specjalnym kontenerze w hali garaŜowej; przekazywany do odzysku wytwarzane w wyniku utrzymania magazynowanie w zbiornikach o pojazdów, maszyn, sprzętu pojemności 1,0 m3 w cięŜkiego wykorzystywanego wyznaczonym miejscu hali przy eksploatacji zakładu garaŜowej; przekazywane do odzysku wytwarzane w wyniku magazynowanie w zbiornikach o eksploatacji zakładu pojemności 1,0 m3 w wyznaczonym miejscu hali garaŜowej; przekazywane do odzysku lub unieszkodliwiania wytwarzane w wyniku magazynowanie w specjalnych eksploatacji zakładu; wymiana pojemnikach; przekazywane do sprzętu odzysku lub unieszkodliwiania do specjalistycznych zakładów wytwarzane w wyniku utrzymania magazynowanie w pojazdów, maszyn, sprzętu specjalistycznych pojemnikach cięŜkiego wykorzystywanego typu ASP-800 w wyznaczonym przy eksploatacji składowiska miejscu hali garaŜowej; przekazywane do odzysku lub unieszkodliwiania do specjalistycznych zakładów wytwarzane w wyniku usuwania magazynowanie w szczelnych ewentualnych rozlewów płynów pojemnikach ustawionych w eksploatacyjnych; pracy wyznaczonym miejscu hali pracowników garaŜowej; przekazywane do odzysku lub unieszkodliwiania do specjalistycznych zakładów Źródło: opracowanie własne Kod odpadu Rodzaj odpadu Socotec Polska Sp. z o. o. Sposób Ilość Miejsce powstawania postępowania/ odpadów odpadów zagospodarowania [Mg/rok] odpadów Strona 241 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” 25 wytwarzane w wyniku utrzymania pojazdów, maszyn, sprzętu wykorzystywanego przy eksploatacji zakładu Odpad czasowo magazynowany w specjalnym kontenerze; przekazywany do odzysku 30 wytwarzane w wyniku utrzymania pojazdów, maszyn, sprzętu wykorzystywanego przy eksploatacji zakładu Odpad czasowo magazynowany w specjalnym kontenerze; przekazywany do odzysku 16 01 03 zuŜyte opony 16 01 22 Inne niewymienione elementy - zuŜyte bądź uszkodzone gumowe elementy taśmociągów 16 01 17 wytwarzane w wyniku Metale Ŝelazne - części zamienne maszyn i niewielkie utrzymania pojazdów, maszyn, sprzętu cięŜkiego urządzeń (np. stalowe, ilości wykorzystywanego przy Ŝelazne) eksploatacji składowiska 15 02 03 sorbenty, odzieŜ ochronna, materiały filtracyjne itp. b.d. 13 02 08* inne oleje silnikowe, przekładniowe, smarowe 1,5 13 01 13* inne oleje hydrauliczne 8 16 02 13* zuŜyte urządzenia zawierające elementy niebezpieczne 0,08 16 06 01* baterie i akumulatory ołowiowe 65 15 02 02* sorbenty, odzieŜ ochronna, materiały filtracyjne itp b.d. Socotec Polska Sp. z o. o. Odpad czasowo magazynowany w specjalnym kontenerze; przekazywany do odzysku Odpad pochodzący z wymiany odzieŜy ochronnej Odpad czasowo magazynowany w specjalnym kontenerze w hali garaŜowej; przekazywany do odzysku wytwarzane w wyniku magazynowanie w utrzymania pojazdów, zbiornikach o maszyn, sprzętu cięŜkiego pojemności 1,0 m3 w wykorzystywanego przy wyznaczonym miejscu eksploatacji zakładu hali garaŜowej; przekazywane do odzysku wytwarzane w wyniku magazynowanie w eksploatacji zakładu zbiornikach o pojemności 1,0 m3 w wyznaczonym miejscu hali garaŜowej; przekazywane do odzysku lub unieszkodliwiania wytwarzane w wyniku magazynowanie w eksploatacji zakładu; specjalnych wymiana sprzętu pojemnikach; przekazywane do odzysku lub unieszkodliwiania do specjalistycznych zakładów wytwarzane w wyniku magazynowanie w utrzymania pojazdów, specjalistycznych maszyn, sprzętu cięŜkiego pojemnikach typu ASPwykorzystywanego przy 800 w wyznaczonym eksploatacji składowiska miejscu hali garaŜowej; przekazywane do odzysku lub unieszkodliwiania do specjalistycznych zakładów wytwarzane w wyniku magazynowanie w usuwania ewentualnych szczelnych pojemnikach rozlewów płynów ustawionych w eksploatacyjnych; pracy wyznaczonym miejscu pracowników hali garaŜowej; przekazywane do odzysku lub unieszkodliwiania do Strona 242 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” specjalistycznych zakładów Lokalizacja miejsc magazynowania odpadów musi zostać wyznaczona na etapie opracowywania projektu zakładu. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 243 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Rysunek 8.1 Schemat bilansu masowego Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 244 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” 8.2.4.2.3 Odpady komunalne W zakładzie zatrudnionych będzie około 37 pracowników. Wytwarzane przez nich odpady komunalne będą kierowane do instalacji termicznego przekształcania. 8.2.4.2.4 Przyjmowane odpady Do ZUOK będzie przyjmowanych 120 000 Mg/rok odpadów. Przyjmowane do ZUOK odpady komunalne będą kierowane bezpośrednio do instalacji termicznej. Rodzaje przyjmowanych odpadów, według kodu z katalogu odpadów opisane są w rozdziale 2.3.6. 8.2.4.3 Ocena wpływu na środowisko gospodarki odpadami Gospodarka odpadami w ZUOK, dzięki zastosowanej technologii, pozwoli na minimalizację odpadów, które powinny zostać przekazane do odzysku i unieszkodliwienia. Z resztkowych odpadów komunalnych przyjmowanych na teren zakładu do termicznego przekształcenia powstawać będzie przede wszystkim ciepło i energia elektryczna, co w sposób zasadniczy wpływa na ograniczenie ilości koniecznych do składowania odpadów. Emisja do powietrza z instalacji spalania jest monitorowana i sterowana, co zapewnia bezpieczeństwo i kontrolę nad procesem, w odróŜnieniu np. od niezorganizowanej i trudnej do ujęcia i oszacowania emisji z terenów składowisk odpadów. Największą masę odpadów stanowią ŜuŜle. Dzięki procesowi waloryzacji 95% tej masy będzie podlegało odzyskowi. Pozostałe odpady wytwarzane w wyniku procesów technologicznych oraz eksploatacji przekazywane będą w celu ich odzysku bądź unieszkodliwienia. Biorąc pod uwagę powyŜsze uwarunkowania naleŜy stwierdzić, Ŝe gospodarka odpadami w ZUOK jest zaplanowana w sposób pozwalający na minimalizację ilości wytwarzanych odpadów i ich zagospodarowania jak najbliŜej miejsca wytworzenia. Patrząc na zagadnienie w szerszym kontekście, budowa zakładu odgrywa kolosalną rolę w rozwiązaniu problemu gospodarki odpadami dla Białegostoku poprzez: • • • wypełnienie zasady bliskości zagospodarowania odpadów; uniknięcie konieczności budowania składowisk dla odpadów pochodzących z miasta; wpłynie na poprawę stanu środowiska dzięki ograniczeniu emisji do środowiska z innych instalacji zagospodarowania odpadów lub źródeł rozproszonych. 8.2.5 Oddziaływanie na powierzchnię ziemi, krajobraz, gleby 8.2.5.1 Wpływ na powierzchnię ziemi i ukształtowanie terenu Eksploatacja Zakładu nie będzie miała wpływu na powierzchnię ziemi i ukształtowanie terenu. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 245 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” 8.2.5.2 Wpływ na krajobraz W ramach realizacji inwestycji powstaną bryły nowych obiektów przemysłowym wraz z kominem linii termicznego przekształcania. o charakterze PołoŜenie rozwaŜanego miejsca pod inwestycję sprawia, Ŝe Zakład nie będzie widoczny z daleka. JednakŜe przy projektowaniu naleŜy przywiązać wagę do takiego zaprojektowania obiektu, aby był on odpowiednio wkomponowany w otoczenie. Obecne trendy w architekturze przemysłowej wskazują, Ŝe jest to moŜliwe. 8.2.5.3 Wpływ na glebę W przypadku analizowanej inwestycji oddziaływanie na gleby moŜe się odbywać w sposób pośredni, poprzez emisję zanieczyszczeń do powietrza, a następnie ich opadanie na gleby. Biorąc pod uwagę proponowane technologie przekształcania odpadów oraz dla instalacji termicznego unieszkodliwiania odpadów - system oczyszczania spalin, które zapewnią przestrzeganie standardów ochrony powietrza przed zanieczyszczeniem, nie przewiduje się istotnego wpływu na zanieczyszczenie gleb spowodowanego eksploatacją ZUOK. 8.2.6 Oddziaływanie na ludzi, zwierzęta, rośliny Rozpatrując zagadnienie w szerokim kontekście obszarowym, realizacja przedsięwzięcia wiązać się będzie z korzystnym oddziaływaniem na człowieka oraz świat zwierzęcy i roślinny. Ujęcie gospodarki odpadami w Białymstoku oraz w gminach objętych przedsięwzięciem w dobrze zorganizowany system, którego domykającym elementem będzie ZUOK pozwoli na bezpieczniejsze dla zdrowia ludzkiego gospodarowanie odpadami. Jak wykazała analiza oddziaływania projektowanej inwestycji na powietrze dotrzymane zostaną rygorystyczne normy dopuszczalnej emisji i imisji, a zatem eksploatacja planowanej inwestycji nie będzie w sposób istotny oddziaływać negatywnie na ludzi, zwierzęta i rośliny. Dotrzymane zostaną równieŜ normy akustyczne dla obszarów podlegających ochronie przed hałasem. Na ptaki zinwentaryzowane na terenie inwestycji, moŜe mieć wpływ oddziaływanie akustyczne. Oddziaływanie to powodowane będzie głównie poprzez pracę urządzeń i ruch pojazdów po określonych trasach, a tym samym zwierzęta nie będą bezpośrednio niepokojone. Gąsiorki często gnieŜdŜą się w pobliŜu człowieka, takŜe w zbiorowiskach roślinności ruderalnej na terenach przemysłowych, gdzie nie przeszkadzają im pracujące maszyny ani hałas. Często gnieŜdŜą się równieŜ w pasach krzewów przy ruchliwych szlakach kolejowych i szosach. Warunkiem jest niska aktywność ludzi na danym terenie (pracownicy znajdujący się w pojazdach i maszynach nie są postrzegani przez gąsiorki jako zagroŜenie) i dostępność miejsc ustronnych. Utrzymanie w obecnym stanie sukcesji roślinności w północnej części działki (od strony lasu), w tym szczególnie rejonu wokół cieku wodnego, nasadzenia od północnej strony inwestycji gatunków preferowanych przez gąsiorki i lerki (w tym szczególnie głogu, tarniny, dzikiej róŜy, jeŜyny) sprzyjać będzie ich pozostaniu na tym terenie. Pozostałe sztuczne nasadzenia na terenie przedsięwzięcia stworzą nowe siedliska dla innych gatunków ptaków. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 246 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Na etapie uzyskiwania pozwolenia budowlanego, gdy będą znane szczegółowe parametry rozmieszczenia i wielkości obiektów naleŜy przeprowadzić konsultacje z ornitologiem, który określi czy zmiana charakteru i wielkości dotychczasowego siedliska moŜe pogorszyć warunki bytowania tych ptaków oraz czy nasadzenie gatunków roślin preferowanych przez gąsiorka i lerkę po wykonaniu budowy i w trakcie eksploatacji jest wystarczającą kompensacją oddziaływania. W przypadku normalnej eksploatacji ZUOK nie stwarza zagroŜenia dla warunków zdrowia i Ŝycia ludzi mieszkających w jego sąsiedztwie, jak równieŜ przebywających na jego terenie. Na wypadek wystąpienia awarii przewidziane są zabezpieczenia (m.in. samoczynne przerwanie załadunku odpadów do pieca, awaryjne dysze dopalania). Proces jest w znaczącym stopniu zautomatyzowany, takŜe i w takich sytuacjach wykluczona jest moŜliwość zagroŜenia. Pracowników zakładu obowiązywać będzie regulamin zakładowy oraz zasady BHP, dostosowane do specyfiki funkcjonowania ZUOK i zapewniające bezpieczeństwo ich pracy. Szacuje się, Ŝe dziennie w godzinach 8-20 do instalacji będą przyjeŜdŜać łącznie ok. 184 samochodów cięŜarowych związanych z transportem odpadów, transportem ŜuŜla, odpadów z oczyszczania spalin i popiołów po stabilizacji. Daje to w przybliŜeniu 16 pojazdów na godzinę, czyli średnio 1 samochód na ok. 4 min. Taka ilość dodatkowych transportów nie stanowi istotnej wielkości, w stosunku do ruchu panującego na ul. Andersa. Natomiast dojazd do samej instalacji od ul. Andersa planowany jest do wytyczenia na działce o nr ewidencyjnym 190/7, co punktowo spowoduje wzrost natęŜenia ruchu, gdyŜ będzie się łączyć z ruchem pojazdów kierujących się do Centrum Rolno-Towarowego. Uwzględniając nierównomierność natęŜenia ruchu obu strumieni pojazdów, ograniczoną dodatkowo szerokością drogi dojazdowej, moŜna zakładać, Ŝe nie wpłynie to jednak znacząco na chwilowy wzrost emisji do powietrza i natęŜenia hałasu w wyniku ruchu drogowego na odcinku wspólnym dla obu obiektów. Pojazdy dowoŜące odpady muszą być sprawne i kontrolowane zgodnie z wymaganiami Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 16 czerwca 2009 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy gospodarowaniu odpadami komunalnymi. Linie elektroenergetyczne emitują pola elektromagnetyczne. Od wielu lat na całym świecie trwają badania nad wpływem pola elektroenergetycznego na ludzi. Oddziaływanie elektromagnetyczne linii energetycznej na środowisko regulują Normy elektryczne: PN-EN 61000-6-3:2008 Kompatybilność elektromagnetyczna (EMC) - Część 6-3: Normy ogólne - Norma emisji w środowiskach: mieszkalnym, handlowym i lekko uprzemysłowionym, PN-EN 61000-6-4:2008 Kompatybilność elektromagnetyczna (EMC) - Część 6-4. Normy ogólne - Norma emisji w środowiskach przemysłowych. Dopuszczalne poziomy pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposoby sprawdzania dotrzymania tych poziomów określone są w Rozporządzenie Ministra Środowiska z 30 października 2003 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobow sprawdzania dotrzymania tych poziomow (Dz.U. z 2003 r. Nr 192, poz. 1883).. Wartości dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych zostały przedstawione w tabelach poniŜej Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 247 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Tabela 8.32 Zakres częstotliwości pól elektromagnetycznych, dla których określa się parametry fizyczne charakteryzujące oddziaływanie pól elektromagnetycznych na środowisko, dla terenów przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową oraz dopuszczalne poziomy pól elektromagnetycznych, charakteryzowane przez dopuszczalne wartości parametrów fizycznych, dla terenów przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową Zakres częstotliwości pola elektromagnetycznego Parametr fizyczny Składowa elektryczna 1. 50 Hz 1 2. 1 kV/m Składowa magnetyczna 3. 60 A/m Gęstość mocy 4. - Objaśnienia: a) 50 Hz - częstotliwość sieci elektroenergetycznej, b) podane w kolumnach 2 i 3 tabeli wartości graniczne parametrów fizycznych charakteryzujących oddziaływanie pól elektromagnetycznych odpowiadają wartościom skutecznym natęŜeń pól elektrycznych i magnetycznych. Tabela 8.33 Zakres częstotliwości pól elektromagnetycznych, dla których określa się parametry fizyczne charakteryzujące oddziaływanie pól elektromagnetycznych na środowisko, dla miejsc dostępnych dla ludności oraz dopuszczalne poziomy pól elektromagnetycznych, charakteryzowane przez dopuszczalne wartości parametrów fizycznych, dla miejsc dostępnych dla ludności Zakres częstotliwości pola elektromagnetycznego 1 2 3 4 5 6 7 0 Hz od 0 Hz do 0,5 Hz od 0,5 Hz do 50 Hz od 0,05 kHz do 1 kHz od 0,001 MHz do 3 MHz od 3 MHz do 300 MHz od 300 MHz do 300 GHz Składowa elektryczna 10 kV/m 10 kV/m 20 V/m 7 V/m 7 V/m Składowa magnetyczna 2.500 A/m 2.500 A/m 60 A/m 3/f A/m 3 A/m - Gęstość mocy 0,1 W/m2 Objaśnienia: Podane w kolumnach 2 i 3 tabeli wartości graniczne parametrów fizycznych charakteryzujących oddziaływanie pól elektromagnetycznych odpowiadają: a) wartościom skutecznym natęŜeń pól elektrycznych i magnetycznych o częstotliwości do 3 MHz, podanym z dokładnością do jednego miejsca znaczącego, b) wartościom skutecznym natęŜeń pól elektrycznych o częstotliwości od 3 MHz do 300 MHz, podanym z dokładnością do jednego miejsca znaczącego, c) wartości średniej gęstości mocy dla pól elektromagnetycznych o częstotliwości od 300 MHz do 300 GHz lub wartościom skutecznym dla pól elektrycznych o częstotliwościach z tego zakresu częstotliwości, podanej z dokładnością do jednego miejsca znaczącego po przecinku, d) f - częstotliwość w jednostkach podanych w kolumnie 1, e) 50 Hz - częstotliwość sieci elektroenergetycznej. NatęŜenie pola elektrycznego w otoczeniu linii elektroenergetycznych zaleŜy od: • • • • • napięcia linii wysokości zawieszenia przewodów wzajemnej odległości pomiędzy zawieszonymi przewodami przekroju przewodów rozpiętości przęseł Orientacyjne wielkości maksymalnych natęŜeń pól elektrycznych elektroenergetycznymi wynoszą przy napięciu 110 kV 2,0 – 3,5 kV/m. Socotec Polska Sp. z o. o. pod liniami Strona 248 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Obecnie moŜna jedynie stwierdzić, Ŝe ryzyko zdrowotne wynikające z naraŜenia polem elektromagnetycznym, o cechach spotykanych w środowisku naturalnym, naleŜy uznać za znikome i hipotetyczne. Nie przewiduje się wystąpienia oddziaływania elektromagnetycznego na ludzi. 8.2.7 Oddziaływanie na obszary chronione Występowanie oraz charakterystyka obszarów chronionych połoŜonych najbliŜej miejsca inwestycji zostały przedstawione w rozdziale 3.6.3. Uwzględniając specyfikę funkcjonowania zakładu, potencjalne oddziaływanie na obszary chronione mogłoby być związane z transportem zanieczyszczeń w powietrzu. JednakŜe, jak wykazano w rozdziale dotyczącym oddziaływania na powietrze atmosferyczne, zastosowane technologie i zabezpieczenia są wystarczające dla spełnienia rygorystycznych norm jakości powietrza. Ponadto obszary podlegające ochronie, połoŜone są w znacznym oddaleniu od projektowanego zakładu. NaleŜy równieŜ załoŜyć, Ŝe utworzenie sprawnego systemu gospodarki odpadami komunalnymi opartym na ZUOK wpłynie na uszczelnienie systemu, znaczące zmniejszenie powstawania dzikich wysypisk śmieci. Powinno to w sposób korzystny wpłynąć na stan jakości środowiska na obszarze objętym projektem. 8.2.8 Oddziaływanie na obszary NATURA 2000 Występowanie istniejących oraz projektowanych obszarów Natura 2000 połoŜonych w rejonie miejsca opisano w rozdziale 3.7. Uwzględniając specyfikę funkcjonowania zakładu, potencjalne oddziaływanie na obszary chronione mogłoby być związane z transportem zanieczyszczeń w powietrzu. JednakŜe, jak wykazano w rozdziale dotyczącym oddziaływania na powietrze atmosferyczne, zastosowane technologie i zabezpieczenia są wystarczające dla zapewnienia odpowiedniej jakości powietrza, biorąc pod uwagę funkcję rozpatrywanych obszarów Natura 2000. 8.2.9 Oddziaływanie na zabytki oraz dobra kultury i dobra materialne Oddziaływanie opisywanego Zakładu na zabytki lub dobra kultury mogłoby jedynie następować poprzez emisję zanieczyszczeń do powietrza. Z punktu widzenia ochrony atmosfery nie istnieją specjalne wymagania co do ochrony obiektów zabytkowych oraz dóbr materialnych. Dotrzymanie ogólnych wymagań ochrony powietrza w trakcie funkcjonowania Zakładu jak równieŜ fakt oddalenia od tego typu obiektów sprawi, Ŝe oddziaływanie Zakładu nie spowoduje pogorszenia ich ogólnego stanu. 8.2.10 Matryca przewidywanych oddziaływań inwestycji na środowisko W oparciu o informacje o oddziaływaniu projektowanego ZUOK na środowisko, przedstawione w poprzednich rozdziałach, sporządzono matryce przewidywanych oddziaływań na środowisko. MoŜliwe do wystąpienia oddziaływania zestawiono w dwóch matrycach, odnoszących się do zagadnienia w zasięgu lokalnym, a następnie regionalnym. Przedstawiono w nich w sposób syntetyczny oddziaływanie na poszczególne elementy środowiska. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 249 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Oddziaływania przedstawiono dla okresu realizacji inwestycji oraz w warunkach eksploatacji zgodnej z zakładanym procesem technologicznym, z wyszczególnieniem nasilenia oddziaływania (znaczące, nieznaczące), czasu trwania oddziaływania (krótkośrednio- i długoterminowe), charakteru oddziaływania (stałe, chwilowe, bezpośrednie, pośrednie, odwracalne, nieodwracalne). Określono oddziaływania wynikające z istnienia przedsięwzięcia oraz w sytuacji zaniechania z jego realizacji (wariant zerowy). Przy ocenie nasilenia oddziaływania uwzględniono moŜliwość kumulacji oddziaływań oraz moŜliwości występowania oddziaływań wtórnych i pośrednich. Z podsumowania w postaci matryc wynika, Ŝe w przypadku inwestycji związanej z gospodarką odpadami konieczne jest wykazanie oddziaływania o zasięgu lokalnym oraz regionalnym, a następnie ich porównanie. Dopiero tak przeprowadzona analiza pozwala na pełne wykazanie oddziaływania inwestycji. W okresie realizacji inwestycji moŜe zachodzić niekorzystne oddziaływanie. Elementy środowiska, które będą podlegać ujemnemu wpływowi to: stan zanieczyszczania powietrza i klimat akustyczny. Oddziaływanie to będzie miało nieznaczne nasilenie, będzie krótkotrwałe, odwracalne i będzie miało zasięg lokalny; ustąpi ono w pełni po zakończeniu prac budowlanych. Niekorzystne oddziaływanie realizacji inwestycji związane z usunięciem części roślinności występującej na terenie inwestycji zostanie zrekompensowane nasadzeniem nowych drzew i krzewów. W warunkach eksploatacji wyróŜniać się będzie oddziaływanie pozytywne w szerokim kontekście obszarowym (regionalnym) wynikające ze znaczącego zmniejszenia emisji do środowiska ze strumienia odpadów, które nie są kierowane na składowiska, zmniejszenie oddziaływania na klimat (przetwarzanie odpadów na energię pozwala uniknąć emisji CO2 i metanu ze składowisk, gdzie metan jest gazem 21 razy silniej potęgującym efekt cieplarniany niŜ CO2), pozytywne oddziaływanie na krajobraz, rośliny, zwierzęta i obszary Natura 2000 w rejonie objętym projektem, poprzez uszczelnienie systemu gospodarki odpadami i brak konieczności budowania nowych składowisk, duŜe korzyści społeczne związane z utworzeniem sprawnego i wydajnego zakładu gospodarki odpadami, z moŜliwością uzyskania energii. Zdecydowanie rekompensuje to lokalne oddziaływania negatywne związane z funkcjonowaniem ZUOK jako typowego obiektu przemysłowego – emisje hałasu, emisje zanieczyszczeń do powietrza wynikające z ruchu pojazdów itp. Wariant zerowy, czyli rezygnacja z realizacji przedsięwzięcia, nie przyniesie korzyści z uwagi na utrzymującą się znaczącą emisję odpadów do środowiska oraz emisje technologiczne (pył, hałas) związane z eksploatacją składowisk i transportem odpadów. Obecne składowiska byłyby miejscami o moŜliwej silnej degradacji z uwagi na składowanie coraz większej ilości odpadów. W przypadku składowisk znaczące jest teŜ ryzyko oddziaływania, głównie emisji odcieków. Zabezpieczenia i systemy monitorowania przewidziane w ZUOK, szczególnie w odniesieniu do instalacji termicznego przekształcania odpadów gwarantują jego bezawaryjną pracę. Korzyści wynikające z braku emisji związanych z realizacją przedsięwzięcia i eksploatacją nie zrekompensują zagroŜeń wynikających z niedotrzymywania obowiązujących standardów w zakresie gospodarki odpadami. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 250 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Tabela 8.34 Matryca przewidywanych oddziaływań na środowisko dla projektowanego przedsięwzięcia w skali lokalnej. Okres budowy Element środowiska Wody powierzchniowe Czynnik Jakość wód Wody podziemne Jakość wód Nz K - - Hałas - - Zajęcie terenu - - - - Powietrze atmosferyczne Zanieczyszczenie Z Ś D St Okres eksploatacji Ch B - - P Od No Z Nz K Ś D St - - - - Ch Wariant zerowy B P Od - - - No Z Nz K Ś D St Ch B P Od No Odory Klimat Powierzchnia terenu - - - - - - - - - - - - - - - Korzyści społeczne + + + + + UciąŜliwość obiektu - - - - - - - - - - - - Zanieczyszczenie gleb Roślinność i zwierzęta, Ekosystemy wodne obszary chronione i Świat zwierzęcy przyrodniczo cenne Roślinność Obszary NATURA 2000 Ludność Krajobraz Emisje do środowiska - - - Dobra kultury Źródło: opracowanie własne Legenda: Z Nz K Ś D Nasilenie oddziaływania w związku z realizacją inwestycji znaczące (w tym wynikające z kumulacji oddziaływań i występowania oddziaływań wtórnych i pośrednich nieznaczne Czas trwania oddziaływania krótkoterminowe średnioterminowe długoterminowe Socotec Polska Sp. z o. o. St Ch B P Od No Częstotliwość oddziaływania stałe chwilowe odwracalne nieodwracalne (+) oddziaływanie dodatnie (korzystne), (-) oddziaływanie ujemne (niekorzystne), brak oznaczenia - brak istotnego oddziaływania Charakter oddziaływania bezpośrednie pośrednie Strona 251 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Tabela 8.35 Matryca przewidywanych oddziaływań na środowisko dla projektowanego przedsięwzięcia w skali regionalnej. Okres budowy Element środowiska Wody powierzchniowe Czynnik Jakość wód Wody podziemne Jakość wód Z Nz K Ś D St Ch Okres eksploatacji B P Od No Z Nz K Ś + Powietrze atmosferyczne Zanieczyszczenie + D St Ch Wariant zerowy B P Od + + + + + + + + + + + + + No Z Nz - K Ś D St Ch B P Od No - - - - - - - - Odory Klimat + Hałas Powierzchnia terenu + Zajęcie terenu + - - - - - - - + + + + - - + + + + - - Świat zwierzęcy + + + + + - - Roślinność + + + + + - - + + + + + - + + + + + + - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Ekosystemy wodne Obszary NATURA 2000 Ludność - + Zanieczyszczenie gleb Roślinność i zwierzęta, obszary chronione i przyrodniczo cenne - Korzyści społeczne + + - - UciąŜliwość obiektu Krajobraz Emisje do środowiska + + + - - - - - - - - - - - Dobra kultury Źródło: opracowanie własne Legenda: Z Nz K Ś D Nasilenie oddziaływania w związku z realizacją inwestycji znaczące (w tym wynikające z kumulacji oddziaływań i występowania oddziaływań wtórnych i pośrednich nieznaczne Czas trwania oddziaływania krótkoterminowe średnioterminowe długoterminowe Socotec Polska Sp. z o. o. St Ch B P Od No Częstotliwość oddziaływania stałe chwilowe pośrednie odwracalne nieodwracalne (+) oddziaływanie dodatnie (korzystne), (-) oddziaływanie ujemne (niekorzystne), brak oznaczenia - brak istotnego oddziaływania Charakter oddziaływania bezpośrednie Strona 252 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” PoniŜej podsumowano przedstawione w matrycach oddziaływania w zakresie poszczególnych elementów środowiska, z uwzględnieniem oddziaływań skumulowanych. Wody powierzchniowe Brak jest zagroŜeń dla wód powierzchniowych. Pobór wód ani zrzut ścieków nie będzie następował do wód powierzchniowych. Wody podziemne Brak jest realnych, znaczących zagroŜeń w warunkach istnienia (eksploatacji) przedsięwzięcia, pod warunkiem poprawnego i bezpiecznego dla środowiska zagospodarowania wszystkich strumieni ścieków powstających na terenie zakładu. NaleŜy odnotować znaczące, pozytywne oddziaływanie wynikające z ograniczenia emisji odcieków na składowiskach (w wyniku zmniejszonej objętości odpadów kierowanych do składowania), które potencjalnie, w sytuacji uszkodzenia uszczelnienia stanowiłyby powaŜne zagroŜenie dla wód podziemnych. Rezygnacja z realizacji przedsięwzięcia charakteryzowałaby się powstaniem zagroŜeń wynikających z utrzymywania składowania jako dominującej metody unieszkodliwiania odpadów, które jest technologią stwarzającą największe potencjalne zagroŜenia dla wód podziemnych. Powietrze atmosferyczne Uwzględniono następujące czynniki: zanieczyszczenia powietrza, odory, hałas i klimat. W okresie budowy i eksploatacji nie będą powstawały znaczące, negatywne oddziaływania. Mając na uwadze szczególnie okres eksploatacji zastosowane zostaną rozwiązania, które minimalizują lub eliminują oddziaływanie. W skali lokalnej na etapie eksploatacji będzie generowane nieznaczące oddziaływanie negatywne, jak dla kaŜdego obiektu o charakterze przemysłowym – emisje do powietrza od pracujących maszyn i pojazdów czy hałas. Emisje do powietrza z Zakładu dotrzymywać będą wszelkich norm. Pozytywne oddziaływanie moŜna odnotować w skali regionalnej w zakresie ograniczenia emisji do powietrza. Będą one wynikać: ze spalania z odzyskiem energii w skojarzeniu (kogeneracji), zmniejszeniem zapotrzebowania na paliwa kopalne oraz ze zmniejszenia emisji zanieczyszczeń (głównie metan) do powietrza wynikającego z ograniczenia składowania odpadów ulegających biodegradacji. Powierzchnia terenu Eksploatacja Zakładu nie będzie znacząco oddziaływała na powierzchnię ziemi. Znaczące, pozytywne oddziaływanie inwestycji to ograniczenie składowania odpadów, a tym samym ograniczenie konieczności zajęcia powierzchni ziemi pod realizacje kwater składowania odpadów. Przy wariancie zerowym i kontynuacji dotychczasowego sposobu zagospodarowania odpadów, w perspektywie pojawiłaby się konieczność realizacji kolejnych kwater składowania odpadów i tym samym zajęcia powierzchni ziemi, co naleŜy wskazać jako znaczące działanie negatywne. Roślinność, zwierzęta, tereny chronione i przyrodniczo cenne W kontekście lokalnym inwestycja nie będzie miała istotnego wpływu na faunę, florę oraz obszary chronione. Z uwagi na ptaki zaproponowano kompensację. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 253 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” W skali regionalnej moŜna się spodziewać pośredniego, pozytywnego oddziaływania na faunę, florę oraz obszary chronione z uwagi na zmniejszenie zagroŜeń wiąŜących się ze składowaniem odpadów, uszczelnienie systemu gospodarki odpadami itp. Ludność Budowa i eksploatacja zakładu nie będzie stwarzać znaczących, negatywnych oddziaływań (hałas, odory, zanieczyszczenie powietrza) odczuwalnych / szkodliwych dla okolicznych mieszkańców z uwagi na dotrzymanie standardów ochrony środowiska, stosowane zabezpieczenia i z racji oddalenia Zakładu od zabudowy. W szerszym kontekście, budowa zakładu i zmiana sposobu zagospodarowania odpadów poprzez minimalizowanie ich składowania powinna wpłynąć pośrednio na zmniejszenie zagroŜeń dla zdrowia ludzi. Realizacja Zakładu przyczyni się teŜ do powstania nowych stanowisk pracy. Wytwarzana będzie energia elektryczna i cieplna na potrzeby mieszkańców lub miasta. Planowana działalność będzie związana z uŜytkowaniem energii elektrycznej z sieci energetycznej oraz wody z sieci wodociągowej w ilościach nie powodujących uciąŜliwości w dostawach tych mediów innym odbiorcom. Krajobraz Nieznaczne oddziaływanie w kontekście lokalnym, to zagospodarowanie terenu inwestycji wraz z niwelacją terenu, Zarówno budynki, jak i komin nie będą stanowić istotnej negatywnej zmiany w krajobrazie, z uwagi na sąsiedztwo terenów przemysłowych, pod warunkiem zaprojektowania ukierunkowanego na uwzględnienie aspektów krajobrazowych. Emisje do środowiska Wskazane pozytywne oddziaływania o zasięgu regionalnym i charakterze znaczącym, zdecydowanie przewaŜają nad oddziaływaniami typowymi dla nowoczesnych, średnich obiektów przemysłowych (emisja hałasu wynikająca z funkcjonowania Zakładu przemysłowego oraz z ruchu pojazdów, emisje zanieczyszczeń do powietrza z procesów spalania). Wszystkie te uciąŜliwości (emisje) są ograniczone technologicznie i organizacyjnie do moŜliwie technicznego minimum, spełniając wymagania ochrony środowiska. Mając na uwadze moŜliwość kumulacji oddziaływań stwierdzono, Ŝe nie spowoduje ona przekroczeń dopuszczalnych norm. Rezygnację z realizacji przedsięwzięcia (wariant zerowy) naleŜy scharakteryzować jako wariant stwarzający znaczące zagroŜenie w związku z wysokimi emisjami odpadów (strumień odpadów kierowanych do składowania) oraz zanieczyszczeń do powietrza z obszaru składowiska odpadów. Dobra kultury Brak jest oddziaływań w kontekście lokalnym i regionalnym. 8.2.11 Oddziaływanie transgraniczne Postępowanie w sprawie transgraniczego oddziaływania na środowisko przeprowadza się w razie stwierdzenia moŜliwości znaczącego transgranicznego oddziaływania na środowisko, pochodzącego z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na skutek realizacji planowanych przedsięwzięć objętych decyzją o środowiskowych uwarunkowaniach. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 254 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” W rozpatrywanym przypadku analizie oddziaływania na środowisko naleŜy rozpatrywać jedynie zagadnienia ochrony powietrza, bowiem dla pozostałych komponentów problem ten w ogóle nie występuje. Przeprowadzone obliczenia oddziaływania ZUOK na stan jakości powietrza wskazują, Ŝe stęŜenia będą niŜsze od 10% wielkości dopuszczalnych i nie będą przekraczały nawet granic m. Białegostoku. W świetle powyŜszego eksploatacja projektowanego Zakładu nie będzie powodować znaczącego oddziaływania transgranicznego i w związku z tym nie wymaga przeprowadzenia postępowania transgranicznego oddziaływania na środowisko, o którym mowa w art. 104 - 112 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199/2008, poz. 1227). 8.2.12 Wpływ inwestycji w wypadku wystąpienia powaŜnej awarii przemysłowej Zgodnie z ustawą Prawo ochrony środowiska przez powaŜną awarię rozumie się zdarzenie, w szczególności emisję, poŜar tub eksplozję, powstałe w trakcie procesu przemysłowego, magazynowania lub transportu, w których występuje jedna lub więcej niebezpiecznych substancji, prowadzące do natychmiastowego powstania zagroŜenia Ŝycia lub zdrowia ludzi lub środowiska lub powstania takiego zagroŜenia z opóźnieniem. Przez powaŜną awarię przemysłową rozumie się powaŜną awarię w zakładzie. W fazie eksploatacji na terenie ZUOK będą wykorzystywane substancje niebezpieczne do procesu uzdatniania wody takie jak hydrazyna, fosforan III sodu, roztwór chlorowodoru oraz do wspomagania procesu spalania olej opałowy. Substancje te będą magazynowane na terenie zakładu w ilościach nie kwalifikujących go do zakładów o zwiększonym ryzyku wystąpienia powaŜnej awarii przemysłowej zgodnie z rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 9 kwietnia 2002 r. w sprawie rodzajów i ilości substancji niebezpiecznych, których znajdowanie się w zakładzie decyduje o zaliczeniu go do zakładu o zwiększonym ryzyku albo zakładu o duŜym ryzyku wystąpienia awarii przemysłowej (Dz. U. Nr 58, poz. 535, zmienione Dz. U. z 2006 r. Nr 30 poz. 208). Przewidywane roczne zuŜycie materiałów niebezpiecznych wyniesie: 1. Hydrazyna – 0,48 Mg 2. Fosforan III sodu – 1,08 Mg 3. Roztwór chlorowodoru – 16,8 Mg 4. Olej opałowy – 18,36 Mg Wszystkie substancje niebezpieczne będą magazynowane w ilościach mniejszych niŜ przewiduje rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 9 kwietnia 2002 r. w sprawie rodzajów i ilości substancji niebezpiecznych, których znajdowanie się w zakładzie decyduje o zaliczeniu go do zakładu o zwiększonym ryzyku albo zakładu o duŜym ryzyku wystąpienia awarii przemysłowej. Wszystkie zbiorniki oraz ich miejsca magazynowania będą odpowiednio wentylowane, zabezpieczone i oznaczone zgodnie z wymaganiami i normami. Zminimalizuje to moŜliwość ich rozszczelnienia i wystąpienie zagroŜenia. Personel ZUOK będzie odpowiednio przeszkolony zarówno w kwestii bezpiecznej eksploatacji ZUOK jak równieŜ zachowania się w sytuacjach awaryjnych. Cały zakład będzie wyposaŜony w systemy przeciwpoŜarowe oraz rozwiązania zapewniające jego bezpieczną pracę minimalizujące moŜliwość wystąpienia awarii. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 255 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Fosa odpadów komunalnych będzie podzielona na sekcje. W przypadku zapłonu odpadów w jednej sekcji, ogień nie będzie rozprzestrzeniał się na kolejne co ułatwi ugaszenie ogniska poŜaru. Obszar fosy będzie zabezpieczony urządzeniami przeciwpoŜarowymi. W tabeli poniŜej zostały przedstawione przykładowe karty charakterystyk substancji niebezpiecznych zawierających dane o zagroŜeniu jakie stwarzają, sposobie postępowania w przypadku stworzenia zagroŜenia oraz sposób ich magazynowania. Tabela 8.36 Karty charakterystyk substancji niebezpiecznych. Identyfikacja zagroŜenia Postępowanie w przypadku poŜaru Hydrazyna (H4N2) Substancja niebezpieczna w myśl dyrektywy 1999/45/EEG. ZagroŜenie poŜarowe: Ciecz łatwo palna. Pary tworzą z powietrzem mieszaniny wybuchowe. Pary są cięŜsze od powietrza – gromadzą się przy powierzchni i w dolnych partiach pomieszczeń. W ogniu wydzielają się toksyczne gazy, pary i dymy. ZagroŜenie toksykologiczne: Hydrazyna działa silnie trująco. Powoduje silne oparzenia skóry. Do organizmu moŜe przeniknąć przez skórę, drogami oddechowymi i układem pokarmowym. MoŜe wywoływać raka. ZagroŜenie ekotoksykologiczne: Hydrazyna działa toksycznie na organizmy Ŝywe, w szczególności organizmy wodne. W środowisku ulega biologicznej degradacji. Szczególne zagroŜenia: Pojemniki z hydrazyną naraŜone na działanie ognia lub wysokiej temperatury mogą eksplodować. Środki gaśnicze: • gaśnice CO2, • gaśnice proszkowe z proszkiem gaszącym ABC lub BC, • gaśnice pianowe, • gaśnice płynowe z dodatkowym wodnym roztworem środka. Zalecenia szczegółowe: Mały poŜar gasić gaśnicą śniegową (CO2) lub proszkową (ABC albo BC), duŜy poŜar gasić pianą lub w ostateczności rozproszonymi prądami wody. Uwaga: Nie kierować zwartych strumieni wody na powierzchnię palącej się hydrazyny. Powoduje to rozrzucanie palącej się substancji, a tym samym rozprzestrzenianie ognisk poŜaru. Pojemniki naraŜone na działanie ognia lub wysokiej temperatury chłodzić wodą i w miarę moŜliwości usunąć z zagroŜonego obszaru. Postępowanie w przypadku niezamierzonego uwolnienia do środowiska Socotec Polska Sp. z o. o. Sprzęt ochronny straŜaków: Aparaty izolujące drogi oddechowe. Ubrania ochronne odporne na działanie hydrazyny. Eksplozymetr. Uwaga dodatkowa: W ogniu powstają tlenki azotu i para wodna. Zalecenia ogólne: W przypadku wydostania się z pojemników większej ilości hydrazyny do środowiska, skaŜony teren naleŜy wyizolować z otoczenia, a poza jego obręb wyprowadzić osoby postronne. W pierwszej kolejności odciąć źródło skaŜenia środowiska. Wezwać ekipy ratownicze. Środki ochrony osobistej: Unikać kontaktu z uwalniającą się hydrazyną. Stosować ubrania ochronne z tkanin powlekanych, rękawice ochronne, okulary ochronne w szczelnej obudowie, ochrony dróg oddechowych w szczelnej obudowie. NaleŜy pamiętać o ograniczonym czasie działania ochronnego filtrów cząsteczkowych i gazowych (filtr cząsteczkowy oznaczony kolorem białym i symbolem P2, filtr par oznaczony literą K). Usunąć źródło zapłonu (ugasić otwarty ogień), ogłosić zakaz palenia i uŜywania narzędzi iskrzących), zabezpieczyć pojemniki przed nagrzaniem, pary rozcieńczać rozproszonym strumieniem wody, starać się odciąć źródło skaŜenia środowiska (zamknąć dopływ cieczy, uszczelnić uszkodzone opakowanie i umieścić w opakowaniu awaryjnym), miejsce gromadzenia się cieczy obwałować, zebrane duŜe ilości cieczy odpompować, małe ilości rozlanej cieczy przysypać niepalnym mineralnym materiałem chłonnym (piasek, sproszkowany torf), zebrać, skierować do ewentualnego zagospodarowania lub zniszczenia. Wszelkie czynności wykonywać zgodnie z kierunkiem wiatru. Zabezpieczenie środowiska: Zabezpieczyć studzienki ściekowe. W przypadku skaŜenia wód powiadomić odpowiednie władze. SkaŜony grunt podlega wymianie. Metody utylizacji: Kontrolowane spalanie – zgodnie z wymogami przepisów prawa polskiego. Strona 256 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Magazynowanie: Identyfikacja zagroŜenia Postępowanie w przypadku poŜaru Postępowanie w przypadku niezamierzonego uwolnienia do środowiska Magazynowanie: Identyfikacja zagroŜenia Postępowanie w przypadku poŜaru Postępowanie w przypadku niezamierzonego uwolnienia do środowiska Magazynowanie: Identyfikacja zagroŜenia Socotec Polska Sp. z o. o. W oryginalnych, właściwie oznakowanych opakowaniach, szczelnie zamkniętych, w oddzieleniu, w magazynie cieczy palnych, toksycznych, wyposaŜonym w instalację wentylacyjną i elektryczną w wykonaniu przeciwwybuchowym, w miejscu chłodnym i suchym, na twardym podłoŜu, najlepiej ceramicznym. Opakowania chronić przed nagrzaniem. Na terenie magazynu przestrzegać zakazu palenia, spoŜywania posiłków, uŜywania otwartego ognia i narzędzi iskrzących. UWAGA: Izolować od silnych utleniaczy, mocnych kwasów. Fosforan III Sodu Powoduje oparzenia Odpowiednie środki gaśnicze: W zaleŜności od materiałów składowanych w najbliŜszym sąsiedztwie Specjalne zagroŜenia: Wydziela toksyczne pary w warunkach poŜaru Środki ochrony indywidualnej dla straŜaków: Stosować gazoszczelną odzieŜ ochronną i indywidualny aparat do oddychania. Inne: Niepalny Nie dopuścić do przedostania się wody po gaszeniu poŜaru do wód powierzchniowych lub gruntowych. Zebrać na sucho, przekazać do likwidacji. Oczyścić zanieczyszczony teren (zmyć wodą). Nie dopuścić do dostania się do wód, ścieków i gleby. Szczelne opakowania, suche pomieszczenie. W temperaturze pokojowej (+15 do +25°C). Zapewnić skuteczną wymianę powietrza (wentylacja). Chlorowodór (HCl) Chlorowodór jest klasyfikowany jako substancja niebezpieczna, znajduje sie w wykazie substancji niebezpiecznych. T; R23 C; R35 ZagroŜenie poŜarowe: Gaz niepalny ZagroŜenie toksykologiczne: Działa toksycznie przez drogi oddechowe. Powoduje powaŜne oparzenia. ZagroŜenie ekotoksykologiczne: Chlorowodór moŜe działać szkodliwie na organizmy wodne i glebowe na skutek lokalnego zakwaszenia środowiska. Rodzaj zagroŜenia: Gaz niepalny, toksyczny, Ŝrący. Środki gaśnicze: W zaleŜności od rodzaju materiałów znajdujących sie w sąsiedztwie. Środki ochrony straŜaków: Ubrania przeciwchemiczne, ochrony dróg oddechowych. Unikać bezpośredniego kontaktu z uwalniającą się substancją. Nie dopuścić do przedostania się produktu do ścieków i wód; zabezpieczyć kratki i studzienki kanalizacyjne; usunąć źródła zapłonu; jeśli to moŜliwe zlikwidować wyciek (uszczelnić, uszkodzony pojemnik umieścić w hermetycznej komorze awaryjnej) Nie kierować wody bezpośrednio na miejsce wycieku.) Przechowywać w oryginalnych, właściwie oznakowanych, szczelnych zbiornikach w chłodnym, suchym, dobrze wentylowanym pomieszczeniu magazynowym, wyposaŜonym w instalację wentylacyjną, bez ogrzewania. Przechowywać z dala od źródeł ciepła. Chronić przed działaniem wilgoci. Olej opałowy lekki Zgodnie z obowiązującymi przepisami produkt jest zaklasyfikowany jako niebezpieczny dla zdrowia i dla środowiska. ZagroŜenie poŜarowe Palna ciecz nie jest sklasyfikowana jako niebezpieczna ze względu na właściwości palne. Pary tworzą z powietrzem mieszaniny wybuchowe. Pary są cięŜsze od powietrza, gromadzą się przy powierzchni ziemi i w dolnych partiach pomieszczeń. Zapłon od otwartego płomienia, iskry, gorącej powierzchni. ZagroŜenie dla zdrowia Produkt o moŜliwym działaniu rakotwórczym na człowieka - Rakotwórczy kat.3. Ograniczone dowody działania rakotwórczego (R40). Skutki naraŜenia ZagroŜenie dla środowiska Produkt niebezpieczny dla środowiska. Działa szkodliwie na organizmy wodne; moŜe powodować długo utrzymujące się niekorzystne zmiany w środowisku wodnym (R52-53). Strona 257 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Postępowanie w przypadku poŜaru Postępowanie w przypadku niezamierzonego uwolnienia do środowiska Magazynowanie Zalecenia ogólne Zawiadomić otoczenie o poŜarze; usunąć z obszaru zagroŜenia wszystkie osoby niebiorące udziału w likwidowaniu awarii; w razie potrzeby zarządzić ewakuację; wezwać ekipy ratownicze, StraŜ PoŜarną i Policję Państwową. Środki gaśnicze Właściwe: dwutlenek węgla, proszki gaśnicze, piany, rozproszone prądy wody. Niewłaściwe ze względów bezpieczeństwa: zwarte strumienie wody. Gaszenie poŜaru Małe poŜary gasić gaśnicą proszkową lub śniegową; duŜe poŜary gasić pianą lub rozproszonymi prądami wody; UŜywać zdalne urządzenia tryskaczowe lub zwalczać ogień zza osłon ochronnych – groźba wybuchu. Zbiorniki naraŜone na działanie ognia lub wysokiej temperatury chłodzić wodą, z bezpiecznej odległości - groźba wybuchu. O ile to moŜliwe i bezpieczne, usunąć je z obszaru zagroŜenia. Nie dopuścić do przedostania się ścieków po gaszeniu poŜaru do kanalizacji i wód. Postępować zgodnie z procedurami obowiązującymi przy gaszeniu poŜarów chemikaliów. Szczególne zagroŜenia stwarzane przez produkt, produkty spalania, powstające gazy W środowisku poŜaru powstają tlenki węgla. Unikać wdychania produktów spalania, mogą stwarzać zagroŜenie dla zdrowia. Środki ochrony dla osób biorących udział w akcji gaśniczej Osoby biorące udział w gaszeniu poŜaru powinny być przeszkolone, wyposaŜone w odzieŜ ochronną i aparaty oddechowe z niezaleŜnym dopływem powietrza. Zalecenia ogólne Zawiadomić otoczenie o awarii; usunąć z obszaru zagroŜenia wszystkie osoby niebiorące udziału w likwidowaniu awarii, w razie potrzeby zarządzić ewakuację; wezwać ekipy ratownicze, StraŜ PoŜarną i Policję Państwową. UWAGA: Obszar zagroŜony wybuchem. Pary mogą przemieszczać wzdłuŜ podłogi / gruntu do odległych źródeł zapłonu i stwarzać zagroŜenie spowodowane cofającym się płomieniem. Indywidualne środki ostroŜności Usunąć źródła zapłonu - ugasić otwarty ogień, ogłosić zakaz palenia i UŜywania narzędzi iskrzących, zabezpieczyć opakowania przed nagrzaniem - groźba wybuchu. Pary rozcieńczać rozproszonymi prądami wody. Unikać bezpośredniego kontaktu z uwalniającym się produktem. Unikać wdychania par. Stosować odzieŜ i sprzęt ochronny. Środki ostroŜności dotyczące środowiska Nie dopuścić do przedostania się produktu do studzienek ściekowych, wód lub gleby. W przypadku uwolnienia duŜych ilości produktu powiadomić odpowiednie władze. Metody oczyszczania/usuwania JeŜeli to moŜliwe i bezpieczne, zlikwidować lub ograniczyć wyciek (uszczelnić, zamknąć dopływ cieczy), uszkodzone opakowanie umieścić w opakowaniu awaryjnym. Ograniczyć rozprzestrzenianie się rozlewiska przez obwałowanie terenu; zebrane duŜe ilości cieczy odpompować. Małe ilości rozlanej cieczy przysypać niepalnym materiałem chłonnym (ziemia, piasek wermikulit), zebrać do zamykanego pojemnika na odpady. Unieszkodliwiać zgodnie z obowiązującymi przepisami W razie potrzeby skorzystać z pomocy firm uprawnionych do transportu i likwidowania odpadów. MoŜna składować w zbiornikach magazynowych, zgodnie z obowiązującymi przepisami. 8.2.13 Analiza skumulowanych efektów inwestycji z innymi istniejącymi i planowanymi przedsięwzięciami Podstawowe oddziaływanie projektowanego ZUOK zostało zidentyfikowane w zakresie emisji do powietrza. W przypadku pozostałych elementów środowiska oddziaływanie jest niewielkie i nie będzie powodować istotnego oddziaływania skumulowanego. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 258 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” 8.3 Określenie przewidywanego oddziaływania na środowisko wybranego wariantu – faza likwidacji W chwili obecnej nie przewiduje się terminu likwidacji Zakładu. Przyjmuje się, Ŝe będzie on funkcjonował co najmniej 30 lat. Przewiduje się, Ŝe po tym okresie likwidacja przebiegać będzie zgodnie z obowiązującymi wtedy wymogami ochrony środowiska. Gdyby jednak zaszła taka konieczność, moŜna załoŜyć, Ŝe oddziaływanie Zakładu w tej fazie byłoby podobne, jak w fazie realizacji. W takiej sytuacji moŜna załoŜyć, Ŝe działanie takie nie będzie stanowiło istotnej uciąŜliwości dla powietrza, a takŜe nie spowoduje znaczących zmian istniejącego tła zanieczyszczeń. Podobnie w przypadku oddziaływania na klimat akustyczny, powierzchnię ziemi i gleby, organizmy Ŝywe. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 259 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” 9 OPIS METOD PROGNOZOWANIA ZASTOSOWANYCH W RAPORCIE Powietrze Obliczenia uciąŜliwości wykonano wg pakietu OPERAT 2000 dla Windows firmy PROEKO, Usługi Komputerowe w Ochronie Środowiska, Al. Wolności 21/11, Kalisz. System obliczeń rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w powietrzu atmosferycznym OPERAT uwzględnia referencyjne metody obliczeniowe zawarte w rozporządzeniu Ministra Środowiska z 5 grudnia 2002 r. w sprawie wartości odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. Nr 1/2003, poz. 12). Obliczenia emisji i jej parametrów wykonano w oparciu o obowiązujące formuły fizykochemiczne i matematyczne. Ponadto do oceny wielkości emisji zanieczyszczeń wykorzystano dane technologiczne przedstawione w poprzednich rozdziałach raportu. Hałas Analizę potencjalnego oddziaływania na środowisko akustyczne wykonano przy pomocy programu komputerowego HPZ 2001. Dane do programu dotyczące parametrów akustycznych istniejących źródeł hałasu ustalono głównie na podstawie wyników pomiarów akustycznych wykonanych ma terenie ZUSOK Warszawa, we wnętrzu poszczególnych pomieszczeń, a takŜe w bezpośrednim sąsiedztwie źródeł hałasu. Wykorzystano równieŜ wcześniejsze wyniki pomiarów hałasu wykonane dla obiektów o podobnym przeznaczeniu. Inwentaryzacja przyrodnicza Opis środowiska przyrodniczego na terenach ujętych w analizie wariantów lokalizacji przedstawiony w opracowaniu „Opis warunków przyrodniczych na obszarze trzech potencjalnych lokalizacji ZTPOK w Białymstoku” przeprowadzono według załoŜeń metodycznych opisanych poniŜej. Kartowanie terenowe roślinności przeprowadzono metodą transeptów. Jako podkład kartograficzny uŜyto zdjęcia lotniczego w skali 1:5 000. Wyznaczone na transektach zasięgi poszczególnych zespołów roślinnych, jak teŜ typów uŜytkowania ziemi wyinterpolowano na całość badanych powierzchni. Podczas prac terenowych szczególną uwagę zwracano na obecność siedlisk przyrodniczych z I Załącznika Dyrektywy Siedliskowej oraz obecność gatunków roślin i zwierząt z II Załącznika Dyrektywy Siedliskowej. Inwentaryzowano równieŜ wszystkie gatunki roślin i zwierząt podlegające ochronie ścisłej lub częściowej i znajdujące się w Polskiej Czerwonej Księdze Rzadkich Gatunków Roślin i Zwierząt. Kontrole terenowe pod kątem ornitologicznym prowadzone były w godzinach porannych na terenie planowanej inwestycji oraz w strefie akustycznego oddziaływania inwestycji. Kontrola w kaŜdym z miejsc trwała około 2,5 – 3 godzin, w tym czasie spenetrowano wszystkie siedliska w strefie potencjalnego oddziaływania inwestycji. Ze względu na bliskie sąsiedztwo (ok. 4 km) OSO Natura 2000 Puszcza Knyszyńska (PLB 200003) w czasie obserwacji szczególną uwagę zwracano na gatunki objęte ochroną w ramach Dyrektywy Ptasiej (ptaki wymienione w Załączniku nr I, tzw. „gatunki naturowe”). W przypadku tych gatunków starano się oszacować wielkość populacji lęgowej. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 260 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Za lęgowe uznano ptaki wykazujące takie zachowania jak: śpiew godowy, obserwacja ptaków z pokarmem czy karmiących pisklęta. Pozostałe pojedyncze obserwacje poszczególnych gatunków nie mogą juŜ świadczyć o gniazdowaniu na badanym ternie. Ptaki odnotowane w ten sposób mogą znajdować się na terenie inwestycji w wyniku dyspersji polęgowej (dzięcioły, sikory) lub tylko Ŝerowania, czy teŜ przelatywać pomiędzy Ŝerowiskiem a miejscem gniazdowania (ptaki szponiaste, mewy, jerzyki, jaskółki i ptaki krukowate). Wszystkie lokalizację zinwentaryzowano uŜywając w/w metodyki. Pozostałe prognozy Prognoza wytwarzania odpadów, zapotrzebowania na wodę, wytwarzania ścieków w Zakładzie sporządzona została na podstawie obliczeń własnych i dostępnych danych technologicznych porównywalnych instalacji. Korzystano równieŜ z danych dotyczących funkcjonowania działającej obecnie w Warszawie w ZUSOK instalacji, jej zapotrzebowania na media oraz surowce, jak równieŜ wytwarzanych ścieków, odpadów itp. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 261 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” 10 OPIS PRZEWIDYWANYCH DZIAŁAŃ MAJĄCYCH NA CELU ZAPOBIEGANIE, OGRANICZANIE LUB KOMPENSACJĘ PRZYRODNICZĄ NEGATYWNYCH ODDZIAŁYWAŃ NA ŚRODOWISKO – FAZA REALIZACJI, EKSPLOATACJI I LIKWIDACJI 10.1 Faza realizacji 10.1.1 Powietrze atmosferyczne Oddziaływanie Zakładu na powietrze atmosferyczne w fazie realizacji nie będzie stanowiło istotnego wzrostu uciąŜliwości dla powietrza, a takŜe nie spowoduje znaczących zmian istniejącego stanu jakości powietrza w otoczeniu ZUOK. Ze względu na lokalny charakter oddziaływań budowa Zakładu nie będzie równieŜ stanowić zagroŜenia dla Ŝycia i zdrowia okolicznych mieszkańców. Prace będą prowadzone na małej wysokości i będą miały charakter krótkotrwały. MoŜna więc stwierdzić, Ŝe wpływ emisji na powietrze atmosferyczne związany z realizacją przedsięwzięcia będzie miał charakter lokalny i zmienny, związany z miejscem powstawania (teren budowy oraz drogi dojazdowe) i nie będzie wykraczał poza granice Zakładu. Nie ma więc konieczności wdraŜania działań i zabezpieczeń mających na celu ograniczenie emisji zanieczyszczeń do powietrza w tej fazie realizacji przedsięwzięcia. Szczegółowe wymagania ochrony środowiska w tej fazie realizacji inwestycji będą określone wykonawcom w pozwoleniu budowlanym i wynikać będą z projektu technicznego. 10.1.2 Klimat akustyczny Podstawowym sposobem zapobiegania oddziaływania akustycznego będzie prowadzenie prac tylko w porze dziennej, co spowoduje, Ŝe nie będą one w istotny sposób wpływały na warunki akustyczne w środowisku. 10.1.3 Wody podziemne i powierzchniowe W trakcie budowy przewiduje się wykonywanie wykopów pod fundamenty, co moŜe wymagać okresowego odwadniania wykopów i spowodować okresowe obniŜenie zwierciadła wód podziemnych. Jest to działanie krótkotrwałe, okresowe i odwracalne, nie wymaga przeprowadzenia dodatkowych działań zapobiegawczych lub kompensacyjnych. W przypadku prowadzenia prac związanych z odwadnianiem obiektów lub wykopów budowlanych, gdy zasięg leja depresji wykracza poza granice terenu, którego zakład jest właścicielem, wymagane jest uzyskanie pozwolenia wodnoprawnego zgodnie z art. 122 ustawy Prawo wodne. Pojazdy i maszyny budowlane muszą być sprawne, zapewniające brak skaŜenia substancjami ropopochodnymi. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 262 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” 10.1.4 Gospodarka odpadami Odpady powstałe w fazie realizacji inwestycji naleŜy usunąć z miejsca wytworzenia poprzez przekazanie do odzysku bądź unieszkodliwienia. Odpady te powinny być magazynowane na utwardzonej powierzchni. Na placu budowy naleŜy rozwaŜyć zainstalowanie kruszarki do betonu w celu przygotowania gotowego surowca (kruszywa), który moŜe być przewieziony od razu w miejsce jego przyszłego wykorzystania. Przygotowanie jednorodnej frakcji kruszywa daje moŜliwość większego upakowania na cięŜarówce i poprawia efektywność jego wywozu z placu budowy. 10.1.5 Powierzchnia ziemi, krajobraz, gleby Nie przewiduje się realizowania czynności, które w sposób istotny będą wpływać na powierzchnię ziemi, krajobraz bądź gleby. Działania niwelacyjne terenu realizowane będą na terenie juŜ przekształconym (nasypy zwałowiska) Taka zmiana ukształtowania powierzchni terenu nie będzie miała duŜego znaczenia, nie spowoduje istotnych zmian w krajobrazie terenu obszaru przeznaczonego na tereny przemysłowe, bazy itp.. Nie ma konieczności wdraŜania działań i zabezpieczeń mających na celu ograniczenie oddziaływania i emisji zanieczyszczeń. 10.1.6 Ludzie, zwierzęta, rośliny Nie przewiduje się realizowania czynności, które w sposób istotny będą wpływać na ludzi,nie ma więc konieczności wdraŜania działań i zabezpieczeń mających na celu ograniczenie oddziaływania i emisji zanieczyszczeń, poza działaniami opisanymi w rozdziałach dotyczących klimatu akustycznego oraz ochrony powietrza. Po zakończeniu budowy naleŜy część terenu przeznaczyć pod zieleń urządzoną. Północną część działek przeznaczonych pod inwestycję, z uwagi na połoŜenie bliŜej lasu jak równieŜ wartości jako siedliska i miejsca Ŝerowania ptaków, naleŜy w jak największym stopniu zachować nienaruszoną, ze szczególnym uwzględnieniem. zakrzaczeń i drzewostanów w rejonie cieku wodnego, atrakcyjnych dla ptaków. Prace przygotowawcze do budowy (roboty bezpośrednio przyczyniające się do zniszczenia siedlisk, takie jak usunięcie drzew i krzewów, usunięcie wierzchniej warstwy gleby) wykonać poza sezonem lęgowym ptaków, tj. w okresie od 1 września do 15 marca. Prace budowlane naleŜy rozpocząć przed sezonem lęgowym tak, aby ptaki na terenie przylegającym do placu budowy mogły wybrać miejsce gniazdowania w którym budowa nie będzie im przeszkadzać. 10.1.7 Obszary chronione Nie przewiduje się realizowania czynności, które w sposób istotny będą wpływać na obszary chronione. Nie ma więc konieczności wdraŜania działań i zabezpieczeń mających na celu ograniczenie oddziaływania i emisji zanieczyszczeń, poza działaniami opisanymi w rozdziałach dotyczących klimatu akustycznego oraz ochrony powietrza. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 263 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” 10.1.8 Obszary NATURA 2000 Nie przewiduje się realizowania czynności, które w sposób istotny mogłyby wpływać na obszary Natura 2000. Nie ma więc konieczności wdraŜania działań i zabezpieczeń mających na celu ograniczenie oddziaływania i emisji zanieczyszczeń pod kątem ochrony obszarów Natura 2000. 10.1.9 Zabytki i dobra kultury Nie przewiduje się realizowania czynności, które w sposób istotny mogłyby wpływać na zabytki i dobra kultury. Nie ma więc konieczności wdraŜania działań i zabezpieczeń mających na celu ograniczenie oddziaływania i emisji zanieczyszczeń pod kątem ochrony zabytków i dóbr kultury. 10.2 Faza eksploatacji 10.2.1 Powietrze atmosferyczne Podstawowym sposobem zapobiegania oddziaływania Zakładu na powietrze atmosferyczne jest nowoczesny i wysokosprawny system spalania odpadów oraz oczyszczania spalin. System oczyszczania został oparty na metodzie pół-suchej (w celu redukcji związków kwaśnych, pyłów, metali cięŜkich, węglowodorów w przeliczeniu na sumaryczny węgiel organiczny oraz dioksyn i furanów) oraz na metodzie SNCR z wykorzystaniem mocznika w celu redukcji NOx. Metody te zapewnią redukcję zanieczyszczeń zawartych w gazach odlotowych do bezpiecznego poziomu, co potwierdziły przeprowadzone pomiary emisji na istniejących instalacjach tego typu. Ponadto wykonane obliczenia uciąŜliwości dla powietrza wykazują znikome oddziaływanie dla większości zanieczyszczeń. Inne działania proponowane niezorganizowanej to: • • • • dla Zakładu w celu ograniczenia głównie emisji zainstalowanie systemu wentylatorów utrzymujących stałe podciśnienie w budynku fos w celu ograniczenia emisji odorów i pyłu oraz wykorzystywanie uzyskanego w ten sposób strumienia powietrza w procesie spalania odpadów, gdzie powstałe w fosie i podczas rozładunku odory i pyły zostają dopalane w kotle. wyposaŜenie systemu wentylacyjnego budynku przeznaczonego pod instalację waloryzacji ŜuŜli w filtry tkaninowe, co zapobiegnie emisji pyłów do atmosfery wyposaŜenie wylotu „oddechowego” silosów sorbentu i węgla aktywnego w filtr workowy wyposaŜenie wylotu „oddechowego” silosu pyłów pochodzących z lejów pod kotłem i ekonomizerem. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 264 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” 10.2.2 Klimat akustyczny Obliczenia akustyczne dla stanu prognozowanego dla ZUOK przeprowadzono przy poniŜszych załoŜeniach i zaleceniach, warunkujących zachowanie wymogów prawnych pod kątem hałasu. 1. Poziom mocy akustycznej nowych źródeł hałasu nie będzie większy od wartości przyjętych do obliczeń. PoniewaŜ w obecnej fazie brak jest dokładnych danych dotyczących parametrów akustycznych nowych elementów instalacji dane te naleŜy zweryfikować w fazie projektu budowlanego po ostatecznym zaprojektowaniu konkretnych urządzeń i rozwiązań technologicznych. 2. Poziom hałasu we wnętrzu hal nie będzie większy od poziomu oszacowanego na podstawie pomiarów wykonanych w obiektach istniejących i przyjętego do obliczeń dla stanu prognozowanego. PoniewaŜ w obecnej fazie, podobnie jak w przypadku źródeł zewnętrznych, brak jest dokładnych danych dotyczących parametrów akustycznych nowych elementów technologicznych projektowanych wewnątrz budynków, dane te naleŜy zweryfikować w fazie projektu budowlanego po ostatecznym zaprojektowaniu konkretnych urządzeń i rozwiązań technologicznych. W przypadku stwierdzenia moŜliwości wystąpienia wyŜszych poziomów hałasu we wnętrzu budynków moŜe wystąpić konieczność zwiększenia izolacyjności akustycznej fragmentów ścian. Przypadek taki wymaga wykonania powtórnych obliczeń akustycznych. 3. Wszystkie prace związane z waloryzacją ŜuŜla będą się odbywały we wnętrzu budynku łącznie z działaniem kruszarek (z wyjątkiem transportu na składowisko). 4. Wszystkie hałaśliwe prace budowlane naleŜy wykonywać tylko w porze dziennej. Spełnienie obowiązujących wymagań akustycznych będzie moŜliwe jedynie przy uwzględnieniu powyŜszych warunków. W fazie projektu technicznego naleŜy wykonać ponowne obliczenia akustyczne z uwzględnieniem parametrów akustycznych charakterystycznych dla ostatecznie przyjętych rozwiązań technologicznych i ostatecznej lokalizacji urządzeń. Po zakończeniu prac modernizacyjnych i uruchomieniu nowej instalacji naleŜy wykonać kontrolne pomiary hałasu w środowisku. Następne pomiary środowiskowe naleŜy wykonać po dwóch latach od uruchomienia nowej instalacji. 10.2.3 Wody podziemne i powierzchniowe Potencjalne oddziaływanie na wody podziemne i powierzchniowe moŜe być skutecznie ograniczane poprzez następujące środki zapobiegawcze: W obiektach do których przyjmowane są odpady (szczególnie fosie oraz budynku waloryzacji i placu dojrzewania ŜuŜla) podłoŜe musi być szczelne, uniemoŜliwiające drenaŜ odcieków, pozwalające na ich ujmowanie w system kanalizacji. Odcieki te zgodnie z Prawem Wodnym stanowić będą ścieki przemysłowe i powinny być kierowane są do szczelnego zbiornika bezodpływowego, a następnie wozami asenizacyjnymi wywoŜone do oczyszczalni. Ścieki z zaplecza socjalno-biurowego wraz ze ściekami z laboratorium odprowadzane będą do kanalizacji miejskiej. Konieczne będzie zawarcie umowy na zaopatrzenie w wodę i odprowadzenie ścieków. W celu ochrony przed potencjalnym oddziaływaniem na wody podziemne i powierzchniowe, pojazdy na terenie ZUOK poruszać się będą po utwardzonych drogach i placach uzbrojonych w system kanalizacji deszczowej. Muszą to być pojazdy sprawne, zapewniające brak skaŜenia substancjami ropopochodnymi. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 265 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Wody opadowe z dachów obiektów oraz terenów utwardzonych będą kierowane do kanalizacji. Aby minimalizować ładunek zanieczyszczeń spłukiwany z terenu zakładu z wodami opadowymi i roztopowymi naleŜy utrzymywać w czystości teren zakładu. W celu zapewnienia oszczędnej gospodarki wodą wody opadowe z dachów budynków moŜna gromadzić w zbiorniku na cele ppoŜ lub utrzymania zieleni. Projektowany ZUOK przy prawidłowej realizacji budowy i eksploatacji nie będzie stanowił zagroŜenia dla wód podziemnych i powierzchniowych. 10.2.4 Gospodarka odpadami Budowa ZUOK sprawi, Ŝe jedynie niewielkie ilości wytwarzanych i przetwarzanych odpadów komunalnych będzie przekazywana do składowania. Zaoszczędzona zostanie wolna powierzchnia składowania na składowiskach, zapewnione kontrolowane i monitorowane warunki unieszkodliwienia. Zgodnie z Ustawą o odpadach, wytwórca odpadów zobowiązany jest do działań mających na celu zapobieganie i minimalizację ilości wytwarzanych odpadów jak równieŜ do odzysku odpadów. Na znaczącą minimalizację wytwarzania odpadów w wyniku eksploatacji zakładu, które będą musiały zostać poddane składowaniu będzie miało wpływ: • prowadzenie waloryzacji ŜuŜli, • odzysk metali Ŝelaznych z ŜuŜli, Powstałe odpady technologiczne i eksploatacyjne oraz surowce wtórne będą przekazywane posiadaczom zewnętrznym posiadającym stosowne zezwolenia, w celu ich odzysku bądź unieszkodliwienia. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 21 marca 2002 w sprawie wymagań dotyczących prowadzenia procesu termicznego przekształcania odpadów (Dz. U. nr 37 poz. 339 ze zm.) § 13.1. pozostałości po termicznym przekształcaniu odpadów poddaje się odzyskowi, a w przypadku braku takiej moŜliwości — unieszkodliwia się, ze szczególnym uwzględnieniem unieszkodliwienia frakcji metali cięŜkich. śuŜel z termicznego przekształcania odpadów moŜe być wykorzystywany jako materiał budowlany, np. jako materiał do podbudowy dróg. Nie jest on odpadem niebezpiecznym. Do czasu przekazania, odpady będą magazynowane w sposób odpowiedni dla danego typu odpadu. Magazynowanie odpadów powinno być realizowane z zachowaniem następujących zasad: − − miejsca magazynowania odpadów powinny być oznakowane i zabezpieczone przed dostępem osób postronnych oraz zwierząt oraz przed rozprzestrzenianiem. PodłoŜe powinno być utwardzone. odpady przeznaczone do odzysku bądź unieszkodliwienia w sposób inny niŜ składowanie mogą być magazynowane przez okres nie dłuŜszy niŜ 3 lata. Odpady niebezpieczne (popioły, odpady z suchego oczyszczania gazów odlotowych) będą stabilizowane na terenie Zakładu, co umoŜliwi ich składowanie na składowisku odpadów innych niŜ niebezpieczne i obojętne. Pozostałości po termicznym przekształcaniu odpadów magazynuje się i transportuje w sposób uniemoŜliwiający ich rozprzestrzenianie się w środowisku. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 266 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” 10.2.5 Powierzchnia ziemi, krajobraz, gleby Eksploatacja inwestycji nie będzie skutkować znaczącym oddziaływaniem na powierzchnię ziemi lub gleby. Nie przewiduje się zastosowania szczególnych środków zabezpieczających te komponenty środowiska. Oddziaływanie na gleby będzie minimalizowane poprzez zastosowanie metod zapobiegających przedostawaniu się zanieczyszczeń do powietrza. Oddziaływanie na jakość krajobrazu naleŜy zminimalizować poprzez wykonanie przemyślanego pod tym kątem zaprojektowania obiektu. 10.2.6 Ludzie, zwierzęta, rośliny Podstawowe oddziaływanie na ludzi, zwierzęta, rośliny mogłoby odbywać się pośrednio, poprzez zanieczyszczenie atmosfery. Zastosowane rozwiązania, pozwalające na przestrzeganie norm emisji substancji zanieczyszczających powietrze, gwarantują dotrzymanie (z zapasem) norm jakości powietrza, a tym na stan zdrowia ludzi zostały opisane w podrozdziale dotyczącym zanieczyszczeń powietrza. Minimalizację oddziaływania odorowego uzyska się poprzez wyprowadzanie powietrza z fosy, w której gromadzone są odpady przed spaleniem, do instalacji termicznego przekształcania odpadów jako tzw. powietrza pierwotnego. W fosie panować będzie podciśnienie i odory nie będą wydostawać się na zewnątrz. Poziom dopuszczalnego hałasu nie zostanie przekroczony na najbliŜszych zakładowi terenach podlegających ochronie akustycznej, o ile zostaną zastosowane uwagi opisane w rozdziałach dotyczących hałasu. ZUOK wyposaŜony będzie w brodzik dezynfekcyjny, zapobiegający przedostawaniu się skaŜeń mikrobiologicznych poza teren zakładu na kołach wyjeŜdŜających samochodów. Teren zakładu jak równieŜ urządzenia będą musiały być utrzymywane w czystości. Ponadto ludzie pracujący na terenie ZUOK będą musieli przestrzegać zasad BHP związanych z pracą w styczności z odpadami i instrukcji obsługi maszyn i urządzeń. Utrzymanie w obecnym stanie sukcesji roślinności w północnej części działki (od strony lasu), w tym szczególnie rejonu wokół cieku wodnego, nasadzenia drzew i krzewów od północnej strony inwestycji, preferowanych przez gąsiorki i lerki sprzyjać będzie ich pozostaniu na tym terenie. Pozostałe sztuczne nasadzenia na terenie przedsięwzięcia stworzą nowe siedliska dla innych gatunków ptaków. Na etapie uzyskiwania pozwolenia budowlanego, gdy będą znane szczegółowe parametry rozmieszczenia i wielkości obiektów naleŜy przeprowadzić konsultacje z ornitologiem, który określi czy zmiana charakteru i wielkości dotychczasowego siedliska moŜe pogorszyć warunki bytowania tych ptaków oraz czy nasadzenie gatunków roślin preferowanych przez gąsiorka i lerkę (w tym szczególnie głogu, tarniny, dzikiej róŜy, jeŜyny) po wykonaniu budowy i w trakcie eksploatacji jest wystarczającą kompensacją oddziaływania. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 267 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” 10.2.7 Obszary chronione Podstawowe oddziaływanie na obszary chronione mogłoby odbywać się pośrednio, poprzez zanieczyszczenie atmosfery. Zastosowane rozwiązania, pozwalające na przestrzeganie norm emisji substancji zanieczyszczających do powietrza, zostały opisane w podrozdziale dotyczącym zanieczyszczeń powietrza. Biorąc pod uwagę charakter emisji, specyfikę obszarów chronionych oraz ich oddalenie od miejsca inwestycji, nie przewiduje się realizowania czynności, które w sposób istotny mogłyby wpływać na obszary Natura 2000. Nie ma więc konieczności wdraŜania działań i zabezpieczeń mających na celu ograniczenie oddziaływania i emisji zanieczyszczeń pod kątem obszarów chronionych. 10.2.8 Obszary NATURA 2000 Biorąc pod uwagę charakter emisji, specyfikę obszarów Natura 2000 oraz ich oddalenie od miejsca inwestycji, nie przewiduje się realizowania czynności, które w sposób istotny mogłyby wpływać na obszary Natura 2000. Nie ma więc konieczności wdraŜania działań i zabezpieczeń mających na celu ograniczenie oddziaływania i emisji zanieczyszczeń pod kątem ochrony obszarów Natura 2000. 10.2.9 Zabytki i dobra kultury Nie przewiduje się realizowania czynności, które w sposób istotny mogłyby wpływać na zabytki i dobra kultury. Nie ma więc konieczności wdraŜania działań i zabezpieczeń mających na celu ograniczenie oddziaływania i emisji zanieczyszczeń pod tym kątem. 10.3 Faza likwidacji Faza likwidacji inwestycji moŜe np. polegać na zaadaptowaniu istniejących obiektów do nowych funkcji. Przed zakończeniem eksploatacji konieczne będzie zaprzestanie przyjmowania odpadów, termiczne unieszkodliwienie odpadów zmagazynowanych w fosie, wywiezienie odpadów powstałych w trakcie eksploatacji inwestycji, zgodnie z obowiązującymi w czasie likwidacji przepisami (na chwilę obecną likwidacja nie jest zakładana przez okres najbliŜszych kilkudziesięciu lat). Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 268 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” 11 PORÓWNANIE ZASTOSOWANEJ TECHNOLOGII Z NAJLEPSZYMI DOSTĘPNYMI TECHNIKAMI (BAT) W części raportu poświęconej analizie oddziaływania inwestycji na środowisko przedstawiono metody ochrony środowiska uwzględniające poszczególne jego składowe komponenty. Podsumowując naleŜy stwierdzić, Ŝe zastosowane metody i urządzenia są wystarczające z punktu widzenia ochrony środowiska – co potwierdza takŜe zestawienie (załącznik 11.1) sporządzone w ramach analizy spełniania wymagań BAT (najlepsze dostępne techniki). Ponadto naleŜy podkreślić, Ŝe stosowana w Zakładzie technologia nie jest uciąŜliwa dla środowiska, a stosowane procedury i systemy monitorowania procesów produkcyjnych, pozwalają na dostateczną kontrolę i panowanie nad nimi. Dla procesów spalania odpadów zostały sformułowane oficjalne wytyczne dotyczące najlepszej dostępnej techniki (w formie dokumentu BREF – Reference Document of the Best Available Techniques for Waste Incineration, dated August 2006). W niniejszym wniosku rozpatrzono równieŜ inne materiały referencyjne o charakterze ogólnym (magazynowanie surowców i materiałów niebezpiecznych, systemy chłodzenia, systemy monitoringu i inne). Generalnie naleŜy stwierdzić, Ŝe korzystając z dostępnych materiałów moŜna kierować się przede wszystkim pewnymi ogólnymi zasadami, które sprowadzają się do podstawowych załoŜeń definicji i filozofii najlepszych dostępnych technik (BAT), w tym zwłaszcza: I. II. III. IV. V. VI. dotrzymywanie standardów emisyjnych, dotrzymywanie standardów jakości środowiska, zapewnienie efektywnej gospodarki materiałowo-surowcowej, zapewnienie efektywnej gospodarki energetycznej, zapewnienie bezpiecznej gospodarki substancjami niebezpiecznymi, zapewnienie rentowności produkcji przy spełnieniu powyŜszych wymagań. W przypadku termicznego przekształcania odpadów w ZUOK wszystkie powyŜsze kryteria będą spełnione, gdyŜ: • • • • • • • • nie odnotowuje się przekroczeń dopuszczalnych wartości emisyjnych zanieczyszczeń, zastosowano nowoczesną instalację do termicznego przekształcania odpadów, dotrzymane będą normy jakości środowiska poza terenem, do którego Wnioskodawca ma tytuł prawny, zastosowane urządzenia ochronne są wystarczające z punktu widzenia dotrzymywania standardów emisyjnych i imisyjnych, wykorzystanie surowców, materiałów i energii moŜna uznać za racjonalne i efektywne, co wymuszane jest przede wszystkim wymaganiami rynkowymi (zastosowano procedury racjonalizacji zuŜycia surowców i energii), realizowana jest zasada minimalizacji ilości powstających odpadów oraz stosowane jest selektywne zbieranie odpadów w miejscach ich wytwarzania, stosowane substancje niebezpieczne są odpowiednio zabezpieczone, monitoring procesów technologicznych i emisji zanieczyszczeń pozwala na kontrolę w zakresie oddziaływania Zakładu na środowisko oraz utrzymanie i kontrolę reŜimów prowadzenia procesu spalania. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 269 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Wobec powyŜszych stwierdzeń zaproponowano, aby uznać dopuszczalne parametry emisyjne przedstawione w części operacyjnej niniejszego raportu jako parametry charakteryzujące najlepszą dostępną technikę dla tej konkretnej technologii i w jej aktualnej lokalizacji. W myśl obowiązujących przepisów: • art. 201, ust. 1 Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 z późn. zm.); • pkt. 5 ppkt. 2 załącznika do rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 26 lipca 2002 r. w sprawie rodzajów instalacji mogących powodować znaczne zanieczyszczenie poszczególnych elementów przyrodniczych albo środowiska jako całości (Dz. U. Nr 122, poz. 1055) dla planowanej inwestycji konieczne jest uzyskanie pozwolenia zintegrowanego. Pozwolenie zintegrowane naleŜy uzyskać przed oddaniem instalacji do uŜytkowania. Zgodnie z art. 66 ust. 1 lit.11 ustawy z dnia 3 października 2008 r o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008 r. Nr 199, poz 1227 ze zm.) jeŜeli planowane przedsięwzięcie jest związane z uŜyciem instalacji – raport o oddziaływaniu na środowisko powinien zawierać porównanie proponowanej technologii z technologią spełniającą wymagania, o których mowa w art. 143 ustawy Prawo ochrony środowiska. PoniŜej przedstawiono porównanie technologii z technologią spełniającą wymagania, o których mowa w art. 143 ustawy POŚ. Technologia stosowana w nowo uruchamianych lub zmienianych w sposób istotny instalacjach i urządzeniach powinna spełniać wymagania, przy których określaniu uwzględnia się w szczególności: 1) stosowanie substancji o małym potencjale zagroŜeń; W ZUOK wykorzystywane będą substancje sklasyfikowane jako niebezpieczne jednak w ilościach nie klasyfikujących go do zakładów o zwiększonym ani duŜym ryzyku wystąpienia awarii przemysłowej. NaleŜy dąŜyć do jak najmniejszego wykorzystania substancji stwarzających zagroŜenie. W systemie oczyszczania spalin SNCR w celu redukcji tlenków azotu zastosowano mocznik, który nie jest traktowany jako substancja niebezpieczna. W ten sposób do celu oczyszczania nie musi być wykorzystywany szkodliwy amoniak. 2) efektywne wytwarzanie oraz wykorzystanie energii; Zastosowany w ZUOK system odzysku i produkcji energii zapewni jej efektywne wykorzystanie. System odzysku ciepła ze spalin w celu podgrzewania wody zasilającej, powietrza pierwotnego, oraz wytwarzania pary w maksymalny sposób wykorzysta zawarte w nich ciepło. Produkcja energii elektrycznej w generatorze sprzęŜonym z turbiną upustowokondensacyjną pozwoli na zaspokojenie potrzeb własnych i odsprzedaŜ pozostałej części energii do sieci energetycznej. Ciepło odzyskane z pary w wymienniku ciepła pozwoli na podgrzanie wody z miejskiej sieci ciepłowniczej. Wszystkie zastosowane systemy zapewnią efektywne wytwarzanie oraz wykorzystanie energii. 3) zapewnienie racjonalnego zuŜycia wody i innych surowców oraz materiałów i paliw; Praca instalacji, maszyn i urządzeń wchodzących skład ZUOK będzie tak zoptymalizowana aby zuŜycie wszystkich surowców, wody, materiałów i paliw było na jak najniŜszym poziomie. Opomiarowanie elementów związanych z przepływem mediów, prowadzenie monitoringu zuŜycia reagentów w systemie oczyszczania spalin, wody wykorzystywanej w obiegu parowym, chłodzenia ŜuŜli i innych, prowadzenia monitoringu zuŜycia ilości oleju opałowego w piecu zapewni racjonalne zuŜycie wszystkich mediów. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 270 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” 4) stosowanie technologii bezodpadowych i małoodpadowych oraz moŜliwość odzysku powstających odpadów; W wyniku prowadzenia procesu termicznego przekształcania odpadów komunalnych będą powstawać stale pozostałości w postaci ŜuŜla, pyłów oraz stałych pozostałości z oczyszczania spalin. śuŜle i popioły paleniskowe będą poddawane procesowi waloryzacji w instalacji na terenie ZUOK. Po odpowiednio długim okresie sezonowania i przejściu testów na wymywalność metali cięŜkich z ŜuŜla będzie on zbywany jako produkt nadający się podbudowy dróg lub przesypka wykorzystywana na składowiskach odpadów. Pyły i stałe pozostałości z oczyszczania spalin poddane procesowi zestalenia i stabilizacji w instalacji na terenie ZUOK będą wywoŜone i składowane na składowisku odpadów innym niŜ niebezpieczne i obojętne. 5) rodzaj, zasięg oraz wielkość emisji; W fazie eksploatacji moŜliwe największe oddziaływanie inwestycji będzie odbywało się w sferze oddziaływania na powietrze oraz na klimat akustyczny. Z przeprowadzonej analizy i obliczeń wynika, iŜ realizacja budowy ZUOK w proponowanym zakresie zapewni dotrzymanie obowiązujących standardów w zakresie dopuszczalnych emisji i imisji. Oddziaływanie na pozostałe komponenty środowiska jak równieŜ oddziaływanie na ludzi, dzięki zastosowanej technologii i systemom oczyszczania będzie nieistotne. Biorąc pod uwagę bezpieczeństwo funkcjonowania instalacji nie ma potrzeby ustanowienia obszaru ograniczonego uŜytkowania dla ZUOK w Białymstoku. 6) wykorzystywanie porównywalnych zastosowane w skali przemysłowej; procesów i metod, które zostały skutecznie Proponowana technologia termicznego przekształcania odpadów komunalnych, system oczyszczania spalin, zestalanie i stabilizacja odpadów poprocesowych oraz proces waloryzacji ŜuŜla są technologiami szeroko stosowanymi w krajach UE. Podlegają one ciągłemu rozwojowi i ulepszaniu. W Europie pracuje ponad 400 tego typu instalacji. W tabeli poniŜej zostały przedstawione przykładowe instalacje pracujące w Europie w oparciu o pół-suchy system oczyszczania spalin. Tabela 11.1 Przykładowe instalacje pracujące w Europie w oparciu o pół-suchy system oczyszczania spalin. Kraj Belgia Czechy Dania Dania Dania Francja Francja Francja Francja Francja Francja Francja Francja Francja Niemcy Niemcy Niemcy Wielka Brytania Wielka Brytania Wielka Brytania Wielka Brytania Socotec Polska Sp. z o. o. Miejscowość Oostende Brno Nykøbing F Roskilde Rønne Grand Quevilly La Veuve Lasse Le Fayet Orisane Poitiers Sainte Gemmes sur Loire - ANGERS Toulon Villejust Lauta Olching Schwandorf Billingham Huddersfield Stoke on Trent Sheffield Wydajność [Mg/h] 18 45 12 34 2,5 43,5 12,5 12,5 7,5 15 6,6 25,2 3 11 30 18 98 28 17 24 28 Strona 271 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Wielka Brytania Węgry Włochy Włochy Włochy Norwegia Portugalia Portugalia Portugalia Hiszpania Hiszpania Hiszpania Hiszpania Hiszpania Wolverhampton Budapest Macomer Mergozzo Verona Al. Funchal Moreira da Maia S. Joao de Talha Bilbao Cerceda Madrid Mataro Palma De Mallorca 14 60 6 4,4 24 3 16 49,4 140 30 26 27,51 20 37,5 W tabeli poniŜej zostały przedstawione przykładowe instalacje pracujące w oparciu o technologię spalania w piecach rusztowych. Tabela 11.2 Przykładowe instalacje pracujące w oparciu o technologię spalania w piecach rusztowych. Referencje Termiczne przekształcanie odpadów w piecach rusztowych Corteolona (Włochy) – 1 linia – przepustowość – 37 400 Mg/rok; Livorno (Włochy) – 2 linie – przepustowość – 44 806 Mg/rok; Pietrasanta (Włochy) – 2 linie – przepustowość – 46 849 Mg/h; Trezzo Sul (Włochy) – 2 linie – przepustowość – 152 540 Mg/h; Weurt (Holandia) – 2 linie – przepustowość 269 585 Mg/rok Arnoldstein (Austria) – 1 linia – przepustowość – 40 644 Mg/rok; Zwentendorf (Austria) – 2 linie – przepustowość – 323 000 Mg/rok; Doel-Beveren (Belgia) – 3 linie – przepustowość – 397 029 Mg/rok; Praga (Czechy) – 4 linie – przepustowość – 211 383 Mg/rok; Liberec (Czechy) – 1 linia – przepustowość – 92 260 Mg/rok; Horsens (Dania) – 2 linie – przepustowość – 70 713 Mg/rok; Esbjerg (Dania) – 1 linia – przepustowość – 181 635 Mg/rok; Bessieres (Francja) – 2 linie – przepustowość 155 000 Mg/rok; Blois (Francja) – 2 linie – przepustowość 89 700 Mg/rok; Fourchambault (Francja) – 1 linia – 20 650 mg/rok; Guichainville (Francja) – 2 linie – przepustowość 90 000 Mg/rok; Halluin (Francja) – 3 linie – przepustowość – 332 976 Mg/rok; La Veuve (Francja) – 1 linia – przepustowość – 97 500 Mg/rok; Lasse (Francja) – 1 linia – przepustowość – 97 500 Mg/rok; Frankfurt (Niemcy) – 4 linie – przepustowość – 211 000 mg/rok; Lauta (Niemcy) – 2 linie – przepustowość – 225 000 Mg/rok; Schweinfurt (Niemcy) – 3 linie – przepustowość – 155 000 Mg/rok; Weißenfels (Niemcy) – 2 linie – przepustowość – 300 000 Mg/rok Sheffield (Wlk. Brytania) – 1 linia – przepustowość – 226 200 Mg/rok; Portsmouth (Wlk. Brytania) – 1 linia – przepustowość – 171 600 Mg/rok; Marchwood (Wlk. Brytania) – 1 linia – przepustowość – 171 600 Mg/rok; Budapeszt (Węgry) – 4 linie – przepustowość – 160 054 Mg/rok; Bergen (Norwegia) – 1 linia – przepustowość – 105 000 Mg/rok; Oslo (Norwegia) – 2 linie – przepustowość – 148 161 Mg/rok; Funchal (Portugalia) – 2 linie – przepustowość – 113 823 Mg/rok; S. Joao de Talha (Portugalia) – 5 linii – przepustowość – 534 640 Mg/rok; Bilbao (Hiszpania) – 1 linia – przepustowość – 157 808 Mg/rok; Melilla (Hiszpania) – 1 linia – przepustowość – 46 227 Mg/rok; Palma De Mallorca (Hiszpania) – 2 linie – przepustowość – 328 747 Mg/rok; Jönköping (Szwecja) – 1 linia – przepustowość – 156 000 Mg/rok; Uddevalla (Szwecja) – 1 linia – przepustowość – 85 800 Mg/rok; Uppsala (Szwecja) – 4 linie – przepustowość – 273 000 Mg/rok; Lausanne (Szwajcaria) – 1 linia – przepustowość – 44 117 Mg/rok; Posieux (Szwajcaria) – 1 linia – przepustowość – 88 401 Mg/rok; Weinfelden (Szwajcaria) – 2 linie – przepustowość – 113 097 Mg/rok. 7) (uchylony); Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 272 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” 8) postęp naukowo-techniczny; Wszystkie zastosowane technologie będą uwzględniały postęp naukowo-techniczny. W nowo wybudowanej instalacji termicznego przekształcania odpadów będą zastosowane najnowsze, sprawdzone rozwiązania z dziedziny spalania odpadów, odzysku energii, oczyszczania spalin oraz bezpiecznego zagospodarowania pozostałości poprocesowych. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 273 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” 12 USTALENIE POTRZEBY USTANOWIENIA OBSZARU OGRANICZONEGO UśYTKOWANIA ZE WZGLĘDU NA ODDZIAŁYWANIE INWESTYCJI NA ŚRODOWISKO W ustawie Prawo ochrony środowiska (tekst jednolity Dz. U. 2008r. nr 25 poz. 150 z późn. zm.) w art. 135 mowa jest o potrzebie i warunkach ustalenia obszaru ograniczonego uŜytkowania dla inwestycji mogących znacząco oddziaływać na środowisko w przypadku gdy z postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko, z analizy porealizacyjnej albo z przeglądu ekologicznego wynika, Ŝe mimo zastosowania dostępnych rozwiązań technicznych, technologicznych i organizacyjnych nie mogą być dotrzymane standardy jakości środowiska poza terenem zakładu lub innego obiektu to tworzy się obszar ograniczonego uŜytkowania. Wśród przedsięwzięć wymienionych w art. 135 ustępie 1 nie wymieniono instalacji do termicznego unieszkodliwiania odpadów. Nie naleŜy ona do inwestycji, dla których tworzy się obszar ograniczonego uŜytkowania z racji tego, Ŝe daje ona moŜliwość dotrzymania standardów środowiska. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 274 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” 13 ANALIZA MOśLIWYCH KONFLIKTÓW SPOŁECZNYCH ZWIĄZANYCH Z PLANOWANYM PRZEDSIĘWZIĘCIEM 13.1 Cele i zadania społecznych przeprowadzania procedury konsultacji Doświadczenie wskazuje, Ŝe inwestycjom związanym z lokowaniem czy budową obiektów lub instalacji dotyczących gospodarki odpadami towarzyszy ryzyko wystąpienia protestów i konfliktów społecznych. Szczególne emocje budzi instalacja termicznego przekształcania odpadów, która w Polsce jest mało rozpowszechniona, a dostępne informacje propagowane na jej temat w środkach masowego przekazu zazwyczaj sugerują i wyolbrzymiają jej szkodliwe oddziaływanie na ludzi i środowisko. Spowodowane jest to głównie brakiem wiedzy o zasadach działania instalacji, o dopuszczalnych wartościach emisji zanieczyszczeń i nieznajomością procedur administracyjnych. Charakterystyczną w takich sytuacjach jest postawa NIMBY (ang. Not In My Back Yard), zgodnie z którą mieszkańcy rozumiejąc potrzebę powstania inwestycji, nie godzą się na usytuowanie jej w pobliŜu ich domostw. W związku z tym, moŜliwość wystąpienia potencjalnych konfliktów społecznych w przypadku instalacji termicznego przekształcania odpadów jest bardzo duŜa. Wśród mieszkańców powstaje zwykle poczucie zagroŜenia stwarzane przez zastosowanie nowej technologii, której skutki nie są powszechnie znane. To zjawisko nazywane jest przez socjologów zjawiskiem „braku bezpieczeństwa ekologicznego”. Jednocześnie wielu mieszkańców nie zdaje sobie sprawy, iŜ ochrona ich interesów jest zagwarantowana prawnie, m.in. na podstawie ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (tekst jednolity Dz. U z 2006 r. nr 156, poz. 1118 z późn. zm.). Według ustawy obiekt budowlany wraz ze związanymi z nim urządzeniami budowlanymi naleŜy, biorąc pod uwagę przewidywany okres uŜytkowania, projektować i budować w sposób określony w przepisach, w tym techniczno budowlanych, oraz zgodnie z zasadami wiedzy technicznej, zapewniając poszanowanie uzasadnionych interesów osób trzecich występujących w obszarze oddziaływania obiektu w tym zapewnienie dostępu do drogi publicznej. W przypadku przedmiotowej inwestycji powyŜsze uwarunkowania zostaną spełnione. DuŜym atutem jest usytuowanie przedsięwzięcia w strefie przeznaczonej pod zabudowę przemysłową, składy itp. Z obszarem planowanej inwestycji sąsiadują bezpośrednio tereny głównie o zabudowie przemysłowej, produkcyjnej i usługowej oraz tereny niezagospodarowane oraz zalesione. Budowa Zakładu we wskazanej lokalizacji nie przyczyni się do znaczącej zmiany krajobrazu. Sprzyja to minimalizacji potencjalnych sprzeciwów lokalnych społeczności, wynikających z obawy o straty finansowe będące następstwem spadku wartości nieruchomości połoŜonych w sąsiedztwie planowanego przedsięwzięcia. Tendencje tego typu wynikają takŜe z potencjalnych zagroŜeń związanych z funkcjonowaniem zakładów termicznego przekształcania odpadów, dla innych uŜytkowników środowiska, które zostały szczegółowo opisane we wcześniejszych rozdziałach niniejszego raportu. Główna kwestią problematyczną jest emisja zanieczyszczeń do atmosfery i symbolizujący ją komin, który w wielu przypadkach jest widoczny z dalszej odległości (w obecnie projektowanych instalacjach, między innymi z opisywanych poniŜej powodów, dąŜy się do stosowania jak najniŜszych kominów). Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 275 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” W społeczeństwie panuje przeświadczenie, Ŝe emisja z kominów instalacji przyczynia się do znacznego zanieczyszczenia środowiska i tym samym jest niezwykle szkodliwa dla ich zdrowia. Co ciekawe praktyka spalania plastików, drewna impregnowanego lub lakierowanego zamiast węgla w paleniskach domowych, szeroko stosowana wśród mieszkańców korzystających z indywidualnych systemów ogrzewania nie spotyka się z podobnym sprzeciwem. Przy dostępnej wiedzy i stosowanych rozwiązaniach technologicznych termiczne przekształcanie odpadów jest najbezpieczniejszym sposobem ich unieszkodliwiania - emisja jest punktowa i łatwa do ujęcia w sprawny system oczyszczania. Pomimo to większą aprobatą społeczeństwa cieszą się, obecne w naszej rzeczywistości od kilkudziesięcioleci składowiska. Paradoksalnie, wspomniane składowiska czasami nie są odpowiednio zabezpieczone, zaś emisja z ich terenu, choć często niewidoczna, powoduje trudne do ograniczenia i kontrolowania rozprzestrzeniania się skaŜenie mikrobiologiczne, zagroŜenie dla wód podziemnych i powierzchniowych, gleby, atmosfery itp., a więc pośrednio takŜe dla zdrowia samych mieszkańców. Podstawowym zadaniem edukacji społeczeństwa jest obalenie mitów dotyczących termicznego przekształcania odpadów i jednoczesne przekazanie wiarygodnych informacji. Ponadto celem szeroko pojętej edukacji społeczeństwa powinien być wzrost świadomości odnośnie szkodliwości spalania odpadów w paleniskach domowych, oraz propagowanie dobrej praktyki postępowania z odpadami w gospodarstwach domowych. Edukacja powinna równieŜ uzmysłowić indywidualną odpowiedzialność za stan środowiska wywołany niewłaściwie prowadzoną gospodarką odpadami. W ramach przygotowywania projektu związanego z gospodarką odpadami mieszkańcy otrzymują rzetelne informacje odnośnie przedsięwzięcia. Dialog ze społecznością lokalną, umoŜliwia jej zaangaŜowanie w plan realizacji oraz gwarantuje moŜliwość przedstawienia swoich racji odnośnie warunków realizacji inwestycji. W ten sposób powstaje płaszczyzna porozumienia i poczucie współodpowiedzialności. W efekcie działań informacyjnych społeczność lokalna otrzymuje duŜą ilość merytorycznych, łatwych w odbiorze informacji, które powinny wyjaśniać następujące kwestie: celowość realizacji takiego właśnie projektu, jak władze zabezpieczyły interes mieszkańców, na czym polega proponowana technologia, jakie korzyści osiągną mieszkańcy. Znaczącym argumentem promującym Zakład powinno być takŜe podkreślenie korzyści dla uŜytkowników środowiska, wynikających z proponowanej inwestycji. NaleŜy je rozpatrywać obszarowo, nie tylko w skali miasta Białystok, ale takŜe miejsc, gdzie odpady wywoŜone są na składowiska oraz na trasach ich transportu. Dzięki budowie Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych stworzone zostaną: 1. moŜliwość minimalizacji odpadów składowanych na składowiskach; 2. spowolnienie tempa zapełniania składowisk (oszczędzanie pojemności składowania) i zmniejszenia kosztów związanych z rekultywacją, budową nowych kwater itp. 3. zmniejszenie ryzyka zanieczyszczenia środowiska, w tym mikrobiologicznego, w obrębie składowisk, głównie wód powierzchniowych i podziemnych oraz gleby; 4. zmniejszenie ryzyka roznoszenia zagroŜeń środowiskowych i epidemiologicznych w otoczeniu składowisk moŜliwość obniŜenia kosztów i zuŜycia energii potrzebnych na transport, przeładunek, pośrednie przetworzenie odpadów (jak np. sortowanie odpadów zmieszanych), surowców wtórnych oraz balastu; 5. moŜliwość polepszenia lub zachowania wartości krajobrazowych rejonów, gdzie połoŜone są lub byłyby połoŜone nowe składowiska; Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 276 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” 6. moŜliwość produkcji dodatkowej ilości energii elektrycznej i cieplnej, która pozwala na oszczędzenie typowych zasobów energetycznych. NaleŜy przy tym połoŜyć szczególny nacisk na korzyści wynikające z uzyskiwania energii cieplnej i elektrycznej ze spalania odpadów w procesie kogeneracji i przekazywania jej do sieci. Zmiana sposobu postrzegania instalacji jest bardzo istotnym elementem społecznej akceptacji metod termicznych. W powszechnej świadomości funkcjonuje określenie „spalarnia odpadów”. Takie określenie budzi raczej negatywne skojarzenia, zaś jego percepcja jest dalece odbiegająca od stanu faktycznego. MoŜna równieŜ spotkać się z innymi nazwami dla takich instalacji: zakład termicznej utylizacji, zakład unieszkodliwiania odpadów, zakład utleniania odpadów itp. Pomimo funkcjonującej róŜnorodności semantycznej określeń, nie oddają one prawdy oczywistej, a mianowicie faktu odzysku energii zawartej w odpadach. Takie postawienie sprawy, nadaje potocznemu pojęciu „spalarnia śmieci”, zupełnie nowy wymiar. Rodzi się skojarzenie, Ŝe jest to instalacja, która produkuje/odzyskuje z odpadów czystą energię (elektryczną i/lub cieplną) poprzez ich termicznie utlenianie. Dobrym przykładem czysto semantycznego zabiegu jest uŜywanie określenia stosowanego w krajach zachodnich. Zakłady te nazwane są „waste to energy”, co dosłownie oznacza „odpad w energię”. Od strony prawnej argument stanowi dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE z dnia 19 listopada 2008r., która uznaje spalarnie odpadów za zakłady odzyskiwania energii. Odpadom nadany został status potencjalnych surowców energetycznych, a ich spalanie będzie jednym ze wspieranych przez UE sposobów wykorzystania odpadów. W tym wypadku równieŜ merytoryczny argument w dyskusji z oponentami stanowić mogą zapisy nowej dyrektywy o odpadach. Dyrektywa ta „dokonując hierarchii postępowania z odpadami zasadniczo ustanawia kolejność priorytetów tego, co stanowi najlepsze z punktu widzenia środowiska - całościowe rozwiązanie w zakresie prawodawstwa i polityki dotyczących odpadów - zaś odstępstwo od takiej hierarchii moŜe być konieczne w przypadku określonych strumieni odpadów, jeŜeli jest to uzasadnione między innymi wykonalnością techniczną, opłacalnością ekonomiczną i ochroną środowiska. Ponadto wskazuje, Ŝe „naczelnym priorytetem w gospodarce odpadami powinno być zapobieganie ich powstawaniu oraz Ŝe ponowne wykorzystanie i recykling materiałów powinny mieć pierwszeństwo przed odzyskiem energii z odpadów, o ile i tylko w takim zakresie, w jakim są to najbardziej ekologiczne z dostępnych metod”. W przypadku wybudowania Zakładu działania informacyjno-promujące nie powinny zakończyć się wraz z zamknięciem procesu inwestycyjnego. Prowadzony i udostępniany do wiadomości publicznej monitoring jakości powietrza (elektroniczna tablica informacyjna wywieszona na zewnątrz zakładu), a takŜe udostępnienie terenu Zakładu celom edukacyjnym (moŜliwość zwiedzania wraz z prezentacją instalacji i przebiegających procesów) są pomocne w wypracowywaniu pozytywnego wizerunku samego Zakładu jak i zastosowania procesu spalania jako właściwej i bezpiecznej metody przekształcania odpadów. Tego typu długofalowe działania mają bardzo istotny wpływ na budowanie opinii i utrwalanie postaw społecznych. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 277 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” 13.2 Przebieg procedury konsultacji społecznych Miasto Białystok przystępując do projektu budowy zakładu termicznego dokonało wstępnej selekcji potencjalnych lokalizacji. Wykorzystując słuŜby miejskie, głównie urbanistyczne i planistyczne wytypowano kilka potencjalnych lokalizacji, wymienionych poniŜej: • teren w rejonie ul. Elewatorskiej, • teren w rejonie ul. Starosielce, • teren w rejonie ul. Przędzialnianej, • teren w rejonie ul. Produkcyjnej, • teren w rejonie ul. Andersa, • teren w rejonie ul. Paderewskiego. Następnie, na podstawie, wstępnej analizy moŜliwości lokowania instalacji termicznej, podjęto decyzję, Ŝe ostatecznej analizie jakościowej poddane będą następujące potencjalne lokalizacje z terenu miasta Białystok: • w rejonie ulicy Produkcyjnej, • w rejonie ulicy Gen. W. Andersa, • w rejonie ulicy Paderewskiego. Wobec powyŜszego konsultacje społeczne przeprowadzono dla trzech ww. lokalizacji. 13.2.1 Wstępne badania ankietowe – listopad 2008 r. Pierwsze spotkanie informacyjne dot. realizacji Zintegrowanego systemu gospodarki odpadami dla aglomeracji białostockiej odbyło się 18 czerwca 2008 r. Zaproszono na nie listownie m.in. przedstawicieli urzędów, instytucji, uczelni wyŜszych, organizacji ekologicznych a takŜe dziennikarzy lokalnych mediów. Na spotkaniu zaprezentowano m.in. analizowane w opracowywanym w tym czasie Studium Wykonalności do Projektu cztery warianty systemu gospodarki odpadami bez wskazywania, który z nich, zdaniem autorów Studium, jest optymalny dla aglomeracji białostockiej. PoniewaŜ jednak wśród branych pod uwagę wariantów dwa przewidywały budowę instalacji do termicznego przekształcania odpadów, władze miasta uznały za niezbędne podanie do publicznej wiadomości informacji, które lokalizacje tego typu zakładu będą brane pod uwagę w przypadku podjęcia ewentualnej decyzji o jego budowie. Podczas tego spotkania poinformowano równieŜ o uruchomieniu adresu e-mail ([email protected]) pod który zainteresowane osoby mogą wysyłać swoje uwagi i wnioski. W listopadzie 2008 r. na zlecenie Miasta Białystok instytut badań opinii publicznej, Millward Brown SMG/KRC przeprowadził badania metodą wywiadu telefonicznego wspomaganego komputerowo (CATI) na grupie 1000 pełnoletnich białostoczan pytając ich m.in. o opinię w sprawie selektywnej zbiórki odpadów u źródła oraz propozycji budowy spalarni. W badaniu tym 93% respondentów wskazało, iŜ miasto powinno mieć spalarnię, a budowę takiego zakładu popiera aŜ 89% z nich. Jednocześnie brak jest jednoznacznych wyników co do lokalizacji takiej inwestycji, gdzie zdania są podzielone, jednakŜe aŜ 75% respondentów przyznaje iŜ sprzeciw mieszkańców powinien być wzięty pod uwagę w procesie decyzyjnym wyboru wariantu lokalizacji ZUOK w Białymstoku. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 278 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Wg. przeprowadzonych badań ankietowych lokalizacja ZUOK przy ul. Produkcyjnej uzyskała 21% poparcie, przy ul. Andersa -11%, a teren przy ul. Paderewskiego -26%. 13.2.2 Konsultacje społeczne i kampania informacyjna W celu przedstawienia opinii publicznej proponowanych rozwiązań oraz poznania opinii zainteresowanych społeczności miasto Białystok rozpoczęło szeroko zakrojone konsultacje społeczne i kampanię informacyjną. 13.2.2.1 Konsultacje społeczne W ramach konsultacji społecznych, w dniach 8-9 czerwca 2009 r. przeprowadzono spotkania konsultacjyjne z mieszkańcami Białegostoku w rejonach lokalizacji wskazanych pod realizację inwestycji - ZUOK, a w szczególności społecznością lokalną. Na spotkania zostali zaproszeni (listownie, bądź poprzez publiczne ogłoszenie informacji) przedstawiciele samorządu, instytucje rządowe, przedstawiciele świata nauki, organizacje pozarządowe, w tym POE, przedstawiciele okolicznych gmin, spółdzielnie mieszkaniowe, okoliczne firmy, osoby prywatne zamieszkujące w okolicy. Ponadto dla biorących udział w spotkaniach konsultacyjnych, przeprowadzono kolejne badania ankietowe - uproszczony sondaŜ na temat opinii mieszkańców na temat gospodarki odpadami, a następnie dokonano analizy zebranych ankiet. Z podsumowania w postaci ankiet wynika, iŜ budowa ZUOK nie znajduje duŜej akceptacji społeczeństwa. Ankietowani mają mieszane uczucia co do potrzeby obróbki termicznej odpadów. Negatywne postawy zajmują jednak wobec budowy zakładu w ich najbliŜszym otoczeniu, co szczególnie było widoczne dla lokalizacji przy ulicy Paderewskiego. Tym samym niezbędne jest przeprowadzenie odpowiednich konsultacji, w których zostaną przedstawione pozytywne aspekty budowy ZUOK, jak równieŜ wyraźnie podkreślony i udokumentowany analizami brak zagroŜeń dla osób mieszkających w jego pobliŜu. Odpowiednie działania podjęte wśród mieszkańców wytypowanych terenów mogą słuŜyć zmianie przekonań części z nich i zaakceptowanie planowanej inwestycji z biegiem czasu. Wśród znacznej części ankietowanych osób stanowisko przeciwko inwestycji w swojej dzielnicy wynika z braku dostatecznej wiedzy na temat metody funkcjonowania, jak równieŜ wpływu na środowisko. Nie uświadamiają sobie, iŜ moŜliwości współczesnej techniki minimalizują negatywne oddziaływanie na środowisko naturalne i zdrowie ludzi. Brak wiedzy potęguje uczucie strachu przed potencjalnym zagroŜeniem. Stąd taka obawa o poziom oddziaływania ZUOK. Dopiero kampania informacyjna oraz spotkania podczas których będzie moŜliwość uzyskania odpowiedzi na wszelkie wątpliwości, jak równieŜ zostaną zaprezentowane osiągnięcia innych miast i państw w dziedzinie termicznej obróbki odpadów, mogą pomóc rozwiać budzące się wśród mieszkańców obawy. Aby przekonać ich do koncepcji budowy zakładu naleŜy poświęcić sporo miejsca podczas prowadzonych spotkań na przedstawianie korzyści płynących z inwestycji. Konieczne jest wykonanie profesjonalnego badania opinii publicznej po kolejnym cyklu przeprowadzonych działań konsultacyjnych. Ponadto naleŜy ocenić, Ŝe spotkania konsultacyjne przyniosły nieznaczny, ale spodziewany efekt w postaci: 1. Wzrostu wiedzy mieszkańców uczestniczących (mieszkańcy z potencjalnych lokalizacji) w spotkaniach konsultacyjnych na temat technologii dotyczącej spalania odpadów; 2. W związku z konsultacjami wzrosło zainteresowanie medialne programem: Zintegrowany System Gospodarki Odpadami. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 279 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Wyniki oraz spodziewane efekty z przebiegu konsultacji w poszczególnych lokalizacjach podano poniŜej, za „Raportem z konsultacji społecznych przeprowadzonych w Białymstoku w okresie od 8.06.2009 roku do 30.06.2009 roku.”, opracowanym przez firmę Południe II. Spotkanie dotycząc lokalizacji ZUOK w rejonie ul. Produkcyjnej odbyło się 8 czerwca 2009 r. o godz. 17.00 w Szkole Podstawowej Nr 16 im. Tadeusza Kościuszki przy ul. StraŜackiej 25. Społeczność lokalna związana z potencjalną lokalizacją ZUOK przy ulicy Produkcyjnej w Białymstoku uzyskała podstawowe informacje na temat Zintegrowanego Systemu Gospodarki Odpadami dla aglomeracji białostockiej, a w tym technologii termicznego przekształcania odpadów. Ankieta wykazała, Ŝe ww. mieszkańcy widzą potrzebę wykorzystania nowoczesnych technologii termicznej utylizacji odpadów, widząc jednocześnie ogromne zagroŜenie innych technologii, a w tym szczególnie składowania. Lokalizacja przy ulicy Produkcyjnej wzbudza nieznaczny niepokój społeczny. Autorzy wyŜej wspomnianego raportu są zdania, iŜ pełna akceptacja społeczna lokalizacji ZUOK przy ulicy Produkcyjnej jest moŜliwa, pod warunkiem kontynuowania konsultacji społecznych. Wg. danych UM Białystok oficjalnie nie zawiązał się komitet protestacyjny przeciwko budowie ZUOK w tej lokalizacji. Spotkanie dotycząc lokalizacji ZUOK w rejonie ul. Andersa odbyło się 9 czerwca 2009 r. o godz. 15.00 w Technikum Elektrycznym (Zespół Szkół Elektrycznych) przy ul. 1000-lecia Państwa Polskiego 14. Społeczność lokalna związana z potencjalną lokalizacją ZUOK przy ulicy Andersa uzyskała podstawowe informacje dotyczące Zintegrowanego systemu gospodarki odpadami dla aglomeracji białostockiej, a w tym technologii termicznego przekształcania odpadów. Ankieta wykazała, Ŝe ww. mieszkańcy mają mieszane uczucia w zakresie wykorzystania nowoczesnych technologii termicznej utylizacji odpadów, widząc jednocześnie ogromne zagroŜenie innych technologii, a w tym szczególnie składowania. Lokalizacja przy ulicy Andersa wzbudza niepokój społeczny. Autorzy niniejszego raportu są zdania, iŜ pełna akceptacja społeczna lokalizacji ZUOK przy ulicy Andersa jest moŜliwa, pod warunkiem kontynuowania konsultacji społecznych. Po przeprowadzonych w dniach 8-9 czerwca 2009 r. konsultacjach społecznych, odnośnie budowy ZUOK we wskazanych lokalizacjach, do UM Białystok wpłynął protest, zgłoszony przez mieszkańców „Osiedla Pietrasze” przeciwko lokalizacji Zakładu w rejonie ul. Gen Wł. Andersa. Spotkanie dotycząc lokalizacji ZUOK w rejonie ul. Paderewskiego odbyło się 9 czerwca 2009r. o godz. 17.00 w Szkole Podstawowej Nr 50 im. Św. Jadwigi Królowej Polski, przy ul. Pułaskiego 96. Społeczność lokalna związana z potencjalną lokalizacją ZUOK przy ulicy Paderewskiego nie uzyskała podstawowych informacji na temat Zintegrowanego Systemu Gospodarki Odpadami dla aglomeracji białostockiej. Nie zdołano przekazać takŜe informacji dotyczących technologii termicznego przekształcania odpadów. Ankieta wykazała, Ŝe ww. mieszkańcy nie widzą potrzeby wykorzystania nowoczesnych technologii termicznej utylizacji odpadów. Okoliczni mieszkańcy kategorycznie nie zgadzają się na tę lokalizację. Zdaniem autorów wwym. raportu zmiana opinii wiązałaby się z duŜym zakresem pracy dotyczącej doinformowania społeczeństwa chociaŜ skutek takich działań jest nieprzewidywalny, a umowa społeczna moŜe w tym wypadku być nie skuteczna. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 280 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Po przeprowadzonych w dniach 8-9 czerwca 2009 r. konsultacjach społecznych, odnośnie budowy ZUOK we wskazanych lokalizacjach, do UM Białystok wpłynął protest, zgłoszony przez mieszkańców „Osiedla Ścianka i BaŜantarnia” przeciwko lokalizacji Zakładu w rejonie ul. Paderewskiego. Skargę złoŜyli takŜe m.in.: mieszkańcy Spółdzielni „ Elemencik”, a takŜe mieszkańcy nowobudowanego osiedla przy ul. Ekologicznej, Łobodzińskiego i Transportowej, mieszkańcy osiedla „Pietrasze” oraz osoby prywatne, Zarząd Dywanów Fabryki Agnella SA oraz Zarząd Podlaskiego Centrum Rolno-Towarowego SA.. WyraŜane obawy dotyczą głównie następujących aspektów, które wyszczególniono w tabeli. Opracowywany obecnie raport zawiera wyjaśnienia i analizy, które stanowią odpowiedź. Tabela 13.1 Główne obawy mieszkańców Główne obawy Oddziaływanie (+ pozytywne, - negatywne, 0 nieistotne) Wskazanie rozdziału w raporcie, w którym zagadnienie jest opisane szczegółowo zanieczyszczenie powietrza będzie szkodliwe dla zdrowia ludzi 0 (dotrzymanie wszelkich norm takŜe na poziomie zabudowy) 8.2.1. (głównie 8.2.1.9) uciąŜliwy hałas 0 (dotrzymanie wszelkich norm na terenach podlegających ochronie akustycznej) 10.2.1. 8.2.2. 10.2.2. pogorszenie jakości środowiska, m.in. wpływ na Las Pietrasze 0 poprzez brak wpływu na powietrze, wody. Oddziaływanie akustyczne wystąpi na terenach przyleśnych, w przypadku braku ekranowania (tereny nie podlegające ochronie akustycznej) 8.2.1.; 8.2.2.; 8.2.3.; 8.2.6. 10.2.6. Podstawowa zasada oceny długotrwałych skutków emisji spalin na siedliska przyrodnicze polega na dotrzymaniu istniejących norm jakości powietrza, które to normy stanowią granicę poniŜej której ta uciąŜliwość nie występuje wg posiadanej obecnie wiedzy. Normy te ustalone są na podstawie wieloletnich prac zespołów naukowych i badawczych i dotyczą całej UE. Z porównania wpływu ZUOK z normami, z uwzględnieniem aktualnego stanu jakości powietrza, wynika iŜ brak będzie negatywnego oddziaływania. wpływ na krajobraz i gleby - / 0 niewielki wpływ na krajobraz, brak negatywnego wpływu na gleby 8.2.5. 10.2.5. zanieczyszczenie wód podziemnych i studni 0 pobór wody będzie następować z sieci wodociągowej, a ścieki i odcieki będą odbierane 8.2.3. 10.2.3. uciąŜliwości wynikające z zagospodarowywania odpadów – szczury, odory uciąŜliwości transportowe 0 odpady magazynowane będą w szczelnej fosie, z której kierowane będą prosto do pieca 2.4.3.1. 10.2.1. 0 Socotec Polska Sp. z o. o. 8.2.6. Strona 281 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” wystąpienie powaŜnej awarii 0. instalacja w ZUOK spełniać teŜ będzie wymagania BAT – najlepszej dostępnej techniki 8.2.12 11 (BAT) kontrola pracy zakładu + ZUOK będzie posiadał rozbudowany, wielostopniowy system monitorowania 14 ŜuŜle – czy to odpad bezpieczny? 0 / + ŜuŜel po waloryzacji moŜe być z powodzeniem wykorzystywany przemysłowe(a nie składowany) odzyskuje się teŜ metale Ŝelazne i nieŜelazne. 2.7. występować będą odpady niebezpieczne 0 procesowe odpady niebezpieczne będą stabilizowane, dzięki czemu nie będą juŜ niebezpieczne. 2.8. transport odpadów do spalarni z całej Polski nie wystąpi, jest to niemoŜliwe z prawnego punktu widzenia. Transport odpadów nastąpi z rejonu objętego przedsięwzięciem (10 miast i gmin) 6.1 składowanie śmieci, duŜe ilości śmieci + Nie występuje składowanie odpadów na terenie zakładu. Dzięki ZUOK składowanych będzie znacznie mniej odpadów i rozwiązany zostanie problem zagospodarowania duŜej ilości odpadów w bezpieczny sposób. 8.2.4. zbudowanie spalarni w mieście, a nie poza miastem +. Wybudowanie ZUOK w mieście daje moŜliwość zagospodarowania wytworzonego ciepła i energii elektrycznej, co wpływa na zmniejszenie opłaty za odpady, która w innym przypadku byłaby znacznie większa 2.4.2.2. Do spalarni przyjmowane będą telewizory, odpady medyczne, odpady mięsne itp. Nie wystąpi. Do ZUOK przyjmowane będą mogły być tylko określone grupy odpadów. 2.3.6. śródło: opracowanie własne 13.2.2.2 Kampania informacyjna W ramach kampanii informacyjnej rozpoczęto działania na rzecz zwiększenia świadomości ekologicznej mieszkańców miasta. W kampanii obok działań promocyjnych w postaci opracowanych banerów, broszur, plakatów, materiałów informacyjnych, animacji multimedialnych realizowane są spotkania informacyjne, warsztaty edukacyjne dla nauczycieli, konkurs fotograficzny. W maju 2009 r. odbyły się „Dni Otwarte” Zakładu Utylizacji Odpadów Komunalnych w Hryniewiczach skierowane przede wszystkim do uczniów białostockich szkół zorganizowane przez PUHP „LECH” Spółka z o. o. w porozumieniu z Urzędem Miejskim w Białymstoku. Program „Dni Otwartych” przewidywał zwiedzanie Zakładu pod opieką przewodnika oraz konkursy i test wiedzy o prawidłowej gospodarce odpadami. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 282 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” W czerwcu 2009 r. Gmina Białystok uruchomiła stronę internetową (www.czystaenergia.bialystok.pl), na której umieszczone zostały podstawowe informacje dotyczące Projektu, aktualności, galerię zdjęć, zakładki z materiałami do pobrania, linkami odsyłającymi do informacji podawanych przez media i dotyczących gospodarki odpadami na terenie aglomeracji białostockiej. W zakładce „Kontakt” znajduje się formularz kontaktowy usprawniający wymianę informacji między zainteresowaną społecznością a urzędnikami odpowiedzialnymi za przygotowanie i realizację Projektu. Strona posiada równieŜ funkcję umoŜliwiającą wysyłanie zainteresowanym osobom na podane adresy e-mail’owe tzw. newsletter’a zawierającego informacje dot. bieŜących wydarzeń związanych z przygotowaniem i realizacją Projektu. Odbył się równieŜ wyjazd studyjny do instalacji termicznego przekształcania odpadów działającej na terenie UE (Magdeburg), realizowane są równieŜ kolejne spotkania konsultacyjne w rejonie rozpatrywanych lokalizacji inwestycji, a takŜe planowane spotkania tzw. Okrągłego Stołu Odpadowego. W spotkaniach Okrągłego Stołu Odpadowego wezmą udział m.in.: przedstawiciele Miasta, mieszkańcy miasta, przedstawiciele organizacji ekologicznych, eksperci, a takŜe inne zainteresowane osoby. Zadaniem nadrzędnym Okrągłego Stołu Odpadowego jest udzielenie odpowiedzi na pytanie dotyczące ostatecznego docelowego kierunku zagospodarowania odpadów komunalnych oraz planowanego ZUOK w Białymstoku w ramach realizowanego przedsięwzięcia „Zintegrowany system gospodarki odpadami dla aglomeracji białostockiej”. Szczegółowy harmonogram rzeczowy kampanii informacyjnej został przedstawiony w tabeli poniŜej. Tabela 13.2 Szczegółowy zakres rzeczowy kampanii informacyjnej w Białymstoku. L.p. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. Zakres zadań Dopracowanie koncepcji hasła kampanii informacyjnej, przedstawionego w ofercie przetargowej Materiał drukowany: broszura informacyjno-edukacyjna z zakresu gospodarki odpadami dla mieszkańców i dziennikarzy, nakład 1x5000 egzemplarzy Materiał drukowany: projekt i wykonanie teczek, A4, 250 sztuk Przygotowanie i przeprowadzenie warsztatów edukacyjnych dla nauczycieli, poświęcone zagadnieniom związanym z ekologiczną gospodarką odpadami i wprowadzaniem przez Zamawiającego „Zintegrowanego systemu gospodarki odpadami dla aglomeracji białostockiej” Materiał drukowany: ulotka informacyjno-edukacyjna z zakresu gospodarki odpadami, nakład 1x114 000 egzemplarzy Przygotowanie animacji multimedialnej w 3D na temat “Zintegrowanego systemu gospodarki odpadami dla aglomeracji białostockiej” Organizacja konkursu fotograficznego o tematyce z zakresu ochrony środowiska i ekologicznej gospodarki odpadami Przygotowanie oraz przeprowadzenie spotkania informacyjnego z udziałem eksperta ds. gospodarki odpadami dla przedstawicieli organów administracji rządowej i samorządowej, liderów społecznych oraz dla przedstawicieli pozarządowych organizacji ekologicznych /POE/, poświęconego realizacji przez Zamawiającego Projektu “Zintegrowany system gospodarki odpadami dla aglomeracji białostockiej”, ok. 100 osób Przygotowanie i realizacja wyjazdu studyjnego dla dziennikarzy, radnych, przedstawicieli samorządów, przedstawicieli mieszkańców, w tym liderów społecznych i POE do zakładu termicznego unieszkodliwiania odpadów w technologii rusztowej na terenie Unii Europejskiej Przygotowanie wystąpienia na sesji Rady Miejskiej Białegostoku z udziałem eksperta ds. gospodarki odpadami, poświęconego realizacji przez Zamawiającego Projektu “Zintegrowany system gospodarki odpadami dla aglomeracji białostockiej” Przygotowanie oraz przeprowadzenie spotkania informacyjnego z udziałem eksperta ds. gospodarki odpadami dla dziennikarzy, poświęconego realizacji przez Zamawiającego Projektu “Zintegrowany system gospodarki odpadami dla aglomeracji białostockiej” Organizacja “Dni otwartych ZUOK w Hryniewiczach” – trzy wyjazdy Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 283 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” 13. Materiał graficzny: kampania banerowa w Internecie. Emisja trzech reklam w formacie billboard: 750 x 100 pikseli na portalu Onet.pl (z geotargetowaniem na miasto Białystok), 100 tys. odsłon oraz dwutygodniowa na białystokonline.pl Przygotowanie oraz przeprowadzenie spotkań konsultacyjnych dla zainteresowanych mieszkańców w trzech miejscach rozpatrywanych lokalizacji ZTPOK : 14. 1) przy ul. Produkcyjnej 2) przy ul. Paderewskiego 3) przy ul. Wł. Andersa Przygotowanie oraz przeprowadzenie pierwszego spotkania Okrągłego Stołu Odpadowego z udziałem 15. przedstawicieli grup społecznych zainteresowanych udziałem w projekcie “Zintegrowany system gospodarki odpadami dla aglomeracji białostockiej” Materiał audio: przygotowanie scenariusza i produkcja 30 sekundowego spotu radiowego 16. zapowiadającego event “Ekologiczny piknik rodzinny” 17. Materiał drukowany dot. eventu: plakat, nakład 1000 sztuk 18. Przygotowanie i organizacja eventu “Ekologiczny piknik rodzinny Przygotowanie oraz przeprowadzenie spotkania konsultacyjnego w gminie Juchnowiec Kościelny dla 19. jej mieszkańców, z udziałem eksperta 20. Przygotowanie oraz przeprowadzenie drugiego spotkania Okrągłego Stołu Odpadowego 21. Przygotowanie oraz przeprowadzenie trzeciego spotkania Okrągłego Stołu Odpadowego Przygotowanie i organizacja konferencji prasowej w Urzędzie Miejskim połączonej z rozstrzygnięciem 22. konkursu fotograficznego o tematyce ekologicznej gospodarki odpadami oraz prezentacją prac. Źródło: UM Białystok Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 284 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” 14 MONITORING ODDZIAŁYWANIA PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA - ETAP REALIZACJI I EKSPLOATACJI 14.1 Etap realizacji Okres budowy Zakładu nie będzie wymagał prowadzenia pomiarów monitoringowych. Na etapie budowy powinna być prowadzona jedynie ewidencja odpadów wytwarzanych podczas realizacji budowy zgodnie z wydanymi decyzjami/postanowieniami w zakresie ochrony środowiska uzyskanymi przez firmę wykonawczą. 14.2 Etap eksploatacji 14.2.1 Monitoring emisji zanieczyszczeń powietrza Monitoring oddziaływania przedsięwzięcia na etapie eksploatacji realizowany będzie poprzez pomiary emisji zanieczyszczeń do powietrza. ZałoŜenie takie jest konieczne i stosowane powszechnie z uwagi na współoddziaływanie w analizowanym terenie bardzo wielu źródeł emisji i niemoŜność wydzielenia z tego oddziaływania rozpatrywanego źródła. Ponadto zgodnie z wynikami analizy uciąŜliwości przedstawionej w rozdziale 8.2.1.5 wynika, Ŝe udział rozpatrywanego źródła będzie znikomy i wszelkie normy jakości powietrza w rejonie oddziaływania będą dotrzymane. Wszystkie te działania umoŜliwiają realizację oceny oddziaływania na stan jakości powietrza w skali całego m. Białystoka i wszystkich źródeł wpływających na stan tej jakości. 14.2.1.1 Wymagania formalno – prawne Wymagania dotyczące prowadzenia pomiarów emisji z instalacji szczegółowo określa rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów wielkości emisji oraz ilości pobieranej wody (Dz. U. Nr 206 poz. 1291 z 2008 r.). Przedmiotem rozporządzenia są obowiązki pomiarowe związane z eksploatacją tych samych instalacji, do których stosuje się przepisy rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 20 grudnia 2005 r. w sprawie standardów emisyjnych z instalacji. Zakres oraz metodyki referencyjne wykonywania pomiarów ciągłych i okresowych emisji zanieczyszczeń do powietrza z Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych zawarte ww. rozporządzeniu przedstawiają się następująco: Tabela 14.1 Substancje i parametry mierzone w sposób ciągły oraz metodyki referencyjne wykonywania pomiarów ciągłych. Lp. Nazwa substancji lub parametru - zakres Jednostka miary 1. Pył ogółem mg/m3 2. SO2 mg/m3 3. NOx (w przeliczeniu na NO2) mg/m3 4. CO mg/m3 Socotec Polska Sp. z o. o. Metodyka referencyjna Technika dowolna wzorcowana metoda grawimetryczną Absorpcja promieniowania IR lub inna metoda optyczna z uwzględnieniem normy PN-ISO 7935 Absorpcja promieniowania IR lub inna metoda optyczna z uwzględnieniem normy PN-ISO 10849 Absorpcja promieniowania IR Strona 285 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” 5. 7. HCl Substancje organiczne w postaci gazów i par wyraŜone jako całkowity węgiel organiczny HF 8. O2 6. mg/m3 mg/m3 mg/m3 % Prędkość przepływu spalin lub ciśnienie dynamiczne spalin Temperatura spalin w przekroju pomiarowym Ciśnienie statyczne lub bezwględne spalin Wilgotność bezwzględna gazów odlotowych lub stopień zawilŜenia gazów 9. 10 11. 12. Absorpcja promieniowania IR Technika ciągłej detekcji płomieniowo-jonizacyjnej (FID) Absorpcja promieniowania IR Metoda paramagnetyczna, celi cyrkonowej lub elektrochemiczna gwarantująca niepewność pomiaru nie gorszą niŜ ± 0,4% obj. O2 m/s Pa 1), 2) K Pa % obj. kg/kg 3) 4) 2), 5) Objaśnienia: IR - promieniowanie podczerwone, 1) w przypadku braku moŜliwości technicznych lub metrologicznych zainstalowania urządzeń do ciągłego pomiaru prędkości przepływu spalin lub ciśnienia dynamicznego spalin dopuszcza się odstępstwa od prowadzenia ciągłych pomiarów prędkości przepływu spalin lub ciśnienia dynamicznego spalin oraz wyznaczanie strumienia objętości spalin metodą bilansową, gdy gwarantuje ona uzyskanie niepewności wyniku mniejszej niŜ 10 %, 2) pomiary parametrów mogą być wykonywane dowolnymi metodami gwarantującymi niepewność pomiaru mniejszą niŜ 10 %, 3) dowolna metoda gwarantująca niepewność pomiaru ±5 K, 4) dowolna metoda gwarantująca niepewność pomiaru ± 10 Pa, 5) dopuszcza się odstępstwa od prowadzenia ciągłych pomiarów wilgotności bezwzględnej lub stopnia zawilŜenia oraz ich wyznaczanie metodą bilansową, gdy gwarantuje ona uzyskanie niepewności wyniku mniejszej niŜ 10 %, 6) metodykę naleŜy dobrać odpowiednio do stęŜenia oznaczanego pierwiastka. Źródło: Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów wielkości emisji oraz ilości pobieranej wody (Dz. U. Nr 206 poz. 1291 z 2008 r.). Tabela 14.2 Substancje mierzone w sposób okresowy oraz metodyki referencyjne wykonywania pomiarów okresowych. Nazwa substancji Lp. Jednostka miary 1 Pb mg/m3 2 Cr mg/m3 3 Cu mg/m3 4 Mn mg/m3 5 Ni mg/m3 6 As mg/m3 7 Cd mg/m3 8 Hg mg/m3 9 Tl mg/m3 10 Sb mg/m3 11 V mg/m3 12 Co mg/m3 13 Dioksyny furany i ng/m3 Metodyka referencyjna Spektrometria absorpcji plazmowym6) Spektrometria absorpcji plazmowym6) Spektrometria absorpcji plazmowym6) Spektrometria absorpcji plazmowym6) Spektrometria absorpcji plazmowym6) Spektrometria absorpcji plazmowym6) Spektrometria absorpcji plazmowym6) Norma PN-EN 13211 Spektrometria absorpcji plazmowym6) Spektrometria absorpcji plazmowym5) Spektrometria absorpcji plazmowym6) Spektrometria absorpcji plazmowym6) atomowej lub emisyjna spektrometria atomowa ze wzbudzeniem atomowej lub emisyjna spektrometria atomowa ze wzbudzeniem atomowej lub emisyjna spektrometria atomowa ze wzbudzeniem atomowej lub emisyjna spektrometria atomowa ze wzbudzeniem atomowej lub emisyjna spektrometria atomowa ze wzbudzeniem atomowej lub emisyjna spektrometria atomowa ze wzbudzeniem atomowej lub emisyjna spektrometria atomowa ze wzbudzeniem atomowej lub emisyjna spektrometria atomowa ze wzbudzeniem atomowej lub emisyjna spektrometria atomowa ze wzbudzeniem atomowej lub emisyjna spektrometria atomowa ze wzbudzeniem atomowej lub emisyjna spektrometria atomowa ze wzbudzeniem Norma PN-EN 1948 - 1,2,3 Objaśnienia: 5) Wartości przedziału ufności dla pojedynczego wyniku pomiaru określa się zgodnie z normą PN-EN 14181, przyjmując, Ŝe 95% wartości przedziału ufności pojedynczego wyniku pomiaru nie powinno przekraczać następujących wartości wyraŜonych w procentach standardu emisyjnego: 1) 10% - w przypadku tlenku węgla 2) 20% - w przypadku dwutlenku siarki 3) 20% - w przypadku dwutlenku azotu Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 286 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” 4) 30% - w przypadku pyłu całkowitego 5) 30% - w przypadku całkowitego węgla organicznego 6) 40% - w przypadku chlorowodoru 7) 40% - w przypadku fluorowodoru 6) JeŜeli z podowu niesprawności lub konserwacji systemu pomiarów ciągłych, w ciągu roku kalendarzowego wystąpi więcej niŜ 10 dni, w których z kaŜdej doby więcej niŜ pięć średnich trzydziestominutowych wartości stęŜeń substancji jest niewaŜnych, to prowadzący instalację podejmuje działania w celu zwiększenia niezawodności systemu ciągłego pomiaru emisji i informuje wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska o podjętych działaniach. Źródło: Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów wielkości emisji oraz ilości pobieranej wody (Dz. U. Nr 206 poz. 1291 z 2008 r.). Rozporządzenie to zawiera równieŜ wytyczne, co do częstotliwości wykonywania pomiarów okresowych, zasad prowadzenia pomiarów ciągłych dla tlenków azotu, kontroli systemów ciągłych pomiarów i dokładności pojedynczego pomiaru, sposobu uśredniania stęŜeń dobowych oraz zasad postępowania w przypadku awarii systemu pomiarów ciągłych. Zostały one przedstawione poniŜej: • Ciągłe pomiary emisji tlenków azotu (NOx) wykonuje się wtedy, gdy w pozwoleniu na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza lub w pozwoleniu zintegrowanym ustalono wielkość dopuszczalnej emisji tej substancji. • Systemy do ciągłych pomiarów emisji do powietrza co najmniej raz w roku podlegają procedurom zgodnym z normą PN-EN 14181, zapewniającym odpowiedni poziom jakości, w tym co najmniej raz na trzy lata kontroli za pomocą pomiarów równoległych prowadzonych z uŜyciem innych systemów z zastosowaniem metodyk referencyjnych lub manualnych (dla pyłu zgodnie z normą PN-Z-04030-7 lub normą PN-EN 13284-1, dla NOx zgodnie z normą PN-EN 14792, dla HCl zgodnie z normą PN-EN 1911, dla SO2 zgodnie z normą PN-EN 14791, dla O2 zgodnie z normą PN-EN 14789). • Systemy do ciągłych pomiarów emisji do powietrza podlegają zgodnie z normą PNEN 14181 pełnej procedurze kalibracji i walidacji w przypadku: • systemów nowo instalowanych, • systemów istniejących - co najmniej raz w ciągu trzech lat, • kaŜdej większej zmiany w pracy instalacji spalania paliw i większych zmian lub napraw systemów istniejących. • Wartości średnie dobowe wyznaczane są na podstawie wartości średnich trzydziestominutowych lub dziesięciominutowych stęŜeń substancji zmierzonych w czasie eksploatacji instalacji, z uwzględnieniem okresów rozruchu i zatrzymywania, o ile podczas ich trwania spalane są odpady, po odjęciu wartości przedziału ufności określonego w pkt 5 niniejszego załącznika. • Wartości przedziału ufności dla pojedynczego wyniku pomiaru określa się zgodnie z normą PN-EN 14181, przyjmując, Ŝe 95 % wartości przedziału ufności pojedynczego wyniku pomiaru nie powinno przekraczać następujących wartości wyraŜonych w procentach standardu emisyjnego: o 10 % - w przypadku tlenku węgla; o 20 % - w przypadku dwutlenku siarki; o 20 % - w przypadku dwutlenku azotu; o 30 % - w przypadku pyłu całkowitego; o 30 % - w przypadku całkowitego węgla organicznego; o 40 % - w przypadku chlorowodoru; o 40 % - w przypadku fluorowodoru. • JeŜeli z powodu niesprawności lub konserwacji systemu do pomiarów ciągłych, w ciągu roku kalendarzowego wystąpi więcej niŜ 10 dni, w których z kaŜdej doby więcej niŜ pięć średnich trzydziestominutowych wartości stęŜeń substancji jest niewaŜnych, to prowadzący instalację podejmuje działania w celu zwiększenia niezawodności systemu ciągłego pomiaru emisji i informuje wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska o podjętych działaniach. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 287 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” 14.2.1.2 Wymagania w stosunku do ZUOK Przeprowadzona analiza wymagań formalnych w zakresie dopuszczalnych poziomów niektórych substancji w powietrzu, wartości odniesienia oraz ww. wymagań dotyczących wymagań w zakresie prowadzenia wielkości emisji wskazuje, Ŝe pomiarami naleŜy objąć wszystkie rozpatrywane zanieczyszczenia zawarte w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 20 grudnia 2005 r. w sprawie standardów emisyjnych z instalacji (Dz.U. Nr 260, poz. 2181). Podział na pomiary ciągłe i okresowe dla rozpatrywanych substancji wynika z ww. przepisów oraz oceny uciąŜliwości i przedstawia się następująco: Pomiary ciągłe dla dwóch linii termicznego przekształcania odpadów naleŜy prowadzić dla: • pyłu ogółem, • NOx (w przeliczeniu na NO2), • CO, • SO2, • HCl, • HF, • substancji organicznych w postaci gazów i par wyraŜone jako całkowity węgiel organiczny, • O2, • prędkości przepływu spalin lub ciśnienia dynamicznego spalin, • temperatury spalin w przekroju pomiarowym, • ciśnienia statycznego spalin, • współczynnik wilgotności. PoniewaŜ ocena uciąŜliwości Zakładu jak i przedstawione rzeczywiste wyniki pomiarów emisji z obiektów tego typu wykazują, Ŝe emisje chlorowodoru i fluorowodoru oraz dwutlenku siarki są znacznie niŜsze niŜ ich standardy emisyjne, to pomiary tych substancji mogą być prowadzone okresowo, co najmniej dwa razy w roku – raz w sezonie zimowym (październik – marzec) oraz raz w sezonie letnim (kwiecień – wrzesień) dla istniejącej instalacji, a przez pierwszy rok eksploatacji nowych instalacji – co najmniej raz na trzy miesiące.Rozstrzygnięcie tego problemu będzie przedmiotem analizy na etapie pozwolenia zintegrowanego bądź pozwolenia na emsiję gazów i pyłów do powietrza. Pozostałe pomiary okresowe naleŜy prowadzić dla: • Pb, • Cr, • Cu, • Mn, • Ni, • As, • Cd, • Hg, • Tl, • Sb, • V, • Co, • dioksyn i furanów. Pomiary okresowe dla linii termicznego przekształcania odpadów naleŜy prowadzić co najmniej raz na sześć miesięcy, a przez pierwszy rok eksploatacji – co najmniej raz na trzy miesiące. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 288 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Systemy ciągłych pomiarów emisji do powietrza zainstalowane w Zakładzie naleŜy kontrolować za pomocą równoległych pomiarów prowadzonych przy uŜyciu innych systemów z zastosowaniem metodyk referencyjnych (zgodnie z rozporządzeniem) co najmniej raz na trzy lata. W przypadku awarii takiego systemu, która wystąpi więcej niŜ 10 dni w ciągu roku, w których z kaŜdej doby więcej niŜ trzy razy średnie jednogodzinne wartości stęŜeń substancji będą niewaŜne, Zakład będzie musiał podjąć działania w celu zwiększania niezawodności systemu ciągłego pomiaru emisji oraz poinformować Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska o podjętych działaniach. 14.2.2 Monitoring parametrów procesowych Dla ZUOK przewiduje się monitoring parametrów procesowych, tzw. monitoring technologiczny, który jest pomiarem uzupełniającym i wspomagającym monitoring emisji zanieczyszczeń do powietrza i w łącznym spełnieniu wymagań daje gwarancję dotrzymania norm emisji. W rozwaŜanym przypadku proponuje się następujący układ monitoringu technologicznego. Układ spalania: W piecach naleŜy przeprowadzać pomiary ciągłe następujących parametrów: • temperatura spalin, • podciśnienie, • zawartość tlenu w spalinach, • czas przebywania spalin (nie jest wymagany prawnie). W komorze dopalania monitorowane powinny być: • temperatura spalin, • pomiar ilości czynników podawanych do układu spalania (powietrze pierwotne/wtórne, paliwo wspomagające), • komory dopalania powinny być wyposaŜone w luki i wzierniki umoŜliwiające nadzór zarówno wzrokowy, jak i przy pomocy przyrządów pomiarowych nie zainstalowanych na stałe. I stopień oczyszczania spalin Zakres monitoringu: • pomiar ciągły strumienia masy wtryskiwanego stałego mocznika, • pomiar ciągły temperatury roztworu mocznika, • pomiar ciągły ciśnienia roztworu mocznika. II stopień oczyszczania spalin Zakres monitoringu: • pomiar ciągły ilości wdmuchiwanego sorbentu, • pomiar ciągły recyrkulatu z nieprzereagowanym sorbentem, • pomiar ciągły stęŜenia SO2 za filtrem workowym, • pomiar ciągły ciśnienia przed i za filtrem workowym, • pomiar ciągły temperatury spalin przed wejściem na filtry workowe. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 289 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” 14.2.3 Monitoring hałasu Spełnienie obowiązujących wymagań akustycznych będzie moŜliwe jedynie przy uwzględnieniu warunków opisanych w rozdziale 10.2.2. W fazie projektu technicznego naleŜy wykonać ponowne obliczenia akustyczne z uwzględnieniem parametrów akustycznych charakterystycznych dla ostatecznie przyjętych rozwiązań technologicznych i ostatecznej lokalizacji urządzeń. Po zakończeniu prac budowlanych i uruchomieniu Zakładu naleŜy wykonać kontrolne pomiary hałasu w środowisku. Następne pomiary środowiskowe naleŜy wykonać po dwóch latach od uruchomienia nowej instalacji. Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku, powodowanego przez poszczególne grupy źródeł hałasu, określone zostały w Rozporządzeniu Ministra Środowiska dnia 14 czerwca 2007 w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U nr 120 poz. 826). Rozporządzenie weszło w Ŝycie z dniem 20.07.2007. Dopuszczalne wartości poziomu hałasu są wyraŜone wskaźnikami LAeq D oraz LAeq N odpowiednio dla pory dziennej i pory nocnej. Wartości te zaleŜą od rodzaju źródła hałasu, charakteru terenów naraŜonych na jego oddziaływanie oraz od pory doby. W przypadku hałasu instalacyjnego przedział czasu odniesienia dla pory dziennej jest równy 8 najmniej korzystnym godzinom dnia kolejno po sobie następującym, natomiast dla pory nocnej przedział ten jest równy 1 najmniej korzystnej godzinie nocy. Wyciąg z Rozporządzenia w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U nr 120 poz. 826) zawierający wartości dopuszczalne poziomów hałasu obowiązujące w przypadku hałasu instalacyjnego zamieszczono w tabeli poniŜej. Tabela 14.3 Dopuszczalne poziomy hałasu instalacyjnego w środowisku wg rozporządzenia w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku. Lp. Przeznaczenie terenu dzień LAeq D noc LAeq N 1 Strefa ochronna „A” uzdrowiska 45 dB 40 dB Tereny szpitali poza miastem 2 Tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej Tereny zabudowy związanej ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieŜy 1) 50 dB 40 dB Tereny domów opieki społecznej Tereny szpitali w miastach 3 Tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej i zamieszkania zbiorowego Tereny zabudowy zagrodowej 55 dB 45 dB Tereny rekreacyjno-wypoczynkowe1) Tereny mieszkaniowo usługowe 4 Tereny w strefie śródmiejskiej miast powyŜej 100 tys. mieszkańców2) 55 dB 45 dB 1) W przypadku niewykorzystywania tych terenów, zgodnie z ich funkcją, w porze nocy, nie obowiązuje na nich dopuszczalny poziom hałasu w porze nocy. 2) Strefa śródmiejska miast powyŜej 100tys. Mieszkańców to teren zwartej zabudowy mieszkaniowej z koncentracją obiektów administracyjnych, handlowych i usługowych. W przypadku miast, w których występują dzielnice o liczbie mieszkańców pow. 100 tys. MoŜna wyznaczyć w tych dzielnicach strefę śródmiejską, jeŜeli charakteryzuje się ona zwartą zabudową mieszkaniową z koncentracją obiektów administracyjnych, handlowych i usługowych. W oparciu o rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 roku w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. Nr 120, poz. 826), dopuszczalny poziom hałasu, w zaleŜności od przeznaczenia terenu waha się w granicach (nie dotyczy hałasu drogowego i kolejowego): • • w ciągu 8 najmniej korzystnych godzin pory dziennej, w okresie g. 6.00 do 22.00 - od 45 do 55 dB, w ciągu 1 najmniej korzystnej godziny pory nocnej, w okresie g. 22.00 do 6.00 - od 40 do 45 dB. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 290 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” 14.2.4 Monitoring wód podziemnych Podstawą określenia lokalizacji otworów obserwacyjnych, słuŜących kontroli jakości środowiska gruntowo-wodnego oraz zakresu monitoringu powinna być dokumentacja określająca warunki hydrogeologiczne w związku z projektowaniem inwestycji mogącej zanieczyścić wody podziemne, wykonana zgodnie z Ustawą Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. z 2005 r. nr 228 poz 1947 ze zm.) i przyjęta bez zastrzeŜeń przez właściwy organ administracji geologicznej. Dodatkowo zaleca się monitorowanie zawartości substancji ropopochodnych dostosowane do lokalizacji zbiornika na olej opałowy (która zostanie określona przez wykonawcę projektu). 14.2.5 Monitoring poboru wody i wytwarzanych ścieków Prowadzona będzie bieŜąca rejestracja ilości zuŜytej wody oraz wytworzonych ścieków. 14.2.6 Gospodarka odpadami Kontrola funkcjonowania gospodarki odpadami prowadzona będzie następujący sposób: • przyjęcie odpadów nastąpi po uprzednim ustaleniu masy odpadów oraz sprawdzeniu zgodności przyjmowanych odpadów z danymi zawartymi w karcie przekazania odpadów; • system ewidencji odpadów (przyjmowanych i wytwarzanych) prowadzony zgodnie z wymogami określonymi w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 14 lutego 2006r. w sprawie wzorów dokumentów stosowanych na potrzeby ewidencji odpadów (Dz. U. 2006, Nr 30, poz. 213); • kontrolę dostarczanych odpadów zgodnie z wymaganiami określonymi w art. 45 ust. 1a, 1b oraz 2 ustawy o odpadach (tekst jednolity Dz. U. 2007, Nr 39 poz.251 z póź. zm.); • pomiary wartości opałowej i wilgotności w odpadach przyjmowanych do termicznego przekształcenia - 4 razy do roku; • roczne sprawozdanie na formularzu M09 na potrzeby Głównego Urzędu Statystycznego. 14.2.7 Monitoring gleb Wskazane jest, aby monitoring gleb był prowadzony według metodyki stosowanej w instalacjach, w których stosowana jest taka sama technologia, co pozwoli na ewentualne dokonywanie analizy porównawczej pomiędzy tymi instalacjami. Metodyka powinna być opracowana pod kątem oznaczania tła geochemicznego dla polichlorowanych dibenzodioksyn, polichlorowanych dibenzofuranów, metali cięŜkich w glebach. NajbliŜsza analiza powinna zostać przeprowadzona przed uruchomieniem Zakładu jako poziom odniesienia, kolejną proponuje się przeprowadzić 3 lata później. 14.2.8 Pozostałe systemy kontroli W ZUOK proponuje się powołanie komórki badawczo-kontrolnej, której zadaniem będzie: • kontrola procesów technologicznych; • stały monitoring wszystkich obiektów pod względem ich oddziaływania na środowisko i zdrowie ludzi. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 291 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Ponadto kontrola spełniania warunków ochrony środowiska będzie sprawowana równieŜ przez odpowiednie zewnętrzne instytucje kontrolne. Kontrole mają na celu stwierdzenie zgodności sposobu realizacji inwestycji oraz jej eksploatacji z obowiązującymi przepisami prawa krajowego oraz decyzjami administracyjnymi wydawanymi na etapie planowania, budowy i eksploatacji inwestycji. Ewentualne nieprawidłowości stwierdzone przez organy kontroli spowodują konsekwencje o róŜnym stopniu uciąŜliwości dla jednostki zarządzającej Zakładem. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 292 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” 15 WSKAZANIE TRUDNOŚCI WYNIKAJĄCYCH Z NIEDOSTATKÓW TECHNIKI LUB LUK WE WSPÓŁCZESNEJ WIEDZY, JAKIE NAPOTKANO OPRACOWUJĄC RAPORT Podczas opracowywania raportu nie napotkano istotnych trudności natury merytorycznej stanowiących przeszkodę w jego napisaniu na potrzeby uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. Praktyka w krajach UE pozwoliła naszym ekspertom na czerpanie z doświadczenia zdobytego podczas budowy lub eksploatacji funkcjonujących juŜ od wielu lat dziesiątek instalacji i zakładów, opartych na róŜnych systemach spalania odpadów. Zakres dostępnej wiedzy jest wystarczający do wykonania raportu na potrzeby uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia. Korzystano równieŜ z bogatej literatury w tym zakresie, tak dla instalacji europejskich, jak i amerykańskich (ze względu na inną morfologię odpadów i wykorzystywane systemy wzorowano się przede wszystkim na doświadczeniach europejskich). Ponadto istnieje szczegółowa dokumentacja dla obecnie funkcjonującej instalacji termicznego unieszkodliwiania odpadów komunalnych w ZUSOK w Warszawie, łącznie z wynikami monitoringu jej oddziaływania na środowisko. Autorzy raportu mieli dostęp do tych dokumentów, obrazujących specyfikę funkcjonowania instalacji termicznego unieszkodliwiania odpadów w Warszawie. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 293 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” 16 WSKAZANIE KONIECZNOŚCI PONOWNEGO PRZEPROWADZENIA OCENY ODDZIAŁYWANIA PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO Decyzję o konieczności ponownego przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko moŜe podjąć m.in. organ wydający decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach lub organ właściwy do wydania decyzji o pozwoleniu na budowę. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 294 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” 17 WNIOSKI 1. Obecna sytuacja w zakresie gospodarki odpadami w Białymstoku wymaga podjęcia przez Miasto natychmiastowych działań inwestycyjno-organizacyjnych. 2. Budowa ZUOK jest warunkiem dalszego rozwoju miasta i gmin sąsiednich przy osiągnięciu standardów ekologicznych i prawnych wymaganych przez Unię Europejską i pozwoli na „doścignięcie” w tym zakresie aglomeracji europejskich. ZUOK powinien być elementem uzupełniającym i domykającym system, który umoŜliwi osiągnięcie wymaganych prawem limitów. 3. Budowa Zakładu zgodna jest z dokumentami strategicznymi w skali kraju, województwa i miasta, a proponowana technologia spełnia wymagania przepisów krajowych i UE. 4. Lokalizacja Zakładu jest korzystna biorąc pod uwagę połoŜenie w obrębie aglomeracji, na terenie o charakterze przemysłowym i usługowym, z dala od obszarów chronionych i zwartej zabudowy mieszkaniowej. 5. Budowa ZUOK z zastosowaniem metody termicznego przekształcania odpadów z odzyskiem energii pozwoli na: a. unieszkodliwienie duŜych ilości odpadów, b. redukcję ilościową odpadów powyŜej 90%, c. zachowanie najwyŜszych standardów ochrony środowiska, d. spełnienie warunków dyrektywy 1999/31/WE dotyczącej ograniczania składowania odpadów ulegających biodegradacji, e. spełnienie warunków dyrektywy 94/62/WE i jej nowelizacji, dotyczącej odpadów opakowaniowych i określającej poziom 60 % odzysku rocznie, f. produkcję energii z odpadów, uznanych Dyrektywą przyjętą przez Parlament Europejski 17 czerwca 2008 r. za potencjalne surowce energetyczne, których spalanie jest jednym ze wspieranych przez UE sposobów wykorzystania odpadów. g. produkcję energii w kogeneracji spełniając warunki dyrektywy 2004/8/WE, zmniejszenie emisji C02 poprzez zmniejszenie spalania paliw kopalnych, h. ponowne wykorzystanie odpadów poprocesowych tj. ŜuŜli jako materiału w drogownictwie, odzysk metali Ŝelaznych i nieŜelaznych, i. rozwiązanie problemu higienizacji odpadów, j. kompleksowe rozwiązanie unieszkodliwiania odpadów komunalnych róŜnego typu. 6. Większość z wymienionych powyŜej punktów stanowi efekt ekologiczny, jaki będzie osiągnięty dzięki podjętym działaniom inwestycyjnym. Pośrednio efektem będzie takŜe zmniejszenie ilości transportowanych odpadów na składowiska jak równieŜ zmniejszenie potencjalnego ryzyka zanieczyszczenia środowiska w trakcie transportu odpadów i w trakcie ich składowania. 7. Proponowana technologia termicznego przekształcania odpadów jest rekomendowana, poniewaŜ: a. spełnia wymagania BAT; b. jest zweryfikowana i sprawdzona pod względem technicznym i ekonomicznym w setkach instalacji w aglomeracjach europejskich; c. zapewnia optymalne zuŜycie reagentów w stosunku do osiąganych efektów; d. jest bezściekowa; e. zapewnia maksymalne wykorzystanie energii zawartej w paliwie (odpadach); f. wykorzystuje urządzenia zapewniające wydajny system oczyszczania spalin redukujący poziom emisji zgodnie z wymaganiami dyrektywy 2000/76/WE. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 295 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” 8. Najlepszy wariant budowy ZUOK stanowi budowa Zakładu w rejonie ul. Andersa uwzględniająca: linię termicznego przekształcania odpadów, instalację do waloryzacji ŜuŜli oraz instalację do zestalania i stabilizacji chemicznej popiołów oraz pozostałości z oczyszczania spalin. 9. W przypadku realizacji inwestycji naleŜy na wybranym terenie przeprowadzić ponowną kompleksową inwentaryzację przyrodniczą. Ze względu na dłuŜszy czas obserwacji inwentaryzacja taka moŜe być przeprowadzona jeszcze przed rozpoczęciem procedur zmierzających do wydania pozwolenia na realizację inwestycji, co pomoŜe skrócić czas przygotowywania dokumentacji potrzebnej do uzyskania pozwolenia na budowę. 10. Faza realizacji inwestycji będzie stosunkowo krótkotrwała i mało uciąŜliwa. 11. W fazie eksploatacji moŜliwe największe oddziaływanie inwestycji zidentyfikowane zostało w sferze oddziaływania na powietrze oraz na klimat akustyczny. Z przeprowadzonej analizy i obliczeń wynika, iŜ realizacja inwestycji w proponowanym zakresie zapewni dotrzymanie obowiązujących standardów w zakresie dopuszczalnych emisji i imisji. Oddziaływanie na pozostałe komponenty środowiska, oddziaływanie na ludzi, obszary i gatunki podlegające ochronie, dzięki zastosowanej technologii, systemom oczyszczania i zapewnionej kompensacji będzie nieistotne. 12. W celu maksymalnego zabezpieczenia oddziaływania na klimat akustyczny na etapie projektowania konieczna będzie konsultacja z akustykiem dotycząca lokalizacji wybranych urządzeń i zaleŜnego od niej ewentualnego wyciszania budynków gdzie przewidziane jest umieszczenie turbozespołu. Akustyk powinien przygotować wytyczne do projektu. Po wybudowaniu Zakładu naleŜy wykonać pomiary hałasu. 13. Konieczne będzie prowadzenie monitoringu emisji zanieczyszczeń, przyjmowanych i wytwarzanych odpadów. Zakład będzie wyposaŜony w system monitoringu przebiegu procesu i system automatycznych zabezpieczeń, co pozwoli na kontrolę. Monitoring procesów, stanu środowiska tj. emisji do powietrza, hałasu, wód podziemnych powinien być prowadzony zgodnie z zaleceniami opisanymi w rozdziale 14 oraz wymaganiami prawnymi. 14. Nawiązanie dialogu społecznego, przygotowanie oraz przeprowadzenie kampanii informacyjno – konsultacyjnej z duŜą pieczołowitością jak równieŜ prawidłowe zapewnienie udziału społeczeństwa w postępowaniu w sprawie OOŚ jest bardzo istotnym elementem postępowania w sprawie uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach dla opisywanej inwestycji. Przewiduje się, Ŝe konflikty społeczne, które najprawdopodobniej pojawią się w związku z planowaną inwestycją dotyczyć będą obaw przed szkodliwą emisją. Ten dialog ma na celu pełne uświadomienie społeczeństwa o miejscu i roli termicznego przekształcenia odpadów komunalnych, które moŜna sformułować: a) Termiczne przekształcanie odpadów jest jedną z metod odzysku prowadzącą do wykorzystania energii zawartej w odpadach komunalnych. b) Z punktu widzenia hierarchii postępowania z odpadami przyjętej na poziomie prawa Unii Europejskiej, określającej zalecany sposób postępowania z odpadami, termiczne przekształcanie odpadów z odzyskiem energii moŜna umiejscowić jako metodę preferowaną przed unieszkodliwianiem odpadów poprzez składowanie lub spalanie bez odzysku energii, ale zdecydowanie mniej korzystną niŜ ponowne uŜycie, czy poddanie ich recyklingowi. c) Termiczne przekształcanie odpadów z odzyskiem energii powinno być zatem uznawane jako sposób na ograniczenie ilości odpadów poddawanych unieszkodliwianiu, w tym w szczególności poprzez składowanie, ale nie powinno być stosowane przed recyklingiem lub negatywnie wpływać na podejmowane działania w zakresie recyklingu. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 296 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” d) Dane statystyczne dla kraju pokazują, Ŝe większość, bo ok. 90% ze zbieranych na poziomie 10 mln Mg odpadów komunalnych w roku jest składowanych na składowiskach, a Polska posiada tylko jedną instalację do termicznego przekształcania zmieszanych odpadów komunalnych z odzyskiem energii o mocy przerobowej zaledwie 40 tys. Mg na rok. Sytuację w kraju w zakresie termicznego przekształcania odpadów komunalnych z odzyskiem energii moŜna określić jako obszar wymagający działań dla zwiększenia udziału tej formy odzysku w ogólnych metodach zagospodarowania odpadów. e) W ciągu ostatnich 10 lat powstała w Polsce zaledwie jedna instalacja z przeznaczeniem do odzysku energii z termicznego przekształcania odpadów. Porównując osiągnięcia Polski w tym zakresie nasz kraj wypada na tle Unii Europejskiej bardzo niekorzystnie, co przedstawia poniŜsza tabela. Tabela 17.1 Liczba instalacji do termicznego przekształcania stałych odpadów komunalnych oraz ich moce przerobowe w państwach członkowskich. Państwo członkowskie Austria Belgia Czechy Dania Finlandia Francja Niemcy Węgry Włochy Luksemburg Holandia Polska Portugalia Hiszpania Szwecja Wielka Brytania Razem Liczba instalacji do termicznego przekształcania stałych odpadów komunalnych 1 17 3 31 1 123 58 1 49 1 12 1 3 11 28 15 359 Moce przerobowe instalacji (mln Mg w roku) 0,88 1,64 0,40 3,28 0,05 11,25 13,28 0,19 3,47 0,12 5,18 0,04 1,00 1,86 3,13 3,17 48,84 Źródło: Ministerstwo Środowiska f) Oprócz zmniejszenia ilości odpadów kierowanych na składowiska, atutem budowy spalarni odpadów jest fakty pozyskiwania energii powstającej w procesie termicznego przekształcania odpadów, który to odzysk pozwala w znacznym stopniu oszczędzić surowce naturalne. Obecnie resort środowiska prowadzi prace legislacyjne w zakresie opracowania rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie szczegółowych warunków technicznych kwalifikowania części energii odzyskanej z termicznego przekształcania odpadów komunalnych jako energii z odnawialnych źródeł energii. UpowaŜnienie dla Ministra Środowiska do wydania przedmiotowego rozporządzenia wynika z art. 44 ust. 8 i 9 ustawy o odpadach. g) Wejście w Ŝycie projektowanego przez resort środowiska rozporządzenia umoŜliwi szybsze i skuteczniejsze wywiązanie się przez Polskę z obowiązku, o którym mowa w art. 5 dyrektywy Rady 1999/31/WE z dnia 26 kwietnia 1999r. w sprawie składowania odpadów (Dz.U. WE L 182 z 16.07.1999, str. 1, z późn. zm.) Przepisy zawarte w treści przedmiotowego paragrafu zobowiązują bowiem wszystkie kraje członkowskie do zmniejszenia masy frakcji biodegradowalnych z odpadów komunalnych kierowanych na składowiska. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 297 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” 18 AUTORZY RAPORTU Niniejsza dokumentacja została opracowana przez zespół następujących ekspertów: mgr inŜ. Michał Basiak mgr inŜ. Mariusz Duszczyk mgr Agata Komorowska inŜ. Lech Kotkowski mgr inŜ. Piotr Milc dr Tomasz Nowicki mgr inŜ. Anna Ogrodowczyk mgr Anita Witkowska Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 298 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” 19 WYKORZYSTANE MATERIAŁY 19.1 AKTY PRAWNE • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • Dyrektywa 2000/76/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 4 grudnia 2000 r. w sprawie spalania odpadów, Dyrektywa 2008/98/WE, Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 19 listopada 2008 r. w sprawie odpadów oraz uchylająca niektóre dyrektywy, Dyrektywa 99/31/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 26 kwietnia 1999 r. w sprawie składowania odpadów, Dyrektywa 2008//1/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 stycznia 2008 r. w sprawie zintegrowanego zapobiegania zanieczyszczeniom i ich kontroli, Dyrektywa 2002/49/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 25 czerwca 2002 r. w sprawie oceny i zarządzania hałasem w środowisku, Dyrektywa 2004/8/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 r. w sprawie wspierania kogeneracji w oparciu o zapotrzebowanie na ciepło uŜytkowe na rynku wewnętrznym energii oraz zmieniająca dyrektywę 92/42/EWG, Dyrektywa 2000/14/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 8 maja 2000r. w sprawie zbliŜenia ustawodawstw Państw Członkowskich odnoszących się do emisji hałasu do środowiska przez urządzenia uŜywane na zewnątrz pomieszczeń, Zaleceniach Komisji Wspólnot Europejskich 2003/613/EC w sprawie wytycznych dotyczących zmodyfikowanych przejściowych metod obliczeniowych dla hałasu przemysłowego, lotniczego, ruchu kołowego oraz ruchu szynowego, oraz danych o emisji. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tekst jednolity Dz. U. 2008 Nr 25, poz. 150 z późn. zm.); Ustawa z dnia 3 października 2008 o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. 2008, Nr 199, poz. 1227 z późn. zm.); Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (tekst jednolity Dz. U. 2007, Nr 39 poz. 251 z późn. zm.); Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. 2003, Nr 80, poz. 717 z późn. zm.); Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych (Dz. U. 2001, Nr 63, poz. 638 z późn. zm.); Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o zuŜytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym (tekst jedn. Dz. U. 2005, Nr 180, poz. 1495 z późn. zm.); Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (tekst jednolity Dz. U. 2006, Nr 89, poz. 625 z późn. zm. ); Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. Nr 162, poz. 1568 z późn. zm.); Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (tekst jednolity Dz. U. z 2005 r. nr 239, poz. 2019 z późn. zm.); Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (tekst jednolity Dz. U z 2006 r. nr 156, poz. 1118 z późn. zm.); Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. Prawo geologiczne i górnicze (tekst jednolity Dz. U. z 2005 r. Nr 228, poz. 1947 z późn. zm.); Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 o ochronie przyrody (Dz. U. 2004, Nr 92, poz.880 z późn. zm.); Ustawa z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie (Dz. U. 2007, Nr 75 poz. 493 z późn. zm.); Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 299 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” • • • • • • • • • • • • • • • • • Rozporządzenie Ministra Środowiska dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U 2007, Nr 120 poz. 826); Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 grudnia 2005 w sprawie zasadniczych wymagań dla urządzeń uŜywanych na zewnątrz pomieszczeń w zakresie emisji hałasu do środowiska (Dz.U.2005, Nr. 263 poz.2202 z późn. zm.); Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 13 maja 2004 r. w sprawie warunków, w których uznaje się, Ŝe odpady nie są niebezpieczne (Dz. U. 2004, Nr 128, poz. 1347); Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 24 lipca 2006 r. w sprawie warunków, jakie naleŜy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi, oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz. U. 2006 r. Nr 137, poz. 984 z późn. zm.); Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 17 grudnia 2008 r. w sprawie dokonywania oceny poziomów substancji w powietrzu (Dz. U. 2009, Nr 5, poz. 31); Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 3 marca 2008 r. w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. 2008, Nr 47, poz. 281); Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 5 grudnia 2002 r. w sprawie wartości odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. 2003, Nr 1, poz. 12); Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 4 listopada 2008 r. w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów wielkości emisji oraz pomiarów ilości pobieranej wody (Dz. U. 2008, Nr 206, poz. 1291); Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 26 lipca 2002 r. w sprawie rodzajów instalacji mogących powodować znaczne zanieczyszczenie poszczególnych elementów przyrodniczych albo środowiska jako całości (Dz. U.2002, Nr 122, poz. 1055); Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004 r. w sprawie określenia przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowań związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko (Dz. U. 2004, Nr 257., poz. 2573; z późn. zm.); Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. 2001, Nr 112, poz. 1206); Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 marca 2002 r. w sprawie wymagań dotyczących prowadzenia procesu termicznego przekształcania odpadów (Dz. U. 2002,. Nr 37, poz. 339), zmienione rozporządzeniem Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 grudnia 2003 r. (Dz. U. 2004, Nr 1, poz. 2); Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 31 października 2003 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie rodzajów odpadów innych niŜ niebezpieczne oraz rodzajów instalacji i urządzeń, w których dopuszcza się ich termiczne przekształcanie (Dz. U. 2003, Nr 192, poz. 1877); Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 23 czerwca 2003 r. w sprawie informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia oraz planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia (Dz. U. 2003, Nr 120 poz. 1126); Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 5 grudnia 2002 r. w sprawie wartości odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. z 2003 r. Nr 1, poz. 12). Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 20 grudnia 2005 r. w sprawie standardów emisyjnych z instalacji (Dz. U. 2005, Nr 260, poz. 2181). Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 7 września 2005 r. w sprawie kryteriów oraz procedur dopuszczania odpadów do składowania na składowisku odpadów danego typu (Dz. U. 2005, Nr 186 poz. 1553), zmienione Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dn. 12 czerwca 2007 r. (Dz. U. 2007, Nr 121, poz. 832) Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 300 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” • • Projekt rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 24 listopada 2008 w sprawie szczegółowych warunków technicznych kwalifikowania części energii odzyskanej z termicznego przekształcania odpadów komunalnych jako energii z odnawialnego źródła energii. Rozporządzenie Ministra Środowiska z 30 października 2003 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobow sprawdzania dotrzymania tych poziomow (Dz.U. z 2003 r. Nr 192, poz. 1883) 19.2 POLSKIE NORMY • • • • • • • PN-N-01341:2000 / Ap.1 2001 Hałas środowiskowy. Metody pomiaru i oceny hałasu przemysłowego. PN-ISO 1996-1:1999 Akustyka - Opis i pomiary hałasu środowiskowego – Podstawowe wielkości i procedury. PN-ISO 1996-2:1999 / A1:2002 Akustyka - Opis i pomiary hałasu środowiskowego – Zbieranie danych dotyczących sposobu zagospodarowania terenu. PN-ISO 1996-3:1999 Akustyka - Opis i pomiary hałasu środowiskowego – Wytyczne dotyczące dopuszczalnych poziomów hałasu. PN-B-02151:1987 Akustyka budowlana. Ochrona przed hałasem pomieszczeń w budynkach. PN-EN 61000-6-3:2008 Kompatybilność elektromagnetyczna (EMC) - Część 6-3: Normy ogólne - Norma emisji w środowiskach: mieszkalnym, handlowym i lekko uprzemysłowionym. PN-EN 61000-6-4:2008 Kompatybilność elektromagnetyczna (EMC) - Część 6-4. Normy ogólne - Norma emisji w środowiskach przemysłowych. 19.3 LITERATURA 1. Instrukcja ITB Nr 338 - Metoda określania emisji i imisji hałasu przemysłowego w środowisku oraz program komputerowy HPZ_95_ITB. 2. Reference Document on Best Available Techniques for Waste Incineration, August 2006. 3. Reference Document on Best Available Techniques for the Waste Treatments Industries August 2006, 4. śuchowicz-Wodnikowska, Emisja i propagacja hałasu przemysłowego w środowisku zewnętrznym, Prace naukowe ITB - monografia, Warszawa 1988 5. Metody pomiarów hałasu zewnętrznego w środowisku, PIOŚ Biblioteka monitoringu środowiska, 1996 6. Grochowalski A., „Dioksyny w spalinach ze spalarni oraz w Ŝywności” w: materiały II Międzynarodowej Konferencji Termiczne przekształcanie odpadów – za i przeciw”; Abrys, Poznań 2006. 7. Olędzka - Koprowska E., Spalanie odpadów w odbiorze społecznym. Przygotowanie lokalnej społeczności do pozytywnego odbioru tzw. trudnej inwestycji. w: Materiały XI Wielkopolskiego Forum Ekologicznego, Abrys, Poznań, 2006. 8. Pająk T., Termiczna utylizacja odpadów komunalnych. Przegląd komunalny 3 (78), 1998 9. Pająk T. Wielgosiński G.: Spalanie odpadów – korzyści i zagroŜenia. Praca zbiorowa pod redakcją Romana Zarzyckiego, Polska Akademia Nauk Oddział w Łodzi, 2001 10. Sieja L., Pająk T.; „Termiczne przekształcanie odpadów jako niezbędny element systemu gospodarki odpadami komunalnymi dla duŜych aglomeracji miejskich – podstawowe uwarunkowania.”; w: materiały II Międzynarodowej Konferencji Termiczne przekształcanie odpadów – za i przeciw”; Abrys, Poznań 2006. Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 301 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” 11. EEA Briefing 2008/01 „Lepsza gospodarka odpadami komunalnymi zmniejszy emisje gazów cieplarnianych”. Europejska Agencja Ochrony Środowiska, Kopenhaga 2008. 12. „Zielona Księga w sprawie gospodarowania bioodpadami w Unii Europejskiej” KOM(2008)811,eur-lex.europa.eu; 19.4 DOKUMENTY ŹRÓDŁOWE 1. „Ocena stanu czystości rzek woj. podlaskiego w 2007 roku”. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku, Białystok, kwiecień 2008.; 2. „Ocena stanu czystości wód zlewni rzeki Supraśl w 2008 roku”, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku, Białystok, marzec 2009 r.; 3. „Wyniki badań wód podziemnych na terenie woj. podlaskiego w 2007 roku” Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku, Białystok, marzec 2008 r. 4. Dokumentacja hydrogeologiczna zasobów wód podziemnych rejonu Białegostoku. Przedsiębiorstwo Geologiczne „Pol GEOL” Zakład w Warszawie, 1994 r.; 5. Pismo od „PGE Dystrybucja Białystok” znak: RP1/7005/2009 z dnia 27.04.2009 r. w sprawie przyłączenie instalacji do sieci elektroenergetycznej; 6. Pism od Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Białymstoku, znak: RDOŚ-20-WPNI-6638-102/09/PS z dnia 27.04.2009 r.; 7. Pismo z Wodociągów Białostockich znak: SD10-3/BOK-2323/002527/09 z dnia 27.04.2009r.; 8. Pism od RZGW Warszawa, znak OZ-0212/69/09 z dnia 12.05.2009 r. ws. obszarów zagroŜonych powodzią w rejonie rzeki Supraśl; 9. Pism od Podlaskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Białymstoku, znak ADJM/0713-12/09 z dnia 05.05.2009 r. 10.Pismo od RDOŚ w Białymstoku, znak RDOŚ-20-WPN-I-6638-102/09/PS, z dnia 27.04.2009 r. ws. obszarów cennych przyrodniczo; 11.Stepaniuk M. „Opis warunków przyrodniczych na obszarze trzech potencjalnych lokalizacji ZTPOK w Białymstoku”, Białystok, lipiec 2009 r. 12.Południe II; Raport z konsultacji społecznych przeprowadzonych w Białymstoku w okresie od 08.06.2009r. do 30.06.2009 r., lipiec 2009 r. 13.„Projekt zintegrowanego planu rozwoju transportu publicznego dla miasta Białegostoku do roku 2015 „ Białystok, 2008 r. 14.„Opracowanie ekofizjograficzne dla terenu miasta Białegostoku”, Białystok 2004 r. 15.Pismo od Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska w Białymstoku, znak WM.6618-21/09 z dnia 23.04.2009 r. ws. stanu zanieczyszczenia powietrza m. Białystok Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 302 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” 20 SPIS ZAŁĄCZNIKÓW Załącznik 3.1. Stan jakości powietrza we wskazanych lokalizacjach w 2009 r. – pismo WIOŚ - WM.6618-21/09 z dnia 23.04.2009 r. Załącznik.3.2. Potencjalne lokalizacje przyrodniczego inwestycji na tle uwarunkowań środowiska Załącznik 3.3. Mapa istniejących obszarów Natura 2000 pobliŜu Miasta Białystok. Załącznik 6.1. Mapa potencjalnych lokalizacji ZUOK w Białymstoku. Załącznik 6.2. Potencjalne 3 lokalizacje pod budowę ZUOK w Białymstoku na tle istniejących systemów przyrodniczych miasta. Załącznik 6.3. Potencjalne 3 lokalizacje ZUOK w Białymstoku na tle systemu ochrony zasobów wód podziemnych. Załącznik 6.4. Mapa planowanych inwestycji drogowych. Załącznik 6.5. Zasięg wody o prawdopodobieństwie Q0,5% i Q1% dla potencjalnej lokalizacji w rejonie ul. Produkcyjnej. Załącznik 6.6. Dokumentacja fotograficzna – roślinność w trzech potencjalnych lokalizacjach pod budowę ZUOK w Białymstoku. Załącznik 8.1 Wyniki emisji zanieczyszczeń z instalacji termicznego przekształcania odpadów komunalnych Orisane w mieście Chartres we Francji. Załącznik 8.2 Wyniki obliczeń emisji do powietrza dla analizowanych wariantów lokalizacji. Załącznik 8.3 Dane do komputerowego modelowania oddziaływania akustycznego w analizowanych lokalizacjach. Załącznik 8.4 Oddziaływanie akustyczne ZUOK – ul. Andersa – pora dzienna. Załącznik 8.5 Oddziaływanie akustyczne ZUOK – ul. Andersa – pora nocna. Załącznik 8.6 Oddziaływanie akustyczne ZUOK – dla 3 lokalizacji. Załącznik 11.1. Analiza spełniania wymogów najlepszej dostępnej techniki (BAT). Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 303 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” 21 SPIS TABEL Tabela 2.1 Rodzaje odpadów przewidzianych do przyjęcia do instalacji termicznego przekształcania odpadów. ....................................................................................................22 Tabela 2.2 Zakładane parametry techniczne Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych. ......................................................................................................................24 Tabela 2.3 Bilans energetyczny ZUOK Białystok..................................................................25 Tabela 2.4 Oczekiwane parametry emisyjne. .......................................................................26 Tabela 2.5 Osiągane poziomy emisji dla pół-suchego sytemu oczyszczania spalin. ............37 Tabela 2.6 Instalacje termicznego unieszkodliwiania odpadów z pół-suchymi systemami oczyszczania spalin. ............................................................................................................40 Tabela 2.7 Zapotrzebowanie instalacji na energię elektryczną. ............................................45 Tabela 2.8 Zapotrzebowanie ZUOK na wodę.......................................................................45 Tabela 2.9 Zapotrzebowanie ZUOK na chemikalia i materiały..............................................45 Tabela 2.10 Wielkości emisji maksymalnej (chwilowej – wyraŜonej w g/s i kg/h oraz rocznej wyraŜonej w Mg/rok). ...........................................................................................................53 Tabela 2.11 Szacowane rodzaje i ilości odpadów powstających rocznie w wyniku przetwarzania odpadów w ZUOK w Białymstoku w podziale na poszczególne instalacje.....55 Tabela 2.12 Rodzaje i ilość ścieków.....................................................................................55 Tabela 3.1 Zestawienie udziałów poszczególnych kierunków wiatru [%]. .............................57 Tabela 3.2 Zestawienie częstości poszczególnych prędkości wiatru [%]. .............................58 Tabela 3.3 Kryteria oceny rocznej za rok 2006 pod kątem ochrony zdrowia i ochrony roślin.60 Tabela 3.4 Aktualny stan zanieczyszczenia powietrza. ........................................................61 Tabela 3.5 Wyniki badań stanu czystości rzeki Supraśl i rzeki Białej z 2007 i 2008 roku, w punkcie kontrolno – pomiarowym w Nowym Aleksandrowie. ............................................62 Tabela 3.6 Lista gatunków stwierdzonych na obszarze przy ul. Gen. W. Andersa................66 Tabela 5.1 Rodzaje odpadów przeznaczonych do unieszkodliwienia poprzez składowanie (D5) w instalacji (pole składowe Nr 3 + kwatery „wąwóz” i „trójkąt”) na które zarządzający posiada pozwolenie..............................................................................................................75 Tabela 5.2 Rodzaje odpadów przeznaczonych do odzysku jako warstwa przesypowa (R14).76 Tabela 5.3 Zakładana masa odpadów trafiających z miasta Białystok i gmin biorących udział w przedsięwzięciu do systemu w ramach Wariantu 0. ..........................................................77 Tabela 6.1 Wykaz referencji dla poszczególnych rodzajów technologii termicznego przekształcania odpadów. ....................................................................................................86 Tabela 6.2 ZuŜycie materiałów i energii dla systemu redukcji kwaśnych zanieczyszczeń. ...89 Tabela 6.3 Osiągane poziomy emisji dla systemu redukcji kwaśnych zanieczyszczeń.........89 Tabela 6.4 Zalety i wady metod redukcji kwaśnych zanieczyszczeń. ...................................89 Tabela 6.5 Porównanie technologii termicznego unieszkodliwiania odpadów pod kątem oddziaływania na środowisko i wykorzystywania zasobów środowiska. ...............................91 Tabela 6.6 Preferowane parametry paliwa alternatywnego. .................................................94 Tabela 6.7 Produkty i odpady powstające w procesach mechaniczno-biologicznego przekształcania odpadów. ....................................................................................................97 Tabela 6.8 Porównanie metod przeróbki frakcji organicznej odpadów..................................99 Tabela 6.9 Szczegółowy opis systemu...............................................................................100 Tabela 6.10 Zakładana masa odpadów trafiających z miasta Białystok i terenów gmin objętych przedsięwzięciem do systemu w ramach Wariantu I. ...........................................103 Tabela 6.11 Szacowana przepustowość instalacji ZTUOFE w Białymstoku (Wariant II).....105 Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 304 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Tabela 6.12 Zakładana masa odpadów trafiających z miasta Białystok i terenów gmin objętych przedsięwzięciem do systemu w ramach Wariantu II. ..........................................106 Tabela 6.13 Szacowana przepustowość instalacji ZUOK w Białymstoku............................109 Tabela 6.14 Zakładana masa odpadów trafiających z miasta Białystok i terenów gmin objętych przedsięwzięciem do systemu w ramach Wariantu III. .........................................109 Tabela 6.15 Zakładana masa odpadów trafiających z miasta Białystok i terenów gmin objętych przedsięwzięciem do systemu w ramach Wariantu IV. .........................................112 Tabela 6.16 Zestawienie ilości sprzedanego ciepła w latach 2006-2008 ............................115 Tabela 6.17 Zestawienie mocy zamówionych i produkowanej energii cieplnej w latach 2000-2004..........................................................................................................................115 Tabela 6.18 Długość sezonu grzewczego oraz średnie temperatury. .................................116 Tabela 6.19 ZuŜycie energii elektrycznej miasta Białegostoku w latach 2000-2008 z uwzględnieniem roku 2008.................................................................................................116 Tabela 6.20 Porównanie podstawowych kryteriów wyboru rozwaŜanych wariantów. .........117 Tabela 6.21 Ranking zbiorczy dla rozwaŜanych wariantów. ...............................................118 Tabela 6.22 Ocena warunków brzegowych wariantów lokalizacji. ......................................134 Tabela 6.23 Lista gatunków stwierdzonych na obszarze przy ul. Produkcyjnej. .................144 Tabela 6.24 Obszary Natura 2000 w okolicy proponowanej lokalizacji. ..............................145 Tabela 6.25 Lista gatunków stwierdzonych na obszarze przy ul. Gen. W. Andersa............152 Tabela 6.26 Obszary Natura 2000 w okolicy proponowanej lokalizacji. ..............................154 Tabela 6.27 Lista gatunków stwierdzonych na obszarze w rejonie ul. Paderewskiego. ......160 Tabela 6.28 Obszary Natura 2000 w okolicy proponowanej lokalizacji. ..............................161 Tabela 6.29 Analiza SWOT dla lokalizacji przy ulicy Produkcyjnej. ....................................162 Tabela 6.30 Analiza SWOT dla lokalizacji przy ul. Gen. W. Andersa..................................163 Tabela 6.31 Analiza SWOT dla lokalizacji przy ul. Paderewskiego.....................................163 Tabela 6.32 Kryteria i ich oceny dla analizowanych lokalizacji. ..........................................168 Tabela 6.33 Wartości wag kryteriów...................................................................................171 Tabela 6.34 Ranking zbiorczy dla rozpatrywanych lokalizacji.............................................173 Tabela 7.1 Zestawienie porównawcze istotnych parametrów technologicznych rozpatrywanych Opcji dla roku 2020...................................................................................174 Tabela 7.2 Zestawienie rankingowe rozpatrywanych wariantów w odniesieniu do najistotniejszych parametrów technologicznych. ................................................................177 Tabela 7.3 Emisje gazów cieplarnianych w róŜnych technologiach. ...................................178 Tabela 7.4 Określenie przewidywanego oddziaływania na środowisko wariantu lokalizacji przy ul. Andersa. ................................................................................................................181 Tabela 7.5 Określenie przewidywanego oddziaływania na środowisko wariantu lokalizacji przy ul. Paderewskiego. .....................................................................................................185 Tabela 7.6 Określenie przewidywanego oddziaływania na środowisko wariantu lokalizacji przy ul. Produkcyjnej. .........................................................................................................189 Tabela 7.7 Matryca przewidywanych oddziaływań na środowisko w skali lokalnej – lokalizacja przy ul. Produkcyjnej.........................................................................................193 Tabela 7.8 Matryca przewidywanych oddziaływań na środowisko w skali lokalnej – lokalizacja przy ul. Andersa. ...............................................................................................194 Tabela 7.9 Matryca przewidywanych oddziaływań na środowisko w skali lokalnej – lokalizacja przy ul. Paderewskiego. ....................................................................................195 Tabela 7.10 Matryca przewidywanych oddziaływań na środowisko w skali regionalnej – lokalizacja przy ul. Produkcyjnej, Andersa, Paderewskiego................................................196 Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 305 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” Tabela 8.1 Wielkości emisji maksymalnej (chwilowej – wyraŜonej w g/s i kg/h oraz rocznej wyraŜonej w Mg/rok). .........................................................................................................200 Tabela 8.2 Wskaźniki emisji [g/1km/poj.]............................................................................200 Tabela 8.3 Wielkość emisji z pojazdów samochodowych ...................................................201 Tabela 8.4 Wyszczególnienie rodzajów odpadów przewidzianych do wytwarzania. ...........202 Tabela 8.5 Dopuszczalne poziomy niektórych substancji w powietrzu. ..............................207 Tabela 8.6 Wartości odniesienia substancji zanieczyszczających w powietrzu oraz czasy ich obowiązywania i tło zanieczyszczeń w rejonie inwestycji. .............................................208 Tabela 8.7 Standardy emisyjne z instalacji spalania odpadów. ..........................................209 Tabela 8.8 Dopuszczalne i osiągane wartości emisji przez ZUOK Sheffield.......................212 Tabela 8.9 Zestawienie udziałów poszczególnych kierunków wiatru [%]. ...........................215 Tabela 8.10 Zestawienie częstości poszczególnych prędkości wiatru [%]. .........................215 Tabela 8.11 Charakterystyka emitorów w ZUOK. ...............................................................220 Tabela 8.12 Wielkości dopuszczalne..................................................................................220 Tabela 8.13 Wielkości emisji z jednej linii termicznego unieszkodliwiania odpadów. ..........221 Tabela 8.14 Wskaźniki emisji [g/1km/poj.]. .........................................................................223 Tabela 8.15 Ilość szkodliwych składników gazów spalinowych ze spalania oleju napędowego (kg/Mg paliwa)....................................................................................................................223 Tabela 8.16 Wielkość emisji generowanej podczas dowozu odpadów ...............................224 Tabela 8.17 Wielkość emisji generowanej podczas transportu ŜuŜla, odpadów z oczyszczania spalin i popiołów ze stabilizacji. ....................................................................224 Tabela 8.18 Wielkość emisji generowanej podczas pracy ładowarki. .................................224 Tabela 8.19 Wielkość sumarycznej emisji niezorganizowanej z terenu ZUOK. ..................225 Tabela 8.20 Cemisy. ..........................................................................................................226 Tabela 8.21 Klasyfikacja emitorów. ....................................................................................226 Tabela 8.22 Dopuszczalne poziomy hałasu instalacyjnego w środowisku. .........................229 Tabela 8.23 Zestawienie obliczeniowych parametrów akustycznych źródeł hałasu typu „budynek”. ..........................................................................................................................231 Tabela 8.24 Zestawienie powierzchniowych źródeł hałasu reprezentujących działanie ładowarek...........................................................................................................................232 Tabela 8.25 Poziom mocy akustycznej dominujących punktowych źródeł hałasu. .............233 Tabela 8.26 Zestawienie parametrów akustycznych środków transportu............................234 Tabela 8.27 Zestawienie zapotrzebowania ZUOK na wodę. ..............................................236 Tabela 8.28 Rodzaje i ilość ścieków...................................................................................237 Tabela 8.29 Szacowane ilości i rodzaje odpadów powstających w ciągu roku w wyniku procesów technologicznych (procesów odzysku i/lub unieszkodliwiania) w ZUOK. ............240 Tabela 8.30 Sposób postępowania z odpadami .................................................................240 Tabela 8.31 Szacunkowe rodzaje i maksymalne ilości odpadów powstających w wyniku eksploatacji Zakładu – sprzętu i obiektów (z wyłączeniem odpadów z procesów odzysku i/lub unieszkodliwiania)......................................................................................................241 Tabela 8.32 Zakres częstotliwości pól elektromagnetycznych, dla których określa się parametry fizyczne charakteryzujące oddziaływanie pól elektromagnetycznych na środowisko, dla terenów przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową oraz dopuszczalne poziomy pól elektromagnetycznych, charakteryzowane przez dopuszczalne wartości parametrów fizycznych, dla terenów przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową .........248 Tabela 8.33 Zakres częstotliwości pól elektromagnetycznych, dla których określa się parametry fizyczne charakteryzujące oddziaływanie pól elektromagnetycznych na środowisko, dla miejsc dostępnych dla ludności oraz dopuszczalne poziomy pól Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 306 Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dla przedsięwzięcia pt: „Budowa Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów Komunalnych w Białymstoku” elektromagnetycznych, charakteryzowane przez dopuszczalne wartości parametrów fizycznych, dla miejsc dostępnych dla ludności ..................................................................248 Tabela 8.34 Matryca przewidywanych oddziaływań na środowisko dla projektowanego przedsięwzięcia w skali lokalnej. ........................................................................................251 Tabela 8.35 Matryca przewidywanych oddziaływań na środowisko dla projektowanego przedsięwzięcia w skali regionalnej. ...................................................................................252 Tabela 8.36 Karty charakterystyk substancji niebezpiecznych. ..........................................256 Tabela 11.1 Przykładowe instalacje pracujące w Europie w oparciu o pół-suchy system oczyszczania spalin. ..........................................................................................................271 Tabela 11.2 Przykładowe instalacje pracujące w oparciu o technologię spalania w piecach rusztowych. ........................................................................................................................272 Tabela 13.1 Główne obawy mieszkańców..........................................................................281 Tabela 13.2 Szczegółowy zakres rzeczowy kampanii informacyjnej w Białymstoku. ..........283 Tabela 14.1 Substancje i parametry mierzone w sposób ciągły oraz metodyki referencyjne wykonywania pomiarów ciągłych........................................................................................285 Tabela 14.2 Substancje mierzone w sposób okresowy oraz metodyki referencyjne wykonywania pomiarów okresowych..................................................................................286 Tabela 14.3 Dopuszczalne poziomy hałasu instalacyjnego w środowisku wg rozporządzenia w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku...............................................290 Tabela 17.1 Liczba instalacji do termicznego przekształcania stałych odpadów komunalnych oraz ich moce przerobowe w państwach członkowskich...............................297 22 SPIS RYSUNKÓW Rysunek 2.1 Schemat technologiczny ZUOK ........................................................................................30 Rysunek 2.2 Podstawowy schemat procesu termicznego przekształcania odpadów. ..........................31 Rysunek 2.3 Schemat systemu oczyszczania spalin.............................................................................38 Rysunek 2.4 Schemat instalacji do waloryzacji ŜuŜla. ...........................................................................50 Rysunek 2.5 Schemat instalacji do zestalania i chemicznej stabilizacji odpadów podprocesowych.....52 Rysunek 3.1 RóŜa wiatrów roczna dla Białegostoku. ............................................................................58 Rysunek 6.1 Układ sieci cieplnej w Białymstoku. ................................................................................114 Rysunek 6.2 Prognozowane ilości róŜnych strumieni odpadów ..........................................................122 Rysunek 6.3 Potencjalna lokalizacja pod budowę ZUOK przy ul. Produkcyjnej..................................136 Rysunek 6.4 Zasięg zalewu wodą wezbraniową (historyczną) z 1979 r. oraz wodami o prawdopodobieństwie Q1% i Q0,5% w rejonie potencjalnej lokalizacji ZUOK przy ul. Produkcyjnej..141 Rysunek 6.5 Mapa rozkładu roślinności i form uŜytkowania terenu na obszarze potencjalnej lokalizacji przy ul. Produkcyjnej. ...........................................................................................................................143 Rysunek 6.6 Potencjalna lokalizacja pod budowę ZUOK przy ul. Gen. W. Andersa. .........................147 Rysunek 6.7 Mapa rozkładu roślinności i form uŜytkowania terenu na obszarze potencjalnej lokalizacji w rejonie ul. Gen. Wł. Andersa.............................................................................................................151 Rysunek 6.8 Potencjalna lokalizacja pod budowę ZUOK przy ul. Paderewskiego..............................155 Rysunek 6.9 Mapa rozkładu roślinności i form uŜytkowania terenu na obszarze potencjalnej lokalizacji przy ul. Paderewskiego. .......................................................................................................................159 Rysunek 7.1 Emisje gazów cieplarnianych w sektorze gospodarki odpadami komunalnymi w Unii Europejskiej – tendencje i prognozy..........................................................................................179 Rysunek 8.1 Schemat bilansu masowego ...........................................................................................244 Socotec Polska Sp. z o. o. Strona 307