biuletyn wdro eń - Główny Instytut Górnictwa

BIULETYN WDROŻEŃ
CZYSTSZEJ PRODUKCJI
Egzemplarz bezpłatny
1/2006 (21)
Główny Instytut Górnictwa - Krajowe Centrum Wdrożeń Czystszej Produkcji, Plac Gwarków 1, 40-166 Katowice
SPIS TREŚCI
1. Pierwsza organizacja zarejestrowana w
systemie EMAS w Polsce
2. Nowe uregulowania prawne w zakresie
BOT Elektrownia Opole SA jest pierwszą organizacją,
postępowania ze zużytym sprzętem
która została zarejestrowana w systemie EMAS w Polsce,
elektrycznym i elektronicznym
dnia 28 września 2005 r. pod numerem: PL 2.16-001-1.
Weryfikację deklaracji środowiskowej elektrowni przeprowadziła w lipcu 2005 roku firma British
Standards Institution Management Systems Sp. z o.o. BOT Elektrownia Opole SA wdrożyła system
zarządzania środowiskowego, spełniający wymogi Rozporządzenia (WE) Nr 761/2001 Parlamentu
Europejskiego i Rady z dnia 19 marca 2001 r., dopuszczającego dobrowolny udział organizacji w
systemie ekozarządzania i audytu we wspólnocie (EMAS). System zarządzania środowiskowego oraz
deklaracja środowiskowa elektrowni podlegają badaniu i zatwierdzeniu przez akredytowanego
weryfikatora środowiskowego. BOT Elektrownia Opole S.A. została wpisana do rejestru krajowego i w
związku z tym jest uprawniona do stosowania logo EMAS.
Deklaracja środowiskowa jest aktualizowana co roku, po zebraniu danych za rok poprzedni. Od września
2004 roku BOT Elektrownia Opole S.A. ma koncesję, zgodnie z którą może spalać biomasę drzewną w
ramach tzw. współspalania z węglem i produkować energię elektryczną zaliczaną do pochodzącej z
odnawialnych źródeł energii.
Charakterystyka BOT Elektrowni Opole S.A.
BOT Elektrownia Opole S.A. zlokalizowana jest w odległości 9 km na północ od granic miasta Opola,
poniżej ujścia rzeki Mała Panew do Odry, w gminie Dobrzeń Wielki. Obszar zajmowany przez istniejące
i planowane obiekty produkcyjne elektrowni wynosi ok. 290 ha. Usytuowanie w tym rejonie zapewnia
korzystne warunki zasilania zurbanizowanego i uprzemysłowionego południowo-zachodniego regionu
kraju, jak również przesył energii na obszarze kraju i za granicę.
BOT Elektrownia Opole S.A jest elektrownią cieplną, węglową, blokową, kondensacyjną z zamkniętym
układem chłodzącym. Eksploatowane są 4 bloki energetyczne uruchomione w latach 1993-1997. Łączna
moc zainstalowana elektrowni wynosi 1492 MW, a moc osiągalna 1532 MW. Paliwem podstawowym
jest węgiel kamienny. Pracujące 4 bloki energetyczne charakteryzują się wysoką dyspozycyjnością i
bardzo niskim współczynnikiem awaryjności. Główne wyposażenie technologiczne bloków stanowią:
kotły parowe przepływowe BP-1150, turbiny kondensacyjne i generatory.
Polityka środowiskowa elektrowni
Polityka środowiskowa elektrowni realizowana jest w oparciu o wdrożony system zarządzania
środowiskowego, spełniający wymagania normy ISO 14001:2004 i Rozporządzenia Unii Europejskiej
EMAS, przy zachowaniu następujących zasad:
• zasada zgodności z prawem i innymi wymaganiami, do przestrzegania których elektrownia się
zobowiązała;
Bieżąca działalność gospodarcza oraz nowe przedsięwzięcia realizowane są zgodnie z
obowiązującymi wymaganiami prawa.
Pierwsza organizacja zarejestrowana w
systemie EMAS w Polsce
GŁÓWNY INSTYTUT GÓRNICTWA - KRAJOWE CENTRUM WDROŻEŃ CZYSTSZEJ PRODUKCJI
Tel.: (032) 259 21 38, fax: (032) 259 27 74, e-mail: [email protected] http://cp.gig.katowice.pl
Biuletyn sfinansowano ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
Opracowanie biuletynu:
Jacek Boba, Aleksandra Saratowicz
Luty 2006 r.
Redakcja i skład: Jacek Boba
Zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju zachowywana jest równowaga przyrodnicza oraz
troska o walory estetyczne środowiska, uwzględniająca obecne i przyszłe potrzeby społeczeństwa.
• zasada zapobiegania;
W trosce o stan środowiska stosowane są odpowiednie techniki i procedury postępowania oraz
bieżąca kontrola zapewniająca racjonalny poziom zużycia surowców naturalnych oraz
minimalizację emisji substancji i energii do środowiska. Elektrownia chroni środowisko, poprzez
stosowanie bezpiecznych technologii i procedur operacyjnych, profilaktykę oraz przygotowanie
na ewentualne awarie.
• zasada informowania;
Strony zainteresowane informowane są o zobowiązaniach wynikających z wdrożonego w BOT
Elektrowni Opole S.A. systemu zarządzania środowiskowego, zgodnego z wymaganiami normy
ISO 14001:2004 oraz Rozporządzenia EMAS..
• zasada ciągłego doskonalenia;
Podejmowane są kolejne działania zmierzające do zmniejszania niekorzystnego wpływu na
środowisko między innymi poprzez: ograniczenie zużycia surowców naturalnych, emisji
szkodliwych substancji i energii, ryzyka zanieczyszczenia wód i powierzchni ziemi oraz
zwiększenie stopnia wykorzystania odpadów. Wszyscy pracownicy elektrowni zaangażowani są w
realizację zapisów polityki środowiskowej.
Działalność prośrodowiskowa elektrowni
W 1997 roku przekazano do eksploatacji cztery instalacje odsiarczania spalin metodą mokrą. Dzięki
instalacjom mokrego odsiarczania spalin BOT Elektrownia Opole S.A. stała się nowoczesnym i
pierwszym w polskiej energetyce zawodowej obiektem, spełniającym standardy ochrony środowiska
wynikające z dyrektywy Unii Europejskiej nr 88/609, dotyczącej dużych obiektów energetycznego
spalania paliw. Wskaźniki emisji zanieczyszczeń wyróżniają BOT Elektrownię Opole S.A. jako obiekt
spełniający z zapasem podstawowe wymagania standardów krajowych oraz europejskich. Produktami
ubocznymi, powstającymi w trakcie produkcji energii elektrycznej i ciepła są: popiół, żużel i gips.
Elektrownia prowadzi stały nadzór nad:
• emisją zanieczyszczeń do powietrza atmosferycznego,
• parametrami wód i ścieków,
• stanem technicznym obiektów i urządzeń,
• wytwarzaniem odpadów i gospodarką odpadami.
Dla wszystkich znaczących aspektów środowiskowych funkcjonuje odpowiednia dokumentacja do
bieżącego sterowania operacyjnego. Elektrownia posiada, zgodny z wymaganiami Prawa Ochrony
Środowiska, „Program zapobiegania poważnym awariom przemysłowym”.
Cele i zadania środowiskowe
Funkcjonowanie systemu zarządzania środowiskowego wymaga wyznaczania celów i zadań
środowiskowych. Związane są one głównie z ograniczaniem zużycia zasobów naturalnych i zużycia
energii na potrzeby własne, ograniczaniem emisji zanieczyszczeń do powietrza, ograniczaniem emisji
hałasu, segregacją odpadów oraz poprawą wizualnego oddziaływania elektrowni. Najważniejsze
zrealizowane w latach ubiegłych zadania środowiskowe to:
• modernizacja części niskoprężnej turbin, która umożliwiła zmniejszenie zużycia węgla i w efekcie
spowodowała zmniejszenie emisji do powietrza zanieczyszczeń, takich jak: pył, SO2 , NOx, CO i
CO2. W ramach modernizacji zainstalowano obudowy dźwiękochłonne części niskoprężnej turbin,
co spowodowało zmniejszenie emisji hałasu.
• wymiana stalowych zbiorników kwasu i ługu na zbiorniki z tworzyw sztucznych w celu
zmniejszenie ryzyka potencjalnego zanieczyszczenia wód i powierzchni ziemi,
• nasadzenie zieleni w celu poprawy oddziaływania wizualnego elektrowni oraz obniżenia
natężenia hałasu emitowanego do środowiska,
• malowanie chłodni kominowych, służące poprawie wizualnego oddziaływania elektrowni i
lepszemu komponowaniu się jej z otaczającym środowiskiem.
Elektrownia dokłada wszelkich starań, by minimalizować negatywny wpływ swojej działalności na
środowisko, dbając tym samym o poprawę warunków życia w regionie.
Opracowano na podstawie informacji zawartych w Deklaracji Środowiskowej BOT Elektrowni Opole S.A (JB)
NOWE UREGULOWANIA PRAWNE W ZAKRESIE POSTĘPOWANIA
ZE ZUŻYTYM SPRZĘTEM ELEKTRYCZNYM I ELEKTRONICZNYM
Nie zawsze uświadamiamy sobie, że wszelka działalność człowieka wiążę się z powstawaniem odpadów.
Towarzyszą nam one już od chwili narodzenia. Najogólniej mówiąc przyczyniamy się do powstawania
odpadów komunalnych i przemysłowych, a w obu tych grupach wyodrębnić można odpady
niebezpieczne. Zmieniając komputer, lodówkę, samochód nie zastanawiamy się co dzieje się z nimi po
okresie użytkowania. Z odpadów wytwarzanych przez konsumentów szczególnie niebezpieczne są te,
związane ze sprzętem elektrycznym i elektronicznym (EE). Urządzenia te często zawierają niebezpieczne
dla środowiska substancje. Niedawno Polska dołączyła do grona unijnych państw regulujących zasady
obrotu i przetwarzania zużytego sprzętu elektronicznego i elektrycznego. W ostatnich latach 85%
gospodarstw domowych kupiło nowy sprzęt AGD. Sprzedaż takich urządzeń stale rośnie. W 2004 r.
Polacy wydali na nie 5,1 mld zł.
21. października 2005 r. weszły w życie przepisy Ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o zużytym sprzęcie
elektrycznym i elektronicznym (Dz. U. z 2005 r., nr 180, poz. 1495), stanowiącej transpozycję dyrektywy
2002/96/WE. z dnia 27 stycznia 2003 r. w sprawie zużytego sprzętu e1ektrycznego i e1ektronicznego
(Dz. Urz. UE L 37 z 13.02.2003, str. 34 i L 345 z 31.12.2003, str.106). Ustawa nakłada wiele
obowiązków na poszczególne podmioty działające na rynku. Najwięcej przepisów ustawy dotyczy
wprowadzających sprzęt na rynek. Muszą oni między innymi zapewnić zbiórkę, odzysk i recykling
zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego. Obowiązki te mogą realizować samodzielnie lub przez
tzw. organizacje odzysku.
Zgodnie z wymogami Unii Europejskiej państwa członkowskie, zobowiązane są każdego roku do zbiórki
co najmniej 4 kg zużytego sprzętu elektronicznego i elektrycznego na mieszkańca. Poziom ten, zgodnie
z zapisami dyrektywy, należy osiągnąć do 31 grudnia 2006 r. Polska uzyskała jednak, na realizację tego
obowiązku, dwuletni okres przejściowy. Osiągnięcie wymaganego poziomu odzysku i recyklingu sprzętu
nie będzie sprawą prostą. W praktyce producenci będą zobowiązani do zebrania ekwiwalentu 87%
sprzętu wprowadzanego na rynek w ciągu roku. Stan ten ma zostać osiągnięty do końca 2008 roku. Za nie
wywiązanie się z obowiązku grożą kary w wysokości 4 zł za kg sprzętu, który powinien być, a nie został
odzyskany. Tak jak w przypadku innych grup odpadów i tutaj pojawi się problem zbiórki „u źródła” lub
zorganizowania sprawnie działającej sieci punktów odbioru. Trudno również oszacować, na ile
dostępność zużytego sprzętu pozwoli osiągnąć wymagające założenia ustawodawcy. Zużyty sprzęt
elektryczny i elektroniczny nie zawsze musi stać się od razu uciążliwym odpadem. W wielu przypadkach
może być on, lub jego elementy, poszukiwanym towarem.
Nowe przepisy dotyczą szerokiej gamy sprzętu AGD, zarówno produkowanego w Polsce jak i
importowanego lub sprowadzanego z innych państw Unii. Cały sprzęt podzielony jest na klasy
o zróżnicowanych poziomach odzysku i recyklingu. Podstawowe zasady odnoszą się jednak do
wszystkich urządzeń. Użytkownik domowego sprzętu AGD będzie miał możliwość oddania zużytego
starego sprzętu sprzedawcy w przypadku zakupu nowego urządzenia. Na gminie zaś będzie spoczywał
obowiązek informowania o tym gdzie można oddać zużyty sprzęt, który nie będzie wymieniany na nowy.
Do nowych obowiązków podmiotu wprowadzającego sprzęt na rynek należeć będzie m.in. zapewnienie
zbierania z gospodarstw domowych sprzętu zużytego. Będzie on miał obowiązek odbierać zużyty sprzęt
z tych gospodarstw domowych, którym go dostarczył. Jego obowiązkiem będzie również zapewnienie
recyklingu zużytego sprzętu w wysokości od 50 do 80 proc. - w zależności od asortymentu. Obowiązek
ten będzie mógł wypełnić samodzielnie lub za pośrednictwem tzw. organizacji odzysku. Podmiot, który
nie osiągnie obowiązującego poziomu odzysku, będzie obciążony opłatą produktową.
Nowe przypisy mogą przyczynić się do powstania w Polsce systemu zbiórki i przetwarzania odpadów
sprzętu AGD tak by możliwy stał się ich odzysk i recykling. Nowe wymagania, zawarte w ustawie, są
zgodne z polityką zwiększania odpowiedzialności producenta. Została ona rozciągnięta poza proces
produkcji, starając się uwzględnić całość oddziaływania wyrobu na środowisko. W założeniach ma objąć
każdy etap jego funkcjonowania, jak również okres poużytkowy, czyli cały tzw. „cykl życia produktu”.
Zapisy ustawy adresowane są do:
• przedstawicieli producentów sprzętu elektrycznego i elektronicznego,
• sprzedawców hurtowych i detalicznych,
• urzędów administracji państwowej i samorządowej odpowiedzialnych za gospodarkę odpadami,
• przedsiębiorstw zajmujących się zagospodarowaniem odpadów, w tym zużytego sprzętu EE.
Jej celem jest pomoc w przygotowaniu gospodarki i społeczeństwa do budowy nowoczesnego systemu
zagospodarowania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego. W ustawie omówiono szczegółowo
obowiązki producentów, sprzedawców hurtowych i detalicznych zbierających zużyty sprzęt oraz
prowadzących działalność w zakresie przetwarzania i recyklingu odpadów.
Ustawa przedstawia:
• wymagania jakim powinien odpowiadać sprzęt e1ektryczny i e1ektroniczny,
• zasady postępowania ze zużytym sprzętem w spos6b zapewniający ochronę zdrowia i życia ludzi
oraz ochronę środowiska zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju.
Reguluje też sposób postępowania ze zużytym sprzętem elektrycznym i elektronicznym i, między innymi,
określa:
• zadania Głównego Inspektora Ochrony Środowiska w tym zakresie,
• obowiązki wprowadzającego sprzęt, zbierającego zużyty sprzęt, prowadzącego zakład
przetwarzania, prowadzącego działalność w zakresie recyk1ingu oraz innych niż recykling
proces6w odzysku,
• zasady działania organizacji odzysku sprzętu elektrycznego i elektronicznego,
• opłatę produktową,
• przepisy karne i kary pieniężne.
W Głównym Instytucie Górnictwa, w dniu 17.02.2006 r., odbyło się szkolenie p.t. „Nowe uregulowania
prawne w zakresie postępowania ze zużytym sprzętem elektrycznym i elektronicznym”. Wykładowcami
byli specjaliści z GIG. Ce1em szkolenia było:
• zaznajomienie uczestników szkolenia z obowiązującymi zasadami postępowania z zużytym
sprzętem e1ektrycznym i elektronicznym,
• zapoznanie z przepisami i skutkami finansowymi ich wprowadzenia oraz okresami ich
obowiązywania.(AS)
W 2006 roku obchodzimy 10-lecie powstania Krajowego Centrum Wdrożeń Czystszej Produkcji
Głównego Instytutu Górnictwa