Nr wniosku: 224311, nr raportu: 14200. Kierownik (z rap.): mgr
Transkrypt
Nr wniosku: 224311, nr raportu: 14200. Kierownik (z rap.): mgr
Nr wniosku: 224311, nr raportu: 14200. Kierownik (z rap.): mgr Małgorzata Katarzyna Radomska Sakkara, jedna z największych nekropoli starożytnego Egiptu, użytkowana nieprzerwanie w ciągu 3 tysiącleci p.n.e. aż po okres bizantyński, służyła jako miejsce pochówku władców i dostojników rezydujących w Memfis. W dobie ostatnich trzech wieków p.n.e. gdy miasto utraciło pozycję stolicy na rzecz Aleksandrii, pełniło ono nie mniej ważną funkcję – centrum religijnego dla całego kraju, a służąca mu nekropola zmieniła swój charakter stając się ośrodkiem życia pielgrzymkowego. Dlaczego tak się stało i jak wyglądało wówczas życie religijne zróżnicowanych etnicznie i kulturowo grup zamieszkujących dzielnice ówczesnego Memfis było przedmiotem badań w ramach niniejszego projektu badawczego. Przeprowadzone kwerendy biblioteczne i muzealne objęły zarówno dostępne w Internecie bazy danych w ponad 185 muzeach, jak również trzy wyjazdy do muzeów: British Museum, Luwr, Neues Museum oraz biblioteki Freie Universität w Berlinie. Skatalogowano opublikowany materiał poświęcony bogom i kultom sakkaryjskim w okresie ptolemejskim i rzymskim, co umożliwiło wszechstronną analizę zabytków. Wyodrębniono 30 kategorii zabytków, które reprezentują okres ptolemejski i rzymski w Sakkarze. Posłużyły one, wraz z publikacjami papirusów i ostrakonów realizacji następujących celów, które umożliwiły dokonanie analizy wierzeń mieszkańców Memfis: 1. Zidentyfikowano bogów, którzy tworzyli ówczesny panteon Sakkary 2. Odtworzono kulty sprawowane na nekropoli i ich formy, w tym kulty świętych zwierząt, kulty prywatne, kulty deifikowanych ludzi oraz kulty władców i królewskich przodków 3. Dokonano analizy kultu zmarłych w tradycji egipskiej i hellenistycznej 4. Zidentyfikowano święta obchodzone na nekropoli Panteon obejmuje kilkudziesięciu bogów. Charakterystykę ich teologicznej osobowości uzupełnia informacja o identyfikacji z innymi bóstwami oraz udziale w ich kultach. Popularność ubóstwionego śmiertelnika – Imhotepa, budowniczego najstarszej piramidy świata, czczonego jako uzdrowiciela Asklepiosa w okresie ptolemejskim, kult świętych zwierząt oraz prawdopodobna lokalizacja w północnej części Sakkary pierwotnego, prowizorycznego grobu Aleksandra Wielkiego przed przeniesieniem jego ciała do Aleksandrii, spowodowały zainteresowanie nekropolą w Sakkarze pielgrzymów z całego kraju. Zarówno bogowie, ich kulty, jak i święta poświadczone na nekropoli dowodzą kontynuacji dominującej roli tradycyjnej religii egipskiej w ostatnich trzech wiekach p.n.e. Dotychczasowe niedostateczne zainteresowanie badaczy tym okresem w Sakkarze wydaje się być wynikiem nie tylko znacznie rozproszonego materiału, ale przede wszystkim jego fragmentarycznością. Publikacja wyników badań przeprowadzonych w ramach projektu będzie pierwszym naukowym opracowaniem prezentującym funkcjonowanie nekropoli sakkaryjskiej w kontekście wierzeń wielokulturowego społeczeństwa w okresie gdy tradycyjna religia egipska spotkała się z synkretyzmem kultów hellenistycznych. Posłuży nie tylko archeologom badającym nekropolę sakkaryjską w ostatnich wiekach p.n.e. i egiptologom zainteresowanym religią egipską, ale również specjalistom z wielu dziedzin nauki, poświadczając interdyscyplinarny charakter przedsięwzięcia: paleobotanikom, zainteresowanym okazami flory ówczesnej Sakkary poznanej dzięki analizie szczątków roślinnych pochodzących z wyposażenia grobowego, archeozoologom, badającym szczątki zwierząt składanych jako dary ofiarne poszczególnym bóstwom, czy wreszcie antropologom kulturowym i socjologom badającym problematykę współistnienia licznych grup społecznych zamieszkujących zróżnicowane etnicznie wielokulturowe miasto.