Hortiterapia – terapeutyczny wpływ przyrody

Propozycja przedmiotu fakultatywnego
2016/2017
Prowadzący: Prof. UAM dr hab. Jędrzej Stępak
Nazwa fakultetu: Hortiterapia – terapeutyczny wpływ przyrody
Propozycja dla: studia I i II stopnia
Tematyka: Hortiterapia i zagadnienia z nią powiązane
Program zajęć:
1. Wprowadzenie do tematyki zajęć
- Podstawowe zagadnienia teoretyczne dotyczące ogrodoterapii (podstawy metodologiczne,
psychologiczne, socjologiczne).
- Podstawowe zagadnienia praktyczne z zakresu nauk rolniczych dotyczące ogrodoterapii.
2. Rośliny terapeutyczne
- Pospolite rośliny, rośliny przyprawowe, owoce, warzywa, zioła, kwiaty terapeutyczne i ich
zastosowania w ogrodoterapii.
3. Design terenów zielonych (zajęcia warsztatowe w parku botanicznym)
- Podstawy projektowania ogrodu leczniczego – jego rola i wpływ na życie człowieka.
4. Metodyka hortiterapii
- Podstawy prowadzenia zajęć terapeutycznych z wykorzystaniem ogrodoterapii.
- Możliwości bezpośredniego zastosowania land art w warunkach miejskich (szkoły,
przedszkola, ośrodki pomocy społecznej, placówki zdrowia) i nie tylko.
5. Praktyczne elementy ogrodoterapii
- Dekoracje kwiatowe i roślinne w terapii zajęciowej.
- Rośliny doniczkowe w bezpośrednim otoczeniu człowieka – ich rola i wpływ.
Głównym celem zajęć jest wyposażenie studentów w znajomość podstawowych zagadnień z
zakresu hortiterapii. W tym zagadnienia związane z opieką i rehabilitacją dzieci
niepełnosprawnych, osób starszych oraz uzależnionych od używek poprzez pracę i obcowanie
z ogrodem. Przygotowanie studentów do samodzielnego tworzenia scenariuszy zajęć z
elementami hortiterapii, dobierania odpowiednich roślin i wplatania elementów hortiterapii w
pracę pedagogiczną. Rozwijanie umiejętności plastycznych i hortiterapeutycznych
przydatnych w pracy pedagogicznej. Poszerzenie perspektywy klasycznych badań
pedagogicznych o ujęcie ogrodoterapii. Na zajęciach studenci doskonalą umiejętności
posługiwania się różnymi materiałami pracy w różnych tworzywach zarówno w sali jak i
podczas zajęć terenowych w parku botanicznym.
Proponowana literatura:
1. Baranowa A., O pojęciu natury w teorii sztuki abstrakcyjnej, [w:] Sztuka a natura.
Materiały XXXVIII Sesji Naukowej Stowarzyszenia Historyków Sztuki
przeprowadzonej 23-25 listopada 1989 roku w Katowicach, Katowice 1991.
Bouchardon P., Uzdrawiająca Energia Drzew, Studio Emka, Warszawa, 1999.
Conran T., Pearson D., Nowoczesne Ogrody, Arkady, Warszawa, 2000.
Eco U., Dzieło Otwarte, Czytelnik, Warszawa, 1994.
Goethe W., [w:] Zausznica A., Nauka o barwie, PWN, Warszawa, 1959.
Górska-Kłęk L., Adamczyk K., Sobiech K. 2009. Hortiterapia - metodą uzupełniającą
w fizjoterapii. Fizjoterapia 17/4: 71-77.
7. Grzegorczyk A., Spotkanie Sztuki z Naturą, [w:] Drogi i ścieżki filozofii kultury,
WFH, Poznań, 2002.
8. Haegenbarth A., Jędrzej Stępak, Podróż do…, Galeria MOK Gniezno, Gniezno, 2005.
9. Hobhouse P., Historia Ogrodów, Arkady, Warszawa, 2005.
10. Latkowska M. J. 2008. Hortiterapia – rehabilitacja i terapia przez pracę w ogrodzie.
Zesz. Prob. Post. Nauk Roln. 525: 229-235.
11. Nowak J. 2008. Terapia ogrodnicza w krajach europejskich. Zesz. Prob. Post. Nauk
Roln. 525: 271-276.
12. Jutrzyna E., Sztuka w życiu i edukacji osób niepełnosprawnych, Warszawa, 2003.
13. Monty D., Zmysłowe Ogrody, Twój Styl, Warszawa, 1998.
14. Ożarowski A., Jaroniewski W., Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie,
IWZZ, Warszawa, 1987.
15. Rylke J., Tajemnice Ogrodów, Kanon, Warszawa, 1995.
16. Skorny Z., Psychospołeczne mechanizmy agresywnego zachowania się a Arteterapia,
[w:] Szulc W., Kulturoterapia, wykorzystanie sztuki i działalności kulturalnooświatowej w lecznictwie, wyd. Akademia Medyczna im Karola Marcinkowskiego w
Poznaniu, Poznań, 1994.
17. Stefańska A., Wychowanie na Co Dzień. Arteterapia a rozwój emocjonalny człowieka
nr 12, 2008.
18. Szulc W., Kulturoterapia - wykorzystanie sztuki i działalności kulturalno-oświatowej
w lecznictwie, Poznań, 1994.
19. Wilkoszewska K., Sztuka w ekosystemie miasta. Artefakty przyrody., [w:] red.
Rewers E., Skórzyńska A., Sztuka – Kapitał Kulturowy Polskich Miast, Poznań, 2010.
20. Wines J., Zielona architektura, Taschen TMC ART.
2.
3.
4.
5.
6.
Strony internetowe:
21. Błaszczyńska N., Arteterapia, czyli sztuka i twórczość kolorowym lekarstwem dla
duszy, Stowarzyszenie Terapeutów i Arteterapeutów LINIE, www.linie.org.pl.
22. O. Góra, www.jamna.dominikanie.pl/wiklinowe.php.
Warunki zaliczenia:


Aktywne uczestnictwo w zajęciach
Referat z prezentacją w Power Point