Centrum Zaawansowanych Technologii

TRANSFER WIEDZY
- nauka, technologie, innowacje Bogdan Marciniec
Centrum Zaawansowanych Technologii UAM
Poznański Park Naukowo-Technologiczny Fundacji UAM
Poznań, maj, 2013
1
Gospodarka Oparta na Wiedzy
Knowledge Based Economy
odkrycia
naukowe
zrównoważony rozwój
cywilizacyjny
1987 – „Raport Brundtland” Światowej Komisji ONZ do spraw
Środowiska i Rozwoju „Nasza Wspólna Przyszłość”
„sustainable development” = zrównoważony rozwój „sposób
trwałego osiągnięcia lepszej jakości życia przez wszystkich
obywateli, który nie zagraża osiągnięciu tych celów przez przyszłe
pokolenia i szanuje środowisko” (definicja ONZ)
Wyzwanie XXI w. dla środowiska naukowego określenie
właściwej strategii w zakresie polityki badań i technologii
obejmującej zintegrowane studia technologiczne, ekologiczne,
ekonomiczne i społeczne
2
Europejska Przestrzeń Badawcza
(European Research Area)
Strategia rozwoju nauki
w Polsce do 2015 roku
7 PROGRAM RAMOWY UE
(2007-2013)
1. Zdrowie
2. Żywność, rolnictwo i
biotechnologie
3. Technologie informacyjne
i komunikacyjne (ICT)
4. Nanonauki, nanotechnologie,
materiały i nowe technologie
produkcyjne
5. Energia
6. Środowisko
7. Transport
8. Nauki społeczno-ekonomiczne
i humanistyczne
9. Bezpieczeństwo i przestrzeń
kosmiczna
10. Fusion energy
11. Energia rozszczepienia i
ochrona przed promieniowaniem
Priorytety
tematyczne
w
rozwoju
nauki i technologii w Polsce do 2015 r
•
•
•
•
zdrowie,
środowisko i rolnictwo,
energia i infrastruktura,
nowoczesne technologie dla
gospodarki
• społeczeństwo w warunkach
przyspieszonego i zrównoważonego
rozwoju społeczno-gospodarczego
Obszary te przenikają się wzajemnie
tworząc spójny Krajowy Program
Badań Naukowych i Prac Rozwojowych.
Motorem rozwoju w tych obszarach będą
ze strony nauki przede wszystkim
ZAAWANSOWANE TECHNOLOGIE
(biotechnologie, technologie
3
informacyjne oraz nanotechnologie).
Strategia Lizbońska (2000 r.)
Stworzenie w Europie (do 2012 r.) najbardziej konkurencyjnej
gospodarki na świecie – Innowacyjność głównym kierunkiem tej
strategii (3% PKB)
Europejskie Platformy Technologiczne
Główny cel : opracowanie wizji rozwoju danego sektora
przemysłu w formie dokumentu
Strategic Research Area
Europejska Platforma Zrównoważonej Chemii
– kierunki strategiczne do 2025 roku
 Technologie materiałowe (Materials Technology)
 Nowe reakcje (syntezy) chemiczne i inżynieria chemiczna
(Reaction and Process Design)
 Biotechnologia przemysłowa (Industrial Biotechnology)
4
Wyzwania dla nauki i technologii wobec
najważniejszych globalnych zagrożeń świata
 zapewnienie wyżywienia i zdrowia ludzkości
 zaspokojenie energetycznych potrzeb ludzkości
i racjonalne gospodarowanie światowymi zasobami
surowców
 dostarczanie coraz bardziej doskonałych materiałów
i półfabrykatów dla różnych obszarów techniki
i codziennego życia
 ograniczenie i eliminacja zanieczyszczeń środowiska
5
Kompleksowy Model Transferu Wiedzy
invention
odkrycia
naukowe
innovation
prace
rozwojowe
uczelnie, sektor nauki
innowacje
transfer
parki naukowo-technologiczne
Gospodarka oparta na wiedzy – wiedza przekuta
na innowacje i nowoczesne technologie
6
Centrum Zaawansowanych Technologii
Dlaczego w Poznaniu?
WIELKOPOLSKA (2006)
Poznań - trzeci ośrodek naukowy i akademicki
w Polsce
26 uczelni wyższych (8 publicznych), 19 placówek PAN, 23 jednostki badawczorozwojowe
Ponad 10 tys. pracowników nauki i 130 tys. studentów
Nowe instrumenty
Centra Zaawansowanych Technologii (2004 r.)
3
 Centrum Zaawansowanych Technologii Chemicznych
(koordynator – Uniwersytet im. Adama Mickiewicza)
 Centrum Zaawansowanych Technologii
„Wielkopolskie Centrum Biotechnologii Medycznej”
(koordynator – Akademia Medyczna w Poznaniu)
Centra Doskonałości (status KBN)
Centra Doskonałości (UE)
Polskie Platformy Technologiczne
Poznański Park Naukowo-Technologiczny Fundacji UAM
11
9
2 (+3)
7
Centra Zaawansowanych Technologii
wyłonione w ogólnokrajowym konkursie,
organizowanym przez MNiI w 2004 roku:
Centrum Zaawansowanych Technologii Chemicznych
(koordynator – Uniwersytet im. Adama Mickiewicza)
Centrum Zaawansowanych Technologii
„Wielkopolskie Centrum Biotechnologii Medycznej”
(koordynator – Akademia Medyczna w Poznaniu)
Centrum Zaawansowanych Technologii Informacyjnych
(koordynator – Instytut Chemii Bioorganicznej PAN)
Centra powstały w oparciu o umowy konsorcyjne grupujące czołowe
jednostki naukowe z różnych sektorów (szkoły wyższe, jednostki PAN,
jednostki badawczo-rozwojowe), a także podmioty gospodarcze. 8
Wielkopolskie Centrum Zaawansowanych
Technologii
Umowa Konsorcjum WCZT – 22 grudnia 2006 r. (rozszerzona
aneksem w lutym 2008 r.)
(uszczegółowiona aneksem w maju 2011 r.)
5 Uczelni:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu,
Politechnika Poznańska, Uniwersytet Przyrodniczy,
Uniwersytet Medyczny, Uniwersytet Ekonomiczny
4 Instytuty PAN: Chemii Bioorganicznej,
Genetyki Roślin, Genetyki Człowieka, Fizyki Molekularnej
2 Instytuty resortowe: Włókien Naturalnych oraz Roślin
i Przetworów Zielarskich
obecnie: Instytut Włókien Naturalnych i Roślin Zielarskich
Poznański Park Naukowo–Technologiczny Fundacji UAM
Urząd Miasta Poznania (obecnie jako partner wspierający)
9
Propozycja listy dużych projektów infrastrukturalnych
realizowanych w ramach Programu Operacyjnego
Innowacyjna Gospodarka, 2007 – 2013
(Format Indykatywnego Planu Inwestycyjnego)
Oś priorytetowa II - Infrastruktura sfery B+R
Priorytet
Nazwa projektu
Szacunkowy
koszt
kwalifikowalny
(mln euro)
Szacunkowa
kwota
dofinansowania
(mln euro)
Miejsce
realizacji
Instytucja
odpowiedzialna
za realizację
1
2
4
5
9
17
2
Centrum Zaawansowanych
Materiałów i Technologii
Warszawa
Politechnika
Warszawska
2
Centrum Badań
Przedklinicznych
i Technologii
Warszawa
Akademia
Medyczna
2
Dolnośląskie Centrum
Materiałów i Biomateriałów
100
100
120
100 (mln euro)
100 (mln euro)
120 (mln euro)
Wrocław
Uniwersytet
Wrocławski
Wrocławskie Centrum
Badań (EIT+)
2
Wielkopolskie Centrum
Zaawansowanych
Technologii w Poznaniu
Politechnika
Wrocławska
70
70 (mln euro)
Poznań
Uniwersytet
im. Adama
10
Mickiewicza
Wielkopolskie
Centrum
Zaawansowanych
Technologii
– Materiały
i Biomateriały
Projekt współfinansowany z
Europejskiego Funduszu Rozwoju
Regionalnego w ramach Programu
Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka
11
Głównym celem WCZT jest stworzenie w Poznaniu
multidyscyplinarnego ośrodka skupiającego
najlepszych specjalistów z nauk ścisłych,
przyrodniczych, i technicznych, skoncentrowanego
na nowych materiałach i biomateriałach
o wielostronnych zastosowaniach
1. Opracowanie oryginalnych selektywnych dróg syntez chemikaliów i
biochemikaliów (agrochemikaliów) - tzw. fine chemicals, a także nowej
generacji bio- i nanomateriałów lub ich prekursorów i następnie
opracowanie zaawansowanych technologii i biotechnologii ich
wytwarzania z przeznaczeniem dla optoelektroniki, medycyny, rolnictwa,
farmacji, i innych dziedzin przemysłu i techniki.
2. Stworzenie podstaw technologicznych dla szeregu zastosowań chemii
bioorganicznej, biologii molekularnej i biotechnologii w szeroko pojętej
ochronie zdrowia oraz zastosowań agrotechnicznych i przemysłu
12
spożywczego.
Filozofia oryginalnych pomysłów wywodzących się ze współdziałania
chemików syntetyków i biochemików ze specjalistami określającymi
pożądane (spodziewane) właściwości produktów
STRUKTURA
SYNTEZA
CHEMICZNA I
BIOCHEMICZNA
mało- i średniotonażowe technologie
WŁAŚCIWOŚCI
PRODUKTÓW
chemiczne, fizyczne,
biologiczne
(pożądane, spodziewane)
fine chemicals,
bio(chemicals) chemical
specialties, (nano)materiały
oraz opracowanie technologii i biotechnologii ich wytwarzania
i dokonanie wyboru najlepszych i najbardziej konkurencyjnych
produktów w zależności od ich możliwości komercjalizacji. 13
Z „Wprowadzenia” do „Misji Nauk Chemicznych”, (2011)
Konieczne jest w warunkach gospodarki rynkowej
przyjęcie nowej filozofii roli nauki i techniki we wzroście
gospodarczym kraju, która zostałaby zaakceptowana nie
tylko przez uczonych, ale również przez społeczeństwo i
przede wszystkim przez decydentów. Jej istotą powinno
być wykorzystanie wysokiego potencjału i dorobku
najlepszych placówek uczelnianych i Polskiej Akademii
Nauk oraz instytutów badawczych do znacznego
wzrostu innowacyjności w polskiej gospodarce, w
szczególności w małych i średnich przedsiębiorstwach
innowacyjnych i typu high-tech.
14
15
 Centrum Biotechnologii Medycznej (A)
wraz ze Zwierzętarnią (A2)
 Centrum Biotechnologii Przemysłowej i Roślinnej (A)
wraz ze Szklarnią (A1)
 Centrum Technologii Chemicznej i Nanotechnologii (B)
 Centrum Badań Materiałowych (C)
wraz z Regionalnym Laboratorium Unikatowej Aparatury
 Zaplecze Naukowo-Techniczne (D)
wraz z Centrum Transferu Technologii
Aparatura – 100 mln zł
16
Wmurowanie kamienia
węgielnego
2 czerwca 2011 roku
17
Wmurowanie kamienia węgielnego
2 czerwca 2011 roku
18
Kampus Morasko – Poznańska Dzielnica Nauki
19
19.635 m2
63 mln euro
20
Centrum Technologii Chemicznych
i Nanotechnologii (B)
6 900 m2
21
Centrum Badań Materiałowych (C)
wraz z Regionalnym Laboratorium Unikatowej Aparatury
2 800 m2
22
WCZT to koncepcja nowego dużego ośrodka,
który 23 lutego 2011 roku znalazł się na:
Polskiej Mapie Drogowej Infrastruktury Badawczej
z aspiracjami umieszczenia na:
Mapie Drogowej Europejskiego Forum Strategii
ds. Infrastruktur Badawczych ESFRI
m. in. poprzez uczestnictwo UAM w projekcie: RAMIRI
2
Realising and Managing International Research Infrastructures
Partnerzy:
Elettra Sincrotrone Trieste (coordinator), Adam Mickiewicz University,
Imperial College London, Institute of Physics (Prague),
University of Amsterdam
23
Zaplecze Naukowo-Techniczne (D)
wraz z Centrum Transferu Technologii
2 200 m2
24
Centrum Biotechnologii
Przemysłowej i Roślinnej (A)
wraz ze szklarnią (A1)
7 800 m2
Centrum Biotechnologii Medycznej (A)
wraz ze zwierzętarnią (A2)
25
Budynek B:
UAM - Wydział Chemii
- Centrum Zaawansowanych Technologii
PP
- Wydział Technologii Chemicznej
- Wydział Zarządzania i Budowy Maszyn – Instytut Techn. Materiałów
IChB PAN
PPN-T FUAM
IWNiRZ
UMP - Wydział Farmacji
UEP - Wydział Towaroznawstwa
Budynek A:
- Wydział
- Wydział
UP
- Wydział
- Wydział
IChB PAN
UAM - Wydział
IGR PAN
IGCz PAN
PPN-T FUAM
UM
Lekarski II
Farmacji
Nauk o Żywności i Żywieniu
Rolnictwa i Bioinżynierii
Biologii
Budynek C:
PP
- Wydział Fizyki Technicznej
- Wydział Technologii Chemicznej
UAM - Wydział Chemii
IFM PAN
Pozostali Konsorcjanci
Zainteresowania
Konsorcjantów
infrastrukturą w
poszczególnych
budynkach
26
Aparatura badawcza:
Budowa:
Budynek C:
41.906.000,00 zł
25 301 582,12 zł
Budynek B:
15.719.000,00 zł
40 796 318,55 zł
Budynek A, A1, A2:
27.299.300,00 zł
61 713 323,17 zł
Budynek A:
Budynek A2:
Budynek A1:
11.265.300,00 zł
15.818.000,00 zł (zwierzętarnia)
216.000,00 zł (szklarnia)
40 426 224,78 zł
12 231 791,19 zł
8 990 207,92 zł
Aparatura RAZEM:
84.924.300,00 zł
140 642 806,24 zł
Urządzenia aktywne ICT:
Meble lab. i dygestoria:
1.550.000,00 zł
9.940.855,69 zł
Aparatura i meble:
96.415.154,69 zł
Roboty ziemne, ENEA, nasadzenia drzew:
Projekt budowlany (7 mln) i koszty ogólne:
3 224 639,27 zł
11 272 399,79 zł
27
Cel nadrzędny!!
Utworzenie multidyscyplinarnego
ośrodka badawczego
„Europejskie Centrum Zaawansowanych
Technologii: Materiały – Biomateriały”
o wysokiej randze międzynarodowej
2006
Konsorcjum
2013
Multidyscyplinarny Instytut
(Centrum) Międzynarodowy ?!
1.01.2014 – faza operacyjna Projektu
28
Działalność Konsorcjum koncentruje się na:
syntezie i opracowaniu technologii, a w konsekwencji małotonażowej
produkcji wysokoprzetworzonych związków organicznych,
heteroorganicznych oraz metaloorganicznych i nieorganicznych
o specjalnych zastosowaniach w roli:
fine chemicals
biochemikalia
agrochemikalia
29
Produkty
materiały masowe i wysokoprzetworzone
fine chemicals (and chemical specialties)
• polimery biodegradowalne
• detergenty, kosmetyki
• farmaceutyki
• środki zapachowe
• agrochemikalia, pestycydy
• polimery dla medycyny (degradowalne)
• substancje pomocnicze dla różnych gałęzi przemysłu
30
Materiały inteligentne
o pożądanych właściwościach elektrycznych np. (nadprzewodzących),
optycznych, mechanicznych, magnetycznych
•
ferroelektryki i ferroelastyki (pamięci
generacji, wyświetlacze optyczne)
•
materiały magnetyczne (ferromagnetyki, konstrukcja magnesów,
sensorów i przełączników)
•
ciekłe kryształy
•
materiały molekularne (organiczne, polimery)
•
luminofory
•
materiały ceramiczne – (odporność cieplna) (cienkie warstwy
ceramiczne, chemiczna krystalizacja z fazy gazowej – Chemical
Vapour Deposition)
•
materiały konstrukcyjne
komputerowe
nowej
31
Nanomateriały funkcyjne
dom
modelowanie, nowe syntezy, nanotechnologie i nowe
zastosowania
Istotą tego kierunku jest opracowanie syntez
i technologii nowych materiałów na poziomie
molekularnym
o
zaprogramowanej
strukturze,
właściwościach
i
potencjalnych
zastosowaniach.
Tematyka budzi zainteresowanie wielu dziedzin nauki
obejmujących m.in. inżynierię materiałową, fizykę,
chemię, biotechnologię, medycynę
32
Chemia dla medycyny i rolnictwa
poznanie mechanizmów procesów fizjologicznych jako podstawa
projektowania
leków
i
agrochemikaliów.
Poznawanie
molekularnych procesów rozwoju ważniejszych obecnie
i w przyszłości chorób w celu projektowania leków.
Medycyna
oporność na leki i synteza nowych leków
chemia centralnego układu nerwowego
diagnostyka molekularna,
związki kontrastowe (tomografia NMR, medycyna
nuklearna)
• molekularne aspekty toksyczności substancji
chemicznych
•
•
•
•
33
Rolnictwo
•wybór
docelowego procesu fizjologicznego dla projektowania
środków ochrony roślin i leków weterynaryjnych (badania na
pograniczu chemii i biochemii)
•nowe formy środków biologicznie czynnych
•projektowanie w oparciu o wiedzę o mechanizmach wybranych
reakcji enzymatycznych i strukturę wybranych białek (w tym
projektowanie komputerowe)
•pasze a zdrowa żywność
•dodatki do pasz zwiększające zdrowotność zwierząt hodowlanych
•usuwanie toksyn pochodzenia mikrobiologicznego (szczególnie
mykotoksyn)
•modyfikacje pasz zwiększające wartość odżywczą i zdrowotną
mięsa i mleka
34
Biotechnologia
•
•
•
Enzymy i mikroorganizmy jako katalizatory reakcji chemicznych
Zalety: aktywność katalityczna, selektywność (chemo-, regio-,
diastereo- i enancjoselektywność)
Biotransformacja w fazie wodnej, biotransformacje w fazie
organicznej (ciecze jonowe, CO2 w warunkach
superkrytycznych)
Przykłady
•
•
•
•
•
•
Chiralne związki jako materiały wyjściowe w syntezie
organicznej
Chiralne leki (znaczenie dla medycyny)
Kwasy tłuszczowe i ich pochodne (znaczenie dla przemysłu
spożywczego)
Środki zapachowe
Środki ochrony roślin
Biopolimery
35
Projekty członków Konsorcjum WCZT:
2007- 2010:
Projekty badawcze: 125
Projekty europejskie (programy ramowe): 39
Projekty badawcze z funduszy strukturalnych: 24
Wspólnie realizowane projekty – przykłady:
• Silseskwioksany jako nanonapełniacze i modyfikatory w kompozytach
polimerowych (NanoSil), Koordynator: UAM
• Narzędzia biotechnologiczne służące do otrzymywania zbóż o
zwiększonej odporności na suszę (POLAPGEN), Koordynator: IGR PAN
• Biotechnologiczna konwersja glicerolu do polioli i kwasów
dikarboksylowych, Koordynator: UP
• Nowa żywność bioaktywna o zaprogramowanych
właściwościach prozdrowotnych, Koordynator: UP
36
Zadania WCZT na lata 2010-2013:
• Integracja środowiska naukowego przede wszystkim
pochodzącego z instytucji Konsorcjantów na
opracowaniu oryginalnych syntez i technologii
materiałów, biomateriałów i nanomateriałów oraz ich
prekursorów dla potrzeb medycyny, farmacji,
rolnictwa, optoelektroniki i gospodarki (przemysł).
• Przygotowanie wspólnych projektów
inter(multi)dyscyplinarnych
- tworzenie zespołów badawczych do realizacji
programów interdyscyplinarnych.
37
PROGRAM BADAWCZY
Konferencja Środowiskowa
28-29 listopada 2011 roku
Misja chemo-, bio- i nanotechnologii
w Wielkopolskim Centrum WCZT
- Materiały i Biomateriały
38
Ramowy Program Badawczy
Europejskie Centrum Zaawansowanych Technologii –
Materiały i Biomateriały w Poznaniu (ECZT)
Program ECZT jest ściśle związany ze strategicznymi kierunkami badań
naukowych i prac rozwojowych zawartymi w Krajowym Programie Badawczym
– „Założenia polityki naukowo-technicznej i innowacyjnej państwa”,
w szczególności w czterech (z siedmiu) strategicznych interdyscyplinarnych
kierunków badań naukowych i prac rozwojowych tj:
1.
2.
3.
4.
Choroby cywilizacyjne, nowe leki oraz medycyna regeneracyjna;
Nowoczesne technologie materiałów;
Środowisko naturalne, rolnictwo i leśnictwo;,
Nowe technologie w zakresie energetyki.
39
Program
badawczy ECZT uwzględnia opracowanie
oryginalnych w skali światowej dróg syntez (w tym
katalitycznych),
a
w
konsekwencji
technologii
wysokoprzetworzonych chemikaliów (fine chemicals i
chemical
specialties)
i
nowych
prekursorów
(nano)materiałów o specjalnych zastosowaniach.
Istotą proponowanego programu badawczego jest realizacja
dużych multidyscyplinarnych projektów naukowo badawczych i badawczo – rozwojowych zarówno we
współpracy w ramach platform technologicznych i programów
ramowych UE, jak i w ramach programów strategicznych
koordynowanych i zarządzanych przez Narodowe Centrum
Badań i Rozwoju (NCBiR) oraz we współpracy z europejskimi i
40
światowymi koncernami.
W ramach strategicznego kierunku badań opartych na
„Nowoczesnych technologiach materiałów”,
prace badawcze i wdrożeniowe koncentrować się będą na
syntezie, strukturze i zastosowaniach materiałów o
specyficznych i pożądanych właściwościach
fizykochemicznych.
Główne kierunki badań obejmą:
41
I.
Zaawansowane technologie chemiczne.
Materiały i chemikalia
•
Nanokompozyty i kompozyty polimerowe jako hybrydowe materiały
organiczno-nieorganiczne w roli nanokomponentów przy produkcji tworzyw,
nanonapełniaczy i środków sieciujących w elastomerach.
•
Eko-kompozyty polimerowe zbrojone włóknami naturalnymi (surowcami
ligninocelulozowymi) w oparciu o matryce polimerowe.
•
Silanowe środki sprzęgające i hydrofobizujące.
•
Unikatowe makromolekularne materiały krzemoorganiczne jako prekursory
materiałów optoelektronicznych, ceramicznych i membranowych.
•
Uporządkowane nanomateriały zawierające metale przejściowe jako
katalizatory procesów wykorzystywanych w produkcji chemikaliów dla
produktów farmaceutycznych, kosmetycznych, rolniczych oraz procesów
związanych z ochroną środowiska.
•
Materiały cienkowarstwowe o specjalnych właściwościach fizycznych i
chemicznych.
Funkcjonalne nanomateriały magnetyczne dla zastosowań w informatyce,
automatyce oraz w różnego rodzaju sensorach.
•
42
II. Zaawansowane (bio)technologie
Materiały i biomateriały
Interdyscyplinarne kierunki badań obejmujące aspekty środowiska
naturalnego, rolnictwa i leśnictwa, a zarazem wpisujące się w
problematykę badań z priorytetowego obszaru chorób
cywilizacyjnych, nowych leków oraz medycyny regeneracyjnej
będą realizowane w zakresie syntez i technologii wytwarzania
biochemikaliów i agrochemikaliów oraz opracowania technologii
otrzymywania
funkcjonalnych
materiałów,
opartych
na
przyjaznych
dla
środowiska
i
zdrowia
biopolimerach
biodegradowalnych
i
biokompatabilnych
wzmacnianych
surowcami pochodzenia naturalnego z uwzględnieniem zasad
„zielonej chemii”.
43
Główne kierunki badań zostaną skoncentrowane na syntezie i
zastosowaniach związków chemicznych z grupy:
•Enancjomerycznie czyste udoskonalone chemikalia (ECUC) i prekursory
materiałów na bazie dostępnych enancjomerycznie czystych związków
pochodzenia naturalnego i syntetycznego.
•
•Biochemikalia, biologicznie aktywne związki oraz wysokoprzetworzone
preparaty pochodzenia roślinnego, takie jak fragmenty i analogi
oligonukleotydów, mikromacierze DNA, fluorescencyjne sondy
molekularne dla potrzeb biologii molekularnej i diagnostyki medycznej.
•Agrochemikalia – nowe produkty bezpieczne dla zdrowia i środowiska
obejmujące nawozy i dodatki paszowe, środki ochrony roślin itp.
•Farmaceutyki – prekursory stałych nanocząsteczek lipidowych (SLN) i
polimerowych (SPN) jako nośniki substancji biologicznie aktywnych oraz
polepszające ich dostępność komórkową i biologiczną.
44
III. Zawansowane biotechnologie medyczne,
przemysłowe i roślinne
•Rozwój technologii bionanomaterialów, celowanych terapii chorób;
•Rozwój technologii biorafineryjnych w kierunku pozyskiwania ze źródeł
odnawialnych energii oraz składników biologicznie czynnych (bioaktywnych) organizmy żywe jako źródło cennych naturalnych substancji i preparatów;
•Rozwój technologii wykorzystujących organizmy żywe jako bioreaktory do produkcji
substancji niewystępujących w naturze;
•Projektowanie i otrzymywanie sztucznych konstrukcji biologicznych lub
parabiologicznych w oparciu o znane lub zmodyfikowane komponenty organizmów
żywych - sztuczne/modyfikowane biopolimery (DNA, RNA, białka) i ich nienaturalne
analogii;
•Epigenetyka w medycynie i żywieniu człowieka;
•Technologie komórek macierzystych dla potrzeb terapii i medycyny regeneracyjnej;
•Wykorzystanie farmaceutycznych substancji wiodących (LPS) do otrzymywania
biokoniugatów składników aktywnych (API) oraz ich biofarmaceutyczna
charakterystyka;
•Innowacyjne nośniki leków i innych substancji aktywnych oraz ich
45
nanobioformulacyjne aspekty ich wykorzystania.
Utworzenie multidyscyplinarnego
ośrodka badawczego
„Europejskie Centrum Zaawansowanych
Technologii: Materiały – Biomateriały”
o wysokiej randze międzynarodowej
2013
2006
Konsorcjum
Multidyscyplinarny Instytut
(Centrum) Międzynarodowy ?!
1.01.2014 – faza operacyjna Projektu
46
• Ostateczna wersja podręcznika prawnego dla centrów
opracowana przez Europejski Bank Inwestycyjny –
Inicjatywa JASPERS
• Analizowane formy prawne przez doradców JASPERS
– Konsorcjum niezależnych instytucji naukowych z
rozbudowaną strukturą i procesem zarządzania
– Konsorcjum z podmiotem zarządzającym
– Instytut badawczy (IB)
– Spółka kapitałowa prawa handlowego - typu non profit
– Metropolitalne Centrum Badawcze
47
• Kolejne etapy
– Analiza propozycji organizacyjnych:
 spółka z udziałem NCBiR
 instytut badawczy
– Opracowanie kolejnego aneksu do umowy
konsorcjum wskazującego prawa i obowiązki
związane z powstałą infrastrukturą.
48
Wniosek o uruchomienie procedury w sprawie utworzenia
niezależnego Instytutu Badawczego
nadzorowanego przez MNiSzW
Podstawa wniosku:
• umowa Konsorcjum WCZT,
• duży potencjał naukowo technologiczny instytucji wchodzących w skład Konsorcjum.
Uzasadnienie wniosku:
• założenia Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka,
• dokumentacja aplikacyjna (wniosek, studium wykonalności),
• charakter WCZT jako jedynej w Polsce inicjatywy, polegającej na połączeniu w
niezależną jednostkę badawczą zespołu naukowców pochodzących z podmiotów
występujących w konsorcjum,
• WCZT – Mat i BioMat jako multidyscyplinarny ośrodek badawczy o wysokiej randze
międzynarodowej, grupujący najlepszych specjalistów z nauk ścisłych, przyrodniczych i
technicznych, skoncentrowany na nowych materiałach i biomateriałach o
49
wielostronnych zastosowaniach.
Założenia funkcjonowania WCZT sformułowane w 2006 r. oraz
6-letnie doświadczenia Konsorcjum są podstawą koncepcji stworzenia:
multi(inter)dyscyplinarnych (Europejskich) Centrów
Badań Naukowych i Technologii (MCBNiT)
- jako odpowiedników instytutów typu Fraunhofera (i Hemholtza),
którego pilotażowym przykładem w Polsce może być ECZT.
Założenia MCBNiT:
•konsolidacja wewnętrzna multidyscyplinarnych badań naukowych
i technologicznych;
•osiągnięcia międzynarodowej rangi w oparciu przede wszystkim o polską kadrę
współpracującą z partnerami zagranicznymi;
•konieczność częściowej rekrutacji profesorów i doktorów pochodzących z zagranicy
•powołanie Międzynarodowego Komitetu Doradczego WCZT
50
Międzynarodowy charakter badawczy Konsorcjum WCZT
doprowadzić powinien docelowo do powstania multidyscyplinarnego,
międzynarodowego instytutu naukowo-technologicznego:
Europejskiego Centrum Zaawansowanych Technologii
– Materiały i Biomateriały
Kluczową rolą ECZT jest koncentracja na wykorzystaniu przełomowych odkryć
naukowych (w szczególności dokonywanych przy współpracy z partnerami krajowymi i
zagranicznymi) w opracowaniu innowacyjnych technologii znajdujących zastosowanie w
gospodarce.
Umowa Konsorcjum zapewnienia w wykorzystania nowoczesnej infrastruktury ECZT przez
magistrantów i doktorantów realizujących swoje prace w instytutach i na wydziałach
Konsorcjantów.
Umowa przewiduje docelowo udział w ECZT 400 doktorantów z obszarów nauki
i technologii materiałów odbywających studia doktoranckie na 5 uczelniach i w 4 instytutach
PAN w Poznaniu. Całkowicie otwarte konkursy międzynarodowe na kierowników
i pracowników zespołów przewiduje się rozpocząć dopiero w II etapie rozwoju takich
międzynarodowych centrów, równocześnie powołując jednostkę koordynującą sieć takich
51
centrów np. Polski Instytut Nauki i Technologii.
Niezależnie od formy prawnej ECZT są
podejmowane następujące początkowe
i operacyjne działania
Faza przygotowawcza ECZT –Mat i BioMat
1. Międzynarodowe i interdyscyplinarne programy badawcze
zgodne z ideą Smart Specialisations
2. Wybór partnera strategicznego na arenie
międzynarodowej – Towarzystwo Fraunhofera.
3. Baza lokalowa w ramach wytworzonej infrastruktury WCZT
4. Powołanie międzynarodowego komitetu doradczego (IAB).
Wstępna lista
International Advisory Board
Krzysztof Matyjaszewski -Chairman (Carnegie Mellon Univ.) -polymer chemistry and materials science;
Robert Grubbs (California Institute of Technology) - catalysis and chemicals, Nobel Prize Winner, 2005;
A. Mortreux (University of Lille, France) - materials science;
Michael Giersig (Freie University Berlin, Germany) – nanotechnology,
Luis Oro (University of Saragossa, Spain) – catalysis;
Lothar Willmitzer (The Max Planck Institute of Molecular Plant Physiology, Germany) - molecular biology;
Roland Wiesendanger (University of Hamburg, Germany) - applied physics;
Wilhelm Gruissem, (Swiss Federal Institute of Technology, Switzerland) – biotechnology;
Jeff Cole, (University of Birmingham, UK) – biochemistry;
Guilherme N.M. Ferreira, (University of Algarve,Portugal), nanobiotechnology and bioengineering;
Alois Jungbauer (University of Natural Resources and Applied Life Sciences, Austria) – biotechnology;
Chryssostomos Chatgilialoglu (Consiglio Nazionale dele Ricerche, ISOF) - chemical and physical biology;
Alexander Wlodawer (National Cancer Institute at Frederick,USA) – medical biotechnology;
Witold Brostow (University of North Texas Denton, USA) - polymeric materials;
Tibor Czigany (Technical University Budapest, Hungary) nano and biocomposites;
Jesper Wengel (University of Southern Denmark) - chemical biology;
Jacek Stawinski (Stockholm University, Sweden) – bioorganic chemistry;
Robert Schlogl, (Fritz Haber University of the Max Planck Society) - solid state reactions;
Francois Beguin (Orleans University, France) - nanoscience and nanotechnology;
Yury Gogotsi (Drexel University, USA) – nanomaterials;
Ladislav Kavan (J.Heyrovsky Institute of Physical Chemistry, Prague) electrochemist and nanomaterials;
Oliver Kayser (Technische Universitat Dortmund, Germany) - fine chemicals;
Przewodniczący Komitetu Koordynacyjnego Wielkopolskiego Centrum Zaawansowanych
Technologii oraz Dziekan Wydziału Chemii Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu
serdecznie zapraszają
na wykład Profesora Krzysztofa Matyjaszewskiego z Carnegie Mellon University
w Pittsburgu (USA)
pt. Kataliza w reakcjach rodnikowych i nowe nanostrukturalne
materiały
Wykład odbędzie się dnia 13 maja 2013 r. o godz. 13.15
w sali 264 w Collegium Chemicum Novum przy ul. Umultowskiej 89 b
Profesor Krzysztof Matyjaszewski jest światowej sławy specjalistą w dziedzinie chemii polimerów i odkrywcą
kontrolowanej polimeryzacji rodnikowej z przeniesieniem atomu (Atom Transfer Radical Polymerization) –
nowej metody syntezy polimerów, która zrewolucjonizowała sposoby wytwarzania makrocząsteczek.
Jest współautorem 17 książek, 80 rozdziałów w książkach oraz ponad 900 oryginalnych publikacji w
renomowanych czasopismach (index h = 120, cytowania ponad 56000).
Profesor Matyjaszewski za swoją pracę otrzymał wiele nagród i wyróżnień, m.in. w 2012 r. AkzoNobel, w
2011 roku Wolf Prize (Israel), w 2009 Presidential Green Chemistry Challenge Award, w 2011 Applied
Polymer Science Award. W Polsce otrzymał m.in. Medal Marii Skłodowskiej-Curie przyznawany przez
Polskie Towarzystwo Chemiczne (2012), Nagrodę Fundacji na rzecz Nauki Polskiej w 2004 r. (Polski Nobel).
Od 2008 roku typowany jako poważny kandydat do Nagrody Nobla w dziedzinie chemii. Doktor honoris
causa wielu uczelni na świecie.
54
Więcej informacji: http://www.cmu.edu/maty/matyjaszewski/
Poznański Model Transferu Wiedzy
nauka-technologie-innowacje
innovation
invention
odkrycia
naukowe
prace
rozwojowe
uczelnie, sektor nauki
innowacje
transfer
parki naukowo-technologiczne
(inkubacja technologii i
przedsiębiorstw innowacyjnych)
55
Wielkopolski Klaster Zaawansowanych Technologii
– Materiały i Biomateriały
prace
rozwojowe
INVENTION
odkrycia naukowe
(uczelnie, sektor nauki)
platforma
transferu
technologii
INNOVATION
parki naukowo-technologiczne
(inkubacja technologii i
przedsiębiorstw innowacyjnych)
INNOVATIVE
ECONOMY
Innowacyjne i globalne
przedsiębiorstwa,
Innowacyjne MSP,
(spin-offs, spin-outs)
56
Poznańska Dzielnica Wiedzy
Kampus Morasko
Materiały i Biomateriały
Poznański Park Naukowo – Technologiczny Fundacji UAM
Centra
badawcze
Best
Science Based
Incubator
Stockholm 2009
Centrum
Innowacji
i Transferu
Technologii
1999
Parki Technologiczno
Przemysłowe
Business
Inqubator
2007
Inkubator
Technologii
Chemicznych
2000
Przedsiębiorstwa
Innowacyjne
Zespół
Inkubatorów
Wysokich
Technologii
2012
Rola parków naukowych w tworzeniu
gospodarki opartej na wiedzy
innovation
centra badawcze – ośrodki
badawczo rozwojowe
inkubatory technologiczne
centra wspierania
innowacji
inkubatory przedsiębiorczości
firmy spin-off i start-up
58
Science of future
Tak zaprojektowana (w WCZT) „nauka
przyszłości” ma ogromne szanse realizować
swoją misję na światowym poziomie w oparciu
o najnowsze osiągnięcia nauki i technologii
z dziedzin kluczowych dla wspierania
zrównoważonego rozwoju regionu i kraju
59
Podsumowanie

Integracja
poznańskiego
środowiska
naukowego
w obszarze zaawansowanych technologii – Materiały
i Biomateriały z zamiarem przekształcenia Konsorcjum
w
Europejskie
Centrum
Badawcze
Podstawą
Konsorcjum jest multidyscyplinarny charakter odkryć
naukowych w obszarze nauk ścisłych, przyrodniczych i
technicznych
prowadzących
do
opracowania
nowoczesnych technologii

Zaproponowany model zapewnia właściwą relację Nauka
(Invention) (w uczelniach i instytutach badawczych) –
Innowacje
(Innovation)
(w
Parku
Naukowo
Technologicznym) poprzez wytworzenie wszystkich
elementów niezbędnych dla efektywnego transferu
wiedzy do praktyki gospodarczej
60
 Takie modelowe rozwiązanie relacji Nauka – Innowacje
stanowi olbrzymią szanse na zatrzymanie w kraju
i w Poznaniu najwybitniejszych przedstawicieli młodej
generacji realizujących swoje wielki ambicje – zarówno w
nauce, jak i w biznesie hi-tech
 Tak zaprojektowana „nauka przyszłości” ma ogromne
szanse realizować swoją misję na światowym poziomie
w oparciu o najnowsze osiągnięcia nauki i technologii
z dziedzin kluczowych dla wspierania zrównoważonego
rozwoju regionu i kraju.
61
Dziękuję za uwagę!
Wielkopolskie Centrum Zaawansowanych Technologii
Uniwersytet im Adama Mickiewicza w Poznaniu
Grunwaldzka 6, 60-780 Poznań, www.wcat.pl
Poznański Park Naukowo-Technologiczny
Fundacji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
62
Rubież 46, 61-612 Poznań, www.ppnt.poznan.pl
Kontakt:
Prof. dr hab. Bogdan Marciniec
+48 61 829 1366
[email protected]
Centrum Zaawansowanych Technologii UAM
ul. Grunwaldzka 6 (pok.054A)
60-780 Poznań
tel.: +48 61 829 1494, +48 61 829 1409
fax: +48 61 829 1508
63