Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej
Transkrypt
Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej
Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej Warszawa Wydział Nauk Pedagogicznych Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ MODUŁY KOMPETENCYJNE ( dodatkowa specjalnośc nauczycielska) dla: PEDAGOGIKI (PEn), PEDAGOGIKI SPECJALNEJ (PCn), Studia stacjonarne pierwszego stopnia 2009/2010 PROGRAMY NAUCZANIA -SYLABUSY 1 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ Akademia Pedagogiki Specjalnej . im. Marii Grzegorzewskiej Warszawa SPECJALNOŚĆ DODATKOWA - NAUCZYCIELSKA MODUŁY DLA DZ-PEn, DZ-PCn, DZ-EPn Studia stacjonarne pierwszego stopnia Zał. Nr 1 do uchwały Nr 105/08-09 RWNP z dnia 27.05.2009 r Plany 2007/2008 uwzględniające zmiany do Uch. 105/08-09 z 27 maja 2009 r.) specjalność: PEDAGOGIKA OPIEKUŃCZO-SOCJALNA (POS) Rok studiów Kod jednostki organizacyjnej Łączny wymiar godzin Forma zaliczenia Liczba punktów ECTS II 1001 45 E II 2003 30 100S-0E2EPO Elementy polityki społecznej {przedmiot realizowany do 2008/09 Uch. 100/08-09} II 2003 100S-0E2PDR Podstawy resocjalizacji {przedmiot realizowany do 2008/09 - Uch. 100/08-09} II 100S-0E2WPS Wprowadzenie do pracy socjalnej {przedmiot realizowany od 2009/10 - Uch. 100/08-09} 100S-0E2DPP Diagnostyka psychopedagogiczna i poradnictwo wychowawcze {przedmiot realizowany od 2009/10 - Uch. 100/08-09} Kod i nazwa przedmiotu I sem. wyk. ćw. 5 30 15 ZO 2 30 15 ZO 1 15 1002 30 ZO 2 30 II 1001 45 ZO 3 30 II 1001 30 ZO 2 III 1001 30 ZO 2 III 2003 15 ZO 1 15 100S-0E3TSO Teoria pracy socjalnej {przedmiot realizowany do 2009/10 - Uch. 100/08-09} III 2003 45 E 5 30 100S-0E3DPP Diagnostyka psychopedagogiczna i poradnictwo wychowawcze {przedmiot realizowany do 2009/10 - Uch. 100/08-09} III 1001 30 ZO 2 30 100S-0E3MPO Metodyka pracy opiekuńczo-wychowawczej {przedmiot realizowany do 2009/10 - Uch. 100/08-09} III 1001 30 ZO 2 30 100S-0E3PRS Projekt socjalny {przedmiot realizowany do 2009/10 - Uch. 100/0809} III 2003 60 ZO 4 60 100S-0E3SOD Systemy opieki nad dzieckiem w krajach europejskich {przedmiot realizowany do 2009/10 - Uch. 100/08-09} III 1001 30 ZO 2 30 100S-0E2NIK Nurty i kierunki opieki nad dzieckiem 100S-0E2WOR Wiedza o rodzinie {przedmiot realizowany do 2008/09 - Uch. 100/08-09} 100S-0E3DIS Diagnoza środowiska 100S-0E3PPO Podstawy prawne opieki nad dzieckiem i pracy socjalnej {do 2009/10 realizowany w sem. letnim, od 2010/11 realizowany w sem. zimowym} wyk. II sem. ćw. 15 30 30 15 2 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ 100S-0P3PO Praktyka pedagogiczna w placówkach edukacyjnych w zakresie pracy opiekuńczo-socjalnej - 2 tyg. (40 godz.) {przedmiot realizowany do 2009/10 (zmiana opisu praktyki Uch. 70/08-09) - Uch. 100/08-09} III 1001 100S3PRB Projekt socjalny - badanie i działanie {przedmiot realizowany od 2010/11 - Uch. 100/08-09} III 1001 100S-0E3MSW Metodyka pracy opiekuńczo-socjalnej {przedmiot realizowany od 2010/11 - Uch. 100/08-09} III ZAL 2 60 ZO 4 1001 30 ZO 2 III 1001 30 ZO 2 15 III 1001 30 ZO 2 30 III 1001 15 ZO 1 15 100S-0E3ESW Europejskie systemy wsparcia dziecka i rodziny {przedmiot realizowany od 2010/11 - Uch. 100/08-09} III 1001 30 ZO 2 100S-0E3POa Praktyka pedagogiczna w placówkach opiekuńczo-socjalnych - 1 tydz. (20 godz.) {przedmiot realizowany od 2010/11 - Uch. 100/08-09} III 1001 ZAL 1 100S-0E3POb Praktyka pedagogiczna w placówkach edukacyjnych w zakresie pracy opiekuńczo-socjalnej - 1 tydz. (20 godz.) {przedmiot realizowany od 2010/11 - Uch. 100/08-09} III 1001 ZAL 1 100S-0E3SZS Kultura szkoły {przedmiot realizowany od 2010/11 - Uch. 100/08-09} 100S-0E3RSZ Rodzina i szkoła {przedmiot realizowany od 2010/11 - Uch. 100/0809} 100S-0E3SZS Szkoła i środowisko {przedmiot realizowany od 2010/11 - Uch. 100/08-09} RAZEM 360 30 30 30 30 15 30 75 105 60 ŁĄCZNIE 360 ŁĄCZNIE 360 120 Moduł dedykowany dla II roku PEn, PCn i EPn specjalności: Wychowanie przedszkolne (DZ-PEn WYP) - od 2008/09 Pedagogika resocjalizacyjna (DZ-PCn PRE) - do 2008/09 Pedagogika niepełnosprawnych intelektualnie (DZ-PCn PNI) - od 2008/09 Surdopedagogika (DZ-PCn SUR) - od 200/09 Terapia pedagogiczna (DZ-PCn TPE) - od 2008/09 Tyflopedagogika (DZ-PCn TYF) - od 2008/09 Pedagogika Terapeutyczna (DZ-PCn PTE) - od 2008/09 Edukacja artystyczna w zakresie sztuk plastycznych (DZ-EPn EPA) - od 2008/09 Wczesne wspomagnie rozwoju (Dz-PCn WWR) od 2009/10 Logopedia (DZ-PCn LOG) - od 2009/10 3 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ specjalność: PEDAGOGIKA NIEPEŁNOSPRAWNYCH INTELEKTUALNIE (PN) I sem. II sem. Rok studiów Kod jednostki organizacyjnej Łączny wymiar godzin Forma zaliczenia Liczba punktów ECTS II II II II 1002 2002 1002 1002 15 30 15 15 ZO E ZO ZO 1 4 1 1 15 15 II 1002 45 ZO 3 15 III 1002 30 ZO 2 100S-0E3MZL Metodyka kształcenia zintegrowanego uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim III 1002 75 ZO 5 15 30 30 100S-0E3MKG Metodyka kształcenia uczniów z głębszą niepełnosprawnością intelektualną na I i II stopniu edukacji III 1002 75 E 7 15 30 30 100S-0E3MNB Metodyka nauczania blokowego uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim III 1002 30 ZO 2 100S-0E3ASZ Aktywizacja społeczno-zawodowa osób dorosłych z niepełnosprawnością intelektualną III 1002 15 ZO 1 III 1002 15 ZO 1 III 1002 ZAL 1 III 1002 ZAL 1 Kod i nazwa przedmiotu 100S-0E2PNI Pedagogika niepełnosprawnych intelektualnie 100S-0E2PKI Psychologia kliniczna niepełnosprawnych intelektualnie 100S-0E2NMK Niewerbalne metody komunikacji w rehabilitacji 100S-0E2WCI Wczesna interwencja 100S-0E2DFK Diagnoza funkcjonalna i konstruowanie indywidualnych programów 100S-0E3MSP Metodyka wychowania przedszkolnego w przedszkolu specjalnym 100S-0E3RZG Rehabilitacja osób z głęboką wieloraką niepełnosprawnością 100S-0P3PN Praktyka pedagogiczna w szkole podstawowej specjalnej dla osób z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym i znacznym - 1 tydz. (20 godz.) {zmiana opisu i wymiaru godzin praktyki od 2009/10 obowiązuje wszystkich studentów - Uch. 70/08-09} 100S-0P3PNa Praktyka pedagogiczna w zakresie nauczania zintegrowanego w szkole podstawowej specjalnej dla osób z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim 1 tydz. (20 godz.) {zmiana opisu i wymiaru godzin praktyki od 2009/10 obowiązuje wszystkich studentów - Uch. 70/08-09} RAZEM ŁĄCZNIE 360 30 wyk. ćw. wyk. ćw. 15 15 15 30 30 30 15 15 30 90 60 180 360 Moduł dedykowany dla II roku PEn, PCn i EPn specjalności: Wychowanie przedszkolne (DZ-PEn WYP) - od 2008/09 Pedagogika resocjalizacyjna (DZ-PCn PRE) - od 2008/09 Surdopedagogika (DZ-PCn SUR) - od 2008/09 Terapia pedagogiczna (DZ-PCn TPE) - od 2008/09 Tyflopedagogika (DZ-PCn TYF) - od 2008/09 4 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ Pedagogika Terapeutyczna (DZ-PCn PTE) - od 2008/09 Edukacja artystyczna w zakresie sztuk plastycznych (DZ-EPn EPA) - od 2008/09 Wczesne wspomagnie rozwoju (Dz-PCn WWR) od 2009/10 Logopedia (DZ-PCn LOG) - od 2009/10 specjalność: PEDAGOGIKA WCZESNOSZKOLNA (PW) - zmiana planów od 2009/10 I sem. II sem. Rok studiów Kod jednostki organizacyjnej Łączny wymiar godzin Forma zaliczenia Liczba punktów ECTS 100S-0E2PEP* Pedagogika przedszkolna {realizowany przez II rok do 2008/09 w wymiarze wyk. 15 godz. i 3 pkt., od 2009/10 zmiana godzin i pkt. - Uch. 99/08-09} II 1004 30 E 4 100S-0E2EDS Edukacja dziecka sześcioletniego {przedmiot realizowany do 2008/09 - Uch. 99/08-09} II 1004 30 ZO 2 30 100S-0E2GZR Gry i zabawy ruchowe {przedmiot realizowany do 2008/09 - Uch. 99/08-09} II 5002 30 ZO 2 30 100S-0E2WUW Warsztaty umiejętności wychowawczych {przedmiot realizowany do 2008/09 - Uch. 99/08-09} II 1004 30 ZO 2 30 100S-0E2PW1 Przedmiot do wyboru 1 (1 z 3) {przedmiot realizowany do 2008/09 Uch. 99/08-09} II 1003 15 ZO 1 15 100S-0E2PDN Przygotowanie dziecka do nauki w szkole {przedmiot realizowany od 2009/10 - Uch. 99/08-09} II 1004 30 ZO 2 30 100S-0E2POJ Podstawy wiedzy o języku polskim {przedmiot realizowany od 2009/10 - Uch. 99/08-09} II 1004 30 ZO 2 30 100S-0E2PMA Podstawy matematyki {przedmiot realizowany od 2009/10 - Uch. 99/08-09} 100S-0E3PEW Pedagogika wczesnoszkolna II 1004 30 ZO 2 30 Kod i nazwa przedmiotu wyk. 15 ćw. III 1004 45 E 5 100S-0E3PJP Podstawy nauczania języka polskiego {przedmiot realizowany do 2009/10 - Uch. 99/08-09} III 1004 30 ZO 2 30 100S-0E3PMA Podstawy nauczania matematyki {przedmiot realizowany do 2009/10 - Uch. 99/08-09} 100S-0E3PWS Podstawy wiedzy o środowisku III 1004 30 ZO 2 30 III 1004 15 ZO 1 15 100S-0E3EDP Edukacja polonistyczna {realizowany przez II rok do 2008/09 w wymiarze ćw. 30 godz. i 2 pkt., od 2009/10 zmiana godzin i pkt. - Uch. 99/08-09} 100S-0E3EDM* Edukacja matematyczna 100S-0E3EDR Edukacja środowiskowa III 1004 45 ZO 3 45 III III 1004 1004 30 30 ZO ZO 2 2 wyk. ćw. 15 15 30 30 30 5 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ 100S-0E3WSZ* Współpraca szkoły z rodzicami i środowiskiem lokalnym III 1004 15 ZO 1 15 100S-0E3PW2 Przedmiot do wyboru 2 (1 z 3) {przedmioty realizowane do 2009/10 - Uch. 99/08-09} 100S-0E3EMU Edukacja muzyczna 100S-0E3EPL Edukacja plastyczna 100S-0E3ETE Edukacja techniczna III 1003 15 ZO 1 15 100S-0E3MZE Metody zabawowe w edukacji wczesnoszkolnej {przedmiot realizowany od 2010/11 - Uch. 99/08-09} III 1004 15 ZO 1 100S-0E3MNZ* Metody nauczania zintegrowanego {przedmiot realizowany od 2010/11 - Uch. 99/08-09} III 1004 30 ZO 2 100S-0E3MPO* Metodyka pracy opiekuńczo-wychowawczej w edukacji początkowej {przedmiot realizowany od 2010/11 - Uch. 99/08-09} III 1004 15 ZO 1 100S-0P3PW Praktyka pedagogiczna w kl. 0-III w szkole podstawowej - 2 tyg. (40 godz.) {zmiana opisu od 2009/10 obowiązuje wszystkich studentów - Uch. 70/08-09} RAZEM III 1004 ZAL 2 360 30 15 15 15 15 15 135 ŁĄCZNIE 30 180 360 Moduł dedykowany dla II roku PEn, PCn i EPn specjalności: Wychowanie przedszkolne (DZ-PEn WYP) - od 2008/09 Pedagogika resocjalizacyjna (DZ-PCn PRE) - od 2008/09 Pedagogika niepełnosprawnych intelektualnie (DZ-PCn PNI) - od 2008/09 Surdopedagogika (DZ-PCn SUR) - od 2008/09 Terapia pedagogiczna (DZ-PCn TPE) - od 2008/09 Tyflopedagogika (DZ-PCn TYF) - od 2008/09 Pedagogika Terapeutyczna (DZ-PCn PTE) - od 2008/09 Edukacja artystyczna w zakresie sztuk plastycznych (DZ-EPn EPA) - od 2008/09 Wczesne wspomagnie rozwoju dziecka ( DZ-PCn WWR) - od 2009/10 Logopedia (DZ-PCn LOG) - od 2009/10 specjalność: WYCHOWANIE DO ŻYCIA W RODZINIE (WR) Kod i nazwa przedmiotu Rok studiów Kod jednostki organizacyjnej Łączny wymiar godzin Forma zaliczenia Liczba punktów ECTS I sem. wyk. II sem. ćw. wyk. ćw. 6 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ 100S-0E2PNO Podstawy nauki o rodzinie {zmiana nazwy przedmiotu - Uch. 20/0809} 100S-0E2WWR Wychowanie w rodzinie 100S-0E2KSK Kulturowe i społeczne koncepcje rodziny 100S-0E2POZ Profilaktyka i ochrona zdrowia w rodzinie 100S-0E3MWS Modele wychowania seksualnego 100S-0E3ZPR Zagrożenia i problemy rodziny 100S-0E3EPR Elementy prawa rodzinnego 100S-0E3MNW Metodyka nauczania wychowania do życia w rodzinie 100S-0E3KOW Komunikacja wewnątrzrodzinna 100S-0P3WR Praktyka pedagogiczna w gimnazjum, szkole średniej - 2 tyg. (40 godz.) {zmiana opisu od 2009/10 obowiązuje wszystkich studentów - Uch. 70/08-09} RAZEM ŁĄCZNIE II 2003 30 ZO 2 15 15 II II II III III III III III 2003 2003 2002 2003 2003 2003 2003 2003 30 30 30 30 45 15 120 30 E ZO ZO ZO E ZO ZO ZO 4 2 2 2 5 1 8 2 15 30 15 15 15 30 15 90 15 III 2003 ZAL 2 135 165 360 30 30 15 45 15 15 15 15 360 Moduł dedykowany dla II roku PEn, PCn i EPn specjalności: Wychowanie przedszkolne (DZ-PEn WYP) - od 2008/09 Pedagogika resocjalizacyjna (DZ-PCn PRE) - od 2008/09 Pedagogika niepełnosprawnych intelektualnie (DZ-PCn PNI) - od 2008/09 Surdopedagogika (DZ-PCn SUR) - od 2008/09 Terapia pedagogiczna (DZ-PCn TPE) - od 2008/09 Tyflopedagogika (DZ-PCn TYF) - od 2008/09 Pedagogika Terapeutyczna (DZ-PCn PTE) - od 2008/09 Edukacja artystyczna w zakresie sztuk plastycznych (DZ-EPn EPA) - od 2008/09 Wczesne wspomagnie rozwoju dziecka ( DZ-PCn WWR) - od 2009/10 Logopedia (DZ-PCn LOG) - od 2009/10 * Nazwa przedmiotu zmienioną Uchwała RWNP Nr 20/08-09 z 22.10.2008r. 7 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ specjalność: WYCHOWANIE PRZEDSZKOLNE (WY) I sem. II sem. Rok studiów Kod jednostki organizacyjnej Łączny wymiar godzin Forma zaliczenia Liczba punktów ECTS II 1004 30 E 4 30 II 1004 15 ZO 1 15 II 1004 30 ZO 2 15 15 100S-0E2WRJ Wspomaganie rozwoju języka {realizowany do 2008/09 - Uch. 98/0809} II 1004 45 ZO 3 15 30 100S-0E2FZD Formy zajęć w przedszkolu {realizuje II rok od 2009/10 - Uch. 98/0809} II 1004 30 ZO 2 15 15 100S-0E2WZF Wychowanie zdrowotne i fizyczne {realizuje II rok od 2009/10 - Uch. 98/08-09} II 1004 30 ZO 2 15 15 100S-0E2RMG Rozwój mowy, gotowość do nauki czytania i pisania {realizuje II rok od 2009/10 - Uch. 98/08-09} II 1004 45 ZO 3 15 30 100S-0E3WKU Wychowanie i kształtowanie umiejętności społecznych dzieci {realizuje III rok od 2009/10 zamiast "Kształtowanie umiejętności społecznych dzieci" - Uch. 98/08-09} III 1004 30 ZO 2 100S-0E3EMD Edukacja matematyczna dzieci ze wspomaganiem rozwoju umysłowego {realizuje III rok od 2009/10 zamiast "Edukacja matematyczna dzieci" - Uch. 89/08-09} III 1004 45 ZO 3 15 30 100S-0E3PED Przyroda w edukacji przedszkolnej {realizuje III rok tylko w 2009/10 zamiast "Przyroda w wychowaniu dzieci" - Uch. 98/08-09} III 1004 45 ZO 3 15 30 100S-0E3PED Przyroda w edukacji przedszkolnej {realizuje III rok od 2010/09 zmiana wymiaru godz. i pkt - Uch. 98/08-09} III 1004 30 ZO 2 15 15 100S-0E3KUZ Kształtowanie umiejętności życiowych {obowiązuje III rok od 2009/10 zamiast "Wychowanie rodzinne i obywatelskie" - Uch. 98/08-09} III 1004 30 ZO 2 15 15 100S-0E3WST Wychowanie przez sztukę i technikę {realizuje III rok od 2009/10 zamiast "Wychowanie przez sztukę" i "Wychowanie przez technikę" - Uch. 98/0809} III 1003 45 ZO 3 100S-0E3DZD Diagnoza i zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze {realizuje III rok od 2009/10 zamiast "Wychowanie i kształcenie sześciolatków w przedszkolu i klasie „0”" - Uch. 98/08-09} III 1004 30 E 4 Kod i nazwa przedmiotu 100S-0E2PEP Pedagogika przedszkolna 100S-0E2FDZ Formy dziecięcych zajęć {realizowany do 2008/09 - Uch. 98/08-09} 100S-0E2WYZ Wychowanie zdrowotne {realizowany do 2008/09 - Uch. 98/08-09} wyk. ćw. wyk. ćw. 30 45 15 15 8 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ 100S-0E3PPE Podstawy i programy edukacyjne {realizuje III rok od 2009/10 zamiast "Programy wychowania przedszkolnego, pakiety edukacyjne" - Uch. 98/08-09} III 1004 100S-0P3WY Praktyka asystencko-pedagogiczna w placówkach wychowania przedszkolnego – przedszkola ogólnodostępne - 2 tyg. (40 godz.) {zmiana opisu od 2009/10 obowiązuje wszystkich studentów - Uch. 70/08-09} III 1004 15 RAZEM ZO 1 ZAL 2 360 15 30 120 240 ŁĄCZNIE 360 Moduł dedykowany dla II roku Pen, PCn i EPn specjalności: Pedagogika resocjalizacyjna (DZ-PCn PRE) - od 2008/09 Pedagogika niepełnosprawnych intelektualnie (DZ-PCn PNI) - od 2008/09 Surdopedagogika (DZ-PCn SUR) - od 2008/09 Terapia pedagogiczna (DZ-PCn TPE) - od 2008/09 Tyflopedagogika (DZ-PCn TYF) - od 2008/09 Pedagogika Terapeutyczna (DZ-PCn PTE) - od 2008/09 Wczesne wspomagnie rozwoju dziecka ( DZ-PCn WWR) - od 2009/10 Edukacja artystyczna w zakresie sztuk plastycznych (DZ-EPn EPA) - od 2008/09 Logopedia (DZ-PCn LOG) - od 2009/10 specjalność: TYFLOPEDAGOGIKA (TY) I sem. II sem. Rok studiów Kod jednostki organizacyjnej Łączny wymiar godzin Forma zaliczenia Liczba punktów ECTS 100S-0E2TYF Tyflopedagogika 100S-0E2POD Psychopedagogiczne podstawy rozwoju osób z dysfunkcją wzroku II 1002 15 E 3 15 II 1002 30 E 4 15 15 100S-0E2NFZ Następstwa funkcjonalne schorzeń układu wzrokowego 100S-0E3TPN Techniki poruszania się osób niewidomch z przewodnikiem 100S-0E3MTB1 Metodyka nauczania technik brajlowskich - 1 100S-0E3MTB2 Metodyka nauczania technik brajlowskich - 2 100S-0E3MNI Metodyka nauczania integracyjnego dzieci z dysfunkcją wzroku 100S-0E3RIN Rewalidacja indywidualna niewidomych i słabo widzących II III II III III 1002 1002 1002 1002 1002 45 30 30 15 15 ZO ZO ZAL ZO ZO 3 2 15 30 30 30 15 III 1002 15 ZO 1 100S-0E3MND Metodyka nauczania dzieci słabo widzących 100S-0E3MNN Metodyka nauczania dzieci niewidomych 100S-0E3KWO Komputerowe wspomaganie osób z uszkodzeniem wzroku 100S-0E3WPO Wykorzystanie pomocy w edukacji osób slabo widzących III III III 1002 1002 1002 45 60 30 ZO ZO ZO 3 4 2 III 1002 30 ZO 2 Kod i nazwa przedmiotu wyk. 3 1 ćw. wyk. ćw. 15 15 45 60 30 15 15 9 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ 100S-0P3TY Praktyka asystencko-pedagogiczna w placówkach edukacyjnych dla uczniów słabo widzących i niewidomych - 2 tyg. (40 godz.) {zmiana opisu od 2009/10 obowiązuje wszystkich studentów - Uch. 70/08-09} III 1002 ZAL RAZEM ŁĄCZNIE 2 30 360 75 30 45 210 360 Moduł dedykowany dla II roku PEn, PCn i EPn specjalności: Wychowanie przedszkolne (DZ-PEn WYP) - od 2008/09 Pedagogika resocjalizacyjna (DZ-PCn PRE) - od 2008/09 Pedagogika niepełnosprawnych intelektualnie (DZ-PCn PNI) - od 2008/09 Surdopedagogika (DZ-PCn SUR) - od 2008/09 Terapia pedagogiczna (DZ-PCn TPE) - od 2008/09 Pedagogika Terapeutyczna (DZ-PCn PTE) - od 2008/09 Wczesne wspomagnie rozwoju dziecka ( DZ-PCn WWR) - od 2009/10 Edukacja artystyczna w zakresie sztuk plastycznych (DZ-EPn EPA) - od 2008/09 Logopedia (DZ-PCn LOG) - od 2009/10 specjalność: SURDOPEDAGOGIKA (SU) Rok studiów Kod jednostki organizacyjnej Łączny wymiar godzin Forma zaliczenia Liczba punktów ECTS 100S-0E3SUR Surdopedagogika 100S-0E2APT Audiologia pedagogiczna i techniczne środki korekcyjne 100S-0E2SUF Surdologopedia z fonetyką 100S-0E2ROW Psychopedagogiczne podstawy rozwoju osób z wadą słuchu 100S-0E3PWR Podstawy wczesnej rewalidacji dziecka z wadą słuchu 100S-0E3MWP Metodyka wychowania przedszkolnego dziecka z wadą słuchu 100S-0E3SRD Stymulacja operacyjnego rozumowania dziecka z wadą słuchu 100S-0E3MED Metodyka edukacji wczesnoszkolnej dziecka z wadą słuchu 100S-0E3MSK Metodyka zajęć stymulacyjno-kompensacyjnych z dzieckiem z wadą słuchu III II II II III III III III 1002 1002 1002 1002 1002 1002 1002 1002 15 45 45 30 30 45 30 45 ZO E ZO ZO ZO ZO ZO E 1 5 3 2 2 3 2 5 III 1002 30 ZO 2 100S-0E3MWI Metodyka wychowania w internacie dziecka wadą słuchu III 1002 45 ZO 3 100S-0P3SU Praktyka asystencko-pedagogiczna w placówkach edukacyjnych dla uczniów z wadą słuchu - 2 tyg. (40 godz.) {zmiana opisu od 2009/10 obowiązuje wszystkich studentów - Uch. 70/08-09} III 1002 ZAL 2 Kod i nazwa przedmiotu RAZEM ŁĄCZNIE I sem. wyk. 15 15 15 15 30 ćw. wyk. ćw. 15 15 15 15 30 30 15 15 30 15 30 30 60 360 II sem. 90 15 30 75 135 360 10 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ Moduł dedykowany dla II roku PEn, PCn i EPn specjalności: Wychowanie przedszkolne (Dz-PEn WYP) - od 2008/09 Pedagogika resocjalizacyjna (DZ-PCn PRE) - tylko w 2008/09 Pedagogika niepełnosprawnych intelektualnie (DZ-PCn PNI) - od 2008/09 Terapia pedagogiczna (DZ-PCn TPE) - od 2008/09 Tyflopedagogika (DZ-PCn TYF) - od 2008/09 Pedagogika Terapeutyczna (DZ-PCn PTE) - od 2008/09 Edukacja artystyczna w zakresie sztuk plastycznych (DZ-EPn EPA) - od 2008/09 Wczesne wspomagnie rozwoju dziecka ( DZ-PCn WWR) - od 2009/10 Logopedia (DZ-PCn LOG) - od 2009/10 specjalność: TERAPIA PEDAGOGICZNA (TE) Rok studiów Kod jednostki organizacyjnej Łączny wymiar godzin Forma zaliczenia Liczba punktów ECTS 100S-0E2TPT Teoretyczne podstawy terapii pedagogicznej 100S-0E2SMG Socjologia małych grup 100S-0E2PAP Psychologiczne aspekty funkcjonowania ucznia ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi II II II 1002 2001 2002 15 30 30 ZO ZO E 1 2 100S-0E2DDUDiagnoza dziecka/ucznia z niepełnosprawnością 100S-0E2MPU Metody pracy z dzieckiem/uczniem niepełnosprawnym 100S-0E2PEZ Pedagogika zabawy 100S-0E3DDS Diagnoza dziecka ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się 100S-0E3MPN Metody pracy z uczniem z niepowodzeniami w opanowaniu umiejętności czytania i pisania II II II III III 1002 1002 1002 1002 1002 15 15 15 45 ZO ZO ZO E ZO 100S-0E3MPM Metody pracy z uczniem z niepowodzeniami w matematyce 100S-0E3MPT Metodyka pracy terapeutycznej 100S-0E3KUS Kształtowanie umiejętności społecznych 100S-0E3MKK Metodyka pracy korekcyjno-kompensacyjnej 100S-0E3WUM Warsztaty umiejętności wychowawczych 100S-0E3PSG Psychopedagogizacja rodziców 100S-0E3KPT Konstruowanie programów terapeutycznych i edukacyjnych III III III III III III III 1002 1002 1002 1002 1002 1002 1002 100S-0P3TE Praktyka asystencko-pedagogiczna w placówkach (oddziałach) kształcenia integracyjnego - 2 tyg. (40 godz.) {zmiana opisu od 2009/10 obowiązuje wszystkich studentów - Uch. 70/08-09} III 1002 Kod i nazwa przedmiotu RAZEM 30 30 15 30 30 30 15 15 ZO ZO ZO ZO ZO ZO ZO ZAL 4 1 1 1 4 I sem. wyk. II sem. ćw. wyk. ćw. 15 30 30 15 15 15 15 2 2 1 2 2 2 2 30 30 30 15 30 30 30 15 1 2 15 15 150 15 180 11 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ ŁĄCZNIE 360 30 360 Moduł dedykowany dla II roku PEn, PCn i PEn specjalności: Wychowanie przedszkolne (Dz-PEn WYP) - od 2008/09 Pedagogika niepełnosprawnych intelektualnie (DZ-PCn PNI) - od 2008/09 Surdopedagogika (DZ-PCn SUR) - od 2008/09 Tyflopedagogika (DZ-PCn TYF) - od 2008/09 Pedagogika Terapeutyczna (DZ-PCn PTE) - od 2008/09 Wczesne wspomagnie rozwoju dziecka ( DZ-PCn WWR) - od 2009/10 Pedagogika resocjalizacyjna (DZ-PCn PRE) - tylko w 2008/09 Edukacja artystyczna w zakresie sztuk plastycznych (DZ-EPn EPA) - od 2008/09 Logopedia (DZ-PCn LOG) - od 2009/10 specjalność: ORIENTACJA PRZESTRZENNA I REHABILITACJA WZROKU (OR) - specjalność od 2009/10 I sem. II sem. Rok studiów Kod jednostki organizacyjnej Łączny wymiar godzin Forma zaliczenia Liczba punktów ECTS 100S-0E2PTO Podstawowe techniki poruszania się osób z dysfunkcją wzroku II 1002 30 ZO 2 30 100S-0E2NOM Metodyka nauczania orientacji przestrzennej małych dzieci z dysfunkcją wzroku II 1002 15 ZO 1 15 100S-0E2MON Metodyka nauczania orientacji przestrzennej osób niewidomych 100S-0E2PKS Przyczyny i konsekwencje słabo wzroczności 100S-0E2RWS Rozwój widzenia i zaburzenia rozwoju widzenia 100S-0E2MRW Metody oceny i rozwijania widzenia u małych dzieci i dzieci z dodatkowymi niesprawnościami II II II II 1002 1002 1002 1002 45 15 15 60 ZO ZO ZO ZO 3 1 1 2 100S-0E3MOS Metodyka nauczania orientacji przestrzennej osób słabo widzących III 1002 45 ZO 3 100S-0E3ZTP Zaawansowane techniki poruszania się osób z dysfunkcją wzroku III 1002 45 E 5 100S-0E3MEO Metody oceny i rozwijania widzenia u dzieci szkolnych i u dorosłych III 1002 60 E 8 100S-0E3APW Adaptacje i pomoce wspomagające wykorzystanie wzroku 100S-0P3OR Praktyka pedagogiczna w placówkach dla osób niewidomych i słabowidzących - 2 tyg. (40 godz.) III III 1002 1002 30 ZO ZAL 2 2 Kod i nazwa przedmiotu RAZEM ŁĄCZNIE 330 30 wyk. ćw. wyk. ćw. 45 15 15 30 30 45 45 30 60 30 120 15 15 45 135 360 Moduł dedykowany dla II roku PEn, PCn specjalności: 12 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ Pedagogika niepełnosprawnych intelektualnie (DZ-PCn PNI) - od 2009/10 Surdopedagogika (DZ-PCn SUR) - od 2009/10 Terapia pedagogiczna (DZ-PCn TPE) - od 2009/10 Tyflopedagogika (DZ-PCn TYF) - od 2009/10 Wczesne wspomagnie rozwoju ( Dz-PCn WWR) - od 2009/10 Pedagogika Terapeutyczna (DZ-PCn PTE) - od 2009/10 Logopedia (DZ-PCn LOG) - od 2009/10 specjalność: PEDAGOGIKA WCZESNOSZKOLNA (PW) - moduł wyłącznie dla LOGOPEDII tylko w 2009/10 Rok studiów Kod jednostki organizacyjnej 100S-0E3PEW* Pedagogika wczesnoszkolna 100S-0E3POJ Podstawy wiedzy o języku polskim 100S-0E3PMA Podstawy nauczania matematyki 100S-0E3PWS Podstawy wiedzy o środowisku 100S-0E3EDP* Edukacja polonistyczna 100S-0E3EDM Edukacja matematyczna 100S-0E3EDR Edukacja środowiskowa 100S-0E3MZE Metody zabawowe w edukacji wczesnoszkolnej 100S-0E3MNZ Metodyka naucznia zintegrowanego 100S-0E3MOD Metody oceny dojrzałości szkolnej 100S-0E3WZR Współpraca z rodzicami III III III III III III III III III III III 1004 1004 1004 1004 1004 1004 1004 1004 1004 1004 1004 Łączny wymiar godzin 60 30 30 15 45 45 30 15 30 15 15 100S-0E3MPO* Metodyka pracy opiekuńczo-wychowawczej w edukacji poczatkowej III 1004 30 100S-0P3PW Praktyka pedagogiczna w nauczaniu zintegrowanym szkoły podstawowej 2- tygodnie (40 godz.) RAZEM III 1004 Nazwa przedmiotu ŁĄCZNIE 360 E ZO ZO ZO ZO ZO ZO ZO E ZO ZO Liczba punktów ECTS 6 2 2 1 3 3 2 1 4 1 1 ZO 2 ZAL 2 Forma zaliczenia 30 I sem. II sem. wyk. ćw. 30 30 30 30 15 wyk. ćw. 45 45 30 15 15 15 15 15 30 30 165 15 150 360 Moduł dedykowany dla specjalności: Logopedia (Dz-PCn LOG) - III rok Logopedii tylko w 2009/10 13 Specjalność dodatkowa: PEDAGOGIKA OPIEKUŃCZO – SOCJALNA (POS) WYDZIAŁ KIERUNEK SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW ROK STUDIÓW FORMA STUDIOW NAZWA PRZEDMIOTU NAUK PEDAGOGICZNYCH PEDAGOGIKA OPIEKUŃCZO – SOCJALNA I stopnia II SEMESTR NURTY I KIERUNKI W OPIECE NAD DZIECKIEM Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia ogólnego podstawoweg o STATUS PRZEDMIOTU DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTEPNYMI FORMA ZAJĘĆ LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS Tytuł naukowy (stopień) DR Wykład 30 EGZAMIN 5 ROK AKADEMICKI STACJONARNE KOD PRZEDMIOTU Przedmioty kształcenia kierunkoweg o Imię i nazwisko MAŁGORZATA GŁADKOWSKA Ćwiczenia 15 2009/2010 100S-0E2NIK Przedmioty kształcenia specjalnościoweg o X Instytut Przedmioty fakultatywne PEDAGOGIKA Seminaria ZAŁOŻENIA Studenci zdobywają wiedzę i umiejętności umożliwiające im orientację w strukturze systemu opieki nad dzieckiem, zapoznają się z podstawowymi aktami prawnymi (Ustawa o pomocy społecznej. Dział II. Rozdział IV); poznają założenia teoretyczne będące podstawą funkcjonowania systemu opieki nad dzieckiem; zapoznają się z mechanizmami warunkującymi rodzinne strategie działania prowadzące do zaniedbania dziecka, poznają aktywizujące i reaktywne strategie stosowane w lokalnych systemach opieki nad dzieckiem. Jako przyszli nauczyciele i wychowawcy będą mogli skutecznie i kompetentnie wspierać dziecko i jego rodzinę stosując działania o charakterze prewencyjnym (wzmacnianie kompetencji rodzicielskich, zapobieganie skutkom zaniedbania, rozwój zainteresowań dziecka, wzmacnianie jego potencjału rozwojowego). CELE Celem zajęć jest: zdobycie wiedzy związanej z rozróżnianiem i posługiwaniem się pojęciami: opieka (w szerokim znaczeniu – stymulacja rozwoju i w wąskim znaczeniu – reakcja na zagrożenia), pomoc i wsparcie; poznanie struktury systemu opieki nad dzieckiem i rodziną (instytucje wspierające rodzinę, ośrodki wsparcia dziennego, instytucje opieki zastępczej o charakterze rodzinnym, instytucje opieki całkowitej); określenie funkcji opiekuńczych realizowanych przez szkołę rozumianą jako element lokalnego systemu wsparcia dziecka i rodziny; nabycie umiejętności umożliwiających skuteczne wspieranie dziecka i rodziny; przygotowanie diagnozy wybranego lokalnego systemu wsparcia dziecka i rodziny; METODY DYDAKTYCZNE Wykład TREŚCI PROGRAMOWE Opieka jako rodzaj relacji międzyludzkiej – od opieki ubezwłasnowolnienia do opieki - elementu systemu społecznego podtrzymania. Kierunki zmian w systemie opieki nad dzieckiem i rodziną. Zasada odpowiedzialności społecznej i zasada bliskości. Rodziny ryzyka jako podmiot działań lokalnego systemu wsparcia. Wykluczenie społeczne rodziny jako zagrożenie rozwoju dziecka. Obszary naznaczenia i odrzucenia dziecka. Trajektoria dzieciństwa naznaczonego biedą. Sytuacja dzieci poza rodziną własną. Zagrożenia i szanse rozwojowe dziecka wychowywanego w placówce opiekuńczo – wychowawczej. Rodzinne formy opieki zastępczej. Rodzina adopcyjna, rodzina zastępcza, rodzinne domy dziecka, wioski dziecięce. Formy pracy z dzieckiem i rodziną w środowisku zamieszkania. Proaktywne i reaktywne strategie pomocy dziecku i rodzinie. Model „szkoły opiekuńczej” ( szkolny system wsparcia dziecka i rodziny). LITERATURA OBOWIAZKOWA LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA Kolankiewicz M., Zagrożone dzieciństwo. Rodzinne i instytucjonalne formy opieki. W. 1998. Krajewska B., Instytucje wsparcia dziecka i rodziny. Zagadnienia podstawowe. Kraków 2009 Stelmaszuk (red.), Współczesne kierunki w opiece nad dzieckiem. W. 1999. Ustawa o pomocy społecznej z dnia 12 marca 2004. R. IV. Wagner I., Sieroctwo społeczne. Przyczyny, następstwa, formy kompensacji. Częstochowa 1997. Węgierski Z. Opieka nad dzieckiem osieroconym. Toruń 2006 Głowacka B, Pilch T. (red.), Dzieci gorszych szans. W. 2001 Kawula St., Człowiek w relacjach socjopedagogicznych. Toruń 1999. Maciarz A., Macierzyństwo w kontekście zmian społecznych. W. 2004 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU 15 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WYDZIAŁ KIERUNEK SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW ROK STUDIÓW FORMA STUDIOW NAZWA PRZEDMIOTU STATUS PRZEDMIOTU DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTEPNYMI FORMA ZAJĘĆ LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS NAUK PEDAGOGICZNYCH PEDAGOGIKA OPIEKUŃCZO – SOCJALNA I stopnia II SEMESTR ROK AKADEMICKI 2009/2010 STACJONARNE WPROWADZENIE DO PRACY SOCJALNEJ KOD PRZEDMIOTU 100S-0E2WPS Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia kształcenia kształcenia fakultatywne ogólnego podstawoweg kierunkoweg specjalnościoweg o o o X Tytuł Imię i nazwisko Instytut naukowy (stopień) DR Edyta Januszewska PEDAGOGIKA Wykład 30 ZALICZENIE NA OCENE 3 3 Ćwiczenia 15 Seminaria ZAŁOŻENIA Poznanie spektów humanistycznych i pedagogicznych w pracy socjalnej, a także poznanie specyfiki pracy socjalnej w perspektywie pomocy i wsparcia jednostkom i grupom znajdujacym się w sutuacji ryzyka. CELE Student zdobędzie umiejętność rozpoznawania i definiowania problemów socjalnych w szkole, szukania dróg i możliwości podejmowania różnorodnych działan związanych z pomoca dziecku i rodzinie oraz aktywizowaniu środowiska lokalnego METODY DYDAKTYCZNE Wykład TREŚCI PROGRAMOWE 1. 2. 3. 4. 5. 6. zarys historii pracy socjalne Źródła i kierunki pracy socjalnej i pomocy społecznej w Polsce i na Zachodzie Związki pracy socjalnej z pedagogiką społeczna Przedmiot i zakres pracy socjalnej Cele i zadania pracy socjalnej- zasada pomocniczości Główne pojęcia pracy socjalnej (opieka, pomoc, wsparcie, profilaktyka, kapitał ludzki, kapitał społeczny, empowerment, zasoby i potencjały) 7. Modele pracy socjalnej 8. Rozpoznawanie problemów socjalnych w rodzinie (ubóstwo, bezrobocie, bezdomność, alkoholizm, narkomania, żebractwo, dzieci ulicy) 9. Dziecko odrzucone, naznaczone, inne w klasie szkolnej 10. Praca socjalna z dziećmi uchodźcami w szkole 11. Rozpoznawanie problemów społecznych w szkole 12. Praca socjalna a trzeci sektor w Polsce LITERATURA 1) Brągiel J., Sikor p. (red) Praca socjalna wobec rzeczywistości i potencjalnych OBOWIAZKOWA zagrożen człowieka, Uniwersytet opolski , Opole 2005 2) Kartowicz E. Praca socjalna (w) T. Pilch Encyklopedia pedagogiczna XXI w T. IV Warszawa 2008 3) Matyjas B. Dzieciństwo w kryzysie. Etiologia zjawiska , Warszawa 2008 LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU Zaliczenie pisemne 16 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WYDZIAŁ KIERUNEK SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW ROK STUDIÓW FORMA STUDIOW NAZWA PRZEDMIOTU STATUS PRZEDMIOTU DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTEPNYMI FORMA ZAJĘĆ LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS Nauk Pedagogicznych Pedagogika Pedagogika opiekuńczo-socjalna I II SEMESTR zimowy ROK AKADEMICKI 2009/2010 Stacjonarne DIAGNOSTYKA PSYCHOPEDAGOGICZNA I KOD PRZEDMIOTU 100S-0E2DPP PORADNICTWO WYCHOWAWCZE Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia kształcenia kształcenia fakultatywne ogólnego podstawoweg kierunkoweg specjalnościoweg o o o X Tytuł Imię i nazwisko Instytut naukowy (stopień) Mgr Marta Kulesza Zakład Pedagogiki Społecznej Wykład Ćwiczenia 30 Seminaria Zaliczenie na ocenę 2 ZAŁOŻENIA Wyposażenie studentów w niezbędne umiejętności z zakresu diagnozy psychopedagogicznej i poradnictwa wychowawczego Rozwój umiejętności nawiązywania prawidłowego kontaktu diagnostycznego Rozwój umiejętności radzenia sobie z oporem i trudnościami w kontakcie z dzieckiem i dorosłymi w sytuacjach problemowych CELE Przyswojenie wiedzy z dziedziny poradnictwa wychowawczego ze szczególnym uwzględnieniem diagnozy psychopedagogicznej Wyposażenie studentów w niezbędne umiejętności z zakresu diagnozy psychopedagogicznej Rozwój umiejętności nawiązywania prawidłowego kontaktu diagnostycznego Rozwój umiejętności radzenia sobie z oporem i trudnościami w kontakcie z dzieckiem i dorosłymi w sytuacjach problemowych Zapoznanie studentów z metodami, narzędziami i technikami badań diagnostycznych, dokonywanie analizy porównawczej oraz rozwój umiejętności pracy multimetodycznymi technikami Konstruowanie i opracowanie narzędzi do diagnozowania środowiska rodzinnego i szkolnego METODY DYDAKTYCZNE Praca indywidualna, grupowa, dyskusja TREŚCI PROGRAMOWE - Podstawowe pojęcie z zakresu poradnictwa wychowawczego (rodzaje poradnictwa, radzący, doradca, poradoznawstwo); Podstawy diagnozy psychopedagogicznej (cele, zadania, diagnoza rozwinięta, kontakt diagnostyczny, źródła oporu w kontakcie z dzieckiem, dorosłym) Techniki diagnostyczne (dobór metod diagnostycznych, podstawy psychometryczne, podstawowe kryteria klasycznej teorii testów, konstruowanie procesu diagnostycznego, konstruowanie narzędzi badawczych, analiza porównawcza wybranych metod badawczych) Diagnoza środowiska rodzinnego (strategie diagnozy rodziny, narzędzia, diagnozowanie sytuacji stresowych, przemoc w rodzinie) Diagnoza środowiska szkolnego (diagnoza dojrzałości szkolnej, diagnoza funkcjonowania dziecka w szkole, diagnoza funkcjonowania dziecka w rolach szkolnych) Diagnostyka pracy zawodowej nauczyciela, ewaluacja jakości pracy szkoły (placówki wychowawczej), autoewalucja Diagnostyka zaburzeń rozwojowych (osiągnięcia rozwojowe charakterystyczne dla poszczególnych okresów, teoretyczne podstawy – Piaget) Diagnostyka dziecka o specyficznych potrzebach (dysleksja, dysortografia, dysgrafia, zaburzenia emocjonalne, destrukcyjne zaburzenia zachowania, zburzenia rozwojowe, zaburzenia odżywiania i nawyków. Formy pomocy. Psychologiczne problemy rodziców dzieci z zaburzeniami wczesnodziecięcymi.) 17 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ LITERATURA OBOWIAZKOWA Babbie, E. (2008). Podstawy badań społecznych. Warszawa: PWN Jarosz, E., Wysoka E. (2006). Diagnoza psychopedagogiczna, podstawowe problemy i rozwiązania. Warszawa: Żak Kargulowa, A. (1979). Poradnictwo wychowawcze w świetle teorii i praktyki. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego Kargulowa, A. (2005). O teorii i praktyce poradnictwa : odmiany poradoznawczego dyskursu : podręcznik akademicki. - Wyd. 1 dodruk. - Warszawa : Wydaw. Nauk. PWN, Pilch, T., Bauman, Barman., (2001). Zasady badań pedagogicznych. Strategie ilościowe i jakościowe. Warszawa Sztandar, W. (1999). Rozmowy, które pomagają. Warszawa Wysocka, E. (2007). Człowiek a środowisko życia. Podstawy teoretyczno-metodologiczne diagnozy. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”. Vasta, R., Haith, M.M., Miller, S.A. (1995). Psychologia dziecka. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA Brzeziński, J. (1996). Metodologia badań psychologicznych. Warszawa: PWN Frydrychowicz, A. (1996). Rysunek rodziny. Projekcyjna metoda badania stosunków rodzinnych. Warszawa Frydrychowicz A., Koźniewska, E. Sobolewsk, M. (2004). Testy psychologiczne i pedagogiczne w poradnictwie. Przewodnik metodyczny. Milewska, E., Szymanowska, A. (red.) (2000). Rodzic i dzieci. Psychologiczny obraz sytuacji problemowych. Warszawa: Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej MEN Pytka, L. (2000). Pedagogika resocjalizacyjna. Wybrane zagadnienia teoretyczne, diagnostyczne i metodyczne. Warszawa: Wydawnictwo APS. Urban, B. (2000). Zaburzenia w zachowaniu i przestępczość młodzieży. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego. Ziemski, S. (1972). Problemy dobrej diagnozy. Warszawa: Wiedza Powszechna. McWhirter, J. J.; McWhirter, B. T..; McWhirter, A. M.; McWhirter, E., H. (2008). Zagrożona młodzież. Ujęcie kompleksowe. Dla pracowników poradni, nauczycieli, psychologów i pracowników socjalnych. Warszawa: PARPA. Obecność na ćwiczeniach, aktywny udział w ćwiczeniach, przygotowanie do zajęć, pozytywne zaliczenie sprawdzianu, opracowanie trzech sesji poradnictwa wychowawczego; WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU 18 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WYDZIAŁ KIERUNEK SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW ROK STUDIÓW FORMA STUDIOW NAZWA PRZEDMIOTU STATUS PRZEDMIOTU Wydział Nauk Pedagogicznych Pedagogika, Pedagogika specjalna Pedagogika opiekuńczo-socjalna I stopnia III SEMESTR zimowy ROK AKADEMICKI 2009/2010 stacjonarne 100S-0E3TSO TEORIA PRACY SOCJALNEJ KOD PRZEDMIOTU Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia kształcenia kształcenia fakultatywne ogólnego podstawoweg kierunkoweg specjalnościoweg o o o DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA Tytuł naukowy (stopień) Dr OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTEPNYMI FORMA ZAJĘĆ LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS Imię i nazwisko Instytut Edyta Januszewska Pedagogiki Wykład 30 E 0 lub 5.00 Ćwiczenia 15 Seminaria ZAŁOŻENIA Praca socjalna obejmuje działalność profesjonalną ukierunkowaną na poprawę warunków życia jednostek i zbiorowości, niesienie ulgi w cierpieniu i rozwiązywanie problemów społecznych. Koncentruje się m.in. na wzmacnianiu w jednostce zdolności do rozwiązywania problemów i radzenia sobie w trudnych sytuacjach; pomocy i wsparciu osób i grup dyskryminowanych i zmarginalizowanych, a także na sprawiedliwym i humanitarnym dystrybuowaniu pomocy i świadczeń. CELE Celem przedmiotu jest poznanie aspektów humanistycznych i pedagogicznych w pracy socjalnej, a także poznanie specyfiki pracy socjalnej w perspektywie pomocy i wsparcia jednostkom i grupom znajdującym się w sytuacji ryzyka. W programie zajęć szczególne akcenty położone będą na nowe zadania i wyzwania związane z pracą socjalną w szkole. W trakcie zajęć student powinien zdobyć umiejętność rozpoznawania i definiowania problemów socjalnych w szkole, szukania dróg i możliwości podejmowania różnorodnych działań związanych z pomocą dziecku i rodzinie oraz aktywizowaniu środowiska lokalnego. METODY DYDAKTYCZNE Wykłady, ćwiczenia TREŚCI PROGRAMOWE Zarys historii pracy socjalnej; źródła i kierunki pracy socjalnej i pomocy społecznej w Polsce i na Zachodzie; związki pracy socjalnej z pedagogiką społeczną (praca socjalna a socjologia, psychologia, antropologia); przedmiot i zakres pracy socjalnej; cele i zadania pracy socjalnej- zasada pomocniczości (subsydiarności); główne pojęcia pracy socjalnej (opieka, pomoc, wsparcie, profilaktyka, kapitał ludzki, kapitał społeczny, empowerment, zasoby i potencjały); modele pracy socjalnej; rozpoznawanie problemów socjalnych w rodzinie (ubóstwo, bezrobocie, bezdomność, alkoholizm, narkomania, żebractwo, dzieci ulicy); dziecko odrzucone, naznaczone, inne w klasie szkolnej; praca socjalna z dziećmi uchodźcami w szkole; rozpoznawanie problemów społecznych w środowisku i aktywizacja środowiska; praca socjalna a trzeci sektor w Polsce; praca socjalna w wybranych krajach europejskich (Niemcy, Wielka Brytania) LITERATURA OBOWIAZKOWA Frąckowiak T.(red.), Dziecko. Edukacyjne i pomocowe oferty małych ojczyzn, Polskie Towarzystwo Pedagogiczne, Poznań-Wągrowiec 2005. Kantowicz E., Elementy teorii i praktyki pracy socjalnej, Wyd. UWM, Olsztyn 2001. Krajewska B., Elementarne zagadnienia pracy socjalnej. Wybór tekstów, Wyd. Naukowe „Novum”, Płock 2007. Marzec-Holka K.(red.), Marginalizacja w problematyce pedagogiki społecznej i praktyce pracy socjalnej, Wyd. Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz 2005. Matyjas B.(red.), Współczesne problemy pedagogiki społecznej i pracy socjalnej. Wybrane zagadnienia w świetle analiz i badań, Prace Wszechnicy Świętokrzyskiej nr 110, Kielce 2007. Matyjas B., Dzieciństwo w kryzysie. Etiologia zjawiska, Wyd. Akademickie „Żak”, Warszawa 2008. 19 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA Łodziński S. Ząbek M., Uchodźcy w Polsce. Próba spojrzenia antropologicznego, PAH, Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej UW, Warszawa 2008. Matyjas B., Rodzina i jej wspomaganie (wypisy wybranych tekstów z pedagogiki społecznej i opiekuńczej z lat 1990-2004), Prace Wszechnicy Świętokrzyskiej nr 93, Kielce 2005. Pawlas-Czyż S.(red. naukowy), Wódz K.(konsultant naukowy), Praca socjalna wobec współczesnych problemów społecznych, Wydawnictwo Edukacyjne Akapit, Toruń 2007. WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU Egzamin (praca pisemna egzaminacyjna + ocena z ćwiczeń) 20 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WYDZIAŁ KIERUNEK SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW ROK STUDIÓW FORMA STUDIOW NAZWA PRZEDMIOTU STATUS PRZEDMIOTU Nauk Pedagogicznych Pedagogika, Pedagogika specjalna Opiekuńczo-socjalna Moduły kompetencyjne – studia I stopnia III SEMESTR 6 ROK AKADEMICKI 2009/2010 Stacjonarne PROJEKT SOCJALNY KOD PRZEDMIOTU 100S-0E3PRS Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia kształcenia kształcenia fakultatywne ogólnego podstawoweg kierunkoweg specjalnościoweg o o o DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA Tytuł naukowy (stopień) dr Dr OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTEPNYMI FORMA ZAJĘĆ LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS Imię i nazwisko Instytut Michał Kwiatkowski Marta Wiatr Pedagogiki Wykład Ćwiczenia 60 Seminaria Zaliczenie na ocenę 4 ZAŁOŻENIA - - Połączenie kształcenia zawodowego z badaniem i działaniem. Mobilizacja studenta do szukania nowych informacji i alternatywnych rozwiązań. CELE Opanowanie umiejętności budowaniea projektów mających na celu rzowiazywanie problemów społecznych jednostki METODY DYDAKTYCZNE Praca indywidualna, grupowa, dyskusja, praca w terenie TREŚCI PROGRAMOWE - Konstruowanie i prowadzenie projektów; - opis sytuacji problemowej, formułowanie założeń teoretycznych i praktycznych Formułowanie celów projektu Określenie zadań, budowanie zasobów działania,opracowanie kosztorysu i planu działania Określenie przeszkód i alternatywnych rozwiązań Określenie wskaźników osiągnięcia celów Prowadzenie dokumentacji działńspołecznych Monitorowanie działań ewaluacja LITERATURA OBOWIAZKOWA Szymański m.s. o metodzie projektów, Warszawa 2000 Kształcenie do profesji społecznych przez projektowanie socjalne. W Pedagogika społeczna (red) E. Murynowicz-Hetka, warszawa 2006, PWN M. Wingen, Familienpolitik - Grundlagen und aktuelle Probleme, Uni-Taschenbücher Nr. 1970, Stuttgart 1997, und Bundeszentrale für politische Bildung, Schriftenreihe Bd. 339, Bonn 1997 LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU Dokumentacja projektu; dzienniki, publiczna prezentacja projektu 21 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WYDZIAŁ KIERUNEK SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW ROK STUDIÓW FORMA STUDIOW NAZWA PRZEDMIOTU STATUS PRZEDMIOTU Wydział Nauk Pedagogicznych Pedagogika, Pedagogika specjalna Pedagogika opiekuńczo-socjalna I stopnia III SEMESTR zimowy ROK AKADEMICKI 2009/2010 stacjonarne 100S-0E3DIS DIAGNOZA ŚRODOWISKA KOD PRZEDMIOTU Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia kształcenia kształcenia fakultatywne ogólnego podstawoweg kierunkoweg specjalnościoweg o o o DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA Tytuł naukowy (stopień) Dr OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTEPNYMI FORMA ZAJĘĆ LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS Wykład Imię i nazwisko Instytut Marta Wiatr Pedagogiki Ćwiczenia 30 Seminaria ZO 0 lub 2.00 ZAŁOŻENIA Diagnoza środowiskowa należy do podstawowych pojęć pedagogiki społecznej oznacza rozpoznanie elementów środowiska czynnych pedagogicznie CELE Celem zajęć jest przedstawienie podstaw teoretycznych i praktycznych badań środowiskowych i kształtowanie kompetencji diagnostycznych studentów. Mają one umożliwić studentom tworzenie i rozwijanie własnego warsztatu badawczego, wzmacniać umiejętności rozpoznawania sytuacji i potrzeb indywidualnych oraz społecznych, monitorowania tych potrzeb, i przemian dokonujących się w środowisku. Student powinien rozumieć role i znaczenie diagnozy społecznej, monitoringu problemów i zjawisk społecznych oraz zdobyć kompetencje w zakresie ewaluacji projektów socjalnych, edukacyjnych etc. METODY DYDAKTYCZNE Samodzielna praca studentów oraz cykl konsultacji. TREŚCI PROGRAMOWE Program zajęć koncentruje się na wycinkowych praktycznych badaniach społecznych sięgających do różnych paradygmatów i strategii badań ilościowych, jak i jakościowych. Będą to zarówno uproszczone badania weryfikacyjne, jak i różnorodne diagnozy eksploracyjne: badania terenowe, analizy dokumentów, studia przypadków, badania biograficzne, wtórne analizy danych, badania etnograficzne, historia mówiona, badania w działaniu, badania odwołujące się do teorii ugruntowanej. Obejmą one analizę różnorodnych zapisów, dokumentów, fotografii, wytworów, tekstów i narracji. W programie zajęć znajdą się zadania związane z wyszukiwaniem danych o środowisku, tworzeniem narzędzi diagnozowania sytuacji indywidualnych i społecznych, gromadzeniem różnorodnych danych na temat wybranych grup dzieci i młodzieży, na temat różnych instytucji i organizacji. Zajęcia z zakresu Diagnozy środowiska mają łączyć badania z działaniem i kształceniem Powinny przybliżać odpowiedzi na pytania o potrzeby i możliwości wprowadzania różnych projektowanych zmian i innowacji w środowisku wychowawczym dzieci i młodzieży życia. LITERATURA OBOWIAZKOWA 1. E.Babbie, Badania społeczne w praktyce, Warszawa 2003, PWN. 2. Badanie w działaniu. W poszukiwaniu metod organizowania środowiska wychowawczego. red, B.SmolińskaTheiss, Warszawa 1988, UW. 3. Jakościowe orientacje w badaniach pedagogicznych. red. D.Urbaniak-Zając, J.Piekarski, Łódź 2001, UŁ. 4. E.Jarosz. E.Wysocka, Diagnoza psychopedagogiczna, podstawowe problemy i rozwiązania. Warszawa 2006, Żak 5. H-H Krüger, N.Pfaff, Metody badań pedagogicznych. w: Pedagogika. Red. B.Śliwerski, Gdańsk 2006, GWP 6. H-H Krüger, Wprowadzenie w teorie i metody badawcze nauk o wychowaniu, Gdańsk LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA 22 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU Przygotowanie i zaprezentowanie na forum grupy diagnozy środowiskowej wybranego wycinka rzeczywistości. 23 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WYDZIAŁ KIERUNEK SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW ROK STUDIÓW FORMA STUDIOW NAZWA PRZEDMIOTU STATUS PRZEDMIOTU DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTEPNYMI FORMA ZAJĘĆ LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS Nauk Pedagogicznych Pedagogika Pedagogika opiekuńczo-socjalna I III SEMESTR zimowy ROK AKADEMICKI 2009/2010 Stacjonarne DIAGNOSTYKA PSYCHOPEDAGOGICZNA I KOD PRZEDMIOTU 100S-0E3DPP PORADNICTWO WYCHOWAWCZE Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia kształcenia kształcenia fakultatywne ogólnego podstawoweg kierunkoweg specjalnościoweg o o o X Tytuł Imię i nazwisko Instytut naukowy (stopień) Mgr Marta Kulesza Zakład Pedagogiki Społecznej Wykład Ćwiczenia 30 Seminaria Zaliczenie na ocenę 2 ZAŁOŻENIA Wyposażenie studentów w niezbędne umiejętności z zakresu diagnozy psychopedagogicznej i poradnictwa wychowawczego Rozwój umiejętności nawiązywania prawidłowego kontaktu diagnostycznego Rozwój umiejętności radzenia sobie z oporem i trudnościami w kontakcie z dzieckiem i dorosłymi w sytuacjach problemowych CELE Przyswojenie wiedzy z dziedziny poradnictwa wychowawczego ze szczególnym uwzględnieniem diagnozy psychopedagogicznej Wyposażenie studentów w niezbędne umiejętności z zakresu diagnozy psychopedagogicznej Rozwój umiejętności nawiązywania prawidłowego kontaktu diagnostycznego Rozwój umiejętności radzenia sobie z oporem i trudnościami w kontakcie z dzieckiem i dorosłymi w sytuacjach problemowych Zapoznanie studentów z metodami, narzędziami i technikami badań diagnostycznych, dokonywanie analizy porównawczej oraz rozwój umiejętności pracy multimetodycznymi technikami Konstruowanie i opracowanie narzędzi do diagnozowania środowiska rodzinnego i szkolnego METODY DYDAKTYCZNE Praca indywidualna, grupowa, dyskusja TREŚCI PROGRAMOWE - Podstawowe pojęcie z zakresu poradnictwa wychowawczego (rodzaje poradnictwa, radzący, doradca, poradoznawstwo); Podstawy diagnozy psychopedagogicznej (cele, zadania, diagnoza rozwinięta, kontakt diagnostyczny, źródła oporu w kontakcie z dzieckiem, dorosłym) Techniki diagnostyczne (dobór metod diagnostycznych, podstawy psychometryczne, podstawowe kryteria klasycznej teorii testów, konstruowanie procesu diagnostycznego, konstruowanie narzędzi badawczych, analiza porównawcza wybranych metod badawczych) Diagnoza środowiska rodzinnego (strategie diagnozy rodziny, narzędzia, diagnozowanie sytuacji stresowych, przemoc w rodzinie) Diagnoza środowiska szkolnego (diagnoza dojrzałości szkolnej, diagnoza funkcjonowania dziecka w szkole, diagnoza funkcjonowania dziecka w rolach szkolnych) Diagnostyka pracy zawodowej nauczyciela, ewaluacja jakości pracy szkoły (placówki wychowawczej), autoewalucja Diagnostyka zaburzeń rozwojowych (osiągnięcia rozwojowe charakterystyczne dla poszczególnych okresów, teoretyczne podstawy – Piaget) Diagnostyka dziecka o specyficznych potrzebach (dysleksja, dysortografia, dysgrafia, zaburzenia emocjonalne, destrukcyjne zaburzenia zachowania, zburzenia rozwojowe, zaburzenia odżywiania i nawyków. Formy pomocy. Psychologiczne problemy rodziców dzieci z zaburzeniami wczesnodziecięcymi.) 24 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ LITERATURA OBOWIAZKOWA Babbie, E. (2008). Podstawy badań społecznych. Warszawa: PWN Jarosz, E., Wysoka E. (2006). Diagnoza psychopedagogiczna, podstawowe problemy i rozwiązania. Warszawa: Żak Kargulowa, A. (1979). Poradnictwo wychowawcze w świetle teorii i praktyki. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego Kargulowa, A. (2005). O teorii i praktyce poradnictwa : odmiany poradoznawczego dyskursu : podręcznik akademicki. - Wyd. 1 dodruk. - Warszawa : Wydaw. Nauk. PWN, Pilch, T., Bauman, Barman., (2001). Zasady badań pedagogicznych. Strategie ilościowe i jakościowe. Warszawa Sztandar, W. (1999). Rozmowy, które pomagają. Warszawa Wysocka, E. (2007). Człowiek a środowisko życia. Podstawy teoretyczno-metodologiczne diagnozy. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”. Vasta, R., Haith, M.M., Miller, S.A. (1995). Psychologia dziecka. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA Brzeziński, J. (1996). Metodologia badań psychologicznych. Warszawa: PWN Frydrychowicz, A. (1996). Rysunek rodziny. Projekcyjna metoda badania stosunków rodzinnych. Warszawa Frydrychowicz A., Koźniewska, E. Sobolewsk, M. (2004). Testy psychologiczne i pedagogiczne w poradnictwie. Przewodnik metodyczny. Milewska, E., Szymanowska, A. (red.) (2000). Rodzic i dzieci. Psychologiczny obraz sytuacji problemowych. Warszawa: Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej MEN Pytka, L. (2000). Pedagogika resocjalizacyjna. Wybrane zagadnienia teoretyczne, diagnostyczne i metodyczne. Warszawa: Wydawnictwo APS. Urban, B. (2000). Zaburzenia w zachowaniu i przestępczość młodzieży. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego. Ziemski, S. (1972). Problemy dobrej diagnozy. Warszawa: Wiedza Powszechna. McWhirter, J. J.; McWhirter, B. T..; McWhirter, A. M.; McWhirter, E., H. (2008). Zagrożona młodzież. Ujęcie kompleksowe. Dla pracowników poradni, nauczycieli, psychologów i pracowników socjalnych. Warszawa: PARPA. Obecność na ćwiczeniach, aktywny udział w ćwiczeniach, przygotowanie do zajęć, pozytywne zaliczenie sprawdzianu, opracowanie trzech sesji poradnictwa wychowawczego; WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU 25 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WYDZIAŁ KIERUNEK SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW ROK STUDIÓW FORMA STUDIOW NAZWA PRZEDMIOTU STATUS PRZEDMIOTU DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTEPNYMI FORMA ZAJĘĆ LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS Wydział Nauk Pedagogicznych Pedagogika, Pedagogika specjalna Pedagogika opiekuńczo-socjalna I stopnia III SEMESTR zimowy ROK AKADEMICKI 2009/2010 stacjonarne 100S-0E3MPO METODYKA PRACY OPIEKUŃCZO- KOD PRZEDMIOTU WYCHOWAWCZEJ Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia kształcenia kształcenia fakultatywne ogólnego podstawoweg kierunkoweg specjalnościoweg o o o Tytuł naukowy (stopień) doktor Imię i nazwisko Instytut Anna Perkowska-Klejman Pedagogiki Wykład Ćwiczenia 30 Seminaria Zaliczenie na ocenę ZAŁOŻENIA Dostarczenie wiedzy oraz nabycie umiejętności praktycznych z zakresu działalności opiekuńczo-wychowawczej. CELE Wprowadzenie studentów w zagadnienia związane z pracą w świetlicach szkolnych i innych placówkach opiekuńczo – wychowawczych i terapeutycznych. Studenci powinni nabyć umiejętności związane z planowaniem pracy w placówkach oraz wiedzieć jakie są sposoby prowadzenia zajęć w poszczególnych instytucjach. Zajęcie mają podkreślać współpracę szkoły z rodzicami i środowiskiem np. gminą, organizacjami pozarządowymi. Ważnym celem zajęć jest także kształtowanie umiejętności związanych z organizowani pracy opiekuńczo-wychowawczej, stymulowania rozwoju wychowanków oraz budowanie warsztatu pracy opiekuna wychowawcy. Student powinien zdobyć kompetencje i doświadczenia w pracy z grupą, umiejętność organizowania czasu wolnego dzieci i młodzieży. METODY DYDAKTYCZNE dyskusja, pokaz, demonstracja, wykład, gry i zabawy, drama TREŚCI PROGRAMOWE Treści ogólne przedmiotu: Podstawowe pojęcia, założenia i terminologia pracy opiekuńczo-wychowawczej. Zasady i metody pracy opiekuńczej i socjalnej. Wybrane metody i techniki poznawania uczniów. Kompetencje opiekuna-wychowawcy. Warsztat pracy opiekuńczej i socjalnej (planowanie, projekt, konspekt, scenariusz). Praca opiekuńczo – wychowawcza w szkole (pedagog szkolny i świetlica szkolna). Specyfika poszczególnych placówek opiekuńczo – wychowawczych (relacje interpersonalne, prawa dziecka, samorządność, profilaktyka w placówkach opiekuńczo-wychowawczych). Analiza wybranych systemów opiekuńczo-wychowawczych. Treści szczegółowe przedmiotu: 1. 2. 3. 4. Podstawowe pojęcia, założenia i terminologia pracy opiekuńczo-wychowawczej socjalnej. Warsztat pracy opiekuńczej i socjalnej (konspekt, scenariusz jako elementy pracy z grupą, kontrakty, negocjacje). Innowacyjność w pracy świetlicy szkolnej – projekty socjalne, indywidualne plany i programy. Planowanie w pracy opiekuńczo-wychowawczej (plany wychowawcze szkoły, świetlicy szkolnej, związki z gminnymi strategiami rozwiązywania problemów społecznych). 5. Formy pracy opiekuńczo-wychowawczej. 6. Samorządność wychowanków. 7. Wybrane metody i techniki poznawania wychowanków. 8. Relacje interpersonalne w pracy opiekuńczo-wychowawczej. 9. Prawa dziecka – Konwencja o Prawach Dziecka. 10. Profilaktyka społeczna w szkole i placówkach opiekuńczo-wychowawczych – stan i możliwości. 11. Pedagog szkolny – kształcenie, doskonalenie – refleksyjna praktyka. 12. Kompetencje opiekuna-wychowawcy. W poszukiwaniu dobrego pedagoga, opiekuna, wychowawcy. Każda jednostka ćwiczeniowa podzielona jest na trzy części. Studenci przeprowadzają autorskie zajęcia grupowe, 26 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ dokonują prezentacji wybranych świetlic i innych placówek opiekuńczo-wychowawczych. Wspólnie omawiane są teoretyczne treści związane z pracą opiekuńczo-wychowawczą i socjalną. LITERATURA OBOWIAZKOWA 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA 8. 9. 10. 11. 12. WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU Brągiel J., Badora S., Formy opieki, wychowania i wsparcia w zreformowanym systemie pomocy społecznej, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole, 2005. Chomczyńska-Miliszkiewicz M., Pankowska D., Polubić szkołę. Ćwiczenia grupowe do pracy wychowawczej, WSiP, Warszawa, 1995. Gajewska G. Teoretyczno-metodyczne podstawy pracy opiekuńczo-wychowawczej w świetlicy. Scenariusze zajęć wychowawczych, PEKW Gaja, Zielona Góra 2005. Kamińska U., Zarys metodyki pracy opiekuńczo-wychowawczej w rodzinnych i instytucjonalnych formach wychowania, Wydawnictwo UŚ, Katowice 2003. Kępski Cz. (red.), Praca opiekuńczo-wychowawcza w szkole i innych instytucjach oświatowych, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2005. Łobocki M., ABC wychowania, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2003. Materne J., Opiekuńcze funkcje szkoły: wprowadzenie do metodyki pracy opiekuńczej Brałn-Gałkowska M., W tę samą stronę Książka dla nauczycieli o wychowaniu i lekcjach wychowawczych, Warszawa : Wydaw. Krupski i S-ka, 1994. Weissbrot-Koziarska A., Szkoła jako środowisko opiekuńczo-wychowawcze, w: Brągiel J., Badora S. (red.), Formy opieki, wychowania i wsparcia w zreformowanym systemie pomocy społecznej, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole 2005. Fisher R., Ury W., Patron B. (red.), Dochodząc do TAK. Negocjowanie bez poddawania się, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2009. Panek A., Zajęcia pozalekcyjne w reformowanej szkole, Wydawnictwa Naukowe AP, Kraków 2002.PWN, Warszawa 1988. Smyczyński T. (red.), Konwencja o prawach dziecka – analiza i wykładnia, Instytut Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk, Poznań, 1999. Ćwiczenia: Aktywny udział w zajęciach. Wykonanie zadań praktycznych – indywidualnych i grupowych. Zaprezentowanie grupie własnych zajęć wychowawczych. Praca zaliczeniowa. Metody oceny: Prezentacje, referaty, zadania praktyczne 27 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WYDZIAŁ KIERUNEK SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW ROK STUDIÓW FORMA STUDIOW NAZWA PRZEDMIOTU STATUS PRZEDMIOTU DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTEPNYMI FORMA ZAJĘĆ LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS Nauk Pedagogicznych PE, PC, EP moduł: pedagogika wczesnoszkolna (3-l) I stopnia III SEMESTR 5 ROK AKADEMICKI 2009/2010 stacjonarne PODSTAWY PRAWNE OPIEKI NAD KOD PRZEDMIOTU 100S-0E3PPO DZIECKIEM I PRACY SOCJALNEJ Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia kształcenia kształcenia fakultatywne ogólnego podstawoweg kierunkoweg specjalnościoweg o o o X Tytuł Imię i nazwisko Instytut naukowy (stopień) dr Irena Kleniewska Pracy socjalnej i profilaktyki społecznej Wykład 15 ZO 1 Ćwiczenia Seminaria ZAŁOŻENIA I CELE Zajęcia mają na celu zapoznanie studentów formami opieki nad dzieckiem, jakie proponuje państwo w ramach rodziny pełnej, niepełnej oraz w wypadku jej braku. Poruszane są kwestie patologii rodziny oraz demoralizacji dzieci i młodzieży. Prezentowane są rola i zadania poszczególnych instytucji socjalnych i opiekuńczych, a także kompetencje sądu rodzinnego, opiekuńczego i nieletnich. Podczas ćwiczeń studenci mają możliwość nauczenia się sporządzania odpowiednich pism do sądów i ośrodków pomocy społecznej METODY DYDAKTYCZNE Podające (wyjaśnienie), problemowe, TREŚCI PROGRAMOWE Podczas zajęć omówione zostaną zagadnienia prawne dotyczące możliwości ingerencji w rodzinę służb socjalnych (pracowników socjalnych, kuratorów, rodzin zastępczych, ośrodków instytucjonalnych, szkół i szpitali) oraz porządkowych (policji, prokuratury i sądów) w wypadku krzywdzenia dziecka przez najbliższych lub jego porzucenia. Z drugiej strony zaprezentowane zostaną możliwości prawne radzenia sobie z dzieckiem, które sprawia kłopoty (zdemoralizowanym, uzależnionym, zaburzonym psychicznie). Szczególny nacisk położony zostanie na stronę proceduralną poszczególnych postępowań przed odpowiednimi sądami, aby dać studentom możliwość poznania jak najbardziej praktycznej strony stosowania możliwości prawnych. Treści szczegółowe przedmiotu Wykład (tematyka): 1. Prawa dziecka w ujęciu konstytucji i aktów międzynarodowych 2. Pojęcie władzy rodzicielskiej i jej ograniczenia 3. Sytuacja prawna dziecka porzuconego 4. Ingerencja sądu rodzinnego w wypadku krzywdy dziecka 5. Reakcja prawa karnego na krzywdę dziecka 6. Leczenie odwykowe uzależnionych rodziców 7. Leczenie przymusowe rodziców zaburzonych psychicznie 8. System pomocy społecznej a krzywda dziecka – od interwencji kryzysowej do odebrania dziecka z rodziny 9. Rodziny zastępcze 10. Adopcja krajowa i zagraniczna 11. Interwencja sądu wobec demoralizacji dzieci i młodzieży 12. Środki wychowawcze i poprawcze wobec nieletnich 13. Leczenie odwykowe nieletnich 14. Zasady leczenia somatycznego i psychiatrycznego dzieci i młodzieży LITERATURA OBOWIAZKOWA 1. 2. 3. 4. 5. Konstytucja i Konwencja Praw Dziecka Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy Ustawa o postępowaniu z nieletnimi, Kodeks karny Ustawa o zawodzie lekarza, Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii 28 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ 6. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA 1. 2. 3. 4. 5. WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU Andrzejewski M., Konwencja o prawach dziecka: geneza i znaczenie, Problemy Opiekuńczo– Wychowawcze 2000, nr 5, s. 3–7 Andrzejewski M., Rodziny zastępcze i placówki opiekuńczo-wychowawcze jako instytucje systemu pomocy społecznej, Problemy Opiekuńczo–Wychowawcze 1999, nr 3 Bojarski, T. (red.), Postępowanie z nieletnimi. Orzekanie i wykonywanie środków wychowawczych i poprawczych, Lublin 1988 Ignatowicz J., Nazar M., Prawo rodzinne, LexisNexis, Warszawa 2006 Tokarczyk E., Prawa dziecka – ubezwłasnowolnienie czy pomoc?, Nowa Szkoła 1997, nr 10, s. 34-38 ; 1998, nr 5 s. 36–41 6. Znajomość treści z wykładu, wskazanych ustaw i literatury Metody oceny: Test pisemny 29 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WYDZIAŁ KIERUNEK SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW ROK STUDIÓW FORMA STUDIOW NAZWA PRZEDMIOTU STATUS PRZEDMIOTU DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTEPNYMI FORMA ZAJĘĆ LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS Nauk Pedagogicznych Pedagogika, Pedagogika specjalna Opiekuńczo-socjalna Moduły kompetencyjne – studia I stopnia III SEMESTR letni ROK AKADEMICKI 2009/2010 Stacjonarne SYSTEMY OPIEKI NAD DZIECKIEM W KOD PRZEDMIOTU 100S-0E3SOD KRAJACH EUROPEJSKICH Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia kształcenia kształcenia fakultatywne ogólnego podstawoweg kierunkoweg specjalnościoweg o o o Tytuł naukowy (stopień) Mgr Imię i nazwisko Instytut Marta Kulesza Pedagogiki Wykład Ćwiczenia 30 Seminaria Zaliczenie na ocenę ZAŁOŻENIA - - Poznanie wybranych zagadnień prawa rodzinnego, opiekuńczego oraz prawa o pomocy społecznej poświęconej opiece nad dzieckiem i rodziną w Polsce i w Niemczech CELE Poznanie wybranych zagadnień prawa rodzinnego, opiekuńczego oraz prawa o pomocy społecznej poświęconej opiece nad dzieckiem i rodziną w Polsce i w Niemczech Zapoznanie studentów z głównymi problemami środowiska rodzinnego w Niemczech Zapoznanie studentów z instytucjami prawa rodzinnego w Niemczech Zapoznanie studentów z niemieckim systemem pomocy dzieciom i rodzinie METODY DYDAKTYCZNE Praca indywidualna, grupowa, dyskusja TREŚCI PROGRAMOWE - - Podstawowe problemy środowiska rodzinnego w Niemczech ze szczególnym uwzględnieniem mniejszości narodowych, imigrantów, repatriantów, uchodźców, analiza problemów charakterystycznych dla tych grup społecznych Analiza porównawcza polskiego i niemieckiego systemu pomocy dzieciom i rodzinie Analiza systemu pomocy dla rodzin z małymi dziećmi, rodzin z dziećmi w wieku szkolnym Niemieckie formy wsparcia dla samotnych matek i ojców oraz dla rodziców, którzy nie ukończyli jeszcze procesu kształcenia Wsparcie rodzin o niskim dochodzie lub objętych bezrobociem Analiza systemu wsparcia dla rodzin z dziećmi z upośledzeniem Poradnictwo rodzinne (struktura, cele, instytucje, analiza porównawcza) Rola instytucji pozarządowych w niemieckim systemie wsparcia (analiza poszczególnych przypadków Analiza polskiego i niemieckiego systemu wsparcia rodziny i dzieci na przykładzie wybranego problemu LITERATURA OBOWIAZKOWA Aulaytner Julian; Polska polityka społeczna, kreowanie ładu społecznego; WSP TWP; Warszawa 2005 Bundesministerium für Familie, Senioren, Frauen und Jugend (Hrsg.), Fünfter Familienbericht: Familien und Familienpolitik im geeinten Deutschland - Zukunft des Humanvermögens, BT-Drucks. 12/7560, Bonn 1995. Bundesministerium für Familie, Senioren, Frauen und Jugend (Hrsg.), Sechster Familienbericht: Familien ausländischer Herkunft in Deutschland - Leistungen, Belastungen, Herausforderungen, BT-Drucks. 14/4357, Berlin 2000. M. Wingen, Familienpolitik - Grundlagen und aktuelle Probleme, Uni-Taschenbücher Nr. 1970, Stuttgart 1997, und Bundeszentrale für politische Bildung, Schriftenreihe Bd. 339, Bonn 1997 30 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU Auleytner Julian, Katarzyna Głąbicka; Polskie Kwestie Społeczne na przełomie wieków; Warszawa 2001; Księżopolski Mirosław; Polityka społeczna – wybrane problemy porównań międzynarodowych; Śląsk; Katowice 1999 B. Jans, A. Habisch u. E. Stutzer (Hrsg.), Familienwissenschaftliche und familienpolitische Signale, Grafschaft 2000 F.-X. Kaufmann, Zukunft der Familie im vereinten Deutschland (Gesellschaftliche und politische Bedingungen), München 1995. Obecność na ćwiczeniach, aktywny udział w ćwiczeniach, przygotowanie do zajęć, przygotowanie prezentacji na temat wybranego aspektu z obszaru polityki społecznej Republiki Federalnej Niemiec i Rzeczypospolitej Polskiej (analiza porównawcza SWOT); 31 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ Pedagogika wczesnoszkolna (PW) WYDZIAŁ NAUK PEDAGOGICZNYCH KIERUNEK PEDAGOGIKA SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW ROK STUDIÓW FORMA STUDIÓW NAZWA PRZEDMIOTU STATUS PRZEDMIOTU PEDAGOGIKA WCZESNOSZKOLNA I II SEMESTR II IV ROK AKADEMICKI STACJONARNE PEDAGOGIKA PRZEDSZKOLNA (MK) KOD PRZEDMIOTU Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia kształcenia kształcenia ogólnego podstawowego kierunkowego specjalnościowego DANE OSOBY PROWADZĄCEJ/ OSÓB PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA Tytuł naukowy (stopień) doktor 2009/ 2010 100S-0E2PEP Przedmioty fakultatywne X OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTĘPNYMI FORMA ZAJĘĆ LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS Imię i nazwisko Instytut HALINA SZYMERSKA Wykład 15 WSPOMAGANIA ROZWOJU CZŁOWIEKA I EDUKACJI Ćwiczenia 15 EGZAMIN Seminaria 4 ZAŁOŻENIA Wyposażenie studentów w podstawy wiedzy teoretycznej i praktycznej, pozwalającej na zrozumienie istoty współczesnych celów i zadań edukacji przedszkolnej i ich realizację. CELE Student zna przedmiot, zadania i funkcje pedagogiki przedszkolnej, potrafi określić jej miejsce wśród innych nauk, rozumie istotę współczesnych celów i zadań edukacji przedszkolnej, rozumie też zależność miedzy jakością pracy przedszkola a osiągnięciami rozwojowymi dzieci przedszkolnych i ich późniejszym funkcjonowaniem. METODY DYDAKTYCZNE Wykład problemowy, metody asymilacyjne, samodzielnego dochodzenia do widzy TREŚCI PROGRAMOWE Pedagogika przedszkolna jako nauka, jej przedmiot i zadania. Metody badań stosowane w pedagogice przedszkolnej. Wychowanie przedszkolne – jego zadania i funkcje. Przystosowanie dziecka do przedszkola, jego istota i uwarunkowania. Rola rodziny i przedszkola w zaspokajaniu potrzeb dziecka. Prawidłowości rozwoju emocjonalnego dzieci w wieku przedszkolnym i ich odbicie w organizacji ich pobytu i zajęć w przedszkolu. Infrastruktura środowiska wychowującego w przedszkolu a rozwój dzieci przedszkolnych. Warsztat pracy nauczyciela. Proces wychowawczo – dydaktyczny w przedszkolu, jego istota i specyfika. Wychowanie zdrowotne w przedszkolu. Rozwój fizyczny i motoryczny dzieci przedszkolnych w świetle badań. Kierowanie wychowawcze grupą w przedszkolu a rozwój społeczno – moralny i emocjonalny dzieci. Rozwój intelektualny dzieci w wieku przedszkolnym – wyniki badań oraz ich wpływ na modernizację procesu wychowawczo – dydaktycznego. Psychopedagogiczne uwarunkowania dojrzałości szkolnej dzieci. Rola rodziny i przedszkola w przygotowaniu dzieci do szkoły. Indywidualne różnice rozwojowe dzieci a ich start szkolny. Osiągnięcia rozwojowe dzieci kończących edukację przedszkolną – oczekiwania a rzeczywistość. Planowanie pracy wychowawczo – dydaktycznej w przedszkolu istotnym czynnikiem skuteczności działań nauczyciela. Współpraca przedszkola z rodziną, szkołą, innymi instytucjami. Współpraca grona pedagogicznego. LITERATURA OBOWIĄZKOWA 1) 2) 3) 4) LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA 1) 2) 3) Karwowska-Struczyk M., Dziecko i konteksty jego rozwoju. IBE, Warszawa 2007 Klim-Klimaszewska A., Pedagogika przedszkolna. PIW, Warszawa 2005 Kwiatkowska M. (red.), Podstawy pedagogiki przedszkolnej. WSiP Warszawa 1985 Podstawa Programowa Wychowania Przedszkolnego – Dz. U. nr 4 z dnia 15.01.2009 r. 5) Waloszek D., Pedagogika przedszkolna. Metamorfoza statusu i przedmiotu badań. Wyd. Nauk AP, Kraków 2006 Karwowska-Struczyk M., Nisze ekologiczne a rozwój dziecka. IBE, Warszawa 2000 Kwiatowska M., Topińska Z. /red./, Pedagogika przedszkolna. WSiP, Warszawa 1978 Skipor – Rybacka I., Czy przedszkole przygotowuje dzieci do życia szkolnego? UAM, Poznań 1991 32 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ 4) 5) WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU Smak E. /red./, Nauczyciel w edukacji przedszkolnej. Uniwersytet Opolski, Opole 2006 Włoch S. /red./, Edukacja przedszkolna w teorii i praktyce. Uniwersytet Opolski, Opole 2006 Aktywny udział studentów w toku zajęć, opanowanie podstaw wiedzy z zakresu ujętego w treściach przedmiotu, uzyskanie pozytywnej oceny z testu egzaminacyjnego. 33 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WYDZIAŁ KIERUNEK SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW ROK STUDIÓW FORMA STUDIOW NAZWA PRZEDMIOTU STATUS PRZEDMIOTU DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTEPNYMI FORMA ZAJĘĆ LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS Nauk Pedagogicznych PE, PC, EP moduł: pedagogika wczesnoszkolna (3-l) I stopnia II SEMESTR 6 ROK AKADEMICKI 2009/2010 stacjonarne PODSTAWY WIEDZY O JĘZYKU POLSKIM KOD PRZEDMIOTU 100S-1E2PJP Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia kształcenia kształcenia fakultatywne ogólnego podstawoweg kierunkoweg specjalnościoweg o o o X Tytuł Imię i nazwisko Instytut naukowy (stopień) dr Marta Krasuska-Betiuk Wspomagania Rozwoju Człowieka i Edukacji Wykład Ćwiczenia 30 Seminaria ZO 2 ZAŁOŻENIA Przyswojenie sfunkcjonalizowanej wiedzy o systemie współczesnego j. polskiego w zakresie umożliwiającym rozwijanie sprawności komunikacyjnej i tekstotwórczej dziecka w młodszym wieku szkolnym CELE Po zajęciach student: - ma orientację w zestawie zagadnień z nauki o języku realizowanych we wczesnoszkolnej edukacji polonistycznej - zna metody i sposoby kształtowania sprawności językowej dzieci - potrafi zaplanować i zrealizować w trakcie zajęć z dziećmi różnorodne ćwiczenia w mówieniu i pisaniu METODY DYDAKTYCZNE Podające (wyjaśnienie), problemowe, praktyczne (ćwiczenia przedmiotowe) TREŚCI PROGRAMOWE Istota, cele i treści kształcenia językowego w klasach młodszych. Modele nabywania mowy (teorie uczenia się języka). Właściwości i uwarunkowania rozwoju systemu języka mówionego i pisanego. Kompetencja językowa a kompetencja komunikacyjna. Słownik i składnia dziecka w młodszym wieku szkolnym, sposoby i środki bogacenia czynnego słownika. Lingwistyczne podstawy początkowej nauki czytania i pisania. Uniwersytecka i szkolna koncepcja opisu systemu języka. Podstawowe pojęcia z zakresu i komunikacji językowej. Funkcje języka. Zróżnicowanie współczesnej polszczyzny - problemy aktów i gatunków mowy, wypowiedzi (tekstu). Fonetyka tekstu, zdania i wyrazu. Słowotwórstwo a fleksja. Części mowy. Zdanie w aspekcie semantycznym i gramatycznym. Metody i techniki kształcenia sprawności językowej dzieci w wieku wczesnoszkolnym. Sposoby inspirowania wypowiedzi pisemnych w klasach I-III. Struktura i organizacja ćwiczeń w mówieniu i pisaniu. Ćwiczenia redakcyjne, słownikowe, frazeologiczne, syntaktyczne, ćwiczenia z zakresu kultury języka i poprawności językowej w klasach młodszych. Nauka ortografii, metody i środki opracowywania materiału ortograficznego. Strategie i techniki pracy z tekstem. LITERATURA OBOWIAZKOWA 7. 8. 9. 10. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA 11. 7. 8. 9. Filipiak E., Konteksty rozwoju aktywności językowej dzieci w wieku wczesnoszkolnym, Bydgoszcz, 2002 Mnich M., Sprawność językowa dzieci w wieku wczesnoszkolnym, Kraków 2002 Nauka o języku dla polonistów pod red. S. Dubisza, Warszawa 1996 lub Przybylska R., Wstęp do nauki o języku polskim: podręcznik dla szkół wyższych, Kraków 2003. Problemy edukacji lingwistycznej. Teoria i praktyka edukacyjna w zmieniającej się Europie. Tom I Kształcenie języka ojczystego dziecka, pod red. M.T. Michalewskiej i M. Kisiela, Kraków 2002 Wiedza o języku polskim w zreformowanej szkole, J. Puzynina, Nowa Era, 2005 Dziecko w zabawie i świecie języka, red. A Brzezińska Poznań 1995 Czelakowska D., Stymulacja kreatywności językowej dzieci w młodszym wieku szkolnym, Kraków 2005 Żytko M., Pisanie –żywy język dziecka, Warszawa 2006 34 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU Pozytywna ocena kolokwiów, aktywne uczestnictwo w zajęciach 35 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WYDZIAŁ KIERUNEK SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW ROK STUDIÓW FORMA STUDIOW NAZWA PRZEDMIOTU STATUS PRZEDMIOTU DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTEPNYMI FORMA ZAJĘĆ LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS Zakład Wczesnej Edukacji Pedagogika Pedagogika wczesnoszkolna pierwszego stopnia II SEMESTR 4 ROK AKADEMICKI 2009/2010 Studia stacjonarne PODSTAWY MATEMATYKI KOD PRZEDMIOTU 100S-0E2PMA Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia kształcenia kształcenia fakultatywne ogólnego podstawoweg kierunkoweg specjalnościoweg o o o X (pedagogika wczesnoszkolna ) mgr Aleksandra Różańska Instytut Instytut Wspomagania Rozwoju Człowieka i Edukacji _ Wykłady Ćwiczenia x 30 godzin Seminaria Zaliczenie na ocenę 2 ZAŁOŻENIA Przygotowanie studenta do prowadzenia zajęć z edukacji matematycznej. CELE Student : 1. poprawnie i wieloaspektowo rozumie podstawowe pojęcia matematyczne (liczby, działania, figury geometryczne) 2. rozwija podstawowe aktywności matematyczne: algorytmizowanie, matematyzację, dostrzeganie analogii, kodowanie uogólnianie, argumentowanie 3. kształtuje umiejętności rozumowania opartego na dedukcji i redukcji 4. potrafi interpretować pojęcia matematyczne w sytuacjach naturalnych 5. kształtuje język matematyczny poprzez dostrzeganie i opisywanie w języku matematyki prostych sytuacji naturalnych METODY DYDAKTYCZNE Wykład uczestniczący, rozwiązywanie zadań i problemów zmierzających do sformułowania definicji i twierdzeń. TREŚCI PROGRAMOWE Zbiory, sposoby jego określania. Podzbiór, liczba podzbiorów w zbiorze skończonym. Różne klasyfikacje i uporządkowania zbioru. Działania na zbiorach i ich własności. Pojęcie funkcji, równoliczność zbiorów. Mierzenie, własności miary, system jednostek miar. Liczby naturalne i ich aspekty. Dziesiątkowy system pozycyjny. Oś liczbowa, ułamki, liczby ujemne. Pojęcia działań: dodawania, odejmowania, mnożenia, dzielenia i ich własności. Kolejność wykonywania działań. Prawa rozdzielności działań. Algorytmy działań. Podzielność, liczby pierwsze i złożone. Cechy podzielności. Dzielniki i wielokrotności. Zadania matematyczne, klasyfikacje zadań i metody ich rozwiązywania. Równania i metody ich rozwiązywania. Figury geometryczne i ich klasyfikacje. Punkt, odcinek, prosta i ich położenie. Figury osiowo i środkowo symetryczne. Figury przystające i podobne, skala podobieństwa. Obwód i pole figury. Związek arytmetyki z geometrią. LITERATURA OBOWIAZKOWA LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU J. Nowik, Co nauczyciel nauczania początkowego powinien wiedzieć. Wyd. Nowik, Opole 1998 J. Nowik, Kształcenie matematyczne w edukacji wczesnoszkolnej, Opole 2009 Z. Semadeni, Matematyka współczesna w nauczaniu dzieci. PWN, 1975 Z. Semadeni, Nauczanie początkowe matematyki t.1- 1981, t.2 – 1984, t.3 – 1986, t.4 – 1988, Warszawa. H. Siwek, Dydaktyka matematyki. Teoria i zastosowania w matematyce szkolnej. WSiP, Warszawa 2005 H. Siwek, Prace z dydaktyki matematyki IV, WSP, Kraków 1996. K. Kłaczkow, M. Kurczab, E. Świda, Matematyka. Podręcznik do liceów i techników I, II, III. Warszawa 2002 J. Filip, T. Rams, Dziecko w świecie matematyki. Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2000 M. Dąbrowski, Pozwólmy dzieciom myśleć, Warszawa 2008 Obecność na zajęciach. Zaliczenie z przedmiotu podstawy matematyki dostaje osoba uzyskująca ponad 50% punktów z prac kontrolnych. Ocena końcowa będzie średnią arytmetyczną z dwóch najlepiej napisanych prac pisemnych. Ocenę z przedmiotu można podwyższyć aktywnym udziałem na zajęciach. 36 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WYDZIAŁ Nauk Pedagogicznych KIERUNEK SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW ROK STUDIÓW FORMA STUDIOW NAZWA PRZEDMIOTU STATUS PRZEDMIOTU Pedagogika Moduł kompetencyjny PW 3-letnie zawodowe III SEMESTR DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTEPNYMI FORMA ZAJĘĆ LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS ROK AKADEMICKI 2009/2010 stacjonarne PEDAGOGIKA WCZESNOSZKOLNA KOD PRZEDMIOTU 100S-0E3PEW* Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia kształcenia kształcenia fakultatywne ogólnego podstawoweg kierunkoweg specjalnościoweg o o o X Tytuł Imię i nazwisko Instytut naukowy Wspomagania Rozwoju (stopień) Człowieka i Edukacji Dr hab. Prof. Jolanta Bałachowicz APS magister Małgorzata Piasecka Wykład 15 Egzamin 5 5 Ćwiczenia X 30 Seminaria ZAŁOŻENIA Kształtowanie kompetencji zawodowych przyszłego nauczyciela, wprowadzanie w nowe zagadnienia, integracja dotychczasowej wiedzy studenta na temat rozwoju dziecka w młodszym wieku szkolnym oraz jego potrzeb edukacyjnych. Zadaniem przedmiotu jest kształtowanie dynamicznej wiedzy studenta i jego umiejętności metodycznych, niezbędnych do projektowania procesów edukacyjnych, wspierających rozwój osobowych i społecznych właściwości dziecka. CELE Student zna podstawowe zagadnienia związane z pedagogiką wczesnoszkolną; potrafi planować swoją pracę; rozpoznaje potrzeby rozwojowe dziecka w młodszym wieku szkolnym; potrafi projektować zajęcia edukacyjne; wspiera rozwój osobowych i społecznych właściwości dziecka METODY DYDAKTYCZNE Dyskusja, prezentacja TREŚCI PROGRAMOWE Pedagogika wczesnoszkolna jako nauka – rozwój pedagogiki wczesnoszkolnej jako nauki; przedmiot pedagogiki wczesnoszkolnej, Przemiany w edukacji początkowej – reforma oświaty, główne założenia i cele; zmiany w polskim systemie oświaty; ocena reformy Koncepcje nauczania integralnego – proponowane koncepcje w ujęciu historycznym ( J. W. Dawid, J. Dewey, K. Linke, J. K. Maćkowiakowie, J. Walczyna) i współczesnym ( M. Cackowska, K. Duraj-Nowakowa, H. Siwek)Układ i dobór treści w nauczaniu zintegrowanym – pojęcie nauczania zintegrowanego; program nauczania, jego istota oraz podstawowe funkcje; planowanie pracy nauczyciela; Dojrzałość szkolna – pojęcie dojrzałości szkolnej; wyznaczniki gotowości szkolnej; potrzeby rozwojowe dziecka w wieku wczesnoszkolnym; rola doświadczenia i działań konkretnych w procesie uczenia się (wybrane poglądy: Piaget, Wygotsky, Bruner) Kształtowanie wiedzy i umiejętności w klasach niższych – etapy kształtowania pojęć; trudności dzieci w operowaniu symbolami; kształtowanie i rozwijanie podstawowych sprawności językowych dzieci; Rozwój mowy dziecka w młodszym wieku szkolnym – charakterystyka rozwoju mowy dziecka oraz zasób słownikowy dziecka w młodszym wieku szkolnym; Ocena i kontrola w edukacji początkowej – ocena opisowa jej funkcje i charakterystyka; wady i zalety oceny opisowej; monitorowanie, kontrolowanie i ocenianie kompetencji oraz umiejętności dziecka; Sukces szkolny ucznia – czynniki zewnętrzne i wewnętrzne decydujące o sukcesie szkolnym ucznia; ukryty program w nauczaniu; etykietowanie i „zjawisko Pigmaliona”; Wprowadzanie w świat wartości – wartości w nauczaniu zintegrowanym; klasyfikacja; analiza wartości ujętych w programach nauczania; Nauczyciel nauczania początkowego – style pracy nauczyciela; funkcje i zadania nauczyciela; odpowiedzialność za promowanie zmian społecznych Awans zawodowy nauczyciela – stopnie awansu zawodowego nauczyciela; Metody aktywizujące – charakterystyka i rola metod aktywizujących w edukacji początkowej; LITERATURA 1. Bałachowicz J., Style działań edukacyjnych nauczycieli klas początkowych. Między uprzedmiotowieniem a OBOWIAZKOWA podmiotowością, Wyd. WSP TWP, Warszawa 2009 2. Klus-Stańska Dorota, Szczepska-Pustkowska Maria, Pedagogika wczesnoszkolna, wyd. WAiP 2009 3. Więckowski R., Pedagogika wczesnoszkolna, WSiP, Warszawa 2003 4. Moroz H. (red.), Edukacja zintegrowana w reformowanej szkole, Impuls, 2001 5. Siwek H., Kształcenie zintegrowane na etapie wczesnoszkolnym, Wyd. Naukowe Akademii Pedagogicznej, Kraków 2004 37 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ 6. Jakubowicz-Bryx A., Kompetencje leksykalne uczniów w edukacji wczesnoszkolnej, Bydgoszcz 2006 LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA 1. 2. 3. 4. Nowak-Łojewska A., Zintegrowane zadania w edukacji wczesnoszkolnej, Impuls 2004 Węglińska M., Jak przygotować się do zajęć zintegrowanych, Impuls 2002 Gołębniak B. D. (red.), Uczenie metodą projektów, WSiP, 2002 Taboł S., Istota czytania, Impuls 2005 WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU aktywny udział studentów w toku zajęć, opanowanie wiedzy z zakresu ujętego w treściach przedmiotu, uzyskanie pozytywnej oceny z prac wykonanych indywidualnie oraz przygotowanie prezentacji z zakresu przedstawionej tematyki zajęć. 38 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WYDZIAŁ Nauk Pedagogicznych KIERUNEK PE, PC, EP moduł: pedagogika wczesnoszkolna (3-l) I stopnia II SEMESTR 6 ROK AKADEMICKI stacjonarne PODSTAWY WIEDZY O JĘZYKU POLSKIM KOD PRZEDMIOTU SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW ROK STUDIÓW FORMA STUDIOW NAZWA PRZEDMIOTU STATUS PRZEDMIOTU Przedmioty kształcenia ogólnego Przedmioty kształcenia podstawoweg o DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA Tytuł naukowy (stopień) dr Imię i nazwisko Przedmioty kształcenia kierunkoweg o Marta Krasuska-Betiuk 2009/2010 100S-0E2POJ Przedmioty kształcenia specjalnościoweg o X Instytut Przedmioty fakultatywne Wspomagania Rozwoju Człowieka i Edukacji OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ WYMAGANIAMI WSTEPNYMI FORMA ZAJĘĆ Z Wykład LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS Ćwiczenia 30 Seminaria ZO 2 ZAŁOŻENIA Przyswojenie sfunkcjonalizowanej wiedzy o systemie współczesnego j. polskiego w zakresie umożliwiającym rozwijanie sprawności komunikacyjnej i tekstotwórczej dziecka w młodszym wieku szkolnym CELE Po zajęciach student: - ma orientację w zestawie zagadnień z nauki o języku realizowanych we wczesnoszkolnej edukacji polonistycznej - zna metody i sposoby kształtowania sprawności językowej dzieci - potrafi zaplanować i zrealizować w trakcie zajęć z dziećmi różnorodne ćwiczenia w mówieniu i pisaniu METODY DYDAKTYCZNE Podające (wyjaśnienie), problemowe, praktyczne (ćwiczenia przedmiotowe) TREŚCI PROGRAMOWE Istota, cele i treści kształcenia językowego w klasach młodszych. Modele nabywania mowy (teorie uczenia się języka). Właściwości i uwarunkowania rozwoju systemu języka mówionego i pisanego. Kompetencja językowa a kompetencja komunikacyjna. Słownik i składnia dziecka w młodszym wieku szkolnym, sposoby i środki bogacenia czynnego słownika. Lingwistyczne podstawy początkowej nauki czytania i pisania. Uniwersytecka i szkolna koncepcja opisu systemu języka. Podstawowe pojęcia z zakresu i komunikacji językowej. Funkcje języka. Zróżnicowanie współczesnej polszczyzny - problemy aktów i gatunków mowy, wypowiedzi (tekstu). Fonetyka tekstu, zdania i wyrazu. Słowotwórstwo a fleksja. Części mowy. Zdanie w aspekcie semantycznym i gramatycznym. Metody i techniki kształcenia sprawności językowej dzieci w wieku wczesnoszkolnym. Sposoby inspirowania wypowiedzi pisemnych w klasach I-III. Struktura i organizacja ćwiczeń w mówieniu i pisaniu. Ćwiczenia redakcyjne, słownikowe, frazeologiczne, syntaktyczne, ćwiczenia z zakresu kultury języka i poprawności językowej w klasach młodszych. Nauka ortografii, metody i środki opracowywania materiału ortograficznego. Strategie i techniki pracy z tekstem. LITERATURA OBOWIAZKOWA LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU 12. Filipiak E., Konteksty rozwoju aktywności językowej dzieci w wieku wczesnoszkolnym, Bydgoszcz, 2002 13. Mnich M., Sprawność językowa dzieci w wieku wczesnoszkolnym, Kraków 2002 14. Nauka o języku dla polonistów pod red. S. Dubisza, Warszawa 1996 lub Przybylska R., Wstęp do nauki o języku polskim: podręcznik dla szkół wyższych, Kraków 2003. 15. Problemy edukacji lingwistycznej. Teoria i praktyka edukacyjna w zmieniającej się Europie. Tom I Kształcenie języka ojczystego dziecka, pod red. M.T. Michalewskiej i M. Kisiela, Kraków 2002 16. Wiedza o języku polskim w zreformowanej szkole, J. Puzynina, Nowa Era, 2005 10. Dziecko w zabawie i świecie języka, red. A Brzezińska Poznań 1995 11. Czelakowska D., Stymulacja kreatywności językowej dzieci w młodszym wieku szkolnym, Kraków 2005 12. Żytko M., Pisanie –żywy język dziecka, Warszawa 2006 Pozytywna ocena kolokwiów, aktywne uczestnictwo w zajęciach 39 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ 40 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WYDZIAŁ KIERUNEK SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW ROK STUDIÓW FORMA STUDIOW NAZWA PRZEDMIOTU STATUS PRZEDMIOTU DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTEPNYMI FORMA ZAJĘĆ LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS Nauk Pedagogicznych PE, PC, EP moduł: pedagogika wczesnoszkolna (3-l) I stopnia III SEMESTR 5 ROK AKADEMICKI 2009/2010 stacjonarne EDUKACJA POLONISTYCZNA KOD PRZEDMIOTU 100S-0E3EDP* Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia kształcenia kształcenia fakultatywne ogólnego podstawoweg kierunkoweg specjalnościoweg o o o X Tytuł Imię i nazwisko Instytut naukowy (stopień) dr Marta Krasuska-Betiuk Wspomagania Rozwoju Człowieka i Edukacji Podstawy nauczania języka polskiego Ćwiczenia ZO 3 45 ZAŁOŻENIA Merytoryczne i metodyczne przygotowanie studentów do kształtowani, rozwijania i doskonalenia kompetencji literackiej, kulturalnej i językowej dziecka w wieku wczesnoszkolnym CELE Student: zna cele, treści, metody nauczania literatury, kultury i języka polskiego dziecka w młodszym wieku szkolnym potrafi zaplanować, zorganizować i przeprowadzić zajęcia edukacji polonistycznej w zintegrowanym systemie nauczania początkowego. METODY DYDAKTYCZNE Podające (wyjaśnienie), problemowe (aktywizujące –dyskusja dydaktyczna), eksponujące (hospitacje) , praktyczne (ćwiczenia przedmiotowe) TREŚCI PROGRAMOWE 1. Charakterystyka i funkcje edukacji polonistycznej, cele i treści kształcenia literackiego, kulturalnego, językowego w poszczególnych klasach. 2. Projektowanie zajęć z języka polskiego. Warsztat pracy nauczyciela - konstruowanie planów pracy, konspektów, scenariuszy, dobór środków dydaktycznych. 3. Lingwistyczne podstawy początkowej nauki czytania i pisania. Metody nauki czytania i pisania, specyficzne trudności. Kształcenie i doskonalenie umiejętności czytania ze zrozumieniem. 4. Praca z tekstem literackim - sposoby i formy realizacji dominujących w poszczególnych klasach gatunków literackich: prozatorskich (baśnie, opowiadania), dramatycznych, poetyckich. Ćwiczenia w czytaniu i opracowywaniu dłuższych lektur. Rozwijanie zainteresowań i kompetencji czytelniczych uczniów. 5. Metody, strategie, formy pracy uczniów – klasyfikacja i charakterystyka. 6. Edukacja kulturalna dziecka w młodszym wieku szkolnym. Sztuka jako czynnik wspomagający rozwój osobowości dziecka. Uczeń w świecie książki, teatru, filmu, muzyki. 7. Istota, cele i treści kształcenia językowego w zintegrowanym systemie edukacji wczesnoszkolnej. Kompetencja językowa a kompetencja komunikacyjna. Słownik i składnia dziecka w młodszym wieku szkolnym, sposoby i środki bogacenia czynnego słownika. 8. Zakres nauki o języku. Metody i techniki kształcenia sprawności językowej. Struktura i organizacja ćwiczeń w mówieniu i pisaniu. Nauka ortografii i interpunkcji, metody i środki opracowywania materiału ortograficznego. Typy ćwiczeń słownikowo- frazeologicznych, syntaktycznych, redakcyjnych, z zakresu kultury języka i poprawności językowej w klasach młodszych. 9. Kontrola i ocena osiągnięć dziecka. Sprawdziany kompetencji, kryteria oceny wypowiedzi i wypracowań uczniowskich. 10. Hospitowanie zajęć edukacji polonistycznej w klasach młodszych. Analiza i ocena w formie sprawozdań. LITERATURA OBOWIAZKOWA 1. 2. 3. 4. Czelakowska D., Metodyka wczesnoszkolnej edukacji polonistycznej, Kraków 2009 Dagiel M., Klus-Stańska E., Edukacja polonistyczna na rozdrożach, Olsztyn 1999 Frycie S., Ziółkowska-Sobecka M., Kształcenie literackie w okresie wczesnoszkolnym, Warszawa 1995 Lenartowska K., Lektura w klasach I –III, Warszawa 1993, tejże Wiersz w zintegrowanej edukacji wczesnoszkolnej, Toruń 2006 5. Żuchowska W., Oswajanie ze sztuką słowa: początki edukacji literackiej, Warszawa 1992 41 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU 1. Mnich M., , Sprawność językowa dzieci w wieku wczesnoszkolnym, Kraków 2002 2. Sochacka K., Rozwój umiejętności czytania, Białystok 2004 3. Szefler E., Książka literacka dla dziecka w edukacji wczesnoszkolnej : próba oceny i propozycje wykorzystania, Bydgoszcz 1999 4. Baczyńska H., Metodyka nauczania gramatyki w klasach I –III, Warszawa 1981 5. Pisanie sprawozdań, opisywanie przedmiotów, charakteryzowanie postaci w klasach początkowych, red.T. Jóźwicki 6. Polański E., Dydaktyka ortografii i interpunkcji, Warszawa 1995 7. J. Stasica J., 160 pomysłów na zajęcia zintegrowane z języka polskiego w klasach I-III, Kraków 2001 przygotowanie konspektu obejmującego cykl zajęć zintegrowanych zogniskowanych wokół edukacji polonistycznej, pozytywna ocena za kolokwium, obecność na hospitacjach 42 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WYDZIAŁ KIERUNEK SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW ROK STUDIÓW FORMA STUDIOW NAZWA PRZEDMIOTU Wydział Nauk Pedagogicznych Pedagogika Pedagogika wczesnoszkolna Studia I stopnia stacjonarne III SEMESTR STATUS PRZEDMIOTU Przedmioty kształcenia ogólnego Przedmioty kształcenia podstawoweg o DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA Tytuł naukowy (stopień) mgr Imię i nazwisko OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTEPNYMI FORMA ZAJĘĆ LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS 5 EDUKACJA ŚRODOWISKOWA ROK AKADEMICKI KOD PRZEDMIOTU Przedmioty kształcenia kierunkoweg o 2009/10 100N – 0E3EDR Przedmioty kształcenia specjalnościoweg o Przedmioty fakultatywne Instytut Wspomagania Rozwoju Człowieka i Edukacji Małgorzata Mięgoć Podstawy wiedzy o środowisku Wykład Ćwiczenia x 30 Seminaria ZO 2 ZAŁOŻENIA Merytoryczne i metodyczne przygotowanie studentów do kształtowania u dziecka w wieku wczesnoszkolnym wiadomości i umiejętności potrzebnych do poznawania, rozumienia i poszanowania środowiska. CELE Student: - zna cele, treści, metody nauczania – uczenia się w klasach niższych i potrafi je wykorzystać w projektowaniu zajęć w obszarze edukacji środowiskowej; - potrafi zaplanować, zorganizować i przeprowadzić zajęcia edukacji środowiskowej w zintegrowanym systemie nauczania początkowego; - zna założenia oceny opisowej i potrafi przedstawić tok przygotowania takiej oceny w obszarze edukacji środowiskowej. METODY DYDAKTYCZNE asymilacji wiedzy, samodzielnego dochodzenia do wiedzy TREŚCI PROGRAMOWE Edukacja środowiskowa w nauczaniu zintegrowanym. Rozwijanie myślenia uczniów, ciekawości poznawczej. Kształtowanie wiedzy przyrodniczej, pojęć i umiejętności oraz postaw proekologicznych, badawczych wobec zjawisk przyrodniczych i postaw społeczno – moralnych. Model zajęć zgodny z trybem postępowania hipotetycznego jako dominujący model w edukacji środowiskowej. Planowanie, organizacja i przebieg zajęć. Metody, formy, środki dydaktyczne w realizacji treści środowiskowych. Znaczenie i miejsce podręczników – analiza wybranych podręczników. Kontrola i ocena osiągnięć ucznia. Nauczyciel edukacji środowiskowej. LITERATURA OBOWIAZKOWA LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU Paśko I. Kształtowanie postaw proekologicznych uczniów klas1 – 3 szkół podstawowych, Wyd. Nauk. AP Kraków 2001 Sawicki M. Edukacja środowiskowa w klasach I- III szkoły podstawowej, Wyd. Nauk. Semper, Warszawa 1997 Tuszyńska L. Edukacja ekologiczna dla nauczycieli i studentów, WSP TWP, Warszawa 2006 Węglińska M. Jak przygotować się do zajęć zintegrowanych, Of. Wyd. Impuls, Kraków 2002 Żytko M. (red.) Kształcenie zintegrowane. Problemy teorii i praktyki. Wyd. Akad. Żak, Warszawa 2002 Max. 5poz. Dylak S. Przyrodnicze rozumowanie i komunikowanie się najmłodszych. Przyroda, badania, język. Wyd. CODN, Warszawa 1997 Klus – Stańska D. Szczepska – Pustkowska M. Pedagogika wczesnoszkolna – dyskursy, problemy, rozwiązania Wyd. Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2009 Lelonek M. Kształtowanie pojęć z przyrody nieożywionej w nauczaniu początkowym, WSIP , Warszawa 1984 Żegnałek K. (red.) Kompetencje nauczyciela edukacji początkowej, Wyd. WSP TWP, Warszawa 2008 Napisanie konspektu zajęć zintegrowanych ze szczególnie wyeksponowanymi treściami z edukacji środowiskowej; kolokwium. 43 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WYDZIAŁ KIERUNEK SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW ROK STUDIÓW FORMA STUDIOW NAZWA PRZEDMIOTU Nauk Pedagogicznych Pedagogika Pedagogika wczesnoszkolna I stopnia III SEMESTR STATUS PRZEDMIOTU Przedmioty kształcenia ogólnego Tytuł naukowy (stopień) MGR 6 EDUKACJA PLASTYCZNA, DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTEPNYMI Przedmioty kształcenia podstawowego Imię i nazwisko Bożena Foder Edukacji Artystycznej brak Wykład LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS ROK AKADEMICKI 2009/2010 Stacjonarne KOD 100S-0E3EPL PRZEDMIOTU Przedmioty Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia fakultatywne kierunkowego specjalnościowego X tak Instytut Ćwiczenia 15 Seminaria Zaliczenie na ocenę 1 ZAŁOŻENIA Zapoznanie z technikami plastycznymi stosowanymi w pracy z uczniem w edukacji szkolnej Zapoznanie z różnymi formami organizowania zajęć plastycznych oraz działalnością ważniejszych ośrodków kulturalnych i kulturalno - oświatowych z terenu Warszawy CELE Przygotowanie studentów do organizowania pracowni i prowadzenia zajęć plastycznych METODY DYDAKTYCZNE Warsztat, zajęcia plastyczne TREŚCI PROGRAMOWE 1) 2) 3) 4) 5) 6) LITERATURA OBOWIAZKOWA Zasady planowania procesu dydaktycznego w plastyce Zagadnienia, treści i cele wychowania i kształcenia plastycznego. Rodzaje technik plastycznych Dobór tematów i sposobu inspiracji do określonego problemu plastycznego, techniki plastycznej, wieku i możliwości uczestnika zajęć, a także jego potrzeb kompensacyjno-korekcyjnych Rozwój twórczości plastycznej dzieci i młodzieży Trening artystyczny Arnhem R (2004) Sztuka i percepcja wzrokowa. Gdańsk Lowenfeld V.,Brittain L. W (1977) Twórczość a rozwój umysłowy dziecka. Warszawa , PWN Jabłońska A. (2004) Techniki plastyczne dla dzieci. Warszawa LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU Zaprojektowanie, przeprowadzenie, opracowanie i przeprowadzenie zajęc plastycznych z uczniami. 44 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WYDZIAŁ KIERUNEK SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW ROK STUDIÓW FORMA STUDIOW NAZWA PRZEDMIOTU STATUS PRZEDMIOTU Nauk Pedagogicznych PC PW I stopnia III SEMESTR DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA Tytuł naukowy (stopień) mgr letni EDUKACJA TECHNICZNA Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia ogólnego podstawowego OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTEPNYMI FORMA ZAJĘĆ LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS Imię i nazwisko ROK AKADEMICKI 2009/2010 KOD PRZEDMIOTU 100S-OE3ETE Przedmioty Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia fakultatywne kierunkowego specjalnościowego tak Instytut Bożena Foder Edukacji Artystycznej Brak Wykład Ćwiczenia 15 Seminaria ZO 2 ZAŁOŻENIA Przedmiot realizuje treści kształcenia o związane z określeniem tematu, form i metod prowadzenia twórczych zajęć w zakresie edukacji technicznej w nauczaniu wczesnoszkolnym. Efektem kształcenia jest nabycie umiejętności planowania i organizowania warsztatu pracy z uwzględnieniem związku kultura - technika oraz możliwości rozwojowych dziecka. CELE Poznanie technik i technologii pozwalających na samodzielne, twórcze realizacje obejmujące edukację techniczną. Kształcenie wyobraźni przestrzennej w zakresie konstruowania i modelowania form. Kształtowanie kultury estetycznej, postawy proekologicznej oraz odpowiedzialności nauczyciela w planowaniu i organizacji zajęć z dziećmi. METODY DYDAKTYCZNE Wprowadzenie teoretyczne, metody oglądowe ( pokazy multimedialne, modele prac, szkice własne), realizacje ćwiczeń warsztatowych indywidualne i zespołowe, organizacja wystaw. TREŚCI PROGRAMOWE Formy, metody i cele realizacji przedmiotu edukacja techniczna. Wprowadzenie w zagadnienia przybliżające osiągnięcia cywilizacyjne oraz sposoby korzystania z nich. Kształcenie poprzez obserwację, ,,naukową refleksję”, rozumienie przyczyn i skutków. Realizacje własne: budowanie, konstruowanie, modelowanie w tworzywach – modelina, wosk, masa papierowa, karton, tkanina utwardzona, glina, Realizacje z materiałów naturalnych lub odpadów przemysłowych - twórcze rozwiązania z uwzględnieniem etapów w stopniowania trudności. LITERATURA OBOWIAZKOWA LiebertzLITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA 1. Braun D. ( 2002 ) Badanie i odkrywanie świata z dziećmi, Kielce, Wydawnictwo ,, Jedność ”. 2. Brown E.S. ( 2005 ) Robimy eksperymenty, Warszawa, Wydawnictwo K.E. Liber. . 3. Marcinkowska K. ( 1998 ) Bryły i reliefy, Warszawa, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne. 4. Daszyńska M. ( 1994 ) Papieroplastyka, Warszawa, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne. 1. Jąder M. ( 2005 ) Krok w kierunku kreatywności, Kraków, Oficyna Wydawnicza Impuls. Ch.( 2002 ) Zabawy do nauczania integracyjnego, Kielce, Wydawnictwo „ Jedność ". 2. Liebertz 45 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ 3. Macaluay D. , Ardley N. ( 1991 ) Jak to działa, Wydawnictwo Łódź. WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU Warunki zaliczenia: aktywne uczestnictwo w ćwiczeniach Forma zaliczenia: przegląd i omówienie wybranych realizacji. Warunki merytoryczne zaliczenia: wymagana jest znajomość tematów, technik i ich praktyczne zastosowanie w edukacji. 46 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WYDZIAŁ KIERUNEK SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW ROK STUDIÓW FORMA STUDIOW NAZWA PRZEDMIOTU STATUS PRZEDMIOTU Nauk Pedagogicznych Pedagogika PEDAGOGIKA WCZESNOSZKOLNA I stopnia III SEMESTR 2 Przedmioty kształcenia ogólnego Przedmioty kształcenia podstawoweg o DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA Tytuł naukowy (stopień) mgr Imię i nazwisko OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTEPNYMI FORMA ZAJĘĆ LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS EDUKACJA MUZYCZNA Wykład ROK AKADEMICKI 2009/2010 Stacjonarne KOD PRZEDMIOTU 100S-0E3EMU Przedmioty Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia fakultatywne kierunkoweg specjalnościoweg o o X Instytut Dominika stygar -Kwas Ćwiczenia 15 Edukacji Artystycznej Seminaria ZO 1 ZAŁOŻENIA Przygotowanie studentów do prowadzenia zajęć muzyczno-ruchowych w edukacji elementarnej CELE Cele poznawcze: Zaznajomienie studentów z metodyka prowadzenia zajęć muzyczno-ruchowych Cele kształcące: Opanowanie umiejętnośći w zakresie organizowania i prowadzenia zajęć muzycznych. METODY DYDAKTYCZNE Warsztaty muzyczne, prelekcje TREŚCI PROGRAMOWE Cele, metody formy realizacji zajęc muzycznych Małe formy muzyczne Muzyka i ruch w edukacji Opracowanie scenariuszy zajęc muzyczno-ruchowych oraz przeprowadzenie zajęc w szkole LITERATURA OBOWIAZKOWA 1. M. Bogdanowicz - "Ruch i piosenka dla najmłodszych", Fokus, Gdańsk 2002 2. U. Smoczyńska-Nachtman - "Muzyka dla dzieci", WSiP, W-wa 1992 3. A.Stadnicki - "Logorytmika i choreorytmika", WSiP, Warszawa 1987 4. A.Stadnicki - "Materiały do wychowania muzycznego i rytmiki", PIPS, Warszawa 1973 LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU projekty muzyczne 47 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WYDZIAŁ KIERUNEK SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW ROK STUDIÓW FORMA STUDIOW NAZWA PRZEDMIOTU STATUS PRZEDMIOTU DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTEPNYMI FORMA ZAJĘĆ LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS NAUK PEDAGOGICZNYCH PEDAGOGIKA, Pedagogika specjalna MK PW III ROK AKADEMICKI 2009/2010 stacjonarne WSPÓŁPRACA SZKOŁY Z RODZICAMI I KOD PRZEDMIOTU 100S-0E3WSZ ŚRODOWISKIEM LOKALNYM Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia kształcenia kształcenia fakultatywne ogólnego podstawoweg kierunkoweg specjalnościoweg o o o specjalnościowy Tytuł Imię i nazwisko Instytut naukowy (stopień) doktor Agnieszka Pawlak Wspomagania Rozwoju Człowieka i Edukacji Wykład SEMESTR 6 Ćwiczenia 15 Seminaria ZO ZAŁOŻENIA ukazanie studentom praktycznych sposobów radzenia sobie w kontaktach z rodzicami, rozwiązywania problemów, podejmowania decyzji, współpracy i kierowania grupą, prowadzenia rozmów indywidualnych, wpływania na postawy rodziców. . CELE Student zna sposoby przygotowania się do spotkania z rodzicami, osiągania założonych celów, zna trudności i sposoby ich przezwyciężania w dialogu z rodzicem, METODY DYDAKTYCZNE Wykład TREŚCI PROGRAMOWE Diagnoza sytuacji rodzinnej ucznia, planowanie, przygotowanie spotkania, kontrola jego przebiegu, wykorzystanie informacji zwrotnej dla doskonalenia swojego warsztatu pedagogicznego, umiejętności komunikacyjne przydatne kontaktach z rodzicami, wychowawca – pośrednik między szkołą a domem, konflikty: źródła, sposoby zapobiegania i rozwiązywania LITERATURA a. Seweryńska Anna Maria, Uczeń z rodziny dysfunkcyjnej. Przewodnik dla wychowawców i nauczycieli, OBOWIAZKOWA Warszawa 2004 b. Mendel Maria, Rodzice i szkoła. Jak współuczestniczyć w edukacji dzieci?, Toruń cop. 2001 c. Rogala Stanisław, Partnerstwo rodziców i nauczycieli, Warszawa, Wrocław 1989 d. Sawicka Antonina, Współpraca przedszkola z rodzicami, Warszawa 1991 e. Trempała Edmund, Środowisko rodzinne dziecka a sytuacja szkolna ucznia, Włocławek, 2003 f. Współpraca szkoły z rodzicami, red. Grażyna Łaniewska; Białystok 2001 LITERATURA g. Kawula Stanisław, Brągiel Józefa, Janke Andrzej W., Pedagogika rodziny. Obszary i panorama problematyki,. UZUPEŁNIAJĄCA Toruń 2002 WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU Kolokwium z lektury 48 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ Wychowanie przedszkolne (WYP) WYDZIAŁ KIERUNEK SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW ROK STUDIÓW FORMA STUDIOW NAZWA PRZEDMIOTU STATUS PRZEDMIOTU Nauk Pedagogicznych Pedagogika Wychowanie przedszkole magisterskie SEMESTR DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA Tytuł naukowy (stopień) dr OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTEPNYMI FORMA ZAJĘĆ LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS PEDAGOGIKA PRZEDSZKOLNA Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia ogólnego podstawowego Imię i nazwisko letni ROK AKADEMICKI 2009/2010 stacjonarne KOD PRZEDMIOTU 100S-1E1PEP Przedmioty Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia fakultatywne kierunkowego specjalnościowego x Instytut Marta Kotarba- Kańczugowska Wspomagania Rozwoju Człowieka i Edukacji Historia pedagogiki, teoria wychowanie i dydaktyka, - uzyskane zaliczenia i zdane egzaminy Wykład Ćwiczenia 15 Udział w zajęciach - egzamin 4 Seminaria - METODY DYDAKTYCZNE Wykład profesorski ZAŁOŻENIA W trakcie wykładów z pedagogiki przedszkolnej studenci mogą zbudować w swoich umysłach rusztowanie, na których osadzą wiedzę z zakresu wspomagania rozwoju, wychowania i edukacji przedszkolnej dzieci. Ponadto poznanie ważniejszych kamieni milowych historii wychowania przedszkolnego pozwoli lepiej zrozumieć sens i problemy wprowadzanych obecnie zmian w wychowaniu przedszkolnym. Klim-Klimaszewska A., Pedagogika przedszkolna. Polski Instytut Wydawniczy, Warszawa 2005 ( całość) LITERATURA OBOWIAZKOWA Waloszek D., Pedagogika przedszkolna. Metamorfoza statusu i przedmiotu badań, Wydawnictwo Akademii Pedagogicznej, Kraków 2006 ( rozdziały I, IV, V, VI) Podstawy pedagogiki przedszkolnej, red. M. Kwiatowska, WSiP, Warszawa 1985 (z części pierwszej rozdziały I, II, V, z części drugiej rozdziały I, II, VIII, IX) Bobrowska - Nowak W., Zarys dziejów wychowania przedszkolnego, część I i II, WSiP, Warszawa 1972 Wychowanie i nauczanie w przedszkolu, red. I. Dudzińska, WSiP, Warszawa 1983 (rozdziały II, III i IV) Gruszczyk-Kolczyńska E., Zielińska E., Wspomaganie rozwoju umysłowego czterolatków i pięciolatków Książka dla rodziców, terapeutów i nauczycieli przedszkola, WSiP, Warszawa 2004 ( rozdziały 2 i 3) Rok przedszkolaka. Jak organizować edukację przedszkolną w nowych formach. Informator MEN, Warszawa 2008 ( całość) Rozporządzenie Ministra Edukacji z dania 23 grudnia 2008 r. Załącznik 1 - Podstawa programowa wychowania dla przedszkoli. Oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych oraz innych form wychowania przedszkolnego. Załącznik 2 - Podstawa programowa edukacji wczesnoszkolnej. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA Bobrowska-Nowak W. , Historia wychowania przedszkolnego, WSiP, Warszawa 1978 Pedagogika przedszkolna, red. M. Kwiatkowska i Z. Topińska, WSiP, Warszawa1978 ( rozdział 2 ) E. Gruszczyk-Kolczyńska, E. Zielińska, Zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze dla dzieci, które niebawem rozpoczną naukę w szkole. Podstawy psychologiczne i pedagogiczne oraz zabawy i sytuacje zadaniowe sprzyjające intensywnemu wspomaganiu rozwoju umysłowego i kształtowaniu ważnych umiejętności, Wydawnictwo Edukacja Polska, Warszawa 2009 Gruszczyk-Kolczyńska E., O bolesnych skutkach rozrywającej się przestrzeni edukacyjnej. Na przykładzie edukacji przedszkolnej i młodszych uczniów, w: Drogi i bezdroża Polskiej oświaty w latach 1945-2005. Próba wybiorczo-retrospektywnego spojrzenia, red. Cz. Kupisiewicz, Wydawca Komitet Prognoz „ Polska 200 Plus” przy prezydium Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 2005 ( s. 36-66). Jest to tekst wystąpienia na konferencji zorganizowanej przez Komitet Prognoz przy Prezydium PAN „ Polska 200 Plus” i Wyższą Szkołę Umiejętności Pedagogicznej i Zarządzania w roku 2005 49 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ Gruszczyk-Kolczyńska E. O blaskach i cieniach zawodu nauczycielskiego. Także o tym, co zniszczyły decyzje polityczne lat dziesiątych w z dorobku 170 lat wychowania przedszkolnego w Polsce, w: Problemy doskonalenia systemu edukacyjnego w Polsce, red. H. Moroz, Wydawnictwo Impuls. Kraków 2008 (s. 233 - 263) WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU Obecność na wykładach i studiowanie zalecanej literatury 50 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WYDZIAŁ KIERUNEK SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW ROK STUDIÓW FORMA STUDIOW NAZWA PRZEDMIOTU STATUS PRZEDMIOTU Nauk Pedagogicznych Pedagogika Wychowanie Przedszkolne Pierwszego stopnia moduł II SEMESTR Studia stacjonarne FORMY ZAJĘĆ W PRZEDSZKOLU Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia ogólnego podstawowego DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB Tytuł naukowy PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA (stopień) dr mgr OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTEPNYMI FORMA ZAJĘĆ LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS III ROK AKADEMICKI 2009/2010 KOD PRZEDMIOTU 100S-0E2FZD Przedmioty Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia fakultatywne kierunkowego specjalnościowego Imię i nazwisko Instytut Anna Mikler-Chwastek Jan Amos Jelinek Wspomagania Rozwoju Człowieka i Edukacji Wykład 15 Zaliczenie na ocenę 2 Ćwiczenia 15 Seminaria ZAŁOŻENIA Program został skonstruowany zgodnie z podziałem Ireny Dudzińskiej na rodzaje zajęć w przedszkolu. Podstawowym założeniem przedmiotu jest zapoznanie studentów z szerokim charakterem zajęć jakie odbywają się w przedszkolu. CELE Po zrealizowaniu przedmiotu student orientuje się w sposobach organizowania: zabaw, sytuacji edukacyjnych, wycieczek i uroczystości przedszkolnych. Orientuje się również w możliwościach wykorzystania sytuacji „pomiędzy” jako sytuacji wychowawczych i edukacyjnych. METODY DYDAKTYCZNE Rozmowa, opis, przykład, metody ćwiczeń, zadań oraz gier i zabaw, TREŚCI PROGRAMOWE Blok 1. Przedszkole jako miejsce różnorodnych doświadczeń. Organizacja zajęć wspierających i wspomagających rozwój dziecka. Blok 2. Zabawa jako podstawowa forma aktywności dzieci przedszkolnych. Klasyfikacja zabaw, ich charakterystyka i organizacja. Blok 3. Sytuacje regulujące pobyt dziecka w przedszkolu (sytuacje ubierania i rozbierania w szatni, spożywania posiłków, sprzątania, pełnienia dyżurów). Blok 4. Zajęcia edukacyjne. Blok 5. Wydarzenia specjalne w przedszkolu, w których uczestniczą dzieci (przedstawienia przedszkolne, przyjmowanie gościa, obchodzenie uroczystości, wycieczki). LITERATURA 1. Wychowanie i nauczanie w przedszkolu, red. I. Dudzińska, 1983; OBOWIAZKOWA 2. Dudzińska I., Lipina S., Wlaźnik K.: Metodyka wychowania w przedszkolu, WSiP, Warszawa 1981; 3. Kwiatkowska M.: Podstawy pedagogiki przedszkolnej, WSiP, Warszawa 1985; 3. Klim-Klimaszewska A.: Pedagogika przedszkolna. Polski Instytut Wydawniczy, Warszawa 2005; LITERATURA 1. Gruszczyk-Kolczyńska E., Zielińska E.: Wspomaganie rozwoju umysłowego trzylatków i dzieci starszych wolniej UZUPEŁNIAJĄCA rozwijających się, 2000; 2. Gruszczyk-Kolczyńska E., Zielińska E.: Wspomaganie rozwoju umysłowego czterolatków i pięciolatków, 2004; 3. Gruszczyk-Kolczyńska E., Zielińska E.: Dziecięca matematyka. Metodyka i scenariusze zajęć z sześciolatkami w przedszkolu, w szkole i w placówkach integracyjnych, 2000; 4. Gruszczyk-Kolczyńska E. i Zielińska E.: Program wspomagania rozwoju, wychowania i edukacji starszych przedszkolaków. Cele i treści kształcenia oraz komentarze psychologiczne i pedagogiczne (dla przedszkoli różnego typu, do których uczęszczają 4 i 5latki). WARUNKI - obecność i aktywność na zajęciach, ZALICZENIA - przygotowanie i prezentacja pracy związanej z tematem poruszanym na zajęciach, PRZEDMIOTU - pozytywne zaliczenie kolokwium. 51 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WYDZIAŁ KIERUNEK SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW ROK STUDIÓW FORMA STUDIOW NAZWA PRZEDMIOTU STATUS PRZEDMIOTU DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTEPNYMI FORMA ZAJĘĆ LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS Wydział Nauk Pedagogicznych pedagogika wychowanie przedszkolne 3-letnie licencjackie II SEMESTR 3 ROK AKADEMICKI 2009/2010 stacjonarne I stopnia WYCHOWANIE ZDROWOTNE I FIZYCZNE KOD 100S-0E2WZF PRZEDMIOTU Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia kształcenia kształcenia fakultatywne ogólnego podstawoweg kierunkowego specjalnościoweg o o x Tytuł Imię i nazwisko Instytut naukowy (stopień) doktor Beata Szurowska Instytut Wspomagania Rozwoju Człowieka i Edukacji magister Sylwia Kafarska - Kowalczyk Instytut Wspomagania Rozwoju Człowieka i Edukacji Pedagogika przedszkolna Rozwój psychoruchowy dzieci Wykład 15 zaliczenie na ocenę 3 Ćwiczenia 30 Seminaria - ZAŁOŻENIA Po zrealizowaniu przedmiotu student orientuje się jaki jest cel, zakres i struktura wychowania zdrowotnego w przedszkolu oraz jak kształtować postawy prozdrowotne u dzieci, rozumie potrzebę rozwijania kompetencji społecznych i inteligencji emocjonalnej, konieczność udzielania pomocy dzieciom z rodzin patologicznych, wie jak ważne jest zdrowe odżywianie, a także zaspokojenie potrzeby ruchu oraz potrzeby odpoczynku u dzieci w wieku przedszkolnym. CELE Student zna: definicje zdrowia i rozumie potrzebę rozpatrywania wychowania zdrowotnego w trzech aspektach (fizycznym, psychicznym i społecznym) najczęściej występujące choroby wieku dziecięcego i potrafi właściwie reagować na ich pierwsze objawy dziecięce lęki i uczy się organizować przyjazne środowisko w celu ich pokonania (oswojenia) przedmiot, cele, funkcje i zadania wychowania zdrowotnego treści wychowania zdrowotnego w przedszkolu Student wie: jak kształtować właściwe nawyki i postawy prozdrowotne (higieniczne, społeczne, związane ze zdrowiem i bezpieczeństwem) jak rozwijać inteligencję emocjonalną, wzmacniać odporność na stres i budować dziecięce poczucie wartości jak udzielić pomocy dzieciom z rodzin patologicznych, rozumie stosowane przez nie mechanizmy obronne jak ważna jest rola ruchu i wypoczynku na świeżym powietrzu dla rozwoju i prawidłowego funkcjonowania małego dziecka jak ważne jest właściwe odżywianie dla prawidłowego rozwoju dziecka jak zbudować scenariusz i przeprowadzić zajęcia dla dzieci przedszkolnych dotyczące wychowania prozdrowotnego i higieny; METODY DYDAKTYCZNE wykład; pogadanka, dyskusja, praca z książką; obserwacja (hospitowanie zajęć w przedszkolu); zajęcia praktyczne (prowadzenie zabaw ruchowych, prowadzenie zajęć w grupie przedszkolnej); metody aktywizujące: problemowe, burza mózgów. TREŚCI PROGRAMOWE Przedmiot i cele wychowania zdrowotnego i fizycznego Struktura i zakres wychowania zdrowotnego i fizycznego w przedszkolu Higiena i czynności samoobsługowe Żywienie przedszkolaka Dziecko bezpieczne w domu i w przedszkolu Choroby wieku dziecięcego – jak rozpoznać, jak reagować. Ruch i zabawy na świeżym powietrzu Patologia (alkoholizm, bicie, molestowanie seksualne) - jak reagować 52 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ Wielki świat emocji małego dziecka LITERATURA OBOWIĄZKOWA LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU 1. 2. Bartkowiak Z.: Higiena zabaw, zajęć i żywienia w przedszkolu, WSiP, Warszawa 1978 Gniewkowski W. (1983), O metodach wychowania fizycznego w przedszkolu, Wychowanie w przedszkolu 1983 nr 1, 3-6. 3. Gruszczyk-Kolczyńska E., Zielińska E., Program wspomagania rozwoju, wychowania i edukacji starszych przedszkolaków (czterolatków i pięciolatków), Nowa Era, Warszawa 2007 4. Jaczewski A., Korczak Z., Popielarska A., Rozwój i zdrowie ucznia, WSIP, Warszawa 1985 5. Woynarowska B., Kapica M., Teoretyczne podstawy edukacji zdrowotnej, Warszawa 2001 1. Childs C. (1984), Rozwijanie zdolności nawiązywania kontaktu poprzez ruch i zabawę [w:] T. Gałkowski (red.) Dziecko autystyczne i jego rodzice. Poradnik wychowawczy, Warszawa. 2. Chromiński Z., Aktywność ruchowa dzieci i młodzieży, IWZZ, Warszawa 1987. 3. Demel M., Pedagogika zdrowia, WSIP, Warszawa 1980 4. Mizelli L.R.: Jak ustrzec swoje dziecko?... przed wypadkami w domu i na ulicy, porwaniem, gwałtem, molestowaniem seksualnym, utonięciem, pogryzieniem przez psa, niebezpiecznymi zabawkami, Wydawnictwo Cyklady, Warszawa, 1996 5. Przewęda R., Rozwój somatyczny i motoryczny, WSiP, Warszawa 1981. warunki zaliczenia ćwiczeń: obecność na zajęciach dydaktycznych oraz hospitacjach w przedszkolu; studiowanie literatury, prezentowanie treści – udział w dyskusji; aktywność na zajęciach; przygotowanie i przeprowadzenie zabawy ruchowej; samodzielne przygotowanie scenariusza zajęć dla dzieci w wieku przedszkolnym z zakresu wychowania zdrowotnego; przeprowadzenie zajęć w grupie przedszkolnej (według wybranego scenariusza z projektu „U doktora”). warunki zaliczeni wykładu: zaliczenie ćwiczeń do przedmiotu egzamin 53 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WYDZIAŁ KIERUNEK SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW ROK STUDIÓW FORMA STUDIOW NAZWA PRZEDMIOTU STATUS PRZEDMIOTU DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTEPNYMI FORMA ZAJĘĆ LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS Nauk Pedagogicznych Pedagogika Wychowanie Przedszkolne Studia I stopnia II SEMESTR ROK AKADEMICKI 2009/2010 stacjonarne ROZWÓJ MOWY, GOTOWOŚĆ DO NAUKI KOD PRZEDMIOTU 100S-0E2RMG CZYTANIA I PISANIA Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia kształcenia kształcenia fakultatywne ogólnego podstawoweg kierunkoweg specjalnościoweg o o o obowiązkowe Tytuł Imię i nazwisko Instytut naukowy (stopień) doktor Rozwoju i Wspomagania Marta Kotarba-Kańczugowska Rozwoju Człowieka magister Mirosława Suchocka Rozwoju i Wspomagania Rozwoju Człowieka Psychologia rozwojowa Wykład 15 egzamin 3 IV Ćwiczenia 30 Seminaria ZAŁOŻENIA Po zrealizowaniu przedmiotu student wie w jaki sposób komunikować się z dzieckiem, żeby zachęcać je do mówienia i rozwijać jego aktywność twórczą, jak ważna jest rola nauczyciela (poprawność jego wypowiedzi, właściwa forma dźwiękowa, styl mówienia i dobór słownictwa) w rozwoju języka dzieci, wie jak przebiega rozwój mowy dziecka, potrafi przeprowadzić badanie przesiewowe do wykrywania zaburzeń mowy u dziecka w wieku przedszkolnym, ma świadomość wzajemnej zależności mowy i myślenia i rozumie potrzebę wspomagania dziecka w rozwoju tych sfer w każdej sytuacji związanej z życiem w przedszkolu, rozumie znaczenie baśni i fantazji jako elementów niezbędnych dla rozwoju dziecka w wieku przedszkolnym, wie jak ważna jest rola psychomotoryki w przygotowaniu do nauki pisania, zna biopsychiczne uwarunkowania umiejętności czytania. CELE Student wie: Jak przebiega rozwój mowy i potrafi przeprowadzić badanie przesiewowe do wykrywania zaburzeń mowy u dzieci w wieku przedszkolnym W jaki sposób komunikować się z dzieckiem, żeby zachęcać je do mówienia i rozwijać jego aktywność twórczą Jak wspomagać rozwój dziecka w sferze werbalnej, a także w zakresie przygotowania do pisania i czytania Student zna: Wzajemną zależność mowy i myślenia i rozumie potrzebę wspomagania dziecka w rozwoju tych sfer w każdej sytuacji związanej z życiem w przedszkolu Znaczenie baśni i fantazji jako elementów niezbędnych dla rozwoju dziecka w wieku przedszkolnym Teoretyczne podstawy czytania Metody pracy z dziećmi oraz zabawy, gry i zadania przygotowujące dzieci do nauki pisania METODY DYDAKTYCZNE wykład, pogadanka, dyskusja, praca z książką; zajęcia praktyczne; metody aktywizujące: problemowe, burza mózgów TREŚCI PROGRAMOWE Stan rozwoju dziecka w wieku przedszkolnym Rozwój mowy oraz diagnoza jego zaburzeń za pomocą narzędzi dostępnych dla nauczyciel wychowania przedszkolnego Charakterystyka aktywności werbalnej oraz psychomotoryki dziecka w wieku przedszkolnym Inicjacje literackie dziecka w wieku przedszkolnym Sztuka tworzenia opowiadań przez dzieci w wieku przedszkolnym Komunikacja dziecka i dorosłego – typy orientacji Metody i formy zajęć wspomagających rozwój języka, przygotowanie do nauki czytania i pisania Literatura w przedszkolu – wybór i metody pracy z utworem literackim w przedszkolu Rola nauczyciela w rozwijaniu aktywności dziecka w sferze werbalnej oraz w zakresie przygotowania do nauki pisania i czytania 54 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ LITERATURA OBOWIAZKOWA LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU 1. Dmochowska M., Zanim dziecko zacznie pisać, WSiP, Warszawa 1999 2. Gruszczyk-Kolczyńska E., E. Zielińska, Zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze dla dzieci, które rozpoczną naukę w szkole, Podstawy psychologiczne i pedagogiczne oraz zabawy i sytuacje zadaniowe sprzyjające intensywnemu wspomaganiu rozwoju umysłowego i kształtowania ważnych umiejętności, Wydawnictwo Edukacja Polska, Warszawa 2009 3. Kaczmarek L., Nasze dziecko uczy się mówić, Wydawnictwo Lubelskie, Lublin 1977 4. Kamińska K., Nauka czytania dzieci w wieku przedszkolnym, WSiP, Warszawa 1999 5. Kielar Turska M., Jak pomagać dziecku w poznawaniu świata, WSiP, Warszawa 1992 1. Emiluta-Rozya D., Mierzejewska H., Atys P., Badania przesiewowe do wykrywania zaburzeń rozwoju mowy u dzieci dwu-, cztero- i sześcioletnich, Wydawnictwo WSPS, Warszawa 1995 2. Emiluta-Rozya D., Wspomaganie rozwoju mowy dziecka w wieku przedszkolnym, Wydawnictwo CMPP, Warszawa 2006 3. Gruszczyk-Kolczyńska E., E. Zielińska, G. Grabowska, Program wychowania kształcenia oraz wspomagania sześciolatków w przedszkolach, w klasach zerowych i w placówkach integracyjnych, Wydawnictwo Nowa Era, Warszawa 2003 4. Mystkowska H., Rozwijamy mowę i myślenie dziecka w wieku przedszkolnym, WSiP, Warszawa 1999 5. Słodownik-Rycaj E., Gry i zabawy językowe, Jak pomagać dziecku w przyswajaniu języka, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 2001 Warunki zaliczenia wykładów: Egzamin Warunki zaliczenia ćwiczeń: Kolokwium Przeprowadzenie badania przesiewowego do wykrywania zaburzeń rozwoju mowy z dzieckiem w wieku od 2 do 6 lat Prezentacja ćwiczeń wspomagających rozwój mowy Obecność na zajęciach 55 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WYDZIAŁ KIERUNEK SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW ROK STUDIÓW FORMA STUDIOW NAZWA PRZEDMIOTU STATUS PRZEDMIOTU DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTEPNYMI FORMA ZAJĘĆ LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS NAUK PEDAGOGICZNYCH PEDAGOGIKA OGÓLNA WYCHOWANIE PRZEDSZKOLNE LICENCJACKIE III SEMESTR V ROK AKADEMICKI 2009/2010 STACJONARNE I STOPNIA WYCHOWANIE I KSZTAŁTOWANIE KOD PRZEDMIOTU 100S-0E3WKU UMIEJĘTNOŚCI SPOŁECZNYCH DZIECI Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia kształcenia kształcenia fakultatywne ogólnego podstawoweg kierunkoweg specjalnościoweg o o o X Tytuł Imię i nazwisko Instytut naukowy (stopień) MGR MICHAŁ LISICKI INSTYTUT WSPOMAGANIA ROZWOJU CZŁOWIEKA I EDUKACJI PSYCHOLOGIA ROZOWOJOWA Wykład Ćwiczenia 30 Seminaria ZALICZENIE NA OCENĘ 2 ZAŁOŻENIA Przedmiot zaznajamia studenta z: specyfiką rozwoju społecznego dziecka w wieku przedszkolnym, metodami wspomagania dzieci w rozwoju społecznym. CELE Po zrealizowaniu przedmiotu student potrafi: wyjaśnić prawidłowości rozwoju społecznego dziecka w wieku przedszkolnym, zorganizować przyjazne rozwojowi społecznemu dziecka środowisko, przeprowadzić zajęcia z dziećmi skoncentrowane na rozwoju społecznym. METODY DYDAKTYCZNE warsztaty zajęcia z dziećmi TREŚCI PROGRAMOWE 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Specyfika rozwoju społecznego dziecka w wieku przedszkolnym. Komunikacja werbalna i niewerbalna między dziećmi i między dorosłymi a dziećmi. Rozwijanie zachowań ematycznych u dzieci. Budowanie prawidłowych relacji między dziećmi Podnoszenie samooceny dzieci, rozwijanie dobrego mniemania o sobie samym Rozwijanie konstruktywnych zachowań w czasie porażki Kształtowanie umiejętności rozwiązywania konfliktów Rozwijanie umiejętności współpracy w mniejszej i większej grupie dzieci Johnson D.: Podaj dłoń (część 1), Instytut Psychologii Zdrowia i Trzeźwości, Warszawa 1992 Jorstad J.: Zrozumieć siebie. Zrozumieć innych, GWP, Gdańsk 1998 McKay M., Davis M., Fanning P.: Sztuka skutecznego porozumiewania się, GWP, Gdańsk 2001 LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU Król – Fijewska M.: Stanowczo, łagodnie, bez lęku, Wyd. W.A.B., Warszawa 2000 przeczytanie lektur czynny udział w warsztatach przeprowadzenie zajęć z dziećmi nastawionymi na rozwijanie umiejętności społecznych 56 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WYDZIAŁ KIERUNEK SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW ROK STUDIÓW FORMA STUDIOW NAZWA PRZEDMIOTU STATUS PRZEDMIOTU DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA NAUK PEDAGOGICZNYCH PEDAGOGIKA OGÓLNA WYCHOWANIE PRZEDSZKOLNE LICENCJACKIE III V 2009/2010 SEMESTR ROK AKADEMICKI STACJONARNE I STOPNIA EDUKACJA MATEMATYCZNA DZIECI KOD PRZEDMIOTU 100S-0E3EMD ZE WSPOMAGANIEM ROZWOJU UMYSŁOWEGO Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia kształcenia kształcenia fakultatywne ogólnego podstawoweg kierunkoweg specjalnościoweg o o o Tytuł naukowy (stopień) DR mgr Imię i nazwisko Instytut MAŁGORZATA SKURA AGNIESZKA GĄSTOŁ OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTEPNYMI PSYCHOLOGIA ROZOWOJOWA, ROZWOJU DZIECI FORMA ZAJĘĆ LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS Wykład 15 ZALICZENIE NA OCENE 3 DYDAKTYKA, Ćwiczenia 30 INSTYTUT WSPOMAGANIA ROZWOJU CZŁOWIEKA I EDUKACJI PODSTAWY WSPOMAGANIA Seminaria ZAŁOŻENIA Przedmiot zaznajamia studenta z: specyfiką rozwoju myślenia matematycznego dzieci metodyką prowadzenia zajęć z edukacji matematycznej na poziomie przedszkola CELE Po zrealizowaniu przedmiotu student potrafi: określić podstawowe cele i metody edukacji matematycznej prowadzonej z dziećmi w wieku przedszkolnym; określić zależności między wspomaganiem rozwoju umysłowego dziecka a edukacją matematyczną; poprowadzić zajęcia z przedszkolakami z zaresu edukacji matematycznej METODY DYDAKTYCZNE wykład warsztaty zajęcia z dziećmi TREŚCI PROGRAMOWE 1.Cele i metody edukacji matematycznej na poziomie przedszkola. 2.Zależności między wspomaganiem rozwoju umysłowego dziecka a edukacją matematyczną 3.Zdolności matematyczne dzieci 4. Trudności zwyczajne, nadmierne i specyficzne w uczeniu się matematyki 5.Rytmy i rytmiczna organizacja czasu 6.Orientacja w przestrzeni 7.Wspomaganie rozwoju operacyjnego rozumowania w zakresie wielkości stałych oraz klasyfikowania 8.Dziecięca arytmetyka 9.Dziecięca geometria 10.Układanie i rozwiązywanie zadań matematycznych 11.Miary i mierzenie wielkości ciągłych LITERATURA Gruszczyk - Kolczyńska E., Zielińska E.: Dziecięca matematyka. Książka dla rodziców i nauczycieli, OBOWIAZKOWA WSiP, Warszawa 1997 r. Wspomaganie rozwoju umysłowego oraz edukacja matematyczna dzieci w ostatnim roku wychowania przedszkolnego i w pierwszym roku szkolnej edukacji. Cele i treści kształcenia, podstawy psychologiczne i pedagogiczne oraz opisy zajęć z dziećmi w domu, w przedszkolu i w szkole. Książka dla nauczycieli i rodziców, red. E. Gruszczyk-Kolczyńska, Wydawnictwo Edukacja Polska, Warszawa 2009 r. Gruszczyk - Kolczyńska E., Skura M.: Skarbiec matematyczny. Poradnik metodyczny. Klasa 0 i klasy I III, Nowa Era, Warszawa 2005 r. LITERATURA Gruszczyk - Kolczyńska E., Zielińska E.: Wspomaganie rozwoju umysłowego trzylatków i dzieci UZUPEŁNIAJĄCA starszych wolniej rozwijających się. Książka dla rodziców, terapeutów i nauczycielek przedszkola, WSiP, Warszawa 2000 r. Gruszczyk - Kolczyńska E., Zielińska E.: Wspomaganie rozwoju umysłowego czterolatków i pięciolatków. Książka dla rodziców, terapeutów i nauczycieli przedszkola, WSiP, Warszawa 2004 r. 57 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ Gruszczyk - Kolczyńska E., Zielińska E.: Program wspomagania rozwoju, wychowania i edukacji starszych przedszkolaków. Cele i treści kształcenia oraz komentarze psychologiczne i pedagogiczne, Nowa Era, Warszawa 2007 r. Gruszczyk - Kolczyńska E., Zielińska E.: Zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze dla dzieci, które rozpoczną naukę w szkole. Podstawy psychologiczne i pedagogiczne oraz zabawy i sytuacje zadaniowe sprzyjające intensywnemu wspomaganiu rozwoju umysłowego i kształtowaniu ważnych umiejętności, Edukacja Polska, Warszawa 2009 r. Skura M.: Dziecięce strategie rozwiązywania zadań matematycznych w przedszkolu i w pierwszych latach nauczania szkolnego. Od sytuacji życiowych, których pomyśle zakończenie wymaga liczenia do szkolnych zadań tekstowych, Nowa Era, Warszawa 2008 r. przeczytanie lektur zdanie egzaminu aktywność na warsztatach WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU 58 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WYDZIAŁ KIERUNEK SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW ROK STUDIÓW FORMA STUDIOW NAZWA PRZEDMIOTU Wydział Nauk Pedagogicznych Pedagogika ogólna Wychowanie Przedszkolne 1 stopnia III SEMESTR PRZYRODA W EDUKACJI PRZEDSZKOLNEJ Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia ogólnego podstawowego STATUS PRZEDMIOTU DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB Tytuł naukowy PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA (stopień) dr mgr V ROK AKADEMICKI stacjonarne KOD PRZEDMIOTU Przedmioty kształcenia kierunkowego Imię i nazwisko Marta Kotarba-Kańczugowska Edyta Roszyńska 2009/2010 100S-0E3PED Przedmioty kształcenia specjalnościowego X Instytut Przedmioty fakultatywne Instytut Wspomagania Rozwoju Człowieka i Edukacji Instytut Wspomagania Rozwoju Człowieka i Edukacji OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTEPNYMI FORMA ZAJĘĆ LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS Wykład 15 Zaliczenie na ocenę 3 Ćwiczenia 30 Seminaria ZAŁOŻENIA Zapoznanie studentów z zasadami nauczania przedszkolnego w zakresie edukacji przyrodniczej. CELE uświadomienie studentom zasadności wprowadzania dzieci w świat przyrody, określenie zasad wprowadzania dzieci w świat przyrody, omówienie celów wychowania i kształcenia przedszkolnego w zakresie wprowadzania dzieci w świat przyrody, zapoznanie z różnymi sposobami (dobór właściwych środków, metod, form organizacyjnych) wprowadzania dzieci w świat przyrody. METODY DYDAKTYCZNE Wykłady, dyskusja, burza mózgów, pokaz, praca z tekstem, metoda laboratoryjna TREŚCI PROGRAMOWE Zadania edukacji przedszkolnej w zakresie wychowania przyrodniczego zawarte w podstawie programowej. Przegląd wybranych programów wychowania przedszkolnego pod kątem edukacji przyrodniczej. Podstawowe informacje z zakresu funkcjonowania świata przyrody ożywionej i nieożywionej (z uwzględnieniem praw fizycznych obowiązujących w przyrodzie). Ochrona środowiska naturalnego – codzienne poszanowanie praw przyrody. Wykorzystanie w wychowaniu przyrodniczym terenu ogrodu przedszkolnego. Organizowanie upraw i hodowli. Przygotowanie kącika przyrodniczego. Eksperymenty i pokazy doświadczeń jako metoda zapoznawania dzieci ze zjawiskami przyrodniczymi. Sposoby konstruowania scenariuszy zajęć z zakresu wychowania przyrodniczego z uwzględnieniem form doświadczalnych. LITERATURA OBOWIAZKOWA LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA 1) 2) 3) 4) 5) 1. 2. 3. 4. 5. S. Elbanowska, Jak zadziwić przedszkolaka tym, co świeci, pływa, lata... Warszawa Wydawnictwo MEDIUM, 1994 D. Soida, Bądź mistrzem – przyjacielem, czyli edukacja ekologiczna na wesoło, Kraków 1994. B. Muchacka, Zabawy badawcze w edukacji przedszkolnej, Wydawnictwo Naukowe AP, Kraków 2006 E. i J. Frątczak, Kącik przyrody w wychowaniu przedszkolnym, Warszawa: WSiP 1979 Gisela Walter, Żywioły w przedszkolu, Jedność 2004 Gromkowska-Melosik A.: Pedagogika ekologiczna. W.: Pedagogika, red. Z. Kwieciński, B.Śliwerski, Warszawa 2004 Arndt M. Przyroda przeżywana i obserwowana z dziećmi przedszkolnymi. Warszawa 1998 S. Elbanowska, Przyroda nieożywiona w wychowaniu przedszkolnym, Warszawa WSiP, 1983 M. Kielar-Turska, Jak pomagać dziecku w poznawaniu świata, Warszawa 2005 E. i J. Frątczak, Ogród przedszkolny, Warszawa: WSiP 1977. 59 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU Pozytywna ocena z kolokwium, skonstruowanie i zrealizowanie scenariusza zajęć z zakresu wychowania przyrodniczego, przygotowanie i przeprowadzenie eksperymentu/doświadczenia przyrodniczego, obecność i aktywność na zajęciach. 60 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WYDZIAŁ KIERUNEK SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW ROK STUDIÓW FORMA STUDIOW NAZWA PRZEDMIOTU STATUS PRZEDMIOTU DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTEPNYMI FORMA ZAJĘĆ LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS Nauk Pedagogicznych Pedagogika specjalna. Pedagogika Moduł: Wychowanie przedszkolne. Studia I stopnia III SEMESTR IV ROK AKADEMICKI 2009/2010 STACJONARNE I STOPNIA KSZTAŁTOWANIE UMIEJĘTNOŚCI KOD PRZEDMIOTU 100S-0E3KUZ ŻYCIOWYCH. Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia kształcenia kształcenia fakultatywne ogólnego podstawoweg kierunkoweg specjalnościoweg o o o obowiązkowe Tytuł Imię i nazwisko Instytut naukowy (stopień) dr Anna Mikler-Chwastek Instytut Wspomagania Rozwoju mgr Sylwia Kafarska-Kowalczyk Człowieka i Edukacji Wykład 15 ZO 3 Ćwiczenia 15 Seminaria ZAŁOŻENIA Założeniem przedmiotu jest wprowadzenie w tematykę samodzielności życiowej małych dzieci i dzieci w wieku przedszkolnym. Zapoznanie z metodami stymulującymi rozwój tych umiejętności u dzieci. 1. 2. 3. 4. CELE Określanie podstawowych umiejętności życiowych. Badanie poziomu umiejętności życiowych dzieci w wieku przedszkolnym w normie rozwojowej i z zaburzeniami rozwoju. Zapoznanie z metodami stymulującymi rozwój umiejętności życiowych. Tworzenie programów indywidualnych i grupowych dla dzieci w wieku przedszkolnym pozwalających kształtować i rozwijać samodzielność, kontakty interpersonalne, współżycie i współdziałanie w grupie. METODY DYDAKTYCZNE Wykłady, gry edukacyjne, hospitacje zajęć w przedszkolach. TREŚCI PROGRAMOWE 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Fazy rozwojowe dzieci małych. Podstawowe umiejętności życiowe. Czynniki wpływające na harmonijny rozwój dzieci. Proste metody diagnozowania umiejętności samodzielności dzieci. Analiza treści programu dla dzieci trzy – pięcioletnich pod kątem kształtowania umiejętności życiowych. Przykładowe scenariusze zabaw i zajęć dla dzieci kształtujące poszczególne obszary umiejętności życiowych. Prezentacja przykładów dobrej praktyki, pokaz Power point. LITERATURA OBOWIAZKOWA 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) Elias M.J., Tobias S. E., Firedlander B.S., Dziecko emocjonalnie inteligentne., Moderski i S-ka, Poznań 1998 Faber A., Mazlish E., Jak mówić żeby dzieci nas słuchały? Jak słuchać żeby dzieci do nas mówiły? Media Rodzina Poznań 2001 Gruszczyk – Kolczyńska E., Zielińska E., Program wspomagania rozwoju, wychowania i edukacji starszych przedszkolaków., Nowa Era, Warszawa 2009 Kast – Zahn A., Każde dziecko może nauczyć się reguł., Media Rodzina Poznań 1999 Mikler – Chwastek A., Samodzielni w przedszkolu, w; Moje dziecko w przedszkolu (red.)A. Jegier, Gdańsk 2009 Weston D. Ch., Weston M. S., Co dzień mądrzejsze. 365 gier i zabaw kształtujących charakter, wrażliwość i inteligencje emocjonalną dziecka. Pruszyński i S – ka, Warszawa 1998 61 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA 1) 2) Batllori J., Escandell V., Zabawa z dzieckiem. 150 zabaw stymulujących odpowiedni rozwój dziecka. Zajecia dla dzieci od narodzin do trzeciego roku życia., SBM, Warszawa 2007 Dawis M. H. : Empatia : o umiejętności współodczuwania. - Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 1999 3) Grochowska N., Co robić kiedy nie wiadomo co robić. Podpowiednik dla nauczyciela., Seventh Sea. Warszawa 2001 4) Gruszczyk – Kolczyńska E., Zielińska E., Wspomaganie rozwoju umysłowego czterolatków i pięciolatków., WSiP, Warszawa 2004 5) Kozłowska A., Jak pomóc dziecku z zaburzeniami życia uczuciowego., Wydawnictwo Żak, Warszawa 1996 6) Olechnowicz H., Dobre chwile z naszym dzieckiem. Zabawy sprzyjające rozwojowi charakteru. WSiP, Warszawa 1997 7) Stoppard M., Zbadaj swoje dziecko. Jak rozpoznać i rozwijać ukryte możliwości dziecka., MUZA S.A. Warszawa 1992 8) Szczepkowska – Szcząśniak K., Uniszewska K., Droga do samodzielności., w Doradca nauczyciela sześciolatków, CMPPP Warszawa 2006 9) Święcicka M., Dzieci z zaburzeniami emocjonalnymi., CMPPP Warszawa 1996 10) West K., Jak wychować dżentelmena czyli przewodnik ogłady na nieokrzesane dziecinne lata waszego syna, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 2004 WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest przygotowanie: 1. Obserwacji i diagnozy małego dziecka pod kątem samodzielności. 2. Zestawu zajęć i zabaw rozwijających wybrany obszar umiejętności życiowych. 3. Obecność i aktywność własna na zajęciach. 62 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WYDZIAŁ KIERUNEK SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW ROK STUDIÓW FORMA STUDIOW NAZWA PRZEDMIOTU STATUS PRZEDMIOTU Nauk Pedagogicznych Pedagogika Integracyjne Wychowanie Przedszkolne Jednolite magisterskie III SEMESTR VI ROK AKADEMICKI 2009/2010 Studia stacjonarne WYCHOWYWANIE PRZEZ SZTUKĘ I TECHNIKĘ KOD PRZEDMIOTU 100S-0E3WST Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia kształcenia kształcenia fakultatywne ogólnego podstawowego kierunkowego specjalnościowego X DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB Tytuł naukowy Imię i nazwisko Instytut PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA (stopień) mgr Bożena Foder Wspomagania Rozwoju Człowieka i Edukacji OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTEPNYMI FORMA ZAJĘĆ LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS Wykład Ćwiczenia 45 Seminaria Zaliczenie na ocenę 3 ZAŁOŻENIA Punktem do stworzenia programu przedmiotu jest idea rozwinięcia umiejętności organizowania sytuacji edukacyjnych (eksperymentowania, majsterkowania itp.), które będą rozwijały wśród dzieci myślenie przyczynowo-skutkowe, wyobraźnię i kombinatorykę. CELE Po zrealizowaniu przedmiotu student orientuje się: jak przeprowadzać eksperymenty z zakresu wychowania technicznego, jak dbać o bezpieczeństwo dzieci w trakcie realizacji treści wychowania technicznego, Student zna zasady organizowania bezpiecznych zajęć technicznych; rozumie znaczenie organizowania sytuacji przewidywania zjawisk dla rozwoju myślenia dziecka, Student po zrealizowaniu przedmiotu potrafi zaplanować zajęcia z wykorzystaniem eksperymentu. METODY DYDAKTYCZNE Metoda ćwiczeń, zadań oraz zabaw i gier, inscenizacje, rozmowy, objaśnienia. TREŚCI PROGRAMOWE Blok 1. Miejsce wychowania technicznego w programach przedszkolnych. Zasady, metody i formy pracy w zakresie wychowania technicznego oraz organizacja warunków pracy dzieci w przedszkolu na zajęciach technicznych. Trudności związane z jego realizacją treści wychowania technicznego. Organizacja przedszkola i sali. Blok 2. Warunki rozwoju dziecka oraz podstawowe treści: ludzka praca, transport, technika i maszyny, ruch i maszyny, bezpieczeństwo, eksperymenty. Tworzenie scenariuszy zajęć z uwzględnieniem treści wychowania technicznego. Blok 3. Realizacja niektórych treści w przedszkolu. Blok 4. Zabawy i zabawki w kontekście wychowania technicznego, w tym: zabawy manipulacyjne, konstrukcyjne oraz czynności majsterkowania. LITERATURA Zajda K., Lipina S.: Wychowanie techniczne w przedszkolu, WSiP, Warszawa 1984; OBOWIAZKOWA Wojciechowski J.: Zbliżamy dzieci przedszkolne do techniki, WSiP, Warszawa 1990; Dzieniarz W.: Z zagadnień wychowania technicznego w przedszkolu. Przewodnik dla nauczycieli przedszkoli i klas zerowych w szkole, WSP, Częstochowa 1993; LITERATURA 1) Saan A.: 365 pomysłów na eksperymentowanie, Wydawnictwo Rea, Warszawa 2005; UZUPEŁNIAJĄCA 2) Saan A.: 365 pomysłów na majsterkowanie, Wydawnictwo Rea, Warszawa 2006; 3) Seria 4 książek wydawnictwa Jedność, pt.: „Żywioły w przedszkolu”, autorstwa Gisela Waltera: Ogień, Powietrze, Ziemia, Woda, Kielce 2004, 4) Elbanowska St.: Przyroda nieożywiona w wychowaniu przedszkolny, WSiP, Warszawa 1983; 5) Michalski T. i U.: Wielkie majsterkowanie, Jedność, Kielce 2004, WARUNKI - Obecność i aktywność na zajęciach, ZALICZENIA - Realizacja zadań wynikających z programu przedmiotu, PRZEDMIOTU - Pozytywne zaliczenie kolokwium. 63 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WYDZIAŁ KIERUNEK SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW ROK STUDIÓW FORMA STUDIOW NAZWA PRZEDMIOTU Wydział Nauk Pedagogicznych Pedagogika Wychowanie przedszkolne Trzyletnie, licencjackie III SEMESTR VI ROK AKADEMICKI 2009/2010 DIAGNOZA I ZAJĘCIA DYDAKTYCZNO- KOD PRZEDMIOTU 100S-0E3DZD WYRÓWNAWCZE Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia kształcenia kształcenia fakultatywne ogólnego podstawoweg kierunkoweg specjalnościoweg o o o STATUS PRZEDMIOTU DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTEPNYMI FORMA ZAJĘĆ LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS Tytuł naukowy (stopień) dr Wykład 15 Egzamin 4 Imię i nazwisko Instytut Beata Szurowska Wspomagania Człowieka i Edukacji Ćwiczenia 15 Rozwoju Seminaria ZAŁOŻENIA Wykłady i ćwiczenia mają pomóc studentom zrozumieć: 1) czym jest diagnozowanie oraz na czym polega wspomaganie dziecka w rozwoju, 2) na czym polega wspomaganie rozwoju dzieci wolniej rozwijających się, 3) czym jest gotowość szkolna, jak można ją diagnozować, w jaki sposób można zapewnić dzieciom lepsze szanse edukacyjne, 5) w jaki sposób można opracować program wspomagania rozwoju stosowanie do potrzeb konkretnego dziecka. CELE Wprowadzenie studentów w obszar obowiązków pedagogicznych związanych z diagnozowaniem dziecka, poznawaniem jego możliwości i wspomaganiem rozwoju. Zapoznanie z różnymi narzędziami diagnostycznymi wykorzystywanymi w przedszkolu. Kształtowanie umiejętności prowadzenia obserwacji pedagogicznych (w oparciu o arkusz obserwacji). Kształtowanie umiejętności konstruowania programów działań naprawczych i prowadzenia zajęć dydaktyczno-wyrównawczych. METODY DYDAKTYCZNE wykład, pogadanka, dyskusja; zajęcia praktyczne; metody aktywizujące: problemowe, burza mózgów. TREŚCI PROGRAMOWE 1)Charakterystyka dziecka w wieku przedszkolnym 2)Dojrzałość szkolna oraz sposoby jej diagnozowania 3)Obserwacja pedagogiczna jako podstawowa metoda poznania dziecka 4)Arkusz obserwacji i narzędzia diagnostyczne – zapoznanie i próby samodzielnego konstruowania arkusza obserwacji 5)Zadania diagnostyczne – zapoznanie i próby samodzielnego tworzenia zadań oraz sytuacji edukacyjnych umożliwiających poznanie potrzeb i możliwości dziecka 6)Wczesna interwencja, organizacja procesu nauczania w przedszkolu, zapewnienie dzieciom większych szans edukacyjnych, zajęcia korekcyjno-wyrównawcze. 7) Diagnoza jako proces badawczy zmierzający do poznania dziecka i jego środowiska wychowawczego. 8)Projektowanie działań naprawczych: konstruowanie programów stosowanych do potrzeb i możliwości rozwojowych konkretnego dziecka oraz ich realizacja 9)Współpraca z rodzicami w zakresie wspomagania rozwoju dziecka LITERATURA OBOWIAZKOWA 1. Gruszczyk – Kolczyńska E., Zielińska E.: : Zajęcia dydaktyczno-wrównawcze dla dzieci, które rozpoczną naukę w szkole, Wydawnictwo Edukacja Polska, Warszawa 2009 2. Gruszczyk - Kolczyńska E., Zielińska E.: : Wspomaganie rozwoju umysłowego czterolatków i pięciolatków Książka dla rodziców, terapeutów i nauczycielek przedszkola, WSiP, Warszawa 2000 3. Gruszczyk-Kolczyńska E., Zielińska E.: Wspomaganie rozwoju umysłowego trzylatków i dzieci starszych wolniej rozwijających się. Książka dla rodziców, terapeutów i nauczycielek przedszkola, WSiP, Warszawa 2000 4. Gruszczyk-Kolczyńska E.: Intensywne wspomaganie rozwoju umysłowego dzieci - ważniejsze hipotezy 64 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ oraz ich praktyczne zastosowanie, w: Osobowość, samorealizacja, odpowiedzialność. Teoria, empiria i praktyka w rehabilitacji osób z niepełnosprawnością od dzieciństwa do późnej dorosłości , red. J. Głodkowska i A. Giryński, Wydawnictwo APS-u, Warszawa 2004 5. Przetacznikowa M.: Podstawy rozwoju psychicznego dziecka, WSiP, Warszawa 1973 LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU Egzamin, obecność na ćwiczeniach, przygotowanie pracy zaliczeniowej 65 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WYDZIAŁ KIERUNEK SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW ROK STUDIÓW FORMA STUDIOW NAZWA PRZEDMIOTU STATUS PRZEDMIOTU DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTEPNYMI FORMA ZAJĘĆ LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS NAUK PEDAGOGICZNYCH PEDAGOGIKA OGÓLNA WYCHOWANIE PRZEDSZKOLNE LICENCJACKIE III VI 2009/2010 SEMESTR ROK AKADEMICKI STACJONARNE I STOPNIA 100S-0E3PPE PODSTAWY I PROGRAMY KOD PRZEDMIOTU EDUKACYJNE Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia kształcenia kształcenia fakultatywne ogólnego podstawoweg kierunkoweg specjalnościoweg o o o X Tytuł Imię i nazwisko Instytut naukowy (stopień) DR MAŁGORZATA SKURA INSTYTUT WSPOMAGANIA ROZWOJU CZŁOWIEKA I EDUKACJI PEDAGOGIKA PRZEDSZKOLNA, ORGANIZACJA WYCHOWANIA PRZEDSZKOLNEGO Wykład 15 ZALICZENIE NA OCENĘ 1 ZAŁOŻENIA Przedmiot zaznajamia studenta z: podstawą programową wychowania przedszkolnego i edukacji wczesnoszkolnej, programami wychowania przedszkolnego, podręcznikami dla dzieci. CELE Po zrealizowaniu przedmiotu student potrafi: skorzystać z podstawy programowej wychowania przedszkolnego i edukacji wczesnoszkolnej; wybrać program wychowania przedszkolnego dostosowany do potrzeb i możliwości dzieci oraz własnych preferencji; dokonać krytycznej analizy pakietu edykacyjnego dla dzieci. METODY DYDAKTYCZNE wykład TREŚCI PROGRAMOWE 1) 2) 3) 4) 5) Podstawa programowa wychowania przedszkolnego oraz edukacji wczesnoszkolnej. Program wychowania przedszkolnego, pakiet edukacyjny – podstawowe pojęcia, funkcje, struktura. Procedury dopuszczania programów wychowania przedszkolnego do użytku w danej placówce. Procedury dopuszczania do użytku szkolnego podręczników. Analiza najbardziej popularnych programów wychowania przedszkolnego oraz pakietów edukacyjnych. Sposoby organizacji czasu dzieciom z pakietem edukacyjnym LITERATURA OBOWIAZKOWA Podstawa programowa wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w szkole podstawowej Wybrane programy wychowania przedszkolnego J.Skrzypczak: Podręcznik szkolny. Wymagania, ocena, rozbudowa, metodyka stosowania, Wydawnictwo eMPi2, Poznań 2003, str. 7 LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU A.C.Ornstein, F.P.Hunkins Program szkolny. Założenia, zasady, problematyka, WSiP, Warszawa 1998 przeczytanie lektur zaliczenie ustne 66 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ PEDAGOGIKA NIEPEŁNOSPRAWNYCH INTELEKTUALNIE (PNI) WYDZIAŁ KIERUNEK SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW ROK STUDIÓW Instytut Pedagogiki Specjalnej, Wydział Nauk Pedagogicznych Pedagogika Specjalna Pedagogika Niepełnosprawnych Intelektualnie (Oligofrenopedagogika) Studia stacjonarne II SEMESTR III ROK AKADEMICKI FORMA STUDIOW NAZWA PRZEDMIOTU Studia niestacjonarne. PEDAGOGIKA NIEPEŁNOSPRAWNYCH KOD PRZEDMIOTU 100S-0E2PNI INTELEKTUALNIE Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia kształcenia kształcenia fakultatywne ogólnego podstawowego kierunkowego specjalnościoweg o X Tytuł Imię i nazwisko Instytut naukowy (stopień) De hab. Prof. Andrzej Giryński Pedagogiki Specjalnej Aps STATUS PRZEDMIOTU DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTEPNYMI FORMA ZAJĘĆ LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS 2009/2010 Pedagogika specjalna Wybrane zagadnienia z psychologii dzieci niepełnosprawnych intelektualnie. Wykład 15 zaliczenie z oceną 1 Ćwiczenia Seminaria - ZAŁOŻENIA Zakłada się, że studenci w semestrze zimowym, przyswoili sobie podstawy pedagogiki specjalnej. CELE Celem realizacji programu przedmiotu jest zapoznanie studentów z: Mechanizmami rozwoju psychicznego osób niepełnosprawnych intelektualnie. Określenie szczegółowych celów i zadań działalności rehabilitacyjnej oraz edukacyjnej w zależności od stopnia upośledzenia umysłowego oraz dodatkowych (sprzężonych) zaburzeń psychosomatycznych. Formułowanie diagnozy i planowanie pracy wychowawczo – dydaktycznej. METODY DYDAKTYCZNE Wykład, dyskusja, praca z książką, film dokumentalny. TREŚCI PROGRAMOWE 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. Charakterystyka pedagogiki niepełnosprawnych intelektualnie (olinofrenpedagogiki) jako nauki. Współczesne systemy rehabilitacji osób z upośledzeniem umysłowym. Koncepcja ujmowania zjawiska upośledzenia umysłowego i jak wpływa ono na programowanie i realizowanie oddziaływań rehabilitacyjnych. Teorie kształcenia specjalnego. Specyficzne właściwości procesu uczenia się osób z upośledzeniem umysłowym. Rozwój psychospołeczny osób z upośledzeniem umysłowym. Rola środowiska rodzinnego w procesie oddziaływania rehabilitacyjnego. Wdrażanie idei integracji i normalizacji w praktyce. Formy i organizacja kształcenia osób upośledzonych umysłowo. LITERATURA OBOWIAZKOWA LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA 1. 2. 3. 4. 1. 2. 3. Dykcik W. (red.), (1996): Społeczeństwo wobec autonomii osób niepełnosprawnych, UAM, Poznań. Kościelak R. (1999); Funkcjonowanie psychospołeczne osób niepełnosprawnych umysłowo, WSIP, Warszawa. Kościelska M. (1995); Oblicze upośledzenia, PWN, Warszawa Upośledzenie umysłowe – pedagogika (red.) K. Kirejczyk (1981), PWN, Warszawa. Pedagogika specjalna; różne poszukiwania – wspólna misja, (2009). APS, Warszawa. Giryński A. (1989): Funkcjonowanie młodzieży lekko upośledzonej umysłowo, WSPS, Warszawa. Sękowska Z. (1998); Wprowadzenie do pedagogiki specjalnej, WSPS, Warszawa. 67 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU Obecność na zajęciach Test wiadomości 68 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WYDZIAŁ Wydział Nauk Pedagogicznych KIERUNEK SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW ROK STUDIÓW FORMA STUDIOW NAZWA PRZEDMIOTU Pedagogika Specjalna Pedagogika niepełnosprawnych intelektualnie 1 STOPNIA I SEMESTR ROK AKADEMICKI 2009/2010 niestacjonarne PSYCHOLOGIA KLINICZNA KOD 100S-0E2PKI NIEPEŁNOSPRAWNYCH INTELEKTUALNIE PRZEDMIOTU Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia kształcenia kształcenia fakultatywne ogólnego podstawoweg kierunkowego specjalnościowego o X Tytuł Imię i nazwisko Instytut naukowy (stopień) Dr, adiunkt Diorota Danielewicz Psychologii Stosowanej Psychologii Stosowanej Psychologia ogólna, Biologiczne mechanizmy zachowania STATUS PRZEDMIOTU DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTEPNYMI FORMA ZAJĘĆ LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS Wykład 15 Egzamin/ 4 Ćwiczenia 15 Zaliczenie Seminaria ZAŁOŻENIA Poznanie specyfiki funkcjonowania osób z niepełnosprawnością intelektualną oraz nauczenie się podstaw psychologicznej pomocy osobom z niepełnosprawnością intelektualną CELE Celem przedmiotu jest przedstawienie współczesnych poglądów dotyczących niepełnosprawności intelektualnej: diagnozy, terapii, przyczyn. Na zajęciach studenci będą poznawać specyfikę funkcjonowania procesów poznawczych osób z niepełnosprawnością intelektualną a także dyskutowane będą rodzaje doświadczanych problemów przez rodziny osób z niepełnosprawnością intelektualną. METODY DYDAKTYCZNE Metody oparte na słowie: wykład, praca z książką Metody prezentacji poszczególnych chorób związanych z niepełnosprawnością intelektualną oraz technik pomiaru i programów usprawniających funkcjonowanie TREŚCI PROGRAMOWE Współczesne poglądy dotyczące niepełnosprawności intelektualnej wg Amerykańskiego Towarzystwa d/s. Niepełnosprawności Intelektualnej; model funkcjonalny niepełnosprawności intelektualnej Diagnoza niepełnosprawności intelektualnej Charakterystyka osób z lekką, umiarkowaną, znaczną i głęboką niepełnosprawnością intelektualną Przyczyny niepełnosprawności intelektualnej; dokładne omówienie chorób dziedziczących się w sposób dominujący (ch. Recklinghausena, ch. Bourneville’a, ch. Sturge – Webera, z. Aperta, z. Crouzona; choroby wieku starszego dziedziczące się dziedziczących sposób dominujący: ch. Alzheimera, ch. Huntingtona), chorób dziedziczących się w sposób recesywny (fenyloketonuria, galaktozemia, mukopolisacharydozy, z. Lesha – Nyhana, ch. Tay – Sachsa i inne lipidowy), chorób spowodowanych aberracjami chromosomowymi (z. Downa, z. fra(X), z. Edwardsa, Z. Patau, z. miauczenia kota, z. Prader – Williego); analiza studium przypadku Doświadczenia rodziców i rodzeństwa osób z niepełnosprawnością intelektualną Przebieg różnych procesów regulacyjnych u osób z niepełnosprawnością intelektualną: spostrzeganie, uwaga, wyobraźnia, pamięć, myślenie – prawidłowości zawarte w danych teoretycznych oraz wyniki dawniejszych i współczesnych badań empirycznych. LITERATURA OBOWIAZKOWA LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA Cytowska, B., Wilczura, B., Stawarski, A. (red.) (2008). Dzieci chore, niepełnosprawne i z zaburzeniami w rozwoju. Kraków, Oficyna Wydawnicza IMPULS Kostrzewski, J. (2006). Niepełnosprawność umysłowa: poglądy, metody diagnozy i wsparcia. [W:] (red.) Alina Czapiga, Psychologiczne wspomaganie rozwoju psychicznego dziecka, (s. 13 – 36). Wrocław, Wyd. WTN. Komender, J. (2005). Upośledzenie umysłowe. [w:] Namysłowska, I. (red.) (2005). Psychiatria dzieci i młodzieży. Warszawa, PZWL. Kostrzewski, J. Zasępa, E. (2006). Cechy osobowości 10-13-letnich dzieci z lekką niepełnosprawnością intelektualną. Roczniki Psychologiczne, tom IX, nr 1, s. 107 – 120, Sternberg, R. (2000). Wprowadzenie do psychologii. Warszawa, WSiP Witkowski, T. (1993). Rozumieć problemy osób niepełnosprawnych. Warszawa, Wyd. Małe Dzieło Boskiej 69 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU Opatrzności. Zasępa, E. (2006). Psychologia kliniczna osób z niepełnosprawnością intelektualną. Skrypt dla studentów pedagogiki. Nie opublikowany maszynopis. Egzamin – znajomość treści podanej na wykładzie oraz treści literatury obowiązkowej 70 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WYDZIAŁ KIERUNEK SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW ROK STUDIÓW FORMA STUDIOW NAZWA PRZEDMIOTU STATUS PRZEDMIOTU DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA NAUK PEDAGOGICZNYCH PEDAGOGIKA SPECJALNA PEDAGOGIKA NIEPEŁNOSPRAWNYCH INTELEKTUALNIE LICENCJACKIE II SEMESTR 3 ROK AKADEMICKI 2009/2010 NIEWERBALNE METODY KOMUNIKACJI W KOD PRZEDMIOTU 100S-0E2NMK REHABILITACJI MAŁEGO DZIECKA Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia kształcenia kształcenia fakultatywne ogólnego podstawoweg kierunkoweg specjalnościoweg o o o X Tytuł Imię i nazwisko Instytut naukowy (stopień) mgr Katarzyna Smolińska PEDAGOGIKI SPECJALNEJ OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTEPNYMI - znajomość podstaw logopedii, psychologii rozwojowej i klinicznej FORMA ZAJĘĆ LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS Wykład Ćwiczenia 15 Seminaria Zaliczenie na ocenę 1 ZAŁOŻENIA - poznanie metod komunikacji zastępczej i wspomagającej w pracy z dziećmi niepełnosprawnymi; CELE - umiejętność tworzenia i stosowania pomocy komunikacyjnych; - nabycie umiejętności komunikacyjnych z osobami z zaburzeniami komunikacyjnymi; - umiejętność dokonywania oceny możliwości komunikacyjnych osób niepełnosprawnych. METODY DYDAKTYCZNE - asymilacji wiedzy: pogadanka; - samodzielnego dochodzenia do wiedzy; - praktyczna. TREŚCI PROGRAMOWE 1. Dotyk i komunikacja: - zasady pracy z dziećmi z zaburzeniami sensorycznymi; - stymulacja czucia powierzchownego i głębokiego; - sygnały dotykowe; 2. Sygnały środowiskowe. Symbole jednoznaczne: - symbole jednoznaczne –przedmiotowe; - typy symboli; - komunikacja za pomocą symboli w codzienności; 4. Symbole obrazkowe: - piktogramy; - system komunikacji „BLISS”; 5. Komunikacja symboliczna „ Bliss”: - rodzaje systemu symboli; - kategorie znaczeniowe; - budowa symboli; - możliwości pracy systemem symboli; 6. Sygnały gestowe: - rodzaje gestów; - język migowy a migany; 7. Modele komunikacji – integracja metod. 8. Wykorzystanie środków technicznych do komunikacji z dzieckiem niepełnosprawnym. 9. Dobieranie odpowiednich metod do poziomu komunikacji dziecka- budowa słownika. 71 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ LITERATURA OBOWIAZKOWA 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU Błeszczyński J. (red): Alternatywne i wspomagające metody komunikacji: Impuls: Kraków 2006 Bouvet D., Mowa dziecka. Wychowanie dwujęzykowe dziecka niesłysz±cego, WSiP Warszawa, 1996. Bunting K.D., Wstęp do lingwistyki, PWN, Warszawa 1989. Chodkiewicz I., Loebl W.,Zastosowanie systemu Ch. Blissa w procesie porozumiewania się dziecka z porażeniem mózgowym, [w:] Opuscula Logopedica in honorem Leonis Kaczmarek, UMCS, Lublin 1993. Demel G., Elementy logopedii, WSiP, Warszawa, 1982. Demel G., Wady wymowy, PZWL, Warszawa, 1974. Knill Ch., Dotyk i komunikacja, CMPP-P, Warszawa 1992. Lechowicz A., Użytkownicy systemu komunikacji Bliss twarzą w twarz ze światem [w:] "Przyjaciel Dziecka" 1 - 3, 1997. Ligęza M., Podstawy rozwoju jęyka i mowy dzieci, [w:] Gałkowski T., Jastrzębowska G [red.] Logopedia. Pytania i odpowiedzi, Uniwersytet Opolski, Opole 1999. Loebl W., Różne kategorie użytkowników alternatywnej i augmentatywnej komunikacji, Wyd. Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 1993. Loebl W., Uniwersalny system pasygraficzny w komunikacji językowej osób niepełnosprawnych, [w:] "Szkoła Specjalna" 6, 1998. Loebl W., Uwagi o możliwościach poszerzania komunikacji interpersonalnej osób z ograniczonym systemem porozumiewania się, [w:] Loebl W. [red.], Dylematy pedagogiczne w rewalidacji osób ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 1996. Matusewicz C., Komunikacja niewerbalna. Przegląd zagadnień, [w:] 'Przegląd psychologiczny' t. XXII, nr 2, 1979. Minczakiewicz E. M., Mowa. Rozwój, zaburzenia, terapia, WSP, Kraków 1996. Podeszewska M., Wykorzystanie piktogramów w organizacji zachowania i komunikacji dzieci autystycznych. [w:] Mierzejewska H., Przybysz-Piwkowa M. [opr.] Rozwój poznawczy i rozwój językowy dzieci z trudnościami w komunikacji werbalnej. Diagnozowanie i postępowanie usprawniające. (materiały konferencji zorganizowanej przez Pomagisterskie Studium Logopedyczne, Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego i Sekcję Logopedyczną Towarzystwa Kultury Języka, Warszawa, 1 - 3 czerwca 1996), Wydawnictwo DIG, Warszawa 1997. Sachajska E., Metoda komunikacji symbolicznej BLISS [w:] Sołtys-Chmielowicz A., Tkaczyk G. [red.], Usprawnianie mowy u dzieci specjalnej troski, Wydawnictwo UMCS, Lublin 1993. 1. Dońska-Olszko M., Lechowicz A., Komputerowe nauczanie wspomagania nauczania dzieci z ciężkimi uszkodzeniami narządu ruchu., w: Mazanek E. [red.] Dziecko niepełnosprawne ruchowo, cz. 3, WSiP, Warszawa 1998. 2. Emiluta-Rozya D., Wspomaganie rozwoju mowy dziecka w wieku przedszkolnym, CMPP-P, Warszawa 1995. 3. Piszczek M. Nauka porozumiewania się gestami, "Rewalidacja" 1(3)/98, str. 21 - 37, 1998. 4. Piszczek M., Uwagi dotyczące wykorzystania gestykulacji w porozumiewaniu się z dzieckiem upośledzonym umysłowo, [w:] Piszczek M. [red.], Metody komunikacji alternatywnej w pracy z osobami niepełnosprawnymi, CMPP-P MEN, Warszawa 1997. 5. Smyczek A., Szczawiński P., Wspomagające sposoby porozumiewania się. Gesty, Stowarzyszenie "Mówić bez słów", Warszawa 2000. 6. Smyczek A., Szwiec J., Metodyka nauczania alternatywnych sposobów porozumiewania się i techniki posługiwania się symbolami. "Rewalidacja" 1(7)/2000. 7. Stecko E., Zaburzenia mowy u dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym, "Rewalidacja", 2/1997. 8. Tkaczuk L., Komunikacja niewerbalna. Postawa, mimika, gest. Wydawnictwo Astrum, Wrocław 1996. 9. Zaorska M., Niewerbalne sygnały komunikacji u dzieci słabowidzących,[w:] Logopedia 26, 1998. 10. Żurek T., Alternatywna i wspomagająca komunikacja dla osób niepełnosprawnych, [w:] Pilecki J., Olszewski S., [red.] Wspomaganie rozwoju osób niepełnosprawnych, Kraków 1999 - kolokwium - przygotowanie pomocy dydaktycznej dla osób niemówiących - obecność na zajęciach 72 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WYDZIAŁ KIERUNEK SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW ROK STUDIÓW Nauk Pedagogicznych Pedagogika Specjalna PNI 1 stopień II SEMESTR FORMA STUDIOW NAZWA PRZEDMIOTU WCZESNA INTERWENCJA 3 ROK AKADEMICKI niestacjonarne KOD PRZEDMIOTU STATUS PRZEDMIOTU Przedmioty kształcenia ogólnego Przedmioty kształcenia podstawoweg o DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA Tytuł naukowy (stopień) DR Imię i nazwisko Przedmioty kształcenia kierunkoweg o Grazyna Walczak 2009/2010 100S-0E2WCI Przedmioty kształcenia specjalnościoweg o X Instytut Przedmioty fakultatywne Pedagogiki Specjalnej OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTEPNYMI Student powinien posiadać podstawy wiedzy o prawidłowym i zaburzonym przebiegu rozwoju, zwłaszcza dzieci z niepełnosprawnością intelektualną FORMA ZAJĘĆ LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS Wykład Ćwiczenia 15 Seminaria - ZO 1 ZAŁOŻENIA CELE Przedstawienie propedeutycznej wiedzy z zakresu wczesnej interwencji dzieci z uszkodzonym wzrokiem, w tym m. in.: 1. omówienie współczesnych rozwiązań w zakresie wczesnej interwencji /tendencje krajowe i zagraniczne/; 2. omówienie metod diagnozy dziecka i środowiska; 3. analiza metod i programów stymulacji dziecka i wspomagania rodziny METODY DYDAKTYCZNE metody werbalne, działalności praktycznej, oglądowe TREŚCI PROGRAMOWE Wyjaśnienie podstawowych pojęć Zasady wczesnej interwencji i argumenty Znaczenie klimatu /atmosfery/ rodziny dla rozwoju dziecka; Potrzeby dziecka a potrzeby pozostałych członków rodziny; Rola rodziców i nauczyciela domowego w procesie wczesnej interwencji Metody diagnozy dziecka /różne sfery/ i jego środowiska pod względem możliwości przystosowania do potrzeb dziecka; Warunki diagnozy dziecka z dodatkowymi ograniczeniami; Zasady konstruowania programów wczesnej interwencji Omówienie programów wczesnej rehabilitacji; LITERATURA Cytowska B. , Wilczura B. / red./ : Wczesna interwencja i wspomaganie rozwoju małego dziecka. Wyd. OBOWIAZKOWA IMPULS, Kraków, 2006 Cieszynska, Korendo M.: Wczesna interwencja terapeutyczna. Wydawnictwo Edukacyjne, Kraków, 2007 Hellbrugge T./red/ : Pierwsze 365 dni życia dziecka. Wyd. Fundacja „Promyk Słońca”, Kraków; Książka + film Walczak G. /red./: Stymulacja umiejętności widzenia słabowidzących dzieci. Warszawa, 1998, WSiP Walczak G./red./: Wczesne wspomaganie rozwoju dzieci z uszkodzonym wzrokiem. Wyd. MENiS, Warszawa 2005 LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU Obecność na ćwiczeniach, sporządzenie scenariusza zajęć, aktywność na zajęciach 73 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ 74 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WYDZIAŁ KIERUNEK SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW ROK STUDIÓW Nauk Pedagogicznych Pedagogika Specjalna PNI 1 stopień II SEMESTR FORMA STUDIOW NAZWA PRZEDMIOTU 3 DIAGNOZA FUNKCJONALNA I KONSTRUOWANIE PROGRAMÓW STATUS PRZEDMIOTU Przedmioty kształcenia ogólnego Przedmioty kształcenia podstawoweg o DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA Tytuł naukowy (stopień) DR Mgr Imię i nazwisko ROK AKADEMICKI niestacjonarne KOD PRZEDMIOTU Przedmioty kształcenia kierunkoweg o Barbara Marcinkowska Agnieszka Wołowicz 2009/2010 100S-0E2DFK Przedmioty kształcenia specjalnościoweg o X Instytut Przedmioty fakultatywne Pedagogiki Specjalnej OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTEPNYMI Student powinien posiadać podstawy wiedzy o prawidłowym i zaburzonym przebiegu rozwoju, zwłaszcza dzieci z niepełnosprawnością intelektualną FORMA ZAJĘĆ LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS Wykład 15 ZO 3 Ćwiczenia 30 Seminaria - ZAŁOŻENIA Przedstawienie różnych sposobów diagnozy czynności funkcjonalnych i ich indywidualnych i środowiskowych uwarunkowań. CELE 4. Zainteresowanie teoretycznymi i praktycznymi zagadnieniami wychowania, edukacji i rehabilitacji dzieci z zaburzeniami rozwoju w wieku przedszkolnym 5. Zapoznanie z organizacją, metodami pracy, zasadami postępowania z dziećmi z różnorodnymi zaburzeniami w specjalnych i integracyjnych placówkach przedszkolnych 6. Wyposażenie w umiejętności przeprowadzenia diagnozy pedagogicznej i konstruowania indywidualnego programu wspomagania rozwoju dziecka z zaburzeniami rozwojowymi. METODY DYDAKTYCZNE metody werbalne, działalności praktycznej, oglądowe TREŚCI PROGRAMOWE Kwestie terminologii: diagnoza, diagnoza ukierunkowana na rozwój, diagnoza funkcjonalna, warunki przeprowadzania diagnozy. Wybrane metody i narzędzia diagnostyczne. Analiza wyników diagnozy, studium przypadku, opracowanie indywidualnych profili funkcjonowania. Analiza dokumentacji diagnostycznej, konstruowanie programów – cele, metody, warunki. LITERATURA OBOWIAZKOWA Girmakokowski M.: ABC konstruowania autorskiego programu. Głodkowska J. ): Poznanie ucznia szkoły specjalnej. WSiP, Warszawa, 1999 Pileccy W. J. : Stymulacja psychoruchowego rozwoju dzieci o obniżonej sprawności umysłowej. Wyd. Naukowe WSP, Kraków, 1995 Podręcznik do Inwentarza PAC -1, 2 Gunzburga do oceny postępu w rozwoju społecznym upośledzonych umysłowo. Warszawa, 1988 Schopler E. ( i współ.) : Profil psychoedukacyjny. SPOA, Gdańsk, 1995 LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU Obecność na ćwiczeniach, sporządzenie scenariusza zajęć, aktywność na zajęciach 75 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WYDZIAŁ KIERUNEK SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW ROK STUDIÓW Nauk Pedagogicznych Pedagogika Specjalna PNI 1 stopień III SEMESTR FORMA STUDIOW NAZWA PRZEDMIOTU niestacjonarne METODYKA WYCHOWANIA KOD PRZEDMIOTU 100S-0E3MSP PRZEDSZKOLNEGO W PRZEDSZKOLU SPECJALNYM Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia kształcenia kształcenia fakultatywne ogólnego podstawoweg kierunkoweg specjalnościoweg o o o + Tytuł Imię i nazwisko Instytut naukowy (stopień) Mgr Małgorzata Sobieszczańska Pedagogiki Specjalnej STATUS PRZEDMIOTU DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA 4 ROK AKADEMICKI 2009/2010 OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTEPNYMI Student powinien posiadać podstawy wiedzy o prawidłowym i zaburzonym przebiegu rozwoju, zwłaszcza dzieci z niepełnosprawnością intelektualną FORMA ZAJĘĆ LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS Wykład Ćwiczenia 30 Seminaria - ZO 2 ZAŁOŻENIA Zapoznanie ze specyfiką organizacji pracy w przedszkolu specjalnym oraz procesem rehabilitacji i wychowania dziecka z dysfunkcją intelektualną w placówce. CELE 1) Zainteresowanie teoretycznymi i praktycznymi zagadnieniami wychowania, edukacji i rehabilitacji dzieci z zaburzeniami rozwoju w wieku przedszkolnym 2) Zapoznanie z organizacją, metodami pracy, zasadami postępowania z dziećmi z różnorodnymi zaburzeniami w specjalnych i integracyjnych placówkach przedszkolnych 3) Wyposażenie w umiejętności przeprowadzenia diagnozy pedagogicznej i konstruowania indywidualnego programu wspomagania rozwoju dziecka z zaburzeniami rozwojowymi. METODY DYDAKTYCZNE metody werbalne, działalności praktycznej, oglądowe TREŚCI PROGRAMOWE 1. 2. Teoretyczne założenia pedagogiki specjalnej. Sukcesy i niepowodzenia w poznawaniu świata przez dziecko z dysfunkcją intelektualną od urodzenia do 7/10 roku życia. Wnioski praktyczne. 3. Czynniki blokujące i dynamizujące rozwój poznawczy dzieci z dysfunkcją intelektualną. Rekomendacje pedagogiczne. 4. Zasady pracy z dzieckiem z dysfunkcją intelektualną. 5. Podstawy prawne organizowania i funkcjonowania przedszkoli specjalnych. 6. Organizacja środowiska wychowującego oraz pracy wychowawczo-dydaktycznej. 7. Planowanie pracy w przedszkolu. Scenariusz zajęć. Diagnoza pedagogiczna (funkcjonalna, interakcyjna, w procesie zabawy). Konstruowanie programów i planowanie pracy. Metody pracy z dzieckiem. 8. Zasady, strategie i zalecenia metodyczne w pracy z dzieckiem z niepełnosprawnością umysłową w wieku przedszkolnym. LITERATURA 1. Brauner A. (1995). Postępowanie wychowawcze w upośledzeniu umysłowym. Warszawa. OBOWIAZKOWA 2. Kulesza E.M. (red.). (2005). Rehabilitacja dziecka z niepełnosprawnością intelektualną w wieku przedszkolnym. Warszawa: Akademia Pedagogiki Specjalnej. 3. Kulesza E.M. (2005). Rozwijanie przedmiotowo-zabawowej działalności dzieci niepełnosprawnych umysłowo w stopniu lekkim. Warszawa: Akademia Pedagogiki Specjalnej 4. Kulesza E.M. (2005).Rozwój poznawczy dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim i umiarkowanym – diagnoza i wspomaganie. Warszawa: Akademia Pedagogiki Specjalnej LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA 1. Carr J. (1984). Pomoc dziecku upośledzonemu umysłowo. Warszawa. 2. Lovaas O.I. (1993). Nauczanie dzieci niepełnosprawnych umysłowo. Warszawa: WSiP. WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU Obecność na ćwiczeniach, sporządzenie scenariusza zajęć, aktywność na zajęciach 76 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WYDZIAŁ KIERUNEK SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW ROK STUDIÓW FORMA STUDIOW NAZWA PRZEDMIOTU STATUS PRZEDMIOTU DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTEPNYMI FORMA ZAJĘĆ LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS Nauk Pedagogicznych Pedagogika Specjalna Pedagogika Niepełnosprawnych Intelektualnie Stacjonarne zawodowe MK III SEMESTR 5-6 ROK AKADEMICKI 2009-2010 stacjonarne METODYKA KSZTAŁCENIA KOD PRZEDMIOTU 100S-0E3MZL ZINTEGROWANEGO UCZNIÓW Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ INTELEKTUALNĄ W STOPNIU LEKKIM Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia kształcenia kształcenia fakultatywne ogólnego podstawoweg kierunkoweg specjalnościoweg o o o X Tytuł Imię i nazwisko Instytut naukowy (stopień) Dr Regina Warchoł Pedagogiki Specjalnej Mgr Ewa kaczorek-Witterstejn Wiedza z zakresu dydaktyki ogólnej, psychologii klinicznej, ortodydaktyki. Wykład 15 Zaliczenie na ocene 5 Ćwiczenia 60 Seminaria - ZAŁOŻENIA Zakłada się, że Student - po opanowaniu treści programowych-będzie orientował się w zakresie i w układzie treści programowych przewidzianych do realizacji w I etapie edukacyjnym szkoły podstawowej specjalnej dla dziecka niepełnosprawnego intelektualnie w stopniu lekkim. Posiada umiejętności metodyczne dotyczące kształcenia i rehabilitacji uczniów w toku realizacji przedmiotów ogólnokształcących. CELE 1.Zdobycie wiedzy o metodzie ośrodków pracy, jako efektywnym systemie kształcenia zintegrowanego w rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego intelektualnie w stopniu lekkim. 2.Zapoznanie Słuchaczy z celami i treściami poszczególnych rodzajów edukacji oraz sposobami ich realizacji w metodzie ośrodków pracy. METODY DYDAKTYCZNE Obserwacja, pokaz ,metody słowne TREŚCI PROGRAMOWE 1.Specyfika programowo- organizacyjna procesu dydaktyczno- wychowawczego I etapu edukacyjnego(metody, zasady, formy, środki dydaktyczne) 2.Matoda Ośrodków pracy- jako strategia edukacyjna I etapu nauczania. 3.Wybrane zagadnienia metodyczne z zakresu poszczególnych edukacji( polonistycznej, matematycznej, środowiskowej) i sposób ich realizacji w metodzie ośrodków pracy. LITERATURA OBOWIAZKOWA Program Nauczania Szkoły Podstawowej Specjalnej (etap I) (2000)Warszawa WSiP. Tkaczyk G. Metodyka nauczania i wychowania początkowego…(1997) Lublin ,UMCS. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA Kosińska A., Polak A.,..(1999) Uczę metodą ośrodków pracy. Warszawa WSiP. Okoń W. (1998) Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej. Wydawnictwo Akademickie Zak Kirejczyk K (1981) Upośledzenie umysłowe. Pedagogika, WSIP. WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU Zaliczenie na ocenę 77 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WYDZIAŁ KIERUNEK SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW ROK STUDIÓW FORMA STUDIOW NAZWA PRZEDMIOTU STATUS PRZEDMIOTU DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA Nauk Pedagogicznych Pedagogika specjalna Pedagogika niepełnosprawnych intelektualnie pierwszego stopnia III SEMESTR 5,6 ROK AKADEMICKI 2009/2010 Stacjonarne METODYKA KSZTAŁCENIA UCZNIÓW Z KOD PRZEDMIOTU 100S –0E3MKG GŁĘBSZĄ NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ INTELEKTUALNĄ NA I I II STOPNIU EDUKACJI Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia kształcenia kształcenia fakultatywne ogólnego podstawoweg kierunkowego specjalnościoweg o o X Tytuł Imię i nazwisko Instytut naukowy (stopień) Dr Radosław Piotrowicz Pedagogiki Specjalnej OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTEPNYMI FORMA ZAJĘĆ LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS Wykład 15 Zal + egzamin 7 Ćwiczenia 60 Seminaria ZAŁOŻENIA CELE Zapoznanie studentów ze specyfiką pracy z dziećmi ze znaczną niepełnosprawnością intelektualną na I i II etapie edukacji i przygotowanie ich do pracy rewalidacyjno – pedagogicznej w szkole podstawowej dla dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu umiarkowanym i znacznym METODY DYDAKTYCZNE Wykład + ćwiczenia z wykorzystaniem różnych metod (dyskusja, praca samodzielna, praca w grupach itp.), zajecia praktyczne TREŚCI PROGRAMOWE - Charakterystyka psychologiczno – pedagogiczna osób z głębszą niepełnosprawnością intelektualną, Diagnoza pedagogiczna określająca stan potrzeb i możliwości dzieci i młodzieży głębiej upośledzonych umysłowo , System edukacji dzieci z głębszą niepełnosprawnością intelektualną, Cele zadania oraz organizacja szkoły specjalnej dla dzieci z umiarkowanym i znacznym upośledzeniem umysłowym, Analiza programu nauczania oraz podstawy programowej, Rola i miejsce poszczególnych przedmiotów w procesie edukacji, Możliwości i sposoby nauczania dzieci niepełnosprawnych pewnych technik szkolnych (pisanie, czytanie, liczenie), Zajęcia rewalidacyjne – i formy i sposoby realizacji, Metody nauczania dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu umiarkowanym i znacznym, Konstruowanie indywidualnych programów nauczania/terapii, Sposoby oceniania osiągnięć uczniów w szkole dla dzieci z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym i znacznym, Współpraca szkoły specjalnej z rodzicami – formy współpracy, pedagogizacja rodziców, Możliwości integracji społecznej i edukacyjnej dzieci i młodzieży ze znaczną niepełnosprawnością intelektualną, Twórczość osób niepełnosprawnych intelektualnie LITERATURA OBOWIAZKOWA 1. Klaro – Celej L., Mossakowska L. (1999) Komentarz do programu wychowania i nauczania dzieci i młodzieży w stopniu umiarkowanym i znacznym. Warszawa , WsiP 2. Pilecki J. (red.) Usprawnianie, wychowanie i nauczanie osób z głębszym uposledzeniem umysłowym, WSP, Kraków 3. Polkowska I. Praca rewalidacyjna z dzieckiem upośledzonym umysłowo w szkole życia – WsiP 4. Lovass O. Nauczanie dzieci niepełnosprawnych umysłowo, WsiP, 1993 5. Carr J. , Pomoc dziecku uposledzonemu . PZWL 78 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA 1. 2. 3. 4. 5. 6. WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU Program nauczania i wychowania dzieci i młodzieży upośledzonych umysłowo w stopniu umiarkowanym i znacznym , MEN, 1997 Doman G. ; Jak nauczyć małe dziecko czytać, Excalibur, 1992 Pileccy J.W.: Stymulacja psychoruchowa dzieci o obnizonej sprawności umysłowej. WSP – Kraków, 1995 Brauner A. F. : Dziecko zagubione w rzeczywistości , WsiP 1993 Piszczek M (red.) Przewodnik dla nauczycieli ucznió upośledzonych umysłowo w stopniu umiarkowanym i znacznym. CMPPP, W- wa, 2001 Olechnowicz H. Wychowanie i nauczanie głębiej upośledzonych umysłowo. WsiP 1979 - obecność i aktywny udział w zajęciach uczestnictwo w hospitacjach, zdanie egzaminu 79 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WYDZIAŁ KIERUNEK SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW ROK STUDIÓW FORMA STUDIOW NAZWA PRZEDMIOTU STATUS PRZEDMIOTU DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA Nauk Pedagogicznych Pedagogika Specjalna Pedagogika Niepełnosprawnych Intelektualnie Stacjonarne zawodowe III SEMESTR 6 ROK AKADEMICKI 2009-2010 METODYKA NAUCZANIA BLOKOWEGO KOD PRZEDMIOTU 100S-0E3MNB UCZNIÓW NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ INTELEKTUALNĄ W STOPNIU LEKKIM Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia kształcenia kształcenia fakultatywne ogólnego podstawoweg kierunkoweg specjalnościoweg o o o X Tytuł Imię i nazwisko Instytut naukowy (stopień) mgr Beata Dubińska Pedagogiki Specjalnej OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTEPNYMI Dydaktyka ogólna , dydaktyka specjalna. FORMA ZAJĘĆ LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS Wykład Ćwiczenia 30 Seminaria - Zlicznie na ocene 2 ZAŁOŻENIA Zakłada się, że Student - po opanowaniu treści programowych-będzie orientował się w zakresie i w układzie treści programowych przewidzianych do realizacji w II etapie edukacyjnym szkoły podstawowej specjalnej dla dziecka niepełnosprawnego intelektualnie w stopniu lekkim. Posiada umiejętności metodyczne dotyczące kształcenia i rehabilitacji uczniów w toku realizacji przedmiotów ogólnokształcących. CELE 1.Zdobycie wiedzy metodycznej i merytorycznej dotyczącej specyfiki programowo- organizacyjnej II etapu edukacyjnego. 2.Zapoznanie Słuchaczy z celami i treściami poszczególnych rodzajów edukacji oraz sposobami ich realizacji.. METODY DYDAKTYCZNE Obserwacja, pokaz ,metody słowne, zajęcia praktyczne w placówce TREŚCI PROGRAMOWE 1.Specyfika programowo- organizacyjna procesu dydaktyczno- wychowawczego II etapu edukacyjnego(metody, zasady, formy, środki dydaktyczne) 2.Kształcenie blokowe- jako strategia edukacyjna I I etapu nauczania. 3.Wybrane zagadnienia metodyczne z zakresu poszczególnych edukacji( polonistycznej, matematycznej, środowiskowej) i sposób ich realizacji . LITERATURA OBOWIAZKOWA LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU Program Nauczania Szkoły Podstawowej Specjalnej (etap II) (2000)Warszawa WSiP. Tkaczyk G.,Serafin T/2001/ Poradnik metodyczny. Smykowska D.,/2006/Materiały metodyczne do nauczania dzieci i młodzieży niepełnosprawnej intelektualnie w stopniu lekkim.Impuls. Kraków. Okoń W. (1998) Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej. Wydawnictwo Akademickie Zak Kirejczyk K (1981) Upośledzenie umysłowe. Pedagogika, WSIP. Zalicznie na ocene 80 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WYDZIAŁ KIERUNEK SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW ROK STUDIÓW FORMA STUDIOW NAZWA PRZEDMIOTU STATUS PRZEDMIOTU DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA NAUK PEDAGOGICZNYCH PEDAGOGIKA SPECJALNA PEDAGOGIKA NIEPEŁNOSPRAWNYCH INTELEKTUALNIE LICENCJACKIE III SEMESTR 6 ROK AKADEMICKI 2009/2010 STACJONARNE AKTYWIZACJA SPOŁECZNO – ZADOWOWA KOD PRZEDMIOTU OSÓB DOROSŁYCH Z 100S-0E3ASZ NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ INTELEKTUALNĄ Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia kształcenia kształcenia fakultatywne ogólnego podstawowego kierunkowego specjalnościoweg o X Tytuł Imię i nazwisko Instytut naukowy (stopień) dr Marianna Marek -Ruka Pedagogiki Specjalnej OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTEPNYMI - znajomość zagadnień z zakresu pedagogiki niepełnosprawnych intelektualnie FORMA ZAJĘĆ LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS Wykład Ćwiczenia 15 Seminaria Zaliczenie z oceną 1 ZAŁOŻENIA - zdobycie i opanowanie wiedza z zakresu aktywizacji społeczno – zawodowej osób niepełnosprawnych CELE Opanowanie wiedzy i umiejętności z zakresu: - rehabilitacji społeczno – zawodowej; - pracy z dorosłymi osobami niepełnosprawnymi - doradztwa i informacji zawodowej dla osób niepełnosprawnych. METODY DYDAKTYCZNE - asymilacji wiedzy: pogadanka; - samodzielnego dochodzenia do wiedzy; - praktyczna. TREŚCI PROGRAMOWE 1. 2. 3. 4. 5. 6. Prawne aspekty rynku pracy dla osób niepełnosprawnych. Główne bariery aktywności zawodowej. Praktyczne aspekty funkcjonowania osób niepełnosprawnych, formy terapii, treningi. Zasady dobrego wspierania. Programy i instytucje wspomagające aktywność zawodową w Polsce i na świecie Modele aktywizacji zawodowej osób z niepełnosprawnością intelektualną w Wielkiej Brytanii, Niemczech, Holandii, Szwecji. LITERATURA 1. Majewski T. „ Rehabilitacja zawodowa osób niepełnosprawnych, Centrum badawczo- rozwojowe OBOWIAZKOWA rehabilitacji osób niepełnosprawnych, Warszawa 1995 2. Majewski T. „ Rehabilitacja zawodowa i zatrudnianie osób niepełnosprawnych dla pracowników terenowych” KIGR, Warszawa 1999 3. Misztal M. „Warsztaty Terapii Zajęciowej prawo i praktyka” ALPHApro, Ostrołęka 2005 4. Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 25 marca2004 roku w sprawie warsztatów terapii zajęciowej 5. Ustawa o rehabilitacji i zatrudnianiu osób niepełnosprawnych z 9 maja 1997 6. Ustawa o rehabilitacji społecznej i zawodowej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych z 27 sierpnia 1997 LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA 1. 2. 3. 4. W. Dega, K. Malinowska – „Rehabilitacja medyczna” – Warszawa 1993 S. Kowalik – „Psychospołeczne podstawy rehabilitacji osób niepełnosprawnych” – Warszawa 1996 Kurzynowski A. Polityka…op. cit. s. 25-37; I.Majewski , „ Międzynarodowa organizacja pracy w działaniach na rzecz rehabilitacji zawodowej i zatrudniania osób niepełnosprawnych”, Ośrodek Informacji i Dokumentacji Rady Europy, „ Biuletyn” 1997 nr.4 Ochoczenko H., Paszkowicz M., (red) Potrzeby osób niepełnosprawnych w warunkach globalnych przemian społeczno-gospodarczych Tom 2, Impuls: Kraków: 2006 81 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU - obecność na zajęciach - opracowanie programu wsparcia dla osób niepełnosprawnych - przygotowanie prezentacji na temat form zatrudnia osób niepełnosprawnych w krajach UE. 82 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WYDZIAŁ KIERUNEK SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW ROK STUDIÓW FORMA STUDIOW NAZWA PRZEDMIOTU STATUS PRZEDMIOTU DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTEPNYMI FORMA ZAJĘĆ LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS Wydział Nauk Pedagogicznych Pedagogika Specjalna Pedagogika Niepełnosprawnych Intelektualnie III r. PC, (3-l) stacjonarne I stopnia III SEMESTR 6 ROK AKADEMICKI 2009/2010 Stacjonarne REHABILITACJA OSÓB Z GŁĘBOKĄ KOD PRZEDMIOTU 100S-0E3RZG WIELORAKĄ NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia kształcenia kształcenia fakultatywne ogólnego podstawoweg kierunkoweg specjalnościoweg o o o X Tytuł Imię i nazwisko Instytut naukowy (stopień) dr Grazyna Walczak Instytut Pedagogiki Specjalnej Instytut Pedagogiki Specjalnej Podstawowa wiedza z zakresu pedagogiki niepełnosprawnych intelektualnie, psychologii rozwojowej i klinicznej, diagnozy funkcjonalnej, Wykład Ćwiczenia 15 Seminaria Zaliczenie z oceną ZAŁOŻENIA Zapoznanie z istotą wieloprofilowej rehabilitacji dziecka z głęboką złożoną niepełnosprawnością. CELE Opanowanie praktycznych umiejętności w zakresie czynności pielęgnacyjno - samoobsługowych w pracy z osobami niepełnosprawnymi intelektualnie w stopniu głębokim. Opanowania umiejętności wykorzystywanie elementów metod terapeutycznych w realizacji programów rehabilitacyjnoedukacyjnych. Kształtowanie umiejętności interpretacji zachowań dziecka pod kątem funkcjonowania systemów sensorycznych. METODY DYDAKTYCZNE metody oparte na słowie: wykład, dyskusja, praca z tekstem metody aktywizujące: burza mózgów, problemowa TREŚCI PROGRAMOWE Charakterystyka dzieci z głęboką złożoną niepełnosprawnością. Istota procesu rehabilitacji dzieci z głęboką złożoną niepełnosprawnością. Cechy i zadania terapeuty w pracy z dzieckiem. Charakterystyka faz rozwojowych poszczególnych sfer rozwoju w oparciu o teorię J. Piageta - istotnych w procesie diagnozy funkcjonalnej i planowania pracy rehabilitacyjnej. Znaczenie dotyku w terapii dziecka ze złożoną niepełnosprawnością. Istota czynności pielęgnacyjnych w rehabilitacji dziecka ze złożoną głęboką niepełnosprawnością. Metody wykorzystywane w rehabilitacji dzieci z głęboką niepełnosprawnością. Metodyka postępowania wychowawczego w sytuacjach trudnych. Współpraca terapeutów z opiekunami dziecka z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu głębokim. LITERATURA 1. Affolter F., Spostrzeganie, rzeczywistość, język, WSiP, Warszawa 2000 OBOWIAZKOWA 2. Fröhlich A., Stymulacja od podstaw, WSiP Warszawa 1998 3. Kielin J. (red.), Rozwój daje radość, GWP, Gdańsk 1999 4. Kwiatkowska M., Dzieci głęboko niezrozumiane, Oficyna Literatów i Dziennikarzy „Pod Wiatr”, Warszawa 1997 5. Piszczek M. (red.), Edukacja dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu głębokim, CMPP-P MEN, Warszawa 1996 LITERATURA 1. Giczewska A., Fenomen dotyku. Stymulacja systemu taktylnego i jej wpływ na rozwój psychoruchowy UZUPEŁNIAJĄCA dziecka, Wydawnictwo Centrum Aneta Giczewska, Środa Śląska 2005 2. Knill M. i Ch., Świadomość ciała, kontakt i komunikacja. Programy aktywności, CPP-P MEN, Warszawa 1998 3. Knill M. i Ch., Dotyk i komunikacja, CPP-P MEN, Warszawa 1998 4. Olechnowicz H., Opowieści terapeutów, WSiP, Warszawa 1997 WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU Podstawą zaliczenia jest aktywne uczestnictwo w zajęciach (dopuszczalna 1 nieobecność), wykonanie pomocy edukacyjnej oraz napisanie programu terapii na podstawie podanej diagnozy pedagogicznej obejmującej opis funkcjonowania systemów sensorycznych danego dziecka. 83 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ TYFLOPEDAGOGIKA WYDZIAŁ KIERUNEK SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW ROK STUDIÓW FORMA STUDIOW NAZWA PRZEDMIOTU STATUS PRZEDMIOTU DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA Nauk Pedagogicznych Pedagogika Specjalna Moduł kompetencyjny Tyflopedagogika Pierwszy II SEMESTR 3 ROK AKADEMICKI 2009/2010 Stacjonarne pierwszego stopnia Tyflopedagogika KOD PRZEDMIOTU 100S-OE2TYF Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia kształcenia kształcenia fakultatywne ogólnego podstawoweg kierunkoweg specjalnościoweg o o o X Tytuł Imię i nazwisko Instytut naukowy (stopień) Dr Joanna Witczak-Nowotna Pedagogiki Specjalnej OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTEPNYMI FORMA ZAJĘĆ LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS Wykład 15 egzamin 3 Ćwiczenia Seminaria ZAŁOŻENIA CELE Zapoznanie studentów z podstawowymi informacjami dotyczącymi edukacji i rehabilitacji osób niewidomych i słabo widzących METODY DYDAKTYCZNE Wykład, dyskusja, ćwiczenia symulacyjne, także z użyciem opasek i symulatorów osłabionego widzenia. TREŚCI PROGRAMOWE Tyflopedagogika w systemie nauk: tezy i koncepcje, cele oraz zadania i zasady tyflopedagogiki. Definicje niewidzenia i słabowzroczności w ujęciu medycznym, psychologicznym, pedagogicznym i funkcjonalnym. Dane statystyczne dotyczące populacji osób z dysfunkcją wzroku w Polsce i na świecie. Organizacje działające na rzecz osób z dysfunkcją wzroku. Wady i zalety segregacyjnego systemu kształcenia – działalność ośrodków szkolno-wychowawczych dla dzieci niepełnosprawnych wzrokowo w Polsce. Osoby niewidome i słabo widzące z niepełnosprawnością złożoną. LITERATURA Łobacz E. (2006) Współczesne tendencje w edukacji i rehabilitacji osób niepełnosprawnych wzrokowo. Szkoła OBOWIAZKOWA Specjalna nr 5 Majewski T. (2001) Dzieci z uszkodzonym wzrokiem i ich edukacja. W: Jakubowski S. (red.) Poradnik Dydaktyczny dla nauczycieli realizujących podstawę programową w zakresie szkoły podstawowej i gimnazjum z uczniami niewidomymi i słabo widzącymi. MEN, Warszawa, s. 29 – 34 Majewski T. (2008) Edukacja i rehabilitacja osób z niepełnosprawnością wzroku. W: Czerwińska M., Dederko T. (red.) Niewidomi w świecie książek i bibliotek. Polski Związek Niewidomych, Kielce, s. 20-29 Paplińska M. (2008) Dzieci z niepełnosprawnością złożoną a ich waniliowi rówieśnicy. W: Gorajewska D. (red.) Poznajemy ludzi z niepełnosprawnością. Stowarzyszenie Przyjaciół Integracji. Warszawa, s. 66-73 Paplińska M. (red.) (2008) Uczeń i student z dysfunkcją wzroku – nowe podejście, nowe możliwości. Uniwersytet Warszawski, Warszawa Sękowska Z. (1998), Wprowadzenie do pedagogiki specjalnej, WSPS, Warszawa, rozdział: Rehabilitacja dzieci niewidomych i słabowidzących. 131-156 Sękowska Z. (1998), Wprowadzenie do pedagogiki specjalnej, WSPS, Warszawa, rozdział: Rehabilitacja dzieci niewidomych i słabowidzących, s.98-103. Walthes R. (2007), Tyflopedagogika. GWP, Gdańsk, rozdziały 4-6, s.76-150 Zaorska M. (red.) Komunikacja alternatywna osób głuchoniewidomych. Wydawnictwo edukacyjne Akapit, Toruń 2008 LITERATURA Benisz M. (1997). Poznawanie świata przez głuchoniewidome dzieci. Szkoła Specjalna 2 s. 78 Majewski UZUPEŁNIAJĄCA T. (1979). Zagadnienia rehabilitacyjne głuchoniewidomych. Warszawa: PZWL John M., Baylis P. (1994). Włączający system edukacji. W: J. Bogucka, M. Kościelska (red.), Wychowanie i nauczanie integracyjne. Materiały dla nauczycieli i rodziców. Warszawa: STO Korewa M., Żebrowski J. (1996). Funkcjonowanie dzieci niedowidzących w podstawowych szkołach masowych. W: J. Kuczyńska-Kwapisz (red.), Rehabilitacja niewidomych i słabowidzących. Tendencje współczesne. Warszawa: CMPPP MEN Więckowska E. (2005). Integracja a rewalidacja – współczesne formy kształcenia dzieci niepełnosprawnych. W: Cz. Kosakowski, C. Rogowski (red.), Wielowymiarowość edukacji osób z 84 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU niepełnosprawnością. (s. 132- 143). Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego. Witczak J. (2000) Modele nauczania dzieci słabo widzących i niewidomych w USA. W: „Szkoła Specjalna”, nr 2/3, s. 148 – 151 Obecność i aktywność na zajęciach; dopuszczalna jedna nieusprawiedliwiona nieobecność (2 godziny zajęciowe), w przypadku nieobecności na dwóch ćwiczeniach (4 godziny zajęciowe) student powinien zapoznać się z tematem omówionym na zajęciach i umówić się z prowadzącą na zaliczenie. Zdany egzamin 85 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WYDZIAŁ KIERUNEK SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW ROK STUDIÓW FORMA STUDIOW NAZWA PRZEDMIOTU Nauk Pedagogicznych Pedagogika specjalna Moduł kompetencyjny Tyflopedagogika 2 STATUS PRZEDMIOTU DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTEPNYMI FORMA ZAJĘĆ LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS ROK AKADEMICKI Stacjonarne PSYCHOPEDAGOGICZNE PODSTAWY KOD PRZEDMIOTU 100-0E2POD ROZWOJU OSÓB Z DYSFUNKCJA WZROKU Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia kształcenia kształcenia fakultatywne ogólnego podstawoweg kierunkoweg specjalnościoweg o o o X Tytuł Imię i nazwisko Instytut naukowy (stopień) dr Joanna Witczak-Nowotna Pedagogiki Specjalnej mgr Kornelia Czerwińska Pedagogiki Specjalnej tyflopedagogika Wykład 15 Egzamin 3 SEMESTR 4 Ćwiczenia 15 Seminaria ZAŁOŻENIA CELE Zapoznanie studentów z wybranymi problemami psychologicznymi osób z niepełnosprawnością wzrokową w określonych fazach życia (od niemowlęctwa po adolescencję). METODY DYDAKTYCZNE wykład, dyskusja, prezentacje multimedialne, analiza przypadków, analiza nagrań video, ćwiczenia praktyczne, w tym warsztaty z wykorzystaniem opasek i symulatorów osłabionego widzenia TREŚCI PROGRAMOWE 1. Funkcjonowanie osób z niepełnosprawnością wzrokową w odbiorze społecznym. Stereotypy, mity i uprzedzenia wobec osób niewidomych i słabo widzących – przegląd badań. Wizerunek osób z dysfunkcją wzroku w mediach. 2. Rozwój procesów poznawczych u dzieci niewidomych, specyfika wpływu dysfunkcji wzroku na kształtowanie się i rozwój pojęć naturalnych – wyniki badań, implikacje dla praktyki edukacyjnej. Poznawanie przez dzieci niewidome przedmiotów i zjawisk niedostępnych obserwacji dotykowej – wyobrażenia surogatowe. 3. Psychologiczne konsekwencje utraty wzroku u osób w różnym wieku – wiek szkolny, adolescencja, dorosłość, późna dorosłość. Etapy procesu adaptacji do sytuacji niepełnosprawności wzrokowej. Czynniki wpływające na proces przystosowania się do niepełnosprawności. 4. Wpływ niepełnosprawności wzrokowej na realizację zadań rozwojowych przypadających na poszczególne fazy rozwoju – niemowlęctwo, wiek przedszkolny, szkolny, dorastanie. Przegląd badań na temat różnych aspektów zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży z dysfunkcją wzroku oraz psychospołecznego funkcjonowania ich rodzin. 5. Percepcja wzrokowa u osób słabowidzących a percepcja dotykowa osób niewidomych – podobieństwa i różnice w czytaniu wzrokowym i dotykowym. 6. Kształtowanie świadomości własnego ciała oraz rozwijanie pojęć związanych z orientacją w małej przestrzeni u dzieci z dysfunkcją wzroku w wieku przedszkolnym wczesnoszkolnym, ćwiczenia warsztatowe. 7. Osoby głuchoniewidome; definicje i dane statystyczne, najczęstsze przyczyny głuchoślepoty, organizacje działające na rzecz osób głuchoniewidomych, komunikacja alternatywna osób głuchoniewidomych (alfabet Lorma, metoda Tadoma inne). 8. Pamięć ruchowa i pamięć wzrokowa, koordynacja wzrokowo - ruchowa dzieci słabowidzących w wieku przedszkolnym; charakterystyka i sposoby wspierania ich rozwoju, ćwiczenia warsztatowe. LITERATURA Benisz M. (1997). Poznawanie świata przez głuchoniewidome dzieci. Szkoła Specjalna 2 s. 78 OBOWIAZKOWA Czerwińska K. (2007). Stereotypy i uprzedzenia wobec osób niewidomych i słabo widzących – przegląd badań. Wychowanie na co dzień, 7/8, 12-16. Czerwińska K. (2007). Stereotypy i uprzedzenia wobec osób niewidomych i słabo widzących – przegląd badań. Wychowanie na co dzień, 7/8, 12-16. Czerwińska K. (2007). Zastosowanie wiedzy o umyśle w edukacji niewidomych. Niepełnosprawność i Rehabilitacja, 2, 81-87. Grelewska A. (2000). Indywidualna praca z dzieckiem niewidomym. Szkoła Specjalna 2/3 s. 129 Gruszczyk-Kolczyńska E., Czaplewska E. (1996). Orientacja przestrzenna: kompetencje dzieci, koncepcja 86 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ kształtowania orientacji przestrzennej. W: J. Kuczyńska-Kwapisz (red.), Rehabilitacja niewidomych i słabo widzących. Tendencja współczesne. Warszawa: CMPP-P MEN Krawczyńska-Reguła B., Pierzchała B. (2001) Zagadnienia nauczania początkowego dzieci z dysfunkcja wzroku. W: S. Jakubowski (red.), Poradnik dydaktyczny dla nauczycieli realizujących podstawę programową w zakresie szkoły podstawowej i gimnazjum z uczniami niewidomymi i słabo widzącymi. Warszawa: MEN s. 110-111 Książek M. (1996). Orientacja przestrzenna osób głuchoniewidomych. W: J. Kuczyńska-Kwapisz (red.), Rehabilitacja niewidomych i słabo widzących. Tendencja współczesne. Warszawa: CMPP-P MEN Kwapiszowie J., J. (1990). Orientacja przestrzenna i poruszanie się niewidomych oraz słabowidzących. Warszawa: WSiP s. 14-22 Lamant A. (2003). Zastosowanie technik dotykowych w nauczaniu. W: Nowoczesne techniki kształcenia dzieci niewidomych i słabo widzących. Poznań: Wydawnictwo eMPi2 Majewski T. (1979). Zagadnienia rehabilitacyjne głuchoniewidomych. Warszawa: PZWL Paplińska M. (2005). Brajl w nowoczesnych technologiach – kierunki przemian w edukacji i komunikacji niewidomych W: D. Gorajewska (red.), Społeczeństwo równych szans. Tendencje i kierunki zmian. Warszawa: Stowarzyszenie przyjaciół integracji Sikorska A. (2001). Orientacja przestrzenna i wychowanie fizyczne. W: S. Jakubowski (red.), Poradnik dydaktyczny dla nauczycieli realizujących podstawę programową w zakresie szkoły podstawowej i gimnazjum z uczniami niewidomymi i słabo widzącymi. Warszawa: MEN Skrzetuska E. (1996). Wykorzystanie treningów niemowlęcia do nawiązania kontaktu z dzieckiem głuchoniewidomym we wczesnym okresie jego rozwoju. W: J. Kuczyńska-Kwapisz (red.), Rehabilitacja niewidomych i słabo widzących. Tendencja współczesne. Warszawa: CMPP-P MEN Witczak-Nowotna J. (2009). Zabawy rozwijające pojęcia przestrzenne i określenia kierunków u dzieci słabowidzących w wieku przedszkolnym. WWW.trakt.org.pl LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA Witczak-Nowotna J. (2009). Zabawy rozwijające świadomość własnego ciała i znajomość jego schematu u dzieci słabowidzących w wieku przedszkolnym. WWW.trakt.org.pl Zaorska M. (red.), (2008). Komunikacja alternatywna osób głuchoniewidomych. Toruń: Wydawnictwo Edukacyjne „Akapit” Bobkowicz-Lewartowska, L. (2008). Poczucie sensu życia jako wskaźnik psychicznego dobrostanu u osób z zaburzeniami widzenia. W: U. Bartnikowska, Cz. Kosakowski, A. Krause (red.), Współczesne problemy pedagogiki specjalnej. Dyskursy pedagogiki specjalnej nr 7. (s. 237-242). Olsztyn: Wydawnictwo UWM. Jaworska-Biskup K. (2009). Wpływ rozumienia pojęć przez dzieci niewidome na nauczanie języków obcych. Szkoła Specjalna, 1, 25-34. Kowalewski L. (1999). Psychologiczna i społeczna sytuacja dzieci niepełnosprawnych. W: I. Obuchowska (red.). Dziecko niepełnosprawne w rodzinie. (s. 55- 100). Warszawa: WSiP. Łobacz E. (2006). Prezentacja osób niewidomych w prasie. Szkoła Specjalna, 4, s. 276-282. Mikołajczak-Matyja N. (2006). Wiedza o obiektach i zjawiskach naturalnych w definicjach konstruowanych przez niewidomych i widzących użytkowników języka. Szkoła Specjalna, 2, s.89-103. Mikołajczak-Matyja N. (2008). Obiekty i zjawiska naturalne w skojarzeniach słownych osób niewidomych i widzących. Szkoła Specjalna, 4, 243-255. Muszalska, M. (2007). Wspomaganie rozwoju dzieci i nastolatków niewidzących i niedowidzących. W: A. Brzezińska (red.), Zadania rodziny i szkoły: od samodzielności dziecka do efektywności pracownika. (s. 129135). Warszawa: Wydawnictwo SWPS „Academica”. Orkan-Łęcka M. (2003). Mama, tata, dziecko czyli o tym, jak uczyć małe niewidome dziecko w warunkach domowych. Warszawa: PZN – wybrane zagadnienia. Ossowski R., Muszalska M. (2007). Uwarunkowania aktywności zawodowej osób niewidomych i niedowidzących. Psychologiczna analiza problemu. W: A. Brzezińska, Z. Woźniak, K. Maj (red.). Osoby z ograniczoną sprawnością na rynku pracy. (s. 149-176). Warszawa: Wydawnictwo SWPS „Academica”. Przybylski S. (1995). „Sala Doświadczeń Świata” jako forma i metoda stymulacji wielozmysłowej dzieci ze sprzężoną niepełnosprawnością. W: G. Walczak (red.), Problemy wczesnej rehabilitacji niewidomych i słabowidzących dzieci. Warszawa: WSPS Rakowska A. (2003). Język, komunikacja, niepełnosprawność. Wybrane zagadnienia. Kraków: Wydawnictwo Naukowe AP. – podrozdział dotyczący niewidomych. Sacks O. (2008). Antropolog na Marsie. Poznań: Zysk i Ska Wydawnictwo. Sękowski, T. (2008). Osobowość i funkcjonowanie człowieka niewidomego. W: B. Marek, W. Otrębski, B. Rodziewicz, T. Sękowski, M. Szubielska, M. Torój, A. Trojanowska-Bis (red.), Przez języki świata do pracy. Nowe idee w rehabilitacji zawodowej osób niewidomych i słabo widzących. (s. 28-39). Lublin: Wydawnictwo KUL. Zaorska M. (1995). Wybrane zagadnienia diagnozowania i rehabilitacji głuchoniewidomych dzieci 87 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ poróżyczkowych w wieku przedszkolnym. W: G. Walczak (red.), Problemy wczesnej rehabilitacji niewidomych i słabowidzących dzieci. Warszawa: WSPS Zaorska M. (1999). Dziecko z zespołem wrodzonej różyczki. Szkoła Specjalna 3 s. 135 Żuraw H. (2008). Udział osób niepełnosprawnych w życiu społecznym. Warszawa: Wyd. Akad. „ŻAK”. WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU obecność i aktywność na zajęciach ćwiczeniowych (dopuszczalna jedna nieobecność); w przypadku absencji przekraczającej 2h zajęciowe student zobowiązany jest zapoznać się z tematem omówionym na ćwiczeniach i zgłosić się na dyżur do prowadzącej zajęcia w celu zaliczenia nieobecności. zaliczenie pracy badawczej (zaliczenie bez oceny). zdany egzamin. 88 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WYDZIAŁ KIERUNEK SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW ROK STUDIÓW Wydział Nauk Pedagogicznych Pedagogika Specjalna Moduł - Tyflopedagogika I II SEMESTR FORMA STUDIOW NAZWA PRZEDMIOTU Stacjonarne 3-letnie NASTĘPSTWA FUNKCJONALNE SCHORZEŃ KOD PRZEDMIOTU 100S-0E2NFZ UKŁADU WZROKOWEGO Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia kształcenia kształcenia fakultatywne ogólnego podstawoweg kierunkowego specjalnościoweg o o X Tytuł Imię i nazwisko Instytut naukowy (stopień) dr Antonina Adamowicz-Hummel Instytut Pedagogiki Specjalnej dr Małgorzata Walkiewicz-Krutak Instytut Pedagogiki Specjalnej Podstawowa obsługa komputera, internetu i poczty elektronicznej. STATUS PRZEDMIOTU DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTEPNYMI FORMA ZAJĘĆ LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS Wykład 15 Zaliczenie na ocenę 3 4 letni Ćwiczenia 30 ROK AKADEMICKI 2009-2010 Seminaria - ZAŁOŻENIA CELE Zapoznanie uczestników zajęć z najczęściej spotykanymi przyczynami słabowzroczności i ich następstwami funkcjonalnymi, z rozwojem widzenia i jego zaburzeniami oraz z założeniami i wybranymi metodami oceny i rehabilitacji wzroku. METODY DYDAKTYCZNE Wykład, demonstracja metod, materiałów i pomocy edukacyjnych, ćwiczenia symulacyjne, hospitacje. TREŚCI PROGRAMOWE 1. Budowa i funkcjonowanie układu wzrokowego. 2. Przyczyny słabowzroczności – schorzenia i uszkodzenia układu wzrokowego. 3. Następstwa funkcjonalne schorzeń i uszkodzeń układu wzrokowego. 4. Interpretacja dokumentacji okulistycznej. 5. Założenia rehabilitacji wzroku, modele funkcjonowania wzrokowego. 6. Rozwój widzenia – kolejność pojawiania się funkcji wzrokowych i zachowań kierowanych wzrokiem. 7. Wybrane zaburzenia w rozwoju funkcji wzrokowych. 8. Schorzenia widzenia występujące u dzieci - diagnostyka i leczenie, następstwa dla funkcjonowania wzrokowego, poznawczego i motorycznego dzieci. 9. Wybrane elementy funkcjonalnej oceny widzenia dzieci. 10. Wybrane elementy usprawniania widzenia dzieci słabowidzących, w tym dzieci z niesprawnością złożoną. LITERATURA Adamowicz-Hummel, A. (2001) Posługiwanie się wzrokiem przez dzieci słabowiOBOWIAZKOWA widzące. W: Poradnik dydaktyczny dla nauczycieli realizujących podstawę programową w zakresie szkoły podstawowej i gimnazjum z uczniami niewidomymi i słabo widzącymi. MEN, Warszawa. Adamowicz-Hummel, A. (1988) Na czym polega ocena funkcjonalna? Warszawa (maszynopis). Anatomia układu wzrokowego. (2006) W: Model INSITE. Model wczesnej Interwencji przeprowadzanej w domu. Program dla dzieci od 0 do 6 lat z niepełnosprawnościami sensorycznymi i dodatkowymi uszkodzeniami. Rozdział ‘Wzrok’. SKI*HI Institute, Logan, Utah, 1989; Towarzystwo Opieki nad Ociemniałymi w Laskach. Corn, A. (1989) Ćwiczenie posługiwania się wzrokiem przez dzieci i dorosłych z uszkodzeniem wzroku. RE:view, Vol.XXI, No 1. Tłumaczenie A. Hamziuk (maszynopis). Geruschat, D.R. (1987) Funkcjonalne następstwa najczęściej spotykanych schorzeń i uszkodzeń układu wzrokowego. W: Interdisciplinary Approach to Low Vision Rehabilitation. Chicago 1980. Tłum. PZN, Warszawa (maszynopis). 89 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU Jak funkcjonuje układ wzrokowy. (2006) W: Model INSITE. Model wczesnej Interwencji przeprowadzanej w domu. Program dla dzieci od 0 do 6 lat z niepełnosprawnościami sensorycznymi i dodatkowymi uszkodzeniami. Rozdział ‘Wzrok’. SKI*HI Institute, Logan, Utah, 1989; Towarzystwo Opieki nad Ociemniałymi w Laskach. Walkiewicz, M. (2002). Funkcjonalna ocena wzroku i proces wspomagania rozwoju widzenia u dzieci słabo widzących. Warszawa, APS. Walkiewicz – Krutak, M. (2008). Usprawnianie widzenia małych dzieci słabowidzących. W: Szkoła Specjalna nr 1/2008, Warszawa, APS. Adamowicz-Hummel, A. (2007) Rehabilitacja osób słabo widzących w Polsce. Wystąpienie na konferencji lekarzy okulistów i terapeutów widzenia, OSW dla Dzieci Słabowidzących, Łódź. Białoskórska, J. – Diagnoza i usprawnianie funkcjonowania wzrokowego w pierwszym roku życia dziecka. W: Rewalidacja nr 1, Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej MEN, Warszawa 1997. Główne schorzenia i uszkodzenia narządu wzroku oraz ich wpływ na praktyczne Wykorzystanie zdolności widzenia. (1997) Rozdział III w: Materiały źródłowe na temat słabowidzących. W: Program rozwijania umiejętności posługiwania się wzrokiem. N.C.Barraga i J.E.Morris. WSPS, Warszawa. Świadomość funkcjonalnych następstw schorzenia lub uszkodzenia wzroku. (1994) W: Poza zasięgiem ręki. Rozwijanie widzenia do dali. (BAR) Smith. A.J., O’Donnell, L.M. Zeszyty Tyflologiczne nr 13, PZN, Warszawa. Walczak, G. - Stymulacja umiejętności widzenia słabo widzących dzieci w wieku 0-3 roku życia. Poradnik. WSiP, Warszawa 1998. Obecność i aktywność na zajęciach Zaliczenie zadań Zdanie testu końcowego. 90 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WYDZIAŁ KIERUNEK SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW ROK STUDIÓW FORMA STUDIOW NAZWA PRZEDMIOTU STATUS PRZEDMIOTU DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA Wydział Nauk Pedagogicznych Pedagogika specjalna Moduł: Tyflopedagogika 3-letnie III SEMESTR 6 ROK AKADEMICKI 2009/2010 stacjonarne TECHNIKI PORUSZANIA SIĘ OSÓB KOD PRZEDMIOTU 100S-0E3TPN NIEWIDOMYCH Z PRZEWODNIKIEM Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia kształcenia kształcenia fakultatywne ogólnego podstawoweg kierunkoweg specjalnościoweg o o o X Tytuł Imię i nazwisko Instytut naukowy (stopień) dr Małgorzata Walkiewicz-Krutak Instytut Pedagogiki Specjalnej OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTEPNYMI FORMA ZAJĘĆ LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS Wykład Ćwiczenia 30 h Seminaria Zaliczenie na ocenę ZAŁOŻENIA CELE Poznanie technik poruszania się osób niewidomych z przewodnikiem oraz specyfiki poruszania się osób z uszkodzeniem wzroku przy pomocy innych technik. METODY DYDAKTYCZNE Wykład, ćwiczenia symulacyjne, projekcje filmów edukacyjnych. TREŚCI PROGRAMOWE 1. Poznanie technik i umiejętności poruszania się z przewodnikiem (nauczanie osoby niewidomej, słabowidzącej jak i osób z jej otoczenia): właściwy chwyt i ustawianie się w stosunku do przewodnika, technika pokonywania wąskich przejść, techniki zmiany stron, techniki wykonywania zwrotów, techniki przechodzenia przez drzwi, techniki poruszania się po schodach, podchodzenie do krzesła, siadanie oraz sposoby przyjmowania i odmawiania pomocy. 2. Rozwijanie podstawowych umiejętności z zakresu orientowania się w przestrzeni: posługiwanie się technikami ochronnymi, sposoby systematycznego poznawania nowego otoczenia, technika trailingu (wodzenia ręką wzdłuż ściany), techniki bezpiecznego lokalizowania przedmiotów na różnych powierzchniach, sposoby ustawiania się równoległego i prostopadłego do różnych powierzchni odniesienia oraz wykorzystywanie zmysłów w celu określenia pozycji w przestrzeni. 3. Wstępne umiejętności związane z poruszaniem się przy pomocy długiej laski: budowa, rodzaje i funkcje długiej laski, podstawowe zasady efektywnego korzystania z długiej laski, zagadnienia związane z rozwijaniem orientacji w przestrzeni. 4. Podstawowe zagadnienia związane z poruszaniem się osób słabowidzących (m.in. uwarunkowania percepcji wzrokowej podczas poruszania się w różnych warunkach i w różnych otoczeniach). LITERATURA OBOWIAZKOWA Kwapisz J. i J. (1990). Orientacja przestrzenna i poruszanie się niewidomych oraz słabowidzących. Warszawa, WSiP. Walkiewicz – Krutak, M. (2008). Jak pomóc dziecku niewidomemu w poruszaniu się? W: Paplińska M. (red) – Edukacja równych szans. Uczeń i student z dysfunkcją wzroku – nowe podejście, nowe możliwości. Uniwersytet Warszawski LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA Walkiewicz – Krutak Małgorzata (2008). Rozwijanie umiejętności z zakresu orientacji przestrzennej i poruszania się u niewidomych niemowląt i dzieci w wieku poniemowlęcym – maszynopis artykułu. 91 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU obecność i aktywność na zajęciach zaliczenie testu końcowego 92 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WYDZIAŁ KIERUNEK SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW ROK STUDIÓW FORMA STUDIOW NAZWA PRZEDMIOTU Wydział Nauk Pedagogicznych Pedagogika Specjalna Tyflopedagogika (3l) stacjonarne I stopnia II,III SEMESTR (3l) stacjonarne I stopnia METODYKA NAUCZANIA BRAJLOWSKICH 1-2 Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia ogólnego podstawoweg o STATUS PRZEDMIOTU DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA Tytuł naukowy (stopień) mgr 4-6 TECHNIK ROK AKADEMICKI KOD PRZEDMIOTU Przedmioty kształcenia kierunkoweg o Imię i nazwisko 2009/2010 100S-0E3MTB1/2 Przedmioty kształcenia specjalnościoweg o x Instytut Emilia Śmiechowska-Petrovskij Przedmioty fakultatywne Instytut Pedagogiki Specjalnej OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTEPNYMI FORMA ZAJĘĆ LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS Wykład Ćwiczenia 60 Seminaria zaliczenie na ocenę 3 ZAŁOŻENIA CELE Student zna etapy rozwoju i rodzaje pisma dotykowego dla niewidomych i narzędzia do pisania. Zna programy do nauki brajla dla dzieci i dorosłych. Potrafi przeczytać teksty zapisane w brajlu integralnym oraz skrótowym. Zapisuje teksty w brajlu integralnym, skrótowym na tabliczce brajlowskiej i maszynie brajlowskiej. Student potrafi zapisać w brajlu podstawowe działania matematyczne i reakcje chemiczne (zna podstawy brajlowskiej notacji matematycznej i chemicznej). Zna najnowsze technologie zapisu i przetwarzania tekstów brajlowskich (brajl czarnodrukowy, oprogramowanie brajlowskie, drukarki i linijki brajlowskie). METODY DYDAKTYCZNE Metody praktycznego działania. TREŚCI PROGRAMOWE Historia pisma dotykowego i narzędzi do jego zapisu. Wprowadzenie do Systemu Braille’a. Programy przygotowujące do nauki brajla. Sposoby zapisu brajlowskiego: pismo integralne, Polskie Ortograficzne Skróty Brajlowskie I i II stopnia, podstawy brajla 8punktowego. Nauka alfabetu Braille’a. Nauka czytania i pisania w brajlu (integrał). Zasady zapisu poezji, dat, godzin, numerów telefonów, adresów e-mail. Nauka pisania w brajlu za pomocą tabliczki brajlowskiej i maszyny brajlowskiej. Nauka zapisu działań matematycznych i reakcji chemicznych (podstawy notacji matematycznej). Omówienie najnowszych technologii zapisu i przetwarzania tekstów brajlowskich (brajl czarnodrukowy, oprogramowanie brajlowskie, drukarki i linijki brajlowskie). LITERATURA 1. Paplińska M., System Louisa Braille'a - nie tylko dla niewidomych, w: Pedagogika specjalna - kontynuacja OBOWIAZKOWA tradycji dla przyszłości, Zabłocki J.K., Gorajewska D. (red.), Wydawnictwo APS, Warszawa 2004. 2. Kuczyńska - Kwapisz J., Kwapisz J., Rehabilitacja osób niewidomych i słabowidzących, Seria: Biblioteczka pracownika socjalnego, Interart, Warszawa 1996. 3. Józefowicz T, Saloni Z., System Polskich Ortograficznych Skrótów Brajlowskich, PZN, Warszawa 1991. 4. Mangold S., Rozwojowy program percepcji dotykowej i rozpoznawania liter brajlowskich. Podręcznik dla nauczyciela, Wyd. ZG PZN, Warszawa, 2000. 5. Brajlowska notacja matematyczna, fizyczna i chemiczna, Świerczek J. (red.), Kraków 2002. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA 1. Paplińska M., Wprowadzanie pisma Braille'a - brytyjskie i polskie podejście w nauczaniu niewidomych dzieci, „Człowiek-Niepełnosprawność-Społeczeństwo”, nr 5, Warszawa 2007. 2. Paplińska M., Brajl w nowoczesnych technologiach - kierunki przemian w edukacji i komunikacji niewidomych, w: Społeczeństwo równych szans. Tendencje i kierunki zmian, Gorajewska D. (red.), Stowarzyszenie Przyjaciół Integracji, Warszawa 2009. WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU Obecność na zajęciach, wykonywanie zadanych prac, kolokwia śródroczne. 93 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WYDZIAŁ KIERUNEK SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW ROK STUDIÓW FORMA STUDIOW NAZWA PRZEDMIOTU STATUS PRZEDMIOTU DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA Wydział Nauk Pedagogicznych Pedagogika Specjalna Tyflopedagogika (3l) stacjonarne I stopnia III SEMESTR 5 ROK AKADEMICKI 2009/2010 (3l) stacjonarne I stopnia METODYKA NAUCZANIA KOD PRZEDMIOTU 100S-0E3MNI INTEGRACYJNEGO DZIECI Z DYSFUNKCJA WZROKU Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia kształcenia kształcenia fakultatywne ogólnego podstawoweg kierunkoweg specjalnościoweg o o o x Tytuł Imię i nazwisko Instytut naukowy (stopień) dr Joanna Witczak-Nowotna Instytut Pedagogiki Specjalnej OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTEPNYMI FORMA ZAJĘĆ LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS Wykład Ćwiczenia 15 Seminaria zaliczenie na ocenę 1 ZAŁOŻENIA CELE zapoznanie studentów z integracyjnymi formami nauczania i wychowania osób w Polsce, ze szczególnym zwróceniem uwagi na specyficzne potrzeby ucznia z dysfunkcją wzroku METODY DYDAKTYCZNE ćwiczenia, warsztaty TREŚCI PROGRAMOWE Podstawy prawne integracyjnych form nauczania i wychowania w Polsce. Sposoby realizacji podstaw programowych w klasach integracyjnych 1-3. Specyficzne potrzeby uczniów niewidomych i słabo widzących w klasie integracyjnej a sposób prowadzenia zajęć. Metody aktywizujące w nauczaniu integracyjnym (Pedagogika zabawy, Metoda Dobrego Startu itp.) Rola nauczyciela w nauczaniu zintegrowanym – kompetencje nauczyciela wspomagającego i prowadzącego w klasie integracyjnej, modele współpracy pomiędzy nimi. Modele nauczania integracyjnego w wybranych krajach. LITERATURA 1. Bogucka J., Koscielska M. (opr.): Wychowanie i nauczanie integracyjne. Nowe OBOWIAZKOWA doświadczenia. CMPP-P MEN Warszawa 1998; 2. Flis R.: Praca w klasie integracyjnej. Materiały pomocnicze dla nauczycieli klas 1-3 szkoły podstawowej. Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2005; 3. Jakubowski S. (red.)Uczeń niewidomy i słabo widzący w ogólnodostępnej szkole średniej. Poradnik dla nauczycieli szkół ogólnodostępnych. MEN, Warszawa 2005. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA 1. 2. WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU 1 Popławska J., Sierpińska B.: Zacznijmy razem. Dzieci specjalnej troski w szkole podstawowej. Poradnik dla nauczycieli szkół integracyjnych. WSiP warszawa 2001; Marek B.: Wspieranie niewidomego dziecka w szkole ogólnodostępnej: wyzwanie nie tylko dla tyflopedagoga. W: Palak Z.: Pedagogika specjalna w zreformowanym ustroju edukacyjnym. Wyd. UMCS, lublin 2001. Obecność na zajęciach, wykonywanie zadanych prac, kolokwia śródroczne. 94 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WYDZIAŁ KIERUNEK SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW ROK STUDIÓW FORMA STUDIOW NAZWA PRZEDMIOTU STATUS PRZEDMIOTU DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA Nauk Pedagogicznych Pedagogika Specjalna Moduł kompetencyjny Tyflopedagogika Pierwszy Trzeci SEMESTR 5 ROK AKADEMICKI 2009/2010 Stacjonarne pierwszego stopnia REWALIDACJA INDYWIDUALNA KOD PRZEDMIOTU 100S-0E3RIN NIEWIDOMYCH I SŁABO WIDZĄCYCH Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia kształcenia kształcenia fakultatywne ogólnego podstawoweg kierunkoweg specjalnościoweg o o o X Tytuł Imię i nazwisko Instytut naukowy (stopień) Dr Joanna Witczak-Nowotna Pedagogiki Specjalnej OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTEPNYMI Tyflopedagogika Następstwa funkcjonalne schorzeń układu wzrokowego FORMA ZAJĘĆ LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS Wykład 15 ZO 1 Ćwiczenia Seminaria ZAŁOŻENIA CELE Zapoznanie studentów z metodami, formami i środkami stosowanymi w rewalidacji indywidualnej niewidomych i słabo widzących dzieci. METODY DYDAKTYCZNE Wykład, dyskusja, ćwiczenia symulacyjne, także z użyciem opasek i symulatorów osłabionego widzenia, burza mózgów, zabawy ruchowe, analiza dokumentacji. TREŚCI PROGRAMOWE Cele i zadania, zasady planowania i prowadzenia zajęć z rewalidacji indywidualnej. Diagnoza i terapia pedagogiczna dziecka z uszkodzonym wzrokiem; orientacja w schemacie swojego ciała, stosowanie określeń dotyczących kierunków w przestrzeni, ćwiczenie sprawności manualnej, usprawnianie percepcji dotykowej, usprawnianie pamięci wzrokowej, pamięci ruchowej i koordynacji wzrokowo-ruchowej. Przyczyny trudności w uczeniu się dzieci z niepełnosprawnością wzrokową: dysleksja (dysgrafia, dyskalkulia), zaburzenia lateralizacji oraz orientacji w małej i dużej przestrzeni. Charakterystyka trudności w czytaniu i pisaniu dzieci słabo widzących i niewidomych. Gry i zabawy w terapii pedagogicznej dzieci z uszkodzonym wzrokiem. LITERATURA Czajkowska I., Herda K. (1996), Zajęcia korekcyjno-kompensacyjne w szkole. WSiP, Warszawa OBOWIAZKOWA Gruszczyk-Kolczyńska E. (2004), Dzieci ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się matematyki. Przyczyny, diagnoza, zajęcia korekcyjno-wyrównawcze. Warszawa: WSiP SA Gruszczyk-Kolczyńska E., Czaplewska E. (1996), Orientacja przestrzenna: kompetencje dzieci, koncepcja kształtowania orientacji przestrzennej. W: Kuczyńska-Kwapisz J. (red.) Rehabilitacja niewidomych i słabowidzących. Tendencje współczesne. CPP-P MEN, Warszawa Grzyb E. (1998) Terapia pedagogiczna – ćwiczenia korekcyjno-kompensacyjne. W: Grzyb E., Łośko E., Połomska M., Urbańska H. (red.) Poradnik dla nauczycieli i rodziców dzieci z dysfunkcją wzroku, OSW dla Dzieci Niewidomych i Słabowidzących, Kraków, s. 79-111. Kostka-Szymańska M., Krasowicz-Kupis G. (2007) DYSLEKSJA. Problem znany czy nieznany? Wydaw. Uniw. Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin Kwapiszowie J., J. (1990). Orientacja przestrzenna i poruszanie się niewidomych oraz słabowidzących. Warszawa: WSiP s. 14-22 Maloney P.L. (1981). Poradnik dla rodziców dzieci niewidomych w wieku przedszkolnym. Wyd. Charles C Thomas Publisher. Paplińska M. (2007) Adaptacja zadań testowych dla niewidomych uczniów. W: Żółkowska T. (red.) Pedagogika Specjalna koncepcje i rzeczywistość, Szczecin Sawa B. (1999), Jeżeli dziecko źle czyta i pisze. - Wyd.6 , WSiP, Warszawa Sikorska A. (2001). Orientacja przestrzenna i wychowanie fizyczne. W: S. Jakubowski (red.), Poradnik dydaktyczny dla nauczycieli realizujących podstawę programową w zakresie szkoły podstawowej i gimnazjum z uczniami niewidomymi i słabo widzącymi. Warszawa: MEN Skrzetuska E., Walczak G. (1981), Rewalidacja indywidualna w klasach I-III szkół dla dzieci niewidomych i niedowidzących. W: Sękowska Z. Tyflopedagogika Tomkiewicz-Bętkowska A. Krztoń A. (2007), ABC pedagoga specjalnego. Poradnik dla nauczycieli ze 95 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU specjalnym przygotowaniem pedagogicznym pracujących z dziećmi niepełnosprawnymi, dla studentów kierunków pedagogicznych oraz dla osób zainteresowanych kształceniem integracyjnym. Oficyna Wydawnicza Impuls Witczak -Nowotna J., Paplińska M. (2003), Kwestionariusz - nowe źródło wiedzy o umiejętnościach związanych z czytaniem pisma L. Braille'a. W: Międzynarodowa konferencja: Nowoczesne techniki kształcenia dzieci niewidomych i słabo widzących. Owińska 25-26.04.2003. Wydawnictwo eMPi2 Poznań. Witczak-Nowotna J. (2009). Zabawy rozwijające pojęcia przestrzenne i określenia kierunków u dzieci słabowidzących w wieku przedszkolnym. WWW.trakt.org.pl Witczak-Nowotna J. (2009). Zabawy rozwijające świadomość własnego ciała i znajomość jego schematu u dzieci słabowidzących w wieku przedszkolnym. WWW.trakt.org.pl Gruszczyk-Kolczyńska E., Zielińska E. (1997), Dziecięca matematyka. Książka dla rodziców i nauczycieli, Warszawa, WSiP Paplińska M. (2004), Rozwój percepcji i poznania dotykowego u niewidomych dzieci (w): Walczak G. (red.) Wspomaganie rozwoju małych dzieci z uszkodzonym wzrokiem. APS, Warszawa Jarosz E. (2005), Wybrane obszary diagnozowania pedagogicznego. Wyd. Uniwersytetu Śląskiego, Katowice Kaja B. (2001), ZARYS terapii dziecka. Metody psychologicznej i pedagogicznej pomocy wspomagającej rozwój dziecka. Wydaw. Akademii Bydgoskiej im. K. Wielkiego, Palak Z. (2000), Uczniowie niewidomi i słabowidzący w szkołach ogólnodostępnych. UMCS, Lublin Flis R. (2005), Praca w klasie integracyjnej. Materiały pomocnicze dla nauczycieli klas I-III szkoły podstawowej.: Oficyna Wydaw. Impuls, Kraków Frostig Marianne, David Horne; tłum. Jerzy Siuta (1989), Wzory i obrazki; Program rozwijający percepcję wzrokową. (Poziom podstawowy, średni i wyższy). Podręczniki i Zeszyty ćwiczeń Polskie Towarzystwo Psychologiczne, Warszawa Mangold S. S. (2000), MANGOLD - Rozwojowy Program Percepcji Dotykowej i Rozpoznawania Liter Brajlowskich, PZN Warszawa. Obecność i aktywność na zajęciach; dopuszczalna jedna nieusprawiedliwiona nieobecność (2 godziny zajęciowe), w przypadku nieobecności na dwóch ćwiczeniach (4 godziny zajęciowe) student powinien zapoznać się z tematem omówionym na zajęciach i umówić się z prowadzącą na zaliczenie. Przygotowanie i zaliczenie scanariuszy zajęć rewalidacyjnych Zaliczone kolokwium 96 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WYDZIAŁ KIERUNEK SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW ROK STUDIÓW FORMA STUDIOW NAZWA PRZEDMIOTU STATUS PRZEDMIOTU DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA Nauk Pedagogicznych Pedagogika specjalna Moduł kompetencyjny Tyflopedagogika pierwszy 3 SEMESTR 5 METODYKA NAUCZANIA SŁABOWIDZĄCYCH Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia ogólnego podstawoweg o Tytuł naukowy (stopień) mgr OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTEPNYMI - FORMA ZAJĘĆ LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS Wykład ROK AKADEMICKI Stacjonarne DZIECI KOD PRZEDMIOTU Przedmioty kształcenia kierunkoweg o Imię i nazwisko Kornelia Czerwińska Ćwiczenia 45 2009/2010 100S-OE3MND Przedmioty kształcenia specjalnościoweg o X Instytut Przedmioty fakultatywne Pedagogiki Specjalnej Seminaria ZO ZAŁOŻENIA CELE Zapoznanie studentów z treściami, metodami i zasadami pracy z dziećmi słabowidzącymi w zakresie nauczania zintegrowanego; metodyczne i merytoryczne przygotowanie do prowadzenia zajęć edukacyjnych z uczniami słabowidzącymi podczas praktyki pedagogicznej i w przyszłej pracy zawodowej. METODY DYDAKTYCZNE wykład, dyskusja, prezentacje multimedialne, analiza przypadków, analiza nagrań video, ćwiczenia praktyczne, w tym warsztaty z wykorzystaniem opasek i symulatorów osłabionego widzenia TREŚCI PROGRAMOWE 1. Medyczne i funkcjonalne definicje słabowzroczności - określenie, czym jest „słabowzroczność” na potrzeby pedagogiki wczesnoszkolnej. Negatywne konsekwencje dysfunkcji wzroku i ich wpływ na funkcjonowanie ucznia w klasach 1-3 analiza problemów uczniów podczas realizacji wybranych treści programowych. Zasady, metody i formy organizacji procesu dydaktycznego w klasach 1-3 dla uczniów słabowidzących – struktura scenariusza zajęć zintegrowanych. Cele rewalidacyjne w nauczaniu zintegrowanym uczniów z dysfunkcją wzroku. 2. Najczęstsze problemy uczniów słabowidzących podczas nauki czytania oraz strategie radzenia sobie z tymi trudnościami. Analiza ogólnodostępnych podręczników i pomocy dydaktycznych pod względem ich dostępności dla ucznia z osłabionym widzeniem. Podstawowe zasady adaptacji podręczników dla słabowidzących przyjęte przez MEN. Najczęstsze problemy uczniów słabowidzących podczas nauki pisania oraz strategie radzenia sobie z tymi trudnościami. Metodyczny tok wprowadzenia litery w 1 klasie – zaplanowanie zajęć, przygotowanie zaadaptowanych do możliwości wzrokowych uczniów pomocy dydaktycznych. 3. Podstawowe zasady organizacji zajęć ruchowych dla uczniów słabowidzących, elementy specjalne w metodyce nauczania wf w klasach z uczniami z dysfunkcją wzroku. 4. Wybrane strategie organizacji zajęć zintegrowanych dla uczniów z dysfunkcją wzroku. Środki nauczania w edukacji wczesnoszkolnej; dobieranie i wykonywanie właściwych środków do realizacji określonych treści programowych. Wybrane zagadnienia realizacji treści matematycznych i społeczno- przyrodniczych w edukacji zintegrowanej uczniów słabowidzących. 5. Adaptacja stanowiska pracy i przestrzeni w klasie do potrzeb i możliwości wzrokowych uczniów w warunkach szkoły specjalnej, integracyjnej i ogólnodostępnej – najczęstsze trudności uczniów wynikające z następstw funkcjonalnych schorzeń i uszkodzeń układu wzrokowego. Problemy psychospołeczne i dydaktyczne w pracy z uczniem niepełnosprawnym wzrokowo w warunkach integracji. Specyficzne potrzeby uczniów słabowidzących w klasie integracyjnej a sposób prowadzenia zajęć. 6. Wykorzystanie metody ośrodków pracy w pracy z uczniami niepełnosprawnymi wzrokowo – założenia metodyczne, wady i zalety. LITERATURA Czerwińska K. (2008) (red.), Adaptacja pomocy w nauce języków obcych osób niewidomych i słabo widzących. OBOWIAZKOWA Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej. Czerwińska K. (2007). Adaptacja materiałów do nauki czytania i pisania dla dzieci słabo widzących. Wychowanie na co dzień, 9, 16-21. Jacent-Styczyńska J. (2008). Uwagi dotyczące adaptacji graficznej podręczników na potrzeby uczniów słabowidzących. W: M. Paplińska (red.), Edukacja równych szans. Uczeń i student z dysfunkcją wzroku – nowe podejście, nowe możliwości. (s. 33-36). Warszawa: UW. 97 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU Jakubowski S. (red.) (2001). Poradnik dydaktyczny dla nauczycieli realizujących podstawę programową w zakresie szkoły podstawowej i gimnazjum z uczniami niewidomymi i słabo widzącymi, Warszawa: MEN – wybrane zagadnienia. Kończyk D. (2008). Zasady adaptacji materiałów dydaktycznych do potrzeb osób słabo widzących. Warszawa: Wydawnictwo UW. Błaziak M., Kałkus A. (2002). Warunki optymalnego funkcjonowania ucznia z dysfunkcją wzroku w klasie integracyjnej, Szkoła Specjalna, 5, 290-295. Czerwińska K. (2008). Wybrane problemy pracy z uczniem z niepełnosprawnością wzrokową w klasie integracyjnej. W: M. Dycht, L. Marszałek (red.), Wobec „odmienności…?” Pedagogiczne konotacje. (s. 163-175). Warszawa: Wydawnictwo Salezjańskie. Klus-Stańska D., Nowicka M. (2005). Sensy i bezsensy edukacji wczesnoszkolnej. Warszawa: WSiP – rozdział 7 i 8 (s. 181-218). Kosińska A., Polak A., Żiżka D. (1999). Uczę metodą ośrodków pracy. Materiały pomocnicze dla nauczyciela. Warszawa: WSiP. Krawczyk A. (2008). Zwolnienia z zajęć wychowania fizycznego dzieci i młodzieży słabowidzącej-pomocne czy szkodliwe działanie dorosłych? W: M. Paplińska (red.), Edukacja równych szans. Uczeń i student z dysfunkcją wzroku – nowe podejście, nowe możliwości. (s. 33-36). Warszawa: UW. Kuczyńska-Kwapisz J., Witczak-Nowotna J. (2005). Internet jako element strategii współpracy z nauczycielami w ramach badań nad czynnikami istotnymi w nabywaniu wybranych podstawowych umiejętności szkolnych przez słabo widzące dzieci, uczące się w pierwszych klasach w ogólnodostępnych szkołach podstawowych, W: B. Siemieniecki (red.), Komputer w pedagogice specjalnej. (s. 38-76). Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek. Niemierko B. (2007). Kształcenie szkolne. Podręcznik skutecznej dydaktyki. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne. Skrzetuska E. (2005). Przyswajanie pisma przez uczniów ze słabym widzeniem w klasach 1-3. Lublin: Wydawnictwo UMCS. Skrzetuska E. (1999). Specyfika rozwoju pisma dzieci niedowidzących. Przygotowanie dzieci do nauki pisania. W: J. Pilecki, M. Kozłowski (red.), Rehabilitacja oraz edukacja dzieci i młodzieży z dysfunkcjami narządu wzroku. (s. 127-135). Kraków: Wydawnictwo Edukacyjne. Tokarz E.(2003). Jak pracuję z dzieckiem słabo widzącym? Nowa Szkoła, 4, 34-37. Umławska W. (2008). Wady postawy ciała u dzieci ze schorzeniami narządu wzroku. Niepełnosprawność i Rehabilitacja, 2, 77-83. obecność i aktywność na zajęciach (dopuszczalne dwie nieobecności); w przypadku absencji przekraczającej 6h zajęciowych student zobowiązany jest zapoznać się z tematem omówionym na ćwiczeniach i zgłosić się na dyżur do prowadzącej zajęcia w celu zaliczenia nieobecności. zaliczenie scenariuszy zajęć zintegrowanych (zaliczenie bez oceny). zaliczenie pisemnego kolokwium obejmującego zagadnienia teoretyczne i praktyczne omówione na zajęciach oraz podaną literaturę. 98 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WYDZIAŁ KIERUNEK SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW ROK STUDIÓW FORMA STUDIOW NAZWA PRZEDMIOTU STATUS PRZEDMIOTU DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA Nauk Pedagogicznych Pedagogika specjalna Tyflopedagogika pierwszy 3 SEMESTR 5 METODYKA NAUCZANIA NIEWIDOMYCH Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia ogólnego podstawoweg o Tytuł naukowy (stopień) mgr ROK AKADEMICKI Stacjonarne DZIECI KOD PRZEDMIOTU Przedmioty kształcenia kierunkoweg o Imię i nazwisko Kornelia Czerwińska 100S-OE3MNN Przedmioty kształcenia specjalnościoweg o X Instytut Przedmioty fakultatywne Pedagogiki Specjalnej OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTEPNYMI Zaliczenie przedmiotu „Metodyka nauczania dzieci słabowidzących” FORMA ZAJĘĆ LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS Wykład Ćwiczenia 60 2009/2010 Seminaria ZO 4 ZAŁOŻENIA CELE Zapoznanie studentów z treściami, metodami i zasadami pracy z dziećmi niewidomymi w zakresie nauczania zintegrowanego; metodyczne i merytoryczne przygotowanie do prowadzenia zajęć edukacyjnych z uczniami niewidomymi podczas praktyki pedagogicznej i w przyszłej pracy zawodowej. METODY DYDAKTYCZNE wykład, dyskusja, prezentacje multimedialne, analiza przypadków, analiza nagrań video, ćwiczenia praktyczne, w tym warsztaty z wykorzystaniem opasek i symulatorów osłabionego widzenia TREŚCI PROGRAMOWE Przygotowanie dziecka niewidomego do nauki czytania i pisania brajlem - ćwiczenia stymulujące rozwój percepcji dotykowej, usprawniające orientację w schemacie ciała i w małej przestrzeni; wykorzystanie Rozwojowego programu percepcji dotykowej i rozpoznawania liter brajlowskich Sally Mangold na wstępnym etapie nauki czytania; sposoby radzenia sobie z problemem tzw. ciężkiej ręki. Metodyczny tok wprowadzania liter brajlowskich, sposoby przygotowania materiałów czytelniczych przeznaczonych dla dzieci niewidomych na różnych etapach edukacji. 2. Cele i metody nauczania dzieci niewidomych rysowania i czytania rysunku wypukłego - podstawowe wskazania metodyczne; praktyczne ćwiczenia samodzielnego przygotowywania przez studentów rysunków wypukłych (warsztaty); techniki wdrażania uczniów niewidomych w klasach 1-3 do odczytywania i samodzielnego sporządzania planów i map. Sposoby adaptacji podręczników, książek pomocniczych, kart pracy i środków dydaktycznych uwzględniające specyficzne potrzeby ucznia niewidomego. 3. Wybrane strategie organizacji zajęć zintegrowanych dla uczniów z dysfunkcją wzroku. Środki nauczania w edukacji wczesnoszkolnej; dobieranie i wykonywanie właściwych środków do realizacji określonych treści programowych. Wybrane zagadnienia realizacji treści matematycznych i społeczno-przyrodniczych w edukacji zintegrowanej uczniów niewidomych – zasady posługiwania się kubarytmami, problemy w realizacji zagadnień z zakresu geometrii. 4. Zasady organizacji i przeprowadzania doświadczeń i eksperymentów w klasach z uczniami z niepełnosprawnością wzrokową. 5. Problemy psychospołeczne i dydaktyczne w pracy z uczniem niepełnosprawnym wzrokowo w warunkach integracji. Specyficzne potrzeby uczniów niewidomych w klasie integracyjnej a sposób prowadzenia zajęć. LITERATURA Czerwińska K. (red.), (2008). Adaptacja pomocy w nauce języków obcych osób niewidomych i słabo widzących. OBOWIAZKOWA Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej. Chojecka A., Magner M., Szwedowska E., Więckowska E. (2008). Nauczanie niewidomych dzieci rysunku. Przewodnik dla nauczyciela. Laski: Towarzystwo Opieki nad Ociemniałymi. Jakubowski S. (red.) (2001). Poradnik dydaktyczny dla nauczycieli realizujących podstawę programową w zakresie szkoły podstawowej i gimnazjum z uczniami niewidomymi i słabo widzącymi. Warszawa: MEN. Kozak-Czyżewska E., Kazanowska B. (2002). Kształtowanie podstawowych pojęć geometrycznych w nauczaniu dzieci niewidomych. W: A. Pielecki (red.), Problemy pedagogiki specjalnej w okresie przemian społecznych. Lublin: Wyd. UMCS. LITERATURA Czerwińska K. (2007). Adaptacja pomocy tyfloglottodydaktycznych w szkołach integracyjnych. Szkoła UZUPEŁNIAJĄCA Specjalna, 3, 163-174. Czerwińska K. (2008). Eksperyment nauczający w pracy z dzieckiem niewidomym. Niepełnosprawność i Rehabilitacja, 2, 84-104. 1. 99 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU Flis R. (2005). Praca w klasie integracyjnej. Materiały pomocnicze dla nauczycieli klas I-III szkoły podstawowej. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls” – wybrane zagadnienia. Jaworska-Biskup K. (2009). Wpływ rozumienia pojęć przez dzieci niewidome na nauczanie języków obcych. Szkoła Specjalna, 1, 25-34. Kennedy J.M. (1997). Jak rysują niewidomi, Świat Nauki, nr 3. Piskorska A., Krzeszowski T., Marek B. (2008). Uczeń z dysfunkcją wzroku na lekcji angielskiego. Wskazówki metodyczne dla nauczycieli. Warszawa: UW – część 3, wybrane podrozdziały. Więckowska E. (2005). Integracja a rewalidacja – współczesne formy kształcenia dzieci niepełnosprawnych. W: Cz. Kosakowski, C. Rogowski (red.), Wielowymiarowość edukacji osób z niepełnosprawnością. (s. 132- 143). Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego. Więckowska Z. (2008). Tyflografika – zarys problematyki. W: M. Czerwińska, T. Dederko (red.), Niewidomi w świecie książek i bibliotek. Wybrane zagadnienia. (s. 84-91). Warszawa: PZN, Biblioteka Centralna. obecność i aktywność na zajęciach (dopuszczalne dwie nieobecności); w przypadku absencji przekraczającej 8h zajęciowych student zobowiązany jest zapoznać się z tematem omówionym na ćwiczeniach i zgłosić się na dyżur do prowadzącej zajęcia w celu zaliczenia nieobecności. zaliczenie scenariuszy zajęć zintegrowanych (zaliczenie bez oceny). zaliczenie pisemnego kolokwium obejmującego zagadnienia teoretyczne i praktyczne omówione na zajęciach oraz podaną literaturę. 100 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WYDZIAŁ KIERUNEK SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW ROK STUDIÓW Wydział Nauk Pedagogicznych Pedagogika Specjalna Moduł - Tyflopedagogika I III SEMESTR FORMA STUDIOW NAZWA PRZEDMIOTU Stacjonarne 3-letnie KOMPUTEROWE WSPOMAGANIE OSÓB Z KOD PRZEDMIOTU 100S-0E3KWO USZKODZENIEM WZROKU Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia kształcenia kształcenia fakultatywne ogólnego podstawoweg kierunkowego specjalnościoweg o o X Tytuł Imię i nazwisko Instytut naukowy (stopień) mgr Paweł Wdówik Instytut Pedagogiki Specjalnej STATUS PRZEDMIOTU DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA 4 ROK AKADEMICKI OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTEPNYMI Następstwa funkcjonalne schorzeń układu wzrokowego. Podstawowa obsługa komputera, internetu i poczty elektronicznej. FORMA ZAJĘĆ LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS Wykład Ćwiczenia 30 2009-2010 Seminaria - Zaliczenie na ocenę 2 ZAŁOŻENIA CELE Zaznajomienie uczestników z metodami rozwijania umiejętności posługiwania się wzrokiem z uzyciem pomocy optycznych, komputera oraz z pomocami oraz z technikami adaptacji otoczenia do możliwości i potrzeb wzrokowych osób słabowidzących. METODY DYDAKTYCZNE demonstracja materiałów i pomocy rehabilitacyjnych, ćwiczenia symulacyjne, warsztaty TREŚCI PROGRAMOWE Techniki adaptacji otoczenia fizycznego i materiałów do potrzeb osób słabowidzących. Pomoce optyczne i optyczno-elektroniczne wspomagające wykorzystanie wzroku u osób słabowidzących (lupy, lunety, okulary lupowe, okulary lunetowe i lornetkowe, powiększalniki telewizyjne, lupy elektroniczne, oprogramowanie powiększające obraz na ekranie komputera). Stanowisko pracy ucznia. LITERATURA Adamowicz-Hummel, A. (2002) Wykorzystanie pomocy optycznych przez słabo widzących OBOWIAZKOWA w codziennym życiu. Referat na Sympozjum Polskiego towarzystwa Okulistycznego, Lublin, 26-28.09. (maszynopis). Adamowicz-Hummel, A. (2008) Strategie radzenia sobie z nie zaadaptowanym materiałem dydaktycznym – wykorzystanie pomocy optycznych i nieoptycznych w nauczaniu osób z dysfunkcją wzroku. W: Adaptacja pomocy w nauce języków obcych osób niewidomych i słabowidzących.K.Czerwińska (red.). Wydawnictwo APS, Warszawa. Barraga N.C., Collins, M.E. (1997) Oświetlenie i czynniki sprzyjające widzialności. Powiększenie, pomoce dla słabo widzących, wielkość, druku, krój i rodzaje czcionek. (RR IV i V). W: N.C. Barraga i J.E .Morris, Program rozwijania umiejętności posługiwania się wzrokiem. WSPS, Warszawa. Część III: Materiały Źródłowe. Błaziak, M., Kałkus, A. (2000) Warunki optymalnego funkcjonowania ucznia z dysfunkcją wzroku w klasie integracyjnej. Szkoła Specjalna Nr 5. Duffy, M. (2000) Ocena i adaptacja miejsca pracy dla osoby słabo widzącej. W: Poradnik Pracodawcy osób niewidomych i słabo widzących. Fundacja AWARE Europe, Warszawa (dostępny na stronie internetowej: http://www.idn.org.pl/aware-europe ) Duffy, M. (2002) Ocena i modyfikacja otoczenia dla osób słabowidzących. Zeszyty Tyflologiczne Nr 20, PZN, Warszawa. Watson, G. Umiejętności w zakresie posługiwania się pomocami optycznymi. (tłum. fragmentu art. z Journal of Visual Impairment and Blindness, 3/83, 1989) (maszynopis). LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA http://www.adaptacje.uw.edu.pl Radzimy jak, czyli praktyczne wskazówki dla niewidomych, słabowidzących i ich opiekunów. (2006). Materiały Tyflologiczne Nr 15, PZN, Warszawa. 101 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU obecność i aktywność na zajęciach zaliczenie zadań 102 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WYDZIAŁ KIERUNEK SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW ROK STUDIÓW Wydział Nauk Pedagogicznych Pedagogika Specjalna Moduł - Tyflopedagogika I III SEMESTR FORMA STUDIOW NAZWA PRZEDMIOTU Stacjonarne 3-letnie WYKORZYSTANIE POMOCY KOD PRZEDMIOTU 100S-0E3WPO W EDUKACJI OSÓB SŁABOWIDZĄCYCH. Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia kształcenia kształcenia fakultatywne ogólnego podstawoweg kierunkowego specjalnościoweg o o X Tytuł Imię i nazwisko Instytut naukowy (stopień) dr Antonina Adamowicz-Hummel Instytut Pedagogiki Specjalnej STATUS PRZEDMIOTU DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA 3 zimowy ROK AKADEMICKI OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTEPNYMI Następstwa funkcjonalne schorzeń układu wzrokowego. Podstawowa obsługa komputera, internetu i poczty elektronicznej. FORMA ZAJĘĆ LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS Wykład 15 Zaliczenie na ocenę 2 Ćwiczenia 15 2009-2010 Seminaria - ZAŁOŻENIA CELE Zaznajomienie uczestników z metodami rozwijania umiejętności posługiwania się wzrokiem bez pomocy optycznych i z pomocami oraz z technikami oceny i adaptacji otoczenia do możliwości i potrzeb wzrokowych osób słabowidzących. METODY DYDAKTYCZNE Wykład, demonstracja materiałów i pomocy rehabilitacyjnych, ćwiczenia symulacyjne, hospitacje. TREŚCI PROGRAMOWE Techniki oceny i adaptacji otoczenia fizycznego i materiałów do potrzeb osób słabowidzących. Pomoce ‘nieoptyczne’ ułatwiające widzenie (powiększony druk, flamastry, zeszyty z pogrubioną linią, podstawki do czytania, itp.). Pomoce optyczne i optyczno-elektroniczne wspomagające wykorzystanie wzroku u osób słabowidzących (lupy, lunety, okulary lupowe, okulary lunetowe i lornetkowe, powiększalniki telewizyjne, lupy elektroniczne, oprogramowanie powiększające obraz na ekranie komputera). Stanowisko pracy ucznia. LITERATURA Adamowicz-Hummel, A. (2002) Wykorzystanie pomocy optycznych przez słabo widzących OBOWIAZKOWA w codziennym życiu. Referat na Sympozjum Polskiego towarzystwa Okulistycznego, Lublin, 26-28.09. (maszynopis). Adamowicz-Hummel, A. (2008) Strategie radzenia sobie z nie zaadaptowanym materiałem dydaktycznym – wykorzystanie pomocy optycznych i nieoptycznych w nauczaniu osób z dysfunkcją wzroku. W: Adaptacja pomocy w nauce języków obcych osób niewidomych i słabowidzących.K.Czerwińska (red.). Wydawnictwo APS, Warszawa. Barraga N.C., Collins, M.E. (1997) Oświetlenie i czynniki sprzyjające widzialności. Powiększenie, pomoce dla słabo widzących, wielkość, druku, krój i rodzaje czcionek. (RR IV i V). W: N.C. Barraga i J.E .Morris, Program rozwijania umiejętności posługiwania się wzrokiem. WSPS, Warszawa. Część III: Materiały Źródłowe. Błaziak, M., Kałkus, A. (2000) Warunki optymalnego funkcjonowania ucznia z dysfunkcją wzroku w klasie integracyjnej. Szkoła Specjalna Nr 5. Duffy, M. (2000) Ocena i adaptacja miejsca pracy dla osoby słabo widzącej. W: Poradnik Pracodawcy osób niewidomych i słabo widzących. Fundacja AWARE Europe, Warszawa (dostępny na stronie internetowej: http://www.idn.org.pl/aware-europe ) Duffy, M. (2002) Ocena i modyfikacja otoczenia dla osób słabowidzących. Zeszyty Tyflologiczne Nr 20, PZN, Warszawa. Watson, G. Umiejętności w zakresie posługiwania się pomocami optycznymi. (tłum. fragmentu art. z Journal of Visual Impairment and Blindness, 3/83, 1989) (maszynopis). 103 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU http://www.adaptacje.uw.edu.pl Radzimy jak, czyli praktyczne wskazówki dla niewidomych, słabowidzących i ich opiekunów. (2006). Materiały Tyflologiczne Nr 15, PZN, Warszawa. obecność i aktywność na zajęciach zaliczenie zadań 104 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ SURDOPEDAGOGIKA WYDZIAŁ KIERUNEK SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW ROK STUDIÓW FORMA STUDIOW NAZWA PRZEDMIOTU STATUS PRZEDMIOTU Nauk Pedagogicznych Pedagogika Specjalna Surdopedagogika I stopnia III SEMESTR DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA Tytuł naukowy (stopień) doktor SURDOPEDAGOGIKA Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia ogólnego podstawoweg o Imię i nazwisko 6 ROK AKADEMICKI 2009-2010 stacjonarne KOD PRZEDMIOTU 100S-0E3SUR Przedmioty Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia fakultatywne kierunkoweg specjalnościoweg o o x Instytut Katarzyna Bieńkowska-Robak Pedagogiki Specjalnej OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTEPNYMI FORMA ZAJĘĆ LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS Wykład 15 ZO 2 ZAŁOŻENIA Założeniem przedmiotu jest wprowadzenie studentów w podstawowe zagadnienia surdopedagogiczne, które umożliwiają dalsze kształcenie na specjalności surdopedagogika CELE Zapoznanie z surdopedagogiką jako dyscypliną pedagogiczną. Poznanie celów, metod i zasad surdopedagogicznych. Poznanie systemu opieki, kształcenia i poradnictwa dla osób z wadą słuchu. METODY DYDAKTYCZNE Podająca z elementami poglądowej TREŚCI PROGRAMOWE Zarys historii surdopedagogiki w Polsce i na świecie. Miejsce surdopedagogiki w naukach pedagogicznych; nauki współdziałające z surdopedagogiką. Diagnoza surdopedagogiczna; klasyfikacja osób z wadą słuchu. Cele kształcenia i wychowania w surdopedagogice. Zasady surdopedagogiki. Metody pracy stosowane w surdopedagogice. Wykorzystanie metody ośrodków pracy w kształceniu dzieci z wadą słuchu. System opieki, kształcenia i poradnictwa dla osób z wadą słuchu: instytucje oświatowe, medyczne, organizacje społeczne. LITERATURA 1. Eckert U., Pedagogika niesłyszących i niedosłyszących – surdopedagogika w: Dykcik W. [red.] Pedagogika OBOWIAZKOWA specjalna, Poznań 1997 Wyd. UAM 2. Hoffmann B., Surdopedagogika w teorii i praktyce, Warszawa 2001 TWP 3. Kosińska A., Polak A., Żiżka D., Uczę metodą ośrodków pracy, Warszawa 1999 WSiP 4. Nurowski E., Surdopedagogika polska, Warszawa 1983 PWN 5. Perier O., Dziecko z uszkodzonym narządem słuchu, Warszawa 1992 WSiP 6. Plutecka K., Kompetencje zawodowe surdopedagoga z wadą słuchu, Kraków 2006, Oficyna Wydawnicza Impuls LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA 1. Bieńkowska- Robak K., Udział rodziny w terapii dziecka z wadą słuchu prowadzonej metodą audytywnowerbalną, w: Zabłocki K. J. Dziecko niepełnosprawne, jego rodzina i edukacja, Warszawa 1999 Wyd. Akademickie Żak 2. Doroszewska J., Pedagogika specjalna, Ossolineum 1989 3. Pietrzak W., Dzieci z wadą słuchu, w: I. Obuchowska [red.], Dziecko niepełnosprawne w rodzinie, Warszawa 1991 WSiP 4. Szczepankowski B., Niesłyszący – głusi – głuchoniemi. Wyrównywanie szans, Warszawa 1999 WSiP WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU Złożenie egzaminu w sesji egzaminacyjnej z zakresu materiału obejmującego wykłady i zagadnienia opisane w literaturze 105 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WYDZIAŁ KIERUNEK SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW ROK STUDIÓW FORMA STUDIOW NAZWA PRZEDMIOTU STATUS PRZEDMIOTU DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA Nauk Pedagogicznych Pedagogika specjalna Surdopedagogika moduł kompetencyjny II SEMESTR 3 ROK AKADEMICKI 2009/20010 Stacjonarna AUDIOLOGIA PEDAGOGICZNA KOD PRZEDMIOTU 100S-0E2APT I TECHNICZNE ŚRODKI KOREKCYJNE Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia kształcenia kształcenia fakultatywne ogólnego podstawoweg kierunkoweg specjalnościoweg o o o X Tytuł Imię i nazwisko Instytut naukowy (stopień) Hanna Siedlecka Surdopedagogiki Dr Iwona Rudnicka mgr OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTEPNYMI - Surdopedagogika - Podstawy wiedzy o dziecku z wada słuchu - Psychopedagogiczne podstawy wiedzy o osobach z wada słuchu FORMA ZAJĘĆ LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS Wykład 15 Ćwiczenia Seminaria 30 Egzamin 5 ZAŁOŻENIA - przypomnienie studentom anatomii ucha ludzkiego i fizjologii słyszenia - przybliżenie studentom metod badań słuchu u dorosłych i dzieci - nauczenie studentów prawidłowego wykonywania badań słuchu i ich interpretacji - zapoznanie studentów ze sposobami korekcji wad słuchu - przedstawienie studentom systemów wspomagających słyszenie wykorzystywanych przez osoby z wadą słuchu CELE - student zna budowę anatomiczną i fizjologię ucha ludzkiego - student potrafi opisać metody badań słuchu u dorosłych i dzieci - student potrafi samodzielnie wykonać badanie słuchu (audiometrię tonalna) i na jego podstawie opisać stan słuchu osoby badanej - student umie wymienić i opisać sposoby korekcji wad słuchu - student wie, jakie są dostępne urządzenia wspomagające słyszenie i potrafi je opisać METODY DYDAKTYCZNE - metody oparte na słowie (wykład, dyskusja, praca z książką) - metody oparte na działalności praktycznej - metody oparte na obserwacji (pokaz) TREŚCI PROGRAMOWE - Anatomia i fizjologia słyszenia (4godz.) - Obiektywne i subiektywne metody badania słuchu u dzieci i dorosłych (4godz.) - Interpretacja audiogramów (5 godz.) - Wykonywanie badania słuchu - audiometrii tonalnej (8 godz.) - Budowa, rodzaje i działanie aparatów słuchowych oraz implantów słuchowych (5 godz.) - Rodzaje i zasady działania urządzeń wspomagających słyszenie (4 godz.) LITERATURA OBOWIAZKOWA LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA -Bystrzanowska T.: Audiologia kliniczna, Warszawa, 1978 - Mikołajewski R.: Oticon 100 lat, W służbie osób niedosłyszących, Warszawa, 2004 - Śliwińska- Kowalska M.: Audiologia kliniczna, Mediton Łódź, 2005, Max. 5poz -Elbering C., Worsoe K.: Zanikające dźwięki - o słuchu i aparatach słuchowych, Denmark 2005 WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU - Obecność - Aktywność - Zaliczenie kolokwium 106 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WYDZIAŁ KIERUNEK SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW ROK STUDIÓW FORMA STUDIOW NAZWA PRZEDMIOTU STATUS PRZEDMIOTU Nauk Pedagogicznych Pedagogika/pedagogika specjalna SURDOPEDAGOGIKA (moduł kompetencyjny) 3-letnie drugi SEMESTR 3 ROK AKADEMICKI 2009/2010 stacjonarne SURDOLOGOPEDIA Z FONETYKĄ KOD PRZEDMIOTU 100S-0E2SUF Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia kształcenia kształcenia fakultatywne ogólnego podstawoweg kierunkoweg specjalnościoweg o o o DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA Tytuł naukowy (stopień) dr OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTEPNYMI podstawowe wiadomości dotyczące etiologii i klasyfikacji głuchoty, metod badania słuchu oraz komunikacji osób z wadą słuchu FORMA ZAJĘĆ LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS Wykład 15 Zaliczenie na ocene 3 Imię i nazwisko Instytut Anna Prozych Ćwiczenia 30 Seminaria CELE i ZAŁOŻENIA Zapoznanie studenta z podstawową terminologią związaną z surdologopedią. Poznanie przez studenta badań przesiewowych słuchu, metod diagnozy surdologopedycznej oraz zapoznanie z metodami terapii mowy dzieci z uszkodzonym narządem słuchu. Zaznajomienie studentów z czynnikami warunkującymi rozwój mowy u dzieci z wadą słuchu. . METODY DYDAKTYCZNE wykład, dyskusja, prezentacja i omówienie wybranych metod diagnostycznych stosowanych w badaniach osób z wadą słuchu, prezentacje multimedialne TREŚCI PROGRAMOWE 1. Podstawowa terminologia, cele zadania surdologopedii. 2. Badania przesiewowe słuchu. 3. Rozwój mowy dziecka z wadą słuchu. 4. Metody diagnozowania w surdologopedii. 5. Czynniki warunkujące rozwój mowy dziecka z wadą słuchu. 6. Wychowanie słuchowe a trening słuchowy. 7. Rodzaje ćwiczeń wstępnych przygotowujących do nauki mówienia. 8. Metody terapii surdologopedycznej. LITERATURA 1. Borkowska – Gaertig D. /1975/ System słuchowy a zaburzenia mowy u dzieci W: (red.) J. OBOWIAZKOWA Szumskiej :Zaburzenia mowy u dzieci. Badania uszkodzeń słuchu u dzieci w Polsce. IMiDz Warszawa. 2. Borkowska - Gaertig D./ 1961/ - Rozwijanie i rehabilitacja słyszenia dzieci z głębokim niedosłuchem. Otolaryngologia Polska. 3. Demel G. /1994/ Minimum logopedyczne nauczyciela przedszkola, WSiP, Warszawa. 4. Eckert U. /1980 /Ćwiczenia przygotowujące do mówienia. W: Wybrane zagadnienia z surdopedagogiki. T 2, Warszawa, WSPS. 5. Geppertowa L. /1968/ Źródła trudności w przyswajaniu języka przez dzieci głuche. Warszawa, PWN. 6. Gunia G. /2006/ Terapia logopedyczna dzieci z zaburzeniami słuchu i mowy. Impuls, Kraków. 7. Góralówna M., Hołyńska B. /1985/ Rehabilitacja małych dzieci z wadą słuchu, PZWL, Warszawa. 8. Góralówna M. /1987/ Dziecko niesłyszące w rodzinie. Warszawa, PZWL. 9. Kaczmarek L. /1986/ Wzrokowa percepcja wypowiedzi słownych. Lublin. 10. Kania L. /1982/ Szkice logopedyczne, WSiP, Warszawa. 11. Krakowiak K., Panasiuk M. /1992/ Umiejętności komunikacyjne dzieci z uszkodzonym słuchem. Z serii – Komunikacja językowa i jej zaburzenia. WMCS Lublin. 12. Kowalska A. /1973/ Podstawowe metody korekcji wad artykulacyjnych w zaburzeniach mowy u dzieci . W: Wybrane zagadnienia z defektologii pod red. T. Gałkowskiego, T 2, ATK, Warszawa. 13. Löwe A. /1985/ Wychowanie słuchowe, PZWL, Warszawa 14. Mitrinowicz - Modrzejewska A. /1968/ Głuchota wieku dziecięcego. Warszawa, PZWL. 15. Prożych A., Radziszewska-Konapka M. /2007/ Poradnik dla rodziców i specjalistów pracujących z dziećmi z wadą słuchu. Fundacja Grupy TP, Warszawa. 16. Styczek I. /1997/ Logopedia . Warszawa, PWN./ 1982/ Badanie słuchu fonematycznego, WSiP, Warszawa 107 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ 17. Szymańska R. / 1975/ Kierowanie procesem kształtowania mowy dziecka w środowisku rodzinnym .W: Wybrane zagadnienia z defektologii. T 3, ATK, Warszawa. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU 1. 2. 3. 4. Antos D., Demel G., Styczek I. /1980/ - Jak usuwać seplenienie i inne wady wymowy. Warszawa, WSiP. Buława A., Prożych A. /1998/ Kolorowy świat liter. Seria 4 zeszytów. WSiP Demel G. / 1982/ - Elementy logopedii. Warszawa, WSiP Emiluta- Rozya D. /1995/ Wspomaganie rozwoju mowy dziecka w wieku przedszkolnym . Warszawa, Wyd. Centrum Metodyczne. Löwe A. /1981/ Mamo naucz mnie rozumieć, PZWL, Warszawa. Löwe A. /1990/ Wybór pism. Warszawa - Szczecin. Góralówna M. /1982/ Listy o wychowaniu dziecka głuchego. Warszawa, WSiP. Rodak H. /1992/ Terapia dziecka z wadą wymowy. Lublin, PFZM. Obowiązkowy udział w wykładach i ćwiczeniach Praca pisemna zaliczeniowa ok. 10-15 stron Konspekt zajęć surdologopedycznych wraz z pomocami Pisemny egzamin 108 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WYDZIAŁ KIERUNEK SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW ROK STUDIÓW FORMA STUDIOW NAZWA PRZEDMIOTU STATUS PRZEDMIOTU DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA Nauk Pedagogicznych Pedagogika/pedagogika specjalna SURDOPEDAGOGIKA (moduł kompetencyjny) 3-letnie drugi SEMESTR 3 ROK AKADEMICKI 2009/2010 stacjonarne PSYCHOPEDAGOGICZNE PODSTAWY KOD PRZEDMIOTU 100S-0E2ROW ROZWOJU OSÓB Z WADĄ SŁUCHU Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia kształcenia kształcenia fakultatywne ogólnego podstawoweg kierunkoweg specjalnościoweg o o o Tytuł naukowy (stopień) dr Imię i nazwisko Instytut Jacek Łukasiewicz OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTEPNYMI podstawowe wiadomości dotyczące etiologii i klasyfikacji głuchoty, metod badania słuchu oraz komunikacji osób z wadą słuchu FORMA ZAJĘĆ LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS Wykład Ćwiczenia 15 15 egzamin pisemny (wykład), praca semestralna (ćwiczenia) Seminaria CELE i ZAŁOŻENIA Celem zajęć jest zapoznanie studentów ze specyfiką rozwoju dzieci i młodzieży z dysfunkcją narządu słuchu a także z metodami diagnozy i pomocy psychologicznej. METODY DYDAKTYCZNE wykład, dyskusja, prezentacja i omówienie wybranych metod diagnostycznych stosowanych w badaniach osób z wadą słuchu, prezentacje multimedialne TREŚCI PROGRAMOWE 1. Wpływ uszkodzenia narządu słuchu na rozwój psychiczny dzieci i młodzieży. 2. Funkcjonowanie procesów poznawczych u dzieci i młodzieży z uszkodzonym słuchem. 3. Zdolności intelektualne dzieci i młodzieży z uszkodzonym słuchem. 4. Rozwój emocjonalny i społeczny osób z uszkodzonym słuchem. 5. Osobowość dzieci i młodzieży z uszkodzonym słuchem. 6. Relacje rodzinne i rówieśnicze dzieci oraz młodzieży z uszkodzonym słuchem. 7. Praca zawodowa osób z uszkodzonym słuchem. 8. Metody diagnozy i terapii dzieci i młodzieży z uszkodzonym słuchem. LITERATURA Eckert U. (1986). Przygotowanie dziecka z wadą słuchu do nauki szkolnej. Warszawa: WSiP. OBOWIAZKOWA Gałkowski T. Kajser – Grodecka I. Smoleńsak J. ( 1988) Psychologia dziecka głuchego. Warszawa. Périer O. (1992). Dziecko z uszkodzonym narządem słuchu. Warszawa: WSiP. Prillwitz S. (1996). Język, komunikacja i zdolności poznawcze niesłyszących. Warszawa: WSiP. Stachyra J. (2001). Zdolności poznawcze i możliwości umysłowe uczniów z uszkodzonym słuchem. Lublin UMCS LITERATURA Bouvet D. (1996). Mowa dziecka. Wychowanie dwujęzykowe dziecka niesłyszacego. Warszawa: WSiP. UZUPEŁNIAJĄCA Korzoń A (1999). Totalna komunikacja jako podejście wspomagające rozwój zdolności językowych uczniów głuchych. Kraków: Wydawnictwo Naukowe WSP. Löve A. (1995). Wychowanie słuchowe – historia, metody, możliwości. Warszawa: PWN. Sękowska Z. (2001) Wprowadzenie do pedagogiki specjalnej. Warszawa: Wydawnictwo APS Stachyra J. (1994). Kształtowanie się wybranych funkcji psychicznych u dzieci z wadą słuchu w świetle badań. (w:) M. Chodkowska (red.), Człowiek niepełnosprawny. Charisteria dla Profesor Zofii Sękowskiej. Lublin: Wydawnictwo UMCS. Stachyra J. (red.). (1995). Wybrane metody diagnostyczne w surdopsychologii. Lublin: Wydawnictwo UMCS. Stachyra J., Łukasiewicz J. (2005). Relacje rodzinne w percepcji dorastającej młodzieży. (w:) Rozwój i edukacja dziecka- szanse i zagrożenia. S. Guz (red.) Lublin: Wydawnictwo UMCS, str. 419-436. Stachyra J., Łukasiewicz J. (2006). Osobowość młodzieży z uszkodzonym słuchem i słyszącej w świetle testu wyboru kolorów M. Lüschera (wybrane zagadnienia). (w:) Jakość życia osób niepełnosprawnych i nieprzystosowanych społecznie. Z. Palak (red.), Lublin: Wydawnictwo UMCS, str. 139-170. WARUNKI pisemny egzamin testowy ZALICZENIA aktywna obecność na ćwiczeniach i praca semestralna PRZEDMIOTU 109 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WYDZIAŁ KIERUNEK SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW ROK STUDIÓW FORMA STUDIOW NAZWA PRZEDMIOTU Pedagogiczny Pedagogika Specjalna Surdopedagogika III SEMESTR V ROK AKADEMICKI (3-l) stacjonarne I stopnia REWALIDACJI KOD PRZEDMIOTU PODSTAWY WCZESNEJ DZIECKA Z WADĄ SŁUCHU Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia ogólnego podstawoweg o STATUS PRZEDMIOTU DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA Tytuł naukowy (stopień) Dr n. hum. Mgr Przedmioty kształcenia kierunkoweg o Imię i nazwisko Anna Prożych Anita Święcicka 2009/2010 100S-OE3PWR Przedmioty kształcenia specjalnościoweg o obowiązkowy Instytut Specjalnej Przedmioty fakultatywne Pedagogiki Zakład Surdopedagogiki Zakład Surdopedagogiki OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTEPNYMI FORMA ZAJĘĆ LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS Wykład 15 ZO 2 Ćwiczenia 15 Seminaria ZAŁOŻENIA Poznanie metod diagnozujących i wyrównujących zaburzenia parcjalne u dzieci z wadą słuchu. CELE Student zna formy i metody pracy z dzieckiem z wadą słuchu w różnych typach placówek edukacyjnych. Potrafi samodzielnie przygotować konspekt zajęć z uwzględnieniem różnorodnych ćwiczeń. Umie ocenić dojrzałość szkolną dziecka z wadą słuchu. METODY DYDAKTYCZNE Metoda: podająca, problemowa, praktyczna i aktywizująca. TREŚCI PROGRAMOWE omówienie celów i treści przedmiotu „rewalidacja indywidualna” metodyka ćwiczeń usprawniających, wyrównawczych i korekcyjnych trening słuchowy i jego etapy kroki metodyczne i usprawnianie odczytywania mowy z ust psychostymulacyjna metoda kształcenia i rozwoju mowy i myślenia dzieci z wadą słuchu wykorzystanie różnych metod wspomagających pracę z dziećmi z wadą słuchu (np. fonogesty) reedukacja trudności w czytaniu i pisaniu dzieci z wadą słuchu LITERATURA 1. Csanyi Y. /1994/ Słuchowo – werbalne wychowanie dzieci z uszkodzonym narządem słuchu. WSiP OBOWIAZKOWA Warszawa 2. Hoffman B. /1979/ Rewalidacja niesłyszących. PWN, Warszawa 3. Löwe A. /1995/ Wychowanie słuchowe. Historia – metody – możliwości. PWN, Warszawa 4. Góralówna M., Hołyńska B. /1984/ Rehabilitacja małych dzieci z wadą słuchu, PZWL, Warszawa LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA 1. 2. 3. 4. 5. WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU Kujawa E., Kurzyna M. /1994/ Reedukacja dzieci z trudnościami w czytaniu i pisaniu, metodą 19 struktur wyrazowych. WSiP, Warszawa Młynarska M., Smereka T. /1992/ Pscyhostymulacyjna metoda kształtowania i rozwoju mowy i myślenia dzieci z wadą słuchu. UG. Zakład Logopedii, Gdańsk Bogdanowicz M. /1999/ Metoda dobrego startu, WSiP, Warszawa Szczepankowski B. /1990/ Oczy pomagają słyszeć, PZG, Warszawa Bogdanowicz M. Kisiel B. Przasnyska M. /1994/ Metoda Weroniki Sherborne w terapii i wspomaganiu rozwoju dziecka, WSiP, Warszawa Obecność i czynny udział w zajęciach. Przygotowywanie prac pisemnych na podstawie literatury. Przygotowywanie konspektów, pomocy dydaktycznych oraz prowadzenie zajęć w grupie przedszkolnej. Testy sprawdzające wiedzę. Zaliczenie w formie pisemnej. 110 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WYDZIAŁ KIERUNEK SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW ROK STUDIÓW FORMA STUDIOW NAZWA PRZEDMIOTU Pedagogiczny Pedagogika Specjalna Surdopedagogika III SEMESTR V ROK AKADEMICKI (3-l) stacjonarne I stopnia WYCHOWANIA KOD PRZEDMIOTU DZIECKA Z WADĄ METODYKA PRZEDSZKOLNEGO SŁUCHU Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia ogólnego podstawoweg o STATUS PRZEDMIOTU DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA Tytuł naukowy (stopień) Dr n. hum. Mgr Przedmioty kształcenia kierunkoweg o Imię i nazwisko Anna Prożych Anita Święcicka 2009/2010 100S-OE3MWP Przedmioty kształcenia specjalnościoweg o obowiązkowy Instytut Specjalnej Przedmioty fakultatywne Pedagogiki Zakład Surdopedagogiki Zakład Surdopedagogiki OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTEPNYMI FORMA ZAJĘĆ LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS Wykład 15 ZO 3 Ćwiczenia 30 Seminaria ZAŁOŻENIA Zapoznanie studenta ze specyficznymi metodami pracy z dzieckiem z wadą słuchu w wieku przedszkolnym. CELE Student zna formy i metody pracy z dzieckiem z wadą słuchu w różnych typach placówek edukacyjnych. Potrafi samodzielnie przygotować konspekt zajęć z uwzględnieniem różnorodnych ćwiczeń. Umie ocenić dojrzałość szkolną dziecka z wadą słuchu. METODY DYDAKTYCZNE Metoda: podająca, problemowa, praktyczna i aktywizująca. TREŚCI PROGRAMOWE Wady i zalety wychowania przedszkolnego segregacyjnego, integracyjnego i włączającego. Metody i formy pracy z dzieckiem z wadą słuchu. Programy i organizacja pracy w poszczególnych placówkach edukacyjnych. Zabawy charakterystyczne dla dziecka z wadą słuchu. Znaczenie kształcenia językowego dziecka niesłyszącego w przedszkolu. Współpraca z rodzicami na terenie przedszkola. Rodzaje ćwiczeń wstępnych i ich znaczenie w procesie rewalidacji. Przygotowanie dziecka z wadą słuchu do czytania i pisania. Metody i techniki czytania. Dojrzałość szkolna i jej wpływ na powodzenie szkolne. Hospitacje zajęć w przedszkolu specjalnym i integracyjnym oraz samodzielne prowadzenie zajęć w przedszkolu. LITERATURA OBOWIAZKOWA 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA 1. 2. 3. 4. 5. 6. Cieszyńska J. /2000/Od słowa przeczytanego do wypowiedzianego. Wyd. Naukowe Akademii Pedagogicznej, Kraków. Cieszyńska J. ,Korendo M. /2008/ Wczesna interwencja terapeutyczna. Stymulacja rozwoju dziecka od noworodka do 6 roku życia. Wyd. Edukacyjne. Eckert U. /1982/ Przygotowanie dziecka z wadą słuchu do nauki szkolnej. WSiP, Warszawa. Eckert U. 2001/ Test dojrzałości szkolnej dziecka z wadą słuchu, Wyd. APS, Warszawa. Gałkowski T., Stawowy-Wojnarowska I. /1990/ Wychowanie dzieci głuchych w przedszkolu, WSiP, Warszawa Podstawa programowa wychowania przedszkolnego dla przedszkoli, oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych oraz innych form wychowania przedszkolnego. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008r. Pisula E. /1998/ Psychologiczne problemy rodziców dzieci z zaburzeniami w rozwoju, Wyd. UW, Warszawa. Bogucka J., KościelskaM. , (red.) /1996/ Wychowanie i nauczanie integracyjne. Nowe doświadczenia Wyd. CMPP-P, Warszawa. Góralówna M. Hołyńska B., /1984/ Rehabilitacja dzieci z wadą słuchu, PZWL, Warszawa. Lowe A. /1990/ Wybór pism, Warszawa-Szczecin. Ecert U. Stecewicz A. (red.) Rewalidacja małego dziecka z wadą słuchu w rodzinie, Wyd. PZG Ośrodek Diagnozy i Rehabilitacji Dzieci i Młodzieży z Wadą Słuchu, Szczecin. Hoffman B. /2001/ Surdopedagogika w teorii i praktyce, Wyd WSP TWP, Warszawa. Sakowicz-Boboryko /2005/ Rodzina jako realizator potrzeb rehabilitacyjnych dzieci niepełnosprawnych. Trans Humana, Białystok. 111 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU Obecność i czynny udział w zajęciach. Przygotowywanie prac pisemnych na podstawie literatury. Przygotowywanie konspektów, pomocy dydaktycznych oraz prowadzenie zajęć w grupie przedszkolnej. Testy sprawdzające wiedzę. Zaliczenie w formie pisemnej. 112 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WYDZIAŁ KIERUNEK SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW ROK STUDIÓW FORMA STUDIOW NAZWA PRZEDMIOTU STATUS PRZEDMIOTU DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA Nauk Pedagogicznych Pedagogika Specjalna Surdopedagogika I stopnia III SEMESTR zimowy ROK AKADEMICKI 2009/2010 stacjonarne STYMULACJA OPERACYJNEGO KOD PRZEDMIOTU 100S-0E3SRD ROZUMOWANIA DZIECKA Z WADĄ SŁUCHU Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia kształcenia kształcenia fakultatywne ogólnego podstawoweg kierunkoweg specjalnościoweg o o o specjalnościowy Tytuł Imię i nazwisko Instytut naukowy (stopień) Dr hab. Małgorzata Kupisiewicz Pedagogiki Specjalnej OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTEPNYMI Surdopedagogika, Psychopedagogiczne podstawy rozwoju osób z wadą słuchu. Podstawy wiedzy i umiejętności w zakresie prawidłowości rozwoju dziecka z wada słuchu oraz metod rewalidacji FORMA ZAJĘĆ LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS Wykład 15 Zaliczenie na ocenę ćwiczenia 15 ZAŁOŻENIA Przygotowanie studentów Surdopedagogiki do prowadzenia terapii wspomagającej rozwój umysłowy dziecka z wadą słuchu w zakresie potrzebnym do nabywania wiadomości i umiejętności matematycznych a także do korzystania z edukacji matematycznej organizowanej w szkole specjalnej oraz integracyjnej CELE Cele operacyjne: student posiada wiedze teoretyczną dotyczącą przyczyn specyficznych trudności w uczeniu się matematyki; student umie zdiagnozować dojrzałość dziecka z wadą słuchu do uczenia się matematyki; student potrafi analizować i interpretować wyniki diagnozy; student opanował umiejętności konstruowania programu zajęć korekcyjno – wyrównawczych dla dzieci z niepełną dojrzałością szkolną; student potrafi: przygotować scenariusz zajęć stymulujących rozwój umiejętności matematycznych dziecka i przeprowadzić takie zajęcia z dzieckiem METODY DYDAKTYCZNE Metody problemowe: wykład, pokaz – obserwacja, studiowanie literatury specjalistycznej Metody poszukujące: samodzielna praca studentów, dyskusja, układanie planu rozwiązania określonego problemu pedagogicznego, projektowanie zajęć z dzieckiem Metody badawcze: diagnozowanie dziecka TREŚCI PROGRAMOWE Trudności zwykłe a trudności specyficzne w uczeniu się matematyki dzieci z wadą słuchu Problem dojrzałość do uczenia się matematyki Dziecięce liczenie – podstawą uczenia się matematyki w szkole Rozwój operacyjnego rozumowania i jego znaczenie w uczeniu się matematyki Dojrzałość emocjonalna i jej znaczenie w uczeniu się matematyki Diagnoza dzieci ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się matematyki dzieci z wadą słuchu (metody werbalne i w systemie językowo-migowym) Metodyka zajęć terapeutycznych dla dzieci z niepowodzeniami w uczeniu się matematyki Zasady i metody prowadzenia zajęć Program stymulowania i wspomagania rozwoju dzieci z nadmiernymi trudnościami w uczeniu się matematyki - Kształtowanie umiejętności liczenia, a także dodawania i odejmowania - Wspomaganie rozwoju operacyjnego rozumowania - Kształtowanie umiejętności klasyfikacji - Rozwijanie umiejętności mierzenie długości, ciężaru, objętości - Kształtowanie pojęć geometrycznych Konstruowanie programów indywidualnych dla dziecka z wadą słuchu – scenariusze zajęć Zajęcia praktyczne – prowadzenie zajęć wspomagających rozwój operacyjnego rozumowania z dzieckiem z wadą słuchu 113 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ LITERATURA OBOWIAZKOWA Aebli H. (1992) Dydaktyka psychologiczna. Zastosowanie psychologii Piageta do dydaktyki, PWN, Warszawa Gruszczyk – Kolczyńska E. (1997) Dzieci ze specyficznymi trudnosciami w uczeniu się matematyki. Przyczyny, diagnoza, zajecia korekcyjno – wyrównawcze, WSiP, Warszawa Gruszczyk – Kolczyńska E., Zielińska E. (1997) Dziecięca matematyka. Książka dla rodziców i nauczycieli. WSiP, Warszawa Kephart N.C. (1970) Dziecko opóznione w nauce szkolnej, PWN, Warszawa Kupisiewicz M. (1996) Intelektualna dojrzałość do uczenia się matematyki dzieci z wadą słuchu,WSiP, Warszawa Olechnowicz H. (1988) U żródeł rozwoju dziecka. O wspomaganiu rozwoju prawidłowego i zakłóconego, Nasza Księgarnia, Warszawa LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA Kephart N.C. (1970) Dziecko opóznione w nauce szkolnej, PWN, Warszawa Olechnowicz H. (1988) U żródeł rozwoju dziecka. O wspomaganiu rozwoju prawidłowego i zakłóconego, Nasza Księgarnia, Warszawa Piaget J. (1966) Studia z psychologii dziecka , PWN, Warszawa WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU Obecność na wykładach i ćwiczeniach, przygotowanie scenariuszy zajęc z dziećmi z wadą słuchu, pozytywne zaliczenie sprawdzianu pisemnego 114 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WYDZIAŁ KIERUNEK SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW ROK STUDIÓW FORMA STUDIOW NAZWA PRZEDMIOTU OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTEPNYMI Nauk Pedagogicznych Pedagogika Specjalna Surdopedagogika I stopnia III SEMESTR 5 ROK AKADEMICKI 2009/2010 stacjonarne METODYKA EDUKACJI KOD PRZEDMIOTU 100S-0E3MED WCZESNOSZKOLNEJ DZIECKA Z WADA SŁUCHU Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia kształcenia kształcenia fakultatywne ogólnego podstawoweg kierunkoweg specjalnościoweg o o o specjalnościowy Tytuł Imię i nazwisko Instytut naukowy (stopień) Dr hab. Małgorzata Kupisiewicz Pedagogiki Specjalnej Dr Anna Prozach mgr Anna Święcicka Surdopedagogika, Psychopedagogiczne podstawy rozwoju osób z wadą słuchu. Podstawy wiedzy i umiejętności w zakresie prawidłowości rozwoju dziecka z wada słuchu oraz metod rewalidacji FORMA ZAJĘĆ LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS Wykład 15 EGZAMIN 5 STATUS PRZEDMIOTU DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA ćwiczenia 30 ZAŁOŻENIA przygotowanie studentów do samodzielnego prowadzenie poprawnych metodycznie zajęć (w zakresie nauczania zintegrowanego w kl. I-III ) z uczniami niesłyszącymi CELE Celem jest zapoznanie studentów z treściami, metodami i formami pracy z dzieckiem niesłyszącycm w zakresie metod: audytywno-werbalnej, bimodalnej jednojęzykowej, dwujęzykowej. Opanowanie teoretyczne i praktyczne specyficznych rozwiązań metodycznych pracy z uczniem niesłyszącycm klas I-III w zakresie edukacji zintegrowanej. METODY DYDAKTYCZNE Metody problemowe: wykład, pokaz – obserwacja, studiowanie literatury specjalistycznej Metody poszukujące: samodzielna praca studentów, dyskusja, układanie planu rozwiązania określonego problemu pedagogicznego, projektowanie zajęć z dzieckiem Metody badawcze: diagnozowanie dziecka TREŚCI PROGRAMOWE 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) Dojrzałość szkolna dzieci niesłyszących Nadmierne trudności w uczeniu się matematyki dzieci niesłyszących Analiza specjalnego programu nauczania zintegrowanego w klasach I-III dla niesłyszących Realizacja treści kształcenia określonych przez program nauczania z uwzględnieniem specyfiki postępowania metodycznego związanej z metodami rozwijania kompetencji językowej i komunikacyjnej dziecka z wada słuchu metoda ustno słuchowa wykorzystanie fonogestów – jako metody wspomagającej proces odczytywania mowy z ust metoda bimodalna jednojęzykowa wychowanie dwujęzykowe. Konstruowanie planu zajęć zintegrowanych - ośrodek tematyczny - temat dnia - scenariusz zajęć realizujący cele rewalidacyjne, dydaktyczne, wychowawcze tzn. zakładane efekty, sytuacje dydaktyczne, zadania dla ucznia, czynności uczniów, obszar aktywności, uwzględniający specyficzne indywidualne potrzeby, możliwości rozwojowe i komunikacyjne uczniów niesłyszanych klas I-III. Tok metodycznego postępowania - związanego ze specyficznymi metodami rozwijania kompetencji językowej i komunikacyjnej ucznia niesłyszacego klas I-III podczas opracowywania następujących zagadnień: - Kształtowanie orientacji przestrzennej. - Opanowanie techniki czytania i pisania - Czytanie ze zrozumieniem - metodyczne kroki opracowywania czytanki z wykorzystaniem metody dwujęzycznego nauczania - Wycieczki tematyczne - Wypowiedż pisemna (różnice pomiędzy językiem migowym naturalnym a językiem polskim pisanym) - Wprowadzenie uczniów niesłyszących w proces rozwiązywania zadań z treścią - Kształtowanie pojęcia czasu u dzieci niesłyszących - Wiadomości i umiejętności praktyczne w nauczaniu matematyki uczniów niesłyszacych. Hospitacje i samodzielne prowadzenie lekcji próbnych przez studentów w OSW dla dzieci niesłyszacych 115 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ LITERATURA OBOWIAZKOWA Bouvet D. "Mowa dziecka. Wychowanie dwujęzykowe dzieci niesłyszących" WSiP, 1996 Kobosko J.(red) „Moje dziecko żle słyszy: Materiały dla rodziców dzieci z wadą słuchu” W-wa Stowarzyszenie Przyjaciół Osób Niesłyszących i Niedosłyszących ”Człowiek – Człowiekowi” 2000 , artykuły : Wojda P. „Język migowy – spojrzenie od wewnątrz „ Tomaszewski P. „ Życie dwujęzyczne i dwukulturowe dziecka głuchego” Korzon A. „ Totalna komunikacja jako podejście wspomagające rozwój zdolności językowych uczniów głuchych”, Wyd.WSP Kraków 1996 Kupisiewicz M. „ Dziecieca matematyka. Książka dla rodziców i nauczycieli dzieci z wadą słuchu” 1999 Perier O. "Dziecko z uszkodzonym narządem słuchu", WSiP, 1992 Pietrzak W. " Język migowy elementem składowym rozwoju sprawności językowej dziecka głuchego" w: Pietrzak W. "Język migowy dla pedagogów", WSiP, 1992 Pietrzak W. "Zastosowanie metody kombinowanej w pracy z uczniami klas wyższych nad rozumieniem tekstu pisanego", Szkoła Specjalna nr.6 ,1985 Pietrzak W. Kalbarczyk M. " O umiejetności opisywania ilustracji przez dzieci głuche" Szkoła specjalna nr.6, 1987 Pietrzak W.„Zastosowanie metody kombinowanej w pracy z uczniami klas wyższych nad rozumieniem tekstu pisanego” Szkoła Specjalna 1985 nr.6 Rakowska A. „Jak porozumiewaja się dzieci niesłyszące z osobami słyszącymi” Wyd.Naukowe Akademii Pedagogicznej, Kraków 2000 Rakowska M. "Rozwój systemu gramatycznego u dzieci głuchych" Wyd.WSP Kraków 1991 Tomaszewski P. „Rozwój językowy dziecka głuchego : wnioski dla edukacji szkolnej” Audiofonologia T.VI 2000 Wyczesany J. 'Nauczanie matematyki w klasach 1-3 szkoły specjalnej" WSiP, 1991 LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA Cieszyńska J. „Od słowa przeczytanego do wypowiedzianego” Wyd.Naukowe Akademii Pedagogicznej, Kraków 2000 Eckert U. "Wybrane zagadnienia z surdopedagogiki" T.III Gałkowski T. „Przestrzenne i ruchowe komponenty komunikacji z dziećmi głuchymi” Polski Komitet Audiofonologii 1998 Gepertowa L. "Żródła trudności w przyswojeniu języka przez dzieci głuche" WSiP, 1985 Jakoniuk – Diallo A. „ Samodzielnosć i kompetencja komunikacyjna dzieci z wadą słuchu” Uniwersytet A.Mickiewicza Poznań 2000 Krakowiak K., Panasiuk M. „Umiejętności komunikacyjne dziecka z uszkodzonym słuchem” seria: Komunikacja językowa i jej zaburzenia, UMCS, 1992 Pietrzak W. „Język migowy dla pedagogów” WSiP, Siwek H. "Możliwości matematyczne uczniów szkoły specjalnej", WSiP, 1992 Stawowy-Wojnarowska I. "Rozwijanie mowy dzieci głuchych w nauczaniu początkowym" WSiP, 1983 Szczepankowski B. „ Niesłyszący – głusi – głuchoniemi. Wyrównywanie szans”. 1999 Świdziński M. „Bardzo wstępne uwagi o opisie gramatycznym polskiego języka migowego. Audiofonologia 1998, nr. 12 WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU Obecność na wykładach i ćwiczeniach, przygotowanie scenariuszy zajęc z dziećmi z wadą słuchu, pozytywne zaliczenie sprawdzianu pisemnego 116 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WYDZIAŁ KIERUNEK SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW ROK STUDIÓW FORMA STUDIOW NAZWA PRZEDMIOTU STATUS PRZEDMIOTU DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA Nauk Pedagogicznych Pedagogika Specjalna Surdopedagogika I stopnia III SEMESTR 6 ROK AKADEMICKI 2009/2010 stacjonarne METODYKA ZAJĘĆ STYMULACYJNOKOD PRZEDMIOTU 100S-0E3MSK KOMPENSACYJNYCH Z DZIECKIEM Z WADA SŁUCHU Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia kształcenia kształcenia fakultatywne ogólnego podstawoweg kierunkoweg specjalnościoweg o o o specjalnościowy Tytuł Imię i nazwisko Instytut naukowy (stopień) mgr Dorota Wojewódzka Pedagogiki Specjalnej OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTEPNYMI Surdopedagogika, Psychopedagogiczne podstawy rozwoju osób z wadą słuchu. FORMA ZAJĘĆ LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS Wykład ćwiczenia 30 Zaliczenie na ocene 5 ZAŁOŻENIA CELE Zapoznanie z etapami rozwoju psychomotorycznego dziecka, poznanie metod diagnozowania dzieci z uszkodzonym narządem słuchu, umiejętność wykorzystania wyników diagnozy w praktyce pedagogicznej, opanowanie wiedzy na temat różnorodnych metod w terapii osób z uszkodzonym narządem słuchu. - METODY DYDAKTYCZNE Metody problemowe: wykład, pokaz – obserwacja, studiowanie literatury specjalistycznej Metody poszukujące: samodzielna praca studentów, dyskusja, układanie planu rozwiązania określonego problemu pedagogicznego, projektowanie zajęć z dzieckiem Metody badawcze: diagnozowanie dziecka TREŚCI PROGRAMOWE Charakterystyka psychomotorycznego rozwoju dziecka z uszkodzonym narządem słuchu: 1. Czynniki warunkujące rozwój mowy dziecka z uszkodzonym narządem słuchu a) przyczyny uszkodzenia analizatora słuchu, b) czas uszkodzenia analizatora słuchu, c) głębokość uszkodzenia analizatora słuchu, d) oddziaływania terapeutyczne 2. Sposoby wszechstronnego wspomagania rozwoju dziecka z uszkodzonym narządem słuchu – metoda S. Schmidt-Giovannini – metoda Van Udena – metoda audytywno-werbalna – metoda werbo-tonalna 3. Etapy i zasady wychowania słuchowego Metody terapii dziecka z uszkodzonym narządem słuchu LITERATURA B. Rocławski (red.): „Opieka logopedyczna od poczęcia”, Biblioteczka Logopedyczna, Gdańsk 1989 OBOWIAZKOWA Y. Csanyi: „Słuchowo – werbalne wychowanie dzieci z uszkodzonym narządem słuchu, Model węgierski.” PKA Warszawa 1995 A. Löwe: „Każde dziecko może nauczyć się słyszeć i mówić”, Media Rodzina, Poznań 1999 A. Löwe: „Wychowanie słuchowe. Historia – metody – możliwości”, PWN, Warszawa 1995 A. Löwe: „Wybór pism”, Warszawa – Szczecin 1990 A. Löwe: „Rozwijanie słuchu w zabawie”, PZWL, Warszawa 1983 A. Löwe: „Mamo naucz mnie rozumieć”, PZWL, Warszawa 1981 M. Góralówna, B. Hołyńska: „Rehabilitacja małych dzieci z wadą słuchu”, PZWL, Warszawa 1993 O. Perier: „Dziecko z uszkodzonym narządem słuchu”, WSiP, Warszawa 1992 J. Tracy Clinic: „Listy o wychowaniu dziecka z wadą słuchu cz. I”, PZG, Warszawa 1995 117 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU Obecność na i ćwiczeniach, przygotowanie scenariuszy zajęc z dziećmi z wadą słuchu, pozytywne zaliczenie sprawdzianu pisemnego 118 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WYDZIAŁ KIERUNEK SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW ROK STUDIÓW FORMA STUDIOW NAZWA PRZEDMIOTU STATUS PRZEDMIOTU DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA NAUK PEDAGOGICZNYCH PEDAGOGIKA SPECJALNA SURDOPEDAGOGIKA 3-LETNIE, I STOPNIA III SEMESTR VI ROK AKADEMICKI 2009/2010 STACJONARNE METODYKA WYCHOWANIA W KOD PRZEDMIOTU 100S-0EMWI INTERNACIE DZIECKA Z WADĄ SŁUCHU Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia kształcenia kształcenia fakultatywne ogólnego podstawoweg kierunkoweg specjalnościoweg o o o X Tytuł Imię i nazwisko Instytut naukowy (stopień) doktor Katarzyna Wereszka Pedagogiki Specjalnej OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTEPNYMI FORMA ZAJĘĆ LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS Wykład 15 ZO 3 Ćwiczenia 30 Seminaria ZAŁOŻENIA Założeniem przedmiotu jest zapoznanie studentów ze specyfiką pracy w internacie dla dzieci z wadą słuchu CELE Uświadomienie specyfiki pracy w internacie. Przybliżenie podstawowych problemów dziecka mieszkającego w internacie. Uświadomienie konieczności współpracy wychowawcy internatu z nauczycielami szkoły i kształcenie tej umiejętności. Przybliżenie specyfiki współpracy z rodzicami. METODY DYDAKTYCZNE Podająca, poglądowa, TREŚCI PROGRAMOWE Cele, zadania i funkcje internatu jako miejsca pobytu dzieci z wadą słuchu. Organizacja i formy pracy dydaktyczno – wychowawczej w internacie. Metody pracy w internacie. Rodzaje zajęć prowadzonych w internacie. Podstawowe potrzeby psychiczne dziecka z wadą słuchu i ich zaspokajanie na terenie internatu. Rozwijanie mowy w czasie zajęć w internacie. Formy integracji głuchych ze środowiskiem ludzi słyszących w ramach wychowania w internacie. Współpraca wychowawcy internatu z nauczycielami szkoły i rodzicami dziecka z wadą słuchu. Integracja szkolnych treści nauczania i tematyki zajęć dydaktycznych w internacie. Organizacje młodzieżowe działające na terenie internatu (samorząd, harcerstwo, kółka zainteresowań). Baran J. Ritzke L. Stawowy-Wojnarowska I. „Wychowanie i nauczanie dzieci głuchych w internacie” LITERATURA Warszawa 1987 WSiP OBOWIAZKOWA Pietrzak W. „O współpracy nauczyciela i wychowawcy na terenie internatu” Szkoła Specjalna 3/89 Eckert U., Czajka I. „Rozwijanie zainteresowań czytelniczych dzieci głuchych w internacie” Szkoła Specjalna 6/82 Eckert U. „Problemy czytelnictwa osób niesłyszących” Szkoła Specjalna 2/87 LITERATURA Hulek A. „Czas wolny ludzi niepełnosprawnych – zadania pedagoga” Wrocław 1989 UZUPEŁNIAJĄCA Turska E., Korzon A. „Prace domowe uczniów głuchych” Szkoła Specjalna 3/89 Ziomko St. „Nauczyciel – wychowawca – gospodarz grupy wychowawczej” Szkoła Specjalna 5/88 Bieńkowska-Robak K. „Jak modyfikować procesy edukacyjne dla dzieci z wadą słuchu?” w: „Toruńskie Studia Dydaktyczne” Toruń 1994 WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU Obowiązkowa obecność na zajęciach, złożenie egzaminu w sesji egzaminacyjnej z materiału przedstawionego na zajęciach. 119 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ TERAPIA PEDAGOGICZNA WYDZIAŁ KIERUNEK SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW ROK STUDIÓW Nauk Pedagogicznych Pedagogika Specjalna Moduł/Terapia Pedagogiczna 1 stopnia II SEMESTR FORMA STUDIOW NAZWA PRZEDMIOTU STATUS PRZEDMIOTU DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA IV TEORETYCZNE PODSTAWY PEDAGOGICZNEJ Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia ogólnego podstawoweg o Tytuł naukowy (stopień) Dr hab. ROK AKADEMICKI Dzienne TERAPII KOD PRZEDMIOTU Przedmioty kształcenia kierunkoweg o Imię i nazwisko Ewa Kulesza 2009/2010 100S-0E2TPT Przedmioty kształcenia specjalnościoweg o + Instytut Przedmioty fakultatywne Pedagogiki Specjalnej OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTEPNYMI Student powinien posiadać podstawy wiedzy o prawidłowym i zaburzonym przebiegu rozwoju, mieć przyswojone podstawy pedagogiki. FORMA ZAJĘĆ LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS Wykład 15 Zaliczenie na ocene 1 Ćwiczenia - Seminaria - ZAŁOŻENIA Zapoznanie z koncepcjami terapii pedagogicznej, zakresem oddziaływań oraz specyfiką procesu terapeutyczno-wychowawczego. CELE Po zrealizowaniu przedmiotu student powinien: - znać zakresy terapii pedagogicznej -rozumieć specyfikę procesu terapeutyczno-wychowawczego - znać podstawowe założenia teoretyczne terapii pedagogicznej - znać podstawowe działania naprawcze podejmowane w obrębie terapii pedagogicznej - znać wymagania dotyczące cech osobowości terapeuty zgodnie z koncepcją A. Guryckiej METODY DYDAKTYCZNE Werbalne: wykład, dyskusja i oglądowe: film, pokaz TREŚCI PROGRAMOWE 1.Zakres, cele, podmiot i przesłanki ideowe terapii pedagogicznej. 2.Specyfika procesu terapeutyczno-wychowawczego. 3.Wybrane poglądy na istotę terapii pedagogicznej. Terapia pedagogiczna jako specjalne nauczanie i wychowanie osób niepełnosprawnych. Założenia teoretyczne w pedagogice specjalnej. Przykład oddziaływań terapeutycznych. 4.Terapia pedagogiczna jako czynnik pomocniczy w psychoterapii. Przykład oddziaływań terapeutycznych. 5.Terapia pedagogiczna jako proces ukierunkowany na likwidowanie objawów zaburzeń. Przykład oddziaływań terapeutycznych. 6.Terapia pedagogiczna jako oddziaływanie oparte na teorii interferencji i teorii uczenia się. Przykład oddziaływań terapeutycznych. 7.Terapia pedagogiczna jako proces ukierunkowany na osobowość wychowanka. Przykład oddziaływań terapeutycznych. 8.Koncepcji A. Guryckiej - próba sformułowania teoretycznych podstaw terapii pedagogicznej. LITERATURA 1. Kaja B. (2001). Zarys terapii dziecka. Bydgoszcz: Akademia Bydgoska. OBOWIAZKOWA 2. Gurycka A. (1990). Błąd w wychowaniu. Warszawa. 3. Skorek E.M. (red. nauk.). (2005). Terapia pedagogiczna. Tom I. Zaburzenia rozwoju psychoruchowego dzieci. Kraków: „Impuls”. 4. Skorek E.M. (red. nauk.). (2005). Terapia pedagogiczna. Tom II. Zagadnienia praktyczne i propozycje zajęć. Kraków: „Impuls”. LITERATURA 1. Borak W., Borak B. (1971). Zastosowanie metod psychoterapii indywidualnej do dzieci UZUPEŁNIAJĄCA charakteropatycznych w wieku szkolnym. Problemy Psychoterapii, t. II, Warszawa. 2. Kulesza E.M. (2005). Rehabilitacja dzieci z niepełnosprawnością intelektualną w wieku przedszkolnym. Warszawa: APS. 3. Molicka M. (1999). Bajki terapeutyczne dla dzieci. Poznań: Media Rodzina. 4. Zawadzka M. (1973). Informacja o pracy psychoteraputycznej z dziećmi i młodzieżą w placówkach resortu oświaty i zdrowia. Problemy Psychoterapii, t. III, Warszawa. WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU pozytywna ocena z testu 120 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WYDZIAŁ KIERUNEK SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW ROK STUDIÓW Nauk Pedagogicznych Pedagogika Specjalna Moduł/Terapia Pedagogiczna 1 stopnia II SEMESTR FORMA STUDIOW NAZWA PRZEDMIOTU STATUS PRZEDMIOTU DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA IV SOCJOLOGIA MAŁYCH GRUP Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia ogólnego podstawoweg o Tytuł naukowy (stopień) Dr Imię i nazwisko ROK AKADEMICKI 2009/2010 Dzienne KOD PRZEDMIOTU 100S-0E2SMG Przedmioty Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia fakultatywne kierunkoweg specjalnościoweg o o + Instytut Robert Pawlak Filozofii i Socjologii OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTEPNYMI Student powinien posiadać podstawy wiedzy o prawidłowym i zaburzonym przebiegu rozwoju, mieć przyswojone podstawy pedagogiki. FORMA ZAJĘĆ LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS Wykład Ćwiczenia 30 Seminaria - Zaliczenie na ocene 2 ZAŁOŻENIA Zapoznanie z koncepcjami budowania grupy społęcznej, zakresem oddziaływań oraz specyfiką procesu terapeutycznowychowawczego poprzez grupę CELE Po zrealizowaniu przedmiotu student powinien: - znać podstawowe pojęcia z zakresu socjologii grupy, znac mechanizmy tworzenia się grupy społecznej METODY DYDAKTYCZNE Warsztaty, dyskusja, metody oglądowe: film, pokaz TREŚCI PROGRAMOWE 1. Socjologia jako samodzielna dyscyplina naukowa - wprowadzenie; 2. Człowiek w społeczeństwie - perspektywa socjologiczna; 3. Grupa jako przedmiot zainteresowania socjologii; 4. Małe grupy społeczne; 5. Procesy wewnątrz małych grup; 6. Socjalizacja jednostki; 7. Więź społeczna i jej przemiany; 8. Dewiacje i zachowania niezgodne z normami; 9. Konflikty społeczne w małych grupach; 10. Relacje władzy i podporządkowania na przykładzie instytucji totalnych; 11. Gry więzienne - relacje w małych grupach 12. Teorie grup odniesienia; 13. Wielkie zbiorowości społeczne: mentalność mieszkańców wielkich miast. 14. Psychologia tłumu. Turowski J., Małe struktury społeczne, Lublin 2001. LITERATURA OBOWIAZKOWA Szmatka, J., Małe struktury społeczne, Warszawa 2008. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA Szacka B., Wprowadzenie do socjologii, Warszawa 2003. Berger P., Zaproszenie do socjologii, Warszawa 2007 WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU pozytywna ocena z testu 121 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WYDZIAŁ KIERUNEK SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW ROK STUDIÓW FORMA STUDIOW NAZWA PRZEDMIOTU STATUS PRZEDMIOTU DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTEPNYMI FORMA ZAJĘĆ LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS Wydział Nauk Pedagogicznych PEDAGOGIKA Terapia pedagogiczna I stopnia (moduł) II SEMESTR IV ROK AKADEMICKI 2009/2010 stacjonarne PSYCHOLOGICZNE ASPEKTY KOD PRZEDMIOTU 100S-0E2PAP FUNKCJONOWANIA UCZNIA ZE SPECJALNYMI POTRZEBAMI EDUKACYJNYMI Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia kształcenia kształcenia fakultatywne ogólnego podstawoweg kierunkoweg specjalnościoweg o o o v Tytuł Imię i nazwisko Instytut naukowy (stopień) dr Ewa Zasępa Pedagogiki Specjalnej Wiedza dotycząca specyfiki rozwoju dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Wykład Ćwiczenia Seminaria 30 EGZAMIN 4 ZAŁOŻENIA Przekazanie podstawowego zasobu wiedzy psychologicznej niezbędnej dla rozumienia i interpretacji złożonych przyczyn i skutków niepowodzeń w nauce szkolnej oraz dla doboru odpowiednich metod pomocy psychologiczno-pedagogicznej dla dzieci z tzw. „grupy ryzyka” z powodutrudności w uczeniu się. CELE METODY DYDAKTYCZNE Metody oparte na słowie: Dyskusja Metody oparte na obserwacji i pomiarze: Pokaz Pomiar zjawisk i procesów Metody oparte na działalności praktycznej: Metoda zajęć praktycznych TREŚCI PROGRAMOWE 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. Znaczenie wykształcenia dla rozwoju i funkcjonowaniu człowieka we współczesnym świecie. Czynniki warunkujące prawidłowy przebieg procesu uczenia się. Przyczyny oraz patomechanizmy powstawania zaburzeń rozwojowych determinujących trudności w uczeniu się. Znaczenie inteligencji, zdolności specjalnych oraz stylów poznawczych w formowaniu sukcesów i niepowodzeń szkolnych. Rozwój społeczno-emocjonalny jako ważne kryterium dojrzałości szkolnej dziecka. Analiza procesu nauczania – podstawowe modele nauczania, złożoność i dynamika nauczania w klasie szkolnej, rutyny nauczycielskie, style nauczania w kontekście niepowodzeń edukacyjnych. Klasyfikacja i charakterystyka najczęstszych postaci zaburzeń rozwoju psychoruchowego dziecka utrudniających skuteczne uczenie się ze szczególnym uwzględnieniem dysleksji i dysgrafii rozwojowej oraz ADHD. Konsekwencje niepowodzeń szkolnych w postaci wyuczonej bezradności, zaburzeń zachowania oraz reakcji nerwicowych. Metodologiczne problemy i sposoby diagnozowania procesów rozwoju psychoruchowego dziecka. Możliwości oraz kryteria doboru właściwych sposobów wspomagania i korygowania zaburzeń rozwoju psychoruchowego dziecka. LITERATURA OBOWIAZKOWA 1. Brophy J. (2002). Motywowanie uczniów do nauki. Warszawa: PWN. 2. Krasowicz-Kulis G. (2008) Psychologia dysleksji. Warszawa: PWN. 3. Philips D.C., Soltis J.F. (2005). Podstawy wiedzy o nauczaniu. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. 4. Sędek G. (2000). Psychologia kształcenia. [W:] J. Strelau (red.): Psychologia. Podręcznik akademicki. T.3. 122 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Dział IX, Rozdz. 49, s.259-280. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU 1. Carr A. (2004). Depresja i próby samobójcze młodzieży. Sposoby przeciwdziałania i reagowania. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. 2. Sędek G. (1995). Bezradność intelektualna w szkole. Warszawa: Wyd. Instytutu Psychologii PAN. 3. Spitzer M. (2008). Jak uczy się mózg. Warszawa: PWN. 4. Krasowicz-Kulis G. (red.). (2006). Dysleksja rozwojowa. Perspektywa psychologiczna. Gdańsk: Wydawnictwo Harmonia. Uzyskanie poprawnej oceny z egzaminu obejmującego materiał omówiony przez prowadzącego oraz zdobyty samodzielnie zgodnie ze wskazaniami przekazanymi podczas 1-szych zajęć organizacyjnych, aktywność na zajęciach,przygotowanie i wygłoszenie referatu na wybrany temat. 123 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WYDZIAŁ KIERUNEK SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW ROK STUDIÓW FORMA STUDIOW NAZWA PRZEDMIOTU Wydział Nauk Pedagogicznych PEDAGOGIKA Terapia pedagogiczna I stopnia (moduł) II SEMESTR STATUS PRZEDMIOTU DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA IV ROK AKADEMICKI 2009/2010 stacjonarne DIAGNOZA DZIECKA/UCZNIA Z KOD PRZEDMIOTU 100S-0E2DDU NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia kształcenia kształcenia fakultatywne ogólnego podstawoweg kierunkoweg specjalnościoweg o o o v Tytuł Imię i nazwisko Instytut naukowy (stopień) mgr Barbara Sokołowska Pedagogiki Specjalnej OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTEPNYMI Wiedza dotycząca specyfiki rozwoju dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. FORMA ZAJĘĆ LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS Wykład Ćwiczenia Seminaria 15 ZO 1 ZAŁOŻENIA Zapoznane studentów z wybranymi metodami, technikami i narzędziami diagnostycznymi przeznaczonymi do badania dzieci od 0-18 rż CELE Po zrealizowaniu przedmiotu student powinien: Znać wybrane narzędzia diagnostyczne, przeznaczone do diagnozy dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Umieć dobrać technikę diagnozy do problemów dziecka METODY DYDAKTYCZNE Metody oparte na słowie: Dyskusja Metody oparte na obserwacji i pomiarze: Pokaz Pomiar zjawisk i procesów Metody oparte na działalności praktycznej: Metoda zajęć praktycznych TREŚCI PROGRAMOWE 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Diagnoza funkcjonalna. Diagnoza modulacji i integracji bodźców zmysłowych na podstawie ogólnodostępnych kwestionariuszy. Monachijska Funkcjonalna Diagnostyka Rozwojowa. Skala INSITE. Inwentarz Gunzburga Profil Psychoedukacyjny E. Schoplera Profil osiągnięć ucznia Kielina LITERATURA OBOWIAZKOWA 1. 2. 3. 4. 5. 6. Maas, V. (1998) Uczenie się przez zmysły. Wprowadzenie do teorii integracji sensoryczne.j Warszawa: WSiP Hellbrügge, T. (i współ) (1995). Monachijska funkcjonalna diagnostyka rozwojowa w l roku oraz 2 i 3 roku. Kraków: ANTYKWA Morgan, E. Watkins, S. (2004) Skala rozwojowa programu INSITE. Towarzystwo Opieki nad ociemniałymi w Laskach Kielin, J. (2007) Profil osiągnięć ucznia. Przewodnik dla nauczycieli i terapeutów w placówkach specjalnych. Gdańsk: GWP Witkowski, T. (1988) Podręcznik do inwentarza PPAC do oceny postępu w rozwoju społecznym upośledzonych umysłowo Wydawnictwo: COMPW-Z MEN Witkowski, T. (1988) Podręcznik do inwentarza PAC1 do oceny postępu w rozwoju społecznym 124 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ 7. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU 1. upośledzonych umysłowo Wydawnictwo: COMPW-Z MEN Witkowski, T. (1988) Podręcznik do inwentarza PAC2 do oceny postępu w rozwoju społecznym upośledzonych umysłowo Wydawnictwo: COMPW-Z MEN Cieszyńska, J. Korendo, M. Wczesna interwencja terapeutyczna. Wydawnictwo Edukacyjne Obecność, zaliczone wszystkie mini-testy i kolokwium końcowe, zaplanowanie diagnozy, opracowanie teczki diagnostycznej i terminowe rozliczenie się z niej 125 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WYDZIAŁ KIERUNEK SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW ROK STUDIÓW FORMA STUDIOW NAZWA PRZEDMIOTU STATUS PRZEDMIOTU Wydział Nauk Pedagogicznych PEDAGOGIKA Terapia pedagogiczna I stopnia (moduł) II SEMESTR DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA IV ROK AKADEMICKI 2009/2010 stacjonarne PEDAGOGIKA ZABAWY KOD PRZEDMIOTU 100S-0E2PEZ Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia kształcenia kształcenia fakultatywne ogólnego podstawoweg kierunkoweg specjalnościoweg o o o v Tytuł Imię i nazwisko Instytut naukowy (stopień) mgr Dorota Błażejczyk Pedagogiki Specjalnej OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTEPNYMI FORMA ZAJĘĆ LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS Wiedza dotycząca specyfiki rozwoju dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Wykład Ćwiczenia Seminaria 15 ZO 1 ZAŁOŻENIA Podstawowe wiadomości z zakresu pedagogiki specjalnej Znajomość warunków zaliczenia Zaangażowanie w przebieg zajęć CELE Zapoznanie z wybranymi technikami i ćwiczeniami stymulacji rozwoju dziecka oraz korekcji zaburzeń jego funkcjonowania w sytuacji choroby i niepełnosprawności metodami pedagogiki zabawy jako jednej z elementów terapii pedagogicznej METODY DYDAKTYCZNE Formy realizacji: 1. 2. 3. Zajęcia teoretyczne Zajęcia warsztatowe Zajęcia grupowe w sali Metody: 6. 7. 8. Samodzielnego dochodzenia do wiedzy Asymilacji wiedzy Praktyczne TREŚCI PROGRAMOWE Pedagogika zabawy jako metodyka pracy z grupą. Zabawy ułatwiające wejście w grupę; poznanie imion, nowego otoczenia. Zabawy rozluźniające, odprężające, oparte o ruch, taniec, gesty. Poznanie zabaw wprowadzających temat zajęć. Metody wymiany myśli, gry dyskusyjne. Zabawy integrujące duże grupy, w tym tańce integracyjne. Scenariusze zajęć adresowane do dzieci, młodzieży ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi LITERATURA 1. „Grupa i zabawa” Materiały metodyczne PSPZ KLANZA Lublin OBOWIAZKOWA 2. Thanhoffer M., Reichel R., Rabenstein R.(1996), „Nauczanie kreatywne“, część I i II Lublin 3. Thanhoffer M., Reichel R., Rabenstein R. (1995) „Grupa i ruch“ Warszawa 4. Tokarczuk O.(1994)„Grupa bawi się i pracuje”Zabawa. Studium: Wydawnictwo UMCS 5. Sutkowski B.(1984)”Zabawa. Studium psychlogiczne” Warszawa LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA 2. 3. Lewińska T. ”Zabawki najstarsze", Wychowanie w Przedszkolu, nr7/1997 Krzyżewska J.(1998)"Aktywizujące metody i techniki w edukacji wczesnoszkolnej ", Suwałki Kędzior E. – Niczyporuk (1998)" Wprowadzenie do pedagogiki zabawy ",Lublin: Wydawnictwo 126 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ 4. WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU KLANZA Wimmer A.- " Pedagogika zabawy – wyzwalanie aktywności " , PSPZ KLANZA, Lublin 1996 , nr 4 . Obecność, scenariusze zabaw 127 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WYDZIAŁ KIERUNEK SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW ROK STUDIÓW FORMA STUDIOW NAZWA PRZEDMIOTU Wydział Nauk Pedagogicznych Pedagogika Specjalna STATUS PRZEDMIOTU DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA studia pierwszego stopnia (magisterskie) III SEMESTR V ROK AKADEMICKI 2009/2010 stacjonarne DIAGNOZA DZIECKA ZE SPECYFICZNYMI KOD PRZEDMIOTU 100S-0E3DDS TRUDNOŚCIAMI W UCZENIU SIĘ Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia kształcenia kształcenia fakultatywne ogólnego podstawoweg kierunkoweg specjalnościoweg o o o v Tytuł Imię i nazwisko Instytut naukowy (stopień) Dr hab., prof. Ewa M. Kulesza Pedagogiki Specjalnej APS mgr Barbara Sokołowska OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTEPNYMI FORMA ZAJĘĆ LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS Podstawowe wiadomości z zakresu pedagogiki specjalnej Wykład 15 Ćwiczenia Seminaria 30 E 4 ZAŁOŻENIA Zapoznanie z dostępnymi pedagogowi metodami oceny procesów odpowiedzialnych za naukę czytania, pisania i liczenia oraz poziomu opanowania technik szkolnych. Kształtowanie umiejętności posługiwania się gotowymi narzędziami diagnostycznymi. CELE Po zrealizowaniu przedmiotu student powinien: Znać wybrane narzędzia diagnostyczne, przeznaczone do diagnozy dzieci ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się. Umieć zaplanować diagnozę dziecka ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się. Umieć dobrać technikę diagnozy do problemów dziecka Umieć opracować narzędzia badawcze. Wiedzieć na czym polega prawidłowy kontakt diagnostyczny. Wykazać się prawidłowym kontaktem diagnostycznym podczas prowadzenia diagnozy. Wykazać się umiejętnością dokonywania krytycznej oceny prowadzonej przez siebie diagnozy. METODY DYDAKTYCZNE Metody oparte na słowie: - Wykład - Dyskusja Metody oparte na obserwacji i pomiarze: Pokaz Pomiar zjawisk i procesów Metody oparte na działalności praktycznej: metoda zajęć praktycznych TREŚCI PROGRAMOWE Diagnoza lateralizacji, sprawności ruchowej, orientacji w przestrzeni, percepcji wzrokowej, słuchowej, manualnej i koordynacji wzrokowo-ruchowej. Diagnoza dojrzałości szkolnej. Diagnoza umiejętności czytania i pisania. Ocena dojrzałości do uczenia się matematyki próbami J. Piageta i E. Gruszczyk-Kolczyńskiej. Diagnoza specyficznych trudności w uczeniu się matematyki. LITERATURA OBOWIAZKOWA 1. 2. 3. 4. 5. Gruszczyk-Kolczyńska, E. (1992). Dzieci ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się matematyki. Wydawnictwo: WSiP Gruszczyk-Kolczyńska, E., Moroz, H. Łysek, M., Wojnowska, (1985). Diagnoza działalności matematycznej dzieci z klas początkowych. Katowice 1985 Górniewicz, E. (2001). Pedagogiczna diagnoza specyficznych trudności w czytaniu i pisaniu. Wyd. A. Marszałek. Mickiewicz, J. (2001). Materiały do diagnozy pedagogicznej umiejętności pisania i czytania uczniów szkoły podstawowej i gimnazjum. Toruń: Wyd. TONik. Frydrychowicz, A. Koźniewska, E., Matuszewski, A., Zwierzyńska, E. (2004). Testy psychologiczne i pedagogiczne w poradnictwie. Warszawa: CMPPP. 128 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU 1. 2. 3. 4. 5. Oszwa, U. (2007) Dziecko z zaburzeniami rozwoju i zachowania klasie szkolnej. Kraków: Impuls. Młodkowski, J. (1998) Aktywność wizualna człowieka. Wydawnictwo: PWN Mickiewicz, J. (2002) Jedynka z ortografii? Rozpoznawanie dysleksji, dysortografii i dysgrafii w starszym wieku szkolnym Dyrda, J. (2004) Style uczenia się dzieci dyslektycznych a wymagania poznawcze szkoły. Gdańsk: Wyd. Uniwersytetu Gdańskiego Oszwa, U. (2006). Zaburzenia rozwoju umiejętności arytmetycznych. Problem diagnozy i terapii. Kraków: „Impuls”. Oszwa, U. (2008). Wczesna diagnoza dziecięcych trudności w liczeniu. Kraków: Impuls. Bogdanowicz, M. (1996) Integracja percepcyjno – motoryczna. Wydawnictwo: CMPPP Krasowicz - Kupis, G. (2008). Psychologia dysleksji. Warszawa: PWN. Frydrychowicz A. Koźniewska E., Matuszewski A., Zwierzyńska E. (2004). Testy psychologiczne i pedagogiczne w poradnictwie. Warszawa: CMPPP. Oszwa U. (2007) Dziecko z zaburzeniami rozwoju i zachowania klasie szkolnej, Kraków: „Impuls”. Davis, R. Braun, E. (2001). Dar dysleksji. Wydawnictwo Zysk i S-ka Davis, R. Braun, E. (2006). Dar uczenia się. Wydawnictwo Zysk i S-ka Kaja, B. (red.). (2003). Diagnoza dysleksji. Bydgoszcz: Akademia Bydgoska Obecność, zaliczone wszystkie mini-testy i kolokwium końcowe, zaplanowanie diagnozy, opracowanie teczki diagnostycznej i terminowe rozliczenie się z niej 129 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WYDZIAŁ KIERUNEK SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW ROK STUDIÓW FORMA STUDIOW NAZWA PRZEDMIOTU STATUS PRZEDMIOTU DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTEPNYMI FORMA ZAJĘĆ LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS Nauk Pedagogicznych Pedagogika Specjalna moduł terapia pedagogiczna I stopnia III SEMESTR I ROK AKADEMICKI 2009/10 stacjonarne METODY PRACY Z UCZNIEM Z KOD PRZEDMIOTU 100S-0E3MPN NIEPOWODZENIAMI W OPANOWANIU UMIEJĘTNOŚCI CZYTANIA I PISANIA Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia kształcenia kształcenia fakultatywne ogólnego podstawoweg kierunkoweg specjalnościoweg o o o + Tytuł Imię i nazwisko Instytut naukowy (stopień) mgr Magdalena Simonow Pedagogiki Specjalnej mgr Bernadetta Węcławik Pedagogiki Specjalnej Wiedza z zakresu metodyki nauczania czytania i pisania. Znajomość warunków zaliczenia przedmiotu. Wykład Ćwiczenia 30 Seminaria Zaliczenie na ocenę 2 ZAŁOŻENIA Zapoznanie studenta z organizacją procesu nauczania czytania i pisania oraz wspomagania tych procesów, poprzez odpowiedni dobór metod, technik, ćwiczeń. CELE W wyniku realizacji przedmiotu student: Definiuje pojęcia: czytanie i pisanie, rozumiejąc ich złożoność i konieczność indywidualnego i twórczego podejścia do procesu ich nabywania Trafnie określa trudności dziecka w zakresie czytania i pisania i dobiera odpowiednie ćwiczenia wspomagające te procesy Zna i posługuje się wskazówkami metodycznymi, wyznaczającymi sposób rozwijania kompetencji w zakresie czytania i pisania Zna różnorodne metody i formy pracy, wspomagające nabywanie w/w umiejętności Spośród znanych metod , trafnie dobiera odpowiednią metodę wspomagania nauki czytania i pisania, adekwatnie do indywidualnych potrzeb uczniów METODY DYDAKTYCZNE Wykład Dyskusja, pogadanka heurystyczna Sytuacyjne, symulacyjne TREŚCI PROGRAMOWE 1. 2. 3. 4. 5. Omówienie biopsychicznych uwarunkowań, umożliwiających opanowanie sztuki czytania i pisania Zdefiniowanie procesów czytania i pisania – podejście lingwistyczne i całościowe Nauka czytania; przegląd metod tradycyjnych oraz współcześnie wykorzystywanych w edukacji przedszkolnej i wczesnoszkolnej – wskazówki metodyczne wspomagające realizację i osiąganie celów w zakresie nabywania kompetencji czytelniczych Przegląd i charakterystyka metod, wspomagających nabywanie kompetencji w zakresie czytania i pisania Konstruowanie i realizacja zajęć mających na celu wspomaganie opanowania procesu czytania i pisania LITERATURA OBOWIAZKOWA 1. 2. 3. 4. 5. 6. Kamińska K., Nauka czytania dzieci w wieku przedszkolnym, WSiP 1999 Cieszyńska J., Nauka czytania krok po kroku, Wyd. Nauk. Akademii Pedag., 2005 Pawłowska R., Metodyka ćwiczeń w czytaniu, Wyd. Uniw. Gdańskiego 2002 GąsowskaT., Pietrzak-Stępkowska Z., Praca wyrównawcza z dziećmi mającymi trudności w czytaniu i pisaniu, WSiP, Wawa 1994 Kujawa E., Kurzyna M. Reedukacja dzieci z trudnościami w czytaniu i pisaniu metodą 18 struktur wyrazowych, WSiP, Wawa 1996 Zakrzewska B. Trudności w czytaniu i pisaniu. Modele ćwiczeń, WSiP 2005 130 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ 7. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU 8. 9. Grabałowska K., Jastrząb J., Mickiewicz J., Wojak M., Ćwiczenia w czytaniu i pisaniu. Poradnik metodyczny do terapii dzieci dyslektycznych, Toruń 2005 Bogdanowicz M., Metoda Dobrego Startu, WSiP 2006 Rocławski B., Nauka czytania i pisania "Glottispol" Gdańsk 1996 1. 2. Marzano. R.J., Trudna sztuka pisania i czytania, GWP 2004 Czajkowska I., Herda K., Zajęcia korekcyjno-kompensacyjne w szkole, WSiP 2005 - obecność i aktywny udział w zajęciach - praca własna studenta - prezentacja wybranego zagadnienia 131 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WYDZIAŁ KIERUNEK SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW ROK STUDIÓW FORMA STUDIOW NAZWA PRZEDMIOTU STATUS PRZEDMIOTU DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTEPNYMI FORMA ZAJĘĆ LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS Nauk Pedagogicznych Pedagogika Specjalna Moduł kompetencyjny Terapia Pedagogiczna Studia I stopnia III SEMESTR 1 ROK AKADEMICKI 2009/2010 Studia stacjonarne METODY PRACY Z UCZNIEM Z KOD PRZEDMIOTU 100S-0E3MPM NIEPOWODZENIAMI W MATEMATYCE Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia kształcenia kształcenia fakultatywne ogólnego podstawoweg kierunkoweg specjalnościoweg o o o x Tytuł Imię i nazwisko Instytut naukowy (stopień) mgr Aleksandra Różańska mgr Kamila Poczesna Pedagogiki Specjalnej Student powinien posiadać podstawowa wiedze w zakresie rozwoju psychofizycznego dziecka oraz diagnozy umiejętności matematycznych Wykład Ćwiczenia 30 Seminaria Zaliczenie na ocenę 2 ZAŁOŻENIA Zapoznanie studenta z metodyką nauczania matematyki oraz metodami pracy z uczniem z trudnościami w uczeniu się matematyki na różnych poziomach edukacyjnych. CELE Kształtowanie u studentów poprawnego i wieloaspektowego rozumienia podstawowych pojęć matematycznych. Kształtowanie języka matematycznego poprzez obserwacje, a następnie opisywanie w języku matematyki prostych sytuacji naturalnych oraz interpretowanie pojęć matematycznych konkretnych sytuacjach. Wyrobienie u studentów pozytywnego nastawienia i aktywnej postawy w uczeniu się matematyki. Zapoznanie z podstawową literaturą metodyczną dotyczącą nauczania początkowego matematyki i pomocami dydaktycznymi: gry dydaktyczne, klocki, literatura dziecięca i programy komputerowe. Analizę konkretnych przykładów rozwiązań metodycznych opracowanych zgodnie z nowoczesnymi koncepcjami nauczania wczesnoszkolnego (nauczanie czynnościowe, realistyczne i problemowe). METODY DYDAKTYCZNE 1. 2. 3. 4. 5. wykład uczestniczący, prezentacja, dyskusja, pokaz. TREŚCI PROGRAMOWE 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. Treści matematyczne w nowej podstawie programowej. Rodzaje trudności w uczeniu się matematyki. Metoda czynnościowa i realistyczna drogą do przezwyciężenia trudności w kształtowaniu pojęć matematycznych. Wskaźniki niedojrzałości do uczenia się matematyki. Reprezentacje: enaktywne, ikoniczne, symboliczne jako wyznaczniki w rozumieniu pojęć. Poziomy rozumienia pojęć i ich związek ze stadiami rozwoju intelektualnego Piageta. Kształtowanie w schemacie własnego ciała. Różnicowanie i określanie kierunków w przestrzeni. Klasyfikowanie. Aspekty liczby naturalnej. Monografia liczby 6. Kształtowanie działań dodawania i odejmowania w oparciu o różne aspekty pojęcia liczby naturalnej i związek między tymi działaniami. Własności dodawania (przemienność i łączność), rola zera. Pojęcie mnożenia. Monografia liczb drugiej dziesiątki. Przekraczanie progu dziesiątkowego. Proste figury geometryczne: koło, trójkąt, kwadrat i prostokąt. Dzielenie jako mieszczenie i podział. Wprowadzenie tabliczki mnożenia i etapy jej opracowania. System dziesiątkowy, Rozszerzenie zakresu liczbowego. Prawa przemienności i łączności dla dodawania i mnożenia. Poziomy rozumienia pojęć geometrycznych (na przykładzie prostokąta). Intuicja pojęcia obwodu i pola prostokąta bez wprowadzenia wzorów. Odcinki równoległe i prostopadłe. Prawo rozdzielności mnożenia względem dodawania i odejmowania (interpretacja geometryczna – wykorzystanie pola prostokąta). Zadania tekstowe i metodyka ich rozwiązywania. Etapy rozwiązywania zadań według G. Polya. Podstawowe wskazówki heurystyczne. Trudności pojęciowe i językowe oraz sposoby ich pokonywania. Pozycyjny system dziesiątkowy. Wspomaganie dziecka z trudnościami w uczeniu się matematyki w kształtowaniu umiejętności matematycznych potrzebnych w sytuacjach życiowych i szkolnej edukacji na podstawie koncepcji E. Gruszczyk-Kolczyńskiej „Dziecięca 132 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ matematyka”. 14. Hospitacje w placówkach edukacyjnych zajęć wyrównawczych, korekcyjno-kompensacyjnych dla uczniów z trudnościami w uczeniu się matematyki. LITERATURA H. Siwek (2004) Kształcenie zintegrowane na etapie wczesnoszkolnyml., Wydawnictwo Naukowe AP, OBOWIAZKOWA Kraków. H. Siwek (1998) Czynnościowe nauczanie matematyk, WSZiP, Warszawa. E. Gruszczyk- Kolczyńska (1994) Dzieci ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się matematyki. WSiP, Warszawa E. Gruszczyk- Kolczyńska (1997) Dziecięca matematyka. WSiP, Warszawa E. Gruszczyk-Kolczyńska, E. Zielińska (2009) Zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze dla dzieci, które rozpoczną naukę w szkole. Wydawnictwo Edukacja Polska, Warszawa LITERATURA H. Siwek, Tęczowa Szkoła, Zestaw przewodników metodycznych i podręczników do nauczania UZUPEŁNIAJĄCA zintegrowanego dla klas I-III, wydawnictwo „Kleks” 1999. H. Siwek, Dydaktyka matematyki. Teoria i zastosowania w matematyce szkolnej, Warszawa 2005 Z. Semadeni, Nauczanie początkowe matematyki t.1- 1981, t.2 – 1984, t.3 – 1986, t.4 – 1988, Warszawa. M. Dąbrowski Pozwól dzieciom myśleć!, 2007 J. Stasica 160 pomysłów na nauczanie zintegrowane w klasach I-III, 2004 J. Filip, T. Rams, Dziecko w świecie matematyki, Kraków 2000 U. Oszwa Psychologia trudności arytmetycznych u dzieci, 2008 U. Oszwa Zaburzenia rozwoju umiejętności arytmetycznych. Problem diagnozy i terapii, 2005 WARUNKI - obecność na zajęciach ZALICZENIA - aktywny udział w zajęciach PRZEDMIOTU - praca własna - kolokwium podsumowujące 133 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WYDZIAŁ KIERUNEK SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW ROK STUDIÓW FORMA STUDIOW NAZWA PRZEDMIOTU Nauk Pedagogicznych Pedagogika specjalna Terapia pedagogiczna I stopień III SEMESTR METODYKA PRACY TERAPEUTYCZNEJ Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia ogólnego podstawoweg o STATUS PRZEDMIOTU DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTEPNYMI FORMA ZAJĘĆ LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS I ROK AKADEMICKI stacjonarne KOD PRZEDMIOTU Przedmioty kształcenia kierunkoweg o Tytuł naukowy (stopień) Imię i nazwisko mgr Dorota Błażejczyk 2009/2010 100S-0E3MPT Przedmioty kształcenia specjalnościoweg o + Instytut Przedmioty fakultatywne Podstawowe wiadomości z zakresu terapii pedagogicznej i pedagogiki specjalnej Znajomość warunków zaliczenia przedmiotu Wykład Ćwiczenia Seminaria 15 Zaliczenie z oceną 1.00 ZAŁOŻENIA Realizacja treści programowych zakłada nabycie przez studenta praktycznych umiejętności w zakresie organizacji procesu wspomagania dziecka w procesie terapeutycznym CELE W wyniku realizacji przedmiotu student: Wie jak powinna wyglądać współpraca z rodzina ucznia z zaburzeniami zachowania Zna założenia ramowego treningu dla rodziców dzieci z ADHD Wie jakie są obowiązki pedagoga szkolnego Rozumie złożoność procesu terapeutycznego, w kontekście czynników wpływających na jego realizację i pozytywne rezultaty Poprawnie określa potrzeby dziecka i dobiera formy pracy, zaczerpnięte ze znanych metod wspomagających rozwój dziecka METODY DYDAKTYCZNE Wykład Zajęcia o charakterze warsztatowym Praca własna TREŚCI PROGRAMOWE 1. 2. 3. 4. 5. Praca z uczniem z zaburzeniami zachowania i jego rodziną Program treningu dla rodziców dzieci z zespołem nadpobudliwości ruchowej i z zaburzeniami koncentracji Trening rozwiązywania problemów i warsztaty umiejętności rodzicielskich w zaburzeniach zachowania Pedagog szkolny w systemie poradnictwa edukacyjnego i wychowawczego współpraca poradni psychologiczno-pedagogicznych z pedagogiem szkolnym LITERATURA OBOWIAZKOWA 1. LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA 1. 2. Kazdin A.E., Weisz J. R.(2006), Psychoterapia dzieci i młodzieży, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego Ostrowska K., Psychologia praktyczna w systemie oświaty Kaja B. (2001). Zarys terapii dziecka, Bydgoszcz: Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej im Kazimierza Wielkiego 134 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU Obecność na zajęciach Praca własna Aktywność na zajęciach Prezentacja wybranego zagadnienia 135 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WYDZIAŁ KIERUNEK SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW ROK STUDIÓW FORMA STUDIOW NAZWA PRZEDMIOTU Nauk Pedagogicznych Pedagogika specjalna Terapia pedagogiczna I stopień III SEMESTR 6 ROK AKADEMICKI stacjonarne UMIEJĘTNOSCI KOD PRZEDMIOTU KSZTAŁTOWANIE SPOŁECZNYCH Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia ogólnego podstawoweg o STATUS PRZEDMIOTU DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTEPNYMI FORMA ZAJĘĆ LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS Tytuł naukowy (stopień) Imię i nazwisko mgr Urszula Gosk Przedmioty kształcenia kierunkoweg o 2009/2010 100S-0E3KUS Przedmioty kształcenia specjalnościoweg o + Instytut specjalnej Przedmioty fakultatywne pedagogiki Podstawowe wiadomości z zakresu terapii pedagogicznej i pedagogiki specjalnej Znajomość warunków zaliczenia przedmiotu Wykład Ćwiczenia Seminaria 30 Zaliczenie z oceną 2 ZAŁOŻENIA i CELE Wyposażenie studentów w praktyczne umiejętności, które są im potrzebne, aby z sukcesem wdrożyć programk rozwijania umiętnosci społecznych u ucznia w placówkach. Umiejętności te obejmują następujące elementy: treningu empatii, kontroli złości, podstawowych umiejętności społecznych oraz kształtowania charakteru. METODY DYDAKTYCZNE Zajęcia o charakterze warsztatowym Praca własna TREŚCI PROGRAMOWE I komponent: - Wzmocnienie roli rodziców ; To część programu, która zakłada włączenie rodziny w proces nauki i trenowania umiejętności według określonej formuły. II komponent: Empatia; Obejmuje naukę rozpoznawania i nazywania uczuć własnych i innych ludzi oraz wyrażanie ich w odpowiedni sposób. Komponent ten obejmuje trening takich elementów inteligencji emocjonalnej, jak respektowanie przestrzeni osobistej, czytanie ukrytych sygnałów, rozpoznawanie swojej mimiki twarzy i innych. III komponent: Kontrola złości; Pomaga uczniom w rozwijaniu umiejętności rozumienia gniewu i nauki strategii radzenia sobie z nim w konstruktywny sposób. IV komponent: Kształtowanie Charakteru; Kształtowana jest umiejętność podejmowania dojrzałych decyzji i wyborów, pozwalających na rozwój moralny młodego człowieka. V komponent: Podstawowe Umiejętności Prospołeczne; Obejmuje trening podstawowych umiejętności społecznych potrzebnych w relacjach interpersonalnych i odnoszeniu sukcesu w szkole i życiu prywatnym LITERATURA OBOWIAZKOWA 1) 2) Rozwój umiejętności społecznych: jak skuteczniej dyskutować i współpracować / Hanna Hamer. – Warszawa : "Veda", 1999 [Lektura niezbędna dla osób wkraczających w dorosłe życie] Czytelnia: 372.8 ; Wypożyczalnia: 149815 Rozwój umiejętności społecznych: jak skuteczniej dyskutować i współpracować: przewodnik dla nauczycieli / Hanna Hamer. – Warszawa : "Veda", 1999 Czytelnia: 372.8 ; Wypożyczalnia: 149820 136 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU Obecność na zajęciach Praca własna Aktywność na zajęciach Prezentacja wybranego zagadnienia 137 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WYDZIAŁ KIERUNEK SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW ROK STUDIÓW FORMA STUDIOW NAZWA PRZEDMIOTU STATUS PRZEDMIOTU DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTEPNYMI FORMA ZAJĘĆ LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS Nauk Pedagogicznych Pedagogika Specjalna moduł terapia pedagogiczna 1 stopnia III SEMESTR I ROK AKADEMICKI 2009/10 dzienne METODYKA PRACY KOREKCYJNO- KOD PRZEDMIOTU 100S-0E3MKK KOMPENSACYJNEJ Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia kształcenia kształcenia fakultatywne ogólnego podstawoweg kierunkoweg specjalnościoweg o o o + Tytuł Imię i nazwisko Instytut naukowy (stopień) mgr Magdalena Simonow Pedagogiki Specjalnej Mgr Ewa Stolarczyk mgr Aneta Hynowska Zna metody diagnozowania i pracy z uczniem z niepowodzeniami szkolnymi Wykład Zaliczenie na ocenę 2 Ćwiczenia 30 Seminaria ZAŁOŻENIA Głównym założeniem prowadzonych zajęć jest wyposażenie studentów w wiedzę i umiejętności, niezbędne do prowadzenia zajęć korekcyjno-kompensacyjnych, z uwzględnieniem konieczności ich indywidualizacji i modyfikacji w zależności od możliwości uczniów i specyfiki placówki, w której są organizowane. CELE W wyniku realizacji przedmiotu student: - zna podstawowe pojęcia, definiujące organizację zajęć korekcyjno-kompensacyjnych - rozumie czynniki wpływające, pozytywnie i negatywnie, na proces terapeutyczny - zna zasady organizowania zajęć korekcyjno-kompensacyjnych (z uwzględnieniem umiejętności tworzenia ramowego, indywidualnego, programu działań naprawczych oraz znajomości zasad konstruowania jednostki zajęciowej) - poprawnie dobiera metody do możliwości dziecka i etapu planowanej i organizowanej terapii pedagogicznej METODY DYDAKTYCZNE Dyskusja, pogadanka heurystyczna Sytuacyjne, symulacyjne TREŚCI PROGRAMOWE - zdefiniowanie zajęć korekcyjno-kompensacyjnych, jako jednej z form wspomagania dziecka o specjalnych potrzebach edukacyjnych - etapy pracy w działalności terapeutycznej - konstruowanie indywidualnych planów pracy korekcyjno-kompensacyjnej (diagnoza-ramowy program działań- planowanie jednostek pracy - ewaluacja) - planowanie jednostki zajęciowej w oparciu o prawidłowo dobrane ćwiczenia usprawniające funkcje percepcyjno-motoryczne dzieci o specjalnych potrzebach edukacyjnych - przegląd znanych metod terapeutycznych, wspomagających pracę pedagoga-terapeuty LITERATURA 1. Waszkiewicz E., Jastrząb J., Zestaw ćwiczeń do zajęć korekcyjno-kompensacyjnych dla dzieci OBOWIAZKOWA przedszkolnych. Usprawnianie funkcji percepcyjno-motorycznych dzieci dyslektycznych. CMPPP Warszawa 1994 2. Czajkowska I., Herda K., Zajęcia korekcyjno-kompensacyjne w szkole, WSiP 2005 3. Jastrząb J., Usprawnianie funkcji percepcyjno-motorycznych dzieci dyslektycznych. CMPPP, Warszawa 2002 4. Jastrząb J., Zabawy w terapii pedagogicznej. CMPPP, Warszawa 2002 5. Kosmowska B., Dzisiaj się bawimy Rewalidacja indywidualna. Scenariusze zajęć dla klas I-IV szkoły specjalnej. WSiP 138 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA GąsowskaT., Pietrzak-Stępkowska Z., Praca wyrównawcza z dziećmi mającymi trudności w czytaniu i pisaniu, WSiP, Warszawa 1994 Dykcik W., Szychowiak B., Nowatorskie i alternatywne metody w praktyce pedagogiki specjalnej przewodnik metodyczny, WNU 2001 Waszkiewicz E., Pracuję z sześciolatkiem. Poradnik dla nauczycieli i rodziców. WSiP Kajzer A., Poradnik metodyczny do prowadzenia zajęć korekcyjno-kompensacyjnych z dziećmi klas I-III B. Kaja, Zarys terapii dziecka, Akademia Bydgoska, Bydgoszcz 2001 WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU - obecność i aktywny udział w zajęciach - praca własna studenta 139 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WYDZIAŁ KIERUNEK SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW ROK STUDIÓW FORMA STUDIOW NAZWA PRZEDMIOTU Nauk Pedagogicznych Pedagogika specjalna Terapia pedagogiczna I stopień III SEMESTR 6 ROK AKADEMICKI stacjonarne UMIEJETNOSCI KOD PRZEDMIOTU WARSZTATY WYCHOWAWCZYCH Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia ogólnego podstawoweg o STATUS PRZEDMIOTU DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTEPNYMI FORMA ZAJĘĆ LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS Tytuł naukowy (stopień) Imię i nazwisko mgr Urszula Gosk Przedmioty kształcenia kierunkoweg o 2009/2010 100S-0E3WUM Przedmioty kształcenia specjalnościoweg o + Instytut specjalnej Przedmioty fakultatywne pedagogiki Podstawowe wiadomości z zakresu terapii pedagogicznej i pedagogiki specjalnej Znajomość warunków zaliczenia przedmiotu Wykład Ćwiczenia Seminaria 30 Zaliczenie z oceną 2 ZAŁOŻENIA i CELE wyposażenie studenta w praktyczne umiejętności dotyczące diagnozy oraz sposobów radzenia sobie z dziećmi w sytuacjach trudnych wychowawczo METODY DYDAKTYCZNE Zajęcia o charakterze warsztatowym Praca własna TREŚCI PROGRAMOWE Diagnoza trudności wychowawczych: rodzaje i przyczyny trudności wychowawczych. Analiza przypadków rozpoznawania problemu wychowawczego. Komunikacja i pułapki porozumiewania się. Rodzaje granic i ich znaczenie w wychowywaniu. Wyznaczanie granic i wprowadzanie zasad postępowania. Analiza i metody ”przerwania” rodzinnego ringu. Stosowanie kar i nagród. Zachęcanie do współpracy i samodzielności. Konsekwencje - skuteczność i rodzaje. Uczenie umiejętności podejmowania decyzji i rozwiązywania problemów. Stosowanie prostych technik wychowawczych. Porozumiewanie bez przemocy. LITERATURA 1. Gordon T. Wychowanie bez porażek w szkole. Instytut Wydawniczy PAX Warszawa 2004 OBOWIAZKOWA 2. Faber A., Mazlish E.: Jak mówić, żeby dzieci się uczyły w domu i szkole. Media Rodzina of Poznań 1998 (ew. inne pozycje tych autorek) 3. Heininger J.E., Weiss S.K.: Od chaosu do spokoju. Jak wychowywać dzieci z ADHD i innymi zaburzeniami zachowania. Media Rodzina, Poznań 2005 4. MacKenzie R.: Kiedy pozwolić? Kiedy zabronić? GWP, Gdańsk 2002 5. Rosenberg M.B. Porozumienie bez przemocy Wydawnictwo: Jacek Santorski 6. Steede K.: 10 błędów popełnianych przez dobrych rodziców. GWP, Gdańsk 2000 7. E. Milewska A. Szymanowska „Rodzice i dzieci. Psychologiczny obraz sytuacji problemowych” CMPPP MEN 2000r LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA 1. 2. 3. 4. 5. WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU Ellison S., Burnett B.A., 365 pomysłów jak wychować wspaniałe dzieci. Wydawnictwo W.A.B., 2004 Gordon T. Wychowanie bez porażek w praktyce. Instytut Wydawniczy PAX Warszawa 1995 Kelly K.: Jak poradzić sobie z niegrzecznymi dziećmi. KDC, Warszawa 2005 Forehand R., Long N. Jak wychować uparte dziecko. BIS, Warszawa1998 O. Speck „Być nauczycielem. Trudności wychowawcze w czasie zmian społeczno – kulturowych.” GWP, 2005 Obecność na zajęciach Praca własna Aktywność na zajęciach Prezentacja wybranego zagadnienia 140 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WYDZIAŁ KIERUNEK SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW ROK STUDIÓW FORMA STUDIOW NAZWA PRZEDMIOTU STATUS PRZEDMIOTU Nauk Pedagogicznych Terapia Pedagogiczna - moduł kometencyjny III DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTEPNYMI FORMA ZAJĘĆ LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS SEMESTR I ROK AKADEMICKI 2009/2010 Studia stacjonarne I stopnia PSYCHOPEDAGOGIZACJA RODZICÓW KOD PRZEDMIOTU 100S-0E3PSG Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia kształcenia kształcenia fakultatywne ogólnego podstawowego kierunkowego specjalnościowego X Tytuł Imię i nazwisko Instytut naukowy (stopień) dr Barbara Marcinkowska Pedagogiki Specjalnej Wykład Ćwiczenia 15 Seminaria Zaliczenie z oceną 1 ZAŁOŻENIA Przedmiot ma na celu kształtowanie umiejętności konstruowania współpracy z rodzicami ucznia z zaburzeniami rozwojowymi lub niepełnosprawnością. CELE Po zakończeniu kursu, student powinien: Znać cele i metody psychopedagogizacji, Rozumieć postawy wychowawcze rodziców, Umieć konstruować kontrakty z rodzicami. METODY DYDAKTYCZNE dyskusja, metody problemowe, metody ćwiczebne TREŚCI PROGRAMOWE Cele psychopedagogizacji. Metody, zasady i formy psychopedagogizacji . Postawy rodzicielskie i jej uwarunkowania. Zasady ustalania kontraktu z rodzicami ucznia. Opracowanie scenariuszy zajęć dla rodziców . Zasady szkolnej interwencji kryzysowej (rola rodziny i szkoły). LITERATURA DZIERZGOWSKA Irena : Rodzice w szkole : [poradnik dla dyrektorów szkół, nauczycieli i rodziców]. - Wyd. OBOWIAZKOWA 3. - Warszawa : Wydaw. CODN, 2001; 149 BIERUTOWSKA Danuta : Rola nauczyciela w pedagogizacji rodziców / Życie Szkoły. - 2002, [nr] 3, s. 143KIELIN Jacek: Jak pracować z rodzicami dziecka upośledzonego, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU Obecność (100%), Opracowanie scenariusza warsztatów dla rodziców (na podany temat). 141 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WYDZIAŁ KIERUNEK SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW ROK STUDIÓW FORMA STUDIOW NAZWA PRZEDMIOTU Nauk Pedagogicznych Terapia Pedagogiczna - moduł kometencyjny II ROK AKADEMICKI 2009/2010 Studia stacjonarne I stopnia Konstruowanie indywidualnych KOD PRZEDMIOTU 100S-03KPT programów edukacyjno - terapeutycznych Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia kształcenia kształcenia fakultatywne ogólnego podstawowego kierunkowego specjalnościowego STATUS PRZEDMIOTU DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTEPNYMI FORMA ZAJĘĆ LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS III SEMESTR Tytuł naukowy (stopień) dr Imię i nazwisko Instytut Barbara Marcinkowska Pedagogiki Specjalnej Wykład Ćwiczenia 15 Seminaria Zaliczenie z oceną 1 ZAŁOŻENIA Przedmiot ma na celu kształtowanie umiejętności konstruowania indywidualnych programów edukacyjno - terapeutycznych CELE Po zakończeniu kursu, student powinien: Znać teoretyczne założenia konstruowania programów edukacyjno - terapeutycznych Umieć wykorzystać informacje z oceny funkcjonowania osób z niepełnosprawnością intelektualną; Umieć konstruować arkusze obserwacji oraz proste zadania diagnostyczne do oceny z niepełnosprawnością intelektualną Umieć konstruować indywidualny program terapeutyczny w oparciu o diagnozę funkcjonalną funkcjonowania osób METODY DYDAKTYCZNE dyskusja, metody problemowe, metody ćwiczebne TREŚCI PROGRAMOWE Zasady konstruowania indywidualnych programów edukacyjno – terapeutycznych (IPET) Funkcja edukacyjna IPET. Funkcja terapeutyczna IPET. Określanie Ceków (na podstawie diagnozy funkcjonalnej). Ustalanie indywidualnych procedur osiągania celów. Konstruowanie indywidualnych programów terapeutycznych, edukacyjno – terapeutycznych – ćwiczenia. Ewaluacja IPET. LITERATURA OBOWIAZKOWA 1. „ABC konstruowania indywidualnych programów terapeutycznych”, CMPP-P, Warszawa 2005 LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU Obecność (100%), Opracowanie indywidualnego programu edukacyjno-terapeutycznego 142 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ ORIENTACJA PRZESTRZENNA I REHABILITACJA WZROKU WYDZIAŁ KIERUNEK SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW Nauk Pedagogicznych Pedagogika specjalna moduł: orientacja przestrzenna i rehabilit. wzroku (3-l) stacj. I st. ROK STUDIÓW FORMA STUDIOW NAZWA PRZEDMIOTU II SEMESTR stacjonarne PODSTAWOWE TECHNIKI PORUSZANIA SIĘ OSÓB Z DYSFUNKCJĄ WZROKU Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia ogólnego podstawowego STATUS PRZEDMIOTU DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTEPNYMI FORMA ZAJĘĆ LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS Tytuł naukowy (stopień) mgr mgr ----- 2009z ROK AKADEMICKI 2009/2010 KOD PRZEDMIOTU 100S-0E2PTO Przedmioty kształcenia kierunkowego Przedmioty kształcenia specjalnościowe go Imię i nazwisko Instytut Aleksandra Broncel Katarzyna Kozłowska Pedagogiki Specjalnej Pedagogiki Specjalnej Wykład Ćwiczenia 30 Przedmioty fakultatywne Seminaria Zaliczenie na ocenę 2 ZAŁOŻENIA CELE wyposażenie studentów w umiejętności pozwalające na nauczanie bezpiecznego i samodzielnego poruszania się osób niewidomych i słabo widzących, zgodnie z potrzebami tych osób. Metodyka nauczania tego przedmiotu zakłada poznanie i doświadczenie przez studentów większości technik wykorzystywanych przy orientacji i poruszaniu się osób niewidomych i słabo widzących. METODY DYDAKTYCZNE wykład, prezentacja, pokaz, dyskusja, ćwiczenia praktyczne, obserwacja TREŚCI PROGRAMOWE 1. Definicje stosowane w orientacji przestrzennej i poruszaniu się. Rola i wykorzystywanie zmysłów w orientacji i poruszaniu się. 2. Poznanie technik i umiejętności poruszania z przewodnikiem (właściwy chwyt i ustawianie się w stosunku do przewodnika, technika pokonywania wąskich przejść, technika wykonywania zwrotów, techniki przechodzenia przez drzwi, technika poruszania się po schodach, sposoby przyjmowania i odmawiania pomocy). 3. Poznanie podstawowych umiejętności z zakresu orientowania się w przestrzeni (techniki ochronne, sposoby systematycznego poznawania nowego otoczenia, technika trailingu, techniki bezpiecznego lokalizowania przedmiotów na różnych powierzchniach, sposoby ustawiania się równoległego i prostopadłego do różnych powierzchni odniesienia, wykorzystywanie zmysłów w celu określenia pozycji w przestrzeni) 4.Podstawowe informacje dotyczące białych lasek wykorzystywanych przez osoby z uszkodzeniem wzroku do poruszania się (budowa, rodzaje, funkcje białej laski, zasady dobierania długości laski do użytkownika). 5.Poznanie wstępnych umiejętności związanych z poruszaniem się przy pomocy długiej laski (technika diagonalna – chwyt laski, sposób posługiwania się laską, sytuacje, w których można wykorzystywać tę technikę; sposoby odkładania i przechowywanie laski kiedy nie jest używana; poruszanie się z przewodnikiem i z białą laską). LITERATURA 1. Kwapisz J. i J. – Orientacja przestrzenna i poruszanie się niewidomych oraz OBOWIAZKOWA słabowidzących, WSiP, Warszawa 1990. 2. Orientacja i techniki poruszania się. Przewodnik dla praktyków. PZN ZG Dział Tyflologiczny, Warszawa 1983. (część B, C, D) 3. La Grow S.J; Weessies, MJ. Techniques for Independence. The Dunmore Ltd. Palmerston North 1994 (Techniki poruszania się z przewodnikiem) - fragmenty tłumaczenia. 4. La Grow S.J; Weessies, MJ. Techniques for Independence. The Dunmore Ltd. Palmerston North 1994 (Techniki z laską) - fragmenty tłumaczenia. 5. Techniki korzystania z pomocy widzącego przewodnika – materiały opracowane przez dr Małgorzatę Walkiewicz- Krutak 143 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU 1. 2. Arrington S. – Laska ze specjalnymi adaptacjami. Źródło: Journal of Visual Impairment and Blindness, kwiecień - maj 1995, maszynopis, tłum. M. Kamionka Paplińska Małgorzata (2002). Nauczanie orientacji przestrzennej oraz bezpiecznego i samodzielnego poruszania się niewidomych dzieci z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim. Szkoła Specjalna nr 5 Obecność i aktywność na zajęciach, egzamin 144 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WYDZIAŁ KIERUNEK SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW ROK STUDIÓW FORMA STUDIOW NAZWA PRZEDMIOTU STATUS PRZEDMIOTU DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA Wydział Nauk Pedagogicznych Pedagogika specjalna Moduł: Orientacja przestrzenna i rehabilitacja wzroku pierwszy II SEMESTR zimowy ROK AKADEMICKI 2009/2010 stacjonarne METODYKA NAUCZANIA ORIENTACJI KOD PRZEDMIOTU 100S-0E2NOM PRZESTRZENNEJ MAŁYCH DZIECI Z DYSFUNKCJĄ WZROKU Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia kształcenia kształcenia fakultatywne ogólnego podstawoweg kierunkoweg specjalnościoweg o o o X Tytuł Imię i nazwisko Instytut naukowy (stopień) dr Małgorzata Walkiewicz-Krutak Instytut Pedagogiki Specjalnej OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTEPNYMI FORMA ZAJĘĆ LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS Wykład Ćwiczenia 15 h Seminaria Zaliczenie na ocenę ZAŁOŻENIA CELE Wyposażenie studentów w umiejętności pozwalające na i bezpiecznego, samodzielnego poruszania się u małych dzieci z dysfunkcją wzroku. rozwijanie orientacji przestrzennej METODY DYDAKTYCZNE Wykład, ćwiczenia symulacyjne, projekcje filmów edukacyjnych. TREŚCI PROGRAMOWE Specyfika trudności w rozwoju motorycznym małych dzieci z dysfunkcją wzroku Sposoby wspomagania rozwoju motorycznego dzieci z dysfunkcją wzroku. Zagadnienia związane z bezpiecznym poruszaniem się dzieci niewidomych i słabowidzących w wieku poniemowlęcym i przedszkolnym, w otoczeniu kontrolowanym: wprowadzanie i nauczanie technik poruszania się z przewodnikiem, wprowadzanie i nauczanie technik przed-laskowych, wprowadzanie i nauczanie technik poruszania się z długą laską. Metody oceny umiejętności z zakresu orientacji przestrzennej i samodzielnego poruszania się małych dzieci z dysfunkcją wzroku. Konstruowaniem Indywidualnych Programów Edukacyjno – Rehabilitacyjnych w zakresie bezpiecznego i samodzielnego poruszania się osób niewidomych i słabo widzących, szczególnie dzieci w wieku przedszkolnym. 1. 2. 3. 4. 5. 6. Dokumentacja wykorzystywana na zajęciach orientacji przestrzennej . LITERATURA 1. Adelson, E., Fraiberg, S. (1985). Rozwój dużej motoryki. W: Rozwój i wychowanie niewidomego OBOWIAZKOWA dziecka w wieku żłobkowym i przedszkolnym. Materiały Tyflologiczne, 6, PZN. 2. Karga, M. (1999). Program usprawniania ruchowego dzieci niewidomych i słabowidzących ze sprzężoną niesprawnością w wieku od 0 do 3 lat. Rewalidacja, 1. 3. Model INSITE – Model wczesnej interwencji przeprowadzanej w domu. Program dla dzieci od 0 do 6 lat z niepełnosprawnościami sensorycznymi i dodatkowymi uszkodzeniami. Tom II. Część 7: Duża motoryka. Część 8: Orientacja przestrzenna i bezpieczne, samodzielne poruszanie się. Towarzystwo Opieki nad Ociemniałymi, Laski 2008. 4. Nielsen, L. (1997). Percepcja słuchowa u niewidomego dziecka. W: Wczesna rewalidacja niewidomego dziecka z dodatkowymi ograniczeniami. Materiały Tyflologiczne, 10, PZN. 5. Walkiewicz – Krutak Małgorzata (2008). Rozwijanie umiejętności z zakresu orientacji przestrzennej i poruszania się u niewidomych niemowląt i dzieci w wieku poniemowlęcym – artykuł niepublikowany. 145 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA 1. 2. WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU Anthony, T.L., Lowry, S. S., Brown, C. J., Hatton, D. D. (2004). Developmentally Appropriate Orientation and Mobility. The University of North Carolina at Chapel Hill, FPG Child Development Institute. – fragmenty tłumaczenia Simmons, S.S., Sharon, O. M. (1992). Reaching, crawling, walking... let’s get moving. Orientation and Mobility for Preschool Children. Los Angeles, Blind Children Center. – fragmenty tłumaczenia. obecność i aktywność na zajęciach zaliczenie testu końcowego 146 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WYDZIAŁ KIERUNEK SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW Nauk Pedagogicznych Pedagogika specjalna moduł: ORIENTACJA PRZESTRZENNA I REHABILIT. WZROKU (3-l) stacj. I st. ROK STUDIÓW II FORMA STUDIOW NAZWA PRZEDMIOTU stacjonarne METODYKA NAUCZANIA ORIENTACJI PRZESTRZENNEJ OSÓB NIEWIDOMYCH KOD PRZEDMIOTU 100S-0E2MON STATUS PRZEDMIOTU Przedmioty kształcenia ogólnego Przedmioty kształcenia kierunkowego Przedmioty kształcenia specjalnościowe go DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTEPNYMI FORMA ZAJĘĆ LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS Tytuł naukowy Imię i nazwisko (stopień) mgr Aleksandra Broncel mgr Katarzyna Kozłowska Zaliczenie na ocenę przedmiotu: „Podstawowe techniki 100S-0E2PTO SEMESTR Przedmioty kształcenia podstawowego 2009 letni Wykład ROK AKADEMICKI 2009/2010 Przedmioty fakultatywne X Instytut Pedagogiki Specjalnej Pedagogiki Specjalnej poruszania się osób z dysfunkcją wzroku”- Ćwiczenia 45 Seminaria Zaliczenie na ocenę 3 ZAŁOŻENIA CELE wyposażenie studentów w umiejętności pozwalające na nauczanie bezpiecznego i samodzielnego poruszania się osób niewidomych i słabo widzących, zgodnie z potrzebami tych osób. Metodyka nauczania tego przedmiotu zakłada poznanie i doświadczenie przez studentów większości technik wykorzystywanych przy orientacji i poruszaniu się osób niewidomych i słabo widzących. METODY DYDAKTYCZNE wykład, prezentacja, pokaz, dyskusja, ćwiczenia praktyczne, obserwacja TREŚCI PROGRAMOWE 4. Poznanie podstawowej techniki poruszania się z białą laską - techniki dotykowej (techniki stałego kontaktu i techniki dwupunktowej). 5. Metody nauczania i oceny poprawności stosowania techniki dotykowej (sposoby, etapy wprowadzania techniki, najczęstsze trudności w stosowaniu techniki i sposoby ich korygowania). 6. Poznanie podstawowych zasad rozwijania umiejętności poruszania się z białą laską w otoczeniu kontrolowanym, w przestrzeni zamkniętej (przechodzenie przez drzwi, sposoby omijania przeszkód na trasie marszu, wykrywanie zmian nawierzchni, sposoby poruszania się po schodach z laską itp.) 7. Sposoby nauczania i oceny umiejętności poruszania się z białą laską w terenie otwartym z niewielką ilością przeszkód – dzielnica mieszkaniowa (poruszanie się po „kwadracie ulic” – bez samodzielnego przekraczania ulic, wykorzystanie słuchowych i dotykowych punktów i wskazówek orientacyjnych, obieranie i utrzymywanie kierunku ruchu, wykrywanie krawężników, modyfikacje techniki dotykowej itp.). 8. Metody nauczania i oceny umiejętności poruszania się w dzielnicy handlowej (lokalizowanie punktów usługowych i sklepów, poruszanie się wewnątrz sklepów, orientowanie się w sklepie itp.). LITERATURA 6. Kwapisz J. i J. – Orientacja przestrzenna i poruszanie się niewidomych oraz OBOWIAZKOWA słabowidzących, WSiP, Warszawa 1990. 7. Kuczyńska – Kwapisz J. (red) – Orientacja przestrzenna w usamodzielnianiu osób niewidomych, Wydawnictwo APS, Warszawa 2001 8. Orientacja i techniki poruszania się. Przewodnik dla praktyków. PZN ZG Dział Tyflologiczny, Warszawa 1983 (część E) 9. La Grow S.J., Blasch B.B., De I’Aune W. – Skuteczność techniki dotykowej w sprawdzaniu powierzchni i miejsca, w którym klient postawi stopę. Źródło: Journal of Visual Impairment and Blindness, styczeń – luty 1997, maszynopis, tłum. M. Kamionka. 147 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU 10. La Grow S.L., Weessies M.J. - Strategie nauczania. Źródło: Techniques for Independence, 1994, maszynopis. 1. Orientacja przestrzenna i poruszanie się słabowidzących oraz osób niewidomych z dodatkowo ograniczoną sprawnością (wybór tekstów obcojęzycznych). Materiały Tyflologiczne nr 4, PZN, Warszawa 1986. 2. Gadomska M. „Mapy i plany w nauczaniu orientacji przestrzennej osób niewidomych”, Szkoła Specjalna nr 1/2003 3. Miler – Zdanowska K. „Zastosowanie planów w nauczaniu orientacji przestrzennej „ Szkoła Specjalna nr 4/2008 4. Arrington S. – Laska ze specjalnymi adaptacjami. Źródło: Journal of Visual Impairment and Blindness, kwiecień - maj 1995, maszynopis, tłum. M. Kamionka. 5. Talukder A., Jakubowski M. Technologia tworzenia map i planów wypukłych dla niewidomych i słabo widzących W: Nowoczesne techniki kształcenia dzieci niewidomych i słabo widzących, Wydawnictwo eMPi2, Poznań 2003 Obecność i aktywność na zajęciach, egzamin 148 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WYDZIAŁ KIERUNEK SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW ROK STUDIÓW FORMA STUDIOW NAZWA PRZEDMIOTU STATUS PRZEDMIOTU DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA Wydział Nauk Pedagogicznych Pedagogika Specjalna Moduł - ORIENTACJA PRZESTRZENNA I REHABILITACJA WZROKU I II SEMESTR 3 ROK AKADEMICKI 2009-2010 zimowy Stacjonarne 3-letnie PRZYCZYNY I KONSEKWENCJE KOD PRZEDMIOTU 100S-0E2PKS SŁABOWZROCZNOŚCI Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia kształcenia kształcenia fakultatywne ogólnego podstawoweg kierunkowego specjalnościoweg o o X Tytuł Imię i nazwisko Instytut naukowy (stopień) dr Antonina Adamowicz-Hummel Instytut Pedagogiki Specjalnej OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTEPNYMI Podstawowa obsługa komputera, internetu i poczty elektronicznej. FORMA ZAJĘĆ LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS Wykład 15 Zaliczenie na ocenę 1 Ćwiczenia - Seminaria - ZAŁOŻENIA CELE Zapoznanie uczestników zajęć z najczęściej spotykanymi przyczynami słabowzroczności i ich następstwami funkcjonalnymi. METODY DYDAKTYCZNE Wykład TREŚCI PROGRAMOWE Najczęściej spotykane przyczyny słabowzroczności – schorzenia i uszkodzenia układu wzrokowego. Ograniczenie ostrości wzroku i ubytki w polu widzenia – najczęściej występujące konsekwencje schorzeń i uszkodzeń układu wzrokowego oraz ich następstwa funkcjonalne. Inne ograniczenia funkcjonalne wynikające ze schorzeń i uszkodzeń układu wzrokowego. Interpretacja dokumentacji okulistycznej. LITERATURA Adamowicz-Hummel, A. (2001) Posługiwanie się wzrokiem przez dzieci słabo widzące W: Poradnik dydaktyczny OBOWIAZKOWA dla nauczycieli realizujących podstawę programową w zakresie szkoły podstawowej i gimnazjum z uczniami niewidomymi i słabo widzącymi. MEN, Warszawa. Geruschat, D.R. (1987) Funkcjonalne następstwa najczęściej spotykanych schorzeń i uszkodzeń układu wzrokowego. W: Interdisciplinary Approach to Low Vision Rehabilitation. Chicago 1980. Tłum. PZN, Warszawa (maszynopis). Kamiński, A. (1995) Wpływ wybranych jednostek chorobowych na narząd wzroku. Przegląd Tyflologiczny Nr 1-2/94, Polski Związek Niewidomych, Warszawa. Seroczyńska M., Prost M., Mendruń J., Łukasiak E., Oleksiak E.., Przyczyny ślepoty i znacznego pogorszenia widzenia u dzieci w Polsce. www.okulistykadziecieca.pl LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU Obecność na wykładach Zdanie testu zaliczającego 149 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WYDZIAŁ KIERUNEK SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW ROK STUDIÓW FORMA STUDIOW NAZWA PRZEDMIOTU STATUS PRZEDMIOTU DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA Wydział Nauk Pedagogicznych Pedagogika specjalna Moduł: ORIENTACJA PRZESTRZENNA I REHABILITACJA WZROKU 3-letnie II SEMESTR zimowy ROK AKADEMICKI 2009/2010 stacjonarne ROZWÓJ WIDZENIA I ZABURZENIA KOD PRZEDMIOTU 100S-0E2RWS ROZWOJU WIDZENIA Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia kształcenia kształcenia fakultatywne ogólnego podstawoweg kierunkoweg specjalnościoweg o o o X Tytuł Imię i nazwisko Instytut naukowy (stopień) dr Małgorzata Walkiewicz-Krutak Instytut Pedagogiki Specjalnej OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTEPNYMI FORMA ZAJĘĆ LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS Wykład 15 h Zaliczenie na ocenę Ćwiczenia Seminaria ZAŁOŻENIA CELE Poznanie uwarunkowań rozwoju widzenia, kolejności pojawia się funkcji wzrokowych i mechanizmów powstawania zaburzeń w rozwoju widzenia dzieci słabowidzących. METODY DYDAKTYCZNE Wykład, ćwiczenia symulacyjne, projekcje filmów edukacyjnych. TREŚCI PROGRAMOWE 1. Rozwój zdolności widzenia – warunki prawidłowego rozwoju widzenia; kolejność pojawiania się funkcji wzrokowych i zachowań kierowanych wzrokiem w sytuacji, kiedy nie występują zaburzenia rozwoju widzenia. Etapy rozwoju widzenia. 2. Zaburzenia rozwoju widzenia – zaburzenia w rozwoju poszczególnych funkcji wzrokowych; wpływ zaburzeń widzenia na rozwój poznawczy i motoryczny dzieci słabowidzących. 3. Mózgowe uszkodzenie widzenia – specyfika, metody oceny i obserwacji, formy terapii. LITERATURA Barraga, N.C., Morris J. E. (1997). Program rozwijania umiejętności OBOWIAZKOWA posługiwania się wzrokiem. Część III Materiały źródłowe na temat słabowidzących. Warszawa, WSPS. Krawczyk, A. (1997). Obserwacja i interpretacja zachowań dzieci słabowidzących. W: Rewalidacja nr 1, Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno – Pedagogicznej, MEN. Krawczyk, A. (1997). Niepełnosprawność wzrokowa powstająca na podłożu zmian mózgowych. W: Rewalidacja nr 2, Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno – Pedagogicznej, MEN. Skala rozwojowa programu INSITE. Ocena umiejętności rozwojowych małych dzieci z niepełnosprawnością sensoryczną i dodatkowymi uszkodzeniami w wieku od 0 do 6 lat. (2004). Część: WZROK. Towarzystwo Opieki nad Ociemniałymi w Laskach. Tabela rozwoju i stymulowania widzenia. W: Preschool Vision Stimulation: It’s More Than a Flashlight! (Developmental Perspective for Visually and Multihandicapped Infants and Preschoolers). L. Harrel i N. Akeson. AFB, New York 1987. Tłum. A. Adamowicz-Hummel, Warszawa 1991 (maszynopis). ‘Wzrok’ rozdział w: Program INSITE, SKI*HI Institute, Logan, Utah, 1989. Towarzystwo Opieki nad Ociemniałymi w Laskach, 2006 Walkiewicz, M. (2002). Funkcjonalna ocena wzroku i proces wspomagania rozwoju widzenia u dzieci słabo widzących. Warszawa, APS. 150 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU Hyvarinen, L., (2005). CVI Lecture Series. SKI – HI Institute, Utah State University – fragmenty tłumaczenia. Topor I., Rosenblum L.P., Hatton D.D. (2004). Visual Conditions and Functional Vision. Early Intervention Issues, FPG Child Development Institute, The University of North Carolina at Chapel Hill, – fragmenty tłumaczenia. obecność i aktywność na zajęciach zaliczenie testu końcowego 151 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WYDZIAŁ KIERUNEK SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW ROK STUDIÓW FORMA STUDIOW NAZWA PRZEDMIOTU STATUS PRZEDMIOTU DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA Wydział Nauk Pedagogicznych Pedagogika specjalna Moduł: Orientacja przestrzenna i rehabilitacja wzroku 3-letnie II SEMESTR letni ROK AKADEMICKI 2009/2010 stacjonarne METODY OCENY I ROZWIJANIA WIDZENIA KOD PRZEDMIOTU 100S-0E2MRW U MAŁYCH DZIECI I DZIECI Z DODATKOWYMI NIESPRAWNOŚCIAMI Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia kształcenia kształcenia fakultatywne ogólnego podstawoweg kierunkoweg specjalnościoweg o o o X Tytuł Imię i nazwisko Instytut naukowy (stopień) dr Małgorzata Walkiewicz-Krutak Instytut Pedagogiki Specjalnej OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTEPNYMI Rozwój widzenia i zaburzenia rozwoju widzenia FORMA ZAJĘĆ LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS Wykład 30 h Egzamin Ćwiczenia 30 h Seminaria ZAŁOŻENIA CELE Wyposażenie studentów w wiedzę i umiejętności pozwalające na ocenę funkcjonowania wzrokowego dzieci słabowidzących i dzieci z niesprawnością złożoną, oraz na dobór odpowiednich metod i form wspomagania rozwoju widzenia. Poznanie metod i narzędzi funkcjonalnej oceny widzenia oraz metod stymulowania rozwoju widzenia. METODY DYDAKTYCZNE Wykład, prezentacja testów i narzędzi oceny widzenia oraz pomocy rehabilitacyjnych, ćwiczenia symulacyjne, projekcje filmów edukacyjnych. TREŚCI PROGRAMOWE 1. 2. 3. 4. Cele i warunki przeprowadzania funkcjonalnej oceny widzenia dzieci; przygotowanie do przeprowadzenia oceny: analiza dokumentacji okulistycznej, psychologicznej i in., wywiad z rodzicami / opiekunami dziecka; przygotowanie do obserwacji zachowań wzrokowych dziecka podczas zabawy i czynności pielęgnacyjnych. Wybrane narzędzia służące do funkcjonalnej oceny widzenia u dzieci we wczesnym okresie rozwoju, sposoby ich wykorzystania. Interpretacja wyników testów przeznaczonych do funkcjonalnej oceny widzenia. Założenia stymulowania widzenia; proces stymulowania widzenia wg etapów rozwoju widzenia; znaczenie okresu krytycznego i strefy najbliższego rozwoju w odniesieniu do wspomagania rozwoju widzenia; rodzaje pomocy wykorzystywanych do stymulowania i usprawniania widzenia; szczególne warunki stymulowania widzenia dzieci z niesprawnością złożoną. Wybrane formy oddziaływań usprawniających widzenie, dobór odpowiednich metod usprawniania widzenia małych dzieci do potrzeb dzieci z rozmaitymi zaburzeniami. LITERATURA OBOWIAZKOWA Adamowicz – Hummel, A. (1988). Na czym polega ocena funkcjonalna? Warszawa (maszynopis). Białoskórska, J. (1997). Diagnoza i usprawnianie funkcjonowania wzrokowego w pierwszym roku życia dziecka. W: Rewalidacja nr 1, Warszawa, Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno – Pedagogicznej MEN. Czerwińska, K. (2006). Wpływ stymulacji na rozwój widzenia u dzieci z niepełnosprawnością wzrokową pochodzenia mózgowego w wieku 0-6 lat. W: Człowiek, niepełnosprawność, społeczeństwo, nr 2 (4) 2006. Warszawa, APS. Ćwiczenia stymulujące wzrok. Podręcznik do pracy z głuchoniewidomymi niemowlętami, małymi dziećmi i dziećmi w wieku przedszkolnym. (1995). Warszawa, TPG. Fellows, R.R, Leguire, L.E, Rogers, G.L, Brenner, D.L. (1991). Teoretyczne założenia stymulowania wzroku. Materiały Tyflologiczne nr 7, Warszawa, PZN. 152 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU Langley, B. (1980). Wstępna ocena funkcjonalnego widzenia. W: Functional Vision Inventory for the Multiple and Severly Handicapped (FVI). Chicago, Stoelting Company. Tłum. Monika Pianowska (maszynopis). Model INSITE – Model wczesnej interwencji przeprowadzanej w domu. Program dla dzieci od 0 do 6 lat z niepełnosprawnościami sensorycznymi i dodatkowymi uszkodzeniami. Tom II. Część 3: Wzrok (2008). Laski, Towarzystwo Opieki nad Ociemniałymi. Ocena funkcjonalnego widzenia. (1983). W: Project IVEY – Increase Your Visual Efficiency. Bureau of Education for Exceptional Students. Florida Dept. of Education, Tallahassee. Tłum. Teresa Skalska (maszynopis). Smoleń, H. (2000). Rozwijanie umiejętności widzenia z wykorzystaniem podświetlanego stolika. W: Walczak, G. (red) – Metody i formy wczesnej rehabilitacji dzieci z uszkodzonym wzrokiem (wybrane zagadnienia). Warszawa, WSPS. Walczak, G. (1998). Stymulacja umiejętności widzenia słabo widzących dzieci w wieku 0-3 roku życia. Poradnik. Warszawa, WSiP. Walkiewicz, M. (2002). Funkcjonalna ocena wzroku i proces wspomagania rozwoju widzenia u dzieci słabo widzących. Warszawa, APS. Walkiewicz, M. (2005). Model programu wspomagania rozwoju widzenia dzieci z zaburzeniami widzenia. W: Szkoła specjalna nr 2/2005, Warszawa, APS. Walkiewicz, M. (2000). Program Lilli i Gogo. Na podstawie instrukcji Autorki – Gertrude Jaritz i własnych doświadczeń. W: Walczak, G. (red) – Metody i Formy wczesnej rehabilitacji dzieci z uszkodzonym wzrokiem (wybrane zagadnienia). Warszawa, WSPS. Walkiewicz – Krutak, M. (2008). Usprawnianie widzenia małych dzieci słabowidzących. W: Szkoła Specjalna nr 1/2008, Warszawa, APS. Harley, R.K., Merbler, J.B., Wood, T.A. (1994). Program rehabilitacji w zakresie orientacji i poruszania się dzieci słabowidzących z dodatkowymi niesprawnościami. 1) Podręcznik dla instruktorów. 2) Sprawności wzrokowe. Warszawa, PZN. obecność i aktywność na zajęciach zaliczenie testu końcowego 153 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WYCHOWANIE DO ŻYCIA W RODZINIE WYDZIAŁ KIERUNEK SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW ROK STUDIÓW FORMA STUDIOW NAZWA PRZEDMIOTU STATUS PRZEDMIOTU Nauk Pedagogicznych Moduł kompetencyjny Wychowanie do życia w rodzinie Pierwszego stopnia II SEMESTR IV DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA Tytuł naukowy (stopień) Prof. dr hab. Imię i nazwisko mgr Maria Dymek OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTEPNYMI FORMA ZAJĘĆ LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS PODSTAWY NAUKI O RODZINIE Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia ogólnego podstawoweg o Wykład 15 ZO ROK AKADEMICKI 2009/10 stacjonarne KOD PRZEDMIOTU 100S-0E2PNO Przedmioty Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia fakultatywne kierunkoweg specjalnościoweg o o x Instytut Anna Kwak Profilaktyki Społecznej Pracy Socjalnej Ćwiczenia 15 i Seminaria ZAŁOŻENIA Dostarczenie podstawowego poziomu wiedzy z zakresu problematyki rodziny. Baza dla dalszego kształcenia specjalizacyjnego. CELE Przekazanie podstawowej wiedzy dotyczącej rodziny – zapoznanie z aparaturą pojęciową, zadaniami rodziny na rzecz jednostki i społeczeństwa, zmianami w funkcjonowaniu rodziny, uwarunkowaniami zmian. METODY DYDAKTYCZNE 1.Wykład. 2.Ćwiczenia – metody mieszane – dyskusja, praca z tekstem, zajęcia praktyczne. TREŚCI PROGRAMOWE Istota znaczeniowa rodziny dla jednostki i dla społeczeństwa. Instytucjonalny i grupowy wymiar rodziny . Ewolucja pojęcia ‘rodzina’. Rodzina jako odbiorca przemian społecznych – analiza uwarunkowań przemian, zmiany w realizacji funkcji. Cykl rozwojowy rodziny – znaczenia faz, znaczenie rodziny w różnych okresach życia jednostki. Etapy prowadzące do zawarcia małżeństwa, zmiany w tym procesie, naruszalność/stałość podstawowych cech małżeństwa. Dojrzałość do małżeństwa. Kształtowanie relacji wewnątrzrodzinnych. Więzi rodzinne. Rola wsparcia rodzinnego. Znaczenie rodziny w budowaniu pierwszych relacji społecznych dziecka. Macierzyństwo i ojcostwo – stare i nowe spojrzenie. Zakres i realizacja obowiązków w rodzinie. LITERATURA OBOWIAZKOWA Adamski F., Rodzina. Wymiar społeczno- kulturowy. Wyd. U.J., Kraków 2002, s. 31-33; 36-43; 141150 Dyczewski L., Więź między pokoleniami w rodzinie. Towarzystwo Naukowe, KUL, Lublin 2002, s.11-22 Filipiak G., Rola wsparcia społecznego w rodzinie. Roczniki Socjologii Rodziny 1999, t. XI, s.131144 Harwas-Napierała B., Modele ról płciowych i ich psychologiczne konsekwencje dla małżeństwa i rodziny [w] H. Liberska, M. Matuszewska (red) Małżeństwo: męskość, kobiecość, miłość, konflikt. Wydawnictwo Fundacji Humaniora, Poznań 2001, s. 75-84 Kryczka L., Obyczajowość przedmałżeńska – tendencje zmian [w] L. Dyczewski (red), Małżeństwo i rodzina w nowoczesnym społeczeństwie. Wydawnictwo KUL, Lublin 2007, s.47-72 Kwak A., Rodzina i jej przemiany. ISNS. UW, Warszawa 1994, s.9-24 Kwak A., Społeczny i indywidualny wymiar rodzicielstwa [w] A. Kwak (red), Rodzicielstwo – między domem, prawem, służbami socjalnymi. Wyd. Akademii Pedagogiki Społecznej, Warszawa 2008, s. 27-30 Mandal E., Miłość, władza i manipulacja w bliskich związkach. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008, s. 160-190 Ryś M., Psychologia małżeństwa w zarysie. CMPPP MEN, Warszawa 1999 Schaffer H.R., Rozwój społeczny. Dzieciństwo i młodość. Wyd. UJ, Kraków 2006, s. 138-161 Tyszka Z., System metodologiczny wieloaspektowej integralnej analizy życia rodzinnego, UAM Poznań 2001, R.5, s.69-87 Ziemska M., Zmiany w relacjach małżeńskich w cyklu życia rodziny [w] M. Ziemska (red), Rodzina 154 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ współczesna. Wyd. UW, Warszawa 2001, s. 44-5 LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU Gębuś D., Rodzina tak, ale jaka? Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 2006 Rostowska T., Dojrzałość osobowa jako uwarunkowanie życia małżeńskiego [w] I. Janicka , T. Rostowska (red), Psychologia w służbie rodziny. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego 2005, s. 45-55 zaliczenie ćwiczeń – aktywność na zajęciach, znajomość literatury oraz przygotowywanie zlecanych zadań wymagających własnego wkładu pracy kolokwium - znajomość wykładów i literatury 155 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WYDZIAŁ KIERUNEK SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW ROK STUDIÓW FORMA STUDIOW NAZWA PRZEDMIOTU STATUS PRZEDMIOTU Nauk Pedagogicznych DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTEPNYMI FORMA ZAJĘĆ LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS Moduł kompetencyjny Wychowanie do życia w rodzinie Pierwszego stopnia II SEMESTR IV ROK AKADEMICKI 2009/10 stacjonarne WYCHOWANIE W RODZINIE KOD PRZEDMIOTU 100S-0E2WWR Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia kształcenia kształcenia fakultatywne ogólnego podstawoweg kierunkoweg specjalnościoweg o o o x Tytuł Imię i nazwisko Instytut naukowy (stopień) Prof. dr hab. Anna Kwak Profilaktyki Społecznej i Pracy Socjalnej mgr Maria Dymek Wykład 15 E Ćwiczenia 15 Seminaria ZAŁOŻENIA Nabycie wiedzy na temat transmisji procesu wychowania w rodzinie, jego zaburzeń i konsekwencji CELE Przekazanie wiedzy na temat zadań wychowawczych rodziny i ich realizacji, znaczenia rodziny w rozwoju dzieci i młodzieży, prawidłowych i nieprawidłowych zachowań rodziców w relacji z dzieckiem METODY DYDAKTYCZNE 1.Wykład 2.ćwiczenia – metody mieszane: dyskusja, praca z tekstem, zajęcia praktyczne TREŚCI PROGRAMOWE Rodzina jako środowisko wychowawcze – rola rodziny w opiece i wychowaniu dziecka . Wychowanie - między wiedzą a intuicją. Sposoby transmisji treści wychowawczych. Znaczenie socjalizacji pierwotnej. Uczenie ról płciowych w rodzinie. Postawy rodzicielskie, style wychowania – konsekwencje. Rodzicielstwo jako proces – świadomość wychowawcza rodziców.; małe dziecko – proces wychowania, dorastające dziecko – zasady postępowania i błędy rodziców. Korzyści i koszty związane z wychowywaniem dzieci. Rodzina a czas wolny – budowanie i wzmacnianie relacji. LITERATURA OBOWIAZKOWA LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU Farber A., Malish E., Jak mówić żeby dzieci nas słuchały, jak słuchać… Media Rodziny. Poznań 2001 Przetacznikowa M., Włodarski Z., Psychologia wychowawcza. PWN, Warszawa 1986, cz. II, R.19 Obuchowska I., Drogi dorastania. WSiP, Warszawa 1996, R. XIII; IX Pankowska D., Wychowanie a role płciowe. GWP, Gdańsk 2005, R.3 Praszkier R., W głąb szczerości. Nasza Księgarnia, Warszawa 1988, s. 83-108 Schaffer R.H., Rozwój społeczny. Dzieciństwo i młodość. Wyd. Nauk UJ, Kraków 2006, R.VI Ziemska M., Postawy rodzicielskie. WP, Warszawa 1973, Cz. I Gordon T., Wychowanie bez porażek. Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1999 Izdebska J., Dziecko w rodzinie u progu XXI wieku. Trans Humana, Białystok 2000 Kowalska-Szymańska M., Zagrożenia procesu wychowania we współczesnej rodzinie polskiej – jakościowa analiza opinii [w] A. Michalska (red), Dylematy współczesnych rodzin. Seria: Roczniki Socjologii Rodziny . UAM, Poznań ,T. XVI, s. 111-125 zaliczenie ćwiczeń – aktywność na zajęciach, znajomość literatury oraz przygotowywanie zlecanych zadań wymagających własnego wkładu pracy egzamin - znajomość wykładów i literatury 156 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ 157 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WYDZIAŁ KIERUNEK SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW ROK STUDIÓW FORMA STUDIOW NAZWA PRZEDMIOTU Nauk Pedagogicznych STATUS PRZEDMIOTU DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTEPNYMI FORMA ZAJĘĆ LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS Moduł kompetencyjny Wychowanie do życia w rodzinie Pierwszego stopnia II SEMESTR IV ROK AKADEMICKI 2009/10 stacjonarne KULTUROWE I SPOŁECZNE KONCEPCJE KOD PRZEDMIOTU 100S-0E2KSK RODZINY Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia kształcenia kształcenia fakultatywne ogólnego podstawoweg kierunkoweg specjalnościoweg o o o x Tytuł Imię i nazwisko Instytut naukowy (stopień) Prof. dr hab. Anna Kwak Profilaktyki Społecznej i Pracy Socjalnej Wykład 30 ZO Ćwiczenia Seminaria 2 ZAŁOŻENIA Rozszerzenie wiedzy dotyczącej rodziny o uwarunkowania kulturowe i społeczne dla zrozumienia zasad jej organizacji i funkcjonowania CELE Zapoznanie słuchaczy z wybranymi koncepcjami na temat małżeństwa i rodziny, sposobu rozważania znaczenia rodziny w strukturze społecznej, uświadomienie słuchaczom dostrzegania wagi rodziny na przestrzeni czasu. Łączenie poglądów przedstawicieli różnych kierunków i budowanie wspólnych zrębów w podejściach. Uświadomienie znaczenia kulturowego podłoża dla zrozumienia zasad obowiązujących w małżeństwie i rodzinie we współczesnym świecie. METODY DYDAKTYCZNE Wykład TREŚCI PROGRAMOWE Dwa bloki tematyczne w programie. Pierwszy obejmuje stare i nowe podejścia do rodziny - od starożytnych myślicieli, poprzez dziewiętnastowieczne teorie filozoficzno-społeczne, teorie ewolucjonistyczne do współczesnych koncepcji socjologicznych i ekonomicznych. Drugi blok zawiera materiały pokazujące rodzinę w wybranych kulturach i społeczeństwach - od starożytnych wzorów do współczesności . Tradycja i zmiana rodziny we współczesnym świecie. Analiza wybranych przykładów pokazujących uzależnienie zmian od czynników kulturowych. Nierówność przemian, próba wyjaśniania. LITERATURA Adamski F., Rodzina. Wymiar społeczno-kulturowy. Wyd. U.J., Kraków 2002, s.44-66; 97-139 OBOWIAZKOWA (oraz cz. II, s. 67-96) Golinowska S., Teorie ekonomiczne a rodzina. Polityka Społeczna 1993, nr 1, s.19-22 Laskowski J., Trwałość wspólnoty małżeńskiej. ODiSS, Warszawa 1987, s. 14-20; 23-25 Mikołajczyk-Lerman G., Mężowie i ich żony – realizacja ról małżeńskich w rodzinach wielkomiejskich. Wyd. UŁ, Łódź 2006, s. 16-23 Żyromski M., Przedstawiciele instytucji rodziny w myśli społecznej. Roczniki Socjologii Rodziny 1995, T. V, s. 61-67 Winniczuk L., Ludzie, zwyczaje i obyczaje w starożytnej Grecji i Rzymie. PWN, Warszawa 1983, cz.I,, s. 232-261 Ficowski J., Cyganie w Polsce. Dzieje i obyczaje. Interpress, Warszawa 1998 Kulawik M., Rodzina muzułmańska wczoraj i dziś. Ciągłość tradycji i współczesne zmiany na podstawie Zjednoczonych Emiratów Arabskich [w] W. Muszyński, E. Sikora (red), Miłość, wierność i uczciwość na rozstajach współczesności. Kształty rodziny współczesnej. Wyd. A. Marszałek, Toruń 2008, s. 382-392 Piotrowska B., Kobieta w rodzinie chińskiej wczoraj i dziś [w] E. Puchnarewicz (red), Kobieta i rodzina w krajach rozwijających się. Warszawa-Białystok 1999, s. 116-135 Pałkiewicz A., Przemiany w rodzinie argentyńskiej [w] E. Puchnarewicz (red), Kobieta i rodzina w 158 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ krajach rozwijających się. Warszawa-Białystok 1999, s. 111-115 LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA Puchnarewicz E., Państwo a rodzina we współczesnym Egipcie. Wydz. Geografii i Studiów Regionalnych UW, Warszawa 2005 Kowalska B., Muzułmanka w rodzinie i w społeczeństwie. Małżeństwo i Rodzina 2003, nr 3(7), s. 42-46 WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU Zaliczenie z oceną - znajomość wykładów i literatury 159 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WYDZIAŁ KIERUNEK SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW ROK STUDIÓW FORMA STUDIOW NAZWA PRZEDMIOTU STATUS PRZEDMIOTU DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTEPNYMI FORMA ZAJĘĆ LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS Nauk Pedagogicznych Moduł kompetencyjny Wychowanie do życia w rodzinie Pierwszego stopnia II SEMESTR 4 ROK AKADEMICKI 2009/10 stacjonarne PROFILKATYKA I OCHRONA ZDROWIA W KOD PRZEDMIOTU 100S-OE2POZ RODZINIE Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia kształcenia kształcenia fakultatywne ogólnego podstawoweg kierunkoweg specjalnościoweg o o o x Tytuł Imię i nazwisko Instytut naukowy (stopień) Mgr Lech Koscielak Profilaktyki Społecznej i Pracy Socjalnej Wykład 15 Ćwiczenia 15 Seminaria ZO 2 ZAŁOŻENIA CELE METODY DYDAKTYCZNE 1. TREŚCI PROGRAMOWE LITERATURA OBOWIAZKOWA LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU Zaliczenie ćwiczeń, egzamin – znajomość wykładów i literatury 160 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WYDZIAŁ KIERUNEK SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW ROK STUDIÓW FORMA STUDIOW NAZWA PRZEDMIOTU STATUS PRZEDMIOTU DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTEPNYMI FORMA ZAJĘĆ LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS Nauk Pedagogicznych Moduł kompetencyjny Wychowanie do życia w rodzinie Pierwszego stopnia II SEMESTR 4 ROK AKADEMICKI 2009/10 stacjonarne MODELE WYCHOWANIA SEKSUALNEGO KOD PRZEDMIOTU 100S-OE3MWS Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia kształcenia kształcenia fakultatywne ogólnego podstawoweg kierunkoweg specjalnościoweg o o o x Tytuł Imię i nazwisko Instytut naukowy (stopień) DR HAB. ZBIGNIEW IZDEBSKI Profilaktyki Społecznej i Pracy Socjalnej MGR Izabela Fornalik Wykład 15 Ćwiczenia 15 Seminaria ZO 2 ZAŁOŻENIA i cele Ćwiczenia stanowią wspólnie z wykładem i konwersatoriami jedną merytoryczną całość, która zmierza do przedstawienia studentom koncepcji rozwoju seksualnego człowieka podporządkowanego dwom zasadom: ciągłości rozwoju seksualnego oraz integralności seksualności ludzkiej i innych sfer życia. Dla realizacji tego celu wykorzystano następujące teorie: teorię rozwoju life-span, scalony, ekologiczny, model ludzkiej seksualności jako efektu interakcji czynników biologicznych, psychologicznych i społecznych, teorie neopsychoanalityczne wyjaśniające naturę wzorców, norm i dążeń w zakresie seksualności ludzkiej. Ćwiczenia pomyślane jest jako zespół zajęć aktywizujących, podczas których wiedza zdobyta w czasie wykładów i konwersatoriów zostaje wykorzystana dla celów aplikacyjnych. Student w ten sposób uczy się, że w trakcie pracy w obszarze seksualności ludzkiej ( jak i w każdym innym) istnieje konieczność odwoływania się do wybranej teorii oraz konieczność uświadamiania sobie przyczyn wyboru określonej teorii. Z drugiej strony ma możliwość aplikowania teorii do obszaru rzeczywistych zachowań i sprawdzenia jej użyteczności. Pokazuje to dwutorowość zależności teoria-aplikacja oraz przydatność oparcia się na naukowych podstawach w obszarze obciążonym wpływami ideologicznymi, stereotypami oraz w wysokim stopniu stabuizowanym. Dobór tematów został dokonany ze względu na dwa kryteria: rozpowszechnienia i przydatności społecznej. Znaczna ilość godzin poświęcona jest obszarowi normy, mniejsza zachowaniom od niej odbiegającym. Ma to na celu odzwierciedlenie rzeczywistych proporcji normy i dewiacji oraz udokumentowanie konieczności skupiania się na zachowaniach promujących zdrowie, prewencyjnych, a w dalszej kolejności na wynikających z niej działaniach interwencyjnych. Podejście rozwojowe służy umiejscawianiu źródeł ewentualnej dewiacji i potwierdza sensowność działań tworzących pozytywne wzorce zachowań. Nacisk na dwa okresy w rozwoju seksualnym człowieka (dzieciństwo i dorastanie) pokazuje znaczenie obszarów krytycznych dla zdrowego funkcjonowania w obszarze seksualnym. Kryterium przydatności społecznej zdecydowało o włączeniu do tematyki zajęć problematyki HIV/AIDS oraz wykorzystania seksualnego dziecka. Kontakt z tymi dwoma trudnymi obszarami seksualności zmierza do pokazania studentom, ze istnieje konieczność odpowiadania na nowe wyzwania społeczne (rosnąca ilość zakażeń wirusem HIV oraz rosnąca ilość ujawnionych wykorzystań) oraz konieczność dokonania pewnych osobistych wyborów (decyzje co do ewentualnej pracy w dziedzinie zdrowia czy w dziedzinie zaburzeń). METODY DYDAKTYCZNE 2. TREŚCI PROGRAMOWE Spotkanie 1 TEMAT: Miejsce potrzeby seksualnej w hierarchii wartości (cz. I). Problemy: zdrowie i choroba w kontekście zdrowia seksualnego. Modele biomedyczny, psychologiczny, socjomedyczny, socjoekologiczny. holistyczna koncepcja zdrowia jako płaszczyzna opisu i wyjaśnień zachowań seksualnych, zdrowie seksualne jako efekt prawidłowego funkcjonowania człowieka w różnych jego sferach (fizycznej, intelektualnej, emocjonalnej, społecznej, duchowej, osobowościowej) analiza własnych koncepcji zdrowia seksualnego studentów 161 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ Spotkanie 2 TEMAT: Miejsce potrzeby seksualnej w hierarchii wartości (cz. II). Problemy: proces wychowania seksualnego jako proces zaangażowany w osiąganiu zdrowia w zakresie wieloaspektowej seksualności ludzkiej, elementy wychowania seksualnego wykorzystywane dla osiągania zdrowia i realizowania zadań rozwojowych na każdym etapie linii życia ludzkiego: Spotkanie 3 TEMAT: Tabu seksualne. Problemy: tabu seksualne - pojęcie powstawanie tabu seksualnego, drogi przekazywania go wychowywanemu dziecku, znaczenie komunikacji werbalnej i niewerbalnej w uczeniu tabu w rodzinie, rodzaje tabu seksualnego (tabu językowe, międzypokoleniowe, tabu odrębnej płci), jego przejawy, analiza przypadków - komunikacja tabu seksualnego w interakcjach dziecko - dorosły w rodzinie i poza nią (rodzaj, przejawy, analiza komunikatów kierowanych do dziecka różnymi kanałami). Spotkanie 4 TEMAT: Rozwój seksualny małego dziecka. Problemy: rozwój psychoseksualny dziecka w kontekście jego ogólnego rozwoju (rozwój w sferze fizyczne, poznawczej, emocjonalnej, społecznej), znaczenie poszczególnych sfer rozwoju dla seksualności dziecka, przejawy dziecięcej seksualności, ich rola i znaczenie: masturbacja dziecięca zainteresowanie i zabawy seksualne z rówieśnikami pytania o seksualność kierowane do dorosłych obserwacja zachowań seksualnych zwierząt. Spotkanie 5 TEMAT: Rozwój seksualny w okresie późnego dzieciństwa. Problemy: rozwój psychoseksualny dziecka a nowe kompetencje okresu późnego dzieciństwa, znaczenie podjęcia edukacji szkolnej dla rozwoju seksualnego dziecka okres latentny w rozwoju psychoseksualnym – czy można rzeczywiście mówić o utajeniu? przejawy dziecięcej seksualności, ich rola i znaczenie dla rozwoju. Spotkanie 6 TEMAT: Rozwój seksualny w okresie adolescencji. Problemy: rozwój psychoseksualny adolescenta a rozwój pozostałych funkcji, przejawy seksualności w okresie dojrzewania, ich rola i znaczenie w rozwoju: masturbacja młodzieńcze związki inicjacja seksualna, źródła wiedzy młodzieży o ich seksualności i czekających ich / toczących się zmianach, jakość przekazów edukacyjnych analiza przypadków – sytuacje i jakość edukacji seksualnej w okresie szkolnym. Spotkanie 7 TEMAT: Wychowanie i edukacja seksualna (cz.I). Problemy: cele i zadania wychowania seksualnego (wg Instytutu Seksuologii Polskiego Towarzystwa Seksuologicznego), wychowanie seksualne a kontekst kulturowy, zasady edukacji seksualnej stosowane wobec dzieci na poszczególnych etapach rozwoju, Spotkanie 8 TEMAT: Wychowanie i edukacja seksualna (cz.II). Problemy: dostosowanie procesu uczenia norm i wartości przydatnych w scalonym modelu seksualności w odniesieniu do: kryzysów i zadań rozwojowych, wydarzeń krytycznych mających miejsce w życiu dziecka, analiza wydawnictw z zakresu wychowania seksualnego małych dzieci wydanych w różnych krajach, znaczenie kontekstu kulturowego w edukacji seksualnej małego dziecka (analiza treści werbalnej oraz treści przekazywanych w ilustracjach, proponowane modele seksualności, dozwolone i objęte zakazem zachowania seksualne, wartości), Spotkanie 9 TEMAT: Zachowania prozdrowotne i seksualne w aspekcie HIV/AIDS (cz. I). Problemy: etiologia i patogeneza AIDS – podsumowanie i rewizja podstawowej wiedzy zachowania ryzykowne i bezpieczne z punktu widzenia ryzyka zarażenia HIV, sytuacja epidemiologiczna w Polsce (dane PZH) 162 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ wiedza Polaków nt. HIV/AIDS (badania Izdebskiego) prezerwatywa jako środek zmniejszający ryzyko zarażenia HIV; czynniki sprzyjające i blokujące używanie prezerwatyw w kontaktach seksualnych kształtowanie postaw prozdrowotnych w zakresie seksualności w procesie wychowania seksualnego w rodzinie i innych instytucjach. Spotkanie 10 TEMAT: Zachowania prozdrowotne i seksualne w aspekcie HIV/AIDS (cz. II). Problemy: zachowania seksualne Polaków w kontekście HIV/AIDS (badania Izdebskiego), znaczenie rozpoznania możliwości i gotowości grup do przyjęcia ofert edukacyjnych w projektowaniu i wdrażaniu projektów promujących zachowania prozdrowotne w zakresie HIV/AIDS, tradycyjne i niekonwencjonalne formy pracy z różnymi grupami społecznymi (edukacja, pomoc medyczna i psychologiczna, streetworking), projektowanie oddziaływań profilaktycznych dla konkretnych grup odbiorców ofert– praca w grupach. Spotkanie 11 TEMAT: Wczesna interwencja psychologiczna w zakresie seksualności dziecka (cz. I). Problemy: edukacja jako oddziaływanie na rzecz wspierania rozwoju seksualnego, rodzaje i funkcje pytań młodzieży, normy opisujące zgodne i niezgodne z celem rozwojowym zachowania seksualne dziecka i dorastającego. Spotkanie 12 TEMAT: Wczesna interwencja psychologiczna w zakresie seksualności dziecka (cz. II). Problemy: typowych i nietypowych zachowania seksualne - analiza przypadków (określanie istotnych obszarów dla diagnozy i podejmowania ewentualnych działań interwencyjnych) interwencja jako działanie skierowane na system, zaburzające dotychczasowe jego funkcjonowanie, korzyści i straty związane z podjęciem określonego rodzaju interwencji (analiza przypadków, praca w grupach), problemy etyczne związane z podejmowaną interwencją. Spotkanie 13 TEMAT: Rozwojowe i zaburzone mechanizmy uruchamiane przez ofiary wykorzystań (cz. I). Problemy: podstawowe symptomy wykorzystań seksualnych w różnych sferach funkcjonowania dziecka (objawy fizyczne, emocjonalne, w funkcjonowaniu społecznych, obrazie Ja) zróżnicowanie symptomów związane z wiekiem ofiary nadużycia, model czterech dynamicznych czynników traumatyzujących Finkelhora i Brownie jako przykład wyjaśnienia mechanizmów powstawania zaburzeń funkcjonowania dziecka wykorzystanego seksualnie. Spotkanie 14 TEMAT: Rozwojowe i zaburzone mechanizmy uruchamiane przez ofiary wykorzystań (cz. II). Problemy: zasady zbierania informacji o zjawisku wykorzystania na przypadku dziecka przedszkolnego, skutki wykorzystań i czynniki je modyfikujące, analiza przypadku dzieci przedszkolnego wykorzystanego seksualnie (informacje o ich funkcjonowaniu przed i po doświadczeniu wykorzystania, rysunki, obserwacje ze szkoły i przedszkola); mechanizmy zaprzeczeń uruchamianych przez sprawców, ich identyfikacja w wypowiedziach sprawców wykorzystań na różnym etapie toczących się przeciwko nim postępowań. Spotkanie 15 TEMAT: Rozwojowe i zaburzone mechanizmy uruchamiane przez ofiary wykorzystań (cz. III). Problemy: zasady zbierania informacji o zjawisku wykorzystania na przykładzie dziecka dojrzewającego, skutki wykorzystań i czynniki je modyfikujące, analiza przypadku dziecka w okresie dojrzewania wykorzystanego seksualnie (informacje o ich funkcjonowaniu przed i po doświadczeniu wykorzystania, rysunki, wypowiedzi z terapii, obserwacje ze szkoły); mechanizmy zaprzeczeń uruchamianych przez sprawców, ich identyfikacja w wypowiedziach sprawców wykorzystań na różnym etapie toczących się przeciwko nim postępowań. LITERATURA OBOWIAZKOWA Beisert, M. (1992). Seks twojego dziecka. Poznań: Wydawnictwo K. Domke. Beisert, M. (2006). Seksualność w cyklu życia człowieka (r.1-6). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Glaser, D., Frosh, S.(1995). Dziecko seksualnie wykorzystane. Warszawa: PZWL. Heszen – Niejodek, I. (2000). Psychologia zdrowia. W: J. Strelau (red.). Psychologia. Podręcznik akademicki. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Izdebski, Z. (2005). Wiedza i zachowania na temat HIV i AIDS oraz zachowania seksualne – rok 2005. Materiał dostępny na stronie internetowej www.aids.gov.pl (zakładka prace badawcze – badania społeczne) Kasperek, E. (1999). Zachowania prozdrowotne nauczycieli. Poznań. (rozdz. 1. Współczesne koncepcje zdrowia i choroby). 163 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU Beisert, M. (2004). Kazirodztwo. Rodzice w roli sprawców. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar. Beisert, M. (2000). Dorastanie - pomost ku dorosłości. W: J. Miluska (red.). Psychologia rozwiązywania problemów szkolnych. Poznań: Wydawnictwo Bonami. Haffner, D. (2002). Jak rozmawiać z dziećmi o sprawach intymnych. Warszawa: Diogenes. Herman, J.L. (1999). Przemoc. Uraz psychiczny i powrót do równowagi. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Izdebski, Z.(1992). Seksualizm dzieci i młodzieży w Polsce. Zielona Góra: Wydawnictwo WSP. Krajowe Centrum ds. AIDS (2006). Badanie efektywności kampanii reklamowej „Rodzina razem przeciw AIDS”. Materiał dostępny na stronie internetowej www.aids.gov.pl (zakładka prace badawcze – badania społeczne) Pospiszyl, I.(1993). Przemoc w rodzinie. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne. Zaliczenie ćwiczeń, egzamin – znajomość wykładów i literatury 164 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WYDZIAŁ KIERUNEK SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW ROK STUDIÓW FORMA STUDIOW NAZWA PRZEDMIOTU STATUS PRZEDMIOTU Nauk Pedagogicznych DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTEPNYMI FORMA ZAJĘĆ LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS Moduł kompetencyjny Wychowanie do życia w rodzinie Pierwszego stopnia III SEMESTR V ROK AKADEMICKI 2009/10 stacjonarne ZAGROŻENIA I PROBLEMY RODZINY KOD PRZEDMIOTU 100S-OE3ZPR Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia kształcenia kształcenia fakultatywne ogólnego podstawoweg kierunkoweg specjalnościoweg o o o x Tytuł Imię i nazwisko Instytut naukowy (stopień) dr Mariola Bieńko Profilaktyki Społecznej i Pracy Socjalnej dr Mariola Bieńko Wykład 30 E Ćwiczenia 15 Seminaria 5 ZAŁOŻENIA Przekazanie podstawowej wiedzy związanej z potencjalnymi zagrożeniami i realnymi problemami pojawiającymi się w życiu rodziny oraz ich wpływu na rodzinę jako całość i na jednostkę. Umiejętność rozróżniania zagrożeń od znamion patologii. CELE Przekazanie bazy podstawowych pojęć .Wskazanie na szersze tło przemian społeczno-gospodarczo-politycznych jako potencjalnego źródła zagrożeń dla rodziny – jej trwałości i funkcjonowania. Wskazanie zagrożeń wynikających ze zdarzeń losowych i z wewnętrznej niewydolności rodziny. Analiza wpływu zaburzeń w funkcjonowaniu rodziny na rozwój dzieci i młodzieży, na ich status w grupie rówieśniczej, jakość życia, start społeczny i edukacyjny. METODY DYDAKTYCZNE 3. Wykład 4. Ćwiczenia - dyskusja, praca z tekstem, praca w grupie TREŚCI PROGRAMOWE Pozytywne i negatywne aspekty przemian rodziny. Rodzina w globalnym świecie społeczeństwa konsumpcyjnego – szanse i bariery rozwoju. Kondycja polskiej rodziny w okresie transformacji i po zmianie systemowej. Makro i mikrospołeczne czynniki dezintegracji współczesnej rodziny polskiej. Rodzina w świetle zagrożeń podstawowych funkcji (pojęcie rodziny dysfunkcyjnej, rodziny problemowej, rodziny ryzyka). Problem zaburzeń więzi i relacji rodzinnych (sytuacje traumatyczne). Niepełnosprawność, choroba i śmierć w rodzinie. Rozpad i rekonstrukcja rodziny (odtwarzanie więzi). Wybrane zagadnienia patologii życia rodzinnego - przemoc i jej rodzaje, uzależnienia członków rodziny, relacje kazirodcze. Kryzysy losowe i rozwojowe w środowisku rodzinnym – sposoby ich rozwiązywania. Współczesne problemy socjalizacji w rodzinie – zagrożenia procesu (konflikt pokoleń, depresja w okresie dorastania, osamotnienie dziecka). LITERATURA OBOWIAZKOWA Adamiec-Zgraja A., Zmiany w rozumieniu ról rodzicielskich jako zagrożenie dla rozwoju dzieci i młodzieży (w:) B. Grochmat-Bach, A. Knobloch-Gali (red.), Kryzysy rozwojowe wieku dziecięcomłodzieżowego a możliwości społecznego wsparcia, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2005, s.31-45 Badora S., Czeredrecka B., Marzec D., Rodzina i formy jej wspomagania, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków: Czynniki zagrażające funkcjonowaniu współczesnych rodzin s.41-66 Beisert M., Rozwód. Proces radzenia sobie z kryzysem, Wydawnictwo Fundacji Humaniora, Poznań 2000, Rozdz. 3., s.98-143 Beisert M., Kazirodztwo. Rodzice w roli sprawców, Wyd. Naukowe Scholar, Warszawa 2004, Rozdz. 3 i 4 Bielan Z., Zagrożenia i kryzysy współczesnej rodziny (w:) A.W. Janke (red.), Pedagogika rodziny na progu XXI wieku: rozwój, przedmiot, obszary refleksji i badań, Wydawnictwo Edukacyjne AKAPIT, Toruń 2004, s. 246-250 Brągiel J., Długoterminowy wpływ rozwodu rodziców na dzieci (w:) A.W. Janke (red.), Pedagogika rodziny na progu XXI wieku: rozwój, przedmiot, obszary refleksji i badań, Wydawnictwo Edukacyjne AKAPIT, Toruń 2004, s.193-202 165 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ Cierpiałkowska L., Alkoholizm – przyczyny, leczenie, profilaktyka Wyd. UAM, Poznań 2000, R.4 i 5 Ejsmont M., Kosmalska B., Media: wartości: wychowanie, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2005: „Wpływ telewizji na (dez)organizację życia rodzinno-domowego” s.291-294 Kawczyńska-Butrym Z., , Pytania do służb socjalnych o wsparcie zagrożonego rodzicielstwa w chorobie i migracji zarobkowej (w:) A. Kwak (red.), Rodzicielstwo między domem, prawem, służbami społecznymi, Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, Warszawa 2008, s. 227-237 Kawula S., Dziecko w rodzinie ryzyka [w] S. Kawula, J. Brągiel, A. W. Janke , Pedagogika rodziny. Toruń 1997, R. XII Kawula S. Kształt rodziny współczesnej. Szkice familologiczne, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2006: „Rodzina w kryzysie” s.51-81, „Rodziny ryzyka” s.82-96 Kwak A., Rodzina w dobie przemian. Małżeństwo i kohabitacja, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 2005, Rozdz. 1., s.12-49, Rozdz. 4., s.97-162 Markowska-Gos E., Władza rodzicielska a przemoc wobec dziecka – wybrane aspekty socjologiczno-prawne (w:) U. Gruca-Miąsik (red.), Pomoc, opieka, wsparcie dziecka i rodziny, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2006, s.56-70 Mazur J., Przemoc w rodzinie. Teoria i rzeczywistość, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 2002 Ogryzko-Wiewiórowska M., Rodzina w obliczu śmierci, Wyd. UMCS, Lublin 1992 Pilecka B., Kryzys psychologiczny. Wybrane zagadnienia, Wydawnictwo UJ, Kraków, Rozdz. 4,10 Potulski J., Dziecko jako przedmiot czynu zabronionego, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2007 Radochoński M., Rodzina dysfunkcyjna a zdrowie psychiczne i somatyczne jednostki (w:) B. Harwas-Napierała (red.), Rodzina a rozwój człowieka dorosłego, Wydawnictwo Naukowe WAM, Poznań 2003, s.149-185 Ryś M., Uwarunkowania konfliktów i kryzysów w małżeństwie i rodzinie. Przyczyny, skutki i sposoby rozwiązywania (w:) Milewska E., Szymanowska A.(red), Rodzice i dzieci. Psychologiczny obraz sytuacji problemowych. CMPP-P MEN, Warszawa 2000, s.22-45 Tomalski P., Nietypowe rodziny, o parach lesbijek i gejów oraz ich dzieciach z perspektywy teorii przywiązania, Wydawnictwa UW, Warszawa 2007, Rozdz. 4., s.56-76 LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU Cierpiałkowska L., Związki miłosne i koluzyjne (w) Beisert M. (red.), Seksualność w cyklu życia człowieka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006 Halawa M., Komercjalizacja dzieciństwa: kosztorysowanie rodzicielstwa (w:) M. BoguniaBorowska (red.), Dziecko w świecie mediów i konsumpcji, Wydawnictwo UJ, Kraków 2006, s.45-56 Maciarz A., Trudne dzieciństwo i rodzicielstwo, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 2009 Matyjas B., Dzieciństwo w kryzysie. Etiologia zjawiska, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 2008 Olearczyk T.E., Sieroctwo i osamotnienie. Pedagogiczne problemy współczesnej rodziny, Wydawnictwo WAM, Kraków 2007 Sakowicz T. Dysfunkcjonalność rodziny a resocjalizacja, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2006 Slany K., Dywersyfikacja form życia rodzinnego we współczesnym świecie. Przykład związków homoseksualnych (w) K. Slany, B. Kowalska, M. Śmietana (red.), Homoseksualizm. Perspektywa interdyscyplinarna, Zakład Wydawniczy NOMOS, Kraków 2005 Zaliczenie ćwiczeń, egzamin – znajomość wykładów i literatury 166 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WYDZIAŁ KIERUNEK SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW ROK STUDIÓW FORMA STUDIOW NAZWA PRZEDMIOTU STATUS PRZEDMIOTU DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA Nauk Pedagogicznych PC, PE, EP Moduł: wychowanie do życia w rodzinie I stopnia III SEMESTR I ROK AKADEMICKI 2009/2010 stacjonarne ELEMENTY PRAWA RODZINNEGO KOD PRZEDMIOTU 100S-0E3EPR Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia kształcenia kształcenia fakultatywne ogólnego podstawoweg kierunkoweg specjalnościoweg o o o X Tytuł Imię i nazwisko Instytut naukowy (stopień) dr Małgorzata Szeroczyńska Profilaktyki Społecznej i Pracy Socjalnej OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTEPNYMI brak FORMA ZAJĘĆ LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS Wykład 15 Zaliczenie na ocenę 1 Ćwiczenia - Seminaria - ZAŁOŻENIA Zajęcia mają umożliwić absolwentom nabycie umiejętności praktycznego stosowania prawa rodzinnego – interpretacji przepisów, subsumcji stanu faktycznego do stanu prawnego, przygotowania pism procesowych oraz występowania w sądzie w sprawach rodzinnych. CELE Zajęcia mają na celu zapoznać studentów z wybranymi podstawowymi zagadnieniami prawa rodzinnego i opiekuńczego. Studenci zostaną zapoznani także z procedurą przed sądem rodzinnym oraz okręgowym orzekającym w sprawach rodzinnych. Takie ujęcie zajęć przygotuje studentów do późniejszej pracy z rodziną i pomoże w rozwiązywaniu jej problemów. METODY DYDAKTYCZNE Wykład połączony z prezentacją multimedialną TREŚCI PROGRAMOWE 1. Zawarcie małżeństwa – przesłanki, przeszkody oraz forma zawarcia związku 2. Małżeńskie ustroje majątkowe 3. Ustanie małżeństwa – śmierć, rozwód, separacja - przesłanki 4. Postępowanie w sprawach o rozwód i separację 5. Pochodzenie dziecka – ustalenie/zaprzeczenie rodzicielstwa, uznanie dziecka 6. Stosunki między rodzicami a dziećmi – władza rodzicielska 7. Przysposobienie, opieka, kuratela, rodziny zastępcze i inne instytucje opieki nad dzieckiem 8. Obowiązek alimentacyjny LITERATURA 1. Kodeks rodzinny i opiekuńczy OBOWIAZKOWA 2. Kodeks postępowania cywilnego LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU K. Pietrzykowski (red), Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, C.H. Beck, Warszawa 2003 Z. Radwański, Prawo cywilne – część ogólna, C.H. Beck, Warszawa 2005 T. Smyczyński, Prawo rodzinne i opiekuńcze, C.H. Beck, Warszawa 2005 J. Ignatowicz, M. Nazar, Prawo rodzinne, LexisNexis, Warszawa 2005 A. Kwak (red.), Rodzicielstwo. Między domem, prawem, służbami społecznymi, Wydawnictwo APS, Warszawa 2008 Zaliczenie testu 1. 2. 3. 4. 5. 167 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WYDZIAŁ KIERUNEK SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW ROK STUDIÓW FORMA STUDIOW NAZWA PRZEDMIOTU Nauk Pedagogicznych Pedagogika Specjalna Pedagogika resocjalizacyjna i wspomaganie rodziny PIERWSZEGO STOPNIA III SEMESTR 6 ROK AKADEMICKI 2009/10 Stacjonarne METODYKA NAUCZANIA WYCHOWANIA KOD PRZEDMIOTU 1000S-0E3MNW DO ŻYCIA RODZINIE Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia kształcenia kształcenia fakultatywne ogólnego podstawoweg kierunkoweg specjalnościoweg o o o STATUS PRZEDMIOTU DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTEPNYMI FORMA ZAJĘĆ LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS Tytuł naukowy (stopień) DR Wykład Imię i nazwisko Instytut Ewa Wyrwich-Hejduk Profilaktyki Społecznej Pracy Socjalnej Ćwiczenia i Seminaria 120 ZO 8 ZAŁOŻENIA Wprowadzenie w kluczowe zagadnienia dotyczące problematyki z zakresu edukacji prorodzinnej. Wskazanie na zakres działań wprowadzania dzieci i młodzieży w dorosłość czyli przygotowania ich do świadomego stawania się mężczyzną i kobietą oraz odpowiedzialnego życia rodzinnego i małżeńskiego CELE Przekazanie wiedzy teoretycznej i praktycznej przygotowującej do prowadzenia zajęć z przedmiotu „Wychowania do życia w rodzinie’. Nabycie umiejętności stosowania różnorodnych metod i form nauczania. METODY DYDAKTYCZNE 1. Ćwiczenia – pogadanka, dyskusja, prezentacje TREŚCI PROGRAMOWE Interdyscyplinarny charakter wychowania prorodzinnego. Zakres pojęcia „przygotowanie do życia rodzinie”. Charakterystyka rozwoju dziecka w poszczególnych okresach życia. Cele i zadania wychowawcze. Treści programowe. Zasady i metody oddziaływań wychowawczych. Warsztat pracy pedagogicznej. LITERATURA Augustyn J., Wychowanie seksualne w rodzinie i w szkole. Wyd. WAM, Kraków 2008 OBOWIAZKOWA Wroński R. (red.), Wychowanie prorodzinne. Przewodnik metodyczny, Tarnów 1998 Krzywicka D., Metodyka wychowania seksualnego, Oficyna Wydawnicza „Forward”, Kraków 1994 Brzęczek E., Przygotowanie do życia w rodzinie, UG, Gdańsk 2000 Izdebski Z., Zachowania prozdrowotne i seksualne w aspekcie HIV/AIDS w Polsce, MZiO, UNDP, Warszawa 1997 Pankowska D., Wychowanie a role płciowe, GWP, Gdańsk 2005 Chomczyńska-Miliszkiwicz M., Podróż w nieznane – O miłości, seksie i rodzinie, WSiP, Warszawa 1999 Długołęcka-Lach A., Tworkiewicz-Bieniaś G., Jak rozmawiać o życiu seksualnym człowieka? Propozycje metodyczne, UNFPA, Warszawa 1998 Ostrowska K. Wychowanie do życia w rodzinie. Słownik pojęć, Kraków 2004 Obuchowska I., Drogi dorastania. Psychologia okresu dorastania dla rodziców i wychowawcó,w WSiP, 1996 Chymuk M., Topa D., (red), Edukacja prorodzinna, Kraków 2000 Haffner D.W., Jak rozmawiać z dziećmi o sprawach intymnych, Grupa Wyd. Bertelsmann Media, Diogenes, Warszawa 2002 Sitarska M., Strzemieczna B., Wychowanie do życia w rodzinie. Program nauczania dla I-III gimnazjum, WSiP, Warszawa, 2004 LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA Sokoluk W. Wychowanie do życia w rodzinie. Poradnik metodyczny dla nauczycieli, WSiP, Warszawa, 2003, Sokołowska-Dzioba T., Kształtowanie umiejętności wychowawczych, Lublin 2002 Zawadzki R., Taraszkiewicz M. Rodzinny krąg, WSiP, Warszawa 2004 168 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU Student winien uczestniczyć aktywnie w zajęciach , wykazać się znajomością literatury oraz kompetencją nauczycielską (samodzielne przeprowadzeni zajęć wg. opracowanego konspektu) 169 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ WYDZIAŁ KIERUNEK SPECJALNOŚĆ POZIOM STUDIÓW ROK STUDIÓW FORMA STUDIOW NAZWA PRZEDMIOTU STATUS PRZEDMIOTU Nauk Pedagogicznych Pedagogika Specjalna Pedagogika resocjalizacyjna i wspomaganie rodziny PIERWSZEGO STOPNIA III SEMESTR 6 ROK AKADEMICKI 2009/10 Stacjonarne KOMUNIKACJA WEWNĄTRZRODZINNA KOD PRZEDMIOTU 1000S-0E3KOW Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty Przedmioty kształcenia kształcenia kształcenia kształcenia fakultatywne ogólnego podstawoweg kierunkoweg specjalnościoweg o o o DANE OSOBY PROWADZĄCEJ / OSÓB PROWADZĄCYCH ZAJĘCIA Tytuł naukowy (stopień) DR OKREŚLENIE PRZEDMIOTÓW WPROWADZAJĄCYCH WRAZ Z WYMAGANIAMI WSTEPNYMI FORMA ZAJĘĆ LICZBA GODZIN FORMA ZALICZENIA LICZBA PUNKTÓW ECTS Imię i nazwisko Instytut Mariola Bienko Pedagogiki Wykład 15 ZO 2 Ćwiczenia Seminaria 15 ZAŁOŻENIA CELE METODY DYDAKTYCZNE TREŚCI PROGRAMOWE LITERATURA OBOWIAZKOWA LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU 170 Plany i programy studiów MODUŁY _PE_DZ 171