Św. Josemaría Escrivá i myśl teologiczna

Wejście - Wiadomości - Św. Josemaría Escrivá i myśl teologiczna
Św. Josemaría Escrivá i myśl
teologiczna
1.12.2013
W dniu 14 listopada, na Papieskim Uniwersytecie Świętego Krzyża w Rzymie
rozpocznie się międzynarodowy kongres poświęcony św. Josemaríi i jego myśli
teologicznej. Przez ponad trzy dni eksperci, wykładowcy i studenci teologii badali
nauczanie Założyciela Opus Dei. Ksiądz Javier Lopez Diaz, jeden z członków
Komitetu Naukowego kongresu, udzielił nam wywiadu, w którym opowiedział, w
jaki sposób doszło do organizacji kongresu oraz jakie są spodziewane owoce tych
trzech dni pracy i nauki.
Najogólniej mówiąc, jaki jest podstawowy temat kongresu i do kogo jest on
adresowany?
Ks. Javier Lopez: Jest on adresowany głównie do wykładowców, doktorów i
studentów teologii, którzy interesują się odnową myśli teologicznej poprzez
badanie życia i pism świętych. Skupimy się w szczególności na nauczaniu św.
Josemaríi nie dlatego, że stanowią one jakiś odizolowany przypadek, ale dlatego
że w sposób szczególnie jasny obrazują znaczenie świętych w teologii.
Dlaczego wybrano akurat taki temat? Jak do tego doszło?
JL: Aby wyjaśnić, jak to się zaczęło, muszę cofnąć się do przesłania, które
(wówczas) kardynał Ratzinger skierował do międzynarodowego sympozjum
poświęconego nauczaniu św. Josemaríi na Uniwersytecie Świętego Krzyża w
1993 roku, to jest w rok po beatyfikacji Założyciela Opus Dei. Kardynał powiedział,
że „teologia, nauka w najpełniejszym znaczeniu tego słowa, jest
podporządkowana wiedzy, jaką Bóg ma o sobie samym oraz wiedzy, jaką mają o
Bogu święci”.
Nawiązywał nie tylko do wiedzy posiadanej przez świętych w chwale nieba, lecz
również do wiedzy, którą zaczęli nabywać tu na ziemi i którą przekazali nam w
swoich pismach, słowach i przykładzie życia. Święci weszli w wiedzę Boga „nie
tylko umysłem, ale całym sercem”, ponieważ „jednocząca siła miłości Boga
prowadzi ich nie tylko do tego, że dają się przeniknąć Jego boskości, ale również
głęboko wejść w prawdę o Nim”. Ta wiedzo o Bogu, którą zdobyli święci jest
1/4
bardzo cenna dla teologa. Zatem, jak podsumował kardynał Ratzinger, „jest
użyteczne, a nawet konieczne dla nas teologów, abyśmy słuchali słów świętych i
w ten sposób odkryli ich przesłanie”.
Ratzinger zauważył również, że przesłanie świętych „przybiera wiele form,
ponieważ jest wielu świętych, a każdy z nich otrzymał swój własny charyzmat;
jednocześnie, jest ono jedno, ponieważ wszyscy święci odwołują się do Jednego
Chrystusa, z którym są zjednoczeni i którego bogactwo pomagają nam zgłębić”.
Następnie postawił pytanie: „W tej różnorodnej i jedynej symfonii, jaki akcent
położył błogosławiony Josemaría? Jaki bodziec otrzymuje teologia w świetle jego
nauczania?”
Na powyższe pytania zaczęto udzielać odpowiedzi w różnych publikacjach,
szczególnie w związku z kanonizacją św. Josemaríi w 2002 roku, ale do chwili
obecnej nie doczekały się one szczegółowej analizy, na jaką zasługują. Dlatego
też proponujemy zająć się nimi podczas tego kongresu.
Kim są prelegenci, którzy wystąpią na kongresie?
JL: Kongres otworzy wystąpienie biskupa Javiera Echevarrii, prałata Opus Dei,
który przedstawi św. Josemaríę jako prekursora Soboru Watykańskiego II w tym
co stanowiło samo jądro soborowego nauczania: powszechnym powołaniu do
świętości. Dla większości wiernych oznacza ono powołanie do uświęcania się w
życiu codziennym. Bardzo cieszymy się na to wystąpienie biskupa, szczególnie że
biskup Echevarria był świadkiem życia św. Josemaríi i jego wkładu w Sobór
Watykański II.
Następnie odbędzie się pięć sesji dotyczącej wpływu, jakie nauczenie św.
Josemaríi może mieć na różne dziedziny teologii. Prelegentami będą wykładowcy
z Papieskiego Uniwersytetu Świętego Krzyża oraz innych wiodących uczelni,
m.in. profesor Real Tremblay z Akademii Alfonsjańskiej Papieskiego Uniwersytetu
Laterańskiego w Rzymie. Przewidziana jest sesja poświęcona inspiracji, jaką z
myśli św. Josemaríi może czerpać filozofia, na którą materiały przygotowała Ana
Maria Gonzalez z Uniwersytetu Nawarry w Hiszpanii oraz profesor Sanguineti,
którego prace w dziedzinie filozofii nauki są dobrze znane. Kolejna sesja dotyczyć
będzie prawa kanonicznego.
Na ostatni dzień zaplanowane jest wystąpienie kard. Kurta Kocha pt. „Święci i
teologia w myśli Josepha Ratzingera/Benedykta XVI” w związku z ideami
stanowiącymi inspirację dla kongresu, które przed chwilą nakreśliłem.
Niektórzy święci, na przykład św. Bonawentura lub św. Tomasz z Akwinu,
2/4
pisali długie traktaty teologiczne, ale inni, jak św. Josemaría, nauczali nie
opierając się na żadnej konkretnej metodzie naukowej. Jaki jest wkład takich
świętych do teologii jako nauki?
JLTeologia nie jest jedynie wynikiem naukowych spekulacji. Św. Jan Apostoł
pisze, że „Kto nie miłuje, nie zna Boga, bo Bóg jest miłością.” (1 J 4,8). Święci
głęboko kochali Boga, a zatem głęboko Go znali. Niektórzy również przedstawili
swoją wiedzę o Nim w pismach. Teologia może zrobić z tego wspaniały użytek.
Jeżeli święci są tak ważni dla teologii, dlaczego są tak rzadko cytowani w
badaniach teologicznych?
JL: Nieraz święci nie są cytowani wprost, ale ich nauczanie jest w umyśle i sercu
teologa i ma wpływ na podstawowe podejście, na sposób konstruowania
argumentacji teologicznej oraz na weryfikację wniosków. Jeżeli brak jest
wyraźnego powołania się na świętych, to być może dlatego, że teolog nie potrafi
znaleźć sposobu na zacytowanie ich w naukowym dyskursie rozumowego
uzasadniania wiary. Pytanie to wymaga odpowiedzi i nasz kongres może pomóc
w jej znalezieniu.
Jednak w innych przypadkach nauczanie świętych jest odkładane na bok,
ponieważ autor zasadniczo uważa, że nie należy ono do teologicznej metody
naukowej. Autorzy nie zwracają się do świętych, jako do źródła teologii, w której
prawda objawiona może być lepiej zrozumiana i w ten sposób tracą wielki skarb.
Jest to raczej ograniczanie sposobu uprawiania teologii, a nie zaleta.
Jaki wkład do teologii wniósł św. Josemaría?
JL Jeżeli odnieść się do tego, co dzisiaj określane jest mianem „teologii
duchowej”, tj. tej części teologii, która zajmuje się rozwojem życia dzieci Bożych
pod działaniem Ducha Świętego, mogę powiedzieć, że św. Josemaría był
pierwszym świętym, który nauczał prawdziwie świeckiej, sekularnej teologii.
Zostawił nam nie tylko zestaw wskazówek dotyczących życia chrześcijańskiego,
mających zastosowanie do każdej osoby, ale również bogatą doktrynę, która ze
względu na swój jednolity charakter stanowi ducha „drogi do świętości przez
pracę zawodową i wypełnianie codziennych obowiązków chrześcijanina”, że użyję
słów modlitwy z prośbą o łaski przez jego wstawiennictwo. Duch ten prowadzi do
przekształcania społeczeństwa od wewnątrz, w ramach obywatelskich, świeckich
działalności, poprzez które chrześcijanie budują społeczeństwo obywatelskie oraz
Kościół.
Św. Josemaría uczy nas, aby za podstawę tego uświęcania przyjąć otrzymane w
momencie chrztu poczucie „synostwa Bożego” - bycia córką lub synem Boga; lub
też, co w praktyce sprowadza się do tego samego, zdać sobie sprawę, że
3/4
jesteśmy „drugim Chrystusem, samym Chrystusem”. Jesteśmy wezwani do
współodkupienia wraz z Nim, oddając nasze życie za innych. Uczy nas, aby
starać się kontemplować Boga w codziennym życiu, czyniąc Mszę św. ośrodkiem
i korzeniem naszego życia wewnętrznego. Św. Josemaría rzucił w sposób
fundamentalny światło na Chrystusa i na związek chrześcijan z Chrystusem,
otwierając nową szeroką panoramę dla teologii duchowej.
Jego przesłanie dotyczy jednak również innych części teologii. Wszystkie one, od
antropologii chrześcijańskiej do teologii moralnej, mogą zaczerpnąć z jego
nauczania światło i bodziec do dalszego rozwoju.
Jakie najistotniejsze publikacje na temat nauczania św. Josemaríi ukazały
się w ostatnich latach?
JL Ważnym źródłem pozwalającym na zrozumienie jego nauczania są pisma
Sługi Bożego Alvaro del Portillo, na przykład książka Zanurzeni w Boguoraz
książki biskupa Javiera Echevarri, w szczególności Wspomnienie o świętym
Josemaríi Escrivie. W dziedzinie teologii jest wielu autorów, których należałoby
wymienić. Na przykład dobrze znane są pisma Fernando Ocariza na temat
synostwa Bożego, uświęcania pracy i powołania chrześcijańskiego w nauczaniu
św. Josemaría. Podobnie jak książki Pedro Rodrigueza, Martina Rhonheimera,
Jose Luis Illanesa, Antonio Arandy i wielu innych. Istnieje szczegółowa bibliografia
w ostatnio wydanej trzytomowej pracy Vida cotidiana y santidad en la enseńanza
de san Josemaría, której wraz z Ernstem Burkhartem jestem współautorem.
Podczas kongresu odbędzie się premiera książki „Diccionario de san
Josemaría”. Jaki jest jej cel? Kim są jej autorzy?
JL Celem „Diccionario” jest przedstawienie syntezy nauczania św. Josemaríi w
porządku alfabetycznym, wraz z krótką bibliografią każdego hasła. Autorami są
liczni teolodzy, historycy, filozofowie i specjaliści od prawa kanonicznego.
Skompilowanie Diccionario zajęło wiele lat, pod redakcją profesora Illanesa, wraz
z profesorami José Luis González Gullónem, Mercedes Alonso oraz Inmaculadą
Alva z Uniwersytetu Nawarry. Jest to praca podobna do słowników św. Teresy z
Avila i św. Jana od Krzyża oraz innych wielkich świętych, które zostały wydane
przez to samo wydawnictwo - Monte Carmelo. Słownik ten zostanie włączony do
podstawowej bibliografii św. Josemaríi, podobnie jak materiały z kongresu, które
planujemy opublikować w 2014 roku.
Aby zapoznać się ze szczegółowym programem: kliknij tu
4/4
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)