pełna wersja w pdf

98
Alergia Astma Immunologia 2007, 12(2): 98-102
Ocena wybranych subpopulacji limfocytów T CD4+ oraz
CD8+ migda³ków gard³owych dzieci choruj¹cych na
sezonowy oraz przewlek³y alergiczny nie¿yt nosa
Assesment of CD4+ and CD8+ T lymphocytes in adenoids from children
with chronic and seasonal allergic rhinitis
ANNA ZAKRZEWSKA 1/, DANUTA GRYCZYÑSKA 1/, EWA POLAKOWSKA 2/, S£AWOMIR CHRUL 2/
1/
2/
Klinika Otolaryngologii, Audiologii i Foniatrii Dzieciêcej Katedry Pediatrii Zabiegowej Uniwersytetu Medycznego
w £odzi
Pracownia Cytofluorymetrii Kliniki Chorób Dzieci, I Katedra Pediatrii Uniwersytetu Medycznego w £odzi
Streszczenie
Summary
Wprowadzenie. Udowodniono rolê limfocytów krwi obwodowej
o fenotypie CD4+CD25+ w regulacji zahamowania allogenicznej
proliferacji, produkcji cytokin oraz odpowiedzi alergicznej.
Introduction. The role of CD4+CD25+ blood lymphocytes in regulation
of allogenic proliferation, cytokine production and allergic response
has been confirmed.
Cel pracy. Niewyjaœnione jest natomiast rola, jak¹ pe³ni¹ limfocyty T
CD8+ w rozwoju reakcji alergicznej w tkankach. Celem pracy by³a
ocena limfocytów T o fenotypach CD4+CD25+, CD4+CD152+ oraz
CD8+CD25+, CD8+CD152+ w tkance limfatycznej zwi¹zanej z b³on¹
œluzow¹ nosa (NALT).
Aim of the study. The role of tissue subpopulation CD8+ lymphocytes
in the development of allergic response is still unknown. The aim of
this study was to assess the percentage of CD4+CD25+, CD4+CD152+
and CD8+CD25+, CD8+CD152+ T lymphocytes found in the
nasopharyngeal-associated lymphoid tissue (NALT).
Materia³ i metody. Badaniami objêto dzieci choruj¹ce na przewlek³y
alergiczny nie¿yt nosa, sezonowy alergiczny nie¿yt nosa oraz dzieci
bez cech atopii. Materia³em badawczym by³y migda³ki, uzyskane drog¹
adenotomii, któr¹ wykonano ze wskazañ laryngologicznych. Liczbê
limfocytów T migda³ka o wybranych fenotypach oceniono
cytofluorymetrycznie. Wyniki poddano analizie statystycznej,
przyjmujac próg istotnoœci ro¿nic pomiêdzy grupami p<0,05.
Material and methods. Children suffering from chronic allergic
rhinitis, seasonal allergic rhinitis, and non-atopic children were qualified
to the study. Adenoid tissue obtained during adenectomy performed
for laryngological reasons was examined. The number of adenoid
lymphocytes T was assessed by flow cytometry. Statistic analysis
was then performed, with significance limit for between-group
differences at p<0.05.
Wyniki. Stwierdzono istotne statystycznie ró¿nice pomiêdzy udzia³em
odsetkowym limfocytów T migda³ka gard³owego o fenotypie
CD8+CD25+ dzieci choruj¹cych na alergiczny, zarówno sezonowy,
jak i przewlek³y, nie¿yt nosa a dzieæmi bez cech atopii. U dzieci
choruj¹cych na sezonowy nie¿yt nosa w porównaniu do dzieci bez
cech atopii stwierdzono wiêksz¹ liczbê limfocytów T o fenotypach
CD8+CD152+ oraz CD4+CD152+, a tak¿e ró¿nice, nieistotne
statystycznie, dla fenotypu CD4CD25. Natomiast u dzieci choruj¹cych
na przewlek³y alergiczny nie¿yt nosa, stwierdzono mniejsz¹ liczbê
limfocytów T subpopulacji CD8+CD152+ni¿ u dzieci bez cech atopii.
Results. There was a statistically significant difference in the number
of CD8+CD25+ T cells between allergic (both to pollens and house
dust mite) and non-allergic children.
In children with seasonal allergic rhinitis compared to the non-atopic
children, the percentages of CD8+CD152+ and CD4+CD152+ T cells
were significantly higher, while for the CD4+CD25+ phenotype the
differences were not statistically significant. In children with chronic
allergic rhinitis, the number of CD8+CD152+ cells was lower compared
to control.
Wnioski. W migda³kach gard³owych dzieci choruj¹cych na alergiczny
nie¿yt nosa wywo³any alergenami py³ków i roztoczy stwierdza siê
statystycznie znamienne liczniejsze populacje limfocytów T
o fenotypie CD8CD25 w porównianiu z dzieæmi bez cech atopii.
S³owa kluczowe: limfocyty migda³ka gard³owego: CD4+CD25+,
CD8+CD25+, alergiczny nie¿yt nosa, dzieci
Conclusions. Statistically significant differences in the number of
subpopulation CD8+CD25+ cells were identified in adenoid of children
with allergic rhinitis to pollens and house dust mite compared to nonatopic children.
Key words: adenoids lymphocytes CD4+CD25+, CD8+CD25+,
allergic rhinitis, children
© Alergia Astma Immunologia, 2007, 12(2): 98-102
Adres do korespondencji / Address for correspondence
www.mediton.pl/aai
Anna Zakrzewska
94-215 £ódŸ, ul. Warneñska 5
tel. (42) 611 19 12, e-mail: [email protected]
Nades³ano: 05.01.2007
Zakwalifikowano do druku: 05.04.2007
Na rozwój chorób alergicznych, niezale¿nie od predyspozycji genetycznych, maj¹ wp³yw czynniki œrodowiskowe. Nadal natomiast nie okreœlono, jakie mechanizmy
immunologiczne decyduj¹ o rozwoju choroby [1,2].
Jednym z czynników wp³ywajacych na rozwój reakcji
IgE-zale¿nych le¿¹cych u podstaw chorób alergicznych
mo¿e byæ kontrola poprzez limfocyty regulatorowe, a szczególnie limfocyty T o fenotypie CD4+CD25+. Uwa¿a siê,
Zakrzewska A i wsp. Ocena wybranych subpopulacji limfocytów T CD4+ oraz CD8+ migda³ków gard³owych ...
¿e komórki te blokuj¹ potencjalnie patologiczne, Th2 zale¿ne, reakcje na alergeny [3]. Wykazano, ¿e u osób choruj¹cych na py³kowicê niedobór limfocytów CD4+CD25+
stwierdzany jest we krwi obwodowej zarówno w okresie
ekspozycji, jak i poza sezonem pylenia [4].
Nie okreœlono jednoznacznie roli, jak¹ w mechanizmie
rozwoju reakcji alergicznej mog¹ pe³niæ limfocyty T supresorowe CD8+. Na ich znaczenie wskazuje zwi¹zek,
jaki stwierdzono pomiêdzy wzrostem produkcji INF-gamma przez komórki CD3+CD8+ w krwi obwodowej, a nadreaktywnoœci¹ w drogach oddechowych [5].
Badania, w których oceniano limfocyty regulatorowe,
dotyczy³y g³ównie krwi obwodowej. Natomiast, poniewa¿
udowodniono, ¿e komórki dendrytyczne (DC) w tkance
limfatycznej zwi¹zanej z b³on¹ œluzowa nosa (NALT) prezentuj¹ antygeny po wewn¹trznosowej immunizacji [6],
co wskazuje, ¿e w NALT mo¿e zachodziæ indukcja lub
zablokowanie reakcji IgE-zale¿nej na aeroalergeny, istotnym wydaje siê znaczenie limfocytów regulatorowych
w tkance.
Czêœci¹ NALT jest migda³ek gard³owy, który wraz
z ca³¹ tkank¹ limfatyczn¹ nosogard³a pe³ni wa¿ne funkcje induktorowe i efektorowe w rozwoju odpowiedzi immunologicznej [7,8]. Jednostk¹ morfologiczno-czynnoœciow¹ migda³ka jest uk³ad: grudka ch³onna, nab³onek krypty
migda³ka i przestrzeñ miêdzygrudkowa. Migda³ki nie posiadaj¹ naczyñ limfatycznych doprowadzaj¹cych, a limfocyty z krwi obwodowej przechodz¹ do przestrzeni miêdzygrudkowych przez ¿ylne naczynia w³osowate z wysokim œródb³onkiem (HEV – high endothelial venule) [9].
Przez naczynia te przenika wiêcej limfocytów T ni¿ B,
a wœród limfocytów T s¹ zarówno komórki dziewicze, jak
i pamiêci, czêœciej o fenotypie CD8+ ni¿ CD4+ [10].
W przestrzeniach miêdzygrudkowych dziewicze limfocyty T, g³ównie CD4+, stykaj¹ siê z komórkami prezentujacymi antygen (APC). Natomiast inicjowanie odpowiedzi
na antygeny prezentowane przez komórki nie bêd¹ce profesjonalnymi APC odbywa siê poprzez kostymulacjê
ICAM-1, która to jest bardziej efektywna w stosunku do
limfocytów CD8+ ni¿ CD4+ [11].
Celem pracy jest ocena odsetka limfocytów T
CD4+CD25+ i CD8+CD25+ oraz odsetka limfocytów T
wykazuj¹cych ekspresjê b³onow¹ CTLA4 (CD152)
w migda³kach gard³owych dzieci chorujacych na alergiczny nie¿yt nosa wywo³any alergenami py³ków roœlin
(s.a.n.n.) lub roztoczy kurzu domowego (p.a.n.n) w okresie naturalnej ekspozycji alergenowej.
MATERIA£ I METODY
Pacjenci
Badaniami objêto 47 dzieci w wieku od 4 do 10 lat
(œrednia wieku 6,82+/-2,07) p³ci obojga. (34 ch³opców oraz
28 dziewcz¹t). Ustalono trzy grupy badawcze: pierwsz¹
99
stanowi³o 12 dzieci chorujacych na przewlek³y alergiczny
nie¿yt nosa p.a.n.n. (œrednia wieku 7,14+/-1,96), drug¹ –
16 dzieci chorujacych na sezonowy nie¿yt nosa s.a.n.n
(œrednia wieku 7,04+/-2,12), a trzeci¹, stanowi¹c¹ grupê
porównawcz¹, 19 dzieci nie wykazuj¹cych cech atopii
n.n.n., u których nie stwierdzano rodzinnego wystêpowania chorób alergicznych (œrednia wieku 6,68+/-2,43) leczonych operacyjnie w Klinice Otolaryngologii Dzieciêcej. Wskazania do adenotomii ustalono zgodnie z zaleceniami Europejskiego Towarzystwa Otolaryngologów Dzieciêcych.
U wszystkich dzieci przeprowadzono testy skórne metod¹ prick-test alergenami firmy Allergopharma. U dzieci
wykazujacych objawy przewlek³ego nie¿ytu nosa stwierdzono w skórze swoiste IgE dla alergenów roztoczy kurzu domowego, ponadto u 8 dzieci – dla alergenów grzybów pleœniowych, u 7 – dla alergenów kota. U trojga z nich
rozpoznano astmê oskrzelow¹.
U 16 dzieci wykazyjacych objawy alergicznego nie¿ytu nosa w okresie pylenia traw stwierdzono w skórze
swoiste IgE dla alergenów py³ków traw, a u 6 dzieci tak¿e dla py³ków drzew, tylko u jednego z dzieci w okresie
sezonu pylenia zg³aszano objawy obturacji oskrzelowej.
U 19 dzieci zakwalifikowanych do grupy kontrolnej nie
stwierdzono obecnoœci swoistych IgE dla alergenów
w skórze ani swoistych IgE dla roztoczy kurzu oraz py³ków traw i brzozy w surowicy krwi.
Do dalszych badañ zakwalifikowano te dzieci, które
w okresie 4 tygodni poprzedzaj¹cych adenotomiê nie chorowa³y na ostr¹ infekcjê górnych dróg oddechowych, nie
stwierdzono u nich alergizacji paciorkowcowej oraz nie
otrzymywa³y steroidów systemowych i donosowych a tak¿e leczenia immunostymulacyjnego.
Ocena limfocytów z migda³ków gard³owych
Migda³ki bezpoœrednio po usuniêciu umieszczano
w 0,9% NaCl o temperaturze 4o C. Materia³ w ma³ej iloœci pod³o¿a RPMI lub PBS umieszczano na szalce Petriego, ciêto ostrym no¿em, a nastêpnie przecierano przez
sitko (40 mikrometrów) do probówki. Materia³ dwukrotnie przep³ukiwano pod³o¿em RPMI i zawieszano do uzyskania gêstoœci 2x106 / w 1 ml pod³o¿a. Komórki barwiono stosuj¹c p-cia³a monoklonalne sprzê¿one z fluorochromami CD4 FITC, CD8FITC, CD25PE, CD152PE, CD3
PerCP (BD BIOSCIENCES). Po wybarwieniu komórki
utrwalano preparatem Cellfix (BD BIOSCIENCES).
Akwizycjê i analizê znakowanych komórek prowadzono przy u¿yciu cytometru przep³ywowoego FACSCalibur firmy Becton Dicinson stosuj¹c bramkê CD3/SSC.
Analiza statystyczna
Przeprowadzono analizê rozk³adu ocenianych wartoœci w oparciu o pakiet Statistica 6. Zastosowano nieparametryczn¹ analizê wykorzystuj¹c test U Mann-Whitney’a
100
Alergia Astma Immunologia 2007, 12(2): 98-102
porównañ miêdzy dwiema kolejnymi grupami ustalaj¹c
znamienne ró¿nice odsetka poszczególnych fenotypów limfocytów na poziomie istotnoœci p<0,05.
35
s.a.n.n.
30
p.a.n.n.
niealergiczny
25
WYNIKI
20
Analizowane grupy pacjentów choruj¹ch na sezonowy alergiczny nie¿yt nosa, przewlek³y alergiczny nie¿yt
nosa oraz dzieci bez cech alergii by³y podobne pod wzglêdem wieku, p³ci, oraz œredniej liczby infekcji górnych dróg
oddechowych w czasie roku (p=0,87).
Wyniki iloœciowej oceny limfocytów T o fenotypie
CD4+CD25+, CD4+CD152+, oraz CD8+CD25+
i CD8+CD152+ przeprowadzonej u dzieci choruj¹cych na
s.a.n.n. oraz p.a.n.n. (spowodowany uczuleniem na roztocza) w formie odsetka ogólnej puli limfocytów T CD4+
oraz CD8+ przedstawia tabela I.
Tabela 1. Wartoœci statystyczne odsetka badanych fenotypów limfocytów z migda³ków gard³owych w poszczególnych grupach:
s.a.n.n. – dzieci chorujace na sezonowy alergiczny nie¿yt nosa
p.a.n.n. – dzieci choruj¹ce na przewlek³y alergiczny nie¿yt nosa
n.n.n. – dzieci choruj¹ce na niealergiczny nie¿yt nosa
liczba mediana minimum maksimum wariancja
%
15
10
5
0
CD4CD25
CD8CD25
Tabela 2. Analiza statystyczna ró¿nic odsetka poszczególnych
badanych fenotypów limfocytów T migda³ka gard³owego pomiêdzy trzema ocenianymi grupami dzieci
s.a.n.n – dzieci choruj¹ce na alergiczny nie¿yt nosa zale¿ny od aleregenów py³ków traw
p.a.n.n. – dzieci chorujace na alergiczny nie¿yt nosa zale¿ny od alergenów roztoczu kurzu
n.n.n. – dzieci choruj¹ce na nie¿yt nosa niezwi¹zany z alergenami
16
16
16
16
25,67
27,31
10,83
28,28
22,44
13,57
7,87
9,92
28,89
40,81
13,59
34,80
4,56
91,88
4,50
102,56
Odsetek
limfocytów
CD4CD25
x
p.a.n.n.
%CD4CD25
%CD8CD25
%CD4CD152
%CD8CD152
12
12
12
12
25,03
29,10
8,39
15,96
22,00
24,50
4,89
12,00
31,35
35,88
11,12
28,15
11,69
12,22
5,04
38,1
CD8CD25
x
x
CD4CD152
x
x
CD8CD152
x
x
19
19
19
19
22,49
33,09
8,06
20,94
18,13
13,41
5,86
11,17
32,31
58,00
16,85
40,21
11,61
168,30
6,40
73,29
Limfocyty T CD4+CD25+ wykazywa³y zbli¿ony odsetek we wszystkich grupach badawczych. Najwy¿sze
wartoœci komórek CD8+CD25+ stwierdzono w migda³kach gard³owych dzieci bez cech atopii, najmniejsze natomiast u dzieci choruj¹cych na sezonowy nie¿yt nosa.
Nie stwierdzono istotnych statystycznie ró¿nic pomiêdzy
dzieæmi choruj¹cymi na sezonowy (wywo³any alergenami py³ków traw) i przewlek³y alergiczny nie¿yt nosa (wywo³any alergenami roztoczy). Najwiêkszy odsetek limfocytów T zarówno CD8+CD25+ oraz CD8+CD152+
stwierdzono w grupie dzieci z objawami s.a.n.n. Wartoœci
mediany w poszczegolnych grupach przedstawia rycina 1.
Oceniono statystyczneczne ró¿nice dotycz¹ce subpopulacji limfocytów pomiêdzy trzema grupami badanymi.
Wyniki przedstawia tabela 2.
CD8CD152
Ryc. 1. Odsetek subpopulacji limfocytów T w migda³ku gard³owym (podano wartoœæ mediany)
s.a.n.n. – dzieci chorujace na sezonowy alergiczny nie¿yt nosa
p.a.n.n. – dzieci choruj¹ce na przewlek³y alergiczny nie¿yt nosa
s.a.n.n.
%CD4CD25
%CD8CD25
%CD4CD152
%CD8CD152
n.n.n.
%CD4CD25
%CD8CD25
%CD4CD152
%CD8CD152
CD4CD152
s.a.n.n p.a.n.n.
x
X
X
X
X
X
X
X
X
n.n.n
x
x
x
x
x
x
x
x
istotnoϾ p
p=0,77
p=0,11
p=0,057
p=0,44
p=0,049
p=0,041
p=0,07
p=0,86
p=0,041
p=0,17
p=0,11
p=0,77
Nie stwierdzono istotnych statystycznie ró¿nic w wielkoœci badanych subpopulacji limfocytów T w grupie dzieci chorujacych na s.a.n.n. i p.a.n.n..(p>0,05). Ró¿nice pomiêdzy dzieæmi choruj¹cymi na p.a.n.n. i dzieæmi bez cech
atopii stwierdzono tylko dla fenotypu CD8CD25 limfocytów T migda³ka, mia³y one graniczn¹ wartoœæ istotnoœci
(p=0,05). Rycina 2 przedstawia graficznie relacje na podstawie wartoœci mediany.
W porównaniu z grup¹ kontroln¹ u dzieci choruj¹cych
na s.a.n.n. stwierdzono znamiennie (p=0,04) liczniejsz¹
populacjê limfocytów T CD4+CD152+ i nieznamiennie
(p=0,057) limfocytów T CD4+CD25+ oraz znamiennie
mniej liczn¹ populacjê limfocytów T CD8+CD25
+(p=0,041). Rycina 3 przedstawia graficznie wartoœci
mediany w badanych grupach.
Zakrzewska A i wsp. Ocena wybranych subpopulacji limfocytów T CD4+ oraz CD8+ migda³ków gard³owych ... 101
Ryc. 2. Porównanie odsetka limfocytów T migda³ka gard³owego
dzieci choruj¹cych na p.a.n.n. (uczulonych na roztocza kurzu)
i dzieci nieatopowych
Ryc. 3. Porównanie odsetka limfocytów migda³ka gard³owego
dzieci choruj¹cych na s.a.n.n. (uczulonych na py³ki traw) i dzieci nieatopowych
DYSKUSJA
Stwierdzono znamiennie liczniejsz¹ populacjê limfocytów T migda³ka gard³owego o fenotypie CD4CD152
oraz znamiennie mniejsz¹ limfocytów CD8+CD25+ u dzieci choruj¹cych na sezonowy nie¿yt nosa w okresie naturalnej ekspozycji alergenowej w porównaniu z grup¹ dzieci
zdrowych. Ró¿nicê, nieznamienn¹ statystycznie, wykazano tak¿e pomiêdzy dzieæmi chorujacymi na sezonowy
nie¿yt nosa a dzieæmi bez objawów choroby alergicznej
stwierdzono w populacji limfocytów T CD4+CD25+.
Odsetek subpopulacji badanych limfocytów u dzieci
choruj¹cych na przewlek³y a.n.n. wywo³any roztoczami
by³ bardzo zbli¿ony do wartoœci obserwowanych u dzieci
chorujacych na niealergiczny nie¿yt nosa, tylko odsetek
limfocytów T o fenotypie CD8CD25 wykazywa³ istotne
ro¿nice. Nie stwierdzono tak¿e istotnych ro¿nic pomiêdzy
dzieæmi choruj¹cymi na przewlek³y a.n.n. w porównaniu
z choruj¹cymi na sezonowy a.n.n.
Nasilenie objawów miejscowych nie¿ytu nosa u dzieci choruj¹cych na p.a.n.n. w ocenie klinicznej by³o mniejsze ni¿ u dzieci choruj¹cych na sezonowy nie¿yt nosa.
Wi¹zaæ to nale¿y z edukacj¹ pacjentów i dzia³aniami prewencyjnymi w przypadkach uczuleñ na roztocza i brakiem pe³nej mo¿liwoœci unikania ekspozycji na kr¹¿¹ce
py³ki. Migda³ki gard³owe dzieci choruj¹cych na alergiczny nie¿yt nosa badano w okresie naturalnej ekspozycji
alergenowej, ale w przypadku dzieci z s.a.n.n. koniecznym by³o odst¹pienie od zabiegu operacyjnego w przypadku bardzo nasilonych objawów alergicznych.
Chorobê alergiczn¹ mo¿na okreœliæ jako zaburzenie
w dynamicznej równowadze pomiêdzy alergenow¹ aktywacj¹ komórek regulatorowych a aktywacj¹ komórek
efektorowych, którymi s¹ limfocyty Th2. Niedostateczna
supresja poprzez limfocyty regulatorowe lub silny sygna³
aktywacyjny wywo³any ekspozycj¹ alergenow¹ warunkuje rozwój choroby alergicznej [12].
W przeprowadzonych badaniach dotycz¹cych limfocytów T migda³ka gard³owego stwierdzono istotne ró¿nice dotycz¹ce odsetka fenotypu CD8+CD25+. Najwiêcej
tych limfocytów stwierdzano u dzieci bez cech atopii, najmniej natomiast u choruj¹cych na sezonowy nie¿yt nosa
w okresie ekspozycji.
Z badañ Deethsa i Meschera wynika, ¿e kostymulacja protein ICAM-1 z komórek APC jest znacznie bardziej efektywna dla limfocytów CD8+ (zarówno dziewiczych, jak i pamiêci) ni¿ dla CD4+ [10]. Kolhmeier i wsp.
wysuwaj¹ przypuszczenie, ¿e limfocyty T wchodz¹ce
w interakcje z limfocytami B prezentuj¹cymi antygen
otrzymuj¹ sygna³ kostymulujacy przez ICAM-1. Natomiast
przy interakcji z APC ICAM na APC ³¹czy siê z CD11a
na limfocytach T. Sygna³ ten powoduje zwiêkszenie ekspresji antyapoptotycznego bia³ka bcl-2 i chroni te komorki
przed apoptoz¹ [13].
Wielu badaczy stwierdzi³o deficyt limfocytów regulatorowych we krwi obwodowej pacjentów choruj¹cych na
py³kowicê [2,14]. Deficyt ten potwierdzi³ tak¿e Kaidashev, badaj¹c hodowlê limfocytów pochodz¹cych od pacjentów choruj¹cych na p.a.n.n., które poddawano ekspozycji na alergeny roztoczy [4]. Inni autorzy podzielaj¹
pogl¹d ¿e niedobór limfocytów regulatorowych CD4CD25
jest istotny dla rozwoju objawów choroby alergicznej
[15,16,17]. Limg EM i wspo³autorzy sugeruj¹, ¿e defekt
w regulacji reakcji Th2 na alergeny poprzez limficyty T
CD4CD25 nie jest defektem pierwotnym, ale ¿e implifikuje siê w czasie powstania uczulenia na alergeny. Autorzy stwierdzaj¹, ¿e limfocyty T CD4+CD25+ mog¹ zabezpieczaæ patologiczn¹ aktywacjê Th2 po stymulacji
aeroalergenami u osób nieatopowych, natomiast choroby
alergiczne s¹ wynikiem zaburzeñ tej supresji [12].
Jednak¿e fakt ekspresji CD25 jest jednoznacznym potwierdzeniem aktywacji komórki, a nie dowodem na jej
102
w³asciwoœci regulatorowe. Bardzo istotne s¹ wyniki badañ Thorntona, które udawadniaj¹ brak specyficznoœci antygenowej efektorowej supresji CD4+CD25+ [18].
Wszystkie przedstawione badania dotycz¹ limfocytów
krwi obwodowej. Nie znaleziono informacji o limfocytach
regulatorowych w tkankach, a szczególnie w narz¹dach,
które nale¿¹ do MALT. W prezentowanych badaniach
stwierdzo zbli¿ony we wszystkich grupach badawczych
odsetek limfocytów CD4+CD25+ w migda³kach, nieco
nawet wiêkszy odsetek tych komórek by³ u dzieci chorujacych na alergiczny nie¿yt nosa.
Nie okreœlono do tej pory jednoznacznie, jakie znaczenie maj¹ alergenowo-swoiste limfocyty T CD8+
[19,20]. Ich najistotniejsz¹ rol¹ wydaje siê udowodnione
wzmo¿one wydzielanie produkowanego INF-gamma
u osób z nadreaktywnoœcia dróg oddechowych [5].
Interleukina 2 indukuje ekspresje CTLA4 na limfocytach CD4+ i CD8+ co przebiega z koekspresj¹ CD25.
Alergia Astma Immunologia 2007, 12(2): 98-102
CTLA4 mo¿e wiêc pe³niæ rolê efektorow¹ immunosupresji
mediowanej IL-2. Udowodniono, ¿e w czasie pierwotnej
immunizacji wystêpuje wzrost ekspresji b³onowej CD152
aktywowanych limfocytów T CD8, czemu przypisano
istotn¹ rolê regulacyjn¹. Blokowanie produkcji INF-gamma przez komórki CD8+ odbywa siê na skutek reakcji
z receptorem CD152 w b³onie komórki [21].
Natomiast wykazana wewn¹trzkomórkowa ekspresja CTLA4 stwierdzana w limfocytach T migda³ka, w badaniach immunohistochemicznych u dzieci choruj¹cych
na alergiczny nie¿yt nosa blokuje ich aktywnoœci cytotoksyczno-supresorow¹ [22], co w efekcie umo¿liwia rozwój choroby alergicznej. W tej sytuacji wydaje siê, ¿e
uzyskane w przedstawionych badaniach wyniki mog¹ jedynie potwierdzaæ ¿e regulacja reakcji Th2 w tkance limfatycznej zwi¹zanej z b³on¹ œluzow¹ nosa zwi¹zana jest
z relacjami pomiêdzy procesem aktywacji a reakcj¹ cytotoksyczno-supresorow¹ zarówno limfocytów o fenotypie CD4+, jak i CD8.
Piœmiennictwo
1. Prescott SL, Macaubas C, Smallacombe T i wsp. Development
of allergen-specific T cell memory in atopic and normal children.
Lancet. 1999; 353: 169-200.
2. Holt PG, Stambles PA. Regulation of immunologic homeostasis
in peripheral tissues by dendritic cells the respiratory tract as
a paradigm. J Allergy Clin Immunol. 2000; 105: 256-62.
3. Holt PG, Sly PD. Emerging concepts of T-cell regulation in asthma
nad allergy J Allery Clin Imunol. 2003; 15: 255-60.
4. Kaideshev I, Kutsenko N, DuBuske L i wsp. Apoptotic disorders
of CD4+CD25+ cells in atopic patients. Poster Indices EAACI
Stokholm 2004, 127.0.0.1: 8080/P2V/servlet/bookmarks XXIII
EAACI Congress Amsterdam 2004.
5. Magnan AO, Mrely LG, Camilla CA i wsp. Assessment of the
Th1/Th2 paradigm in whole blood in atopy and asthma. Increased
INF-gamma-producing CD8+T cells in asthma. AM J Respir
Crit Care Med. 2000; 161: 1790-96.
6. Van Kempen MJP, Rijkers GT, Van Cauwenberge PB. The
immune response in adenoids and tonsils. Int Arch Allergy
Immunol. 2000; 122: 8-19.
7. Rynnel-Dagoo B, Agren H. The nasopharynx and the middle ear.
Inflammatory reactions in middle ear diseases. Vaccine. 2000;
19: 26-31.
8. Slavin-Chiorini D, Catalfammo N, Kudo-Saito Ch i wsp.
Amplification of the lytic potential of effector/memory CD8+
cells by vector – based enhancement of ICAM-1(CD54) in target
cells:implication for intratumoral vaccine therapy. Can Gene Ther.
2004; 11: 665-68.
9. Deneys V, Mazzon AM, Maeques JL, Benoit H, Bruyre M.
References values for peripherial blood B-lymphocyte
subpopulations: a basis for multiparametric immunophenotyping
of abnormal lymphocytes. J Immunol Methods. 2001; 253:
23-36.
10. Zidan M, Jecker P, Pabst R. Differences in lymphocyte subset
in the wall of high endothelial venules and lymphatics of human
palatinae tonsils. Scan J Immunol. 2000; 51: 372-76.
11. Deeths MJ, Mescher MF. ICAM-1 and B7-1 provide similar
but distinct costimulation for CD8+ T cells, while CD4+ T cells
are poorly costimulated by ICAM-1. Eur J Immunol. 1999; 29:
45-53.
12. Ling EM, Smith T, Nguyen XD, Pridgeon C et all. Relation of
CD4+CD25+ regulatory T-cell supression of allergen-driven
T-cell activation to atopic status and expression of allergic disease.
Lancet. 2004; 363: 608-15.
13. Kohlmeier JE, Rumsey LM, Chan MA, Benedict SH. The
outcome of T-cell costimulation through intracellular adhesion
molecule-1 differs from costimulation through leucocyte functionassociated antigen-1. Immunol. 2003; 108: 152-57.
14. Maloy KJ, Powrie F. Regulatory T-cells in the control of immune
pathology. Nature Immunol. 2001; 2: 816-22.
15. Jutel M, Akdis M, Budak F et all. IL-10 and TgF-beta cooperate
I n the regulatory T cell response to mucosal allergens in normal
immunity and specific immunotherapy. Eur J Immunol. 2003;
33: 1205-14.
16. Hbeacher-Allan C, Viglietta V, Hafler DA. Inhibition of human
CD4+CD25+ hogh regulatory T cell function. J Immonol. 2002;
169: 6210-17.
17. Francis JM, TillSD, Durham SR. Induction of IL-10
CD4+CD25+ T cells by grass pollen immunotherapy. J Allergy
Clin Immunol. 2003; 111: 1255-61.
18. Thornton AM, Shevach EM. Supressor effector function of
CD4+CD25+ immunoregulatory T cells is antigen nonspecific.
J Immunol. 2000; 164: 183-91.
19. Wang XB, Zheng CY, Giscombe R, Lefvert AK. Regulation of
surface and intracelluler expression of CTLA-4 on human
peripheral T cells. Scand J Immunol. 2001; 54: 453-58.
20. Vukamanovic-Stejic M, Thomas MJ, Noble A, Kemenny DM.
Specificity, restriction and effector mechanisms of
immunotegulatory CD8 T cells. Immunol. 2001; 102: 115-22.
21. Pandiyan P, Hegel JKE, Krueger M et al. High IFN-gamma
production of individual CD8 T lymphocytes is controlled by
CD152 (CTLA-4). Immunol. 2007; 178: 2132-40.
22. Zakrzewska A, Gryczyñska D, Kobos J. Górski P. Expression
of Fas-ligand and CTLA4 in adenoids has a predictive value for
allergic rhinitis development in children. Int Arch Allergy
Immunol. 2006; 140(3): 223-30.