ARTYKUŁY Biota porostów rezerwatu przyrody „Diabli Skok”

ARTYKUŁY
Chrońmy Przyr. Ojcz. 67 (1): 55–61, 2011
Biota porostów rezerwatu przyrody „Diabli Skok” koło Szwecji
(północno-zachodnia Polska)
The lichen flora of the “Diabli Skok” nature reserve near Szwecja
(north-western Poland)
WOJCIECH GRUSZKA
Akademia Wychowania Fizycznego
Zamiejscowy Wydział Kultury Fizycznej
66–400 Gorzów Wielkopolski, ul. Estkowskiego 13
e-mail: [email protected]
Słowa kluczowe: porosty, rezerwat „Diabli Skok”, źródliska, Pomorze Zachodnie.
W pracy przedstawiono wyniki badań lichenologicznych przeprowadzonych w leśnym rezerwacie przyrody „Diabli Skok” w okolicach Wałcza, około 6 km na północ od miejscowości Szwecja
(północno-zachodnia Polska). W rezerwacie znaleziono 56 gatunków porostów, wśród których
22 uwzględniono w Czerwonej liście porostów wymarłych i zagrożonych w Polsce (Cieśliński i in.
2006), jeden jest objęty ochroną częściową, a 12 podlega ochronie ścisłej (Rozporządzenie 2004).
Wstęp
Charakterystyka terenu badań
„Diabli Skok” jest rezerwatem leśnym
podlegającym ochronie częściowej. Został
utworzony w 1961 roku (Zarządzenie 1961)
w celu ochrony fragmentu lasu z drzewami
pomnikowymi porastającego głęboki jar i jego
strome zbocza, oraz licznymi źródłami dającymi początek rzece Rurzycy. W 1990 roku
jego początkową powierzchnię (11,62 ha) powiększono do 20,98 ha. Na terenie rezerwatu
na potrzeby planów ochrony opracowano jedynie rośliny naczyniowe i mszaki (Żukowski
1961, Wojtaszyn 2002), biota porostów zaś nie
została do tej pory przebadana.
Celem przeprowadzonych w 2009 roku badań, było przedstawienie aktualnej listy gatunków porostów rezerwatu stanowiącej materiał
wyjściowy dla przyszłych badań porównawczych.
„Diabli Skok” jest położony około 6 km
na północ od wsi Szwecja, przy drodze prowadzącej do Sypniewa. Rezerwat zajmuje jar
o bardzo stromych zboczach. Jego południowy kraniec przylega do zasilanego źródliskami
jeziora Krąpsko Małe. Na obszarze rezerwatu stwierdzono występowanie kilku zbiorowisk roślinnych m.in.: kontynentalny bór mieszany Querco roboris-Pinetum, las mieszany
z panującym bukiem Fago-Quercetum petraeae, ols porzeczkowy Ribeso nigri-Alnetum, ols
torfowcowy Sphagno squarrosi-Alnetum, łęg
jesionowo-olszowy Fraxino-Alnetum. W płytkich ciekach i strumykach spływających ze
źródeł spotykany jest m.in.: zespół źródliskowy z rzeżuchą gorzką i śledzienicą skrętolistną
Cardamine amara-Chrysosplenium alternifolium. Wzdłuż płytkich strumyków i w ob-
55
Chrońmy Przyr. Ojcz. rocznik 67, zeszyt 1, 2011
niżeniach terenu występują: szuwar szaleju
jadowitego i turzycy nibyciborowatej CicutoCaricetum pseudocyperi, szuwar turzycy prosowej Caricetum paniculatae oraz szuwar turzycy
błotnej Caricetum acutiformis. Łącznie na florę rezerwatu składa się 285 gatunków roślin
w tym: 64 mszaków, 11 paprotników i 210 roślin nasiennych (Wojtaszyn 2002).
Materiał i metody
Badania przeprowadzono w kwietniu
2009 roku z zastosowaniem metody punktowej. Poszczególne stanowiska wybierano
tak, aby uzyskać pełny obraz bioty porostów. Analizowano wszystkie dostępne rodzaje
podłoży i siedlisk. Spisywano gatunki, których
oznaczenie w terenie nie budziło wątpliwości.
Taksony wymagające badań laboratoryjnych
zostały zebrane i oznaczane na podstawie
klucza Nowaka i Tobolewskiego (1975) oraz
opracowania Purvisa i innych (1992). Okazy
z rodzaju krużynka Micarea oznaczył dr
hab. Paweł Czarnota z Gorczańskiego Parku
Narodowego.
Z uwagi na brak możliwości weryfikacji
zebranego materiału metodą chromatografii
cienkowarstwowej (TLC) zastosowano nazewnictwo gatunków z rodzaju liszajec Lepraria
sp. oraz misecznica bledsza Lecanora cf. expallens.
Nazwy gatunkowe przyjęto za Index
Fungorum 2009.
Gatunki wskaźnikowe niżowych lasów
puszczańskich w Polsce podano za opracowaniem Czyżewskiej i Cieślińskiego (2003).
Kategorie zagrożenia podano za opracowaniem Cieślińskiego i innych (2006): EN
– wymierające, VU – narażone, NT – bliskie
zagrożenia.
Listę porostów zestawiono w porządku alfabetycznym, przy każdym gatunku podano
rodzaj podłoża, na którym wystąpił oraz łączną
liczbę stanowisk.
Materiał zielnikowy złożono w Zielniku
Zakładu Biologii i Ochrony Przyrody ZWKF
w Gorzowie Wielkopolskim.
56
Wyniki
Na badanym terenie odnotowano występowanie łącznie 56 gatunków porostów na trzech
rodzajach podłoży. Najliczniejszą grupę stanowią epifity, co jest konsekwencją leśnego charakteru rezerwatu. Pozostałe taksony występują
na murszejącym drewnie, glebie oraz zarówno
na korze, jak i na drewnie.
Porosty nadrzewne (35 gatunków, z których
19 to epifity wyłączne) zaobserwowano głównie na drzewach porastających zbocza jaru oraz
przy ścieżce biegnącej jego skrajem, co wynika
z korzystniejszych warunków świetlnych panujących w tych miejscach.
Forofitem o najbogatszej lichenobiocie jest
buk zwyczajny Fagus sylvatica, na którego korze znaleziono 24 gatunki porostów, w tym 13
wyłącznie na tym gatunku drzewa. Mniej epifitów występuje na korze grabu pospolitego
Carpinus betulus (10 gatunków), leszczyny pospolitej Corylus avellana (2 gatunki) oraz dębu
szypułkowego Quercus robur (5 gatunków).
Biota porostów sosny zwyczajnej Pinus sylvestris nie jest bogata i stanowią ją w całości
gatunki pospolite w całym kraju.
Najpospolitszymi gatunkami na całym
badanym terenie są: paznokietnik ostrygowy
Hypocenomyce scalaris, misecznica proszkowata Lecanora conizaeoides i liszajec Lepraria sp.
Cztery gatunki: kropnica różowa Bacidia
rosella, pałecznik brązowy Calicium salicinum,
otwornica półkulista Pertusaria hemisphaerica
i brodaczka kępkowa Usnea hirta występują
tylko na jednym stanowisku.
Porosty epiksyliczne (18 gatunków) stanowią liczną grupę z powodu znacznych ilości
drewna w różnym stopniu rozkładu (murszejące pniaki, leżące pnie i gałęzie oraz pozbawione kory drewno pni stojących). Do
najpospolitszych na obszarze badań należą:
chrobotek palczasty Cladonia digitata, chrobotek strzępiasty C. fimbriata i szarek pogięty
Trapeliopsis flexuosa. Z drewnem związane są
gatunki wymierające (trzonecznica siarkowa
Chaenotheca brachypoda, trzonecznica brunatnawa C. brunneola, pismaczek pęcherzyko-
W. Gruszka
Biota porostów rezerwatu „Diabli Skok”
waty Opegrapha vermicellifera) oraz chronione
(popielak pylasty Imshaugia aleurites, tarczownica skalna Parmelia saxatilis, pawężnica łuseczkowata Peltigera praetextata, płucnik
modry Platismatia glauca, mąklik otrębiasty
Pseudevernia furfuracea).
Porosty naziemne (3 gatunki z rodzaju chrobotek Cladonia) występują jedynie na zboczach
jaru w północno-zachodnim krańcu rezerwatu
w miejscach pozbawionych pokrywy roślinnej
oraz na poboczu ścieżki dydaktycznej w połuie
Sypn
wo
cja
we
Sz
6
7
9
4
11
10
14
11
4
7
2 5
12
4/5
15
12 16 15
9
8
8
13
1/3
6
6
15
14 11
10
14
12
12 15
dniowo-wschodniej części rezerwatu. 16 gatunków stanowią porosty stwierdzone zarówno na
korze krzew, jak i drewnie. Pod względem morfologicznym dominują porosty o plechach skorupiastych (31 gatunków). Pozostałe grupy morfologiczne, tj. krzaczkowate i listkowate, są reprezentowane odpowiednio przez 13 i 12 gatunków.
Na terenie rezerwatu występują 22 taksony uwzględnione w Czerwonej liście gatunków
porostów wymarłych i zagrożonych w Polsce
według Cieślińskiego i innych (2006) w tym:
4 gatunki w kategorii EN (kropnica różowa,
trzonecznica siarkowa, trzonecznica brunatnawa, pismaczek pęcherzykowaty), 11 gatunków
w kategorii VU i 7 gatunków w kategorii NT.
Ścisłej ochronie prawnej podlega 12 gatunków, a jeden częściowej (Rozporządzenie
2004). Położenie niektórych stanowisk gatunków chronionych oraz z czerwonej listy przedstawiono na rycinie 1.
Cztery spośród stwierdzonych na terenie rezerwatu gatunków, tzn.: trzonecznica siarkowa,
trzonecznica brunatnawa, pismaczek pęcherzykowaty i otwornica półkulista, są wskaźnikami
niżowych lasów puszczańskich (Czyżewska,
Cieśliński 2003).
Wykaz gatunków
1. Brodaczka kępkowa Usnea hirta (L.)
Weber ex F.H. Wigg. – na korze Fagus sylvatica, kategoria VU, gatunek chroniony, 1 stan.;
jezioro
Krąpsko Małe
0
100 m
54°
A
B
50°
16°
24°
C
2
D
Ryc. 1. Rozmieszczenie stanowisk gatunków porostów chronionych i zagrożonych na terenie rezerwatu „Diabli Skok”: 1 – Bacidia rosella, 2 – Calicium
abie�num, 3 – Calicium salicinum, 4 – Chaenotheca brachypoda, 5 – Chaenotheca brunneola,
6 – Chaenotheca furfuracea, 7 – Chaenotheca trichialis, 8 – Imshaugia aleurites, 9 – Opegrapha varia, 10 – Opegrapha vermicellifera, 11 – Opegrapha
vulgata, 12 – Pel�gera praetextata, 13 – Pertusaria
hemisphaerica, 14 – Pyrenula ni�da, 15 – Usnea filipendula, 16 – Usnea hirta; A – granica rezerwatu,
B – granica otuliny rezerwatu, C – teren podmokły,
D – stanowiska porostów
Fig. 1. Occurrence of protected and threatened lichens species in the “Diabli Skok” reserve: 1–16 – la�n names as above; A – reserve border, B – reserve
protec�on zone, C – waterlogged ground , D – locali�es of lichens
57
Chrońmy Przyr. Ojcz. rocznik 67, zeszyt 1, 2011
2. Brodaczka zwyczajna Usnea filipendula
Stirt. – na korze Fagus sylvatica, kategoria VU,
gatunek chroniony, 4 stan.;
3. Chrobotek cienki Cladonia macilenta
Hoffm. – na drewnie, 4 stan.;
4. Chrobotek otwarty C. cenotea (Ach.)
Schaerer – na drewnie, 3 stan.;
5. Chrobotek palczasty C. digitata (L.)
Hoffm. – na korze Pinus sylvestris, na drewnie,
12 stan.;
6. Chrobotek rogokształtny C. subulata
(L.) Weber ex F.H. Wigg. – na glebie, 2 stan.;
7. Chrobotek rosochaty C. foliacea (Huds.)
Willd. – na glebie, 2 stan.;
8. Chrobotek strzępiasty C. fimbriata (L.)
Fr. – na drewnie, 9 stan.;
9. Chrobotek szydlasty C. coniocraea
(Flörke) Spreng. – na korze Carpinus betulus,
na drewnie, 5 stan.;
10. Chrobotek widlasty C. furcata (Huds.)
Schrad. – na glebie, 2 stan.;
11. Dwojaczek blady Dimerella pineti
(Schrad.) Vězda – na korze Alnus glutinosa, na
drewnie, 3 stan.;
12. Kropnica różowa Bacidia rosella (Pers.)
De Not. – na korze Fagus sylvatica, kategoria
EN, 1 stan.;
13. Krużynka maleńka Micarea micrococca
sensu lato – na drewnie, 2 stan.;
14. Krużynka ziarenkowata M. prasina Fr.
– na drewnie, 2 stan.;
15. Liszajec Lepraria sp. – na korze Alnus
glutinosa, Carpinus betulus, Fagus sylvatica,
Pinus sylvestris, na drewnie, 22 stan.;
16. Literak właściwy Graphis scripta (L.)
Ach. – na korze Fagus sylvatica, kategoria NT,
8 stan.;
17. Mąkla tarniowa Evernia prunastri (L.)
Ach. – na korze Fagus sylvatica, na drewnie, kategoria NT, gatunek chroniony, 7 stan.;
18. Mąklik otrębiasty Pseudevernia furfuracea (L.) Zopf – na drewnie, gatunek chroniony,
5 stan.;
19. Misecznica bledsza Lecanora cf. expallens Ach. – na korze Quercus robur, 3 stan.;
20. Misecznica kasztanowata L. argentata
(Ach.) Malme – na korze Carpinus betulus, 5 stan.;
58
21. Misecznica proszkowata L. conizaeoides
Nyl. ex Cromb. – na korze Carpinus betulus,
Corylus avellana, Pinus sylvestris, na drewnie,
25 stan.;
22. Obrost drobny Physcia tenella (Scop.)
DC. – na korze Fagus sylvatica, na drewnie,
7 stan.;
23. Odnożyca mączysta Ramalina farinacea
(L.) Ach. – na korze Fagus sylvatica, kategoria
VU, gatunek chroniony, 3 stan.;
24. Otocznica lśniąca Pyrenula nitida (Weigel)
Ach. – na drewnie, kategoria VU, 3 stan.;
25. Otwornica dziurawa Pertusaria pertusa
(L.) Tuck. – na korze Fagus sylvatica, kategoria
VU, 7 stan.;
26. Otwornica gładka P. leioplaca DC. – na
korze Fagus sylvatica, kategoria NT, 5 stan.;
27. Otwornica gorzka P. amara (Ach.) Nyl.
– na korze Carpinus betulus, Fagus sylvatica,
Quercus robur, 7 stan.;
28. Otwornica półkolista P. hemisphaerica
(Flörke) Erichsen – na korze Fagus sylvatica,
kategoria VU, 1 stan.;
29. Otwornica zwyczajna P. albescens
(Huds.) M. Choisy & Werner – na korze Fagus
sylvatica, 5 stan.;
30. Pałecznik brązowy Calicium salicinum
Pers. – na korze Fagus sylvatica, kategoria VU,
1 stan.;
31. Pałecznik jodłowy C. abietinum Pers.
– na drewnie, kategoria VU, 2 stan.;
32. Pawężnica łuseczkowata Peltigera praetextata (Flörke ex Sommerf.) Vain. – na drewnie,
kategoria VU, gatunek chroniony, 4 stan.;
33. Paznokietnik ostrygowy Hypocenomyce scalaris (Ach. ex Lilj.) M. Choisy – na korze Pinus sylvestris, Quercus robur, na drewnie,
23 stan.;
34. Pismaczek pęcherzykowaty Opegra-pha
vermicellifera (Kunze) J.R. Laundon – na drewnie, kategoria EN, 2 stan.;
35. Pismaczek zmienny O. varia Pers. – na
korze Fagus sylvatica, na drewnie, kategoria
NT, 2 stan.;
36. Pismaczek zwyczajny O. vulgata (Ach.)
Ach. – na korze Fagus sylvatica, kategoria VU,
3 stan.;
W. Gruszka
37. Plamica promienista Arthonia radiata
(Pers.) Ach. – na korze Fagus sylvatica, 3 stan.;
38. Płaskotka rozlana Parmeliopsis ambigua (Wulfen) Nyl. – na korze Carpinus betulus,
Fagus sylvatica, gatunek chroniony, 5 stan.;
39. Płucnica zielonawa Tuckermannopsis
chlorophylla (Willd.) Hale – na korze Fagus
sylvatica, na drewnie, kategoria VU, gatunek
chroniony, 11 stan.;
40. Płucnik modry Platismatia glauca (L.)
W.L. Culb. & C.F. Culb. – na drewnie, gatunek
chroniony, 5 stan.;
41. Popielak pylasty Imshaugia aleurites
(Ach.) S.L.F. Mey. – na drewnie, gatunek chroniony, 2 stan.;
42. Przyklepka okopcona Melanelixia fuliginosa (Fr. ex Duby) O. Blanco, A. Crespo,
Divakar, Essl., D. Hawksw. & Lumbsch. – na
korze Carpinus betulus, Fagus sylvatica, na
drewnie, gatunek chroniony, 6 stan.;
43. Pustułka pęcherzykowata Hypogym-nia
physodes (L.) Nyl. – na korze Carpinus betulus,
Corylus avellana, Pinus sylvestris, na drewnie,
15 stan.;
44. Pustułka rurkowata H. tubulosa
(Schaer.) Hav. – na korze Fagus sylvatica, kategoria NT, gatunek chroniony, 5 stan.;
45. Rozsypek srebrzysty Phlyctis argena
(Ach.) Flot. – na korze Carpinus betulus, Fagus
sylvatica, 12 stan.;
46. Szarek pogięty Trapeliopsis flexuosa (Fr.) Coppins & P. James – na drewnie,
10 stan.;
47. Tarczownica bruzdkowana Parmelia
sulcata Taylor – na korze Carpinus betulus,
Fagus sylvatica, na drewnie, 10 stan.;
48. Tarczownica skalna P. saxatilis (L.) Ach.
– na drewnie, gatunek chroniony, 2 stan.;
49. Trzonecznica brunatnawa Chaeno-theca
brunneola (Ach.) Müll. Arg. – na drewnie, kategoria EN, 2 stan.;
50. Trzonecznica łuseczkowata C. trichialis (Ach.) Th. Fr. – na drewnie, kategoria NT,
2 stan.;
51. Trzonecznica otrębiasta C. furfuracea
(L.) Tibell – na korze Fagus sylvatica, na drewnie, kategoria NT, 3 stan.;
Biota porostów rezerwatu „Diabli Skok”
52. Trzonecznica rdzawa C. ferruginea
(Turner ex Sm.) Mig. – na korze Quercus robur,
na drewnie, 7 stan.;
53. Trzonecznica siarkowa C. brachypoda (Ach.) Tibell – na drewnie, kategoria EN,
3 stan.;
54. Trzonecznica żółta C. chrysocephala
(Turner ex Ach.) Th. Fr. – na korze Alnus glutinosa, 3 stan.;
55. Złotorost ścienny Xanthoria parietina
(L.) Beltr. – na korze Quercus robur, na drewnie, 4 stan.;
56. Złotorost wieloowocnikowy X. polycarpa (Hoffm.) Rieber – na drewnie, 3 stan.
Podsumowanie
Brak danych porównawczych z przeszłości
uniemożliwia określenie dynamiki, zakresu
oraz kierunku zmian bioty porostów rezerwatu
„Diabli Skok”. Teren rezerwatu w świetle przeprowadzonych badań stanowi wartościowy
obiekt pod kątem lichenologicznym.
Do szczególnie cennych gatunków obecnych w rezerwacie należy zaliczyć taksony
chronione oraz znajdujące się w Czerwonej liście porostów wymarłych i zagrożonych w Polsce
(Cieśliński i in. 2006). Korzystne warunki do
ich rozwoju stwarza nagromadzenie starych
drzew oraz obecność drewna.
Z uwagi na małą liczbę stanowisk i niewielki stopień pokrycia podłoży przez plechy porostów uważanych na niżu za tzw. wskaźniki
lasów puszczańskich (Czyżewska, Cieśliński
2003) nie jest możliwe określenie stopnia naturalności badanego terenu.
Pomimo obciążenia rezerwatu turystyką
pieszą poza wyznaczonymi szlakami, penetracją jego zboczy, źródlisk oraz skraju jaru, nie
odnotowano plech wykazujących uszkodzenia
mechaniczne. Jednak dalsze nasilenie zjawiska niekontrolowanej presji turystycznej może
w przyszłości stać się głównym czynnikiem zagrażającym porostom.
Skala zagrożenia ze strony zanieczyszczeń
powietrza jest obecnie niewielka. Rezerwat
otoczony jest zwartym pierścieniem kom-
59
Chrońmy Przyr. Ojcz. rocznik 67, zeszyt 1, 2011
świadczyć o niewielkim wpływie spalin samochodowych na stan i kondycję porostów.
Z uwagi na obecność na terenie rezerwatu
gatunków cennych, konieczne jest przeprowadzanie dalszych długoterminowych badań oraz
ujęcie w planach ochrony rezerwatu zabiegów
ochronnych.
Wnioski
Ryc. 2. Usnea filipendula na korze Fagus sylva�ca
w rezerwacie przyrody „Diabli Skok” (10.05.2009 r.,
fot. R. Puciata)
Fig. 2. Usnea filipendula on the Fagus sylva�ca bark in
the “Diabli Skok” nature reserve (10 May 2009, photo
by R. Puciata)
pleksów leśnych z dala od ośrodków miejskich. Głównym źródłem zanieczyszczeń jest
biegnąca w odległości 200 metrów na zachód
droga Szwecja–Sypniewo. Wszystkie odszukane plechy porostów, w tym z rodzaju brodaczka (ryc. 2), były prawidłowo rozwinięte i nie
wykazywały objawów obumierania, co może
1. Rezerwat „Diabli Skok” cechuje się zachowaniem cennych dla przyrody gatunków porostów. W świetle wyników badań przeprowadzonych w 2009 roku można go uznać za ostoję
gatunków chronionych, rzadkich i zagrożonych.
2. W celu zachowania różnorodności biologicznej porostów epiksylicznych celowe jest
pozostawianie w rezerwacie rozkładającego się
drewna oraz zamierających i martwych drzew
stojących.
3. Dotychczasowe wyniki wskazują na konieczność dalszych badań i obserwacji przyrodniczych nad przemianami bioty porostów.
4. Z uwagi na wzmagającą się penetrację
turystyczną rezerwatu wskazane jest wprowadzenie wyraźnych zakazów poruszania się poza
wyznaczonymi trasami.
Podziękowania
Składam wyrazy podziękowania Panu prof. dr.
hab. Ludwikowi Lipnickiemu za pomoc merytoryczną oraz Panu dr. hab. Pawłowi Czarnocie za oznaczenie porostów z rodzaju Micarea. Recenzentom
pracy dziękuję za cenne uwagi.
PIŚMIENNICTWO
Cieśliński S., Czyżewska K., Fabiszewski J. 2006.
Czerwona lista porostów w Polsce. Red list of
the lichens in Poland. W: Mirek Z., Zarzycki K.,
Wojewoda W., Szeląg Z. (red.). Czerwona lista
roślin i grzybów Polski. Inst. Bot. PAN, Kraków:
71–89.
Czyżewska K., Cieśliński S. 2003. Porosty – wskaźniki niżowych lasów puszczańskich w Polsce.
60
W: Czyżewska K. (red.). Zagrożenie porostów
w Polsce. Monogr. Bot. 91: 223–239.
Index Fungorum 2009. [http://www.indexfungorum.org/Names/Names.asp].
Nowak J., Tobolewski Z. 1975. Porosty Polskie.
PWN, Warszawa–Kraków: 1077.
Purvis O.W., Coppins B.J., Hawksworth D.L., James
P.W., Moore D.M. (red.). 1992. The Lichen Flora
W. Gruszka
of Great Britain and Ireland. Natural History
Museum and the British Lichen Society, London: 710.
Rozporządzenie 2004. Rozporządzenie Ministra
Środowiska z dnia 9 lipca 2004 roku w sprawie
gatunków dziko występujących grzybów objętych ochroną. Dz. U. Nr 168, poz. 1765.
Wojtaszyn G. 2002. Dokumentacja geobotaniczna
do powiększenia rezerwatu przyrody „Diabli
Biota porostów rezerwatu „Diabli Skok”
Skok”. Wielkopolski Urząd Wojewódzki w Poznaniu (mscr.).
Zarządzenie 1961. Zarządzenie Ministra Leśnictwa
i Przemysłu Drzewnego z dnia 21 października
1961 roku w sprawie uznania za rezerwat przyrody (Monitor Polski z 1961 r. Nr 84, poz. 353).
Żukowski W. 1961. Projekt rezerwatu „Diabli Skok”.
Wielkopolski Urząd Wojewódzki w Poznaniu
(mscr.).
SUMMARY
Gruszka W. The lichen flora of the “Diabli Skok” nature reserve near Szwecja (north-western Poland)
Chrońmy Przyr. Ojcz. 67 (1): 55–61, 2011
Nature forest reserve “Diabli Skok” is situated near of town Szwecja in Western Pomerania region. The
reserve was established in 1961 to protect a fragment of natural forest with ravines and springs. As a result of the
research carried out in the 2009, 56 species of lichens were found. In the reserve common and widely spread in
Poland species prevail, and epiphytes are the dominant group of lichen biota. 22 species are on the Red List of
lichenized fungi threatened by extinction in Poland (Cieśliński et al. 2006). One species are under partial and 12
are under total protection by Polish law (Ordinance of the Minister of Environment of 9 July 2004, on protection
of wild fungi species). Long-term monitoring is essential to investigate further changes in the lichen biota in the
“Diabli Skok” nature reserve.
61