Spis treści - CONTENTS i streszczenie

SPIS TREŚCI - CONTENS
Jan Pałasz: Konflikty społeczne w świetle powszechnego dostępu do informacji o
środowisku, udziału społeczeństwa oraz zwiększonych uprawnień organizacji ekologicznych
w postępowaniu w sprawach ochrony środowiska – Social conflicts in the light of public
access to environmental information, public participation and extended rights of ecological
organi-sations in environmental protection matters. 5
Bożena Gajdzik: Elektroniczny urząd czyli upowszechnianie informacji o środowisku i jego
ochronie drogą elektroniczną – Electronic public office – using the electronic way to inform
communities about environment and its protection. 11
Lidia Sieja: Strategia działań w gospodarce odpadami komunalnymi wynikających z
wojewódzkiego planu gospodarki odpadami – Strategy for municipal waste management
policy resulting from the voievodeship waste management plant. 14
Robert Wieszała, Bożena Gajdzik: Wybrane problemy identyfikacji aspektów
środowiskowych w warsztacie samochodowym – Some problems of identification of environmental aspects in car service plant. 21
Henryk Zimny: Ekologia gleby – Ecology of soil. 25
Ryszard Marian Janka, Katarzyna Faron: Wieloaspektowa ocena jakości powietrza na
obszarach parkingów dużych sieci handlowych – Multi-aspect air quality assessment in car
park areas of large store chains. 31
Joanna Stefaniuk: ZIELONY PIERŚCIEŃ – problemy kształtowania systemu terenów
zieleni metropolii warszawskiej i doświadczenia Berlina – THE GREEN RING – the issue of
developing a system of green areas in the Warsaw metropolis and the experiences of Berlin.
36
Anna Pawlikowska-Piechotka: Tereny rekreacji i wypoczynku bez barier: uwzględnienie
potrzeb osób niepełnosprawnych w zabytkowych parkach i ogrodach – Recreation and leisure
areas without barriers: considering the needs of the disabled people in historical parks and
Garden. 40
Jan Konopka: Ocena użytkowości zielonych mostów przez zwierzynę na podstawie liczenia
tropów – Assessment of the utility of green bridges by animals on the basis of a trail count 45
COP 14: Zakończenie szczytu klimatycznego w Poznaniu – Finish of the climatic summit in
Poznań. 49
COP 14: Wystawa: ,,Technologie dla ochrony klimatu” – The Exibition ,,Technologies for
Climate Protection”. 50
Monika Lechowska: Konkurs ,,Ambasador Zrównoważonego Rozwoju 2008” rozstrzygnięty
– The Competition Ambassador of Sustainable Development 2008 resolved. 51
Monika Lechowska: Eko-Forum 2008: Era ekologicznych pojazdów, domów i komputerów
– Eko-Forum 2008: Era of ecological vehicles, buildings and computers. 52
Ekologia w obiektywie – Ecology on camera. IV
STRESZCZENIA – SUMMARIES
Jan Pałasz: Konflikty społeczne w świetle powszechnego dostępu do informacji o
środowisku, udziału społeczeństwa oraz zwiększonych uprawnień organizacji
ekologicznych w postępowaniu w sprawach ochrony środowiska. Nieprawidłowa –
zdaniem Komisji Europejskiej - interpretacja przez Polskę określenia „zainteresowana
społeczność” spowodowała, że stało się konieczne uściślenie przepisów prawnych w zakresie
dostępu społeczeństwa do informacji o środowisku oraz rozszerzenie uprawnień organizacji
ekologicznych. W ustawie z dnia 3 października 2008r o udostępnianiu informacji o
środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz ocenach
oddziaływania na środowisko (Dz.U. Nr 199, poz.1227), strony postępowania i organizacje
ekologiczne uzyskały te same prawa. Dokonano zrównania statusu organizacji ekologicznych
z pozostałymi członkami „zainteresowanej społeczności”, jakimi są zgodnie z art. 28 i 29
k.p.a, strony postępowania. Przeprowadzona demokratyzacja przepisów prawnych umożliwia
w zasadzie każdej organizacji ekologicznej udział na prawach strony w postępowaniu w
sprawach ochrony środowiska prowadzonym na terenie całego kraju. W artykule zwrócono
uwagę, że taka sytuacja prawna uaktywni wiele organizacji ekologicznych do działań na
nieznanym im wcześniej obszarze. - Czy zwiększenie uprawnień organizacji ekologicznych
pozwoli stronom postępowania uzyskać kompromisowe rozwiązania satysfakcjonujące
wszystkie podmioty działające w przestrzeni i umożliwi łagodzenie konfliktów społecznych?
Bożena Gajdzik: Elektroniczny urząd czyli upowszechnianie informacji o środowisku i
jego ochronie drogą elektroniczną. W niniejszym artykule przedstawiono wymogi
dotyczące udostępniania informacji dotyczących środowiska i jego ochrony przez urzędy
administracji publicznej drogą elektroniczną (ustawa z dnia 3 października 2008 r. o
udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie
środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, Dz. U. Nr 199, poz. 1227 z
dnia 7 listopada 2008 r.). Wskazano także na problemy urzędów związane z absorpcją
nowych technologii teleinformatycznych.
Lidia Sieja: Strategia działań w gospodarce odpadami komunalnymi wynikających z
wojewódzkiego planu gospodarki odpadami. Opierając się na kierunkach wyznaczonych
przez Krajowy plan gospodarki odpadami określono cele gospodarki odpadami komunalnymi
na szczeblu gminy. Było to podstawą opracowania planu gospodarki odpadami komunalnymi
dla województwa śląskiego. W artykule przedstawiono cele krótko i długoterminowe tego
planu.
Robert Wieszała, Bożena Gajdzik: Wybrane problemy identyfikacji aspektów
środowiskowych w warsztacie samochodowym. W niniejszym artykule przedstawiono
wybrane problemy postępowania z odpadami na przykładzie warsztatu świadczącego usługi
z zakresu obsługi technicznej i naprawy samochodów. W trakcie realizacji typowej,
standardowej usługi, jaką jest wymiany części samochodowych powstają odpady, które nie
zawsze można łatwo sklasyfikować. Powstaje zatem problem związany z identyfikacją
odpadów. Oprócz odpadów stałych w postaci zużytych części zamiennych powstają także
odpady płynne (zużyte oleje). W trakcie wymiany płynów eksploatacyjnych powstaje wyciek,
jest on wprawdzie niewielki, ale w skali roku z uwzględnieniem ilości pojazdów
korzystających z usługi jest to już ilość znacząca. W artykule zwrócono również uwagę na
kwestię emisji zanieczyszczeń do powietrza powstających w trakcie rozruchu silników
samochodowych i hałas. Wymienione problemy w sposób znaczący rzutują na opracowanie
procedury identyfikacji aspektów środowiskowych, będącej podstawą do wprowadzenia
systemu zarządzania środowiskowego.
Henryk Zimny: Ekologia gleby. Ekologia gleb to podstawowe procesy zachodzące pomiędzy
biocenozą, a środowiskiem glebowym w zakresie przepływie energii i obiegu materii.
Podstawową funkcję w tym układzie odgrywają rośliny, które dostarczają materii organicznej
i zawartej w niej energii. Glebę więc tworzą rośliny dla roślin i na tej podstawie należy ją
klasyfikować. Procesy glebotwórcze w naszych warunkach zachodzą pod wpływem
roślinności leśnej i trawiastej (stepowej). Gleby bielicowe powstają pod wpływem
roślinności borowej, a brunatne pod wpływem roślinności grądowej (lasów dębowo–
grabowych), natomiast gleby hydromorficzne powstają pod wpływem lasów łegowych. Gleby
uprawne to gleby uformowane głównie przez lasy grądowe. Roślinność rolnicza nie jest
roślinnością glebotórczą, dlatego gleby należy klasyfikować na podstawie dzisiejszej
naturalnej roślinności potencjalnej. Systematyka taka pozwala na stworzenie jednolitego
systemu typologii gleb zarówno dla gleb leśnych, łąkowych jak i dla gleb uprawnych.
Dzisiejsza naturalna roślinność potencjalna pozwala na szeroki zakres informacji zarówno co
do charakteru pochodzenia gleby, jej zasobów edaficznych, jak i zdolności produkcyjnej oraz
wartości gospodarczej. Należy zaznaczyć, że istnieje już mapa takiej roślinności dla terenów
Polski w skali 1:300 000, a roboczy jej zakres obejmuje skalę 1:100 000. Informację tę
możemy już dziś wykorzystywać dla różnych celów. Wykorzystanie tych materiałów
mogłoby przyśpieszyć stworzenie jednolitej klasyfikacji gleb opartej na podstawach
genetycznych. Pojęcie dzisiejszej roślinności potencjalnej jest znane i wykorzystywane w
wielu krajach europejskich jak również i na innych kontynentach. Mogłoby więc ono
stanowić fundament do klasyfikacji opartej na mocnych podstawach wszystkich gleb w
układzie globalnym.
Ryszard Marian Janka, Katarzyna Faron: Wieloaspektowa ocena jakości powietrza na
obszarach parkingów dużych sieci handlowych. Przy ocenie szkodliwego oddziaływania
zanieczyszczeń wprowadzanych do powietrza atmosferycznego przez transport drogowy na
ekosystemy i stan zdrowia ludzi, należy także wsiąść pod uwagę możliwość występowania
okresowych, jak i ciągłych niedoborów stężenia tlenu w powietrzu, nie tylko wzdłuż traktów
drogowych i różnego typu skrzyżowań, ale także i na parkingach. Jest to tym istotniejsze, iż
parkingi, tak jak skrzyżowania są często usytuowane, a nawet czasami tworzone w miejscach,
które mogą powodować, i jak wykazano w pracy powodują intensyfikację tego zjawiska.
Przeanalizowano wpływ natężenia ruchu samochodowego, usytuowania parkingów,
zabudowy oraz ich obciążenia ruchowego na zmiany stężenia ditlenku azotu i tlenu w
powietrzu. Badania te przeprowadzono na obszarach dwóch parkingów usytuowanych w
pobliżu dużych hipermarketów handlowych. Wykazano, iż na obszarach tych parkingów wraz
ze wzrostem natężenia ruchu pojazdów występuje okresowe zmniejszenie się ilości
tlenu w powietrzu. Poziom tego obniżenia wynosi maksymalnie ok. 1,5 % w stosunku
do poziomu tła. Natomiast stężenie ditlenku azotu w powietrzu nad obszarami parkingów
waha się w przedziale od 0,0 do 2,3 ppmv.
Joanna Stefaniuk: ZIELONY PIERŚCIEŃ – problemy kształtowania systemu terenów
zieleni metropolii warszawskiej i doświadczenia Berlina. Warszawa staje dziś przed
problemami nadrobienia olbrzymich zaległości, jakie dzielą ją od metropolii europejskich w
zakresie poziomu rozwoju gospodarczego, zagospodarowania przestrzennego, warunków
życia ludności i szeroko pojętej kultury i turystyki. Wymaga to skutecznego i efektywnego
zarządzania regionem jako całością funkcjonalną i przestrzenną. Nie można przy tym
zapomnieć o kwestiach ochrony środowiska i kształtowania krajobrazu.
Ustrój Niemiec, inny system planowania regionalnego oraz wielkość jednostki planistyczne
nie pozwala na bezpośrednie przełożenie wszystkich rozwiązań z zakresu ochrony
środowiska, kształtowania krajobrazu i tworzenia oferty turystycznej regionu na polską
rzeczywistość. Warto zastanowić się, czy nie warto by było przenieść na „polski grunt”
koncepcji tworzenia i zarządzania systemem układu terenów otwartych, jaką zastosowano w
obszarze metropolitalnym Berlina.
Anna Pawlikowska-Piechotka: Tereny rekreacji i wypoczynku bez barier: uwzględnienie
potrzeb osób niepełnosprawnych w zabytkowych parkach i ogrodach. Zrównoważone
zagospodarowanie placów zabaw, miejsc wypoczynku (parków miejskich, terenów rekreacji
osiedlowej, ogrodów dydaktycznych, zabytkowych parków i ogrodów) – to istotny problem
społeczny, ponieważ ich urządzenie i dostępność muszą spełnić oczekiwania ogromnej liczby
mieszkańców miasta. Publiczne tereny otwarte powinny być zaprojektowane w taki sposób,
aby być prawdziwie demokratyczne: dostępne dla wszystkich mieszkańców, dostosowane dla
potrzeb i oczekiwań wszystkich grup wiekowych, osób o różnych zainteresowaniach, być
dostępne także dla niepełnosprawnych, starszych lub o innych ograniczeniach motorycznych
(matki z wózkami dziecięcymi). Starzejące się społeczeństwo polskie, będzie w coraz
większym stopniu oczekiwać takiego sposobu urządzenia publicznych parków i ogrodów, o
takich parametrach, aby osoby starsze i niepełnosprawne nie spotykały tam barier
urbanistycznych, architektonicznych, terenowych. Są to potrzeby także dotyczące opiekunów
dzieci (szczególnie tych najmłodszych, wożonych w wózkach lub z trudem drepcących).
Jeżeli ta potrzeba nie będzie zapewniona, wymienione grupy społeczne będą nadal (bo
dzieje się tak obecnie) wykluczane z różnych aktywności, w tym wypoczynku na
publicznych terenach zielonych. Wobec ogromnej potrzeby, tej właśnie grupy, udziału w
życiu społecznym, a także licznych walorów terapeutycznych, jakie ma rekreacja na terenach
otwartych – nie ulega wątpliwości że osoby niepełnosprawne, opiekunowie z małymi
dziećmi, powinni mieć zapewnioną dostępność także do zabytkowych parków miejskich.
Jan Konopka: Ocena użytkowości zielonych mostów przez zwierzynę na podstawie
liczenia tropów. Na przykładach omówiono aktualną sytuację w eksploatacji mostów –
przejść dla zwierząt nad drogami i liniami kolejowymi.
SUMMARIES
Jan Pałasz: Social conflicts in the light of public access to environmental information,
public participation and extended rights of ecological organisations in environmental
protection matters. According to the European Commission, Poland has misinterpreted the
term „interested community” which resulted in the necessity to better specify the legal
regulations concerning public access to environmental information and extending the rights of
ecological organisations .
As stated in the Act on Access to Environmental Information and its Protection, Public
Participation in Environmental Protection and Environmental Impact Assessments of 3
October 2008 (Official Journal of Laws Dz. U. No. 199, item1227), the parties of the
procedure and ecological organisations are provided with similar rights. Thus the status of the
ecological organisations has been equalised with the status of other stakeholders who are
parties of the “interested community” according to Art 28 and 29 of the Code of
Administrative Procedures. Such democratisation of regulations enables situations when any
ecological organisation may become a party in environmental protection procedures carried
out in the territory of Poland.
The article indicates that such legal situation may activate many ecological organisations to
act in areas previously unknown to them. Will the extension of rights given to ecological
organisations enable the procedure parties achieve compromise solutions satisfactory for all
stakeholders and thus help eliminate social conflicts?
Bożena Gajdzik: Electronic public office – using the electronic way to inform
communities about environment and its protection. In the paper the key questions
connected with public communication were presented, information about environment and its
protection (the law from 3-rd October 2008 about making accessible the information about
environment and its protection, cooperation with community and environmental impact
assessment, Dz. U. No 199, poz.1227, 7-th November 2008). Moreover in the paper some
problems with electronic communication in public offices were presented.
Lidia Sieja: Strategy for municipal waste management policy resulting from the
voievodeship waste management plant. Municipal waste management goals were set up
based on the policies defined in the National Waste Management Plan. This served as a
foundation for developing a waste management plan for the Silesian Voievodeship. Short and
long-term goals of this plan are presented in the article.
Robert Wieszała, Bożena Gajdzik: Some problems of identification of environmental
aspects in car service plant. In hereby article the chosen problems of dealing with the waste
were presented on the example of a car service plant providing service connected with
technical service and car repairs. During a typical, standard service procedure, which is
exchanging car parts, waste is created, which is not always easy to classify. Problem
concerning the identification of waste then appears. Besides the solid waste in the form of
used spare parts also liquid waste is created (used oils). During the exchange of exploitation
oils a leak may appear, and although it is small, if we take into consideration a year period
and the number of cars being serviced, it becomes a considerable leak. In the article the
attention is turned to the issue of air pollution emission created during the starts of the car
engines and to the noise. The enumerated problems influence, in a significant way, the
creation of the environmental aspects identification procedure, which is a basis for the
introduction of a environmental management system.
Henryk Zimny: Ecology of soil. Ecology of soil means basic processes occurring between
biocoenosis and soil environment as regards flow of energy and matter. Plants fulfil basic
function providing organic matter and energy. Soil is created by plants for plants and it should
be classified on this base. Soil–forming processes occur under the influence of forest and
meadow vegetation in our natural conditions. Podsolic soils are formed under the influence
coniferous forest vegetation, brown soils under oak–hornbeam forest vegetation and
hydromorphic soils under riverside carrs. Arable soils are formed mainly by oak–hornbeam
forests. Crop vegetation is not soil–forming vegetation and for that reason soils should be
classified on the base of today’s natural potential vegetation. Such systematics allows creating
uniform system of soil typology for forest, meadow and arable soils. Today’s natural potential
vegetation provides wide range of information as regards origin character, edaphic abundance,
production possibilities as well as farming values. It is necessary to remind the map of natural
potential vegetation of Poland has been worked out in the scale 1:300000 (the field scale
1:100000). This information can be used for different needs. Wider appliance of this map
could be very useful for creating uniform soil classification worked out on genetic bases. The
term of today’s natural potential vegetation is known and applied in many European countries
as well as on different continents. Today’s natural potential vegetation could be a real base for
global soil classification grounded on solid ecological directions.
Ryszard Marian Janka, Katarzyna Faron: Multi-aspect air quality assessment in car park
areas of large store chains. Near opinion the harmful influences the pollution introduced to
atmospheric air by road service to get under attention the possibility of occurrence periodical,
as and the continuous shortages of concentration in air the oxygen. Effect this steps out along
streets, on crossings as well as car parks. Both car parks and as crossings are situated often
and created in places which can cause and it how it was showed was in article they cause
intensification of this phenomenon. Analysing influence of intensity of car movement,
location of parking place and their buildings as well as weight a cars in relays the
concentration oxides of nitrogen and oxygen in air. Researches these were conducted on areas
two car parks of large malls. It was showed that the reduction decrease in air the quantity of
oxygen on areas these car parks with growth of intensity of movement vehicles steps out
periodical together with. Level of this reduction carries out 1,5 maximally % in relation to
level of background. The concentration oxide of nitrogen in air over areas of car parks has
oscillated in range from 0,0 to 2,3 ppmv.
Joanna Stefaniuk: THE GREEN RING – the issue of developing a system of green areas
in the Warsaw metropolis and the experiences of Berlin. Today, Warsaw is facing the
issue of making up a large backlog that divides the city from other European metropolises in
the area of economic development, spatial management, the quality of life of the residents and
a broadly understood culture and tourism. To meet this challenge an effective and efficient
management of the region as a functional and spatial unit is needed. The issues of
environmental protection and landscape development cannot be neglected. The political
system of Germany, a different way of regional planning and the size of the spatial
management unit make a direct transfer of all solutions concerning environmental protection,
landscape management and creating a tourism offer of a region into Polish conditions
practically impossible. However it is worth to consider if the concept of creating and
managing of the open spaces applied in the area of the Berlin metropolis could be adopted
into Polish conditions.
Anna Pawlikowska-Piechotka: Recreation and leisure areas without barriers: considering
the needs of the disabled people in historical parks and gardens. Sustainable development
of playgrounds and recreation areas (municipal parks, areas of recreation in housing estates,
didactic gardens, historical parks and gardens) is an important social issue as their planning
and accessibility have to meet the expectations of a vast community of city residents. Open
public areas should be designed in a way as to be truly democratic i.e. accessible to all
residents, adopted to the needs and expectations of all age groups, people of different
interests, accessible to the disabled and elderly people as well as people with limited mobility
( mothers with perambulators). The ageing Polish society will be expecting such a design and
parameters of the public parks and gardens as to eliminate any urban, architectonic or spatial
barriers. These are also the needs of the people taking care of the children – especially the
youngest ones who are still carried in their prems or are just making their first steps.
If these needs are not met, the mentioned groups will continue to be excluded from different
activities including recreation in public green areas as it happens today. These social groups
especially require an active participation in public life not to mention the numerous
therapeutic values accompanying recreation in open areas therefore they should be provided
with an easy access to historical municipal parks.
Jan Konopka: Assessment of the utility of green bridges by animals on the basis of a trail
count. The present situation in the use of green bridges – passages for animals over roads and
railways has been discussed on the basis of some practical examples.