D - Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Tarnowie

Sygn. akt IV U 1597/14
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 28 stycznia 2015 roku
Sąd Okręgowy w Tarnowie – Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
w składzie:
Przewodniczący: SSO Natalia Lipińska
Protokolant: st. sekr. sądowy Magdalena Cieśla
po rozpoznaniu w dniu 28 stycznia 2015 roku w Tarnowie na rozprawie
sprawy z odwołania J. W.
od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.
z dnia 20 października 2014 roku nr (...)
w sprawie J. W.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.
o prawo do emerytury
zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje odwołującemu się J. W. prawo do emerytury od dnia (...)
Sygn. akt IV U 1597/14
UZASADNIENIE
wyroku Sądu Okręgowego w Tarnowie
z dnia 28 stycznia 2015 r.
Decyzją z dnia 20 października 2014 r., nr (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T., na podstawie przepisów
ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2013 r. poz.
1440 ze zm.) oraz przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego
pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz.
43 ze zm.), odmówił J. W. przyznania prawa do emerytury. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że
ubezpieczony nie spełnia wymogów określonych w art. 184 powołanej ustawy, od wystąpienia których uzależnione
jest nabycie prawa do emerytury, ponieważ nie udokumentował 15- letniego stażu pracy wykonywanej w szczególnych
warunkach lub w szczególnym charakterze,
a jedynie 14 lat, 10 miesięcy i 3 dni takiej pracy.
Decyzję tę zaskarżył J. W., domagając się jej zmiany i przyznania mu prawa do emerytury. W uzasadnieniu odwołujący
podniósł, że na dzień 1 stycznia 1999 r. legitymuje się co najmniej 15- letnim stażem pracy w szczególnych warunkach,
ponieważ od 1 czerwca 1985 r. do 9 września 1985 r. pracował w takim charakterze, pozostając w zatrudnieniu
w Zakładzie Budowlanym (...) w Z.. W tym czasie, w pełnym wymiarze godzin zajmował się bowiem pracami
zbrojarsko- betoniarskimi przy modernizacji i rozbudowie Szkoły w Z. i Remizy OSP w K.. Na tę okoliczność
ubezpieczony przedłożył zaświadczenie z dnia 3 listopada 2014 r., wystawione przez K. P.- właściciela Zakładu
Budowlanego w Z. (k. 3).
W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. W uzasadnieniu podniósł, że dołączone do
odwołania zaświadczenie z dnia 31 listopada 2014 r., wystawione przez K. P., poświadczające wykonywanie przez
ubezpieczonego prac zbrojarsko- betoniarskich przez cały okres zatrudnienia w Zakładzie Budowlanym
w Z. jest niewystarczające do uwzględnienia powyższego okresu w stażu pracy
w szczególnych warunkach.
Bezsporne w niniejszej sprawie było, że odwołujący J. W., urodzony
(...)w dniu (...) osiągnął 60 lat życia. Na dzień
1 stycznia 1999 r. ubezpieczony udokumentował 26 lat, 8 miesięcy i 25 dni okresów składkowych i nieskładkowych
oraz staż pracy w szczególnych warunkach w wymiarze
14 lat, 10 miesięcy i 3 dni z tytułu zatrudnienia w (...) od 18 marca 1981 r. do 1 czerwca 1985 r. na stanowisku
manewrowego oraz w Zakładach (...) w T. od 3 sierpnia 1987 r. do 31 marca 1992 r. i od 1 kwietnia 1992 r. do 31
grudnia 1998 r.
(za wyjątkiem okresów pobierania zasiłku chorobowego) przy pracach zakładowych służb kolejowych bezpośrednio
związanych z utrzymaniem ruchu pociągów na stanowiskach manewrowego i nastawniczego.
We wniosku z dnia 15 września 2014 r. ubezpieczony wniósł o przyznanie mu prawa do emerytury.
Zaskarżoną decyzją z dnia 20 października 2014 r. (...) Oddział w T. odmówił J. W. przyznania prawa do tego
świadczenia, ponieważ wnioskodawca nie udokumentował 15- letniego stażu pracy wykonywanej w szczególnych
warunkach lub
w szczególnym charakterze.
Odwołujący nie przystąpił do OFE.
Sąd ustalił ponadto następujący stan faktyczny sprawy:
Od 2 czerwca 1985 r. do 31 sierpnia 1985 r. odwołujący J. W. był zatrudniony w Zakładzie Budowlanym (...) w Z.
wykonując prace zbrojarsko- betoniarskie przy modernizacji i rozbudowie szkoły w Z. i remizy
OSP w K.. Był to w przypadku wnioskodawcy okres składkowy. Pracodawca zgłaszał go w tym czasie do ubezpieczeń
społecznych i odprowadzał za niego składki.
dowód:
• zaświadczenie z dnia 03.11.2014 r.- k. 3,
• karta przebiegu zatrudnienia z dnia 17.10.2014 r.- k. 22 cz. III akt ZUS,
• notatka na posiedzenie kolegialne z dnia 19.07.2002 r.- k. 24 cz. II akt ZUS,
Od 1982 r. z przerwami K. P. prowadził Zakład Budowlany
w Z.. W różnych okresach czasu zatrudniał różną liczbę pracowników. Było ich od
1 do 8. Jego Zakład zajmował się robotami ogólnobudowlanymi, tj. ciesielskimi, zbrojarskimi i betoniarskimi dla
instytucji państwowych i osób prywatnych. W 1985 r., kiedy pracę
w Zakładzie rozpoczynał odwołujący, K. P. zatrudniał kilku pracowników,
w tym, 4-5 zbrojarzy- betoniarzy. W tym czasie świadczył usługi dla Urzędu Gminy
w R., wykonując prace przy budowie szkoły podstawowej w Z. i remizy
OSP w K.. Prowadzone przez niego prace przy budowie szkoły polegały na pogłębianiu piwnic i wykonaniu podbić
fundamentów, zaś prace przy budowie remizy na stawianiu ścian i wykonaniu stropów. Były to prace ciesielskie i
zbrojarsko- betoniarskie. Pracami ciesielskimi zajmował się sam K. P., ponieważ z zawodu jest cieślą. Do prac tych
zatrudniał ponadto cieśli. K. P. zatrudnił odwołującego
w charakterze zbrojarza- betoniarza. Jako zbrojarz- betoniarz odwołujący przygotowywał belki ze stali zbrojeniowej
i po ich zmontowaniu drutami, belki te układał w wykopanych fundamentach. Następnie, przygotowywał beton,
którym zalewało się zbrojenie. Prace te wykonywał przy budowie szkoły w Z. przez całe trzy miesiące, od czerwca
do końca sierpnia. W czasie, kiedy beton wysychał, udawał się do K., gdzie prowadzono prace przy budowie remizy
OSP. Tam wykonywał zbrojenie filarów podtrzymujących strop. Polegało to na tym, że razem z innymi zbrojarzamibetoniarzami układał pionowe druty ze stali, a po ich wyszalowaniu przez cieśli, w środek tej konstrukcji wlewał beton.
(...) przywozili inni pracownicy. Odwołujący go ubijał, kiedy cieśle szalowali metalowe konstrukcje. Wszystkie te prace
odwołujący wykonywał codziennie od poniedziałku do piątku w wymiarze co najmniej 8 godzin dziennie oraz w soboty.
W ramach dobowego wymiaru godzin zajmował się tylko pracami zbrojarsko- betoniarskimi i w tym czasie nie był
kierowany do realizowania jakichkolwiek innych czynności.
dowód:
• zeznania świadka K. P.- 00:08:58-00:12:42,
• zeznania odwołującego J. W.- 00:20:22,
Od 3 sierpnia 1987 r. do 31 grudnia 1998 r. odwołujący pracował w Zakładach (...) w T.. W tym czasie, od 3 sierpnia
1987 r. do 31 marca 1992 r. i od
1 kwietnia 1992 r. do 31 grudnia 1998 r., za wyjątkiem okresów pobierania zasiłku chorobowego, wykonywał pracę
w szczególnych warunkach. W stażu pracy w szczególnych warunkach organ rentowy nie uwzględnił wnioskodawcy
okresów pobierania zasiłku chorobowego.
Po dniu 15 listopada 1991 r. odwołujący korzystał z zasiłku chorobowego: od
4 grudnia 1991 r. do 31 grudnia 1991 r. (28 dni), od 1 stycznia 1992 r. do 6 stycznia 1992 r.
(6 dni), od 21 maja 1992 r. do 23 maja 1992 r. (3 dni), od 9 czerwca 1992 r. do 12 czerwca 1992 r. (4 dni), od 4 sierpnia
1992 r. do 18 sierpnia 1992 r. (15 dni), od 12 października
1992 r. do 21 października 1992 r. (10 dni), od 29 grudnia 1992 r. do 31 grudnia 1992 r.
(3 dni), od 1 stycznia 1993 r. do 2 stycznia 1993 r. (2 dni), od 12 lutego 1993 r. do 25 lutego 1993 r. (14 dni), od 9 maja
1993 r. do 11 maja 1993 r. (3 dni), od 4 czerwca 1993 r. do
28 czerwca 1993 r. (25 dni), od 22 września 1993 r. do 25 października 1993 r. (34 dni), od 30 marca 1994 r. do 13
kwietnia 1994 r. (15 dni), od 4 lipca 1994 r. do 7 lipca 1994 r. (4 dni), od 26 września 1994 r. do 30 września 1994 r.
(5 dni), od 1 października 1994 r. do
10 października 1994 r. (10 dni), od 12 stycznia 1995 r. do 18 stycznia 1995 r. (7 dni), od
23 lipca 1995 r. do 24 lipca 1995 r. (2 dni), od 27 lipca 1995 r. do 31 lipca 1995 r. (5 dni), od 30 grudnia 1995 r. do 31
grudnia 1995 r. (2 dni), od 1 stycznia 1996 r. do 3 stycznia 1996 r.
(3 dni), od 3 września 1996 r. do 7 października 1996 r. (35 dni), od 3 kwietnia 1997 r. do
6 maja 1997 r. (34 dni), od 3 września 1997 r. do 3 września 1997 r. (1 dzień), od 5 września 1997 r. do 10 września
1997 r. (6 dni), od 24 listopada 1998 r. do 30 listopada 1998 r. (7 dni), od 17 grudnia 1998 r. do 29 grudnia 1998 r.
(13 dni) i od 30 grudnia 1998 r. do 31 grudnia 1998 r. (2 dni).
dowód:
• świadectwo pracy z dnia 19.02.2000 r.- k. 10 cz. III akt ZUS,
• świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze z dnia 30.09.2014 r.- k. 12 cz. III akt ZUS,
• zaświadczenie o okresach nieskładkowych po 15.11.1991 r.- k. 11 cz. II akt ZUS,
Stan faktyczny w sprawie Sąd ustalił w oparciu o dowody z dokumentów oraz zeznania świadka i odwołującego.
Sąd pozytywie ocenił dowody z dokumentów, których autentyczność oraz wiarygodność, jak również poprawność
materialna i formalna nie budziły wątpliwości, zaś ich treść i forma nie były kwestionowane przez strony
postępowania. Brak było zatem jakichkolwiek podstaw, także takich, jakie należałoby uwzględnić z urzędu, aby
dokumentom tym odmówić właściwego im znaczenia dowodowego.
Sąd w całości dał wiarę zeznaniom świadka K. P. i słuchanego
w charakterze strony J. W., którzy złożyli depozycje odnośnie rodzaju czynności wykonywanych przez odwołującego
w okresie zatrudnienia w Zakładzie Budowlanym (...) w Z.. Zeznania te zasługiwały na walor pełnej wiarygodności,
gdyż wzajemnie ze sobą korespondowały, były wewnętrznie spójne, a przy tym przekonujące w świetle zasad logiki i
doświadczenia życiowego. Z zeznań tych wyraźnie wynika, że
w okresie zatrudnienia w Zakładzie Budowlanym (...), ubezpieczony stale
i w pełnym wymiarze czasu pracy zajmował się tylko i wyłącznie pracami zbrojarsko- betoniarskimi.
Pozostałe okoliczności sprawy Sąd uznał za bezsporne, gdyż nie były w żaden sposób kwestionowane przez strony, zaś
dokumenty przedstawione na ich stwierdzenie nie budziły wątpliwości Sądu co do ich autentyczności.
Sąd rozważył, co następuje:
Odwołanie zasługiwało na uwzględnienie.
Zgodnie z art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS (Dz. U. z 2013 poz. 1440 ze zm.),
ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego
w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli: 1) okres zatrudnienia w szczególnych warunkach
lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku
niższym niż 60 lat- dla kobiet i 65 lat- dla mężczyzn oraz 2) okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.
Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego
albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za
pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa (ust. 2).
Wymagany w art. 184 ust. 1 pkt 2 okres składkowy i nieskładkowy przewiduje
art. 27 powołanej ustawy, w świetle którego wynosi on co najmniej 20 lat dla kobiet
i 25 lat dla mężczyzn.
Przepis art. 32 ustawy statuuje natomiast, iż ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949 r., będącym
pracownikami, o których mowa w ust. 2-3, zatrudnionymi w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze,
przysługuje emerytura w wieku niższym niż określony w art. 27 ust. 1. Zgodnie z dyspozycją tego przepisu- za
pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o
znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz
o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na
bezpieczeństwo własne lub otoczenia.
Stosownie do treści art. 32 ust. 4 ustawy, wiek emerytalny, o którym mowa
w ust. 1, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których osobom wymienionym w ust. 2 i 3 przysługuje
prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych. Mowa tu o rozporządzeniu Rady Ministrów
z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w
szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 ze zm.).
Jak wynika z § 1 wskazanego rozporządzenia, stosuje się je do pracowników wykonujących prace w szczególnych
warunkach lub szczególnym charakterze, wymienione w § 4-15 rozporządzenia oraz w wykazach stanowiących
załącznik do rozporządzenia.
W myśl § 2 ust. 1, okresami uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu uważa
się okresy, w których praca w szczególnych warunkach jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy
obowiązującym na danym stanowisku pracy. Okresy pracy, o których mowa w ust. 1, stwierdza zakład pracy na
podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym
według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w
świadectwie pracy (ust. 2).
Zgodnie zaś z § 4 ust. 1, prawo do emerytury nabywa pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach,
wymienione w wykazie A rozporządzenia, jeżeli osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat
dla mężczyzn oraz legitymuje się wymaganym okresem zatrudnienia, w tym co najmniej okresem 15 lat pracy w
szczególnych warunkach.
Bezsporne w niniejszej sprawie było, że odwołujący osiągnął wiek 60 lat, posiadał na dzień 1 stycznia 1999 r. wymagany
25- letni okres ubezpieczenia i nie przystąpił do OFE.
Rozstrzygnąć natomiast należało, czy wnioskodawca legitymuje się co najmniej
15- letnim stażem pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, co uprawniałoby go tzw.
wcześniejszej emerytury.
Przed organem rentowy odwołujący wykazał na dzień 1 stycznia 1999 r. staż pracy
w szczególnych warunkach w wymiarze 14 lat, 10 miesięcy i 3 dni. Do udowodnienia
15- letniego okresu pracy w takim charakterze zabrakło mu zatem jedynie 1 miesiąca i 27 dni.
W odwołaniu od zaskarżonej decyzji wnioskodawca domagał się uwzględnienia
w tym stażu okresu pracy od 1 czerwca 1985 r. do 9 września 1985 r. w Zakładzie Budowlanym (...) w Z.. W odpowiedzi
na odwołanie ZUS podał, że zaświadczenie z dnia 31 listopada 2014 r., wystawione przez K. P., poświadczające
wykonywanie przez ubezpieczonego prac zbrojarsko- betoniarskich przez cały wymieniony wyżej okres zatrudnienia,
jest niewystarczające do uwzględnienia mu powyższego okresu w stażu pracy w szczególnych warunkach.
W orzecznictwie utrwalone jest stanowisko, że brak świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach nie
przekreśla możliwości ustalania, że ubezpieczony pracę
w takim charakterze rzeczywiście wykonywał. W szczególności wnioskodawca może wykazywać innymi środkami
dowodowymi, że jego praca świadczona była w warunkach szczególnych. W postępowaniu z zakresu ubezpieczeń
społecznych stosuje się bowiem te same reguły dowodzenia, jak w zwykłym procesie cywilnym. Zastosowanie mają
zatem
art. 6 k.c. i art. 232 k.p.c. Świadectwo pracy w warunkach szczególnych wydane pracownikowi przez pracodawcę
stanowi tylko domniemanie, iż okres pracy w nim podany jest okresem pracy w warunkach szczególnych, o
którym mowa w art. 32 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS. W sytuacji
zatem, kiedy brak wymaganego świadectwa wystawionego przez pracodawcę, sąd może prowadzić postępowanie
dowodowe zmierzające do ustalenia, czy praca wykonywana przez stronę, była realizowana w warunkach wymaganych
przepisami rozporządzenia i czy ubezpieczony zajmował któreś ze stanowisk pracy wymienionych w załącznikach do
rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego
1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym
charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43).
W niniejszej sprawie Sąd postępowanie takie przeprowadził.
W pierwszej kolejności wskazać należy, że do odwołania od zaskarżonej decyzji wnioskodawca dołączył wystawione
przez K. P. zaświadczenie z dnia
31 listopada 2014 r., z treści którego wynika, że pracownik J. W. był zatrudniony
w Zakładzie Budowlanym od 1 czerwca 1985 r. do 9 września 1985 r. w pełnym wymiarze czasu pracy i przez cały okres
zatrudnienia wykonywał prace zbrojarsko- betoniarskie przy modernizacji i rozbudowie szkoły w Z. oraz remizy OSP
w K.. Zaświadczenie zostało własnoręcznie podpisane przez K. P.- właściciela Zakładu Budowlanego. Zaświadczenie
to nie zostało co prawda obite firmową pieczątką, ale jak wyjaśnił przed Sądem K. P. słuchany w charakterze świadka,
zaświadczenia tego nie mógł obić pieczątką firmy, ponieważ od około 5 lat nie prowadzi już Zakładu Budowlanego i nie
ma starej pieczątki. Zarejestrował natomiast nowy Zakład i obecnie ma inną pieczątkę (rozprawa z dnia 28 stycznia
2015 r.: 00:17:34).
Jednocześnie wiadomo, że organ rentowy uznał wnioskodawcy jako składkowy
i uwzględnił w ogólnym stażu pracy okres od 2 czerwca 1985 r. do 31 sierpnia 1985 r.
(karta przebiegu zatrudnienia z dnia 17.10.2014 r.- k. 22 cz. III akt ZUS).
Jest to okres zatrudnienia w Zakładzie Budowlanym (...)
w Z..
W Zakładzie tym wnioskodawca nie pracował od 1 czerwca 1985 r., ale od 2 czerwca 1985 r.
Od 18 marca 1981 r. do 1 czerwca 1985 r. pozostawał bowiem w zatrudnieniu
w (...) na stanowisku manewrowego. Wprost wskazuje na to treść świadectwa pracy z dnia 15 października 1985 r.
(k. 6 cz. I akt ZUS).
Takie ustalenia pozostają w zgodzie z kartą przebiegu zatrudnienia z dnia
17 października 2014 r. (k. 22 cz. III akt ZUS), w której jako składkowe wymieniono okresy: od 18 marca 1981 r. do
1 czerwca 1985 r. i od 2 czerwca 1985 r. do 31 sierpnia 1985 r.
Sąd przyjął zatem, że odwołujący pracował w Zakładzie Budowlanym (...) w Z. od 2 czerwca 1985 r. do 31 sierpnia
1985 r.
Był to w przypadku wnioskodawcy okres składkowy. Pracodawca zgłaszał go w tym czasie do ubezpieczeń społecznych
i odprowadzał za niego składki (notatka na posiedzenie kolegialne z dnia 19.07.2002 r.- k. 24 cz. II akt ZUS, karta
przebiegu zatrudnienia z dnia 17.10.2014 r.- k. 22 cz. III akt ZUS).
Jaki był zaś charakter pracy ubezpieczonego w tym czasie, Sąd ustalił w oparciu
o zeznania świadka i odwołującego.
Ze spójnych, logicznych i wzajemnie korespondujących ze sobą zeznań K. P. i J. W. wynika, że w spornym okresie
ubezpieczony zajmował się na co dzień pracami zbrojarsko- betoniarskimi.
K. P., który zatrudnił w swojej firmie odwołującego, potwierdził, że prowadził Zakład Budowlany w Z., który zajmował
się robotami ogólnobudowlanymi (ciesielskimi, zbrojarskimi, betoniarskimi) i zatrudniał pracowników. W 1985 r.
przyjął zaś do pracy wnioskodawcę w charakterze zbrojarza- betoniarza. W tym czasie wykonywał bowiem prace przy
budowie szkoły podstawowej w Z. i remizy OSP w K.. Prace przy budowie szkoły polegały na pogłębianiu piwnic i
wykonaniu podbić fundamentów,
a prace przy budowie remizy na stawianiu ścian i wykonaniu stropów. Świadek podał, że prace ciesielskie realizował
samodzielnie, a ponadto pracami tymi zajmowali się zatrudniani przez niego cieśle. Tego rodzaju prac wnioskodawca
na co dzień więc nie wykonywał. K. P. wskazał, że ubezpieczony zajmował się tylko pracami zbrojarsko- betoniarskimi,
które wykonywał stale i pełnym wymiarze czasu pracy, a w ramach dobowego wymiaru godzin nie był kierowany do
realizowania jakichkolwiek innych czynności.
Okoliczności te potwierdził odwołujący, który opisał na czym polegały wykonywane przez niego na co dzień prace
zbrojarsko- betoniarskie. Jak wskazał, przygotowywał belki ze stali zbrojeniowej, a po ich zmontowaniu drutami,
układał je w wykopanych fundamentach pod szkołę w Z., po czym konstrukcję tę zalewał betonem. Kiedy beton
wysychał, jechał do K., gdzie prowadzone były prace przy budowie remizy OSP. Tam, razem
z innymi zbrojarzami- betoniarzami układał pionowe druty ze stali, które następnie były szalowane przez cieśli. Tak
przygotowaną kontrakcję zalewał betonem, który sam wcześniej ubijał. Ubezpieczony wskazał przy tym, że wszystkie
te prace wykonywał od czerwca do końca sierpnia 2014 r.
Z taką treścią zeznań świadka i ubezpieczonego koresponduje treść wydanego przez K. P., właściciela Zakładu
Budowlanego w Z., zaświadczenia z dnia 31 listopada 2014 r.
Wykonywane przez odwołującego prace od 2 czerwca 1985 r. do 31 sierpnia 1985 r.
w Zakładzie Budowlanym (...) w Z. wymienione zostały w Dziale V, zatytułowanym: „W budownictwie i przemyśle
materiałów budowlanych”, pkt 4 (prace zbrojarskie i betoniarskie).
Okres ten (2 miesięcy i 29 dni) należało doliczyć odwołującemu do wykazanego przed organem rentowym stażu pracy
w szczególnych warunkach, co powoduje, że legitymuje się on co najmniej 15- letnim okresem zatrudnienia w takim
charakterze.
Niezależnie od tego wskazać należy, że 15- letni okres pracy w szczególnych warunkach wnioskodawca udowodnił już
przed organem rentowym. Uznając za pracę
w szczególnych warunkach okres zatrudnienia ubezpieczonego w Zakładach (...)
w T. od 3 sierpnia 1987 r. do 31 marca 1992 r. i od 1 kwietnia 1992 r. do 31 grudnia 1998 r. na stanowiskach
manewrowego i nastawniczego, ze wskazanego wyżej okresu zatrudnienia ZUS bezpodstawnie wyłączył przypadające
po dniu 15 listopada 1991 r. okresy pobierania przez wnioskodawcę zasiłków chorobowych.
Okresy takie uwzględnia się tymczasem w stażu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.
Zgodnie z art. 32 ust. 1a pkt 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach
i rentach z FUS, przy ustalaniu okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze nie uwzględnia się okresów niewykonywania pracy, za które pracownik otrzymał po dniu
14 listopada 1991 r. wynagrodzenie lub świadczenia
z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Przepis ust. 1a został dodany do art. 32 powołanej
ustawy ustawą z dnia 20.04.2004 r. o zmianie ustawy o emeryturach
i rentach (Dz. U. Nr 121 poz. 1264), która weszła w życie z dniem 1 lipca 2004 r. W przepisie tym postanowiono
pierwotnie, że przy ustalaniu okresów zatrudnienia w szczególnych warunkach nie uwzględnia się okresów
niewykonywania pracy, za które pracownik po dniu 14 listopada 1991 r. otrzymał wynagrodzenie lub świadczenia z
ubezpieczenia społecznego
w razie choroby lub macierzyństwa (pkt 1) oraz okresów, w których na mocy szczególnych przepisów został zwolniony
od świadczenia pracy, z wyjątkiem okresu urlopu wypoczynkowego (pkt 2). Przepis art. 32 ust. 1a pkt 2 został uchylony
ustawą z dnia 1 lipca 2005 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z FUS oraz ustawy o systemie ubezpieczeń
społecznych (Dz. U. Nr 169 poz. 1412). Zatem, zgodnie z obecnym brzmieniem
art. 32 ust. 1a ustawy, przy ustalaniu okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub
w szczególnym charakterze wyłączeniu ulegają tyko okresy niezdolności do pracy z powodu choroby i macierzyństwa.
Przepis art. 32 ust. 1a ustawy w istotny sposób zmienił definicję pracy w szczególnych warunkach i w szczególnym
charakterze, poprzez szczegółowe określenie okresów faktycznego niewykonywania pracy, które nie są wliczane do
okresu wykonywania pracy, rozumianego jako okres pozostawania w stosunku pracy- którego to rozróżnienia nie
zawierały przepisy dotychczasowe.
Przyjęte w powołanym przepisie różnicowanie okresów wykonywania pracy
w szczególnych warunkach nawiązuje do daty wejścia w życie ustawy z dnia 17 października 1991 r. o rewaloryzacji
emerytury i rent, o zasadach ustalania emerytur i rent oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 107, poz. 450 ze
zm.), w której poprzednia definicja okresu pracy w szczególnych warunkach pozostała niezmieniona. Okres tej pracy
obejmował zarówno okresy składkowe, jak i okresy nieskładkowe, jeżeli mieściły się one w okresie wykonywania pracy
zgodnie z umową o pracę. Takie stanowisko zajął Sąd Najwyższy
w uchwale z dnia 27 listopada 2003 r., III UZP 10/03 (OSNP 2004/5/87), stwierdzając, że do okresu pracy w
szczególnych warunkach wlicza się okresy zasiłku chorobowego w czasie trwania stosunku pracy przypadające po dniu
wejścia w życie ustawy o rewaloryzacji emerytur i rent.
W konsekwencji utrwalił się w judykaturze pogląd, że w art. 32 ust. 1a ustawy
o emeryturach i rentach z FUS ustawodawca wprowadził istotną zmianę w stanie prawnym,
w którym niemożliwe było w drodze wykładni ustalenie zasady pomijania w okresie ubezpieczenia okresów
niezdolności do pracy z powodu choroby, oraz że art. 32 ust. 1 ustawy nie ma zastosowania do oceny nabycia prawa
do emerytury przed dniem 1 lipca 2004 r.
(por. wyroki SN: z dnia 5 maja 2005 r., II UK 219/04, OSNP 2005/22/361 i II UK 215/04, OSNP 2005/22/360 oraz
z dnia 7 lutego 2006 r., I UK 154/05, niepubl.).
Ustawodawca, wprowadzając zmiany pojęcia „zatrudnienia w szczególnych warunkach i w szczególnym charakterze”,
nie uchwalił przepisów międzyczasowych,
w związku z czym zakres stosowania art. 32 ust. 1a był przedmiotem skargi konstytucyjnej opartej na zarzucie jego
niezgodności z art. 2 i 32 ust. 1 Konstytucji RP. Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 10 lipca 2008 r., K 33/06
(OTK-A 2008 nr 6, poz. 106) orzekł jednak o zgodności z Konstytucją powołanego przepisu. Uznawszy za właściwą dla
oceny konstytucyjności tego przepisu chwilę powstania prawa podmiotowego, tj. prawa do wcześniejszej emerytury z
tytułu pracy w szczególnych warunkach, oddalił zarzut, że zmiana warunków emerytalnych prowadzi do naruszenia
praw nabytych. Stwierdził jednocześnie, że oceniana zmiana może mieć zastosowanie wyłącznie na przyszłość.
Wszystko to sprowadza się do twierdzenia, że osiągnięcie do dnia 1 stycznia 1999 r. okresu pracy w szczególnych
warunkach, o którym mowa w art. 184 ust. 1 pkt 1 ustawy
z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS wyłącza ponowne ustalenie tego okresu po osiągnięciu wieku
emerytalnego według zasad wynikających z art. 32 ust. 1a pkt 1 tej ustawy, obowiązujących od dnia 1 lipca 2004 r.
(por. wyrok SN z dnia 23 kwietnia 2010 r., II UK 313/09, OSNP 2011/19-20/260).
W identyczny sposób wypowiedział się Sąd Apelacyjny w Krakowie w wyroku z dnia 16 maja 2013 r., III AUa 1239/12
(LEX nr 1316202). Powołując się na wskazane wyżej orzeczenie Sądu Najwyższego oraz wyroki tego Sądu z dnia 7
lutego 2006 r., I UK 154/05 (niepubl.) i z dnia 13 lipca 2011 r., I UK 12/11 (niepubl.), wskazał w uzasadnieniu, że co
prawda, przepis art. 32 ust. 1a ustawy obowiązuje od dnia 1 lipca 2004 r. i odnosi skutek również względem stanów
prawnych i faktycznych istniejących przed dniem jego wejścia
w życie, jednakże wyłącza ponowne ustalenie tego okresu po osiągnięciu wieku emerytalnego według zasad
wynikających z art. 32 ust. 1a pkt 1 tej ustawy, obowiązujących od dnia 1 lipca 2004 r.
Ze znajdującego się w aktach sprawy zaświadczenia o okresach nieskładkowych przypadających po dniu 15 listopada
1991 r. (k. 11 cz. II) wynika, że odwołujący korzystał
z zasiłku chorobowego w następujących okresach: od 4 grudnia 1991 r. do 31 grudnia 1991 r. (28 dni), od 1 stycznia
1992 r. do 6 stycznia 1992 r. (6 dni), od 21 maja 1992 r. do 23 maja 1992 r. (3 dni), od 9 czerwca 1992 r. do 12 czerwca
1992 r. (4 dni), od 4 sierpnia 1992 r. do 18 sierpnia 1992 r. (15 dni), od 12 października 1992 r. do 21 października 1992
r. (10 dni), od 29 grudnia 1992 r. do 31 grudnia 1992 r. (3 dni), od 1 stycznia 1993 r. do 2 stycznia
1993 r. (2 dni), od 12 lutego 1993 r. do 25 lutego 1993 r. (14 dni), od 9 maja 1993 r. do
11 maja 1993 r. (3 dni), od 4 czerwca 1993 r. do 28 czerwca 1993 r. (25 dni), od 22 września 1993 r. do 25 października
1993 r. (34 dni), od 30 marca 1994 r. do 13 kwietnia 1994 r.
(15 dni), od 4 lipca 1994 r. do 7 lipca 1994 r. (4 dni), od 26 września 1994 r. do 30 września 1994 r. (5 dni), od 1
października 1994 r. do 10 października 1994 r. (10 dni), od 12 stycznia 1995 r. do 18 stycznia 1995 r. (7 dni), od 23
lipca 1995 r. do 24 lipca 1995 r. (2 dni), od
27 lipca 1995 r. do 31 lipca 1995 r. (5 dni), od 30 grudnia 1995 r. do 31 grudnia 1995 r.
(2 dni), od 1 stycznia 1996 r. do 3 stycznia 1996 r. (3 dni), od 3 września 1996 r. do
7 października 1996 r. (35 dni), od 3 kwietnia 1997 r. do 6 maja 1997 r. (34 dni), od
3 września 1997 r. do 3 września 1997 r. (1 dzień), od 5 września 1997 r. do 10 września
1997 r. (6 dni), od 24 listopada 1998 r. do 30 listopada 1998 r. (7 dni), od 17 grudnia 1998 r. do 29 grudnia 1998 r.
(13 dni) i od 30 grudnia 1998 r. do 31 grudnia 1998 r. (2 dni).
Treść tego zaświadczenia koresponduje z treścią świadectwa pracy z dnia 19 lutego 2000 r., wystawionego przez
Zakłady (...) w (...) Spółka Akcyjna
(k. 10 cz. III akt ZUS).
Doliczenie do 14 lat, 10 miesięcy i 3 dni okresu pobierania przez ubezpieczonego zasiłku chorobowego tylko od 4
grudnia 1991 r. do 21 października 1992 r. daje mu 15- letni okres pracy w szczególnych warunkach.
Mając to wszystko na uwadze stwierdzić należało, że decyzja ZUS Oddział
w T. z dnia 20 października 2014 r. nie była słuszna.
Uwzględniając powyższe, na podstawie powołanych przepisów prawa materialnego,
w tym art. 100 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS oraz
art. 47714 § 2 k.p.c., Sąd zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał odwołującemu prawo do emerytury od
14 października 2014 r., tj. od ukończenia 60 roku życia- mając na uwadze, że zgodnie z powołanym art. 100 ust. 1
ustawy, prawo do świadczeń powstaje
z dniem spełnienia wszystkich warunków wymaganych do nabycia tego prawa.