Insituform – nie tylko rękaw

???
2
Inżynieria Bezwykopowa styczeń - marzec 2008
???
Inżynieria Bezwykopowa styczeń - marzec 2008
3
inspekcje i renowacje sieci
Insituform – nie tylko rękaw
Fot. 1. Przepompowywanie ścieków, agregaty pompowe szt. 2 Q=340 m3/h
W
lutym 2007 r. Zakład Wodociągów i Kanalizacji sp. z o.o. w Pabianicach zorganizował przetarg
współfinansowany ze środków Unii Europejskiej
w ramach Funduszu Spójności na renowację sieci kanalizacyjnej na terenie miasta Pabianice pod nazwą: „Modernizacja i rozbudowa miejskiego systemu kanalizacji sanitarnej
w Pabianicach”. Całkowita wartość projektu zgodnie decyzją Komisji Europejskiej przyznaną Pabianicom w grudniu
2005 r. opiewa na kwotę 18 669 000 EUR, a udział procentowy unijnego dofinansowania stanowi 63,7% kosztów kwalifikowanych. W ramach projektu wybudowanych zostanie
ponad 50 km kanalizacji, a ponad 8 km zostanie zmodernizowanych. Głównym celem projektu (jak mówi Pełnomocnik
Prezydenta ds. Projektu FS, Marek Błoch, Prezes ZWiK sp.
z o.o.) jest racjonalizacja gospodarki ściekowej miasta, jego
realizacja umożliwi unowocześnienie systemów sieci kanalizacyjnej.
Prócz poprawy infrastruktury technicznej całość prac
ma również wpływ na poprawę stanu ekologicznego miasta.
Jedną z bardziej znaczących inwestycji w ramach projektu
jest modernizacja Kolektora III wybudowanego ok. 60 lat
temu dla skanalizowania prawobrzeżnej części miasta. Jest
to kanał o konstrukcji murowanej z cegły klinkierowej. Jego
wieloletnia eksploatacja w warunkach istniejącego ciśnienia
wód gruntowych była przyczyną wielu uszkodzeń objawiających się nieszczelnością.
Dzięki zastosowaniu metody rękawa termoutwardzalnego
Insituform oraz modułów GRP, prace mogą być prowadzone
bez przerywania eksploatacji rurociągu, a na bazie zniszczonej konstrukcji powstanie nowa struktura.
Modernizacja kolektora umożliwi przejęcie ścieków
ze zlewni projektowanego Kolektora II. W ramach projektu Funduszu Spójności planuje się przebudowę kolektora III na odcinku ok. 1100 m oraz przeprowadzenie dzia-
Fot. 2. Komora nadawcza – łuk, rozbiórka kolektora
Fot. 3. Komora nadawcza, wypompowywanie ścieków z kanału na łuku
Piotr Dmowski
Instituform sp. z o.o.
24
Inżynieria Bezwykopowa styczeń - marzec 2008
inspekcje i renowacje sieci
łań modernizacyjnych przewodów jajowych 700x1200 mm
i 750x1400 mm o łącznej długości 2226 m oraz na kanałach
kołowych leżących w jego zlewni na długości 3577 m w celu
uwolnienia ich od wód infiltracyjnych.
Podziemna sieć przewodów kanalizacyjnych charakteryzuje się wysokim stopniem zróżnicowania przekrojów oraz
przeznaczenia poszczególnych kanałów.
Większość powstałych jeszcze w dalekiej przeszłości kanałów
ma nietypowy kształt i wykazuje od początku swego istnienia
pewne nieregularności przekroju. Dotyczy to zwłaszcza kanałów przełazowych, których stopień komplikacji remontów jest
na tyle wysoki, że niewiele metod renowacji przewodów jest
w stanie sprostać specyficznym wymaganiom technicznym.
Przewidziano zastosowanie 3 technologii renowacyjnych
w zależności od wielkości i posadowienia przewodów ściekowych.
Część kanalizacji została naprawiona przy wykorzystaniu
metody rękawa Insituform, technologii wszystkim znanej
i często wykorzystywanej. Niewielki odcinek przewidziany
został do naprawy przy pomocy modyfikowanych zapraw
cementowych charakteryzujących się zwiększoną odpornością chemiczną, zaś największe kolektory ściekowe o przekroju jajowym postanowiono wyremontować przy użyciu
modułów z włókna szklanego, wprowadzanych do wnętrza
starego przewodu i stabilizowanych pianobetonem.
W lipcu 2007 r. konsorcjum trzech firm: Insituform sp. z o.o.,
Insituform Technologies Ltd. i Przedsiębiorstwo InżynieryjnoProjektowe „BinŻ” sp. z o.o. podpisało umowę na realizację
tego zadania.
Z zapałem podjęliśmy się wykonania zadania, które według harmonogramu przewidziane jest do realizacji przez
okres 18 miesięcy.
Prace budowlane związane z kontraktem na roboty w ramach projektu dofinansowanego ze środków Funduszu
Spójności Unii Europejskiej wymagają ściśle określonych
procedur realizacji i rozliczeń. Współpracę z nami w tym
zakresie ZWiK sp. z o.o. w Pabianicach ocenia jako wzorową. Należy nadmienić, że jest to możliwe dzięki solidarnej
współpracy całego Konsorcjum Wykonawczego z Zamawiającym oraz ogromnemu zaangażowaniu ze strony Inżyniera
Kontraktu firmy Grontmij Polska sp. z o.o. Firma Grontmij
Polska sp. z o.o. niejednokrotnie pokazała nam, że jest solidnym partnerem prowadzącym roboty według procedur
FIDIC, który nie tylko pokazuje wykonawcy ewentualne błędy, ale zawsze stara się pomóc je rozwiązać, będąc prawdziwym strażnikiem realizacji kontraktu.
Część prac polegających na naprawie przewodów przy pomocy rękawów mamy już za sobą, co w znacznym stopniu
uradowało Zamawiającego obawiającego się o harmonogramy i terminowość działania, zwłaszcza tak młodej spółki jak
Insituform sp. z o.o. (przypomnę, że jesteśmy Liderem Kontraktu a działalność, jako nowy podmiot na rynku, rozpoczęliśmy pod koniec marca 2006 r.).
Jesteśmy dumni, że pracujemy w firmie z ponad 35-letnim
doświadczeniem w zakresie technologii bezwykopowych,
mimo stosunkowo krótkiej historii na rynku polskim. Szybko
nabyte doświadczenie, miejmy nadzieję, zaowocuje wkrótce
i będziemy mogli sprostać realizacji największych kontraktów z zakresu renowacji i modernizacji systemu wodociągowo-kanalizacyjnego w Polsce.
Przyszedł czas by zacząć naprawę kolektora III modułami
GRP i skupić się na największym zadaniu w tym przetargu.
Trasa kolektora przebiega wzdłuż rzeki w terenach rolnych,
Fot. 4. Wyczyszczony kolektor III
Fot. 5. Zamontowane belki do wciągania modułów
Fot. 6. Drewniany klin zainstalowany pomiędzy kanałem z cegły a modułem
a przykład Pabianic potwierdza regułę, że technologie bezwykopowe nadają się do stosowania nie tylko w rejonach
silnie zurbanizowanych.
Technologia montażu paneli GRP wymaga, aby kanał
w czasie renowacji był wolny od mediów, więc musieliśmy
opracować na czas trwania prac system przepompowania
zapewniający stały przepływ ścieków. Umożliwia nam to
bezpieczny dostęp do wnętrza kanału przy wykonywaniu
wszelkich niezbędnych robót oraz zabezpiecza mieszkańców
Pabianic przed ograniczeniami w zrzucie ścieków.
Inżynieria Bezwykopowa styczeń - marzec 2008
25
inspekcje i renowacje sieci
Technologia naprawy panelami GRP służy do remontu kanalizacyjnych sieci przełazowych wszystkich typów. Istnieje
możliwość zastosowania tej metody na dowolnego typu materiałach, z jakich może być zbudowany rodzimy kanał: cegła,
klinkier, kamień, kamionka, beton, żelbet a także tworzywa
sztuczne. Podobna sytuacja występuje, jeśli chodzi o przekrój
przewodu. Standardowo występujące przekroje: kołowy, jajowy, jajowy podwyższony nie stanowią bariery dla tej technologii, a odstępstwa od kształtów i rozmiarów normatywnych nie
stwarzają problemu i dodatkowo stanowią atut tej metody.
Media mogą zawierać rozcieńczone kwasy, roztwory alkaliczne, tłuszcze i oleje. Dopuszczalny jest odczyn chemiczny
ścieków pH 1–11 w temperaturach nawet do 40°C. Wykonanie specjalne dopuszcza zakres pH 1–14 w temperaturach
do 80°C, a zastosowanie modułów GRP zapewnia całkowite
odtworzenie wytrzymałości mechanicznej naprawianego kanału. Przepustowość hydrauliczna kanału mimo redukcji średnicy nie zostaje zmniejszona (oczywiście przy odpowiednim
doborze wymiarów i grubości modułu) dzięki dużej gładkości
powierzchni wewnętrznej modułów.
Renowacja w technologii modułów GRP polega na przeciąganiu poprzez stary przewód całych rur GRP o odpowiednim kształcie przy pomocy wyciągarki. Zewnętrzny kształt
modułu w przekroju odwzorowuje profil kanału. Długość
modułów można dowolnie dobierać od 1 m do 3 m. Moduły GRP umieszczane są w remontowanym kanale za pomocą
łoża transportującego w niewielkiej odległości od ścian kanału
(od 2,5 cm do 8 cm). Następnie mocuje się je w ustalonej
pozycji przez wbijanie drewnianych klinów między ścianę kanału a moduł. Należy zauważyć dodatkowy fakt, iż można tak
zaprojektować wielkość paneli, by w trakcie renowacji zlikwidować niewielkie przeciwspadki kanału powstałe w wyniku
degradacji materiału kanału rodzimego. Po zakończeniu instalacji paneli na odcinku kanału, przestrzeń między ścianą kanału a panelami wypełnia się ciśnieniowo zaprawą cementową.
Należy wspomnieć o konieczności dokładnego wyczyszczenia
kanału przed renowacją. Istotne ubytki materiału konstrukcji
kanału, zwłaszcza w jego górnej części, powinny być uzupełnione. Miejsca występowania łuków na kanale oraz zmian
kierunku powinny służyć jako komory startowe i odbiorcze
dla paneli podczas renowacji. W przypadku kontraktu w Pabianicach takich miejsc jest kilkanaście. Dodatkowo położone
są w wyjątkowo nawodnionym terenie, co wymaga od nas
pompowania wody gruntowej, by umożliwić sprawną pracę
ekip remontowych.
Aby sprostać wymaganiom Zamawiającego, musieliśmy dokonać wyboru producenta, który spełniłby wszelkie kryteria
opisane w SIWZ do przetargu. Nasz wybór padł na firmę Amitech sp. z o.o. gwarantującą wysoką wytrzymałość konstrukcyjną produkowanych modułów oraz ich niezmienną jakość
produkcji podczas trwania całego kontraktu. Moduły GRP
produkowane są w fabryce Amitech sp. z o.o. w Gdańsku
i dostarczane na miejsce budowy w stanie gotowym do montażu. Wytwarzane są z odpornej na korozję żywicy zbrojonej
włóknem szklanym. Wymiary modułów ustalane są indywidualnie dla naprawianego kanału, zaś grubość paneli określa się
z dokładnością do jednego milimetra. Panele zbudowane są
warstwowo. Warstwa zewnętrzna pokryta kruszywem zbudowana jest z mat z ciętego włókna szklanego spojonego żywicą
poliestrową. Główną i najgrubszą warstwę stanowi matryca
krzemionka/żywica. Warstwa wewnętrzna zawiera barierę
antykorozyjną z tej samej żywicy zbrojonej tkaniną z włókna
szklanego.
26
Fot. 7. Zainstalowane moduły w kolektorze III
Fot. 8. Przygotowania do iniekcji
Fot. 9. Aplikacja masy iniekcyjnej
Do wypełnień przestrzeni międzyrurowej stosuje się standardowe zaprawy na bazie cementów portlandzkich. Mieszanki takie można wzbogacać dodatkami polimerowymi
w celu poprawiania „płynności zaprawy”, co gwarantuje całkowite wypełnienie przestrzeni międzyrurowych.
W obecnej chwili zainstalowaliśmy już ponad 200 mb modułów, a prace posuwają się w szybkim tempie, co pozwala
nam mieć nadzieję, że zakończymy kontrakt przed wyznaczonym terminem realizacji.
Inżynieria Bezwykopowa styczeń - marzec 2008