Zespół Lo Zespół Lokalizacji Zagrożeń w Lotnictwie Cywilnym

Zespół Lo Zespół Lokalizacji Zagrożeń w Lotnictwie Cywilnym
Raport końcowy do zgłoszenia 13/2010
Opis zgłoszenia
W trakcie warsztatów „Latajmy Bezpiecznie 2010” dla pilotów liniowych i kontrolerów
ruchu lotniczego zwrócono uwagę, że obowiązujący przepis karny art. 212.1.1.a ustawy
Prawo lotnicze, przewidujący iż naruszenie przepisów ruchu lotniczego jest przestępstwem
zagrożonym karą pozbawienia wolności do lat 5 skutecznie „odstrasza” od zgłaszania
takich zdarzeń w ramach obowiązujących systemów zgłaszania.
Opis problemu
Zgodnie z art. 212 ust. 1 p. 1 lit. a ustawy Prawo lotnicze „Kto, wykonując lot przy użyciu
statku powietrznego narusza przepisy ruchu lotniczego obowiązujące w obszarze, w
którym lot się odbywa – podlega karze pozbawienia wolności do lat 5”. Natomiast art. 212
ust. 2 sankcjonuje nieumyślne naruszenie przepisów ruchu lotniczego. Obawa przed
możliwym postępowaniem karnym, nawet za nieumyślne naruszenie przepisów ruchu
lotniczego, powoduje że piloci czy personel operacyjny nie zgłaszają zdarzeń, które mogą
być ocenione jako „naruszenie przepisów ruchu lotniczego”.
Analiza
Obawa pilotów przed zgłaszaniem zdarzeń, w trakcie których „naruszono przepisy ruchu
lotniczego” jest całkowicie zrozumiała. Chodzi wszak o zdarzenia, w trakcie których nie
doszło do spowodowania wypadku lub incydentu, lecz miało miejsce formalne naruszenie
przepisów ruchu lotniczego (Aneks 2 ICAO). Zgłoszenie takiego zdarzenia do ULC może
powodować natomiast zawiadomienie Prokuratury i długotrwałe postępowanie karne. W
praktyce odnotowano przypadki zgłoszeń do ULC z tzw. informacji obywatelskiej o
naruszeniu przepisów ruchu lotniczego, które kończyły się zawiadomieniem do Prokuratury
(ULC ma prawny obowiązek zawiadamiania o popełnieniu przestępstwa). Istniejący stan
prawny jest przy tym niezrozumiały. Wszak naruszenie przepisów ruchu lotniczego
powodujące wypadek lub zagrożenie katastrofą podlega ogólnym zasadom
odpowiedzialności za przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w ruchu (np. art. 177 k.k.).
Ponadto, spowodowanie „zagrożenia w bezpieczeństwie” jest przesłanką uprawniającą
Prezesa ULC do cofnięcia lub zawieszenia licencji (art. 100 Prawa lotniczego). W
konsekwencji przepis karny art. 212 ust. 1 punkt 1 lit a) wprowadza dodatkową, zupełnie
niepotrzebną, a przy tym niewspółmiernie wysoką, karę pozbawienia wolności za
naruszenie przepisów ruchu lotniczego. Taki stan rzeczy powoduje zasadne obawy pilotów
przed zgłaszaniem zdarzeń, w których naruszono przepisy ruchu lotniczego. Co więcej,
sankcjonowanie „nieumyślnego” naruszenia przepisów ruchu lotniczego (art. 212 ust. 3)
jest całkowicie sprzeczne z promowanym w lotnictwie „błędem niezawinionym”, jak i z
ideą Just Culture. Taki stan rzeczy prowadzi do zmniejszenia raportowania zdarzeń, a w
konsekwencji może obniżać poziom bezpieczeństwa lotniczego. Dodatkowo można
wskazać, że brzmienie przepisu art. 212 ust. 1 punkt 1 lit a ustawy Prawo lotnicze jest
bardzo szerokie i może obejmować nawet takie przypadki jak niezamierzony wlot w CTR,
czy wykonywanie lotu nieznacznie poniżej wysokości dozwolonej w danych warunkach.
Wnioski
Zespół zwróci się do Ministerstwa Infrastruktury, Ministerstwa Sprawiedliwości oraz
Podkomisji Sejmowej, a także Prezesa ULC i PKBWL o zmianę przepisów i skreślenie art.
212 ust. 1 punkt 1 litera a ustawy Prawo lotnicze.
www.latajmybezpiecznie.pl
[email protected]
tel. +48 608 003 343
1