pobierz

PROTOKÓŁ
z kontroli kompleksowej przeprowadzonej w Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej
w Redzie w dniu od 20 do 24 sierpnia 2015 r. przez pracowników Wydziału Polityki
Społecznej Pomorskiego Urzędu Wojewódzkiego w Gdańsku.
Kontrolę przeprowadzili:
1. Alicja Szwaj – starszy inspektor wojewódzki w Wydziale Polityki Społecznej Pomorskiego
Urzędu Wojewódzkiego w Gdańsku, przewodnicząca zespołu, upoważnienie nr 230/2015
z dnia 18 sierpnia 2015 roku.
2. Katarzyna Dańczyszyn – inspektor wojewódzki w Wydziale Polityki Społecznej
Pomorskiego Urzędu Wojewódzkiego w Gdańsku, członek zespołu, upoważnienie nr
232/2015 z dnia 18 sierpnia 2015 r.
3. Iwona Gocał – starszy specjalista w Wydziale Polityki Społecznej Pomorskiego Urzędu
Wojewódzkiego w Gdańsku, członek zespołu, upoważnienie nr 231/2015 z dnia 18 sierpnia
2015 r.
4. Agnieszka Depka – starszy specjalista w Wydziale Polityki Społecznej Pomorskiego
Urzędu Wojewódzkiego w Gdańsku, członek zespołu, upoważnienie nr 233/2014 z dnia
18 sierpnia 2015 r.
Kontrolujący złożyli oświadczenia (stanowiące zał. Nr 1, 2, 3, 4 do protokołu), że nie istnieją
okoliczności uzasadniające wyłączenie ich od udziału w ww. kontroli
I.
Zasady i warunki organizacji kontroli
Celem kontroli była ocena organizacji, skuteczności pracy i poprawności realizacji
zadań zleconych gminie, zadań własnych dotowanych z budżetu państwa z zakresu
pomocy społecznej.
Całokształt przedmiotu kontroli badano na podstawie:







Ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2013 r. poz. 182,
z późn. zm.),
Ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U.
z 2013 r. poz. 267 z późn. zm.),
Ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych ( Dz. U. z 2013 r. poz. 885
z późn. zm.),
Ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych
ze środków publicznych (Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 z późn.zm.),
Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (Dz. U. z 2014 r.
poz. 1202),
Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. z 2011 r.
nr 231, poz. 1375 z późn. zm.),
Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy
(Dz. U. z 2013 r., poz. 674 z późn. zm.),
1



Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 8 listopada 2010 r.
w sprawie wzoru kontraktu socjalnego (Dz. U. Nr 218, poz. 1439),
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 8 czerwca 2012 r.
w sprawie rodzinnego wywiadu środowiskowego (Dz. U. z 2012 r. poz. 712),
Rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej z dnia 22 września 2005 r. w sprawie
specjalistycznych usług opiekuńczych (Dz. U. Nr 189, poz. 1598 z późn. zm.)
Informacja o przeprowadzeniu przedmiotowej kontroli:
Jednostka kontrolowana została powiadomiona o przeprowadzeniu przedmiotowej kontroli
pismem z dnia 29 lipca 2015 r., znak: PS-II.431.1.20.2015.AS (zał. nr 5),
Podstawa przeprowadzenia kontroli:
Upoważnienia nr 230/2015, 231/2015, 232/201, 233/2015 z dnia 18 sierpnia 2015 r., (zał.
nr 6,7,8,9)
Ustalenia ogólne:
Ilekroć w protokole jest mowa o:
- Ośrodku – należy przez to rozumieć: Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Redzie,
- ustawie o pomocy społecznej – należy przez to rozumieć: ustawę z dnia 12 marca 2004 r.
o pomocy społecznej (Dz. U. z 2013 r. poz. 182 z późn. zm.),
- Kodeksie postępowania administracyjnego – należy przez to rozumieć: ustawę z dnia
14 czerwca 1960 r. (Dz. U. z 2013 poz. 267 z późń. zm.).
- kierowniku – należy przez to rozumieć: kierownika Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej
w Redzie,
Badaniem kontrolnym objęto następujące zagadnienia:
1) ogólne ustalenia organizacyjne dotyczące Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej
w Redzie,
2) zgodność zatrudnienia pracowników z wymaganymi kwalifikacjami zgodnie z art. 116
ustawy o pomocy społecznej,
3) wydatki na pomoc społeczną w 2014 r.,
4) zasadność przyznawania świadczeń w ramach zadań zleconych i zadań własnych
dotowanych z budżetu państwa,
5) prawidłowość i terminowość przeprowadzania rodzinnych wywiadów środowiskowych
i rozpatrywania wniosków,
6) prawidłowość stosowania kontraktów socjalnych,
7) współpracę z podmiotami uczestniczącymi w rozwiązywaniu problemów społecznych.
W toku kontroli wyjaśnień udzielała:
- Małgorzata Klebba – kierownik Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Redzie.
II.
Ustalenia kontrolne
Ad.1
Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Redzie został utworzony na mocy Uchwały Nr
VIII/40/90 Miejskiej Rady Narodowej w Redzie z dnia 20 lutego 1990 r. w sprawie
utworzenia Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Redzie. (zał. nr 10).
2
Statut Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Redzie został utworzony
jako załącznik do Zarządzenia Nr 3/90 z dnia 1 kwietnia 1990 r. Naczelnika Miasta
w Redzie w sprawie ustalenia Statutu Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Redzie.
Określał zadania, cele i organizację wewnętrzną Ośrodka. (zał. nr 11).
W związku ze zmianami zachodzącymi w pomocy społecznej statut wymagał
dostosowania do aktualnie obowiązującego stanu prawnego. Na dzień kontroli obowiązywał
statut nadany Uchwałą Nr XLI/430/13 Rady Miejskiej w Redzie z dnia 11 grudnia 2013 r.,
w sprawie Statutu Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Redzie. (zał. Nr 12).
Ośrodek posiada Regulamin Organizacyjny Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej
w Redzie, który został wprowadzony Zarządzeniem Nr 30/2013 Kierownika Miejskiego
Ośrodka Pomocy Społecznej w Redzie z dnia 31.12.2013 roku. Określa szczegółową
organizację wewnętrzną oraz zakres działania i zadania ośrodka. (zał. nr 13).
W oparciu o art. 110 ust. 7 ustawy o pomocy społecznej Burmistrz Miasta Redy
Zarządzeniem Nr OR/8/2004 z dnia 4 maja 2004 r. upoważnił Panią Małgorzatę Klebba
Kierownika Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Redzie do wydawania decyzji
administracyjnych w indywidualnych sprawach z zakresu pomocy społecznej należących do
właściwości gminy. (zał. nr 14).
Na wniosek kierownika Ośrodka, Burmistrz Miasta Redy w dniu 21.09.2011 r.
upoważnił pracownika socjalnego Danutę Wasiniewską do wydawania decyzji
administracyjnych w indywidualnych sprawach z zakresu pomocy społecznej należących do
właściwości gminy. (zał. nr 15).
Na podstawie danych przedstawionych przez kierownika Ośrodka ludność gminy
Reda na koniec 2014 r. wynosiła 22 844 mieszkańców (Dane Wydziału Ewidencji Ludności
Urzędu Miasta Redy). Stopa bezrobocia w powiecie wejherowskim wg stanu na koniec
grudnia 2014 roku kształtowała się na poziomie 14,6 %. (Dane WUP w Gdańsku).
Głównymi problemami społecznymi w ramach których udzielana była pomoc to:,
ubóstwo, bezrobocie, niepełnosprawność, długotrwała lub ciężka choroba.
W 2014 r. Ośrodek objął pomocą społeczną 572 środowiska w których wystąpiły
następujące zjawiska powodujące przyznanie pomocy: (zał. nr 16).
- ubóstwo - 317
- bezrobocie - 224
- niepełnosprawność – 221
- długotrwała lub ciężka choroba - 179
- bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa
domowego - 113
- potrzeba ochrony macierzyństwa - 74
Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Redzie posiada siedzibę przy ulicy
Derdowskiego 25 w parterowym budynku należącym do Urzędu Miasta Redy. Ośrodek
zajmuje 10 pomieszczeń biurowych. Budynek jest pozbawiony barier architektonicznych,
posiada swobodny dostęp dla osób niepełnosprawnych. Klienci Ośrodka mają możliwość
przedstawienia swoich problemów w warunkach chroniących ich prywatność. Stanowiska
pracy są wyposażone w niezbędny sprzęt techniczno-biurowy i komputerowy. Ośrodek
czynny jest od poniedziałku do piątku od 7.30 do 15.30. Interesanci przyjmowani są przez
pracowników socjalnych w godzinach urzędowania ośrodka.
Wypłata świadczeń pieniężnych realizowana jest przez Ośrodek następująco:
3
- za pośrednictwem Banku Millenium w formie kart przedpłacowych,
- przelewana na indywidualne konta bankowe klientów za pośrednictwem Banku Millenium,
- za pośrednictwem poczty w formie przekazu pocztowego,
- w wyjątkowych sytuacjach wypłaty gotówkowe w Ośrodku w ramach pogotowia kasowego,
Korespondencja wychodząca z Ośrodka podpisywana była przez kierownika
działającego z upoważnienia Burmistrza Miasta Redy.
Ad. 2
W trakcie kontroli ustalono, że na koniec 2014 roku Ośrodek zatrudniał 34 pracowników
w tym.: (zał. Nr 17),
1) Kierownik Małgorzata Klebba – została mianowana na stanowisku kierownika Miejskiego
Ośrodka Pomocy Społecznej w Redzie z dniem 20 stycznia 1999 roku przez Burmistrza
Miasta Redy. Legitymuje się wykształceniem wyższym magisterskim. Uzyskała 7 lipca 1983
r. tytuł magistra ekonomii na Uniwersytecie Gdańskim. Ukończyła 20 maja 1995 r. studia
podyplomowe w zakresie pedagogiki opiekuńczo-wychowawczej na Uniwersytecie
Gdańskim. Zgodnie z art. 122 ustawy o pomocy społecznej posiada wymaganą na stanowisku
kierownika specjalizację w zakresie organizacji pomocy społecznej. Tytuł organizatora
pomocy społecznej uzyskała 11 marca 1999 r. na studiach podyplomowych na Uniwersytecie
Gdańskim. (zał. Nr 18, 19,20).
2) 8 pracowników socjalnych w tym:
- 4 specjalistów pracy socjalnej (zał. Nr 21),
- 4 pracowników socjalnych (zał. Nr 22),
3) 1 aspirant pracy socjalnej (zał. Nr 23),
4) 4 asystentów rodziny,
5) 5 pracowników w sekcji świadczeń rodzinnych i funduszu alimentacyjnego,
6) 10 opiekunek środowiskowych w tym 2 do świadczenia usług specjalistycznych,
7) 2 pracowników w sekcji księgowości,
8) 2 pracowników w dziale kadr i administracji,
9) 1 osoba w sekcji ds. dodatków mieszkaniowych, energetycznych oraz zamówień
publicznych.
Pracownicy socjalni spełniają wymogi odnośnie kwalifikacji zawodowych wskazane
w art. 116 i art. 156 ustawy o pomocy społecznej.
W trakcie kontroli sprawdzono zakresy czynności pracowników socjalnych, które były
aktualne do wykonywanych zadań i zajmowanych stanowisk, a ich treść dostosowana była do
obowiązujących przepisów prawa. (zał. Nr 24),
Pracownicy socjalni posiadają możliwość korzystania z konsultacji prawnika
zatrudnionego na umowę zlecenie. Obsługę komputerową zapewnia informatyk zatrudniony
na umowę zlecenie.
Na dzień kontroli stan zatrudnienia pracowników socjalnych w Ośrodku nie spełnia wymogu
określonego w art. 110 ust.11 ustawy o pomocy społecznej, zgodnie z którym Ośrodek powinien
zatrudniać pracowników socjalnych proporcjonalnie do liczby ludności gminy w stosunku jeden
pracownik socjalny zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy na 2000 mieszkańców lub
proporcjonalnie do liczby rodzin i osób samotnie gospodarujących, objętych pracą socjalną
4
w stosunku jeden pracownik socjalny zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy nie więcej niż
50 rodzin i osób samotnie gospodarujących.
Ustalono, że na dzień 19 sierpnia 2015 roku Ośrodek zatrudniał 7 pracowników socjalnych
obsługujących rejon. Na 1 pracownika socjalnego obsługującego rejon opiekuńczy przypadało
3.263 mieszkańców. Pracownicy socjalni na koniec 2014 roku łącznie obsłużyli 572 środowiska
rodzin i osób samotnie gospodarujących. Na jednego pracownika socjalnego przypadało 82
środowiska. Obecnie w ośrodku występuje brak 4 pracowników socjalnych do obsługi
mieszkańców miasta Redy. (zał. Nr 25,26,27).
Pracownicy socjalni posiadają ryczałty samochodowe na wyjazdy w teren samochodami
prywatnymi oraz zwrot za bilety autobusowe.
Ad. 3
W ramach zadań zleconych przez administrację rządową z ustawy o pomocy
społecznej gmina w 2014 roku realizowała specjalistyczne usługi opiekuńcze w miejscu
zamieszkania dla osób z zaburzeniami psychicznymi (art. 18 ust. 1 pkt 3)
Na realizację pomocy Wojewoda przekazał dotację:
 specjalistyczne usługi opiekuńcze 75.050 zł, dotacja została wykorzystana w kwocie
75.043,56 zł, (zwrot 6,44 zł)
Ośrodek nie realizował pomocy w formie wynagrodzenia należnego opiekunowi z tytułu
sprawowania opieki przyznanej przez sąd (art. 18 ust. 1 pkt. 9) oraz nie udzielał pomocy
cudzoziemcom (art. 5).
W ramach zadań własnych dotowanych częściowo z budżetu państwa z ustawy o pomocy
społecznej, gmina w 2014 roku realizowała zasiłki stałe i okresowe.
Na realizację pomocy Wojewoda przekazał dotację w wysokości:
 zasiłki stałe
– 470.500 zł, wydatkowano 468.481,47 zł, (zwrot 2.018,53 zł)
 zasiłki okresowe
– 45.000 zł, wydatkowano 44.944,75 zł. (zwrot 55,25 zł)
Na realizację zasiłków okresowych wydatkowano łącznie kwotę 59.437,75 zł. z tego:
- 44.944,75 zł ze środków budżetu państwa w części gwarantowanej 50% wysokości
świadczenia.
- 14.493 zł dofinansowano ze środków własnych gminy.
Dotacje zostały wydatkowane zgodnie z przeznaczeniem, a środki niewykorzystane
zwrócone na konto Wydziału Finansów i Budżetu Pomorskiego Urzędu Wojewódzkiego
w Gdańsku.
Ad. 4
Podczas kontroli dokonano oceny zasadności przyznawania świadczeń oraz
prawidłowości prowadzenia dokumentacji dotyczącej specjalistycznych usług opiekuńczych,
zasiłków stałych i zasiłków okresowych.
Realizacja specjalistycznych usług opiekuńczych.
W okresie objętym kontrolą Ośrodek realizował specjalistyczne usługi dla 8 osób
dorosłych z zaburzeniami psychicznymi i 2 dzieci chorych na autyzm i porażenie mózgowe.
Specjalistyczne usługi opiekuńcze były świadczone przez 2 opiekunki zatrudnione
przez Ośrodek na umowę o pracę. (zał. nr 28).
5
Osoby wykonujące usługi spełniały wymagania odnośnie kwalifikacji zgodnie z § 3
ust. 1 i 2 Rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 22 września 2005 r. w sprawie
specjalistycznych usług opiekuńczych. (zał. nr 29).
Na podstawie analizy kosztów realizacji specjalistycznych usług opiekuńczych dla
osób z zaburzeniami psychicznymi cena jednej godziny specjalistycznych usług
opiekuńczych w 2014 r. wynosiła 18,82 zł., zgodnie z zarządzeniem Nr 1/2014 Kierownika
Ośrodka z dnia 2 stycznia 2014 r. w sprawie ustalenia odpłatności za 1 godzinę usługi
specjalistycznej. (zał. nr 30).
Kontrolą objęto 7 akt rodzin i osób korzystających ze specjalistycznych usług
opiekuńczych zgodnie z wydanymi decyzjami stanowiącymi wykaz załączony do protokołu
w załączniku nr 31.
Specjalistyczne usługi opiekuńcze dla osób z zaburzeniami psychicznymi
przyznawane były w drodze decyzji administracyjnej wydawanej przez kierownika ośrodka
na wniosek klientów oraz rodziców dzieci wymagających usług.
Kwalifikacja rodziny do korzystania z usług odbywała się na podstawie wywiadu
środowiskowego przeprowadzonego w tym zakresie przez pracownika socjalnego.
W aktach spraw znajdowały się wymagane dokumenty tj.: zaświadczenia
potwierdzające sytuację materialną i majątkową rodziny, kserokopie orzeczeń
o niepełnosprawności, zaświadczenia lekarza specjalisty psychiatry oraz psychiatry
dziecięcego z następujących placówek: Poradni Neurologii Dziecięcej w Wejherowie,
Poradni Zdrowia Psychicznego dla Dzieci i Młodzieży w Gdańsku i Poradni Zdrowia
Psychicznego i Uzależnień w Redzie.
Ośrodek przyznawał specjalistyczne usługi opiekuńcze w ilości godzin zaleconych
przez lekarzy specjalistów oraz zgodnie z oczekiwaniem osób i rodzin. Zespół kontrolny
stwierdził, że kopie dokumentów były potwierdzane „za zgodność z oryginałem” przez
pracownika socjalnego.
Decyzje przyznające pomoc były wystawiane na okres roku kalendarzowego
uzasadniały przyznanie pomocy, wskazywały ilość przyznanych godzin, odpłatność oraz tryb
i zasady wykonywania specjalistycznych usług opiekuńczych. Pracownicy socjalni po
6 miesiącach przeprowadzali wywiady kontrolne do kontynuacji usług specjalistycznych.
Decyzje były odbierane w siedzibie ośrodka, klient wpisywał datę odbioru i składał
podpis lub za zwrotnym potwierdzeniem odbioru.
Przyznawanie i wypłacanie zasiłków stałych oraz opłacanie składek na ubezpieczenie
zdrowotne.
W roku 2014 pomoc w formie zasiłku stałego przyznano dla 122 osobom, w tym dla 85
osób samotnych. Dla tej grupy osób wypłacono w ciągu roku 1163 świadczeń. Średnia
wysokość zasiłku stałego wyniosła 393 zł.
Zgodnie z art. 37 ustawy o pomocy zasiłek stały przysługuje pełnoletniej osobie
samotnie gospodarującej, całkowicie niezdolnej do pracy z powodu wieku lub
niepełnosprawności jeżeli jej dochód jest niższy od kryterium dochodowego osoby samotnie
gospodarującej tj. 542 zł., pełnoletniej osobie pozostającej w rodzinie, całkowicie niezdolnej
do pracy z powodu wieku lub niepełnosprawności, jeżeli jej dochód jest niższy od kryterium
dochodowego na osobę w rodzinie 456 zł.
6
Za 96 osób korzystających z zasiłku stałego, nie objętych ubezpieczeniem zdrowotnym
Ośrodek opłacał składkę na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości 9% przyznanego zasiłku
stałego zgodnie z art. 17 ust.1 pkt 20 ustawy o pomocy społecznej oraz art. 66 ust. 1 pkt 26,
art. 75 ust. 10 i art. 79 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki
zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027
z późń.zm.). Zapis powyższej ustawy przytaczano w podstawie prawnej decyzji
przyznających zasiłek stały wraz ze składką zdrowotną.
Kontroli poddano 30 teczek osób i rodzin korzystających z pomocy w formie zasiłku
stałego zgodnie z wydanymi decyzjami stanowiącymi wykaz załączony do protokołu
w załączniku nr 32.
Świadczenia przyznawane były na podstawie wywiadu środowiskowego przeprowadzonego
przez pracownika socjalnego na wniosek klientów o pomoc lub z urzędu. Podania były
rejestrowane w książce podawczej posiadały numer i datę wpływu.
W skontrolowanych aktach spraw znajdowały się dokumenty potwierdzające opisaną
w wywiadach sytuację rodzinną, zawodową, zdrowotną i materialną klientów, oraz osób
pozostających z nim we wspólnym gospodarstwie domowym oraz orzeczenia o stopniu
niepełnosprawności uprawniające do pobierania zasiłku stałego. Wywiady środowiskowe
aktualizowane były w obowiązującym terminie 6 miesięcy.
Zespół kontrolny stwierdził, że w 16 z 30 objętych kontrolą teczek brak było
aktualnego rodzinnego wywiadu środowiskowego w oparciu, o który dokonana winna być
kwalifikacja do wnioskowanej przez klienta formy pomocy. Pomoc ustalana i następnie
przyznawana była na podstawie wcześniej przeprowadzonego wywiadu środowiskowego
w oparciu, o który udzielono pomocy w okresie poprzedzającym złożenie przedmiotowego
wniosku. Było to niezgodne z zapisami art. 107 ust. 4 ustawy o pomocy społecznej, który
stanowi, że w przypadku ubiegania się o świadczenia z pomocy społecznej po raz kolejny,
a także gdy nastąpiła zmiana danych zawartych w wywiadzie sporządza się aktualizację
wywiadu.
Przy ustalaniu sytuacji dochodowej rodziny sprawdzano możliwości udzielenia pomocy
na rzecz osoby ubiegającej się o świadczenie, przez osoby, o których mowa w art. 103 ustawy
o pomocy społecznej, zobowiązanych do alimentacji na mocy art. 128 ustawy – Kodeks
rodzinny i opiekuńczy.
Sprawdzone decyzje zawierały pouczenie o prawach i obowiązkach osoby
korzystającej ze świadczenia, uzasadniały przyznanie pomocy i wskazywały tryb
odwoławczy. Wysokość przyznanych świadczeń ustalana była prawidłowo.
Ustalono, iż decyzje w sprawie przyznania pomocy w skontrolowanych aktach były
odbierane osobiście w siedzibie ośrodka lub wysyłane za zwrotnym potwierdzeniem odbioru,
klient kwitował odbiór decyzji, potwierdzając ten fakt własnoręcznym podpisem i wpisaniem
daty odbioru. Zespół kontrolny mógł ustalić datę wszczęcia i zakończenia postępowania
administracyjnego.
W stosunku do trybu i zasadności przyznawanych zasiłków nie wniesiono zastrzeżeń.
7
Przyznawanie zasiłków okresowych.
W roku 2014 pomocą okresową objęto 53 osoby i rodziny, którym wypłacono 162
świadczeń. Średnia wysokość zasiłku okresowego wyniosła 367 zł. Głównym powodem
przyznawania pomocy było zjawisko ubóstwa i bezrobocie.
Zasiłek okresowy zgodnie z art. 38 ustawy z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy
społecznej przysługuje w szczególności ze względu na bezrobocie, długotrwałą chorobę,
niepełnosprawność, możliwość otrzymania lub nabycie uprawnień do świadczeń z innych
systemów zabezpieczenia społecznego: osobie samotnie gospodarującej, której dochód jest
niższy od kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej; rodzinie której dochód
jest niższy od kryterium dochodowego rodziny. Zasiłek okresowy ustala się:
1. w przypadku osoby samotnie gospodarującej – do wysokości różnicy między kryterium
dochodowym osoby samotnie gospodarującej a dochodem tej osoby.
2. w przypadku rodziny – do wysokości różnicy kryterium dochodowego rodziny a dochodem
tej rodziny.
Zgodnie z art. 38 ust. 3 ustawy o pomocy społecznej w 2014 roku minimalna
wysokość tego zasiłku wynosiła 50% różnicy między:
1. kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej a dochodem tej osoby,
2. kryterium dochodowym rodziny a dochodem tej rodziny.
Kontroli poddano 25 teczek osób i rodzin korzystających z pomocy w formie zasiłku
okresowego zgodnie z wydanymi decyzjami stanowiącymi wykaz załączony do protokołu
w załączniku nr 33.
Przeprowadzona kontrola zasiłków okresowych wykazała, że kompletowano
dokumenty niezbędne do rozpatrzenia sprawy w oparciu o art. 107 ust. 5 b ustawy o pomocy
społecznej, który wskazuje jakie załączniki i dokumenty należy przedłożyć w celu ustalenia
sytuacji osobistej, dochodowej i majątkowej. Sprawdzone akta zawierały niezbędne
dokumenty potwierdzające opisaną w wywiadach sytuację rodzinną, zawodową, zdrowotną
i materialną. Zawierały zaświadczenia i oświadczenia o dochodach, oświadczenia majątkowe
i inne potrzebne dokumenty. W przypadku bezrobocia status osoby bezrobotnej był
potwierdzany odpowiednim zaświadczeniem z Powiatowego Urzędu Pracy lub poświadczony
wydrukiem z Samorządowej Elektronicznej Platformy Informacyjnej „Sepi”, a z tytułu
niepełnosprawności i długotrwałej choroby orzeczenia o stopniu niepełnosprawności
i zaświadczenia lekarskie.
Świadczenia przyznawane były na podstawie wywiadu środowiskowego przeprowadzonego
przez pracownika socjalnego na wnioski klientów lub z urzędu. Podania były rejestrowane
w książce podawczej posiadały numer i datę wpływu, kserokopie dokumentów były
potwierdzane za zgodność z oryginałem przez pracownika socjalnego.
Zespół kontrolny stwierdził, że w 6 z 25 objętych kontrolą teczek brak było aktualnego
rodzinnego wywiadu środowiskowego w oparciu, o który dokonana winna być kwalifikacja
do wnioskowanej przez klienta formy pomocy. Pomoc ustalana i następnie przyznawana była
na podstawie wcześniej przeprowadzonego wywiadu środowiskowego w oparciu, o który
udzielono pomocy w okresie poprzedzającym złożenie przedmiotowego wniosku. Było to
niezgodne z zapisami art. 107 ust. 4 ustawy o pomocy społecznej, który stanowi, że
w przypadku ubiegania się o świadczenia z pomocy społecznej po raz kolejny, a także gdy
nastąpiła zmiana danych zawartych w wywiadzie sporządza się aktualizację wywiadu.
8
W rozstrzygnięciu decyzji informowano stronę o przyznaniu zasiłku okresowego,
powodach jego przyznania, kwocie przyznanego świadczenia, okresie na jaki świadczenie
zostało przyznane.
Na podstawie badanych akt ustalono, że kwalifikacja świadczeń była właściwa, we
wszystkich sprawdzonych przypadkach świadczenie przyznawano z powodu spełnienia
przesłanki określonej w art. 38 ustawy o pomocy społecznej, tj. bezrobocia i ubóstwa.
Informowano stronę o możliwości wniesienia odwołania do Samorządowego
Kolegium Odwoławczego za pośrednictwem Ośrodka w terminie 14 dni od daty doręczenia
decyzji.
Ustalono, iż decyzje w sprawie przyznania pomocy w skontrolowanych aktach były
odbierane osobiście w siedzibie ośrodka lub przesyłane za zwrotnym potwierdzeniem
odbioru, klient kwitował odbiór decyzji, potwierdzając ten fakt własnoręcznym podpisem
i wpisaniem daty odbioru. Zespół kontrolny mógł ustalić datę wszczęcia i zakończenia
postępowania administracyjnego.
Nie wniesiono zastrzeżeń do trybu i zasadności przyznawanych świadczeń.
Kontrakty socjalne.
W celu poprawy skuteczności udzielanej pomocy Ośrodek sporządzał z rodzinami
i osobami kontrakty socjalne. Ustalono, że w 2014 roku pracownicy socjalni zawarli 44
kontrakty socjalne. Wszystkie kontrakty socjalne zostały zawarte w zakresie rozwiązywania
trudnej sytuacji życiowej typu A. W tym:
- 17 kontraktów zostało niezrealizowanych, bądź zakończonych negatywnie,
- 12 kontraktów zostało zrealizowanych, zakończonych pozytywnie,
- 15 kontraktów w trakcie realizacji, zakończenie przełożone na 2015 rok.
Kontrola wykazała, iż kontrakty zawierane były na realizację celów, takich jak
aktywne poszukiwanie pracy, podjęcie leczenia psychiatrycznego, nabycie umiejętności
prawidłowego gospodarowania środkami finansowymi, zdobywania kwalifikacji potrzebnych
na rynku pracy, podjęcie terapii w Ośrodku ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych
oraz zwiększenie aktywności społecznej.
Kontroli poddano 10 kontraktów socjalnych zgodnie z wykazem załączonym do
protokołu w załączniku nr 34.
Kontrakty sporządzone były prawidłowo, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Pracy
i Polityki Społecznej z dnia 1 marca 2005 r. w sprawie wzoru kontraktu socjalnego.
W wyniku kontroli stwierdzono, że dokumentacja była kompletna i zawierała
wszystkie wymagane przepisami dokumenty. Przed zwarciem kontraktu socjalnego
pracownicy socjalni przeprowadzali rodzinne wywiady środowiskowe. Ośrodek uzależnił
rozmiar i wielkość pomocy finansowej i rzeczowej od pełnej realizacji zadań zapisanych
w kontrakcie.
Pracownicy socjalni prawidłowo ustalali cel główny i cele szczegółowe kontraktu
socjalnego. We wszystkich skontrolowanych przypadkach dokonano oceny realizacji
kontraktu socjalnego oraz podsumowania osiągniętych efektów.
9
Ad 5
Kontrola wykazała, że Ośrodek prowadził rejestr wpływającej korespondencji.
Świadczenia przyznawane były na podstawie wywiadu środowiskowego przeprowadzonego przez
pracownika socjalnego na wniosek klienta lub z urzędu. Podania o pomoc posiadały numer
i datę wpływu do Ośrodka.
Wywiady środowiskowe przeprowadzane były w miejscu zamieszkania klienta.
Stwierdzono, że treść wywiadów przeprowadzonych przez pracowników socjalnych zawierała
opis sytuacji socjalno-bytowej i zdrowotnej rodziny bądź osoby. W wywiadach znajdowały
się decyzje podjęte przez kierownika Ośrodka, co do planu i zasadności przyznania danego
rodzaju świadczenia. Dokumentacja była prowadzona prawidłowo.
Zespół kontrolny stwierdził, że kserokopie dokumentów załączonych do wniosku
klienta o przyznanie pomocy pracownicy socjalni poświadczali za zgodność z oryginałem.
Wydawane decyzje administracyjne na powyższe formy pomocy zawierały aktualną
podstawę prawną, pouczenie o możliwości odwołania do organu II instancji oraz zapis
mówiący o obowiązku informowania Ośrodka o każdej zmianie sytuacji osobistej
i majątkowej podopiecznego. Każda decyzja administracyjna posiadała uzasadnienie pod
względem formalno-prawnym.
Ustalono, iż decyzje w sprawie przyznania pomocy w skontrolowanych aktach były
odbierane osobiście w siedzibie ośrodka lub przesyłane za zwrotnym potwierdzeniem
odbioru, klient kwitował odbiór decyzji, potwierdzając ten fakt własnoręcznym podpisem i
wpisaniem daty odbioru.
Zespół kontrolny mógł ustalić datę wszczęcia i zakończenia postępowania
administracyjnego zgodnie z art. 35 ustawy Kpa.
W 22 przypadkach badanych akt dotyczących udzielanej pomocy w ramach zasiłków
stałych i okresowych stwierdzono nieprawidłowość w postaci braku aktualnego wywiadu
środowiskowego. Pracownicy socjalni nie sporządzali aktualizacji wywiadu środowiskowego
lecz przyznawali pomoc na podstawie wcześniej przeprowadzonego wywiadu
środowiskowego w oparciu, o który udzielono pomocy w okresie poprzedzającym złożenie
przedmiotowego wniosku.
Zespół kontrolny pozytywnie ocenił działalność Ośrodka.
Ad. 6
Ośrodek współpracuje z władzami samorządowymi na polu szeroko rozumianej
pomocy społecznej, kierownik zapraszany jest na sesje Rady Miejskiej w Redzie, gdy
poruszane są problemy z obszaru pomocy społecznej, ponadto współpracuje z:
1) Komisją ds. Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Redzie,
2) Zespołem Interdyscyplinarnym ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie w gminie Reda,
4) Sądem Rodzinnym w Wejherowie,
5) Miejskim Domem Kultury w Redzie,
5) Parafiami Rzymsko-Katolickimi w Redzie,
7) Placówkami oświatowymi w Redzie ,
6) Powiatowym Urzędem Pracy w Wejherowie,
7) Policją w Redzie,
8) Stowarzyszeniem – Bank Żywności w Tczewie,
10
8) NZOZ Ośrodkiem Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Redzie,
9) Stowarzyszeniem Osób Niepełnosprawnych i Zagrożonych Wykluczeniem „Pomocna
Dłoń” w Redzie,
11) Stowarzyszenie Społeczności Lokalnej „Wsparcie” w Redzie,
12) Stowarzyszeniem Osób Niepełnosprawnych „SPON” w Sopocie,
13) Stowarzyszeniem OVUM z siedzibą w Gdyni,
14) Europejskim Ugrupowaniem na Rzecz Edukacji i Kreowania Aktywności „Eureka”,
15) Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej, Ośrodek Regionalny w Gdańsku.
16) Miejską Biblioteką Publiczną,
17) Miejskim Ośrodkiem Sportu i Rekreacji w Redzie,
18) Stowarzyszeniem Na rzecz Bezdomnych „Agape” w Ryjewie.
Uwagi i wnioski z przeprowadzonej kontroli:
W trakcie kontroli stwierdzono następującą nieprawidłowość:
1) W Ośrodku nie jest spełniony współczynnik zatrudnienia pracowników socjalnych
wykonujących pracę w rejonach opiekuńczych zgodnie z art. 110 ust. 11 ustawy z dnia 12
marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2013 r. poz. 182 z późn. zm.). Zaniżony poziom
zatrudnienia wpływa niekorzystnie na jakość obsługi mieszkańców miasta Reda.
2) W części skontrolowanej dokumentacji brak było aktualnych rodzinnych wywiadów
środowiskowych. Pomoc ustalana i następnie przyznawana była na podstawie wcześniej
przeprowadzonego wywiadu środowiskowego w oparciu, o który udzielono pomocy
w okresie poprzedzającym złożenie przedmiotowego wniosku. Było to niezgodne z zapisami
art. 107 ust. 4, który stanowi iż „W przypadku ubiegania się o przyznanie świadczenia z
pomocy społecznej po raz kolejny, a także gdy nastąpiła zmiana danych zawartych
w wywiadzie, sporządza się aktualizację wywiadu”.
W związku z nieprawidłowościami, które zostały stwierdzone w czasie
przeprowadzanej kontroli zostaną wydane zalecenia pokontrolne. Powyższe zastrzeżenia
zostały wstępnie omówione z kierownikiem Ośrodka.
Reasumując Ośrodek jako jednostka organizacyjna realizuje zadania zlecone gminie
przez administrację rządową, zadania własne dotowane ze środków budżetu państwa,
i zawieranie kontraktów socjalnych w sposób prawidłowy, zgodny z obowiązującymi
przepisami.
Na podstawie zbadanej w trakcie kontroli dokumentacji nie stwierdzono
nieprawidłowości, co do merytorycznej zasadności przyznawania poszczególnych rodzajów
świadczeń. Dokumentacja prowadzona była w sposób prawidłowy.
Skontrolowane akta zawierały niezbędne dokumenty potwierdzające zasadność
przyznawania wykazanych form pomocy.
Wywiady środowiskowe przeprowadzone były zgodnie z Rozporządzeniem Ministra
Pracy i Polityki Społecznej z dnia 8 czerwca 2012 r. (Dz. U. z 2012 r. poz. 712) w sprawie
rodzinnego wywiadu środowiskowego. Kwoty świadczeń naliczane i wypłacane były
w sposób prawidłowy. Zespół kontrolny pozytywnie ocenił działalność Ośrodka.
11
Inspektorzy kontrolujący dokonali wpisu w książce kontroli Ośrodka na temat zakresu
i terminu przeprowadzenia inspekcji.
Na tym protokół zakończono, sporządzając go w 2-ch jednobrzmiących
egzemplarzach, przy czym jeden jest przeznaczony dla jednostki kontrolowanej.
Kierownik kontrolowanej jednostki zgodnie z § 16, ust. 1 Rozporządzenia Ministra
Pracy i Polityki Społecznej z dnia 23 marca 2005 r. w sprawie nadzoru i kontroli w pomocy
społecznej (Dz. U. Nr 61, poz. 543 z późn. zm.), przed podpisaniem protokołu ma prawo
zgłoszenia zastrzeżeń co do ustaleń zawartych w protokole - w terminie 7 dni od daty
otrzymania protokołu. Przysługuje również prawo odmowy podpisania protokołu z kontroli,
z jednoczesnym obowiązkiem złożenia w terminie 7 dni od dnia otrzymania pisemnych
wyjaśnień co do odmowy.
Reda, dnia, 20 października 2015 r.
Kontrolujący:
Alicja Szwaj
Małgorzata Klebba
Kontrolujący:
Katarzyna Dańczyszyn
(podpis kierownika jednostki kontrolowanej)
Kontrolujący:
Iwona Gocał
Kontrolujący:
Agnieszka Depka
Gdańsk, dnia 6 października 2015 r.
12