Dr Marta Koncewicz-Jarząb, Biuro Pasz, Farmacji i Utylizacji

Wyniki urzędowej kontroli pasz
w Polsce w 2013 roku.
lek. wet. Marta Koncewicz-Jarząb
Główny Inspektorat Weterynarii
Warszawa, 22 maja 2014 roku
Średnia roczna produkcja w EU:
• 300 mln ton zbóŜ
• 28 mln ton ziaren roślin oleistych
Import do UE:
• 10-15 mln ton zbóŜ
• 15 mln ton ziaren roślin oleistych
• 35 mln ton materiałów paszowych
Export z UE
• około 20 mln ton zbóŜ (K3)
* COCERAL - the European Association representing the trade with cereals, oilseeds, feedstuffs, oils and fats, olive oil and
agro-supply
Kalendarium - DIOKSYNY
Tluszcz
wieprzowy
z kości HCL
(Belgia)
Tluszcz roślinny i
zwierzęcy (Belgia)
Glinka kaolinowa
Sieczka z trawy
(Niemcy)
Pulpa
cytrusow
a
(Brazylia)
1998
Chlorek
choliny
(Hiszpania)
1999
2000
Uwodniony
siarczan
miedziowy
USA
2001
2002
2004
Kukurydza
Ukraina
Wieprzowina
(Chile)
Jaja
Niemcy
Material
sciołowy z
poŜaru lasu,
wióry
przemyslowe
(Portugal)
Pulpa
ziemniaczan
a (Holandia)
2003
Mozarella
Campania
(Wlochy)
2005
2006
2007
Odpady
piekarnicze
(Irlandia)
2008
2009
Tłuszcz
paszowy
(Niemcy)
2010
2011
2012
Przypadki kontaminacji materiałów paszowych w UE
1998: pelety pulpy cytrusowej z Brazylii
źrodło: uŜycie skaŜonego wodorotlenku wapnia powstałego w
trakcie producji acetylenu
1999: incydent dioksynowy w Belgii
źrodło: uŜycie oleju roślinnego i zwierzęcego zmieszanego z olejem
transformatorowym zawierajacym PCB
1999: glinka kaolinowa w Niemczech
źrodło: skaŜenie pochodzenia geologicznego
1999: sieczka z trawy w Niemczech
źrodlo: odpady jako material opałowy w procesie suszenia
Przypadki kontaminacji materiałow paszowych w UE
2000: chlorek choliny z Hiszpanii
źrodło: trociny z drewna konserwowanego pentachlorophenolem
2002: uwodniony siarczan miedziowy z USA
źrodło: produkcja kwasu alginowego w procesie termicznym z
wykorzystaniem związkow chloru i miedzi
2004: pulpa ziemniaczana – glinka kaolinowa w Holandii
źrodło: uŜycie glinki kaolinowej w procesie sortowania ziemniaków
2006: tłuszcz wieprzowy z Belgii
źrodlo: kwas solny uŜyty w produkcji Ŝelatyny z kości wieprzowych
Przypadki kontaminacji materiałow paszowych w UE
2007 kontaminacja jaj i miesa drobiowego w Portugalii
źrodło: wykorzystanie jako sciółki wiorów oraz popiołu ze
spalonego drewna po poŜarze lasu
2008 wieprzowina z Chile
źrodło: tlenek cynku z filtrow przemysłowych uŜyty jako dodatek
paszowy
2009 wieprzowina/wołowina z Irlandii
źrodło: suszone odpady piekarnicze proces bezpośredniego
suszenia olej transformatorowy uŜyty jako paliwo (PCBs)
2010/2011 tłuszcz paszowy w Niemczech
źrodło: zmieszanie ze skaŜonymi kwasami tłuszczowymi
powstałymi w produkcji bio-paliw (biodiesel)
Kalendarium – inne sensacje…
Tuszcz roślinny i
zwierzęcy (Belgia)
Glinka kaolinowa
Sieczka z trawy
(Niemcy)
Pulpa
cytrusow
a
(Brazylia)
1998
Chlorek
choliny
(Hiszpania)
1999
2000
Uwodniony
siarczan
miedziowy
USA
2001
2002
Pulpa
ziemniaczan
a (Holandia)
2003
KADM
pierwiastki śladowe
ZnSO4, ZnO
(Chiny)
AFLATOSYNA B1
GOSSYPOL
ziarna bawełny
(Afryka Zach.)
2004
Mozarella
Kukurydza
Campania
Tłuszcz
Ukraina
(Włochy)
wieprzowy
z kosci Jaja
Wieprzowina
HCL
Niemcy
Material
(Chile)
(Belgia)
sciołowy z
Odpady
poŜaru lasu,
Tłuszcz
piekarnicze
wióry
paszowy
(Irlandia)
przemysłowe
(Niemcy)
(Portugal)
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
AFLATOKSYNY
MONENZYNA AFLATOKSYNY
Karma dla
Karma dla
Suszone
zwierząt
zwierząt
droŜdŜe
towarzyszących
towarzyszących
(Brazylia)
(USA / Taiwan)
(USA)
OLEJ MINERALNY
Olej
słonecznikowy
(Ukraina)
2012
Powiadomienie w systemie RASFF o
niezgodnościach stwierdzonych w
wyprodukowanych w Polsce materiałach
paszowych
DIOKSYNY W PULPIE
JABŁKOWEJ I WYSŁODKACH
BURACZANYCH
dochodzenie w toku…
Organy Inspekcji Weterynaryjnej sprawują nadzór nad
wytwarzaniem, obrotem i stosowaniem pasz i pasz
leczniczych.
W roku 2014 mija 10 lat od wprowadzenia urzędowej
kontroli pasz zgodnie z przepisami i wytycznymi UE, oraz
wprowadzenia zakazu stosowania mączek mięsnokostnych w Ŝywieniu zwierząt gospodarskich.
Kontroli podlegają wszystkie pasze
produkowane w kraju lub sprowadzane z
zagranicy.
śadna pasza i Ŝaden podmiot nie mogą być
wyłączone spod kontroli.
Kontrola urzędowa powinna obejmować
wszystkie etapy procesu produkcyjnego.
Liczba podmiotów objętych nadzorem w 2013 roku:
592 002
w tym:
1 166 zatwierdzonych
590 836 zarejestrowanych
w roku 2010 wdroŜono nowy system Rejestr Podmiotów
Paszowych (RPP) – prowadzony online, dostępny na
stronach GIW
od 2014 roku nowy system raportowania wyników
realizacji PUKP – prowadzony online
Urzędowe kontrole podmiotów sektora paszowego w roku 2013
49558
50000
39965
40000
27257
30000
20000
10000
0
liczba podmiotów
poddanych kontroli
liczba kontroli
liczba stwierdzonych
niezgodności
W 2013 roku organy Inspekcji Weterynaryjnej
pobrały do badań 16 538 próbek pasz.
W 466 próbkach pasz stwierdzono
niezgodności, co stanowi 2,8%.
Wyniki monitoringu – obecność bakterii z rodzaju
Salmonella, szt.
4500
3886
4000
3500
3629
3376
3281
3206
3220
3000
2500
2000
1500
1000
500
70
55
80
59
34
57
0
2008
2009
2010
Ogólna liczba pobranych próbek
2011
2012
próbki dodatnie
2013
Wyniki monitoringu – wykrywanie PAP, szt.
9000
8000
8069
8118
8385
8122
7088
7000
6000
6605
5000
4000
3000
2000
1000
203
0
2008
214 105
2009
134 85
2010
Liczba próbek pobranych
liczba przypadków
153
2011
112
232
2012
71
64 19
2013
Nie spełniające wymagań
Stosunek procentowy liczby próbek niespełniających
wymagania w stosunku do ogólnej liczby prób pobranych (%)
2,86
2,65
3
2
2,79
2,77
1,88
2,18
2,37
1,8
1,68
0,8
1
0,94
0
2008
1,44
PAP
2009
2010
2011
Salmonella
Salmonella
2012
PAP
2013
Liczba próbek dodatnich w kierunku badań na zawartość
metali cięŜkich za lata 2004-2013 (szt.)
2013
0
0
2012
0
0
2011
0
0
0
2010
0
0
2009
0
0
0
2008
0
0
0
2007
0
0
1
2
2
2
1
2006
2
0
0
0
2005
2004
3
0
3
2
0
0,5
1
1,5
rtęć
ołów
2
kadm
2,5
arsen
3
3,5
Liczba próbek dodatnich wybranych kierunków badań
za lata 2006-2012 (szt.)
60
50
40
37
30
23
20
12
8
10
4
3 3
1 2
0 1
1 0 0 0
0
0
Substancje
hamujące
Dioksyny
2006
2007
2008
Pestycydy
2009
2010
2011
Mikotoksyny
2012
Liczba próbek dodatnich wybranych
kierunków badań w roku 2013
70
66
60
50
40
30
20
10
1
0
substancje
hamujące
dioksyny
0
pestycydy
0
mikotoksyny
Art. 42. Ustawy z dnia 22 lipca 2006 o paszach
Urzędową kontrolę pasz i pasz leczniczych
przeprowadza się na podstawie Planu Urzędowej
Kontroli sporządzanego przez Głównego Lekarza
Weterynarii.
Przy opracowywaniu Planu Urzędowego Monitoringu Pasz
bierze się pod uwagę:
wyniki badań kontrolnych z lat ubiegłych
wyniki dotychczasowych urzędowych kontroli
aktualne problemy występujące w sektorze paszowym
rekomendacje/zalecenia Komisji Europejskiej
analizę ryzyka
Zmiany w porównaniu do Planu Urzędowej Kontroli Pasz z
2013 roku:
1. W roku 2014 zwiększono liczbę próbek wody do badań
laboratoryjnych w kierunku wykrywania substancji
przeciwbakteryjnych. Próbki wody są pobierane w stadach
trzody chlewnej, w stadach kur oraz indyków.
2. W roku 2014 zmniejszono liczbę próbek pobieranych do
badań w kierunku wykrywania przetworzonych białek
pochodzenia zwierzęcego.
3. W roku 2014 zmianie uległ sposób badania pasz w
kierunku oznaczania GMO. Badanie wykonywane jest w
dwóch etapach: badanie screeningowe zmierzające do
wykrycia produktu GM w badanej paszy i ilościowe
oznaczenia wykrytego GMO w celu sprawdzenia
poprawności deklaracji na etykiecie.
4. W roku 2014 zwiększono liczbę próbek pasz
niedocelowych i docelowych pobieranych do badań
laboratoryjnych w kierunku wykrywania/oznaczania
zawartości kokcydiostatyków.
5. W roku 2014 zwiększono liczbę próbek pasz
pobieranych do badań w kierunku oznaczania zawartości
lizyny i metioniny oraz oceny homogeniczności mieszanek
paszowych (stopnia wymieszania).
W październiku 2013 odbyła się kontrola FVO dotycząca
nadzoru nad paszami.
Inspektorzy FVO skontrolowali m.in..:
Wytwórnie pasz stosujące produkty uboczne z
przemysłu spoŜywczego;
Gospodarstwa rolne stosujące w Ŝywieniu zwierząt
uboczne produkty z przemysłu spoŜywczego;
Zakłady sektora spoŜywczego przekazujące część
produktów do Ŝywienia zwierząt( młyny, browary
gorzelnie, mleczarnie, cukrownie, olejarnie itd..);
Zasady współpracy między Inspekcją Sanitarną i
Inspekcją Weterynaryjną.
1 mieszalnia tłuszczów (równieŜ przywóz z państw
trzecich)
1 przetwórnia olejów (miaŜdŜenie nasion rzepaku i
rafinacja oleju rzepakowego)
1 zakład sektora spoŜywczego (cukrownia
dostarczająca wysłodki buraczane suszone)
W mieszalni tłuszczów, w której przeprowadzono
wizytę kontrolną stwierdzono, Ŝe 100% partii
przychodzących dostarczanych jest z wynikami badań
na obecność dioksyn i dioksynopodobnych PCB.
W przypadku przesyłek pochodzących z państw
trzecich przeprowadzano dodatkowe
badania w ramach weryfikacji.
W odniesieniu do partii wychodzących - losowo
badane na obecność dioksyn i dioksynopodobnych
PCB.
W przetwórni olejów, w której przeprowadzono wizytę
kontrolną, wykonywano następujące działania:
miaŜdŜenie nasion rzepaku i rafinacja chemiczna
surowych olejów.
Większość produkcji stanowiły olej spoŜywczy i
margaryna. Na produkcję pasz składa się makuch z
nasion rzepaku.
Badano 100% partii sopstoku, a świeŜą ziemię bielącą
- dwa razy do roku.
Końcowy makuch z nasion rzepaku, którego
miesięczna produkcja wynosiła około 20 000 ton,
badano raz w miesiącu.
Podczas wizyt w zakładach, w których zgodnie z
ostatnią zmianą rozporządzenia (WE) nr 183/2005
wymagane jest monitorowanie dioksyn i
dioksynopodobnych PCB, zespół prowadzący audyt
odnotowali, Ŝe odpowiednie programy pobierania
próbek były wprowadzone i zostały zweryfikowane
przez inspektorów IW.
W zakładzie sektora spoŜywczego dostarczającym wysłodki
buraczane suszenie odbywało się za pomocą systemu suszenia
bezpośredniego i przy uŜyciu węgla jako paliwa.
Sezon przetwarzania buraków (w tym suszenia wysłodków) trwał
od końca września do pierwszego tygodnia stycznia. W tym
okresie pobierano roczną próbkę w celu zweryfikowania
obecności metali cięŜkich i dioksyn.
Choć nigdy nie odnotowano wyników przekraczających
dopuszczalne poziomy określone w dyrektywie 2002/32/WE,
podmiot nie stosował ani określonej metody pobierania próbek,
ani konkretnych instrukcji w celu ustalenia miejsca i sposobu
pobierania próbek.
W konsekwencji wiarygodność wyników pobrania próbek budzi
wątpliwości.
NaleŜy zapewnić, aby podmioty działające na rynku pasz osiągały
dalsze postępy w zakresie opracowywania i wdraŜania procedur
opartych na HACCP, tak aby wszystkie istotne czynniki ryzyka były
odpowiednio kontrolowane zgodnie z art. 6 i 7 rozporządzenia (WE)
nr 183/2005
Od kwietnia br. Główny Lekarz Weterynarii polecił
Granicznym Lekarzom Weterynarii dokonywanie
fizycznej kontroli wszystkich przesyłek pasz
pochodzących Ukrainy.
Polecił, aby w przypadku stwierdzenia jakichkolwiek
podejrzeń co do jakości paszy w badaniu
organoleptycznym lub podejrzeniu, Ŝe pasza była
poddawana procesowi suszenia, pobierać próbki do
badań laboratoryjnych w kierunku obecności: Salmonella
sp., dioksyn, pestycydów, aflatoksyny B1.
Polecił równieŜ weryfikację deklaracji odnośnie
zawartości GMO (tam, gdzie ma to zastosowanie).
Decyzja dotycząca ewentualnego pobierania próbek pasz
z przesyłek pochodzących z Ukrainy naleŜy więc do
Granicznego Lekarza Weterynarii.
W przypadku pobrania przez Granicznego Lekarza
Weterynarii próbek pasz do badań, przesyłka nie moŜe
wejść na terytorium UE do czasu otrzymania wyników
badań laboratoryjnych.
Od 14 kwietnia do 8 maja odrzucono 74 przesyłki.
Dziękuję za uwagę !