Emocje i uczucia w rozwoju dziecka

Metody pracy nad
kształtowaniem wartości natury
osobistej i społecznej.
CEL: podkreślenie roli nauczania w
duchu wartości, poznanie i zgłębienie
istoty dwunastu kluczowych wartości
natury osobistej i społecznej.
POKÓJ, SZACUNEK, MIŁOŚĆ,
ODPOWIEDZIALNOŚĆ, SZCZĘŚCIE,
WSPÓŁDZIAŁANIE, UCZCIWOŚĆ,
POKORA, TOLERANCJA,
PROSTOTA, JEDNOŚĆ, WOLNOŚĆ
NAUCZANIE WARTOŚCI obejmuje
wiele sposobów poznawania wartości.
Uczenie się nowych idei, myślenie o
nich i wspólna praca nad nimi,
wypracowywanie i doskonalenie
umiejętności społecznych połączone
jest z zabawą, sztuką, śpiewem, ruchem
i wyobraźnią.
SPOKÓJ
•
•
•
•
•
Spokój to bycie wewnętrznie spokojnym.
Spokój to dobre uczucia w samym sobie.
Spokój panuje wtedy, gdy ludzie
współdziałają ze sobą, nie kłócą się i nie
ranią się.
Spokój to pozytywne myślenie o sobie i o
innych.
Spokój zaczyna się w każdym z nas.
CEL: Wzmocnienie przeżywania Spokoju
ZADANIA:
• Dzieci potrafią w ciągu minuty, po cichym
sygnale, zupełnie się uspokoić.
• Dzieci radują się z bycia spokojnym i
nastawionym pokojowo.
• Dzieci rozwijają swą zdolność do koncentracji.
• Dzieci potrafią ukazywać spokój w formie
artystycznej.
• Dzieci śpiewają piosenki o spokoju.
CEL: Poszerzanie wiedzy o Spokoju
ZADANIA:
• Dzieci potrafią wyobrażać sobie
Spokojny Świat i przekazywać słowami
lub w postaci namalowanych obrazów,
jak on wygląda i jak czuje się w nim
człowiek.
• Dzieci bawią się lalkami - inscenizują
interakcje w duchu spokoju.
CEL: Kształtowanie umiejętności rozwiązywania
konfliktów
ZADANIA:
•
•
•
•
Dzieci, które potrafią mówić całymi zdaniami,
konstruują myśl: "Rączki służą do obejmowania, a nie
do odpychania".
Dzieci uczą się słuchać innych w trakcie ćwiczeń
rozwiązywania konfliktów i powtarzać główne zdania,
jakie wtedy padają.
Dzieci uczą się wyrażać słowami lub rysunkami to, co
im się podoba, oraz to, co się nie podoba w
zachowaniu innych.
Dzieci są w stanie określać słowami lub rysunkami, co
miłego mogłyby zrobić.
•
•
•
•
•
•
•
•
SZACUNEK
Szacunek oznacza, że dobrze się czuję z
samym sobą.
Szacunek to wiedza o tym, że jestem kimś
niepowtarzalnym i wartościowym.
Szacunek to docenianie samego siebie.
Szacunek to wiedza o tym, że jestem zdolny
i zasługuję na miłość.
Szacunek to podobanie się sobie.
Szacunek to słuchanie innych.
Szacunek to uznanie, że inni także są kimś
wartościowym.
Szacunek to miłe traktowanie innych
CEL: Pogłębianie doświadczania własnej
wartości
ZADANIA:
• Poszukanie czegoś dobrego, co sarni
potrafimy zrobić.
• Określenie samego siebie jako osoby
zdolnej i zasługującej na miłość.
• Każde dziecko wymienia co najmniej
dwie swoje cechy pozytywne.
CEL: Wypracowywanie umiejętności tworzenia
związków opartych na szacunku
ZADANIA:
•
Powiedzenie koledze z klasy co najmniej o jednej
pozytywnej cesze, jaką w nim dostrzegamy.
•
Okazywanie szacunku innym przez słuchanie tego, co
mówią; okazywanie zdolności słuchania innych
podczas dyskusji na tematy związane z wartościami.
•
Określanie i przedstawianie w formie obrazkowej
miłych zachowań wobec ludzi.
•
Odzywanie się z szacunkiem do nauczycieli i
rówieśników w trakcie ćwiczeń poświeconych
rozwiązywaniu konfliktów.
MIŁOŚĆ
Jestem wart miłości.
Miłość jest we mnie.
Miłość to opieka.
Miłość to dzielenie się z innymi.
Miłość to bycie uprzejmym.
Miłość daje mi poczucie bezpieczeństwa.
Jeśli mam w sobie miłość, złość umyka.
Miłość oznacza, że chcę tego, co jest dobre dla innych.
CEL: Poszerzenie doświadczeń
przeżywania miłości
ZADANIA:
• Ilustrowanie słowami i rysunkami
poczucia: być wartym miłości.
• Radowanie się różnorodną zabawą
• Uzupełnianie zdania głównego: "Czuję
się przepełniony miłością, gdy ... "
• Określanie rzeczy wartych miłości
CEL: Zbudowanie społecznych umiejętności
dzielenia się i troski o innych
ZADANIA:
• Wykonywanie serduszek dla rodziców lub
opiekunów.
• Rozmawianie o tym, jak zrobić coś miłego dla
kogoś, i realizowanie tych pomysłów.
• Sugerowanie bardziej właściwych, serdecznych
reakcji, gdy w sytuacji konfliktu jakieś
początkowe zachowanie postrzegane było przez
dzieci jako negatywne
ODPOWIEDZIALNOŚĆ
Odpowiedzialność to wykonywanie swojej pracy.
Odpowiedzialność to opiekowanie się.
Odpowiedzialność to robienie tego, co w mojej mocy.
Odpowiedzialność to wykonywanie swojej części
wspólnej pracy.
Odpowiedzialność to dbanie o rzeczy.
Odpowiedzialność to pomaganie innym, gdy pomocy
potrzebują.
Odpowiedzialność to postępowanie w sposób
przyzwoity.
Odpowiedzialność to dopomaganie w tym, by świat
był lepszy.
CEL: Poszerzenie doświadczania
odpowiedzialności
ZADANIA:
• Odczuwanie dumy z wykonywania
czegoś.
• Odczuwanie opiekuńczości podczas
zajęć "pies-przewodnik" lub podobnych.
• Odczuwanie satysfakcji z pomagania
komuś.
CEL: Poszerzenie wiedzy o odpowiedzialności
ZADANIA:
– Rozumienie własnej odpowiedzialności ucznia w
szkole i w domu.
– Rozumienie odpowiedzialności nauczyciela.
– Zrozumienie głównej odpowiedzialności strażaka czy
pielęgniarki.
– Określenie sposobu, w jaki dziecko może pomóc w
tym, by świat był lepszy.
– Wykonanie pocztówki dla któregoś z rodziców,
obrazującej coś, co on zrobił, a co dziecko docenia.
CEL: Kształtowanie odpowiedzialności
ZADANIA:
• Ćwiczenie czyszczenia i dbania o materiały,
jakimi dzieci się posługują.
• Odkładanie - na prośbę, kierowaną
indywidualnie lub do grupy - zabawek na swoje
miejsce.
• Mówienie sobie czegoś pozytywnego, gdy
zadanie jest postrzegane jako trudne.
• Zwiększenie wysiłku i wytrwałości przynajmniej
o 20% u dzieci, które nie są zbyt aktywne
•
•
•
•
•
•
•
•
SZCZĘŚCIE
Gdy jest we mnie miłość i spokój, pojawia się
szczęście.
Szczęście to przeżywanie radości z moimi
przyjaciółmi.
Szczęście to wiedzieć o tym, że jestem kochany.
Gdy spełniam dobre uczynki, jestem szczęśliwy.
Dobre życzenia dla kogoś powodują, że czuję się
szczęśliwy.
Mogę obdarowywać każdego szczęściem, dobrze
mu życząc.
Mogę dawać szczęście innym słowami, które są jak
kwiaty, a nie jak kolce.
Mogę obdarowywać innych szczęściem, gdy się z
nimi dzielę.
CEL: Pogłębienie wiedzy o szczęściu
ZADANIA:
• Nabywanie zdolności przekazywania słowami lub
rysunkami tego, jak mógłby wyglądać i być odczuwany
szczęśliwy świat.
• Określenie kilku dobrych uczynków, jakie można by
spełnić: Gdy spełniam dobre uczynki, jestem szczęsliwy.
• Rozpoznawanie własnych uczuć w sytuacji, gdy ktoś
mówi złośliwie lub przyjaźnie.
• Podanie przynajmniej trzech pomysłów na to, jak można
obdarzać ludzi szczęściem.
CEL: Kształtowanie umiejętności społecznych tworzenie szczęśliwych relacji z innymi
ZADANIA:
• Wskazywanie słów lub powiedzeń, które mogą ranić
innych, oraz słów i powiedzeń, które ludzi uszczęśliwiają.
• Uczestniczenie w klasowych dyskusjach o tym, jak
zachować cierpliwość dla samego siebie i dla innych.
• Uczenie się - podczas przekazywania serdecznych
życzeń każdej osobie w klasie.
• Nabywanie umiejętności używania zdań asertywnych,
takich jak:
"Dawaj mi kwiaty, a nie kolce", w sytuacji, gdy kolega z
klasy odzywa się w sposób niemiły.
WSPÓŁDZIAŁANIE
•
•
•
Współdziałanie ma miejsce wtedy,
gdy każdy pomaga coś zrobić.
Współdziałanie to wspólna praca nad
wspólnym celem.
Współdziałanie to wspólna praca,
pełna cierpliwości i poświęcenia.
CEL: Poznawanie współdziałania
ZADANIA:
• Spędzanie miło czasu przy grach wymagających
współdziałania.
• Współdziałanie kilkorga dzieci przy
wykonywaniu ogromnego motyla.
• Uczenie się współdziałania przy jedzeniu
posiłków, podczas zabawy w "nierozpychające
się łokcie".
CEL: Poszerzenie wiedzy o współdziałaniu
ZADANIA:
• Rozumienie, że współdziałanie jest czasami
konieczne, np. gdy trzeba przenieść ciężki stół.
• Nauczenie się, w jaki sposób współdziałać przy
wykonywaniu różnych ruchów, np. gdy zahaczy
się kogoś nogą, lub jak zachować równowagę,
gdy startuje się do rzucanej piłki.
• Poznawanie słów i zdań sprawiających
przyjemność przy wspólnej pracy i zabawie.
CEL: Kształtowanie umiejętności społecznych
ZADANIA:
• Okazywanie sympatii i ujawnianie pozytywnych
umiejętności współdziałania w grupie podczas zajęć przy
Stole Współdziałania.
• Odzywanie się grzecznym tonem i posługiwanie się
ładnym językiem przy proszeniu o pomoc przy Stole
Współdziałania.
• Dzielenie się różnymi rzeczami podczas wspólnej pracy
przy budowaniu domków z klocków czy przy innych
układankach wymagających współdziałania.
• Akceptowanie pozytywnych uwag i wygłoszenie
przynajmniej dwóch takich uwag wobec innych.
• Reagowanie gotowością do współpracy z nauczycielem,
gdy prosi on o pomoc przy sprzątaniu
UCZCIWOŚĆ
Uczciwość to mówienie, co naprawdę się
wydarzyło.
Uczciwość to mówienie prawdy.
Gdy jestem się uczciwy, czuję się
czysty wewnętrznie.
Gdy jestem uczciwy, mogę nauczyć się
dawania i uczyć tego innych.
CEL: Pogłębianie doceniania uczciwości
ZADANIA:
• Rozmawianie o uczuciach, kiedy ktoś łamie obietnicę.
CEL: Pogłębianie zrozumienia uczciwości
ZADANIA:
• Rozmawianie na któryś z tematów np.: Uczciwość to
mówienie prawdy; Uczciwość to mówienie, co naprawdę
się wydarzyło.
• Nabycie zdolności rozróżnienia pomiędzy mówieniem i
niemówieniem prawdy (można do tego użyć
przedmiotów).
CEL: Kształtowanie umiejętności bycia
uczciwym
ZADANIA:
• Gry w klasie, w których dzieci odnajdują
czyjeś ulubione zabawki, oznajmiają o
zgubie i zwracają ją właścicielom.
• Opowiadanie - podczas pozorowanych
wywiadów telewizyjnych prawdziwych
historii, relacjonowanie tego, co
rzeczywiście się wydarzyło.
•
•
•
•
•
POKORA
Pokora to wewnętrzna jasność i prostota.
Pokora idzie w parze z szanowaniem samego
siebie.
Pokora istnieje wówczas, gdy wiem, że
jestem wspaniały, lecz nie przechwalam się i
nie popisuję się.
Pokornemu człowiekowi sprawia
przyjemność słuchanie innych.
Pokora oznacza przyzwoite zachowanie się
w oczekiwaniu na swoją kolej.
CEL: Poszerzenie wiedzy o pokorze
ZADANIA:
• Wymienienie bohatera kreskówek, u którego poczucie własnej
wartości łączy się z pokorą.
• Zdolność zademonstrowania lub zidentyfikowania różnicy pomiędzy
tonem przechwałki w głosie a tonem pokory i poczucia własnej
wartości.
• Każde dziecko robi dwa "skrzydła" swych cech.
CEL: Kształtowanie umiejętności łączenia pokory z szanowaniem
samego siebie
ZADANIA:
• Wchodzenie z innymi w relacje pozbawione samochwalstwa czy
wywyższania się.
• Każde dziecko wymienia trzy własne zalety i cierpliwie słucha, gdy
koledzy wymieniają własne.
• Życzliwe słuchanie innych.
• Uczenie się grzecznego przerywania innym i grzecznego znoszenia
tego, gdy przerywają inni.
TOLERANCJA
• Wszyscy jesteśmy niepowtarzalni i mamy
coś wartościowego do zaoferowania innym.
• Tolerancja to akceptowanie innych i
poszanowanie różnic.
• Tolerancja to akceptowanie samego siebie,
nawet jeśli popełniam błędy.
• Tolerancja to akceptowanie innych, nawet
jeśli popełniają błędy.
CEL: Zwiększanie tolerancji poprzez poszanowanie unikalności i
zróżnicowania kultur
ZADANIA:
• Każde dziecko określa to, w czym jest wyjątkowe, czuje
się szczęśliwe, dumne i pełne szacunku dla siebie.
• Zrozumienie, że bycie wyjątkowym, "innym" jest w
porządku.
• Zrozumienie, że wszystkie rasy i kultury są ważne w
barwach ludzkiej tęczy.
• Słuchanie opowieści z różnych kultur.
• Sporządzanie wycinanek postaci ubranych w tradycyjne
stroje i umieszczanie ich na tęczy.
• Śpiewanie piosenki o tęczy
CEL: Zwiększanie tolerancji poprzez współczucie
(współodczuwanie)
ZADANIA:
• Zrozumienie, że ludzie często czują się smutni, gdy są
pomijani lub wykluczani, ponieważ są inni.
CEL: Kształtowanie tolerancji/akceptacji/cierpliwości
wobec samego siebie
ZADANIA:
• Nie denerwować się z powodu drobnych pomyłek w
pracach domowych.
• Dzieci o wystarczającym poziomie językowym poznają
zasadę: "To nic, że się pomyliłem; muszę to po prostu
naprawić".
•
•
•
•
PROSTOTA
Prostota jest czymś naturalnym.
Prostota to uczenie się od Ziemi.
Prostota jest czymś pięknym.
Prostota to posługiwanie się
czymś, co już mamy, bez
niszczenia zasobów Ziemi.
CEL: Zwiększenie rozumienia zjawiska prostoty
ZADANIA:
• Zauważenie prostych przyjemności i prostych przedmiotów
sprawiających radość.
• Cieszenie się z rzeczy prostych, takich jak kartonowe pudełka.
• Wykonanie kilku własnych pudełek na cyfry i litery.
CEL: Kształtowanie poczucia wdzięczności wobec natury i
zachęcanie dzieci do oszczędzania jej
• ZADANIA:
• Zrozumienie, iż oszczędzanie natury to korzystanie z tego, co już
mamy, i nieniszczenie zasobów Ziemi.
• Zobowiązanie się do tego, by zrobić coś dla natury i do
propagowania tej idei.
JEDNOŚĆ
• Jedność to harmonia w grupie.
• Jedność to robienie czegoś razem w
tym samym czasie.
• Jedność to wspólna praca nad
wspólnym celem.
• Jedność sprawia, że nawet trudne
zadania wydają się łatwe.
• Jedność to wspólna zabawa, która
sprawia, że czujemy się jak rodzina
CEL: Doświadczanie jedności w klasie (grupie)
ZADANIA:
• Doświadczanie jedności podczas śpiewania piosenek z klaskaniem.
CEL: Gromadzenie wiedzy o jedności
ZADANIA:
• Uczenie się o zwierzętach, które żyją w jedności (w stadach).
CEL: Jedność w praktyce
ZADANIA:
• Uczenie się, jak ważne jest dawanie innym dzieciom odczucia, że
są akceptowane.
• Łączenie się we wspólnym celu - ciągnięcie pociągu-zabawki z
dzieckiem w środku.
• Dochodzenie całej klasy do zgody w wyborze wspólnego celu i do
wspólnej pracy nad jego realizacją.
Dziękuję za uwagę