cosmetictribune - Dental Tribune International
Transkrypt
cosmetictribune - Dental Tribune International
COSMETIC TRIBUNE The World’s Cosmetic Dentistry Newspaper · Polish Edition WRZESIEŃ 2012 VOL. 2, NR 2 News Praktyka News Dyżury na stażu Planowanie leczenia w stomatologii estetycznej LEP i LEK w UE Strona 4 Strona 1 Strona 4 Interdyscyplinarne planowanie leczenia w stomatologii estetycznej Maciej Dominik Drosd, Polska Stałe uzupełnienia pełnoceramiczne zostały zaakceptowane przez lekarzy i pacjentów jako pełnoprawna opcja terapeutyczna w leczeniu zaawansowanych braków jakościowych i ilościowych uzębienia. Decydują o tym ich zalety: oszczędna preparacja, wysoki poziom estetyki, stabilność koloru i biotolerancja ze strony tkanek miękkich. Jednak pojawiające się usterki, np. pęknięcia, chipping albo utrata adhezji niezmiennie zmuszają do podnoszenia standardów leczenia i poszukiwania przyczyn występowania błędów. W wieloośrodkowch badaniach, jako najczęściej występujące przyczyny niepowodzeń, podaje się: błędną diagnozę i kwalifikację pacjentów, wybór nieodpowiednich materiałów i sposobów preparacji oraz błędy w procedurach osadzania adhezyjnego. W świetle takich rozważań jasne staje się, że sukces w leczeniu uzupełnieniami pełnoceramicznymi zależy od szczegółowego i przemyślanego doboru pacjentów oraz naukowego podejścia do wyboru materiału i drobiazgowej dokładności w przestrzeganiu procedur. Procedury kliniczne zawsze powinny być poprzedzone szczegółowym badaniem i przygotowaniem drobiazgowego planu leczenia. Równie ważne jest omówienie przygotowanego planu leczenia z pacjentem i uzyskanie jego pisemnej zgody. Na podstawie wielo- letniego doświadczenia autora oraz opinii światowych autorytetów absolutnie konieczne jest udokumentowanie fotograficzne przebiegu całego leczenia od pierwszej do ostatniej wizyty. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie postępowania w stomatologii estetycznej jako logicznego ciągu następujących po sobie kroków, dzięki któremu każdy lekarz będzie potrafił samodzielnie poprowadzić leczenie trudnych i złożonych przypadków oraz unikać najczęściej popełnianych błędów. Wspomniane kroki to: diagnoza z planem, planowanie preparacji, metody temporaryzacji, dobór materiałów laboratoryjnych oraz wybór cementu i techniki osadzania. Diagnoza Do naszej kliniki zgłosił się 61-letni pacjent z oczekiwaniami poprawy stanu zdrowia jamy ustnej i estetyki uśmiechu. W wywiadzie: pacjent ogólnie zdrowy bez nałogów i fobii stomatologicznej. Podstawowe skargi chorego to „skracające się zęby”, poczucie dyskomfortu przy jedzeniu oraz pogorszenie samopoczucia w relacjach towarzyskich (Ryc. 1). Pacjent podaje też ,że czuję się starszy niż rówieśnicy z kompletnym uzębieniem i został zmotywowany przez bliskich. Jest świadomy swoich oczekiwań i wskazuje na uzupełnienia stałe, nie godzi się na obecność protez ruchomych, domagając się implantów (Ryc. 2). Badanie rozpoczynamy od analizy twarzy i uśmiechu, które w zamyśle mają odpowiedzieć na bardzo ważne pytania: co sprawiło, że nasz pacjent wygląda na starszego niż jest? Skąd pogorszenie się rysów twarzy? Czy pionowy wymiar zwarcia jest prawidłowy (Ryc. 3 i 4)? W analizie twarzy pod ocenę bierzemy kształt twarzy, kształt ust, napięcie mięśni warg i policzków, obecność bruzd i zmarszczek, znamion oraz ogólny wyraz twarzy – pogodny czy pochmurny (Ryc. 5). Następnie staramy się ocenić dynamikę uśmiechu pacjenta, rejestrując fotograficznie wszystkie fazy od braku – pozycja spoczynkowa, do pełnego uśmiechu. Ta niezmiernie ważna czynność pozwoli lekarzowi ocenić dynamikę ust pacjenta, ruchomość wargi oraz wstępnie oszacować krzywą uśmiechu oraz poziom ryzyka związanego z leczeniem. U pacjentów z wysoką linią uśmiechu, którzy odsłaniają całe zęby wraz z tkankami różowymi ryzyko niepowodzeń jest większe. Krzywa uśmiechu to umowna linia łącząca brzegi sieczne zębów przednich widocznych w pełnym uśmiechu pacjenta. Przyjmuje się, że przebieg krzywej uśmiechu powinien być równoległy do krzywej wargi dolnej. Zmienność parametrów uśmiechu zależy, oczywiście, od płci i wieku pacjenta, co okre- ślamy parametrem LARS (Lip, Age, Race, Sex). Ocena tego parametru pozwala znaleźć odpowiedź na pytanie: czy długość zębów jest prawidłowa, czy patologiczna i jak znacząco wpływa na plan leczenia (Ryc. 6). Fotografia pełnego uśmiechu pozwala także ustalić występowanie korytarza policzkowego oraz wysokość uśmiechu. Przez wysokość uśmiechu rozumiemy ilość tkanki zęba eksponowanej przy szerokim uśmiechu oraz ilość tkanek miękkich widocznych między zębami. Wartość prawidłowa to 0-2,5 mm dla brodawki między siekaczami centralnymi. Przy ilości większej mówimy o uśmiechu dziąsłowym. Uśmiech dziąsłowy może wystąpić pierwotnie jako cecha osobnicza, ale także jako objaw adaptacyjnej ekstruzji zębów w przebiegu zespołu zgryzu urazowego i kompensacji utraty ich pierwotnej wysokości. W przypadku naszego pacjenta krótkie korony kliniczne zębów przy prawidłowym położeniu brodawek wyraźnie wskazują na wadę jakościową zębów na tle okluzyjnym (starcie) i podpowiadają przebieg leczenia – zwiększenie wymiaru pionowego zwarcia przez wykonanie uzupełnień stałych. W badaniu wewnątrzusznym zwracamy uwagę na aktywność próchnicy, braki zębowe oraz pozycję i symetrię tkanek miękkich. Na podstawie kształtu i jakości tkanek Ryc. 1 Ryc. 2 Ryc. 3 Ryc. 4 Ryc. 5 Ryc. 6 Ryc. 7 Ryc. 8 Maciej Dominik Drosd miękkich oceniamy biotyp pacjenta, mając w zamyśle, że biotyp chudy (długie i cienkie brodawki) predysponuje do zwiększenia ilości powikłań w trakcie procedur stomatologicznych (problemy ze stabilnością po retrakcji) oraz po leczeniu (zwiększony odsetek recesji po zacementowaniu uzupełnień). Krótkie i szerokie brodawki międzyzębowe naszego pacjenta wskazują na gruby biotyp, co poprawia rokowanie (Ryc. 7). Przechodzimy do oceny okluzji pacjenta. Podczas pierwszej wizyty przeprowadzamy ocenę sytuacji okluzyjnej pacjenta. Na podstawie wywiadu i objawów wewnątrzustnych należy stwierdzić, czy okluzja jest zaadaptowana (prawidłowa), czy też dysfunkcyjna. Poszukujemy więc objawów urazów zgryzowych takich, jak: recesje, rozchwiania zębów, pola abrazyjne oraz wyznaczników normy okluzyjnej – prowadzenia siecznego protruzyjnego oraz prowadzeń kłowych laterotruzyjnych. Wyznaczamy hipotetyczną płaszczyznę protetyczną i staramy się ustalić relacje między aktualną CT strona 2 2 Praktyka CT strona 1 płaszczyzną okluzyjną, płaszczyzną źreniczną i pośrodkową. W każdym przypadku należy zbadać ruchomość w stawach skroniowożuchwowych i tor odwodzenia żuchwy. Przy zaobserwowaniu nawet jednego z objawów dysfunkcyjnej okluzji bezwzględnie wskazane jest przeprowadzenie deprogramacji mięśni żucia i oraz wyznaczenie relacji centralnej (CR) jako punktu wyjścia do pracy nad zgryzem konstrukcyjnym. W czasie tej samej wizyty wykonujemy szczegółowe fotografie relacji międzyszczękowej dla potrzeb porównania i monitoringu przebiegu deprogramacji pacjenta. Do analizy modeli i oszacowania okluzji wykonujemy pomiar łukiem twarzowym lub analizatorem Koisa wraz z rejestratami okluzyjnymi. Ten pomiar ma szczególne znaczenie, gdyż zazwyczaj pracować będziemy nad rekonstrukcją zwarcia oraz poprawą estetyki, co w każdym przypadku wymaga artykulatora, aby wykluczyć pacjentów zablokowanych, tj. z wąską kopertą okluzyjną CCP (Kois), (Ryc. 8). Dla postawienia diagnozy i zaplanowania leczenia niezbędne jest wykonanie wycisków, przygotowanie modeli diagnostycznych i powielenie ich, zamontowanie ich do artykulatora wg wartości średnich. Zaartykulowanie modeli pozwala ocenić wymiar szpary przednio-tylnej oraz wymiar nagryzu pionowego (overjet i overbite), obecność przeszkód zgryzowych oraz model żucia (dzięki tym pomiarom możemy oszacować, czy pacjent nie jest w grupie CCP (constricted chewing pattern), co wyklucza go z leczenia bez przygotowania orto lub chirurgicznego). Ocena zaartykulowanych modeli wskazuje też konieczność odtworzenia prowadzenia przedniego (siecznego i kłowego), o ile wymaga korekty. Bardzo ważnymi elementami postępowania są badanie rentgenowskie i tomograficzne. W obrazach rtg poszukujemy nieprawi- COSMETIC TRIBUNE dłowości okołowierzchołkowych, ognisk zapalnych wewnątrzkostnych, oceniamy topografię struktur ważnych implantologicznie oraz wstępnie oceniamy możliwości wprowadzenia implantów (Ryc. 9 i 2). Po szczegółowej analizie zdjęć pacjenta, ocenie rysów twarzy, wywiadu, badania wewnątrzustnego oraz badań dodatkowych zlecamy wykonanie wax-up’ów pod kontrolą artykulatora i opracowujemy szczegółowy plan leczenia (Ryc. 10). Dzięki wax-up, na kolejnej wizycie przeprowadzamy wizualizację leczenia dzięki mock-up. W ocenie autora wizualizacja efektów odległych leczenia ma kluczowe znaczenie dla nawiązanie relacji z pacjentem i zdobycia jego zaufania (Ryc. 11 i 12). Do wykonania wizualizacji używa się indexów silikonowych i materiału do temporyzacji Luxatemp, DMG. Dzięki mock-up cały proces leczenia i jego finansowanie zostają drobiazgowo przedstawione pacjentowi. Oczywiście, w każdym przypadku należy uzyskać pisemną zgodę pacjenta. Planowanie preparacji W opisywanym przypadku procedurę rozpoczęto od wprowadzenia implantów. W badaniu TK oszacowano ilość tkanki kostnej, uwidoczniono przebieg kanału żuchwy, otworów bródkowych i zaplanowano wprowadzenie implantów Astra 4,0/9 mm w pozycjach 45x47 oraz 35x37. Na podstawie modeli z set up’em przygotowano szablony chirurgiczne z folii termokurczliwej. Zastosowanie TK oraz szablonu chirurgicznego zmniejsza ryzyko powikłań do mininum (Ryc. 13 i 14). Polish Edition wać zwiększenie ich wysokości niż redukcję. Precyzyjne ich ukształtowanie można zaplanować dzięki nawoskowaniom. W tym celu z powielonego modelu nawoskowania wykonuje się kilka kompletów indexów silikownowych. Odpowiednio podocinane pomagają precyzyjnie kontrolować głębokość preparacji na każdym z jej etapów oraz przewidywać zakres rekonstrukcji pionowej filarów wkładami z włókien szklanych (LuxaPost DMG, LuxaCore Z, DMG), (Ryc. 15 i 16). na powierzchniach żujących zębów bocznych. padku rozjaśniania koloru powinno się preparować poddziąsłowo. Kolejna ważna zasada to otwieranie punktów stycznych. Po latach dyskusji pomiędzy zwolennikami i przeciwnikami otwierania płaszczyzn interproksymalnych, po uwzględnieniu głosu techników, większość źródeł zaleca dziś pełną separację między filarami. W przypadku konieczności ochrony zębów sąsiednich należy bezwzględnie stosować ochronne paski metalowe. Precyzyjne preparacje przy zachowaniu szacunku dla tkanek miękkich pozwalają pobrać czytelne wyciski (Honigum Mono, DMG; Honigum Light, DMG). Przed wyciskiem konieczna jest retrakcja. Standardem jest stosowanie 2 nitek retrakcyjnych (Ultrapack #00, Ultrapack #1, Ultradent Product), (Ryc. 17). Techniki preparacji różnią się, zależnie od planowanej konstrukcji protetycznej. Przy zredukowanych wyjściowo filarach często rezygnujemy z korekty wysokości filarów, a szczególnie jest to przydatne, kiedy planujemy licówki. Preparacja brzegu siecznego ogranicza się do wygładzenia jego przebiegu z ukształtowaniem linii granicznej typu „butt”, czasem też przy niewielkich filarach w żuchwie lub przy zredukowanej ilości szkliwa preparujemy minichamfer na powierzchni językowej. Kiedy wykonujemy korony na bazie tlenku cyrkonu, stosujemy preparację okrężną typu chamfer przy zachowaniu minimalnych, granicznych głębokości stopnia. Bardzo częstym błędem jest pomijanie ścięcia przedsionkowego, co zazwyczaj pogarsza efekt estetyczny docelowych koron. Pełną kontrolę nad głębokością preparacji pozwalają uzyskać 2 indexy silikonowe. Pierwszy z nich pomaga wykonać redukcję brzegów siecznych, drugi służy do kontroli głębokości. Podczas preparacji linii granicznej warto pamiętać o ważnej zasadzie: kiedy linia graniczna preparacji przebiega na wklęsłości podniebiennej/językowej pojawia się ryzyko przeciążania połączenia adhezyjnego przez wysokie ilości rozpraszanych tam sił i naprężeń. O wiele korzystniej jest zaplanować połączenie na ścianach pionowych, omijając wklęsłości. Zdarza się też, że po analizie preparacji i braku możliwości omijania wklęsłych struktur korzystniej jest wykonać korony. Podobnie niekorzystne jest planowanie linii granicznych w punktach kontaktów okluzyjnych Podczas preparacji zazwyczaj korzystamy z mock-up (Luxatemp, DMG). Używając wierteł dystansowych, precyzyjnie oznacza się głębokość redukcji szkliwa i zębiny. W niektórych przypadkach metoda ta pozwala zachować obszary szkliwa niepreparowanego (Ryc. 15). Preparacja okolicy przyszyjkowej jest zależne od koloru filarów. Kiedy plan leczenia zakłada utrzymanie aktualnego koloru zębów i przeniesienie go na pracę protetyczną, zazwyczaj stosujemy preparacje dodziąsłowe. W każdym przy- Planowanie preparacji tkanek twardych zębów pacjenta musi uwzględniać zasadę maksymalnej ich ochrony. Wszelkie redukcje muszą zostać starannie zaplanowane nie tylko z tego względu. Przy wyjściowo zredukowanej wysokości filarów raczej należy zaplanoRyc. 9 Ryc. 10 Ryc. 11 Ryc. 12 Ryc. 13 Ryc. 14 Ryc. 15 Ryc. 16 Ryc. 17 Ryc. 18 Ryc. 19 Ryc. 20 Ryc. 21 Ryc. 22 W naszej klinice najczęściej wykonujemy wyciski jednoczasowe. W badaniach porównawczych z wyciskami korekcyjnymi, wyciski jednoczasowe dają największy poziom wierności filarów gipsowych z oryginałem. Używamy od lat mas DMG z uwagi na ich właściwości reologiczne, biotolerancję, minimalny skurcz polimerazycyjny, precyzyjne odbicie podłoża i łatwość uwalniania modeli gipsowych (Ryc. 18). Prowizoria Uzupełnienia tymczasowe pełnią zasadniczą rolę w całym procesie leczenia w stomatologii estetycznej. Poza oczywistą ochroną preparowanych filarów, służą także jako narzędzie diagnostyczne w ocenie estetycznych odczuć pacjenta podczas całego okresu leczenia oraz ocenie fonetyki. Wszelkie uwagi i życzenia pacjentów pojawiające się w trakcie użytkowania prowizoriów przekazywane są do laboratorium i mają zasadniczy wpływ na wygląd uzupełnień docelowych. Oferta materiałów do wykonania prowizoriów jest bardzo szeroka. Zwyczajowo stosowane były uzupełnienia akrylowe laboratoryjne, jednak z uwagi na brak moż- COSMETIC TRIBUNE liwości ich korekty i koszty finansowe w naszej praktyce ich nie używamy. Po latach doświadczeń własnych, w opinii autora, techniki bezpośrednie z użyciem materiałów na bazie bis-akryli i żywic kompozytowych wydają się być optymalne i niezastąpione przy zaopatrzeniu tymczasowym. Procedura bezpośredniego wykonania uzupełnień tymczasowych jest bardzo prosta i oszczędzająca czas lekarza i pacjenta. Praktyka Polish Edition W przypadku struktur z cerkonu na sukces składają się: odpowiednie mechaniczne przygotowanie powierzchni korony oraz użycie nierozpuszczalnego cementu na bazie kompozytu, szkłojonomeru modyfikowanego żywicami lub samotrawiącego i zawierającego aktywne dla tlenku cerkonu silany preparatu (Ryc. 21 i 22). W prezentowanym przypadku ustalono następujący plan leczenia: – deprogramacja (Kois) z ustaleniem relacji centralnej; – wizualizacje mock-up (Luxatemp-DMG), w przypadku zaakceptowania kształtu odbudów wykorzystanie mock-up’ów jako szyny długoczasowej do terapii wstępnej oraz ewaluacji okluzji; – rekonstrukcja braków skrzydłowych implantami (Astra Tech) i odbudowa z użyciem indywidualnych filarów Atlantis zaopatrzonych w mosty cerkonowe; – odtworzenie prawidłowego wymiaru pionowego zwarcia, uzupełnienia braków oraz poprawę estetyki uśmiechu przez wykona- nie koron na podbudowie z tlenku cyrkonu w szczęce. W odpowiedzi na życzenie pacjenta, który domagał się korekty linii pośrodkowej w szczęce, zaplanowano przesunięcie powierzchni licowych koron strony lewej do linii pośrodkowej, czemu sprzyja umiarkowana dynamika wargi górnej; – odtworzenie prawidłowych warunków okluzyjnych w żuchwie przez wspomniane implantomosty, korony cerkonowe na zęby przedtrzonowe i licówki w odcinku przednim; – zaopatrzenie szyną ochronną typu nightguard dla ochrony wyników leczenia; – ekwilibracja zwarcia; – wizyty kontrolne po 1,2 i 4 tygodniach dla ekwilibracji okluzji i dalsze 2 razy w roku. CT CT Kontakt Klinika stomatologii estetycznej ul. Storczykowa 2 87-100 Toruń Pierwszym krokiem jest wykonanie indexu silikonowego na modelu z powielonym wax-up. Prowizorium wykonujemy bezpośrednio u pacjenta techniką wewnątrzustną. Silikonowy index wypełnia się masą Luxatemp, DMG i zakłada na filary w ustach. Po polimeryzacji tworzywa index jest usuwany z ust. Poza ustami prowizoria zostają opracowane i polakierowane. Zazwyczaj zostają osadzone na Tempbond Clear, Kerr (Ryc. 19). AD W naszych klinikach niezmiennie od lat stosujemy Luxatemp DMG. Materiał ten cechuje zadziwiająca wytrzymałość mechaniczna, szeroki wybór kolorów, łatwość korekty, fluoroscencja oraz możliwość ostatecznego polerowania światłoutwardzalnym lakierem Luxatemp Glaze Bond, DMG. Ten sam materiał używany może być przez techników w procedurze laboratoryjnego wykonania uzupełnień tymczasowych. W opisywanym przypadku tak zostały wykonane długoczasowe mosty tymczasowe na implantach. Etapy laboratoryjne Komplet informacji z kliniki trafia wreszcie do laboratorium. Dla powodzenia leczenia kluczowy jest materiał, z którego wykonane zostaną rekonstrukcje. Wybór materiału do wykonania pracy docelowej musi uwzględniać parametry estetyczne i wytrzymałościowe. W prezentowanym przypadku, z uwagi na walory estetyczne, użyto ceramiki skaleniowej Duceram Kiss (Degudent) napalanej na masę ogniotrwałą do wykonania licówek. ć ś o w No Do wykonania koron wybrano ceramikę Cerconceram love (Degudent) napalaną na struktury z tlenku cyrkonu (Zirkonzahn). Ceramika ta poza estetyką wskazuje zwiększoną wytrzymałość na uszkodzenia (Ryc. 20). Zawsze w parze: Tlenek cyrkonu i PermaCem 2.0 Cementowanie PermaCem 2.0 to nowa generacja samoadhezyjnego cementu kompozytowego do mocowania. Niedawno opracowana nowa formuła wiążącego monomeru zapewnia doskonałą naturalną siłę wiązania do tlenku cyrkonu. Znakomita adhezja do odbudowy ceramicznej na bazie tlenku cyrkonu daje poczucie Wbrew obiegowej opinii, cementowanie nie jest prostym etapem leczenia. Współcześnie używane cementy są produktami sprawdzonymi i godnymi polecenia pod warunkiem precyzyjnego przestrzegania protokołu przewidzianego dla materiału. Protokoły osadzania uzupełnień uwzględniają ich oczyszczanie, kontrolę wewnątrzustną, dekontaminację z odtłuszczeniem, silanizację ceramiki skaleniowej i osadzenie na odpowiedni cement. W przypadku ceramiki skaleniowej od lat stosujemy cement Estetic (Kuraray, Japan). W skład kompletu wchodzą zarówno kwas do trawienia ceramiki, jak i silan. Do osadzania prac na implantach używamy dedykowanych cementów tymczasowych na bazie silikonów Implantcement Mis. 3 bezpieczeństwa i zaufania. Praca z PermaCem 2.0 jest niezwykle prosta. Specjalna formuła płynności 2.0 zapewnia, iż materiał utrzymuje się w polu preparacji, precyzyjnie zapływa do wszystkich miejsc, a ponadto wyjątkowo łatwo usuwa się jego nadmiary. www.dmg-dental.com News COSMETIC TRIBUNE Eksperci zbadają poziom stresu Polaków w miejscach pracy Minerva Studio /Shutterstock.com Kompleksowe badanie zagrożeń psychospołecznych w środowisku pracy zostanie przeprowadzone w Polsce po raz pierwszy i obejmie ponad 7 000 pracowników zatrudnionych w firmach, które są poddawane zmianom organizacyjnym. Badaniu zostaną poddani pracownicy zatrudnieni m.in. w sektoAD rze ochrony zdrowia, transportu, handlu i energetyki. Będzie to kompleksowe badanie osób pracujących, mające na celu zidentyfikowanie zagrożeń psychospołecznych w środowisku pracy oraz określenie ich ekonomicznych skutków dla przedsiębiorstw. Badania stanowią część projektu realizowanego przez NSZZ „Solidarność” i Instytut Medycyny Pracy w Łodzi. Wg danych z 2007 r., ponad 40 mln osób pracujących w krajach Unii Europejskiej cierpi z powodu stresu w miejscu pracy, a koszty leczenia chorób związanych ze stresem zawodowym szacuje się na ok. 20 mld euro. Z raportu Zakładu Ubezpieczeń Społecznych pt.: „Absencja chorobowa w 2008 r.” wynika, że zaburzenia psychiki i zachowania to trzecia z najczęściej występujących przyczyna absencji chorobowej (liczona liczbą dni zwolnienia lekarskiego) po problemach wynikających z chorób neurologicznych i nowotworowych. Z informacji Państwowej Inspekcji Pracy wynika, że w 60% istniejących na rynku firm pracownicy są narażeni na bardzo wysoki poziom stresu w miejscu pracy. CT źródło: „Dziennik Gazeta Prawna”, IMP w Łodzi Polish Edition Młodzi lekarze mogą mieć problem z pracą w UE Już za kilka miesięcy, wiosną przyszłego roku, młodzi polscy lekarze mogą mieć problemy z podjęciem pracy za granicą, ponieważ ich kwalifikacje nie będą automatycznie uznawane w państwach członkowskich Unii Europejskiej. Przyczyną takiego stanu jest zmieniona przez Ministerstwo Zdrowia nazwa egzaminu, na podstawie którego lekarze mają przyznawane prawo wykonywania zawodu. Obecnie obowiązujący egzamin nazywa się Lekarskim Egzaminem Państwowym – LEP, ale od 2013 r. będzie funkcjonował Lekarski Egzamin Końcowy – LEK. Jednak do traktatu akcesyjnego oraz załącznika V dyrektywy 2005/36/WE Parlamentu Europejskiego z 7 września 2005 r. wpisany został właśnie LEP. Na podstawie tego ostatniego dokumentu wszystkie kraje członkowskie automatycznie uznają kwalifikacje specjalistów z pozostałych państw Unii Europejskiej. Polska musi zatem poinformować o zmianie Komisję Europejską. Zmiana powinna także trafić pod obrady grupy koordynatorów ds. uznawania kwalifikacji zawodowych. Następnie komisja opublikuje komunikat o zmianie w załączniku dyrektywy w Dzienniku Urzędowym UE. Tymczasem Ministerstwo Zdrowia nie przekazało na razie KE niezbędnych informacji. CT Na podst.: „Gazeta Prawna” Dyżury medyczne lekarzy i lekarzy dentystów na stażu podyplomowym W związku z pojawiającymi się wątpliwościami dotyczącymi dyżurów medycznych lekarzy i lekarzy dentystów odbywających staż podyplomowy, Ministerstwo Zdrowia wydało oficjalny komunikat w tej sprawie. Departament Nauki i Szkolnictwa Wyższego MZ informuje, że zgodnie z § 11 ust. 2 i 4 rozporządzenia Ministra Zdrowia z 24 marca 2004 r. w sprawie stażu podyplomowego lekarza i lekarza dentysty (Dz. U. Nr 57, poz. 553, z późn. zm.) oraz na podstawie ustawy z 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. z 2011 r. Nr 112, poz. 654, z późn. zm.) w zakresie czasu pracy pracowników podmiotów leczniczych, lekarz odbywający staż podyplomowy jest zobligowany do pełnienia dyżurów medycznych w wymiarze odpowiadającym 10 godz. 5 min. tygodniowo przy zachowaniu 48-godzinnego tygodnia pracy. Wypracowanie normy czasowej 1 dyżuru medycznego nie musi się odbywać jednorazowo. „Ponadto, pragniemy dodać, iż projekt nowego rozporządzenia w sprawie stażu podyplomowego lekarza i lekarza dentysty przewiduje możliwość pełnienia w trakcie stażu 1 dyżuru w tygodniu w wymiarze 10 godz. i 5 min. lub 2 dyżurów w tygodniu w wymiarze: 5 godz. oraz 5 godz. i 5 min.” – czytamy w komunikacie Ministerstwa Zdrowia. CT źródło: MZ Emigracja zarobkowa Polaków wciąż popularna Po tym, jak kilka lat temu Polacy masowo wyjeżdżali do pracy za granicą zaczyna zaznaczać się kolejny trend w emigracji zarobkowej. Obywatele naszego kraju, którzy po przepracowaniu w krajach Europy zachodniej kilku miesięcy lub lat, wrócili do Polski, ponownie szukają możliwości wyjazdu. Większość z nich nie mogła się odnaleźć w polskiej rzeczywistości po powrocie z zagranicy. Problemy ze znalezieniem pracy dodatkowo sprawiły, że wiele osób wyjeżdża ponownie, szukając pracy dorywczej lub stałej. Emigracja zawodowa Polaków wciąż jest popularna, choć jej charakter nieco się zmienił. Coraz częściej ludzie rozważają pozostanie za granicą na stałe. Jak wynika z danych brytyjskiego urzędu statystycznego, w zeszłym roku w porównaniu do lat poprzednich, liczba rezydentów w Wielkiej Brytanii wzrosła o prawie 12%. Dotychczas notowano wzrost na poziomie 2%. Uzyskanie statusu rezydenta nie jest konieczne, ale to pierwszy warunek uzyskania stałego pobytu i brytyjskiego obywatelstwa. Rezydentem może zostać osoba, która pracuje w wybranym kraju i płaci składki z tym związane przez co najmniej rok. W 2011 r. już 614 000 Polaków deklarowało chęć stałego zamieszkania a Wielkiej Brytanii, w 2010 r. – 545 000. Zdaniem ekspertów to najczęściej osoby, które mieszkają w tym kraju od kilku lat, ale nie brakuje wśród nich nowych emigrantów. Polskich pracowników nie brakuje także w firmach niemieckich. W 2011 r. do Niemiec przyjechało 173 000 Polaków. Popularnym celem zarobkowej emigracji jest także Holandia. Najwięcej osób osiedlających się w tym kraju to właśnie Polacy. Mieszka ich tam obecnie ok. 150 000. CT Karramba Production /Shutterstock.com 4