Potencjał rozwojowy rynku produktów farmaceutycznych w

Potencjał rozwojowy rynku produktów farmaceutycznych
w Egipcie
1. Skala rynku farmaceutyków
Egipt jest drugim pod względem wielkości rynkiem farmaceutyków w regionie
Bliskiego Wschodu /po Turcji/. Wartość sprzedaży leków w Egipcie w 2010 roku
wyniosła 3 mld dol. USA, co stanowiło wzrost w cenach realnych o 10,4% w stosunku do
2009 roku.1 Prognozowany jest znaczący rozwój tego rynku w Egipcie powodowany
stałym zwiększaniem liczby ludności, rozpowszechnianiem chorób cywilizacyjnych
/cukrzyca, układu krążenia, itp./ oraz upowszechniania wykorzystania leków
generycznych zwiększającego cenową dostępność leków.
Sprzedaż leków w Egipcie zwiększała się w średniorocznym tempie 14% w
okresie 2007 – 2010, głównie w wyniku wzrostu zapotrzebowania na leki generyczne
stanowiące 32% farmaceutyków sprzedawanych na recepty, a wygaśnięcie w 2010 roku
ok. 95% patentów produkcyjnych na rynku egipskim stymuluje sprzedaż leków
generycznych.2 Wielu zagranicznych producentów farmaceutyków wytwarzających leki
w Egipcie będzie poszukiwać możliwości zwiększenia produkcji. Największym
zagranicznym producentem leków w Egipcie jest brytyjska firma GlaxoSmithKline
/GSK/ posiadająca ponad 7% udział w egipskim rynku farmaceutyków. Tabela niżej
prezentuje wartość sprzedaży /w mln dol. USA/ leków i udziały /w %/ w rynku egipskim
10 głównych producentów farmaceutyków w 2010 roku.3
1
2
3
4
5
nazwa firmy
własność
sprzedaż 2007 r.
sprzedaż 2010 r .
udział
GlaxoSmithKline
Egyptian International
Pharmaceutical
Industries
Company
/EIPICO/
Amoun
Novartis
Medical
Union
Wlk. Brytania
Egipt /prywatna/
95
129
215
180
7,07
5,94
Egipt /prywatna/
Szawajcaria
Egipt /prywatna/
111
104
102
168
155
150
5,54
5,10
4,95
1
Report – Healthcare and Pharmaceuticals in Egypt 2012; ACCE December 2012
Business Monitor International, Egypt Pharmaceuticals and Healthcare Report, Q1 2012
3
Report – Healthcare and Pharmaceuticals in Egypt 2012; ACCE December 2012
2
1
6
7
8
9
10
Pharmaceuticals /MUP/
Pharco
Sigma
Sanofi-Aventis
Eva
Global Napi
Łącznie 10 firm
Wartość
całkowita
rynku leków
Egipt /prywatna/
Egipt /prywatna/
Francja
Egipt /prywatna/
Egipt /prywatna/
106
55
64
41
56
863
1.941
148
121
98
92
82
1.409
3.038
4,88
3,98
3,22
3,04
3,04
46,38
Wielkość udziału 10 głównych producentów w rynku produktów
farmaceutycznych Egiptu wskazuje, że rynek leków jest relatywnie zdecentralizowany.
Wartość rynku farmaceutyków w Egipcie w 2011 roku wyniosła 3.186 mln dol. USA.
Egipska firma Holding Company for Pharmaceuticals, Chemicals and Medical
Appliances /HOLDIPHARMA/ jest holdingiem skupiającym wszystkie egipskie firmy
produkcji farmaceutyków należące do sektora publicznego /będące w holdingu 11 firm
produkuje farmaceutyki oraz 3 firmy zajmują się opakowaniami i dystrybucją, a także
należące do holdingu 11 joint-ventures wytwarzają produkty chemiczne i urządzenia
medyczne/. HOLDIPHARMA eksportuje farmaceutyki do ponad 50 rynków
zagranicznych.4
Tabela niżej prezentuje wartość sprzedaży /w mln dol. USA/ i udział /w %/ w
rynku leków generycznych 10 głównych producentów tych leków w Egipcie w 2010 roku
/największym wśród nich jest firma egipska EIPICO o produkcji wartości 161,5 mln dol.
USA i prawie 14% udziale w egipskim rynku leków generycznych/.5
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
producent
EIPICO
Amoun
Pharco
Eva
Sigma
MUP
Amriya
SEDICO
ADWIA
Global Napi
Łącznie 10 firm
Wartość całkowita rynku leków generycznych
wartość sprzedaży 2010 r.
161,52
136,10
125,11
92,23
78,13
67,45
42,38
41,85
41,76
38,50
825,03
1.168
udział
13,83
11,65
10,71
7,90
6,69
5,77
3,63
3,58
3,58
3,30
70,64
Tabela niżej prezentuje wartość sprzedaży /w mln dol. USA/ i udział /w %/ w
rynku leków licencjonowanych 10 głównych ich producentów w Egipcie w 2010 roku.6
producent
wartość sprzedaży 2010 r.
udział
4
Espicom Business Intelligence, World Pharmaceutical Market, Q1 2011
Report – Healthcare and Pharmaceuticals in Egypt 2012; ACCE December 2012
6
Report – Healthcare and Pharmaceuticals in Egypt 2012; ACCE December 2012
5
2
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
GlaxoSmithKline
Novartis
Sanofi-Aventis
MUP
Pfizer
Servier
Minapharm
Kahira
Global Napi
Sigma
Łącznie 10 firm
Wartość całkowita rynku leków licencjonowanych
214,9
154,9
97,8
82,8
75,6
74,0
70,1
48,1
43,4
42,8
904,4
1.289,0
16,62
12,02
7,59
6,42
5,87
5,74
5,44
3,73
3,37
3,32
70,16
Sprzedaż leków na receptę w Egipcie rosła w średniorocznym tempie 12% w
okresie 2007 – 2010, głównie w rezultacie upowszechniania się chorób cywilizacyjnych.
Także sprzedaż leków licencjonowanych w tym okresie zwiększała się w średniorocznym
tempie 10%, a leków generycznych – w średniorocznym tempie 17%. Wzrost sprzedaży
leków generycznych jest główną siłą stymulującą ich produkcję w Egipcie, a wartość siły
nabywczej Egipcjanina na leki na poziomie 33 dol. USA w 2010 roku sugeruje
utrzymanie się silnego popytu na leki generyczne na rynku egipskim w przyszłości.
Sprzedaż bezpośrednia leków bez recepty /over the counter - OTC/ również zwiększała
się w latach 2007 – 2010 w tempie 17%
średniorocznie. Przewiduje się wzrost
zapotrzebowania na sprzedaż OTC leków pediatrycznych wraz z dorastaniem młodego
obecnie pokolenia Egipcjan. Popyt na leki sprzedawane OTC jest duży przy
jednoczesnym braku działań marketingowych dla specyficznych farmaceutyków, co
wynika ze skali ubóstwa i analfabetyzmu w Egipcie powodujących decyzję zakupu w
oparciu wyłącznie o cenę leku.7
2. Import produktów farmaceutycznych
Egipt jest netto importerem produktów farmaceutycznych – w 2010 roku deficyt
w egipskim handlu farmaceutykami wyniósł wartość 966 mln dol. USA, a w 2012 roku
miał wartość 693,3 mln dol. USA. W okresie 2007 – 2010 średnioroczne tempo wzrostu
egipskiego importu farmaceutyków wynosiło 42%, eksportu 39% i 43% deficytu. 8 W
2012 roku import produktów farmaceutycznych zmniejszył się względem 2011 roku o
35,88%. Wartość egipskiego importu i eksportu produktów farmaceutycznych w latach
2010 – 2012 prezentuje tabela niżej /w mln dol. USA/.9
rok
2010
2011
2012
import
1.053,2
1.351,6
866,7
eksport
247,1
247,3
140,4
7
Business Monitor International, Egypt Pharmaceuticals and Healthcare Report, Q1 - Q2 2012
Report – Healthcare and Pharmaceuticals in Egypt 2012; ACCE December 2012
9
dane Central Agency for Public Mobilization and Statistics w Egipcie /CAPMAS/, luty 2013
8
3
Umowa o Stowarzyszeniu Egiptu z Unią Europejską stanowi jeden z
podstawowych czynników stymulujących wzrost egipskiego importu produktów
farmaceutycznych w latach 2007 – 2010. Wśród 10 głównych eksporterów produktów
farmaceutycznych na rynek egipski 7 z nich to państwa Unii Europejskiej. Tabela niżej
prezentuje udział /w %/ 10 głównych rynków zagranicznych w egipskim imporcie
produktów farmaceutycznych w 2012 roku.10
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
kraj eksportera
Niemcy
Szwajcaria
Francja
USA
Dania
Belgia
Arabia Saudyjska
Włochy
Wlk. Brytania
Holandia
Łącznie 10 głównych eksporterów
udział w imporcie
32,79
16,48
11,00
8,44
6,27
5,98
2,58
2,44
2,33
2,07
90,38
Główne 10 firm importujących leki w Egipcie w 2010 roku prezentuje tabela niżej
/wartość importu w mln dol. USA; udział w %/.11 Główny importer leków do Egiptu,
firma MultiApex należy od 2004 roku do holdingu Multipharma Group.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
importer
MultiApex
NovoNordisk
GlaxoSmithKline
Alcon
Sanofi-Synthe Laboratories
Pfizer
Novartis Pharma
Marcyrl
Bayer Schering Plough
Sanofi-Aventis
Łącznie 10 firm
Wartość całkowita importu leków
wartość importu
40,7
25,9
24,9
22,5
22,2
21,9
19,7
19,2
18,9
18,8
234,7
580,0
udział w rynku
7,02
4,46
4,29
3,87
3,83
3,78
3,39
3,31
3,25
3,23
40,47
Rozwój rynku farmaceutyków jest w zasadniczym stopniu zależny od importu
surowców niezbędnych do produkcji. W imporcie produktów farmaceutycznych
największy 73,7% udział mają medykamenty i mikstury do produkcji leków. Tabela niżej
prezentuje udział /w %/ poszczególnych rodzajów farmaceutyków w imporcie do Egiptu
w 2010 roku.12
10
dane Central Agency for Public Mobilization and Statistics w Egipcie /CAPMAS/, luty 2013
Report – Healthcare and Pharmaceuticals in Egypt 2012; ACCE December 2012
12
Report – Healthcare and Pharmaceuticals in Egypt 2012; ACCE December 2012
11
4
nazwa produktu
medykamenty i mikstury
antybiotyki
krew ludzka i zwierzęca, antyciała, szczepionki, toksyny
hormony, pochodne hormonów i sterydy
prowitaminy, witaminy
sterylne wyroby farmaceutyczne
pozostałe produkty farmaceutyczne
kod produktu
HS 3004
HS 2941
HS 3002
HS 2937
HS 2936
HS 3006
udział
73,7
9,3
8,6
2,3
2,0
1,6
2,5
Przystąpienie Egiptu do uzgodnień w ramach WTO również określa warunki dla
egipskiego importu produktów farmaceutycznych. Warunki TRIPS /Trade Related
Aspects of Intellectual Property Rights/ uzgodnione w negocjacjach WTO przewidują, że
państwa członkowskie będą stosować ochronę patentów stanowiącą skuteczne
zabezpieczenie dla wielonarodowych producentów leków przed konkurencją
producentów leków generycznych. Uwzględniwszy poziom ubóstwa Egipt uzyskał 10letni okres przejściowy na lata 1995 – 2005 dla wprowadzenia TRIPS. Po wprowadzeniu
TRIPS w 2005 roku organizacja konsumencka EIPR /Egyptian Initiative for Personal
Rights/ upowszechnia pogląd, że ceny leków w Egipcie wzrosły przyczyniając się do
zwiększania przewagi konkurencyjnej przez wielonarodowe korporacje.
Egipt /wraz z innymi krajami rozwijającymi się/ wystąpił z wnioskiem o
wykreślenie leków generycznych z postanowień ACTA /Anti-Counterfeiting Trade
Agreement/ argumentując, że postanowienia ACTA będą powodować wzrost kosztów i
cen w Egipcie będącym netto importerem produktów farmaceutycznych.
Egipskie produkty farmaceutyczne /o wartości 254 mln dol. USA w 2010 roku/
eksportowane są głównie do krajów rozwijających się; państwa afrykańskie miały w
2010 roku 22,4% udział w egipskim eksporcie farmaceutyków. Największe rynki zbytu
egipskich farmaceutyków w 2010 roku to Jemen, Rumunia, Irak, Sudan i Arabia
Saudyjska.
3. Inwestycje i dystrybucja w branży farmaceutycznej
Udział egipskiego sektora prywatnego w inwestycjach w branży farmaceutycznej
Egiptu wynosi 65%; bezpośrednie inwestycje zagraniczne mają 30% udział, a kapitał
prywatny państw arabskich ma 5% udział.
Zagraniczne inwestycje kapitałowe o wartości 1.501,8 mln dol. USA w egipskiej
branży farmaceutyków w 2011 roku zrealizowane zostały w 94,1% przez 10 inwestorów
zagranicznych. Największe wartościowo inwestycje w branży farmaceutycznej w Egipcie
podjęła Wlk. Brytania /403,2 mln dol. USA, 26,8% udział w całości FDI w branży/, a
następnie Kajmany /270,2 mln dol. USA, 18,0%/, USA /208,1 mln dol. USA, 13,9%
udział/, Arabia Saudyjska /131,8 mln dol. USA, 8,8% udział/, Holandia /106,1 mln dol.
USA, 7,1% udział/, Brytyjskie Wyspy Dziewicze /93,7 mln dol. USA, 6,2% udział/,
Niemcy /89,8 mln dol. USA, 6,0% udział/, Szwecja /49 mln dol. USA, 3,3% udział/,
Kuwejt /46 mln dol. USA, 3,1% udział/, Szwajcaria /12,9 mln dol. USA, 0,9% udział/.13
13
General Authority for Foreign Investment in Egypt, November 2011
5
Kanały dystrybucji egipskiej branży farmaceutycznej obejmują handel hurtowy i
detaliczny; hurtownie i apteki wykorzystują ICT w działalności dystrybucyjnej.
Największe hurtownie Egydrug i El Gomhouria należą do sektora publicznego, wchodząc
w skład holdingu Holdipharma. Roczna wartość ich sprzedaży w roku finansowym
2010/11 wyniosła odpowiednio 709,7 mln dol. USA i 154,2 mln dol. USA. Wiodące
firmy handlu hurtowego branży farmaceutycznej, należące do sektora prywatnego, to
Multipharma, Pharmaoverseas oraz The United Company of Pharmacists. W 2009 roku
w Egipcie funkcjonowało ok. 33 tys. aptek – największe wśród nich to sieci aptek El
Ezaby, Misr oraz Seif. Firma sektora publicznego HOLDIPHARMA inwestując 0,6 mln
dol. USA uruchomiła w 2009 roku sieć specjalistycznych aptek chłodniczych do
przechowywania i dystrybucji farmaceutyków wrażliwych biologicznie na temperaturę. 14
4. Perspektywy rozwoju branży
Prognozy wskazują na rozwój rynku produktów farmaceutycznych w Egipcie w
okresie 2012 – 2016 przy założeniu zwiększania się liczby ludności oraz wzrostu GDP
kraju. Wg szacunków populacja Egiptu zwiększy się o 10% do 2016 roku i będzie liczyć
90 mln osób.15 Szacunki rozwoju rynku farmaceutyków są optymistyczne wskazując
15% - 17% tempo wzrostu i wartości sprzedaży w przedziale 5,5 - 8,8 mld dol. USA do
2016 roku.16
Wśród czynników warunkujących rozwój egipskiego rynku produktów
farmaceutycznych wskazuje się bezpośrednie inwestycje zagraniczne, dla których ta
branża w uwarunkowaniach Egiptu jawi się jako obiecujący obszar działalności
biznesowej. Ważnym czynnikiem rozwoju rynku farmaceutyków jest przeciwdziałanie
podrabianiu leków, powodującemu ponoszenie przez egipska branżę produktów
farmaceutycznych roczne straty w wysokości 28 mln funtów egipskich /EGP/ wg danych
egipskiego Industrial Modernization Center.17 Istotny wpływ dla rozwoju tej branży ma
odpowiednia polityka cenowa uwzgledniająca interesy producentów i konsumentów
farmaceutyków oraz wsparcie dla prac badawczo – wdrożeniowych sprzyjających
innowacyjnemu rozwojowi krajowej produkcji leków. Prywatne firmy branży w Egipcie
wskazują także jakość przygotowania zawodowego personelu jako czynnik warunkujący
rozwój branży, apelując o organizację profesjonalnych programów szkoleń i praktyk
zawodowych.
Sporządził:
Tomasz Przygoda
I-szy Sekretarz,
WPHI Kair, luty 2013 r.
14
Report – Healthcare and Pharmaceuticals in Egypt 2012; ACCE December 2012
Report – Healthcare and Pharmaceuticals in Egypt 2012; ACCE December 2012
16
Espisom Business Intelligence, Business Monitor International, Economist Intelligence Unit - 2012
17
aktualny bankowy kurs wymiany 1 $ US = 6,70 EGP
15
6