Pobierz - Portal Promocji Eksportu

Wiadomości gospodarcze z Litwy
Nr 44/2015 (02 – 08.11.2015)
MAKROEKONOMIA
KE tnie prognozę wzrostu PKB Litwy
W najnowszej prognozie makroekonomicznej Komisja Europejska (KE) zmniejszyła prognozę wzrostu
PKB Litwy w br. do 1,7 %. W maju analitycy KE spodziewali się wzrostu na poziomie 2,8 %. W 2016 r.
wzrost PKB Litwy ma wynieść 2,9 % (wcześniej prognozowano wzrost o 3,3 %), a w 2017 r. – wzrost o
3,4 %. W analizie stwierdzono, że wspierający wzrost gospodarki popyt wewnętrzny pozostaje mocny,
jednak na wyhamowanie wzrostu PKB wpłynął znaczny spadek eksportu do Rosji. Przewiduje się, że w
2016 r. i 2017 r. tendencje eksportu będą dla Litwy bardziej przychylne, a wzrost wynagrodzeń jeszcze
bardziej przyczyni się do wzrostu popytu wewnętrznego. Inflacja na Litwie zgodnie z prognozą
pozostanie na niskim poziomie, a na pozytywne zmiany w zakresie finansów publicznych trzeba będzie
zaczekać do 2017 r. W ocenie KE, deficyt budżetowy, który w poprzednim roku wynosił 0,7 % PKB, w
bieżącym roku wzrośnie do 1,1 %, gdyż wobec wzrostu wydatków socjalnych oraz na obronę kraju,
nowych przychodów nie przewidziano. Szacuje się, że w 2016 r. deficyt budżetowy wzrośnie do 1,3 %
PKB, a w 2017 r. spadnie do 0,4 % PKB. Dla Łotwy analitycy KE w bieżącym roku przewidują wzrost
PKB na poziomie 2,4 %, a w 2016 r. – 3 %, natomiast w przypadku Estonii wzrost odpowiednio o 1,9 %
oraz 2,6 %. Natomiast w przypadku całej UE, eksperci KE spodziewają się wzrostu PKB o 1,9 % w roku
bieżącym, o 2 % w 2016 r. oraz o 2,1 % w 2017 r. (Lietuvos rytas, Verslo žinios, 06.11.2015)
Rząd przeciwko podatkom progresywnym
Litewski rząd nie poparł projektu dot. wprowadzenia podatków progresywnych, który zgłosił poseł
należący do rządzącej Partii Socjaldemokratycznej wicemarszałek Sejmu Algirdas Sysas. „W opinii
rządu, z powodu stosowanej zróżnicowanej wielkości kwoty dochodów wolnej od podatku, system
opodatkowania dochodów osób fizycznych już teraz jest progresywny. Progresywność systemu
podatkowego zapewnia także poszerzanie opodatkowania dochodów kapitałowych, dominujących w
grupie mieszkańców o wysokich dochodach, a także opodatkowanie należących do osób fizycznych
nieruchomości.” – napisano w oświadczeniu Ministerstwa Finansów. Poza tym w opinii ministerstwa jest
duże prawdopodobieństwo, że po wprowadzeniu podatków progresywnych „Litwa stanie się
nieatrakcyjnym krajem dla pracowników o wysokich kwalifikacjach, wypłacanie dochodów kapitałowych
zostanie przeniesione do krajów o niższych taryfach podatkowych”. (Verslo žinios, 05.11.2015)
Mieszkańcy przyzwyczaili się do euro, jednak są przekonani, że ceny wzrosły
Według wyników badania, które we wrześniu br. przeprowadziła spółka „Rait”, mieszkańcy Litwy już
przyzwyczaili się do euro, jednak sądzą, że po wprowadzeniu wspólnej waluty ceny wzrosły. Około 95 %
respondentów sądzi, że ceny towarów wzrosły. W lutym br. tak sądziło około 80 % badanych osób.
Około 93 % respondentów sądzi, że wzrosły ceny usług (74 % w lutym). 65 % respondentów stwierdziło,
że już przyzwyczaili się do euro. Wg wyników badania, ceny w euro ocenia 27 % mieszkańców,
najczęściej osoby młode. Natomiast w litach ceny oceniało 12 % mieszkańców (w lutym było 26 %).
Jednak prawie połowa respondentów – 45 % - ceny w euro wciąż konwertuje na lity i dopiero potem
ocenia cenę produktów. W badaniu uczestniczyło 1012 mieszkańców kraju. (Lietuvos žinios, 04.11.2015)
BANKOWOŚĆ, FINANSE
Zmiany w warunkach udzielania tzw. „szybkich kredytów”
Sejm uchwalił nowelizację ustawy o kredycie konsumenckim, która zaostrzyła warunki wydawania tzw.
„szybkich kredytów”. Zgodnie z nowelizacją, od lutego 2016 r. z 200 % do 75 % zostanie zmniejszona
maksymalna wysokość oprocentowania takiego kredytu, a łączna kwota odsetek nie będzie mogła
przekraczać kwoty udzielonej pożyczki. Spółki udzielające takie kredyty będą zobowiązane do dokonania
oceny możliwości klienta do spłacenia pożyczki, sprawdzić jego dane w rejestrach i systemach
1
informacyjnych. Nie można będzie udzielać takich pożyczek dla osób młodszych niż 18 lat, osób
nietrzeźwych oraz ubezwłasnowolnionych. Spółki nie będą mogły wypłacać pieniądze od 22 godz. do 7
godz., jednak w tym czasie będą mogły zawierać umowy. Sejm zachował możliwość udzielania pożyczek
na odległość. Wprowadzono także tzw. dwudniowy „termin na uspokojenie się”, w trakcie którego osoba
będzie mogła zwrócić otrzymaną pożyczkę nie płacąc żadnych odsetek. Sejm nie zgodził się zakazać
reklamowanie takich pożyczek w okresie od 6 do 22 godz., jednak wprowadził zakaz reklamy takich
kredytów podczas przedsięwzięć przeznaczonych dla osób niepełnoletnich. (Lietuvos rytas, 06.11.2015)
„Lietuvos Draudimas” – liderem w zakresie obsługi klientów
Spółka „Dive Lietuva” przeprowadziła badanie jakości obsługi spółek ubezpieczeniowych metodą
tajemniczego klienta. Badanie zostało przeprowadzone we wrześniu – październiku br., zbadano 7 spółek
ubezpieczeń majątkowych. Tym razem tajemniczy klienci ciekawili się możliwościami ubezpieczenia
majątku. Wg wyników badania, w bieżącym roku ogólny wskaźnik jakości obsługi wyniósł 94,6 % i był o
3,4 pkt. procentowego wyższy niż przed rokiem. Spółkom lepiej niż przed rokiem udało się
zidentyfikować potrzeby klientów, zaoferować bardziej odpowiadające klientom usługi. Jednocześnie
doszło do zmiany całej trójki liderów badania. W poprzednim roku pierwsze trzy pozycje zajęły spółki „If
P&C Insurance”, „Gjensidige Baltic” oraz „ERGO Lietuva”. W bieżącym roku zwycięzcą rankingu
została spółka „Lietuvos Draudimas”, która uzyskała 97,7 %, za nią uplasowały się litewska filia spółki
„BTA Insurance Company SE” (96 %) oraz „PZU Lietuva” (95,4 %). Najlepiej spółki radziły z
identyfikacją potrzeb klientów (100 %). Natomiast najsłabszym miejscem pozostawało przedstawienie
oferty. „Chociaż w porównaniu z poprzednim rokiem ogólny wskaźnik zwiększył się, jednak właśnie
przedstawienie oferty pozostaje piętą Achillesową ubezpieczycieli, gdyż pracownikom trudno było
wyjaśnić klientom co powinni robić, jeżeli chcą skorzystać z oferowanej usługi. Nie wszyscy potrafili
uzasadnić, dlaczego warto zostać klientem poszczególnej spółki. Mówiąc inaczej, pracownicy
przedstawiają ofertę, ale nie zawsze sprzedają usługę.” – tłumaczyła przedstawicielka spółki „Dive
Lietuva”. (Verslo žinios, 03.11.2015)
Najbardziej ufamy spółkom ubezpieczeniowym, najmniej – spółkom „szybkich” kredytów
Mieszkańcy Litwy wśród instytucji finansowych najbardziej ufają spółkom ubezpieczeniowym, najmniej
– spółkom, oferującym drobne kredyty konsumenckie, tzw. „szybkie” kredyty. Takie wyniki wykazało
badanie zlecone przez Bank Litwy. Całkowite lub częściowe zaufanie wobec spółek ubezpieczeniowych
wykazało 65 % respondentów, natomiast 16 % stwierdziło, że im nie ufa lub raczej nie ufa. Zaufanie
najczęściej było uzasadniane tym, że spółki pokrywają szkody, natomiast o braku zaufania często
decydowały nierentowne kumulatywne ubezpieczenia na życie. W przypadku banków komercyjnych 46
% respondentów stwierdziło, że im ufa lub raczej ufa, natomiast 42 % respondentów oświadczyło, że nie
ufa lub raczej nie ufa. O zaufaniu najczęściej decydowało bezproblemowe świadczenie usług, o braku
zaufania – polityka cenowa dot. usług bankowych. Zaufanie wobec funduszy emerytalnych II filaru
wyraziło 40 % respondentów, natomiast brak zaufania – 26 % respondentów. O zaufaniu decydowały
oczekiwania dot. dodatkowych dochodów po przejściu na emeryturę, o braku zaufania – brak gwarancji i
obawa przed bankructwem. W przypadku unii kredytowych, zaufanie wobec nich wyraziło 16 %
respondentów, a 53 % uczestników badania wyraziło brak zaufania. O zaufaniu decydował brak
negatywnych doświadczeń, a o braku zaufania – częste przypadki bankructwa unii kredytowych.
Natomiast w przypadku spółek oferujących „szybkie” kredyty zaufanie wobec nich wyraziło tylko 8 %
badanych, a nawet 67 % stwierdziło, że im nie ufa. Zaufanie najczęściej opierało się na szybkim
świadczeniu usług, a brak zaufania był motywowany wysokimi odsetkami. (Verslo žinios, 03.11.2015)
ENERGETYKA
Polska ukończyła budowę swojej części mostu energetycznego
Polski operator sieci energetycznych spółka PSE oddała już do użytku linię energetyczną o napięciu 400
kV od Ełku do granicy polsko – litewskiej. Jest to ostatni element polsko – litewskiego mostu
energetycznego po stronie Polski. Całe połączenie zostanie uruchomione w końcu listopada lub w
2
grudniu br., gdy zostaną przeprowadzone badania systemu. Połączenie o wartości 370 mln EUR będzie
pierwszym połączeniem energetycznym, które połączy technologicznie różniące się systemy Litwy i
Europy Zach. Połączeniem tym w obu kierunkach będzie mogła płynąć energia elektryczna o mocy do
500 MW. (Lietuvos rytas, 06.11.2015)
Więcej energii z wiatru
W ciągu 9 miesięcy br. działające na Litwie elektrownie wiatrowe wyprodukowały 511 GWh energii
elektrycznej. Jest to o 13,2 % więcej, niż w identycznym okresie poprzedniego roku. Energia z wiatru
stanowiła 20,9 % ogólnej ilości wyprodukowanej na Litwie energii elektrycznej. Wszystkie działające na
Litwie elektrownie w ciągu 9 miesięcy wyprodukowały 2448,5 GWh energii elektrycznej, czyli o 9,8 %
więcej niż w identycznym okresie 2014 r. (Lietuvos rytas, 05.11.2015)
Terminal w Butyndze pompuje więcej ropy naftowej
Zarządzany przez spółkę „Orlen Lietuva” terminal naftowy w Butyndze w ciągu 10 miesięcy br.
przeładował 7,295 mln ton ropy naftowej. Jest to o 23 % więcej niż w identycznym okresie 2014 r. Tylko
w październiku przeładowano 902,9 tys. ton, czyli o 27,4 % więcej niż w październiku 2014 r. oraz o 29,1
% więcej niż we wrześniu br. W poprzednim roku terminal przeładował 7,332 mln ton ropy, o 18,2 %
mniej niż w 2013 r. (Lietuvos rytas, 04.11.2015)
PRZEMYSŁ, HANDEL
Wciąż wysoki wzrost handlu detalicznego
Roczny wzrost handlu detalicznego na Litwie pozostaje jednym z najwyższych wśród 28 krajów UE. Wg
danych Eurostatu, w ujęciu rocznym we wrześniu (w porównaniu z wrześniem 2014 r.) wzrost handlu
detalicznego wyniósł 5,4 % (w ujęciu miesięcznym wzrost wyniósł 0,1 %). Wyższy wzrost odnotowano
tylko w Rumunii (12 %), Irlandii (8 %), Polsce i Wielkiej Brytanii (6,3 %). W całej UE roczny wzrost
handlu detalicznego wyniósł 3,7 %, a miesięczny wzrost we wrześniu wyniósł 0,3 %. (Lietuvos rytas,
06.11.2015)
Przetwórcy mięsa z Litwy mogą eksportować do USA
Dziewięć litewskich spółek przetwórstwa mięsa otrzymało zezwolenia na eksport produkcji do USA.
Inspekcja Bezpieczeństwa i Kontroli Żywności Departamentu Rolnictwa USA oficjalnie ogłosiła listę
litewskich spółek, których produkty mogą być sprowadzane na amerykański rynek. Litewska Inspekcja
Żywności i Weterynarii poinformowała, że zezwolenia otrzymały spółki: „Utenos mėsa”, „Biovela” oraz
jej spółka zależna „Grimeda”, „Krekenavos mėsa”, „Krekenavos agrofirma”, „Pajūrio mėsinė”,
„Agrovet” oraz „Klaipėdos mėsinė“. „Na listę zostały wciągnięte wszystkie spółki, które dotychczas
interesowały się eksportem do USA i złożyły wnioski. Takie uznanie świadczy o dużym wzajemnym
zaufaniu, które udało się wypracować dzięki długiej współpracy i intensywnym negocjacjom.“ –
stwierdził kierownik litewskiej inspekcji Jonas Milius. (Lietuvos rytas, 05.11.2015)
Ciągle rosną obroty na targowiskach
W III kwartale br. obroty na litewskich targowiskach wyniosły 96,964 mln EUR i były o 5,8 % wyższe,
niż w III kwartale poprzedniego roku. Obroty w grupie towarów żywnościowych zwiększyły się o 2,3 % i
wyniosły 37,753 mln EUR, w grupie towarów nieżywnościowych obroty zwiększyły się o 7,8 % do
poziomu 53,567 mln EUR, natomiast w kategorii roślin i zwierząt obroty wzrosły o 12,3 % do 5,643 mln
EUR. W przypadku artykułów żywnościowych największy wzrost – o 9,2 % - odnotowano w segmencie
warzyw. W III kwartale br. na Litwie działało 105 targowisk, jednak 3 z nich tymczasowo były
zamknięte. Ogółem na nich było 27,7 tys. stanowisk handlowych. (Lietuvos rytas, 03.11.2015)
3
REGULACJE PRAWNE
Możliwość odzyskania należności z pominięciem sądu
Od 1 stycznia 2016 r. notariusze będą mogli wystawiać dokumenty wykonawcze, z którymi będzie można
zwracać się bezpośrednio do komornika. Będzie można to zrobić w przypadku wszystkich umów
zawartych u notariusza, jeżeli jedna ze stron transakcji nie reguluje w terminie należności finansowych.
„Od 1 stycznia 2016 r. z powodu nierealizowanych zobowiązań finansowych, wynikających z umów
pożyczki, kupna lub sprzedaży, dzierżawy i in., można będzie zwrócić się do notariusza. Wystawi on
dokument wykonawczy, z którym od razu można będzie zwrócić się bezpośrednio do komornika.” –
stwierdził prof. dr Vytautas Mizaras, partner kancelarii „Valiunas Ellex”. Odpowiednio została zmieniona
ustawa o notariacie. Nowelizacja obejmuje tylko zobowiązania pieniężne, w sprawie niedostarczenia
towarów lub niewykonania prac notariusz takiego dokumentu wystawić nie będzie mógł. Jak stwierdził
V. Mizaras, taka zmiana jest dodatkową zachętą do zatwierdzania umów u notariusza, nawet tych, w
przypadku których forma notarialna nie jest obowiązkowa. Takie rozwiązanie ułatwi pracę sądów. Przed
wystawieniem takiego dokumentu notariusz sprawdzi stan faktyczny i skieruje do dłużnika komunikat z
ponagleniem do zapłacenia zobowiązania w ciągu 20 dni. Jeżeli dłużnik przedstawi wiarygodne
argumenty, że nie jest dłużnikiem, notariusz może odmówić wystawić dokument wykonawczy. Wówczas
zobowiązanie trzeba będzie odzyskać poprzez sąd. (Verslo žinios, 04.11.2015)
Opracowanie
Wydział Promocji Handlu i Inwestycji
Ambasady RP w Wilnie
na podstawie litewskiej prasy ekonomicznej
4